PENYELIDIK DIPERLUKAN
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (SUHAKAM) mencari Penyelidik yang terdiri
daripada kalangan ahli akademik atau individu yang berkelayakan untuk menjalankan kajian
mengenai keberkesanan ‘Program Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia’ (ATHAM). ATHAM
ialah program kerjasama antara SUHAKAM dan Kementerian Pendidikan Malaysia (KPM)
yang bertujuan untuk memupuk amalan dan budaya hak asasi manusia di sekolah secara
bertanggungjawab untuk keharmonian sosial dan kesejahteraan hidup yang berterusan.
Maklumat Projek:
Individu dan kumpulan yang berminat adalah dipelawa untuk mengemukakan Kertas
Cadangan Penyelidikan (Research Proposal) berserta borang permohonan (SINI) dan
dokumen sokongan yang dilampirkan melalui emel kepada shahizad@suhakam.org.my atau
pos ke alamat berikut:
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia (SUHAKAM)
Tingkat 11, Menara TH Perdana
Jalan Sultan Ismail
50250 Kuala Lumpur
U/P: Bahagian Pendidikan dan Latihan
NOTA PENTING:
Borang permohonan perlu ditaip menggunakan komputer berdasarkan format yang ditetapkan.
Sebarang permohonan menggunakan tulisan tangan, mesin taip atau borang tidak lengkap akan
ditolak.
Untuk maklumat lanjut, sila hubungi En Shahizad Sulaiman di 603-2612 5632 atau Cik Wan
Norhafizah Junid di 603-2612 5667
Tarikh tutup permohonan: 6 JULAI 2020 (ISNIN)
TAJUK:
“Kajian Keberkesanan Pelaksanaan ‘Program Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia’
(ATHAM) di Sekolah-Sekolah Terpilih Seluruh Malaysia dalam Meningkatkan
Kefahaman Hak Asasi Manusia Di Kalangan Warga Sekolah”
TEMPOH MASA: 9 Bulan
TARIKH BERMULA: 1 Ogos 2020 dan tamat pada 30 April 2021.
Maklumat mengenai kajian ini boleh didapati di (SINI) dan maklum program
ATHAM boleh didapati di (SINI).
KERTAS KONSEP KAJIAN KEBERKESANAN PELAKSANAAN ‘PROGRAM AMALAN TERBAIK
HAK ASASI MANUSIA’ (ATHAM) DI SEKOLAH-SEKOLAH TERPILIH SELURUH MALAYSIA
DALAM MENINGKATKAN KEFAHAMAN HAK ASASI MANUSIA DI KALANGAN WARGA
SEKOLAH
LATAR BELAKANG
Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (Suruhanjaya) dengan kerjasama Kementerian
Pendidikan Malaysia (KPM) telah memperkenalkan Program Amalan Terbaik Hak Asasi
Manusia (ATHAM) di sekolah bermula dengan 5 buah sekolah pada tahun 2009 bertujuan
menerapkan pengetahuan dan memupuk sikap menghormati hak asasi manusia kepada
warga sekolah. Pada tahun 2015, bilangan sekolah yang terlibat di dalam Program ATHAM
ditambah menjadi 222 buah sekolah dan pada tahun 2019, sekolah ATHAM bertambah
menjadi 468 buah sekolah.
Pada 25 April 2019, Suruhanjaya telah memberikan taklimat berkaitan perluasan program
ATHAM kepada seramai 70 Pegawai Pendidikan Negeri (JPN) dan Pegawai Pendidikan Daerah
(PPD) di Hotel Goldcourse, Klang. Semasa taklimat tersebut, peserta telah mengetengahkan
isu bebanan guru-guru di sekolah untuk melaksanakan ATHAM dan mencadangkan agar satu
kajian terhadap keberkesanan ATHAM dijalankan sebelum ATHAM diperluaskan kepada
sekolah-sekolah baru.
Kali terakhir kajian berkaitan ATHAM dibuat adalah pada tahun 2011 yang dijalankan oleh
pensyarah-pensyarah Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI) diketuai oleh Professor Dr.
Chang Lee Hoon bertajuk ‘School’s Experiences with SUHAKAM’s Best Practices on Human
Rights In Schools’. Tujuan utama kajian ini adalah untuk meneroka pengalaman 5 buah
sekolah pertama
yang terlibat dengan program ATHAM. Kajian ini hanya memberi tumpuan
kepada penyertaan, cabaran, pelaksanaan, faedah, dan rancangan masa depan program
ATHAM di 5 sekolah perintis. Sehingga kini, belum ada kajian secara mendalam tentang
keberkesanan program ATHAM yang dilaksana di sekolah-sekolah yang terlibat setelah
jumlah sekolah ditambah.
Oleh itu, SUHAKAM telah merancang pada tahun 2020 untuk menjalankan kajian menyeluruh
berkaitan keberkesanan pelaksanaan program ATHAM sejak ia diperkenalkan.
OBJEKTIF UTAMA KAJIAN
i.
Untuk mengkaji keberkesanan program ATHAM yang dilaksanakan di sekolah antara
tahun 2009-2018
ii.
Untuk mengkaji tahap kesedaran dan kefahaman guru-guru dan pelajar-pelajar di
sekolah ATHAM berkaitan hak asasi manusia dan hak kanak-kanak;
iii.
Untuk mengenalpasti masalah, halangan dan cabaran yang dihadapi oleh sekolah yang
terlibat dalam melaksana program ATHAM; dan,
iv.
Untuk mengemukakan cadangan penambahbaikan dan pelan pelaksanaan program
ATHAM yang merangkumi pendekatan dan strategi menyeluruh ke arah penyampaian
pendidikan hak asasi manusia yang berkesan di semua sekolah-sekolah di Malaysia
dan bagi membolehkan program ATHAM sentiasa diteruskan walaupun berlaku
pertukaran atau perubahan kepimpinan sekolah.
SKOP DAN BATASAN KAJIAN
i.
Kajian ini akan melibatkan persampelan sebanyak 56 buah sekolah ATHAM (rendah dan
menengah) di seluruh Malaysia termasuk Sabah dan Sarawak, atau 25% daripada 222
buah sekolah yang dipilih mengikuti program ATHAM sepanjang tahun 2009 sehingga
2018;
ii.
Melibatkan kumpulan responden dalam kalangan guru, murid dan pentadbir sekolah.
iii.
Keberkesanan kefahaman hak asasi manusia diukur berdasarkan kepada peruntukan
dalam Perisytiharan Hak Asasi Manusia Sejagat (UDHR) dan Konvensyen Mengenai Hak
Kanak-kanak (CRC).
iv.
Kajian akan merujuk kepada kertas konsep pelaksanaan ATHAM di sekolah yang
disediakan oleh Suruhanjaya.
TEMPOH KAJIAN
Tempoh masa yang diberikan kepada Penyelidik untuk melengkapkan kajian ini adalah selama
9 bulan, bermula pada 1 Ogos 2020 dan tamat pada 30 April 2021.
Garis masa untuk tugasan ini adalah sepertimana berikut:
Hasil
Tarikh
Tempoh masa kajian
1 Ogos 2020 – 30 April 2021
Penyerahan laporan kemajuan 1 (progress report 1)
2 November 2020
Penyerahan laporan kemajuan 2 (progress report 2)
2 Februari 2021
Pembentangan hasil kajian
19 April 2021
Page 1 of 13
KERTAS KONSEP
AMALAN TERBAIK HAK ASASI MANUSIA (ATHAM) DI SEKOLAH
1.0 LATARBELAKANG
1.1 Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (SUHAKAM) merupakan sebuah badan berkanun
yang telah ditubuhkan oleh Parlimen di bawah Akta Suruhanjaya Hak Asasi Manusia 1999
(Akta 597). SUHAKAM telah diberi mandat untuk, antara lain, memupuk kesedaran serta
menyediakan pendidikan berhubung hak asasi manusia kepada masyarakat selaras dengan
seksyen 4(1)(a) Akta 597.
1.2 Selaras dengan fungsi tersebut, SUHAKAM mempunyai tanggungjawab untuk menjalankan
program pendidikan hak asasi manusia melihatkan kepada kepentingannya sepertimana
yang dinyatakan dalam Plan of Action: World Programme for Human Rights Education, First
Phase:
“Human Rights Education is widely considered to be integral to every child’s right to a
quality education, one that not only teaches reading, writing and arithmetic, but also
strengthens the child’s capacity to enjoy the full range of human rights and promotes a
culture which is infused by human rights values.”
