• Tidak ada hasil yang ditemukan

Analisis Sosial Ekonmi Rumahtangga Peserta dan Bukan Peserta Tumpangsari dan Keberhasilan Reboisasi Dalam Rangka Prospek Pernutanan Sosial Di RPH Glandang KPH Pemalang Kabupaten Pemalang Jawa Tengah

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "Analisis Sosial Ekonmi Rumahtangga Peserta dan Bukan Peserta Tumpangsari dan Keberhasilan Reboisasi Dalam Rangka Prospek Pernutanan Sosial Di RPH Glandang KPH Pemalang Kabupaten Pemalang Jawa Tengah"

Copied!
6
0
0

Teks penuh

(1)

A N A L I S I S S O S I A L EKONBMI RUMAWTANGGA P E S E R T A DAN BUKAN P E S E R T A TUMPANGSARI DAN MEBERNASILAN R E B O I S A S I DALAM RANGKA PROPEK PERNUTANAN S O S I A L D I RPN GLANDANG

KPW

PEMALANG KABUPATEN PEMALANG JAWA TENGAW

Latar Belakang

Laju pertambahan penduduk yang tinggi serta penyebarannya

yang tidak merata akan sangat berpengaruh terhadap penetapan

kebijaksanaan pembangunan nasional, demikian pula dengan pemba-

ngunan kehutanan.

Menurut Kartasubrata

(1987), ketergantungan masyarakat dari

hutan cukup besar. Karena itu-

kurangnya kesempatan-

kerja dan

kesempatan mendapatkan hasil dari huan dapat rnenirnbulkan gang-

guan-gangguan terhadap kelancaran pengelolaan hutan, yang pada

akhirnya dapat mengakibatkan turunnya produktivitas lahan dan

fungsi hutan serta kualitas lingkungan itu sendiri.

Sehubungan

dengan masalah tersebut, maka Perum Perhutani yang diberi wewe-

nang untuk mengelola hutan

d i

Pulau Jawa telah mengarahkan

pembangunan pada kesejahteraan masyarakat desa sekitar hutan.

Usaha tersebut diwujudkan daPam bentuk program Perhutanan Sosial.

Strategi pelaksanaan program perhutanan sosial di Perum

Perhutani adalah dengan pendekatan Agroforestry dan Pembinaan

Kelompok Tani Hutan

( K T H ) .

Tu.iuan Penelitian

Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui

:

1.

Sampai sejauh mana Proyek Perhutanan Sosial mernpengaruhi

perubahan tingkat pengetahuan dan persepsi masyarakat.

2.

Pola pendapatan dan pengeluaran rumahtangga peserta dan bukan

peserta program perhutanan sosial.

3.

Sampai sejauh mana program perhutanan sosial berpengaruh

terhadap keberhasilan tanaman pokok jati.

...

(2)

METQDE PENELITIAN

Lokasi dan Waktu Penelitian

Penelitian dilakukan di petak 74 b , RPH Glandang, BKPH

Slarang,

KPH Pemalang dan Desa Kejene, Kecamatan Randudongkal

Kabupaten Pemalang, Jawa Tengah. Penelitian dilakukan selama

tiga bulan, yaitu dari tanggal 4 Agustus sampai tanggal 4 Novem-

ber 1989.

Metode Pen~ambilan

Contoh dan Jenis Data

Dalam penelitian ini dilakukan stratifikasi kelompok ru-

mahtangga berdasarkan luas pemilikan lahan, dengan membagi menja-

di empat stratum, yaitu: stratum

I

memiliki lahan lebih dari 0.50

ha, stratum

I I

memiliki lahan 0.26

-

0.50 ha, stratum

I I I

memi-

liki lahan

0.01

-

0.25 ha dan strata IV tidak memiliki lahan.

Pengambilan contoh responden dilakukan d6ngan menggunakan

Stratified Random Sampling dengan Alokasi Berimbang.

Jurnlah

rumahtangga responden terpilih ditetapkan berdasarkan sampling

pendahuluan terhadap peserta dan bukan peserta program perhutanan

sosial.

Wasil perhitungan didapat jumlah responden terpilih

sebanyak

50

responden, dimana 25 responden adalah peserta program

perhutanan sosial dan 25 responden bukan peserta program perhuta-

nan sosial.

