Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS
DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA
MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
SKRIPSI
diajukeun pikeun nyumponan salasahiji sarat nyangking gelar Sarjana Pendidikan
ku
Riadi Abdurrohman NIM 1006497
JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH
FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS
DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA
MTS. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
oleh
Riadi Abdurrohman
Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah
© Riadi Abdurrohman 2014 Universitas Pendidikan Indonesia
Februari 2014
Hak Cipta dilindungi undang-undang.
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu Lembar Pengesahan Skripsi
RIADI ABDURROHMAN NIM 1006497
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA
MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
disaluyuan jeung disahkeun ku
Pangaping I,
Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. NIP 195901191986011001
Pangaping II,
Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd. NIP 196408221989031001
Kauninga ku
Pupuhu Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni
Universitas Pendidikan Indonesia,
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
vi
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA
MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/20141)
Riadi Abdurrohman2)
ABSTRAK
Penelitian ini dilatarbelakangi oleh banyaknya guru yang masih mengabaikan kualitas soal yang disusunnya, terutama tingkat validitas dan reliabilitas. Penelitian ini bertujuan untuk mendeskripsikan validitas dan reliabilitas soal Ujian Akhir Semester 1 di MTs. Mohamad Toha tahun ajaran 2013/2014. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode deskriptif, dengan metode khusus yaitu metode statistik deskriptif dan metode statistik inferensial. Teknik yang digunakan dalam penelitian ini adalah teknik studi dokumentasi. Untuk mengetahui validitas dan reliabilitas soal dilakukan analisis validitas isi, validitas empiris, tingkat reliabilitas, dan tingkat kelayakan. Berdasarkan hasil analisis tersebut, diperoleh data sebagai berikut: berdasarkan validitas isi soal hasilnya cukup valid, sesuai dengan enam aspek yang telah dianalisis. Tingkat kesukaran soal yang cukup, dikarenakan lebih banyak soal yang mudah daripada soal yang sukar. Tingkat daya pembeda soal cukup baik, karena soal untuk bentuk pilihan ganda kelas VII 55%, VIII 42,5%, dan IX 62,5%, sedangkan soal untuk bentuk esai kelas VII 80%, VIII 100%, dan IX 80%. Tingkat reliabilitas soal yang cukup, karena hasil analisis reliabilitas soal bentuk pilihan ganda kelas VII 0,75, VIII 0,47, dan IX 0,69, sedangkan untuk bentuk esai kelas VII 0,54, VIII 0,6, dan IX 0,61. Tingkat kelayakan soal yang cukup dalam bentuk soal pilihan ganda dan bentuk esai dari kelas VII, VIII, dan IX. Berdasarkan hasil tersebut, dapat disimpulkan bahwa soal Ujian Akhir Semester 1 bahasa Sunda di MTs. Mohamad Toha tahun ajaran 2013/2014 mempunyai tingkat validitas dan reliabilitas cukup. Oleh karena itu, guru harus memperhatikan tingkat validitas dan reliabilitas yang baik dalam pembuatan soal.
Kata Kunci: analisis, validitas, reliabilitas
__________________________________________________________________
1) Skripsi ini di bawah bimbingan Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. dan Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd.
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
vi
AN ANALYSIS OF VALIDITY AND RELIABILITY OF FIRST SEMESTER SUNDANESE EXAMINATION
MTs. MOHAMAD TOHA YEAR 2013/20141)
Riadi Abdurrohman2)
ABSTRACT
This study was conducted as an answer of teachers' ignorance on the quality of the questions design, specifically its degree of validity and reliability. This study was aimed to describe the degree of validity and reliability of the first semester examination at MTs. Mohamad Toha year 2013/2014. Descriptive method was employed in this study which specifically used descriptive and inferential statistic method. Technique that was employed in this study is documentation study technique. An analysis of content validity, empiric validity, the degree reliability and degree appropriateness was conducted in order to find out the validity and reliability of those data. Based on the result of the analysis, the data gained as follow: based on six aspects analyzed, the data showed an adequate content valid. The degree of difficulty was adequate since there found that the number of difficult question less than the easier. Moreover, there found an adequate grade in differentiating the questions for the reason that for multiple choice questions in 7th grade the degree was 55%, in 8th grade was 42,5% and in 9th grade was 62%, whereas for essay questions there found in 7th grade was 80%, 8th grade was 100% and 9th grade was 80%. Furthermore, the degree of reliability was adequate because the analysis result showed that reliability of question in multiple choice form in 7th grade was 0,75, in 8th grade was 0,47 and 9th grade was 0,69, whereas in form of essay questions showed that in 7th grade was 0,54, 8th grade was 0,6 and 9th grade was 0,61. The degree of the appropriateness was adequate as well in all grades in form of multiple choice and essay. By seeing those results, it can be concluded that first semester Sundanese examination in MTs. Mohamad Toha year of 2013/2014 achieved an adequate degree of validity and reliability. Thus, is important for the teachers to pay more attention with the degree of validity and reliability in designing the evaluation.
Keywords: analysis, validity, reliability
__________________________________________________________________
1) Skripsi ini di bawah bimbingan Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. dan Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd.