1.3 Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) dengan kerjasama United Nations Educational,
Scientific and Cultural Organisation (UNESCO) dan Office of the United Nations High
Commissioner for Human Rights (OHCHR) telah menubuhkan Pelan Tindakan bagi Program
Pendidikan Hak Asasi Manusia Sedunia (Plan of Action: World Programme for Human
Rights Education). Pelan ini menegaskan bahawa Kementerian Pendidikan mempunyai
peranan utama dalam melaksanakan pelan ini, dengan kerjasama rapat oleh pihak
berkepentingan yang lain. Pelan ini telah diterima pakai oleh Negara-negara Anggota
Perhimpunan Agung PBB (Member Stated of the United Nations General Assembly) pada
14 Julai 2005. Sebagai salah sebuah Negara Anggota PBB, Malaysia mempunyai komitmen
untuk melaksanakan Pelan Tindakan ini.
1.4 Sejak penubuhannya, SUHAKAM telah menjalankan beberapa program Pendidikan dengan
kerjasama Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) untuk menanamkan kesedaran dan
amalan hak asasi manusia dalam kalangan guru dan murid sekolah. Program-program yang
telah dijalankan adalah seperti berikut:
i.
Persidangan Kebangsaan Pendidikan Hak Asasi Manusia di Sekolah;
ii. Siri Bengkel Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Pegawai Kanan Jabatan Pelajaran
Negeri;
iii.
Bengkel Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Jurulatih Utama Kaunseling;
iv. Bengkel Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Jurulatih Utama Pendidikan Sivik dan
Kenegaraan;
Page 2 of 13
vi.
Simposium Hak Kanan-kanak: Menjana Pemikiran pada April 2008;
vii. Membekalkan bahan rujukan seperti UDHR, Konvensyen Mengenai Hak Kanak-kanak
(CRC) dan Pelan Pengajaran Hak Asasi Manusia ke semua sekolah.
2.0 PROGRAM AMALAN TERBAIK HAK ASASI MANUSIA (ATHAM)
2.1 Pengenalan Program ATHAM
Mulai tahun 2009, Jawatankuasa Kecil Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Sekolah
(KEPHAMUS)
1bercadang untuk mengadakan Program “Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia
(ATHAM)” di sekolah yang mensasarkan penglibatan warga sekolah secara lebih
menyeluruh.
2.2 Matlamat Umum Program ATHAM
Matlamat umum program ini adalah bagi mewujudkan amalan dan budaya hak asasi
manusia di sekolah secara bertanggungjawab untuk keharmonian sosial dan kesejahteraan
hidup yang berterusan.
2.3 Objektif Khusus Program ATHAM
Objektif-objektif khusus program ATHAM di sekolah ini adalah seperti berikut:
i.
Untuk mempromosi, melindungi, memenuhi dan menghormati hak asasi manusia
terutamanya hak kanak-kanak;
ii. Untuk meningkatkan pemahaman dan kesedaran warga sekolah termasuk KPM,
pengurusan sekolah, guru-guru, ibu bapa dan murid-murid berkenaan hak asasi
manusia terutamanya hak kanak-kanak melalui aktiviti dan program yang dirancang,
seterusnya mewujudkan amalan dan budaya hak asasi manusia di sekolah serta
menjadikan persekitaran sekolah sebagai persekitaran yang mesra hak asasi manusia;
iii. Untuk menggalakkan pengurusan sekolah dan guru-guru memberi perhatian kepada
prinsip dan elemen hak asasi manusia dan hak kanak-kanak dalam merancang dan
melaksanakan aktiviti dan program di sekolah;
iv. Untuk berkongsi pengalaman dengan masyarakat setempat berkenaan hak asasi
manusia dan hak kanak-kanak yang diamalkan di sekolah;
v. Untuk memupuk dan memperkasakan jalinan perhubungan yang baik dalam kalangan
murid-murid tanpa mengira kaum, agama dan jantina.
2.4 Rangka Rujuk Program ATHAM
Pelaksanaan aktiviti dan program ATHAM di sekolah akan memberi penekanan terhadap
peruntukan di dalam UDHR dan CRC sepertimana berikut:
i.
Perisytiharan Hak Asasi Manusia Sejagat (UDHR)
Artikel 1
Semua manusia dilahirkan bebas dan samarata dari segi kemuliaan dan
hak-hak.
1 Jawatankuasa Kecil Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Sekolah (KEPHAMUS) telah ditubuhkan dalam tahun
2009. Ahli KEPHAMUS terdiri daripada wakil KPM, khususnya dari Bahagian Perancangan dan Penyelidikan (BPP), Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK) dan Bahagian Pengurusan Sekolah Harian (BPSH); beberapa pertubuhan bukan kerajaan iaitu Amnesty International (AI) dan Kesatuan Profesion Perguruan Kebangsaan (KPPK) dan beberapa ahli akademik dari Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI).
Page 3 of 13
Artikel 2
Setiap orang adalah berhak kepada semua hak-hak dan kebebasan yang
termaktub dalam Perisytiharan ini, tanpa sebarang apa jua pembezaan,
seperti bangsa, warna kulit, jantina, 3ocial, ugama, fahaman politik atau
lain-lain fahaman, asal-usul bangsa keturunan atau 3ocial harta-benda,
kelahiran atau apa-apa taraf lain.
Artikel 3
Setiap orang adalah berhak kepada nyawa, kebebasan dan keselamatan
diri.
Artikel 4
Tiada sesiapa pun boleh diperhamba atau diperabdikan; keabdian dan
dagangan hamba abdi hendaklah dilarang dalam semua bentuknya.
Artikel 11
Setiap orang yang dituduh dengan kesalahan keseksaan adalah berhak
dianggap tidak salah sehingga dibuktikan salah menurut undang-undang
di dalam perbicaraan terbuka di mana dia telah diberikan segala jaminan
yang perlu untuk pembelaannya.
Artikel 17
Setiap orang berhak memiliki harta dan tiada sesiapa pun boleh
dilucutkan harta-bendanya secara sewenang-wenangnya.
Artikel 24
Setiap orang adalah berhak kepada rehat dan masa lapang, termasuk
batasan munasabah ke atas masa bekerja dan cuti bergaji yang berkala.
Artikel 25
Setiap orang adalah berhak kepada suatu taraf hidup yang memadai bagi
kesihatan dan kebajikan diri dan keluarganya, termasuklah makanan,
pakaian, perumahan dan pengawasan perubatan serta perkhidmatan
sosial yang perlu.
Artikel 26
Setiap orang mempunyai hak kepada pendidikan dan ianya hendaklah
disediakan secara percuma, sekurang-kurangnya pada peringkat awal
dan asasnya.
ii.
Konvensyen mengenai Hak Kanak-kanak (CRC)
Artikel 2
Semua hak terpakai bagi kanak-kanak tanpa pengecualian. Adalah
menjadi obligasi negara untuk melindungi kanak-kanak daripada
sebarang bentuk diskriminasi dan untuk mengambil tindakan yang
positif untuk memajukan hak mereka.
Artikel 6
Setiap kanak-kanak mempunyai hak sedia ada untuk hidup dan negara
mempunyai obligasi untuk memastikan kewujudan dan perkembangan
kanak-kanak itu.
Artikel 7
Kanak-kanak hendaklah didaftarkan sebaik selepas dilahirkan dan
hendaklah mempunyai hak sejak lahir terhadap suatu nama, hak untuk
Page 4 of 13
memperoleh kerakyatan dan seboleh-bolehnya hak untuk mengetahui
dan dijaga oleh ibu bapanya.
Artikel 8
Negara mempunyai obligasi untuk melindungi, dan jika perlu,
memantapkan semula aspek-aspek asas identiti kanak-kanak itu. Ini
termasuklah nama, kerakyatan dan pertalian keluarga.
Artikel 9
Kanak-kanak mempunyai hak untuk tinggal bersama ibubapanya
melainkan jika ini disifatkan tidak sesuai dengan kepentingan terbaik
kanak-kanak itu. Kanak-kanak juga mempunyai hak untuk mengekalkan
hubungan dengan kedua-dua ibu bapa jika dipisahkan daripada salah
seorang atau kedua-duanya.
Artikel 12
Kanak-kanak mempunyai hak untuk menyatakan pendapat mereka
secara bebas dan menjadikan pandangan tersebut diambilkira dalam
sebarang perkara, tatacara, prosiding kehakiman atau pentadbiran yang
menyentuh berkenaan kanak-kanak.