Jenis data yang dikumpulkan adalah data primer dan data

sekunder, Data primer meliputi keterangan rumahtangga, pola

pendapatan dan pengeluaran rumahtangga, potensi rumahtangga, dan

data usahatani. Sedangkan data sekunder meliputi letak dan luas

desa, keadaan lokasi perhutanan sosial, geografis desa, data

kependudukan dan data potensi desa.

Wetode Analisis Data

Analisis data yang digunakan adalah sebagai berikut

:

1.

Analisis sosial, untuk mengetahui perubahan tingkat penge-

tahuan dan persepsi peserta program perhutanan sos.ial; untuk

ini digunakan kuesioner dengan metode Uji Tanda.

2. Analisis ekonomi, untuk mengetahui tingkat pendapatan dan

pendapatan rata-rata, tingkat pengeluaran dan pengeluaran

per kapita, perbedaan besarnya rata-rata pendapatan peserta

dan bukan peserta program; untuk ini digunakan Uji t,

dan

untuk mengetahui keikutsertaan dalam program perhutanan

sosial

digunakan

U j i

Chi Kuadrat

( X

2

1 .

(3)

BASIL PENELITIAN DAN PEMBAWASAN

T u m p a n g s a r i p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l t e r l e t a k d i p e t a k 7 4 b , RPW G l a n d a n g , BKPH S l a r a n g , KPW P e m a l a n g d e n g a n l u a s 1 0 h a . J u m l a h p e s e r t a t u m p a n g s a r i p e r h u t a n a n s o s i a l a d a l a h 6'3 r u m a h t a n g - g a , y a n g t e r b a g i m e n j a d i d u a Kelompok T a n i Wutan ( K T H ) , y a i t u KTH P u s p a d a n KTN S o n o k e l i n g . J e n i s t a n a m a n y a n g d i t a n a m p a d a l a h a n p e r h u t a n a n s o s i a l a d a l a h t a n a m a a n p o k o k j a t i , t a n a m a n s e l a r u m p u t s e t a r i a , t a n a m a n p e n g i s i k e s a m b i , t a n a m a n t e p i b u a h - b u a h a n , t a n a m a n p a g a r n a n a s , s e r t a t a n a m a n p a l a w i j a j a g u n g , k a c a n g t a n a h d a n p a d i g a g a , j u g a d i t a n a m a n k e t e l a p o h o n .

D a r i j a w a b a n k u e s i o n e r y a n g t e l a h d i u j i d e n g a n u j i t a n d a d i p e r o l e h h a s i l bahwa P r o g r a m P e r h u t a n a n S o s i a l b e r p e n g a r u h n y a t a t e r h a d a p p e n i n g k a t a n p e n g e t a h u a n d a n p e r s e p s i b a g i p a r a p e s e r t a - n y a .

P e n d a p a t a n d a r i p e r h u t a n a n s o s i a l d i b a n d i n g k a n d e n g a n p e n d a - p a t a n t o t a l para p e s e r t a n y a a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t :

-

S t r a t u m I1 A d a l a h s e b e s a r Rp 1 0 6 3 0 0 . - ( 8 . 8 5 % )

-

S t r a t u m I I I a d a l a h s e b e s a r Rp 67 4 5 0 . - ( 1 0 . 3 4 % )

-

S t r a t u m I V a d a l a h s e b e s a r Rp 74 6 4 0 , - ( 1 1 . 9 7 % )

d a n s e c a r a k e s e l u r u h a n a d a l a h s e b e s a r Rp 7 5 2 8 0 . - ( 1 0 . 6 7 % ) .

D a r i n i l a i - n i l a i t e r s e b u t d a p a t d i k e t a h u i b a h w a m a k i n r e n d a h s t r a t u m , t e r n y a t a s u m b a n g a n p e n d a p a t a n d a r i p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l secara p r o s e n t a s e s e m a k i n b e s a r .

Adapun p e n d a p a t a n r a t a - r a t a p e r t a h u n u n t u k p e s e r t a p r o - g r a m a d a l a h s e b a g a i b e r i k u t :

- S t r a t u m 11 s e b e s a r Rp 1 2 0 1 4 2 0 . -

-

S t r a t u m 111 s e b e s a r Rp 6 5 2 3 6 0 . -

-

S t r a t u m I V s e b e s a r Rp 6 2 3 4 5 5

S e c a r a k e s e l u r u h a n r a t a - r a t a s e b e s a r Rp 7 0 5 5 3 0 . - , S e d a n g k a n p e n d a p a t a n r a t a - r a t a p e r t a h u n u n t u k b u k a n p e s e r t a p r o g r a m a d a l a h

s e b a g a i b e r i k u t :

- S t r a t u m I s e b e s a r Rp 1 4 4 6 2 5 0 . -

- S t r a t u m I1 s e b e s a r Rp 9 6 2 5 0 0 . -

-

S t r a t u m 111 s e b e s a r Rp 5 8 9 9 0 0 . -

-

S t r a t u m I V s e b e s a r 5 7 9 5 6 0 . - .