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
vii
DAPTAR EUSI
PERNYATAAN ... i
PANGJAJAP ... ii
CATUR NUHUN ... iii
ABSTRAK ... vi
DAPTAR EUSI ... vii
DAPTAR TABÉL ... xi
DAPTAR BAGAN ... xiv
DAPTAR LAMPIRAN ... xv
BAB I BUBUKA ... 1
1.1 Kasang Tukang Panalungtikan ... 1
1.2 Idéntifikasi jeung Rumusan Masalah ... 4
1.2.1 Idéntifikasi Masalah ... 4
1.2.2 Rumusan Masalah ... 5
1.3 Tujuan Panalungtikan... 5
1.3.1 Tujuan Umum ... 5
1.3.2 Tujuan Husus ... 5
1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 6
1.4.1 Mangpaat sacara Tioritis ... 6
1.4.2 Mangpaat sacara Praktis... 6
1.5 Struktur Skripsi ... 7
BAB II ULIKAN TIORI, RARAGA MIKIR, JEUNG ASUMSI DASAR . 8 2.1 Ulikan Tiori ... 8
2.1.1 Évaluasi dina Prosés Diajar Ngajar ... 8
2.1.1.1 Wangenan Évaluasi ... 8
2.1.1.2 Karakteristik jeung Fungsi Évaluasi ... 9
2.1.1.3 Prinsip-prinsip Évaluasi ... 10
2.1.1.4 Tujuan Évaluasi ... 11
2.1.1.5 Métode Évaluasi ... 13
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
2.1.2.1 Tés Pilihan Ganda ... 15
2.1.2.2 Tés Ésay ... 16
2.1.3 Kualitas Alat Évaluasi... 18
2.1.3.1 Validitas ... 18
2.1.3.2 Réliabilitas ... 26
2.2 Raraga Mikir ... 30
2.3 Asumsi Dasar ... 31
BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN ... 32
3.1 Lokasi jeung Sumber Data Panalungtikan ... 32
3.1.1 Lokasi Panalungtikan ... 32
3.1.2 Sumber Data Panalungtikan ... 32
3.2 Métode Panalungtikan ... 32
3.3 Desain Panalungtikan ... 33
3.4 Wangenan Operasional ... 34
3.5 Instrumén Panalungtikan ... 34
3.6 Téhnik Ngumpulkeun Data ... 34
3.7 Téhnik Ngolah Data ... 34
3.7.1 Téhnik Méré Skor ... 34
3.7.2 Analisis Validitas ... 37
3.7.3 Tingkat Réliabilitas ... 42
3.7.4 Tingkat Kalayakan ... 45
3.8 Analisis Data... 46
3.8.1 Tahap Tatahar ... 46
3.8.2 Tahap Ngumpulkeun Data ... 46
3.8.3 Tahap Ngolah Data ... 46
BAB IV ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014 ... 47
ix
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.1.1 Analisis Validitas Eusi Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Kelas
VII ... 47
4.1.2 Analisis Validitas Eusi Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Kelas
VIII... 52
4.1.3 Analisis Validitas Eusi Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Kelas
IX ... 57
4.2 Analisis Validitas Émpiris Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda di
MTs. Mohamad Toha Taun Ajaran 2013/2014 ... 62
4.2.1 Analisis Tingkat Kasukaran Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
di MTs. Mohamad Toha Taun Ajaran 2013/2014 ... 62
4.2.1.1 Analisis Tingkat Kasukaran Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Kelas VII ... 62
4.2.1.2 Analisis Tingkat Kasukaran Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Kelas VIII ... 66
4.2.1.3 Analisis Tingkat Kasukaran Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Kelas IX ... 71
4.2.2 Analisis Tingkat Daya Pangbéda Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa
Sunda di MTs. Mohamad Toha Taun Ajaran 2013/2014 ... 75
4.2.2.1 Analisis Tingkat Daya Pangbéda Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa
Sunda Kelas VII ... 75
4.2.2.2 Analisis Tingkat Daya Pangbéda Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa
Sunda Kelas VIII ... 80
4.2.2.3 Analisis Tingkat Daya Pangbéda Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa
Sunda Kelas IX... 85
4.3 Analisis Tingkat Réliabilitas Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda di
MTs. Mohamad Toha Taun Ajaran 2013/2014 ... 90
4.3.1 Analisis Tingkat Réliabilitas Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Kelas VII ... 91
4.3.2 Analisis Tingkat Réliabilitas Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
4.3.3 Analisis Tingkat Réliabilitas Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Kelas IX ... 105
4.4 Analisis Tingkat Kalayakan Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda di MTs. Mohamad Toha Taun Ajaran 2013/2014 ... 111
4.4.1 Analisis Tingkat Kalayakan Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Kelas VII ... 112
4.4.2 Analisis Tingkat Kalayakan Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Kelas VIII ... 125
4.4.3 Analisis Tingkat Kalayakan Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Kelas IX ... 139
BAB V KACINDEKAN JEUNG RÉKOMÉNDASI... 154
5.1 Kacindekan ... 154
5.2 Rékoméndasi ... 157
DAPTAR PUSTAKA ... 158
LAMPIRAN ... 160
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
1
BAB I
BUBUKA
1.1Kasang Tukang Panalungtikan
Évaluasi ilaharna mibanda prosés anu saluyu jeung tujuan pembelajaran.
Tujuan anu jadi dasar sangkan lumangsungna prosés diajar ngajar nya éta Standar
Kompetensi jeung Kompetensi Dasar (SKKD). Évaluasi mangrupa prosés méré
peunteun atawa ngajén kahontalna tujuan pangajaran dina unggal kagiatan
pangajaran.
Istilah évaluasi, pengukuran, sarta tés biasana dihartikeun sarua, padahal éta
istilah téh henteu sarua. Tés nya éta sababaraha pertanyaan anu dibikeun ka siswa
sangkan dijawab; pengukuran nya éta bisa dilaksanakeun kalawan sababaraha cara
ngagunakeun tés, diantarana observasi, skala rating, cék list anu bisa méré
informasi dina wangun kuantitatif; sarta évaluasi nya éta prosés ngumpulkeun
informasi pikeun ngajén, sangkan bisa nyieun kaputusan (Tayibnapis, F.Y, 2008,
kc. 189).
Sukardi (2012, kc. 57) nétélakeun tés nurutkeun fungsina aya dua, nya éta
tés sumatif jeung tés formatif. Tés sumatif nya éta tés anu dilaksanakeun sanggeus
kagiatan diajar ngajar dina hiji semester, sedengkeun tés formatif nya éta tés anu
dilaksanakeun sanggeus ngaréngsékeun hiji poko bahasan. Sajaba ti tés lisan, tés
anu dilaksanakeun ku sakola aya ogé dina wangun ujian tinulis. Tés tinulis
mikabutuh instrumén tinulis. Wangun jeung wanda soal anu bisa dipaké dina
prosés évaluasi ogé loba rupana, di antarana wanda subjéktif jeung wanda
objéktif. Sedengkeun wanda soal anu dipaké di antarana tés uraian, eusian
pondok, ngajodokeun, jeung tés bener-salah.
Tés mata pelajaran basa Sunda kudu némbongkeun hasil diajar siswa anu
hadé, tapi kanyataana mah siswa kurang nyangkem kana eusi matéri basa Sunda.
Jaba ti guru, hal anu mangaruhan kana hasil tés basa Sunda di antarana para siswa
teu boga minat pikeun diajar basa Sunda sacara bener-bener.
Nurutkeun Surya, M. (1996, kc. 81) faktor anu mangaruhan kana prosés
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
siswa, di antarana: kondisi kulawarga, kaayaan tatangga, kaayaan masarakat, jsb.
Faktor-faktor lingkungan luar éta mangaruhan kana kaayaan karakteristik pribadi
unggal siswa, sarta geus tangtu mangaruhan prosés diajarna. Ku kituna, prosés
diajar kudu bisa nyaluyukeun jeung faktor lingkungan luar sangkan hasil diajarna
ogé bisa kacumponan kalawan hadé.