Artikel 13
Kanak-kanak mempunyai hak untuk menyatakan pandangannya,
menerima maklumat, memberitahu idea atau maklumat tanpa mengira
sempadan.
Artikel 14
Negara hendaklah menghormati hak kanak-kanak kepada kebebasan
berfikir, rasa hati dan beragama.
Artikel 15
Kanak-kanak mempunyai hak kepada kebebasan berpersatuan dan
kebebasan berhimpun secara aman.
Artikel 16
Kanak-kanak mempunyai hak kepada perlindungan daripada gangguan
ke atas privasi, keluarga, tempat tinggal dan surat-menyuratnya serta
nama baik dan reputasinya.
Artikel 17
Negara hendaklah memastikan kanak-kanak diberikan akses kepada
maklumat dan bahan daripada pelbagai sumber, dan negara itu
hendaklah menggalakkan media massa untuk menyebarkan maklumat
yang mempunyai faedah sosial dan kebudayaan kepada kanak-kanak
dan mengambil langkah untuk melindunginya daripada bahan yang
memudaratkan.
Artikel 18
Ibu bapa atau, mengikut mana-mana yang berkenaan, penjaga di sisi
undang-undang, mempunyai tanggungjawab utama bagi didikan dan
perkembangan kanak-kanak. Kepentingan terbaik kanak-kanak akan
menjadi perhatian asas.
Artikel 19
Negara hendaklah melindungi kanak- kanak daripada semua bentuk
keganasan fizikal atau mental, kecederaan atau penderaan, pengabaian
atau pelakuan cuai, penganiayaan atau eksploitasi, termasuk penderaan
seksual, semasa dalam jagaan ibu bapa (ibu bapa-ibu bapa), penjaga di
sisi undang-undang (penjaga-penjaga di sisi undang-undang) atau
mana-mana orang yang menjaga kanak-kanak itu.
Page 5 of 13
Artikel 23
Seseorang kanak-kanak kurang upaya mental atau fizikal patut
menikmati kehidupan yang sepenuhnya dan dihormati dalam keadaan
yang memastikan kemuliaan, menggalakkan sikap tidak bergantung, dan
memudahkan penglibatan aktif kanak-kanak itu dalam komuniti.
Artikel 24
Setiap kanak-kanak mempunyai hak kepada standard kesihatan dan
jagaan perubatan yang paling tinggi.
Artikel 27
Setiap kanak-kanak mempunyai hak kepada taraf hidup yang mencukupi
bagi perkembangan fizikal, mental, kerohanian, moral dan sosial
kanak-kanak itu.
Artikel 28
Semua kanak-kanak mempunyai hak terhadap Pendidikan.
Artikel 29
Pendidikan hendaklah mempunyai matlamat untuk mengembangkan
personality, bakat dan kebolehan mental dan fizikal kanak-kanak pada
tahap potensi yang paling tinggi.
Artikel 30
Kanak-kanak daripada komuniti minority dan penduduk asli mempunyai
hak untuk menikmati kebudayaan mereka sendiri dan mengamalkan
Bahasa dan agama mereka sendiri.
Artikel 31
Kanak-kanak mempunyai hak kepada masa lapang, bermain dan
menyertai aktiviti kebudayaan dan kesenian.
Artikel 32
Kanak-kanak mempunyai hak untuk dilindungi daripada pekerjaan yang
mengancam kesihatan, Pendidikan atau perkembangannya.
Artikel 33
Kanak-kanak mempunyai hak kepada perlindungan daripada
penggunaan dadah narkotik dan psikotropik, dan daripada terlibat
dalam pengeluaran atau pengedaran dadah itu.
Artikel 34
Kanak-kanak perlu dilindungi daripada segala bentuk pengeksploitasian
seks dan penderaan seksual, termasuk pelacuran dan pornografi.
Artikel 37
Tiada kanak-kanak boleh tertakluk kepada penyeksaan atau layanan
atau hukuman lain yang zalim, tidak berperikemanusiaan atau
menjatuhkan maruah.
2.5
Strategi Pelaksanaan Program ATHAM
Berikut merupakan strategi pelaksanaan program ATHAM di sekolah yang perlu diberi
perhatian:
2.5.1
Kriteria pemilihan sekolah
Berikut merupakan cadangan kriteria pemilihan sekolah yang akan mengikuti
program ATHAM:
Page 6 of 13
i.
Sekolah Harian;
ii. Sekolah Menengah dan Sekolah Rendah bandar dan luar bandar;
iii. Antara sekolah yang dipilih adalah sekolah yang menjalankan RIMUP
(Rancangan Integrasi Murid untuk Perpaduan);
iv. Antara sekolah yang dipilih adalah sekolah berisiko (kes disiplin atau salah laku
yang banyak);
v. Antara sekolah yang dipilih adalah sekolah yang mempunyai pengalaman
dalam mengendalikan program Hak Asasi Manusia;
Pemilihan sekolah dibuat oleh Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) serta dipersetujui
oleh sekolah.
2.5.2
Bilangan Sekolah ATHAM
Fasa pertama program (program perintis) akan dijalankan di 5 buah sekolah yang
dipilih oleh JPN, setiap satunya di Selangor, Perak, Kuala Lumpur, Negeri Sembilan
dan Melaka. 5 buah sekolah yang dipilih adalah seperti berikut:
1. SMK Taman Tun Dr. Ismail, Wilayah Persekutuan (KL)
2. SMK Seksyen 9, Shah Alam, Selangor
3. SMK Datuk Mansor, Bahau, Negeri Sembilan
4. SMK Munshi Abdullah, Melaka
5. SMK Sultan Abdul Aziz, Teluk Intan, Perak
Fasa 2 akan melibatkan penambahan 5 buah sekolah lagi tertakluk kepada
keberkesanan projek perintis Fasa 1.
2.5.3
Pihak berkepentingan
i.
Pengarah Jabatan Pelajaran Negeri
ii. Pegawai Pelajaran Daerah
iii. Pengetua
iv. Penolong Kanan
v. Guru-guru
vi. Murid
vii. Staf sokongan di sekolah
viii. Persatuan Ibu Bapa dan Guru
ix. Ketua Kampung
x. Komuniti Setempat
2.5.4
Garis Panduan Pelaksanaan program ATHAM di sekolah
Berikut merupakan garis panduan bagi melaksanakan program ATHAM di sekolah.
Namun begitu, sekolah bebas untuk menambahbaik panduan ini mengikut
kesesuaian program dan kehendak sekolah.
1. Membentuk Jawatankuasa pelaksanaan bagi memudahkan pelaksanaan
program.
Page 7 of 13
i.
Melantik urusetia yang bertanggungjawab untuk menyelaras program dan
aktiviti ATHAM di sekolah.
ii. Memilih satu bidang dalam whole-school approach - kurikulum,
ko-kurikulum, pengurusan sekolah atau hal ehwal murid. (rujuk lampiran 1)
iii. Mencadangkan program yang dipilih merujuk kepada hak asasi manusia
dalam UDHR atau CRC.
iv. Menentukan tajuk/tema program atau aktiviti: memberi fokus kepada
artikel-artikel yang berkaitan dengan CRC dan kepada isu-isu hak asasi
manusia yang cuba diketengahkan di sekolah tersebut.
v. Menentukan matlamat/objektif program.
vi. Menentukan kumpulan sasaran.
vii. Memilih Jawatankuasa Pemantauan & Penilaian
3. Setelah membincangkan perkara di atas, pihak sekolah hendaklah mengisi
borang yang dilampirkan. (rujuk lampiran 2)
2.5.5 Contoh aktiviti di bawah program ATHAM
Mengadaptasikan aktiviti sedia ada yang biasanya dijalankan di sekolah dengan
menambahkan elemen hak asasi manusia, contohnya:
Bil. Aktiviti
Penambahan elemen hak asasi manusia
1.
Perhimpunan
Memberikan peluang kepada murid-murid untuk
berucap berkenaan hak kanak-kanak di atas pentas
perhimpunan.
2.
Ceramah / seminar
Mengadakan ceramah berkenaan Hak Kanak-kanak
3.
Pameran
Mengadakan Pameran Hak Kanak-kanak sempena
Sambutan Hari Kanak-kanak Sedunia
4.
