PABRIK AMMONIUM SULFAT DENGAN
PROSES NETRALISASI
PRA RENCANA PABRIK
Oleh :
WURI INDAH LESTARI
NPM : 0931010029
PROGRAM STUDI TEKNIK KIMIA
FAKULTAS TEKNOLOGI INDUSTRI
UNIVERSITAS PEMBANGUNAN NASIONAL
“
VETERAN
”
JAWA TIMUR
This PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
PABRIK AMMONIUM SULFAT DENGAN
PROSES NETRALISASI
PRA RENCANA PABRIK
Diajukan Untuk Memenuhi Persyaratan
Dalam Memperoleh Gelar Sarjana Teknik
Program Studi Teknik Kimia
Oleh :
WURI INDAH LESTARI
0931010029
PROGRAM STUDI TEKNIK KIMIA
FAKULTAS TEKNOLOGI INDUSTRI
UNIVERSITAS PEMBANGUNAN NASIONAL
”
VETERAN
”
JAWA TIMUR
SURABAYA
2013
i
KATA PENGANTAR
P uj syu ku r penyusun pan jatkan ke hadrat Allah AWT , dengan rah mat
dan hd ayah-Nya, sehn gga Penyusun dapat menyelesakan
Pra Rencana P abrk
dengan ju dul
“
Pabrik Ammonium Sulfat Dengan Proses Netralisasi
”
. P ra
Rencana P abr
k n
be rtu juanseba ga
salahsatu sya rat menyelesakanP enddkan
S trata S atu (S-1) , Ju rusan Te knk Kma Fa k ultas T e k nolog Industr UPN
“
Vete ran“
Jat m.Pra Rencana P abrk n dapat terselesak an dengan bak ber kat bantuan
petun ju k, bmbn gan dan dorongan dar be rba ga pha k. oleh k a rena tu, pa da
kesempatan n P enyusun mengucap kan te rma kash yang sebesa r
–
besarnyakepada:
1.
Bapak Ir. Sutiyono, MT
sela ku De kan Fa kultas T eknolog IndustrUnve rstasP embangunanNasonal
“
V ete ran”
JawaTmu r.2.
Ir. Retno Dewati, MT
selaku Ketua Program S tu d T e k nk KmaFakultasT eknolog Industr UPN
”
Vete ran”
JawaTmu r.3.
Ir. Suprihatin, MT
sela ku S e kreta rs Progra m S tu d Te k nk KmaFakultasT eknolog Industr UPN
”
Vete ran”
JawaTmu r.4.
Ir. Nana Dyah Siswati, MKES
sela ku dosen pemb mbn g Pra RencanaP abrk yang telah be rjasa besa r dengan meluangkan banyak wa ktu untu k
menyumbangkan pkran, bmbn gan, sa ran, dan mot vas dalam
menyelesa kanPra
RencanaP abr
k n
.
5.
S elu ruh
ka ryawan
dan staff Fa kultas T e k nolog Industr
UPN
“
Vete ran
”
Jawa T
mu r.
6. Bapa k dan bu serta selu ruh anggota kelua r ga yang telah membe rkan
du kunganbakmorl,materl,dansprtual.
7. Teman
–
te man T e k nk Kma angkatan 2009 A yang telah banya kmembantu, membe rkan nformas dan support selama penyelesaan Pra
This PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
M !
"" "
INTISARI