Sangkan bisa nyaho kahontal henteuna pangajaran sarta kualitas prosés
diajar ngajar basa Sunda, kudu dilaksanakeun évaluasi. Tés hasil diajar basa
Sunda bisa dilaksanakeun ku pilihan ganda jeung ésay dina wangun tés tinulis.
Aya sabagian siswa anu bisa ngajawab kalawan bener, aya ogé siswa anu bisa
ngajawab tapi salah. Salaku calon pendidik kudu bisa ngungkulan éta masalah.
Aya sababaraha hal anu mangaruhan kana prosés kahontalna tujuan pangajaran,
nya éta faktor internal jeung faktor eksternal. Faktor internal ayana dina diri
siswa, sedengkeun faktor éksternal aya di luar diri siswa.
Évaluasi pangajaran kudu bisa ngajelaskeun kaéfektifitasan prosés
pangajaran kana kamampuh siswa anu diharepkeun. Tés téh kudu méré hasil
peunteun anu objéktif jeung bisa ngajelaskeun kamampuh siswa anu sabenerna,
hartina soal téh kudu valid jeung reliabel, sifatna évaluatif atawa luyu jeung
standar prinsip-prinsip évaluasi.
Soal nya éta hiji permasalahan anu hubunganana jeung pangajaran pikeun
diréspon atawa dijawab ku siswa sangkan nyaho kana tingkat pangawasaan siswa
kana pelajaran atau matéri anu geus ditepikeun ku guru. Soal miboga peran
penting dina évaluasi lantaran soal mangrupa instrumén anu dipaké pikeun
ngayakeun évaluasi. Ku kituna, soal anu dipaké kudu miboga kualitas anu hadé.
Pikeun ngayakeun tés, soal anu dipaké téh nya éta tés anu di jerona aya
materi soal. Matéri anu aya dina soal ujian nya éta matéri anu geus ditepikeun
dina kagiatan diajar ngajar. Soal anu dipaké dina tés kudu miboga tingkat
kasukaran anu béda-béda.
Nurutkeun Sugiyono (2013, kc. 173) valid téh nya éta instrumen anu bisa
dipaké pikeun ngajén naon anu kuduna diajén. Sedengkeun réliabel nya éta
instrumén anu upama dipaké sababaraha kali pikeun ngajén objék anu sarua, bisa
3
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
reliabel dina ngumpulkeun data, jadi dipiharep hasil panalungtikan bisa valid
jeung réliabel.
Nurutkeun Sukardi (2012, kc. 32) sacara metodologis, validitas dibagi kana
opat rupa, nya éta validitas eusi, validitas konstruk, validitas konkuren, jeung
validitas prédiksi. Kaopat rupa validitas éta ogé biasa dikelompokkeun jadi dua
rupa nya éta validitas logis jeung validitas émpiris.
Dina ieu panalungtikan, nganalisis soal jeung lembar jawaban dumasar kana
validitas eusi jeung validitas émpiris. Hartina validitas eusi nya éta soal
dibandingkeun jeung rumusan indikator, patalina antara rumusan soal jeung
indikator, eusi matéri, basa anu dipaké dina soal, patalina antara rumusan soal
jeung option jawaban, sarta homogénitas option jawaban. Validitas émpiris nya
éta soal anu dipaké téh babari atawa hésé, sarta kumaha daya pangbéda soal.
Bloom (dina Ruhimat, spk, 2009, kc. 46) nétélakeun taksonomi hasil diajar
dikelompokkeun kana tilu aspék nya éta: kognitif, aféktif, jeung psikomotor.
Kamampuh diajar anu kaasup kognitif nya éta pangaweruh, pamahaman, aplikasi,
analisis, sintesis, jeung évaluasi.
Aspék kognitif ieu dibutuhkeun pisan dina évaluasi, lantaran dina ieu tahap
aya katerampilan anu kudu dihontal dina ayana prosés évaluasi. Unggal tahap
kognitif miboga karakteristik anu khas. Lian ti éta, wanda soal kudu miboga
kualitas soal dina ujian atawa évaluasi di sakola.
Tujuan poko évaluasi pangajaran nya éta pikeun apal kana efektivitas prosés
diajar ngajar anu geus dilaksanakeun. Indikator kaefektifan éta bisa ditingali tina
robahna paripolah siswa. Parobahan paripolah éta dibandingkeun jeung parobahan
paripolah anu dipiharep luyu jeung tujuan program pangajaran. Ku kituna,
instrumén évaluasi kudu dikembangkeun kalawan luyu jeung tujuan pangajaran,
sahingga wangun jeung format tés anu dikembangkeun luyu jeung tujuan
karakteristik bahan ajar, sarta proporsina luyu jeung materi pangajaran anu geus
dijelaskeun. Hasil évaluasi ogé kudu bener-bener jeung taliti sahingga informasi
anu dicangking bener-bener akurat sarta objéktif.
Dumasar masalah-masalah di luhur perlu dilaksanakeun panalungtikan
Panalungtikan-Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
panalungtikan saméméhna anu dijadikeun pedoman jeung instrumén dina
ngalaksanakeun panalungtikan ieu nya éta:
1) Analisis Soal Ujian Ahir Semester Basa Sunda SMP Negeri 29 Bandung ku
Fitri Apriyanti.
2) Kualitas Soal Tés Sumatif Pangajaran Basa Sunda di MTs Sirnamiskin Taun
Ajaran 2012/2013 ku Devi Meylani Sutarjat.
3) Kualitas Soal Basa Sunda di SMP Negeri 45 Bandung Semester Ganjil Taun
Ajar 2010/2011 ku Murzza Indah Lestari.
Panalungtikan-panalungtikan di luhur téh umumna nganalisis soal Ujian
Ahir Semester (UAS) basa Sunda dumasar kana validitas eusi, tingkat réliabilitas,
tingkat hésé babarina soal, sarta daya pangbédana.
Ku kituna, dumasar kana kasang tukang di luhur panalungtikan anu judulna “Analisis Validitas jeung Réliabilitas dina Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda MTs. Mohamad Toha Taun Ajaran 2013/2014” perlu dilaksanakeun.
1.2 Idéntifikasi jeung Rumusan Masalah
1.2.1 Idéntifikasi Masalah
Dumasar kasang tukang masalah anu geus dijéntrékeun, nya éta kumaha
kualitas soal Ujian Ahir Semester basa Sunda di MTs. Mohamad Toha taun ajaran
2013/2014. Ku kituna, ieu panalungtikan medar ngeunaan tingkat validitas jeung
réliabilitas soal ditilik tina validitas eusi, validitas empiris, réliabilitas soal jeung
tingkat kalayakan soal.