Pertandingan
Mengadakan Kuiz Hak Asasi Manusia
Contoh pelaksanaan aktiviti di bawah program ATHAM sepertimana lampiran 3.
2.5.6 Garis masa Pelaksanaan program ATHAM
Bagi memastikan pelaksanaan program ATHAM dapat dilaksanakan secara
berkesan di sekolah-sekolah terpilih, berikut merupakan garis masa yang
dicadangkan untuk pertimbangan SUHAKAM dan KPM:
Bil.
Aktiviti
Garis masa
(2009)
Tindakan
1. Mesyuarat
dengan
Ketua
Pengarah
Pendidikan
Malaysia
(KPPM)
untuk
menyampaikan
konsep
pelaksanaan
program ATHAM di sekolah.
Awal Mac
Urus setia
2. Mendapatkan kelulusan dan punca kuasa
program.
Pertengahan
Mac
Page 8 of 13
3. Memastikan
perbelanjaan
kewangan
untuk program ini diluluskan seperti
anggaran perbelanjaan.
Mac
Urus setia
4. Bahagian Pengurusan Sekolah Harian
(BPSH) mengeluarkan surat kepada JPN
untuk pemilihan sekolah bagi setiap negeri
yang telah dikenalpasti.
Pertengahan
Mac
BPSH
5. JPN akan membuat pemilihan berdasarkan
kriteria yang telah ditetapkan oleh
KEPHAMUS
Akhir Mac
JPN
6. JPN akan mendapatkan persetujuan
sekolah dan menghantar nama sekolah
kepada BPSH.
Akhir Mac
JPN
7. BPSH akan mengeluarkan surat kepada
JPN. JPN akan memaklumkan kepada
sekolah terlibat.
Awal April
BPSH, KPM
8. Pentadbir sekolah dan wakil murid, JPN
dan PPD akan dipanggil untuk taklimat
program oleh KEPHAMUS
Pertengahan
April
BPSH, JPN,
PPD dan
KEPHAMUS
9. Sekolah
membuat
perancangan
berdasarkan garis panduan yang telah
disediakan oleh KEPHAMUS.
Akhir April
Sekolah,
JPN, dan
PPD, PIBG,
dll
10.
Sekolah memulakan program/aktiviti
Mei
Sekolah
11.
Lawatan bimbingan
Jun
KEPHAMUS/
JPN/PPD
12.
Lawatan bimbingan
Julai
KEPHAMUS/
JPN/PPD
13.
Lawatan bimbingan
Ogos
KEPHAMUS/
JPN/PPD
14.
Laporan kemajuan program oleh
sekolah-sekolah yang terlibat (progress report)
akan diadakan di Kuala Lumpur
September/
Disember
Sekolah/SU
HAKAM
Nota: Perubahan kepada garis masa bergantung kepada perkembangan program di
sekolah.
3.0 PENUTUP
SUHAKAM berharap agar pemahaman dan kesedaran hak asasi manusia dalam kalangan
warga sekolah dapat dipertingkatkan menerusi pelaksanaan program ATHAM ini. Melalui
program ini, nilai-nilai hak asasi manusia dapat diterapkan dalam kehidupan seharian
terutamanya di sekolah seterusnya menjadi suatu budaya dan amalan bagi membentuk
masyarakat Malaysia yang lebih bertanggungjawab dan prihatin.
Page 9 of 13
LAMPIRAN 1
Projek Sekolah Mesra – Hak Asasi Manusia (Amnesty International)
Apakah Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia di Sekolah?
Kebanyakan sekolah di luar negara telah menggunakan pendekatan whole school approach
untuk mempromosi hak asasi manusia. Mereka menggunakan teks Universal Declaration of
Human Rights (UDHR) atau Convention on the Rights of the Child (CRC) sebagai rujukan.
Sekolah Menengah mendapati UDHR lebih sesuai kerana terdapat pelajar yang sudah
berumur lebih daripada 18 tahun dan juga kebanyakan pelajar ini adalah pada peringkat umur
yang ingin menjadi orang dewasa (aspiring adults).
Apakah whole school approach dalam hak asasi manusia?
Sekolah mesra hak asasi manusia adalah sekolah yang mengamalkan hak asasi manusia dalam
sistem pendidikan di sekolah. Ini bermakna persekitaran dan komuniti sekolah peka kepada
amalan hak asasi manusia dan hak kanak-kanak dalam aspek pengajaran, pembelajaran,
pengurusan dan pentadbiran sekolah serta mengamalkan sifat hormat menghormati dan
bertanggungjawab.
Matlamat whole school approach ini mewujudkan persekitaran yang menghormati hak ahli
komuniti sekolah yang juga berpengetahuan dan berdedikasi dalam mempromosi dan
menggalakkan hak asasi manusia. Pelajarnya bukan sahaja berpengetahuan tetapi juga
mengamalkan nilai, berkemahiran dan berpengalaman untuk menjadi warganegara yang
bertanggungjawab. Secara ringkasnya, warga sekolah berupaya mempromosi dan
mengamalkan budaya hak asasi manusia dalam kehidupan seharian mereka.
4 bidang dalam sistem Pendidikan di sekolah yang mana hak asasi manusia boleh
diintegrasikan:
1)
Kurikulum
2)
Kokurikulum dan persekitaran sekolah
3)
Pengurusan sekolah
4)
Hak ehwal pelajar
BIDANG
PENERANGAN
CADANGAN
Kurikulum
Sekolah boleh mengintegrasikan hak asasi manusia
dalam unit mata pelajaran atau mengadakan satu mata
pelajaran khusus. Kebanyakan sekolah menghadapi
kesukaran untuk mewujudkan mata pelajaran khusus
kerana kurikulum sedia ada sudah padat. Oleh itu,
meraka akan mengintegrasikan tema, isu, perspektif dan
pendekatan hak asasi manusia dalam mata pelajaran
sedia ada.
Cadangan:
1. Sejarah
2. Ekonomi
3. Geografi
4. Kesusasteraan
5. Bahasa
6. Pendidikan Seni
7. Pendidikan Moral
Page 10 of 13
Apa yang penting ialah mendapatkan strategi
pengajaran dan pembelajaran yang sesuai dan berkesan
untuk mengintegrasikan elemen hak asasi manusia
dalam
kurikulum.
Kesemua
ini
memerlukan
pengetahuan dan kemahiran pihak pengurusan dan guru
sekolah.
8. Pendidikan Sivik dan
Kenegaraan
Kokurikulum
dan
Persekitaran
Sekolah
Bidang kokurikulum memberi sekolah lebih kebebasan
dan fleksibiliti berbanding aspek seperti kurikulum,
pengurusan sekolah dan hal ehwal pelajar.
Namun begitu, sekolah adalah diingatkan bahawa
matlamat program yang ingin dijalankan bukan setakat
aktiviti semata-mata, tetapi untuk mengamalkan
strategi yang mengintegrasikan hak asasi manusia dalam
aktiviti yang dijalankan dan yang sesuai dengan
keperluan sekolah.
Cadangan:
1. Kelab Hak Asasi Manusia
2. Festival
Hak
Asasi
Manusia
3. Festival Filem Hak Asasi
Manusia
4. Festival Kesenian dan
Drama
5. Sambutan Hari Hak Asasi
Manusia Sedunia
6. Kempen mengenai Buli
7. Kempen
mengenai
Gangguan Seks
8. Keganasan di dalam atau
di luar Sekolah
9. Sekolah Selamat
10. Sekolah Mesra
Kanak-kanak
11. Khidmat sosial berfokus
kepada
masyarakat
setempat
12. Aktiviti yang melibatkan
ibu bapa, keluarga dan
komuniti
13. Program untuk melatih
murid dalam kempen
kemanusiaan
Pengurusan
Sekolah
Bidang ini membolehkan semua warga sekolah
mengambil
bahagian
dalam
proses
membuat
keputusan. Pihak pengurusan dan warga sekolah perlu
mempunyai mekanisma yang mantap untuk mereka
saling berhubung dan berinteraksi antara sat usama lain.
Dalam bidang ini, peluang perlu diwujudkan untuk
menilai semula cara pentadbiran dan pengurusan
sekolah dilaksanakan.