S e c a r a k e s e l u r u h a n r a t a - r a t a s e b e s a r R p 6 8 4 9 1 0 . - . D a r i n i l a i - n i l a i t e r s e b u t d a p a t d i l i h a t b a h w a m a k i n r e n d a h s t r a t a , m a k i n r e n d a h p u l a p e n d a p a t a n r a t a - r a t a n y a , b a i k u n t u k p e s e r t a rnaupun b u k a n p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l .

(4)

e n g a n p e n d a p a t a n r a t a - r a t a b u k a n p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n o s i a l p a d a t i n g k a t k e p e r c a y a a n 9 5 % .

A d a p u n p e n g e l u a r a n r a t a - r a t a p e r t a h u n u n t u k p a n g a n d a r i pesponden p e s e r t a p r o g r a m a d a l a h :

S t r a t u m I1 s e b e s a r R p 632 8 3 3 . - ( 6 0 . 6 3 % )

S t r a t u m 111 s e b e s a r Rp 4 3 8 0 9 1 . - ( 7 6 . 0 7 % )

S t r a t u m I V s e b e s a r Rp , 4 6 4 0 9 1 . - ( 7 7 . 8 0 % )

iecara k e s e l u r u h a n a d a l a h s e b e s a r R p 472 9 2 0 . - ( 7 3 . 7 6 % ) . Se- l a n g k a n u n t u k r e s p o n d e n b u k a n p e s e r t a p r o g r a m y a i t u :

-

S t r a t u m I s e b e s a r Rp 5 4 7 5 0 0 . - ( 4 7 . 4 2 % )

-

S t r a t u m I1 s e b e s a r R p 4 0 1 5 0 0 . - ( 5 2 . 3 1 % )

-

S t r a t u m I11 s e b e s a r R p 4 2 1 2 3 1 . - ( 7 5 . 0 7 % )

-

S t r a t u m I V s e b e s a r R p 4 2 8 6 8 8 . - ( 7 8 . 9 8 % )

jecara k e s e l u r u h a n a d a l a h s e b e s a r R p 432 1 4 0 . - ( 6 9 . 7 9 % ) .

l a p a t d i l i h a t , b a h w a s e m a k i n r e n d a h s t r a t a a t a u p e m i l i k a n b a h a n , p e n g e l u a r a n r a t a - r a t a u n t u k p a n g a n s e c a r a p r o s e n t a s e ; e m a k i n b e s a r .

S e l a n j u t n y a , p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a r a t a - r a t a p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l a d a l a h s e b e s a r Rp 1 3 2 4 6 4 . - . N i l a i i n i s e t a r a d e n g a n 3 3 1 kg n i l a i t u k a r b e r a s ( d i m a n a h a r g a b e r a s p a d a s a a t p e n e l i t i a n d i l a k u k a n a d a l a h R p 4 0 0 . - / k g ) d a n t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i d i a t a s g a r i s k e r n i s k i n a n ,

S e c a r a t e r p e r i n c i , k o m p o s i s i p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l d e n g a n g a r i s k e m i s k i n a n a d a l a h : 1 7 r e s p o n d e n ( 6 8 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n , d e n g a n j u m l a h @ e n g e l u a r a n l e b i h d a r i 3 2 0 kg n i f a i t u k a r b e r a s ; 6 r e s p o n d e n ( 2 4 % ) b e r a d a p a d a k l a s i - f i k a s i n i s k i n , d e n g a n j u m l a h p e n g e l u a r a n a n t a r a 240 sampai 320 kg n i l a i t u k a r b e r a s ; d a n 2 r e s p o n d e n ( 8 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i r n i s k i n s e k a l i , d e n g a n j u m l a h p e n g e l u a r a n a n t a r a 1 8 0 sampai 240 kg n i l a i t u k a r b e r a s .