Nurutkeun Sukardi (2012, kc. 32) sacara métodologis, validitas dibagi kana
opat rupa, nya éta validitas eusi, konstruk, konkuren, jeung prédiksi. Kaopat rupa
validitas éta ogé dikelompokkeun jadi dua rupa nya éta validitas logis jeung
validitas émpiris.
Dina ieu panalungtikan, panyusun medar dumasar kana validitas eusi jeung
validitas émpiris. Hartina validitas eusi nya éta, soal dibandingkeun jeung
rumusan indikator jeung kompetensi dasar, patalina antara rumusan soal jeung
indikator, eusi matéri, basa anu dipaké dina soal, patalina antara rumusan soal
5
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
émpiris nya éta soal anu dipaké téh babari atawa hésé, sarta kumaha daya
pangbéda soal.
1.2.2 Rumusan Masalah
Dumasar kasang tukang sarta idéntifikasi masalah anu geus dijéntrékeun di
luhur, masalah ieu panalungtikan dirumuskeun dina wangun kalimah ieu di
handap.
1) Kumaha tingkat validitas eusi Soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs.
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014?
2) Kumaha tingkat validitas émpiris Soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs.
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014?
3) Kumaha tingkat réliabilitas Soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs.
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014?
4) kumaha tingkat kalayakan Soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs.
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014?
1.3 Tujuan Panalungtikan
1.3.1 Tujuan Umum
Luyu jeung masalah anu dipedar di luhur, tujuan umum ieu panalungtikan
téh nya éta pikeun nyaho tingkat validitas jeung réliabilitas soal Ujian Ahir
Semester 1 basa Sunda di MTs. Mohamad Toha. Kualitas soal anu hadé bisa
ngajén hasil diajar siswa kalawan valid, nya éta transparan, akurat, jeung objéktif.
1.3.2 Tujuan Husus
Anu hayang dihontal dina ieu panalungtikan nya éta:
1) tingkat validitas eusi soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs. Mohamad
Toha taun ajaran 2013/2014;
2) tingkat validitas émpiris soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs.
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
3) tingkat réliabilitas soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs. Mohamad
Toha taun ajaran 201302014; sarta
4) tingkat kalayakan soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda MTs. Mohamad
Toha taun ajaran 2013/2014.
1.4 Mangpaat Panalungtikan
1.4.1 Mangpaat sacara Tioritis
Sacara tioritis panalungtikan ieu dipiharep bisa mikanyaho tingkat
kalayakan soal Ujian Ahir Semester 1 anu aya di MTs. Mohamad Toha ditilik tina
validitas eusi, validitas émpiris, réliabilitas, jeung tingkat kalayakan soal. Sarta
bisa ngaronjatkeun kualitas guru basa Sunda dina nyieun soal basa Sunda anu
miboga kualitas anu hadé, jeung bisa ngaronjatkeun kualitas siswa dina nyangkem
pangajaran basa Sunda.
1.4.2 Mangpaat sacara Praktis
Sacara praktis ieu panalungtikan miboga mangpaat:
1) Pikeun pnulis
Ieu panalungtikan bisa méré pangaweruh jeung pangalaman anu luhung
pikeun pnulis salaku calon pendidik, sarta ngalatih pnulis dina milih jeung
ngamangpaatkeun soal dina évaluasi pangajaran.
2) Pikeun guru
Bisa nambahan référénsi pikeun guru dina milih jeung ngaplikasikeun alat
évaluasi pangajaran. Ieu panalungtikan minangka upaya kualitas pangajaran basa
Sunda pikeun guru.
3) Pikeun siswa
Minangka hiji upaya pikeun mikanyaho nepi mana kamampuh siswa kana
pangawasaan materi, sahingga siswa dipiharep bisa ngaronjatkeun pangawasaan
7
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 1.5 Struktur Skripsi
BAB I Bubuka, ieu bab ngadéskripsikeun kasang tukang panalungtikan,
idéntifikasi jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat
panalungtikan, sarta struktur skripsi.
BAB II Ulikan tiori, raraga mikir, jeung asumsi dasar, ieu bab
ngadéskripsikeun tiori-tiori évaluasi dina prosés diajar ngajar, instrumén évaluasi,
kualitas alat évaluasi, raraga mikir, sarta asumsi dasar.
BAB III Métode panalungtikan, ieu bab ngadéskripsikeun lokasi jeung
sumber data panalungtikan, métode panalungtikan, desain panalungtikan,
wangenan operasional, instrumén panalungtikan, téhnik panalungtikan, sarta
analisis data.
BAB IV Hasil panalungtikan, ieu bab ngadéskripsikeun hasil kajian
panalungtikan nurutkeun pamarekan anu geus dipedar dina bab III, sahingga
ngahasilkeun penjelasan anu patali jeung masalah anu ditalungtik, tujuan
panalungtikan sarta nyajikeun hasil analisis dina wangun déskriptif nurutkeun
tiori jeung metodologi panalungtikan anu geus dipedar saméméhna.
BAB V Kacindekan jeung rékoméndasi, ieu bab mangrupa bab panutup anu
eusina ngeunaan kacindekan jeung rékoméndasi, anu dipiharep bisa méré
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
32
BAB III
MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1 Lokasi jeung Sumber Data Panalungtikan
3.1.1 Lokasi Panalungtikan
Lokasi ieu panalungtikan di MTs. Mohamad Toha, Jl. Nanjung-Cibodas
RT.04 RW.11 Kacamatan Cimahi Selatan Kota Cimahi.
3.1.2 Sumber Data Panalungtikan
Sumber data anu dipaké pikeun ieu panalungtikan nya éta tilu pakét soal
kelas VII, VIII, jeung IX jeung lembar jawaban Ujian Ahir Semester 1 kelas
VII-B, VIII-A, jeung IX-A MTs. Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014.
1) Lembar jawaban Ujian Ahir Semester 1 kelas VII-B lobanana 46.
2) Lembar jawaban Ujian Ahir Semester 1 kelas VIII-A lobanana 42.
3) Lembar jawaban Ujian Ahir Semester 1 kelas IX-A lobanana 34.
3.2 Métode Panalungtikan
Métode anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta métode déskriptif anu
dirojong ku studi pustaka. Nurutkeun Sudjana (2011, kc. 52) nétélakeun yén
métode déskriptif dipaké saupama miboga tujuan pikeun ngadéskripsikeun atawa
ngajelaskeun kajadian anu lumangsung.
Métode déskriptif dipaké pikeun ngajelaskeun hasil data-data anu patalina
jeung tés, hususna soal basa Sunda jeung hasil data anu geus dijawab ku para
siswa kelas VII, VIII, jeung IX di MTs. Mohamad Toha.