Cadangan:
1. Hubungan
sekolah
dengan PIBG
2. Pengurusan mesyuarat
sekolah
3. Dasar dalaman sekolah
mengenai:
i.
inklusif dan integrasi
ii. kesaksamaan
iii. kepelbagaian
iv. anti-perkauman
v. anti-buli
Page 11 of 13
vi. kemiskinan
vii. kurang upaya
viii. jantina
ix. pesekitaran
sihat
dan selamat
x. pemakanan
yang
sihat
Hal
Ehwal
Pelajar
Bidang ini memfokuskan kepada langkah-langkah untuk
mewujudkan persekitaran sekolah yang mengamalkan
sikap toleransi dan hormat-menghormati antara satu
sama lain. Pendekatan yang boleh diambil bagi maksud
ini adalah melalui penglibatan semua guru dan murid
dalam menyediakan suatu dasar atau peraturan yang
menyentuh mengenai kanak-kanak di sekolah.
Matlamat akhir pengintegrasian eleman hak asasi
manusia dalam bidang ini adalah agar kesemua warga
sekolah termasuk pengurusan, guru-guru dan
murid-murid diberi peluang untuk menyuarakan pendapat
seterusnya sebulat suara bersetuju dengan dasar atau
peraturan tersebut dan bertanggungjawab untuk
mematuhinya.
Cadangan:
i.
Kod tingkah laku
ii. Peraturan sekolah
Page 13 of 13
LAMPIRAN 3
CONTOH PROGRAM AMALAN HAK ASASI MANUSIA DI SEKOLAH
Tajuk:
Membina Jati Diri Murid
Tema:
Maruah diri seseorang perlu dihormati
Matlamat:
Membina dan memupuk sikap saling menghormati di kalangan warga sekolah
Objektif:
1. Berpegang dan mengamalkan prinsip hak asasi di dalam artikel UDHR dan CRC yang
dipilih.
2. Menghormati hak-hak asasi manusia dan maruah individu.
3. Melahirkan rasa bangga dan cinta kepada hak asasi manusia
Kumpulan sasaran:
1. Semua murid sekolah.
2. Semua guru.
3. Pentadbir dan kakitangan sokongan.
Tarikh pelaksanaan:
April – Oktober 2009
i. Perancangan: April
ii. Pelaksanaan: Mei – Ogos
iii. Pemantauan dan penilaian laporan: September dan Oktober
Kriteria Jawatankuasa Pelaksanaan Program di Sekolah
i. Ahli jawatankuasa – di kalangan murid
ii. Penasihat – guru atau PIBG
Progaram/aktiviti yang dicadangkan:
i. Hak dan Tanggungjawab di Sekolah – pidato, pertandingan esei, drama
1
PERMOHONAN KAJIAN
SENARAI SEMAK
NO.
PERKARA
SILA TANDA ( √ )
Sila hantar borang permohonan ini berserta dokumen sokongan
PEMOHON SUHAKAM
1
Borang Permohonan yang telah lengkap
2
Metodologi
3
Carta Alir Aktiviti Kajian
4
Carta Gantt Aktiviti Kajian
6
Justifikasi Belanjawan
7
Maklumat Pemohon
(Sila rujuk ANNEX 1)
8
Maklumat Ahli Kumpulan
(Sila rujuk ANNEX 1)
2
BORANG PERMOHONAN KAJIAN
[Borang yang tidak lengkap akan ditolak]
BAHAGIAN A : MAKLUMAT KAJIAN
TAJUK:
“Kajian Keberkesanan Pelaksanaan ‘Program Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia’ (ATHAM) di
Sekolah-Sekolah Terpilih Seluruh Malaysia dalam Meningkatkan Kefahaman Hak Asasi Manusia di Kalangan Warga
Sekolah”
Nama Ketua Projek:
No Kad Pengenalan / No Passport :
Jumlah Ahli Kumpulan:
(0 sekiranya hanya seorang sahaja)
Jawatan (Sila tanda):
Profesor Profesor Madya Lain-lain (sila nyatakan)
Gred :
(jika berkenaan)
Alamat Lengkap:
No. Telefon Pejabat:
3
Geran Penyelidikan yang diperolehi oleh Ketua Projek dalam tiga tahun terakhir (mengikut tarikh
bermula)
No.
Tajuk Projek
Sumber Geran
Tarikh
Mula
Tarikh
Akhir
Status
Geran
BAHAGIAN B : SENARAI AHLI KUMPULAN
(jika berkenaan)
(sila rujuk ANNEX 1, untuk templat Ahli Kumpulan)
No.
Nama
No. Kad Pengenalan
Kategori
(Ketua /
Ahli)
Peranan
Tandatanga
n
4
BAHAGIAN C: BELANJAWAN
Sila nyatakan anggaran perbelanjaan untuk projek ini berserta perincian perbelanjaan
Bulan
Penerangan
Aktiviti
Jumlah yang dipohon
Jumlah yang
diluluskan oleh
SUHAKAM
(Untuk kegunaan
SUHAKAM)
(RM)
Total
JUMLAH
BULAN:
9
5
ANNEX 1
TEMPLAT CURRICULUM VITAE (CV) UNTUK DIISI OLEH KETUA PROJEK DAN
AHLI KUMPULAN
PERINGATAN PENTING: Untuk diisi oleh Ketua Projek dan semua ahli kumpulan
1. MAKLUMAT PERIBADI
Nama
:
Warganegara
:
Jawatan sekarang
:
Kelayakan
:
Bidang kepakaran
:
No. Tel (Pejabat) /
No. Tel (Bimbit)
:
Faks
:
6
3. PENYELIDIKAN YANG SEDANG DIJALANKAN DAN TELAH SELESAI:
Bil.
Nama Penyelidikan
Tahun
Status
1.
2. PENCAPAIAN
Geran penyelidikan
yang sedang berjalan
:
Geran penyelidikan
yang telah selesai
:
Penerbitan
:
Paten / Hak Cipta /
Pemfailan
:
Pencapaian /
Anugerah /
Pengiktirafan
:
7
2.
3.
4.
5.
4. PENYELIDIKAN YANG TELAH DITERBITKAN:
Bil.
Nama Penyelidikan
Tahun Terbitan
1.
2.
3.
4.
5.
Page 1 of 13
KERTAS KONSEP
AMALAN TERBAIK HAK ASASI MANUSIA (ATHAM) DI SEKOLAH
1.0 LATARBELAKANG
1.1 Suruhanjaya Hak Asasi Manusia Malaysia (SUHAKAM) merupakan sebuah badan berkanun
yang telah ditubuhkan oleh Parlimen di bawah Akta Suruhanjaya Hak Asasi Manusia 1999
(Akta 597). SUHAKAM telah diberi mandat untuk, antara lain, memupuk kesedaran serta
menyediakan pendidikan berhubung hak asasi manusia kepada masyarakat selaras dengan
seksyen 4(1)(a) Akta 597.
1.2 Selaras dengan fungsi tersebut, SUHAKAM mempunyai tanggungjawab untuk menjalankan
program pendidikan hak asasi manusia melihatkan kepada kepentingannya sepertimana
yang dinyatakan dalam Plan of Action: World Programme for Human Rights Education, First
Phase:
“Human Rights Education is widely considered to be integral to every child’s right to a
quality education, one that not only teaches reading, writing and arithmetic, but also
strengthens the child’s capacity to enjoy the full range of human rights and promotes a
culture which is infused by human rights values.”
1.3 Pertubuhan Bangsa-bangsa Bersatu (PBB) dengan kerjasama United Nations Educational,
Scientific and Cultural Organisation (UNESCO) dan Office of the United Nations High
Commissioner for Human Rights (OHCHR) telah menubuhkan Pelan Tindakan bagi Program
Pendidikan Hak Asasi Manusia Sedunia (Plan of Action: World Programme for Human
Rights Education). Pelan ini menegaskan bahawa Kementerian Pendidikan mempunyai
peranan utama dalam melaksanakan pelan ini, dengan kerjasama rapat oleh pihak
berkepentingan yang lain. Pelan ini telah diterima pakai oleh Negara-negara Anggota
Perhimpunan Agung PBB (Member Stated of the United Nations General Assembly) pada
14 Julai 2005. Sebagai salah sebuah Negara Anggota PBB, Malaysia mempunyai komitmen
untuk melaksanakan Pelan Tindakan ini.
1.4 Sejak penubuhannya, SUHAKAM telah menjalankan beberapa program Pendidikan dengan
kerjasama Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) untuk menanamkan kesedaran dan
amalan hak asasi manusia dalam kalangan guru dan murid sekolah. Program-program yang
telah dijalankan adalah seperti berikut:
i.