U n t u k s t r a t u m 11, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a m p e r k a p i t a p e r t a h u n a d a l a h s e b e s a r R p 1 9 5 7 1 9 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n . Adapun k o m p o s i s i n y a a d a l a h 3 r e s p o n d e n

( 1 0 0 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n .

U n t u k s t a r t u m 111, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n a d a l a h s e b e s a r R p 1 2 6 7 0 2 . - , N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n , A d a p u n k o m p o s i s i n y a a d a l a h 8 r e s p o n d e n ( 7 2 . 7 3 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s k e m i s k i n a n , d a n 3 r e s p o n d e n ( 2 7 . 2 7 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n .

(5)

: l a s i f i k a s i r n i s k i n , d a n 2 r e s p o n d e n ( 1 8 . 1 8 % ) t e r r n a s u k k l a s i f i k a - ; i m i s k i n s e k a l i .

Kemudian k o r n p o s i s i r e s p o n d e n b u k a n p e s e r t a p r o g r a m d e n g a n I a r i s k e m i s k i n a n a d a l a h : 1 3 r e w p o n d e n ( 5 2 % ) b e r a d a d i a t a s [ a r i s k e m i s k i n a n , 1 0 r e s p o n d e n ( 4 0 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i l i s k i n , d a n 2 r e s p o n d e n ( 8 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n i e k a l i

.

U n t u k s t r a t u m I , r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n l d a l a h s e b e s a r R p 2 5 6 5 5 6 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k d i a t a s g a r i s : e m i s k i n a n , d e n g a n k o r n p o s i s i 2 r e s p o n d e n ( 1 0 0 % ) b e r s a d a d i ~ t a s g a r i s k e m i s k i n a n .

U n t u k s t r a t u m 11, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n ~ d a l a h s e b e s a r Rp 2 5 5 8 3 3 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k d i a t a s g a r i s : e m i s k i n a n , d e n g a n k o m p o s i s i 2 r e s p o n d e n ( 1 0 0 % ) b e r a d a d i a t a s : a r i s k e m i s k i n a n .

U n t u k s t r a t u m 111, r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r . a h u n a d a l a h s e b e s a r Rp 1 2 1 9 8 0 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a m i s - ; i n , d e n g a n k o m p o s i s i 6 r e s p o n d e n ( 5 1 . 5 5 % ) b e r a d a d i a t a s g a r i s ; e m i s k i n a n , 6 r e s p o n d e n ( 5 1 . 5 5 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n , !an 1 r e s p o n d e n b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n s e k a l i .

U n t u k s t r a t u m I V , r a t a - r a t a p e n g e l u a r a n p e r k a p i t a p e r t a h u n ~ d a l a h s e b e s a r Rp I 1 7 3 5 1 . - . N i l a i i n i t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i l i s k i n , d e n g a n k o r n p o s i s i 3 r e s p o n d e n ( 2 7 . 2 7 % ) b e r a d a d i a t a s : a r i s k e m i s k i n a n , 4 r e s p o n d e n ( 5 0 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i l i s k i n , d a n 1 r e s p o n d e n ( 7 . 7 0 % ) b e r a d a p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n ; e k a l i

.

B a s i l u j i C h i K u a d r a t

( x 2 )

m e n u n j u k a n bahwa t i d a k a d a p e r b e - d a a n a n t a r a g o l o n g a n p e t a n i y a n g mempunyai l a h a n l e b i h d a r i

0,125 h a d a n y a n g mempunyai l a h a n k u r a n g d a r i 0 , 2 5 h a d a l a m k e i k u t s e r t a a n n y a d a l a m p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l ,

S e t e l a h d . i l a k u k a n p e r h i t u n g a n , p e r s e n tumbuh t a n a r n a n j a t i

,ads l a h a n p e r h u t a n a n s o s i a l . m e n u n j u k a n h a s i l y a n g b a i k , y a i t u j 7 . 7 5 % . S e d a n g k a n p e r s e n t u m b u h t a n a m a n s e l a a d a l a h 5 0 %

c u k u p ) , t a n a m a n t e p i b u a h - b u a h a n 9 5 % ( b a i k ) d a n t a n a m a n p a g a r l a n a s 95 % f b a i k ) .

KESIMPULAN DAN SARAN

..

P r o g r a m P e r h u t a n a n S o s i a l d i R P H G l a n d a n g b e r p e n g a r u h n y a t a d a l a m m e n i n g k a t k a n p e n g e t a h u a n d a n p e r s e p s i p e s e r t a n y a .

.