Metodé husus anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta métode statistik
déskriptif jeung métode statistik inférénsial.
Statistik déskriptif nya éta statistik anu dipaké pikeun nganalisis data ku cara ngadéskripsikeun atawa ngagambarkeun data anu geus kakumpul, tanpa miboga maksud nyieun kacindekan anu aya pikeun umum (Sugiyono, 2013, kc. 207).
Métode statistik déskriptif dina ieu panalungtikan dipaké pikeun ngajén
33
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
mimiti nu peunteunna leutik nepi ka nu peunteunna gedé. Sarta disusun kana tabél
anu fungsina pikeun ngitung hasil jeung nyaho kana rata-rata peunteun para siswa.
Statistik inférénsial nya éta téhnik statistik anu dipaké pikeun nganalisis data sampel jeung hasilna pikeun populasi (Sugiyono, 2013, kc. 209).
Métode statistik inférénsial dina ieu panalungtikan dipaké pikeun ngitung
jeung nyaho kana tingkat validitas, tingkat réliabilitas, tingkat kasukaran soal,
sarta tingkat daya pangbéda.
3.3 Desain Panalungtikan
Desain ieu panalungtikan digambarkeun dina ieu bagan di handap.
Bagan 3.1 Desain Panalungtikan
Nangtukeun Masalah
Studi Awal
Ngarumuskeun Masalah
Nangtukeun Sumber Data
Nyusun Instrumén
Ngumpulkeun Data
Nganalisis Data
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 3.4 Wangenan Operasional
Sangkan ieu panalungtikan téh puguh jeung jelas maksudna, tujuan sarta
udaganna, baris ditataan heula istilah-istilah anu aya patalina jeung ieu
panalungtikan.
1) Validitas nya éta alat anu bisa dipaké pikeun ngajén naon anu kuduna diajén,
sahingga némbongkeun sohéhna hiji instrumén, anu ngawengku validitas eusi
jeung validitas émpiris.
2) Réliabilitas nya éta ajegna hiji alat pikeun ngajén naon anu kuduna diajén.
3) Tingkat kalayakan soal nya éta kaayaan hiji soal anu geus nyumponan ciri-ciri
valid jeung réliabel.
3.5 Instrumén Panalungtikan
Instrumén dina ieu panalungtikan nya éta data hasil analisis dina wangun
tabél anu mangrupa soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs. Mohamad
Toha taun ajaran 2013/2014 dina wangun pilihan ganda jeung ésay, anu tujuanna
pikeun ngajelaskeun tingkat validitas eusi, tingkat validitas émpiris, tingkat
réliabilitas, sarta tingkat kalayakan soal.
3.6 Téhnik Ngumpulkeun Data
Téhnik pikeun ngumpulkeun data dina ieu panalungtikan nya éta
ngumpulkeun soal jeung lembar jawaban Ujuan Ahir Semester 1 basa Sunda
siswa kelas VII, VIII jeung IX MTs. Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014.
3.7 Téhnik Ngolah Data
3.7.1 Téhnik Méré Skor
Téhnik méré skor dina ieu panalungtikan nya éta ku cara méré skor wangun
pilihan ganda jeung wangun ésay. Cara méré skor antara wangun pilihan ganda
jeung wangun ésay henteu sarua, tapi maké rumus-rumus jeung bobot skor anu
geus aya.
a. Wangun Pilihan Ganda
Téhnik méré skor wangun pilihan ganda biasana jawaban anu bener
35
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
panalungtikan téhnik anu dipaké pikeun méré skor wangun pilihan ganda nya éta
maké tabél konvérsi ieu di handap.
Tabél 3.1
Pola Skor Soal Ujian Ahir Semester 1
Mata Pelajaran Basa Sunda Wangun Pilihan Ganda
Skor Peunteun Skor Peunteun Skor Peunteun Skor Peunteun
1 1,75 11 19,25 21 36,75 31 54,25
2 3,50 12 21,00 22 38,50 32 56,00
3 5,25 13 22,75 23 40,25 33 57,75
4 7,00 14 24,50 24 42,00 34 59,50
5 8,75 15 26,25 25 43,75 35 61,25
6 10,50 16 28,00 26 45,50 36 63,00
7 12,25 17 29,75 27 47,25 37 64,75
8 14,00 18 31,50 28 49,00 38 66,50
9 15,75 19 33,25 29 50,75 39 68,25
10 17,50 20 35,00 30 52,50 40 70,00
Kat: Lobana peunteun wangun pilihan ganda = 70
b. Wangun Ésay
Téhnik méré skor wangun ésay biasana guru maké skor 10-100 atawa 1-10,
lantaran unggal soal dina ésay miboga bobot jawaban anu béda-béda. Dina ieu
panalungtikan bobot skorna nya éta lobanana 30. Pola skor jeung bobotna geus
dipasing-pasing ti mimiti kelas VII, VIII, jeung IX. Anapon pola skor ésay anu
dimaksud nya éta ieu di handap.
Tabél 3.2
Pola Skor Soal Ujian Ahir Semester 1
Mata Pelajaran Basa Sunda Wangun Ésay Kelas VII
No. Soal Bobot
1 6
2 5
3 6
4 8
5 5
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tabél 3.3
Pola Skor Soal Ujian Ahir Semester 1
Mata Pelajaran Basa Sunda Wangun Ésay Kelas VIII
No. Soal Bobot
1 6
2 8
3 5
4 5
5 6
Lobana Skor 30
Tabél 3.4
Pola Skor Soal Ujian Ahir Semester 1
Mata Pelajaran Basa Sunda Wangun Ésay Kelas IX
No. Soal Bobot
1 6
2 5
3 7
4 6
5 6
Lobana Skor 30
Dina tabél di luhur bisa dititén yén lobana bobot wangun pilihan ganda
maké tabél konvérsi nya éta 70, sedengkeun lobana bobot wangun ésay nya éta 30.
Dina soal ésay miboga bobot anu béda-béda gumantung kana hésé babarina éta
soal. Jadi saupama néangan lobana peunteun bisa dicindekkeun lobana bobot
37
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 3.7.2 Analisis Validitas
Analisis validitas anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta validitas eusi
jeung validitas émpiris. Validitas émpiris dijerona medar tingkat kasukaran jeung
tingkat daya pangbéda anu aya dina soal Ujian Ahir Semester 1.
a. Analisis Validitas Eusi
Analisis validitas eusi dina ieu panalungtikan maluruh valid henteuna soal
Ujian Ahir Semester 1 anu dipaké di MTs. Mohamad Toha dina lumangsungna
diajar ngajar.