Persidangan Kebangsaan Pendidikan Hak Asasi Manusia di Sekolah;
ii. Siri Bengkel Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Pegawai Kanan Jabatan Pelajaran
Negeri;
iii.
Bengkel Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Jurulatih Utama Kaunseling;
iv. Bengkel Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Jurulatih Utama Pendidikan Sivik dan
Kenegaraan;
Page 2 of 13
vi.
Simposium Hak Kanan-kanak: Menjana Pemikiran pada April 2008;
vii. Membekalkan bahan rujukan seperti UDHR, Konvensyen Mengenai Hak Kanak-kanak
(CRC) dan Pelan Pengajaran Hak Asasi Manusia ke semua sekolah.
2.0 PROGRAM AMALAN TERBAIK HAK ASASI MANUSIA (ATHAM)
2.1 Pengenalan Program ATHAM
Mulai tahun 2009, Jawatankuasa Kecil Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Sekolah
(KEPHAMUS)
1bercadang untuk mengadakan Program “Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia
(ATHAM)” di sekolah yang mensasarkan penglibatan warga sekolah secara lebih
menyeluruh.
2.2 Matlamat Umum Program ATHAM
Matlamat umum program ini adalah bagi mewujudkan amalan dan budaya hak asasi
manusia di sekolah secara bertanggungjawab untuk keharmonian sosial dan kesejahteraan
hidup yang berterusan.
2.3 Objektif Khusus Program ATHAM
Objektif-objektif khusus program ATHAM di sekolah ini adalah seperti berikut:
i.
Untuk mempromosi, melindungi, memenuhi dan menghormati hak asasi manusia
terutamanya hak kanak-kanak;
ii. Untuk meningkatkan pemahaman dan kesedaran warga sekolah termasuk KPM,
pengurusan sekolah, guru-guru, ibu bapa dan murid-murid berkenaan hak asasi
manusia terutamanya hak kanak-kanak melalui aktiviti dan program yang dirancang,
seterusnya mewujudkan amalan dan budaya hak asasi manusia di sekolah serta
menjadikan persekitaran sekolah sebagai persekitaran yang mesra hak asasi manusia;
iii. Untuk menggalakkan pengurusan sekolah dan guru-guru memberi perhatian kepada
prinsip dan elemen hak asasi manusia dan hak kanak-kanak dalam merancang dan
melaksanakan aktiviti dan program di sekolah;
iv. Untuk berkongsi pengalaman dengan masyarakat setempat berkenaan hak asasi
manusia dan hak kanak-kanak yang diamalkan di sekolah;
v. Untuk memupuk dan memperkasakan jalinan perhubungan yang baik dalam kalangan
murid-murid tanpa mengira kaum, agama dan jantina.
2.4 Rangka Rujuk Program ATHAM
Pelaksanaan aktiviti dan program ATHAM di sekolah akan memberi penekanan terhadap
peruntukan di dalam UDHR dan CRC sepertimana berikut:
i.
Perisytiharan Hak Asasi Manusia Sejagat (UDHR)
Artikel 1
Semua manusia dilahirkan bebas dan samarata dari segi kemuliaan dan
hak-hak.
1 Jawatankuasa Kecil Pendidikan Hak Asasi Manusia untuk Sekolah (KEPHAMUS) telah ditubuhkan dalam tahun
2009. Ahli KEPHAMUS terdiri daripada wakil KPM, khususnya dari Bahagian Perancangan dan Penyelidikan (BPP), Bahagian Pembangunan Kurikulum (BPK) dan Bahagian Pengurusan Sekolah Harian (BPSH); beberapa pertubuhan bukan kerajaan iaitu Amnesty International (AI) dan Kesatuan Profesion Perguruan Kebangsaan (KPPK) dan beberapa ahli akademik dari Universiti Pendidikan Sultan Idris (UPSI).
Page 3 of 13
Artikel 2
Setiap orang adalah berhak kepada semua hak-hak dan kebebasan yang
termaktub dalam Perisytiharan ini, tanpa sebarang apa jua pembezaan,
seperti bangsa, warna kulit, jantina, 3ocial, ugama, fahaman politik atau
lain-lain fahaman, asal-usul bangsa keturunan atau 3ocial harta-benda,
kelahiran atau apa-apa taraf lain.
Artikel 3
Setiap orang adalah berhak kepada nyawa, kebebasan dan keselamatan
diri.
Artikel 4
Tiada sesiapa pun boleh diperhamba atau diperabdikan; keabdian dan
dagangan hamba abdi hendaklah dilarang dalam semua bentuknya.
Artikel 11
Setiap orang yang dituduh dengan kesalahan keseksaan adalah berhak
dianggap tidak salah sehingga dibuktikan salah menurut undang-undang
di dalam perbicaraan terbuka di mana dia telah diberikan segala jaminan
yang perlu untuk pembelaannya.
Artikel 17
Setiap orang berhak memiliki harta dan tiada sesiapa pun boleh
dilucutkan harta-bendanya secara sewenang-wenangnya.
Artikel 24
Setiap orang adalah berhak kepada rehat dan masa lapang, termasuk
batasan munasabah ke atas masa bekerja dan cuti bergaji yang berkala.
Artikel 25
Setiap orang adalah berhak kepada suatu taraf hidup yang memadai bagi
kesihatan dan kebajikan diri dan keluarganya, termasuklah makanan,
pakaian, perumahan dan pengawasan perubatan serta perkhidmatan
sosial yang perlu.
Artikel 26
Setiap orang mempunyai hak kepada pendidikan dan ianya hendaklah
disediakan secara percuma, sekurang-kurangnya pada peringkat awal
dan asasnya.
ii.
Konvensyen mengenai Hak Kanak-kanak (CRC)
Artikel 2
Semua hak terpakai bagi kanak-kanak tanpa pengecualian. Adalah
menjadi obligasi negara untuk melindungi kanak-kanak daripada
sebarang bentuk diskriminasi dan untuk mengambil tindakan yang
positif untuk memajukan hak mereka.
Artikel 6
Setiap kanak-kanak mempunyai hak sedia ada untuk hidup dan negara
mempunyai obligasi untuk memastikan kewujudan dan perkembangan
kanak-kanak itu.
Artikel 7
Kanak-kanak hendaklah didaftarkan sebaik selepas dilahirkan dan
hendaklah mempunyai hak sejak lahir terhadap suatu nama, hak untuk
Page 4 of 13
memperoleh kerakyatan dan seboleh-bolehnya hak untuk mengetahui
dan dijaga oleh ibu bapanya.
Artikel 8
Negara mempunyai obligasi untuk melindungi, dan jika perlu,
memantapkan semula aspek-aspek asas identiti kanak-kanak itu. Ini
termasuklah nama, kerakyatan dan pertalian keluarga.
Artikel 9
Kanak-kanak mempunyai hak untuk tinggal bersama ibubapanya
melainkan jika ini disifatkan tidak sesuai dengan kepentingan terbaik
kanak-kanak itu. Kanak-kanak juga mempunyai hak untuk mengekalkan
hubungan dengan kedua-dua ibu bapa jika dipisahkan daripada salah
seorang atau kedua-duanya.
Artikel 12
Kanak-kanak mempunyai hak untuk menyatakan pendapat mereka
secara bebas dan menjadikan pandangan tersebut diambilkira dalam
sebarang perkara, tatacara, prosiding kehakiman atau pentadbiran yang
menyentuh berkenaan kanak-kanak.
Artikel 13
Kanak-kanak mempunyai hak untuk menyatakan pandangannya,
menerima maklumat, memberitahu idea atau maklumat tanpa mengira
sempadan.
Artikel 14
Negara hendaklah menghormati hak kanak-kanak kepada kebebasan
berfikir, rasa hati dan beragama.
Artikel 15
Kanak-kanak mempunyai hak kepada kebebasan berpersatuan dan
kebebasan berhimpun secara aman.
Artikel 16
Kanak-kanak mempunyai hak kepada perlindungan daripada gangguan
ke atas privasi, keluarga, tempat tinggal dan surat-menyuratnya serta
nama baik dan reputasinya.
Artikel 17
Negara hendaklah memastikan kanak-kanak diberikan akses kepada
maklumat dan bahan daripada pelbagai sumber, dan negara itu
hendaklah menggalakkan media massa untuk menyebarkan maklumat
yang mempunyai faedah sosial dan kebudayaan kepada kanak-kanak
dan mengambil langkah untuk melindunginya daripada bahan yang
memudaratkan.