P e n g a r u h p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s - i a l t e r h a d a p p e n d a p a t a n
(6)

3 . P e n d a p a t a n r a t a - r a t a r u m a h t a n g g a p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l b e l u m m e n u n j u k a n p e r b e d a a n y a n g n y a t a d e n g a n r a t a - r a t a p e n d a p a t a n b u k a n p e s e r t a p r o g r a m ,

4 . S e m a k i n r e n d a h s t r a t a , p e n g e l u a r n r a t a - r a t a u n t u k p a n g a n s e c a r a p r o s e n t a s e s e m a k i n b e s a r , b a i k p a d a p e s e r t a maupun b u k a n p e s e r t a p r o g r a m p e r h u t a n a n s o s i a l .

5 . D i l i h a t d a r i g a r i s k e m i s k i n a n , s e c a r a k e s e l u r u h a n u n t u k p e s e r t a p r o g r a m , t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i d i a t a s g a r i s k e r n i s k i n a n , s e d a n g k a n u n t u k b u k a n p e s e r t a p r o g r a m t e r m a s u k p a d a k l a s i f i k a s i m i s k i n .

6 . P e r s e n t u m b u h n t a n a m a n p o k ~ k j a t i , t a n a m a n t e p i b u a h - b u a h a n d a n t a n a m a n p a g a r n a n a s a d a l a h b a i k , s e d a n g k a n t a n a m a n s e l a r u m p u t s e t a r i a c u k u p .

S a r a n

K a s i l p e n e l i t i a n m e n u n j u k a n bahwa p a d a s a a t i n i r e b o i s a s i d i R P H G l a n d a n g d i n i l a i c u k u p b a i k . O l e h k a r e n a i t u p r o g r a m i n i h e n d a k n y a m e m b e r i k a n p e r h a t i a n y a n g l e b i h b a n y a k d a l a m h a 1 t e k n i s n o n k e h u t a n a n s e p e r t i t a n a r n a n h o r t i k u l t u r a , d a n s e g i n o n t e k n i s s e p e r t i p e m b i n a a n KTH d a n l a i n - l a i n . J u g a d i p e r l u k a n p e n y u l u h a n - y a n g r u t i n d a n b e r k e s i n a r n b u n g a n d a r i b e r b a g a i p i h a k s e p e r t i P e r h u t a n i , . PLPS d a n l a i n - l a i n , d e m i t e r c a p a i n y a t u j u a n d a r i p r o g r a m i n i .

DAFTAR PUSTAKA

Anonim. 1 9 8 8 . Pedoman P e l a k s a n a a n P r o g r a m P e r h u t a n a n S o s i a l . P e r u m P e r h u t a n i . J a k a r t a .

K a r t a s u b r a t a , J. 1 9 8 7 . S u a t u P e n g a l a m a n P e n e l i t i a n K e h u t a n a n S o s i a l d i J a w a . B u n g a R a m p a i S o c i a l F o r e s t r y B u k u V I I . B o g o r .

Referensi

Dokumen terkait

tujuan yang ingin dicapai adalah untuk menguji tepat atau tidaknya algoritma k-means dalam sistem pendukung. keputusan

Pilih salah satu pilihan yang tersedia untuk latar belakang Form (misalnya pilih International ), kemudian klik Next untuk menampilkan kotak dialog sebagai berikut

Hasil hipotesis ketiga diketahui bahwa koefisien arah regresi dari variabel promosi penjualan adalah sebesar 0,022 atau bernilai positif, sehingga dapat dikatakan

Penelitian ini menggunakan metode non-eksperimental yang dianalisis secara deskriptif non-analitik, pengambilan data secara retrospektif, dan analisis menggunakan

Kemampuan menulis teks pidato siswa kelas X SMA Negeri 1 Kualuh Hulu Kabupaten Labuhan Batu Utara Tahun Pembelajaran 2014/2015 sebelum menggunakan model Quantum Teaching

3 As Rindskopf (1984) recently discussed, the conditions generally require that certain parameters not be zero, or that parameters not equal one. Thus, whenever

Memberikan tanggapan dan saran sederhana terhadap suatu masalah dengan menggunakan kalimat yang runtut dan pilihan kata yang tepat. - Mendata masalah yang terjadi di sekitar

Penelitian ini mengkaji novel Bukan Pasar Malam karya Pramoedya Ananta Toer dengan pendekatan sosilogi sastra. Sementara teori yang digunakan untuk menganalisis adalah