Tabél 3.5
Analisis Validitas Éusi
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Pilihan Ganda
No Rumusan Soal Aspék anu Dianalisis Katerangan
1 2 3 4 5 6
1 2 3 4 5 6 7 8 7
1 2 3
… …
Katerangan : soal valid (v)
soal teu valid (-)
Aspék anu dianalisis :
1. Rumusan indikator
2. Patalina antara rumusan soal jeung indikator
3. Eusi matéri dina buku ajar
4. Basa anu dipaké dina soal
5. Patalina antara rumusan soal jeung option jawaban
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tabél 3.6
Analisis Validitas Éusi
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Ésay
No Rumusan Soal Aspék anu Dianalisis Katerangan
1 2 3 4
1 2 3 4 5 6 7
1 2 3
… …
Katerangan : soal valid (v)
soal teu valid (-)
Aspék anu dianalisis :
1. Rumusan indikator
2. Patalina antara rumusan soal jeung rumusan indikator
3. Eusi matéri dina buku ajar
4. Basa anu dipaké dina soal
b. Analisis Validitas Émpiris
Analisis validitas émpiris dina ieu panalungtikan maluruh analisis tingkat
kasukaran jeung daya pangbéda dina soal Ujian Ahir Semester 1 anu dipaké di
MTs. Mohamad Toha.
1) Analisis Tingkat Kasukaran
Analisis tingkat kasukaran nya éta nganalisis tingkat hésé babarina soal dina
wangun pilihan ganda jeung wangun ésay.
Wangun Soal Pilihan Ganda
Dina nangtukeun tingkat kasukaran wangun pilihan ganda kudu maké
rumus, sangkan kanyahoan tingkat kasukaran soal dina wangun pilihan ganda.
39
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Rumus néangan IF:
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Pilihan Ganda
No.
Rumus anu dipaké pikeun nganalisis tingkat kasukaran wangun soal ésay nya éta:
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tabél 3.8
Analisis Tingkat Kasukaran
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Ésay
No.
kasukaran soal nurutkeun Sudijono (dina Sutarjat, D.M., 2013, kc. 35).
Katégori tingkat kasukaran soal:
2) Analisis Tingkat Daya Pangbéda
Analisis tingkat daya pangbéda miboga tujuan pikeun ngabédakeun antara
siswa anu miboga kamampuh luhur jeung siswa anu miboga kamampuh handap.
Dina nganalisis tingkat daya pangbéda wangun pilihan ganda jeung wangun ésay
béda, lantaran maké rumus-rumus anu béda.
Wangun Soal Pilihan Ganda
Dina nganalisis tingkat daya pangbéda wangun soal pilihan ganda Ujian
Ahir Semester 1 Basa Sunda di MTs. Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014
maké rumus:
DP
=
∑BA−∑BB41
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Kat: DP = daya pangbéda
∑BA = lobana siswa kelompok luhur anu ngajawab nener
∑BB = lobana siswa kelompok handap anu ngajawab nener n = lobana sampel (27% x lobana siswa)
Tabél 3.9
Analisis Tingkat Daya Pangbéda
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Pilihan Ganda
No.
Sunda di MTs. Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 wangun ésay nya éta maké
rumus:
Kat: DP = daya pangbéda
∑BA = lobana siswa kelompok luhur anu ngajawab nener
∑BB = lobana siswa kelompok handap anu ngajawab nener
n = lobana sampel (27% x lobana siswa) Sm = skor maksimum
DP
=
∑BA−∑BBAstri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tabél 3.10
Analisis Tingkat Daya Pangbéda
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Ésay
No.
Pikeun nafsirkeun tingkat daya pangbéda (DP) soal anu dipaké dibutuhkeun
katégori tingkat daya pangbéda anu ngabédakeun antara soal anu miboga tingkat
daya pangbéda alus jeung goréng.
Katégori tingkat daya pangbéda nurutkeun Arifin (dina Sutarjat, D.M., 2013,
Dina nganalisis tingkat réliabilitas antara wangun pilihan ganda jeung
wangun ésay maké rumus anu béda. Dina nangtukeun tingkat réliabilitas wangun
pilihan ganda maké métode “beulah dua”, sarta wangun ésay maké rumus Alpha
43
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tingkatan anu bisa dijadikeun tolak ukur nurutkeun Sucipto (dina Apriyanti, F.,
2011, kc. 54) nya éta:
≤ 0,20 = handap pisan 0,21 – 0,40 = handap
0,41 – 0,70 = sedeng
0,71 – 0,90 = luhur
0,91 – 1,00 = luhur pisan
a. Wangun Pilihan Ganda
Nganalisis tingkat réliabilitas soal wangun pilihan ganda jeung ésay maké
cara anu béda. Métode anu dipaké pikeun ngitung tingkat réliabilitas soal pilihan
ganda nya éta métode beulah dua ku cara ngabagi soal anu ganjil jeung genap.
Rumus korélasi product moment:
Kat: N = lobana siswa x = skor tés ganjil y = skor tés genap
Rumus Spearman-Brown:
Kat:
r
11 = koéfisien korélasir11
22 = korélasi antara skor-skor unggal bagian (ganjil-genap)
r
1122
=
N ∑xy− ∑x (∑y)
[N∑x2− (∑x)2][N∑y2−(∑y)2]
r
11=
2r11
12
1+r11
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tabél 3.11
Hasil Skor Siswa Kelompok Ganjil jeung Genap
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Pilihan Ganda
No. Urut
Rumus anu digunakeun pikeun nganalisis réliabilitas dina wangun ésay nya éta:
45
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Tabél 3.12
Hasil Skor
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda Wangun Ésay
No. Wasta
Dina nangtukeun kalayakan soal kudu nganalisis heula validitas eusi,
validitas émpiris anu ngawengku tingkat kasukaran jeung tingkat daya pangbéda,
sarta nganalisis réliabilitas. Saupama éta data geus dianalisis sacara gembleng
tangtu tingkat kalayakan soal bisa ditangtukeun.
Tabél 3.13
Analisis Tingkat Kalayakan
Soal Ujian Ahir Semester 1 Basa Sunda
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu 3.8 Analisis Data
3.8.1 Tahap Tatahar
Dina tahap tatahar ieu nya éta panalungtik studi awal ka MTs Mohamad
Toha ngeunaan pelaksanaan Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda taun ajaran
2013/2014.
3.8.2 Tahap Ngumpulkeun Data
Dina tahap ngumpulkeun data, panalungtik ngainvéntaris soal Ujian Ahir
Semester 1 jeung lembar jawaban siswa ti mimiti kelas VII nepi ka kelas IX MTs.
Mohamad Toha.