Artikel 18
Ibu bapa atau, mengikut mana-mana yang berkenaan, penjaga di sisi
undang-undang, mempunyai tanggungjawab utama bagi didikan dan
perkembangan kanak-kanak. Kepentingan terbaik kanak-kanak akan
menjadi perhatian asas.
Artikel 19
Negara hendaklah melindungi kanak- kanak daripada semua bentuk
keganasan fizikal atau mental, kecederaan atau penderaan, pengabaian
atau pelakuan cuai, penganiayaan atau eksploitasi, termasuk penderaan
seksual, semasa dalam jagaan ibu bapa (ibu bapa-ibu bapa), penjaga di
sisi undang-undang (penjaga-penjaga di sisi undang-undang) atau
mana-mana orang yang menjaga kanak-kanak itu.
Page 5 of 13
Artikel 23
Seseorang kanak-kanak kurang upaya mental atau fizikal patut
menikmati kehidupan yang sepenuhnya dan dihormati dalam keadaan
yang memastikan kemuliaan, menggalakkan sikap tidak bergantung, dan
memudahkan penglibatan aktif kanak-kanak itu dalam komuniti.
Artikel 24
Setiap kanak-kanak mempunyai hak kepada standard kesihatan dan
jagaan perubatan yang paling tinggi.
Artikel 27
Setiap kanak-kanak mempunyai hak kepada taraf hidup yang mencukupi
bagi perkembangan fizikal, mental, kerohanian, moral dan sosial
kanak-kanak itu.
Artikel 28
Semua kanak-kanak mempunyai hak terhadap Pendidikan.
Artikel 29
Pendidikan hendaklah mempunyai matlamat untuk mengembangkan
personality, bakat dan kebolehan mental dan fizikal kanak-kanak pada
tahap potensi yang paling tinggi.
Artikel 30
Kanak-kanak daripada komuniti minority dan penduduk asli mempunyai
hak untuk menikmati kebudayaan mereka sendiri dan mengamalkan
Bahasa dan agama mereka sendiri.
Artikel 31
Kanak-kanak mempunyai hak kepada masa lapang, bermain dan
menyertai aktiviti kebudayaan dan kesenian.
Artikel 32
Kanak-kanak mempunyai hak untuk dilindungi daripada pekerjaan yang
mengancam kesihatan, Pendidikan atau perkembangannya.
Artikel 33
Kanak-kanak mempunyai hak kepada perlindungan daripada
penggunaan dadah narkotik dan psikotropik, dan daripada terlibat
dalam pengeluaran atau pengedaran dadah itu.
Artikel 34
Kanak-kanak perlu dilindungi daripada segala bentuk pengeksploitasian
seks dan penderaan seksual, termasuk pelacuran dan pornografi.
Artikel 37
Tiada kanak-kanak boleh tertakluk kepada penyeksaan atau layanan
atau hukuman lain yang zalim, tidak berperikemanusiaan atau
menjatuhkan maruah.
2.5
Strategi Pelaksanaan Program ATHAM
Berikut merupakan strategi pelaksanaan program ATHAM di sekolah yang perlu diberi
perhatian:
2.5.1
Kriteria pemilihan sekolah
Berikut merupakan cadangan kriteria pemilihan sekolah yang akan mengikuti
program ATHAM:
Page 6 of 13
i.
Sekolah Harian;
ii. Sekolah Menengah dan Sekolah Rendah bandar dan luar bandar;
iii. Antara sekolah yang dipilih adalah sekolah yang menjalankan RIMUP
(Rancangan Integrasi Murid untuk Perpaduan);
iv. Antara sekolah yang dipilih adalah sekolah berisiko (kes disiplin atau salah laku
yang banyak);
v. Antara sekolah yang dipilih adalah sekolah yang mempunyai pengalaman
dalam mengendalikan program Hak Asasi Manusia;
Pemilihan sekolah dibuat oleh Jabatan Pendidikan Negeri (JPN) serta dipersetujui
oleh sekolah.
2.5.2
Bilangan Sekolah ATHAM
Fasa pertama program (program perintis) akan dijalankan di 5 buah sekolah yang
dipilih oleh JPN, setiap satunya di Selangor, Perak, Kuala Lumpur, Negeri Sembilan
dan Melaka. 5 buah sekolah yang dipilih adalah seperti berikut:
1. SMK Taman Tun Dr. Ismail, Wilayah Persekutuan (KL)
2. SMK Seksyen 9, Shah Alam, Selangor
3. SMK Datuk Mansor, Bahau, Negeri Sembilan
4. SMK Munshi Abdullah, Melaka
5. SMK Sultan Abdul Aziz, Teluk Intan, Perak
Fasa 2 akan melibatkan penambahan 5 buah sekolah lagi tertakluk kepada
keberkesanan projek perintis Fasa 1.
2.5.3
Pihak berkepentingan
i.
Pengarah Jabatan Pelajaran Negeri
ii. Pegawai Pelajaran Daerah
iii. Pengetua
iv. Penolong Kanan
v. Guru-guru
vi. Murid
vii. Staf sokongan di sekolah
viii. Persatuan Ibu Bapa dan Guru
ix. Ketua Kampung
x. Komuniti Setempat
2.5.4
Garis Panduan Pelaksanaan program ATHAM di sekolah
Berikut merupakan garis panduan bagi melaksanakan program ATHAM di sekolah.
Namun begitu, sekolah bebas untuk menambahbaik panduan ini mengikut
kesesuaian program dan kehendak sekolah.
1. Membentuk Jawatankuasa pelaksanaan bagi memudahkan pelaksanaan
program.
Page 7 of 13
i.
Melantik urusetia yang bertanggungjawab untuk menyelaras program dan
aktiviti ATHAM di sekolah.
ii. Memilih satu bidang dalam whole-school approach - kurikulum,
ko-kurikulum, pengurusan sekolah atau hal ehwal murid. (rujuk lampiran 1)
iii. Mencadangkan program yang dipilih merujuk kepada hak asasi manusia
dalam UDHR atau CRC.
iv. Menentukan tajuk/tema program atau aktiviti: memberi fokus kepada
artikel-artikel yang berkaitan dengan CRC dan kepada isu-isu hak asasi
manusia yang cuba diketengahkan di sekolah tersebut.
v. Menentukan matlamat/objektif program.
vi. Menentukan kumpulan sasaran.
vii. Memilih Jawatankuasa Pemantauan & Penilaian
3. Setelah membincangkan perkara di atas, pihak sekolah hendaklah mengisi
borang yang dilampirkan. (rujuk lampiran 2)
2.5.5 Contoh aktiviti di bawah program ATHAM
Mengadaptasikan aktiviti sedia ada yang biasanya dijalankan di sekolah dengan
menambahkan elemen hak asasi manusia, contohnya:
Bil. Aktiviti
Penambahan elemen hak asasi manusia
1.
Perhimpunan
Memberikan peluang kepada murid-murid untuk
berucap berkenaan hak kanak-kanak di atas pentas
perhimpunan.
2.
Ceramah / seminar
Mengadakan ceramah berkenaan Hak Kanak-kanak
3.
Pameran
Mengadakan Pameran Hak Kanak-kanak sempena
Sambutan Hari Kanak-kanak Sedunia
4.
Pertandingan
Mengadakan Kuiz Hak Asasi Manusia
Contoh pelaksanaan aktiviti di bawah program ATHAM sepertimana lampiran 3.
2.5.6 Garis masa Pelaksanaan program ATHAM
Bagi memastikan pelaksanaan program ATHAM dapat dilaksanakan secara
berkesan di sekolah-sekolah terpilih, berikut merupakan garis masa yang
dicadangkan untuk pertimbangan SUHAKAM dan KPM:
Bil.
Aktiviti
Garis masa
(2009)
Tindakan
1. Mesyuarat
dengan
Ketua
Pengarah
Pendidikan
Malaysia
(KPPM)
untuk
menyampaikan
konsep
pelaksanaan
program ATHAM di sekolah.
Awal Mac
Urus setia
2. Mendapatkan kelulusan dan punca kuasa
program.
Pertengahan
Mac
Page 8 of 13
3. Memastikan
perbelanjaan
kewangan
untuk program ini diluluskan seperti
anggaran perbelanjaan.
Mac
Urus setia
4. Bahagian Pengurusan Sekolah Harian
(BPSH) mengeluarkan surat kepada JPN
untuk pemilihan sekolah bagi setiap negeri
yang telah dikenalpasti.