3.8.3 Tahap Ngolah Data
Dina tahap ngolah data ieu, panalungtik kudu ngaliwatan léngkah-léngkah
sangkan data anu ditalungtik bisa valid jeung réliabel, anapon léngkah-léngkahna
ieu di handap.
1) Mariksa jeung méré skor.
2) Nyusun lembar jawaban siswa.
3) Nganalisis tingkat validitas eusi.
4) Nganalisis tingkat validitas émpiris.
5) Nganalisis tingkat réliabilitas.
6) Nganalisis tingkat kalayakan soal.
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
154
BAB V
KACINDEKAN JEUNG RÉKOMÉNDASI
5.1 Kacindekan
Dumasar kana hasil pedaran analisis dina bab IV, ngeunaan analisis
validitas jeung réliabilitas dina soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda taun ajaran
2013/2014 bisa dicindekkeun yén hasilna ieu di handap.
Kahiji, validitas eusi soal wangun pilihan ganda anu dianalisis dumasar kana
genep aspék nya éta rumusan indikator, patalina antara rumusan soal jeung
indikator, eusi matéri, basa anu dipaké dina soal, patalina antara rumusan soal
jeung option jawaban, sarta homogénitas option jawaban. Sedengkeun pikeun
validitas eusi soal wangun ésay anu dianalisis dumasar kana opat aspék nya éta
rumusan indikator, patalina antara rumusan soal jeung indikator, eusi matéri, sarta
basa anu dipaké dina soal. Sabada dianalisis yén soal Ujian Ahir Semester 1 basa
Sunda di MTs Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 miboga validitas eusi anu
valid. Hal éta katitén yén soal wangun pilihan ganda kelas VII miboga validitas
eusi 87,5% atawa aya 35 soal tina 40 soal anu miboga validitas eusi, soal wangun
ésay kelas VII miboga validitas eusi 80% atawa aya 4 soal tina 5 soal anu miboga
validitas eusi. Soal wangun pilihan ganda basa Sunda kelas VIII miboga validitas
eusi 80% atawa aya 32 soal tina 40 soal anu miboga validitas eusi, sedengkeun
soal wangun ésay kelas VIII basa Sunda miboga validitas eusi 80% atawa aya 4
soal tina 5 soal anu miboga validitas eusi. Soal wangun pilihan ganda kelas IX
miboga validitas eusi 82,5% atawa aya 33 soal tina 40 soal anu miboga validitas
eusi, sedengkeun soal wangun ésay kelas IX basa Sunda miboga validitas eusi
60% atawa aya 3 soal tina 5 soal anu miboga validitas eusi. Jadi soal Ujian Ahir
Semester 1 basa Sunda di MTs Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 miboga
validitas eusi anu “cukup”.
Kadua, tingkat kasukaran soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 nya éta kelas VII, soal wangun pilihan
ganda anu babari lobana 19 soal miboga proséntasi 47,5%, soal anu sedeng lobana
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
proséntasi 17,5%, sedengkeun soal wangun ésay anu sedeng lobana 3 soal miboga
proséntasi 60%, sarta soal anu hésé lobana 2 soal miboga proséntasi 40%. Ku
kituna, tingkat kasukaran soal wangun pilihan ganda jeung wangun ésay kelas VII
miboga tingkat kasukaran anu “cukup”. Tingkat kasukaran soal wangun pilihan
ganda kelas VIII, soal anu babari lobana 21 soal miboga proséntasi 42,5%, soal
anu sedeng lobana 13 soal miboga proséntasi 32,5%, sarta soal anu hésé lobana 6
soal miboga proséntasi 15%, sedengkeun soal wangun ésay anu babari aya 1 soal
miboga proséntasi 20%, soal anu sedeng aya 1 soal miboga proséntasi 20%, sarta
soal anu hésé lobana 3 soal miboga proséntasi 60%. Ku kituna, tingkat kasukaran
soal wangun pilihan ganda jeung wangun ésay kelas VIII miboga tingkat
kasukaran anu “cukup”. Tingkat kasukaran soal wangun pilihan ganda kelas IX,
soal anu babari lobana 19 soal miboga proséntasi 47,5%, soal anu sedeng lobana
16 soal miboga proséntasi 40%, sarta soal anu hésé lobana 5 soal miboga
proséntasi 12,5%, sedengkeun soal wangun ésay kelas IX anu sedeng aya 3 soal
miboga proséntasi 60%, sarta soal anu hésé lobana 2 soal miboga proséntasi 40%.
Ku kituna, tingkat kasukaran soal wangun pilihan ganda jeung wangun ésay kelas
IX miboga tingkat kasukaran anu “cukup”. Jadi, tingkat kasukaran soal Ujian Ahir
Semester 1 basa Sunda di MTs Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 miboga
tingkat kasukaran anu “cukup”.
Katilu, tingkat daya pangbéda soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di
MTs Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 nya éta kelas VII soal wangun pilihan
ganda miboga tingkat daya pangbéda anu “cukup”, lantaran 55% soal bisa
ngabédakeun antara siswa kelompok luhur jeung siswa kelompok handap,
sedengkeun soal wangun ésay miboga tingkat daya pangbéda anu “alus”, lantaran
4 soal tina 5 soal wangun ésay bisa ngabédakeun antara siswa kelompok luhur
jeung siswa kelompok handap. Tingkat daya pangbéda soal wangun pilihan ganda
kelas VIII miboga tingkat daya pangbéda anu “cukup”, lantaran 42,5% soal bisa
ngabédakeun antara siswa kelompok luhur jeung siswa kelompok handap,
sedengkeun soal wangun ésay kelas VIII miboga tingkat daya pangbéda anu
“alus”, lantaran sakabéh soal wangun ésay bisa ngabédakeun antara siswa
156
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
wangun pilihan ganda kelas IX miboga tingkat daya pangbéda anu “alus”,
lantaran 62,5% soal bisa ngabédakeun antara siswa kelompok luhur jeung siswa
kelompok handap, sedengkeun soal wangun ésay kelas IX miboga tingkat daya
pangbéda anu “alus”, lantaran 4 soal wangun ésay bisa ngabédakeun antara siswa
kelompok luhur jeung siswa kelompok handap. Jadi, tingkat daya pangbéda soal
Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014
miboga tingkat daya pangbéda anu “cukup”.
Kaopat, tingkat réliabilitas soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 nya éta kelas VII soal wangun pilihan
ganda miboga tingkat réliabilitas 0,75, hartina tingkat réliabilitas éta soal téh
kaasup kana tingkat “luhur”, sedengkeun tingkat réliabilitas soal wangun ésay nya
éta 0,54, hartina tingkat réliabilitas éta soal téh kaasup kana tingkat “sedeng”.