Pertengahan
Mac
BPSH
5. JPN akan membuat pemilihan berdasarkan
kriteria yang telah ditetapkan oleh
KEPHAMUS
Akhir Mac
JPN
6. JPN akan mendapatkan persetujuan
sekolah dan menghantar nama sekolah
kepada BPSH.
Akhir Mac
JPN
7. BPSH akan mengeluarkan surat kepada
JPN. JPN akan memaklumkan kepada
sekolah terlibat.
Awal April
BPSH, KPM
8. Pentadbir sekolah dan wakil murid, JPN
dan PPD akan dipanggil untuk taklimat
program oleh KEPHAMUS
Pertengahan
April
BPSH, JPN,
PPD dan
KEPHAMUS
9. Sekolah
membuat
perancangan
berdasarkan garis panduan yang telah
disediakan oleh KEPHAMUS.
Akhir April
Sekolah,
JPN, dan
PPD, PIBG,
dll
10.
Sekolah memulakan program/aktiviti
Mei
Sekolah
11.
Lawatan bimbingan
Jun
KEPHAMUS/
JPN/PPD
12.
Lawatan bimbingan
Julai
KEPHAMUS/
JPN/PPD
13.
Lawatan bimbingan
Ogos
KEPHAMUS/
JPN/PPD
14.
Laporan kemajuan program oleh
sekolah-sekolah yang terlibat (progress report)
akan diadakan di Kuala Lumpur
September/
Disember
Sekolah/SU
HAKAM
Nota: Perubahan kepada garis masa bergantung kepada perkembangan program di
sekolah.
3.0 PENUTUP
SUHAKAM berharap agar pemahaman dan kesedaran hak asasi manusia dalam kalangan
warga sekolah dapat dipertingkatkan menerusi pelaksanaan program ATHAM ini. Melalui
program ini, nilai-nilai hak asasi manusia dapat diterapkan dalam kehidupan seharian
terutamanya di sekolah seterusnya menjadi suatu budaya dan amalan bagi membentuk
masyarakat Malaysia yang lebih bertanggungjawab dan prihatin.
Page 9 of 13
LAMPIRAN 1
Projek Sekolah Mesra – Hak Asasi Manusia (Amnesty International)
Apakah Amalan Terbaik Hak Asasi Manusia di Sekolah?
Kebanyakan sekolah di luar negara telah menggunakan pendekatan whole school approach
untuk mempromosi hak asasi manusia. Mereka menggunakan teks Universal Declaration of
Human Rights (UDHR) atau Convention on the Rights of the Child (CRC) sebagai rujukan.
Sekolah Menengah mendapati UDHR lebih sesuai kerana terdapat pelajar yang sudah
berumur lebih daripada 18 tahun dan juga kebanyakan pelajar ini adalah pada peringkat umur
yang ingin menjadi orang dewasa (aspiring adults).
Apakah whole school approach dalam hak asasi manusia?
Sekolah mesra hak asasi manusia adalah sekolah yang mengamalkan hak asasi manusia dalam
sistem pendidikan di sekolah. Ini bermakna persekitaran dan komuniti sekolah peka kepada
amalan hak asasi manusia dan hak kanak-kanak dalam aspek pengajaran, pembelajaran,
pengurusan dan pentadbiran sekolah serta mengamalkan sifat hormat menghormati dan
bertanggungjawab.
Matlamat whole school approach ini mewujudkan persekitaran yang menghormati hak ahli
komuniti sekolah yang juga berpengetahuan dan berdedikasi dalam mempromosi dan
menggalakkan hak asasi manusia. Pelajarnya bukan sahaja berpengetahuan tetapi juga
mengamalkan nilai, berkemahiran dan berpengalaman untuk menjadi warganegara yang
bertanggungjawab. Secara ringkasnya, warga sekolah berupaya mempromosi dan
mengamalkan budaya hak asasi manusia dalam kehidupan seharian mereka.
4 bidang dalam sistem Pendidikan di sekolah yang mana hak asasi manusia boleh
diintegrasikan:
1)
Kurikulum
2)
Kokurikulum dan persekitaran sekolah
3)
Pengurusan sekolah
4)
Hak ehwal pelajar
BIDANG
PENERANGAN
CADANGAN
Kurikulum
Sekolah boleh mengintegrasikan hak asasi manusia
dalam unit mata pelajaran atau mengadakan satu mata
pelajaran khusus. Kebanyakan sekolah menghadapi
kesukaran untuk mewujudkan mata pelajaran khusus
kerana kurikulum sedia ada sudah padat. Oleh itu,
meraka akan mengintegrasikan tema, isu, perspektif dan
pendekatan hak asasi manusia dalam mata pelajaran
sedia ada.
Cadangan:
1. Sejarah
2. Ekonomi
3. Geografi
4. Kesusasteraan
5. Bahasa
6. Pendidikan Seni
7. Pendidikan Moral
Page 10 of 13
Apa yang penting ialah mendapatkan strategi
pengajaran dan pembelajaran yang sesuai dan berkesan
untuk mengintegrasikan elemen hak asasi manusia
dalam
kurikulum.
Kesemua
ini
memerlukan
pengetahuan dan kemahiran pihak pengurusan dan guru
sekolah.
8. Pendidikan Sivik dan
Kenegaraan
Kokurikulum
dan
Persekitaran
Sekolah
Bidang kokurikulum memberi sekolah lebih kebebasan
dan fleksibiliti berbanding aspek seperti kurikulum,
pengurusan sekolah dan hal ehwal pelajar.
Namun begitu, sekolah adalah diingatkan bahawa
matlamat program yang ingin dijalankan bukan setakat
aktiviti semata-mata, tetapi untuk mengamalkan
strategi yang mengintegrasikan hak asasi manusia dalam
aktiviti yang dijalankan dan yang sesuai dengan
keperluan sekolah.
Cadangan:
1. Kelab Hak Asasi Manusia
2. Festival
Hak
Asasi
Manusia
3. Festival Filem Hak Asasi
Manusia
4. Festival Kesenian dan
Drama
5. Sambutan Hari Hak Asasi
Manusia Sedunia
6. Kempen mengenai Buli
7. Kempen
mengenai
Gangguan Seks
8. Keganasan di dalam atau
di luar Sekolah
9. Sekolah Selamat
10. Sekolah Mesra
Kanak-kanak
11. Khidmat sosial berfokus
kepada
masyarakat
setempat
12. Aktiviti yang melibatkan
ibu bapa, keluarga dan
komuniti
13. Program untuk melatih
murid dalam kempen
kemanusiaan
Pengurusan
Sekolah
Bidang ini membolehkan semua warga sekolah
mengambil
bahagian
dalam
proses
membuat
keputusan. Pihak pengurusan dan warga sekolah perlu
mempunyai mekanisma yang mantap untuk mereka
saling berhubung dan berinteraksi antara sat usama lain.
Dalam bidang ini, peluang perlu diwujudkan untuk
menilai semula cara pentadbiran dan pengurusan
sekolah dilaksanakan.
Cadangan:
1. Hubungan
sekolah
dengan PIBG
2. Pengurusan mesyuarat
sekolah
3. Dasar dalaman sekolah
mengenai:
i.
inklusif dan integrasi
ii. kesaksamaan
iii. kepelbagaian
iv. anti-perkauman
v. anti-buli
Page 11 of 13
vi. kemiskinan
vii. kurang upaya
viii. jantina
ix. pesekitaran
sihat
dan selamat
x. pemakanan
yang
sihat
Hal
Ehwal
Pelajar
Bidang ini memfokuskan kepada langkah-langkah untuk
mewujudkan persekitaran sekolah yang mengamalkan
sikap toleransi dan hormat-menghormati antara satu
sama lain. Pendekatan yang boleh diambil bagi maksud
ini adalah melalui penglibatan semua guru dan murid
dalam menyediakan suatu dasar atau peraturan yang
menyentuh mengenai kanak-kanak di sekolah.
Matlamat akhir pengintegrasian eleman hak asasi
manusia dalam bidang ini adalah agar kesemua warga
sekolah termasuk pengurusan, guru-guru dan
murid-murid diberi peluang untuk menyuarakan pendapat
seterusnya sebulat suara bersetuju dengan dasar atau
peraturan tersebut dan bertanggungjawab untuk
mematuhinya.
Cadangan:
i.
Kod tingkah laku
ii. Peraturan sekolah
Page 13 of 13