Tingkat réliabilitas soal wangun pilihan ganda kelas VIII nya éta 0,47, hartina
tingkat réliabilitas éta soal téh kaasup kana tingkat “sedeng”, sedengkeun tingkat
réliabilitas soal wangun ésay nya éta 0,6, hartina tingkat réliabilitas éta soal téh
kaasup kana tingkat “sedeng”. Tingkat réliabilitas soal wangun pilihan ganda
kelas IX nya éta 0,69, hartina tingkat réliabilitas éta soal téh kaasup kana tingkat
“sedeng”, sedengkeun tingkat réliabilitas soal wangun ésay nya éta 0,61, hartina tingkat réliabilitas éta soal téh kaasup kana tingkat “sedeng”. Jadi, tingkat
réliabilitas soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs Mohamad Toha taun
ajaran 2013/2014 miboga tingkat réliabilitas anu “cukup”.
Kalima, tingkat kalayakan soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs
Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 nya éta kelas VII soal wangun pilihan
ganda jeung wangun ésay miboga tingkat kalayakan “cukup”. Tingkat kalayakan
soal wangun pilihan ganda jeung wangun ésay kelas VIII miboga tingkat
kalayakan “cukup”. Tingkat kalayakan soal wangun pilihan ganda jeung wangun
ésay kelas IX miboga tingkat kalayakan “cukup”. Jadi, tingkat validitas jeung
réliabilitas soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs Mohamad Toha taun
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Ku kituna, dumasar kana hasil analisis ngeunaan analisis validitas jeung
réliabilitas dina soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda taun ajaran 2013/2014
bisa dicindekkeun yén hasilna bisa dipaké, hartina soal téh geus valid jeung
réliabel.
5.2 Rékoméndasi
Dumasar kana hasil analisis data dina bab IV, aya sababaraha rékoméndasi
anu baris ditepikeun, di antarana:
1) Tingkat validitas jeung réliabilitas soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di
MTs. Mohamad Toha taun ajaran 2013/2014 nya éta cukup. Ku kituna, soal
Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda ieu bisa dipaké;
2) Ku lantaran soal Ujian Ahir Semester 1 basa Sunda di MTs. Mohamad Toha
taun ajaran 2013/2014 miboga tingkat validitas jeung réliabilitas anu cukup,
dina nyieun soal guru kudu bisa leuwih nyaluyukeun deui jeung Standar
Kompetensi jeung Kompetensi Dasar (SKKD) sarta eusi matéri anu geus
ditepikeun dina prosés diajar ngajar; sarta
3) Dina nyieun soal kudu merhatikeun sababaraha hal, di antarana:
a. guru kudu merhatikeun tingkat kasukaran soal, soal nu hadé nya éta soal anu
sedeng, hartina éta soal téh teu hésé teuing jeung teu babari teuing;
b. sabada ngalaksanakeun tés, guru kudu nganalisis soal dumasar kana valid,
réliabel, jeung tingkat kalayakan sangkan nyaho kualitas soal nu dipaké;
sarta soal anu valid jeung réliabel bisa dijadikeun soal pikeun tés ka
hareupna, sedengkeun soal anu teu valid jeung teu réliabel kudu dirévisi
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
158
DAPTAR PUSTAKA
Apriyanti, F. (2011). Analisis Soal Ujian Ahir Semester Basa Sunda SMP Negeri
29 Bandung. Skripsi Sarjana Pendidikan FPBS UPI. Bandung: teu
diterbitkeun.
Arifin, Z. (2011). Evaluasi Pembelajaran. Bandung: PT Remaja Rosdakarya.
Arikunto, S. (2003). Dasar-Dasar Evaluasi Pendidikan. Jakarta: Bumi Aksara.
Danadibrata, R.A. (2009). Kamus Basa Sunda. Bandung: Kiblat.
Daryanto, H. (2012). Evaluasi Pendidikan. Jakarta: Rineka Cipta.
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat. (2007). Standar Kompetensi dan
Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa dan Sastra Sunda. Bandung:
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat.
Hadi, A. (2010). LKS Lancar Basa Sunda Kelas VII A. Bandung: Atikan Mandiri.
Hadi, A. (2010). LKS Lancar Basa Sunda Kelas VIII A. Bandung: Atikan
Mandiri.
Hadi, A. (2010). LKS Lancar Basa Sunda Kelas IX A. Bandung: Atikan Mandiri.
Ibrahim, R. jeung Syaodih, N.S. (2010). Perencanaan Pengajaran. Jakarta:
Rineka Cipta.
JPBD FPBS UPI. (2008). Palanggeran Éjahan Basa Sunda. Bandung: Sonagar
Press.
Lestari, M.I. (2011). Kualitas Soal Basa Sunda di SMP Negeri 45 Bandung
Semester Ganjil Taun Ajar 2010/2011 Skripsi Sarjana Pendidikan FPBS
UPI. Bandung: teu diterbitkeun.
Ruhimat, spk. (2009). Kurikulum dan Pembelajaran. Bandung: Tim Pengembang
MKDP Kurikulum dan Pembelajaran.
Sudjana, N. (2011). Tuntunan Penyusunan Karya Ilmiah
Makalah-Skripsi-Tesis-Disertasi. Bandung: Sinar Baru Algensindo.
Sugiyono. (2013). Metode Penelitian Pendidikan Pendekatan Kuantitatif,
Kualitatif, dan R&D. Bandung: Alfabeta.
Sukardi. (2012). Evaluasi Pendidikan Prinsip dan Operasionalnya. Jakarta: Bumi
Aksara.
Astri Handayani,2014
ANALISIS VALIDITAS JEUNG RÉLIABILITAS DINA SOAL UJIAN AHIR SEMESTER 1 BASA SUNDA MTs. MOHAMAD TOHA TAUN AJARAN 2013/2014
Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu
Sutarjat, D.M. (2013). Kualitas Soal Tés Sumatif Pangajaran Basa Sunda di MTs
Sirnamiskin Taun Ajaran 2012/2013. Skripsi Sarjana Pendidikan FPBS UPI.
Bandung: teu diterbitkeun.
Tamsyah, B.R., spk. (2010). Kamus Lengkap Sunda-Indonesia, Indonesia-Sunda,
Sunda-Sunda. Bandung: Pustaka Setia.
Tayibnapis, F.Y. (2008). Evaluasi Program dan Instrumen Evaluasi untuk
Program Pendidikan dan Penelitian. Jakarta: Rineka Cipta.
Universitas Pendidikan Indonesia. (2013). Pedoman Penulisan Karya Ilmiah.