# $ %$ &'*%'%+%/$8;<==>'8?=@ ?CE%G 8'8H8$&'*%'%;% '/&$> +&$ %L 8OOQX%$8
+&$G%X?'YH&'Z%';%+%L8G%L+$>H?;L8L&/&L%$[Q\QQQG>']G% X?'\^%X%'/%; ?_%'Z
H 8Z ?'%;%'% H%C%X%L%=L ? C E%GH% '%=>'8% \
`%$8+&$ G8=/%'Z%'/&/&$ %+%E%;G>$ Y=%;%H%+%GH 8G& 'G?;%'C>;%L 8+%/$8;H8
;%q%L%'x$ &L8;Y z%q% {8=?$ Y H& 'Z%' /&'G?; +&$?L%X%%' +&$ L&$> % ' G&$ /%G%L |#{}
H% 'L8LG&=>$ Z%'8L%L8Z%$8LH%'LG%EEH&'Z%'C?%LG% '%X
~O\ OQ =
\
# &=/?%G% '+%/$8; %==>'8?=L ? C E%GH 8'H>'&L8% H 8$ %L%;%'L%'Z%G+&'G8'Z
; X?L ? L'_% H%C%= &$ % 8'H?LG$8 ;8 =8% =>H&$'
H &q%L% 8' 8\
%C
8'8 =&'Z8'Z%G
+& 'G8'Z'_% <==>'8? = L?CE%G L&/%Z%8 /%X%' /%; ? H%$8 + ?+ ?;Y L&X8'ZZ% H%+%G
=&'%'ZZ ? C%'Z8=%L%C%X_%'Z% H%H%'H%+%G=&'ZX&=%GH&8L%'&Z%$ % \
# $>L&L +&=/ ?%G% ' %= =>'8?= L ? C E%G H%$8 %L%= L ? C E%G H% ' %=>'8%
=&=+ ?'_%8G% X%++&'G8'Z_%8G?G% X%+$&%;L 8H%'G% X%++&=8L%X%'\
# %/$8; <= =>'8? = L?CE%G H8$ &'*%'%;%' =&=+ ?'_%8 +&$E> $ =%'*& L&/%Z%8
/&$8; ?G
·
^&'G?;+&$?L%X%%' # &$ L&$> % '{&$ /%G%L|#{}·
@8LG&=>$ Z%'8L%L 8 x%$8LH%'@ G%EE·
%+%L8G%L+$ >H?;L 8 [Q\ QQQG >']G% X?'·
%;G?> +&$ %L8~
X%$8%=YOOQX%$8
·
z? =C%XG&'%Z%;&$% > $ % 'ZThis PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
¡
¢¡ £ ¤¥¦
¡
·
§£ £ £¨
¦
© ¨£
ª ¡«¨ ¤¤¬ ¨£
¨£®¯¨£« ¡ ¡ ¡ £ ¯¢¡¢£°£±¯¡ ¡¯¡¡ ¡¯¢±¯
±£²¢¡¯±³ ´¢µ¶ ±£®¯¨¢¯ ±¯«£«¯¨£
·¯«£° ¡
·
¸¢± ¯®¹´³º» ¼®¦ ¤ ¥¬¦·
¸¢± ¯¨½¹¾³º» ¼®¤ ¦¦¥¬
·
¸¢± ¢ ¹¿³º» ¼®¦¦¥¬ ¤ ¦
« ·¯¡¯¨£ ¡
·
À £®¯¡½ ¡ ¼® ¤¬¥¦¬¬¬¬¬¬¬¬² ¼¯¡«£ £ ®¯¨ ¡
·
¾®¯¡¯« £ ¡¢± ¹·Á¿» ¡·
º ¼¼ ¦¦Â·
¿ ££ £®¹ªÃ ·» ¶¦¦ÂÄ
DAFTAR TABEL
ÅÆÇÈÉÊË ÊË ÌÈÇÍÎÍÏÆÐÑ ÒÓÔÕÎÖ ÒÒÔÐÑÍÒ×ÍÉØÆÎÎÑÆÓÎÆÏÍ Ð
Ù Ú Û
ÅÆÇÈÉÛË ÊË ÜÈÕ ÇÆÐÝÑÐÞÆÐÆÐÎÆÕÆÓÕÔßÈßÐÈÎÕÆÉÑßÆßÑÝÆÐàÔÆÉÞÆß
Ù ÙÚá
ÅÆÇÈÉâË ÊË
ÜÈÒÆßÆÐÞÆÐÆ ÉÆÎàÔÐÎÕÔ ÉÓÕÆÕ È ÐàÆÐÆÓÆ ÇÕÑã
äÙ Ù Úå
ÆÒÒÔÐÑÍÒßÍÉØÆÎ
ÅÆÇÈÉ âËÛË
ÖÉÆÎ
ÓÈÕ ÉÑÐÝÍÐÞÆÐÍÐÎÍããÆÕæÆçÆÐ
äÙ Ù Úâ
ÅÆÇÈÉèË ÊË ÌÈÇÍÎÍÏÆÐÉÑßÎÕÑãÍ ÐÎÍãÓÕÔßÈß
äÙ Ù Úåé
ÅÆÇÈÉ èËÛË
ÌÈÇÍÎÍÏÆÐ
ÉÑßÎÕÑãÍ ÐÎÍãÍÎÑÉÑÎÆß
äÙ Ù Úåé
ÅÆÇÈÉèËéË
ÌÈÇÍÎÍÏÆÐÉÑßÎÕÑãÍ ÐÎÍãÓÈ ÐÈÕÆÐÞÆÐ
äÙ Ù Úå á
ÅÆÇÈÉèËáË
êÍÒÉÆ ÏÉÆÒÓÍÒÈÕãÍÕææÆÐÞÝÑÇÍÎÍÏãÆÐ
äÙ Ù Úåå
ÅÆÇÈÉëË ÊË ÜÈÒÇÆÞÑÆÐìÍ ÆßÜÆÇÕÑã Ù íÚè
ÅÆÇÈÉÊÊË ÊË î ÑÆæÆÅÔÎÆÉÜÕÔÝÍãßÑï Æ ÉÆÒî ÈÕ Ç ÆÞÆ ÑÌÆÓÆßÑÎÆß
íÙ Ú ð
ÅÆÇÈÉÊÊËÛË ñÔÝÆ ÉßÈÐÝÑÕÑÓÆÝÆÎÆÏÍÐãÔÐßÎÕ ÍãßÑ íÙ Úâ
ÅÆÇÈÉÊÊËéË ñÔÝÆ ÉÓ ÑÐòÆÒÆÐÓÆÝÆÎÆÏÍ ÐãÔÐßÎÕ ÍãßÑ íÙ Ú ð
ÅÆÇÈÉÊÊËáË ÅÆÇÈÉóÆßÏô ÉÔç íÙ Úè
ÅÆÇÈÉÊÊËåË ÙÐÎÈÕÐÆÉõÆÎÈÔ ØõÈÎÍÕÐö Ùõõ÷ íÙ Ú ë
ÅÆÇÈÉÊÊË ðË õÆÎÈø ÐùúÍÑÎæö õøù÷ íÙ Ú Êû
This PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
ü ý
DAFTAR GAMBAR
þ ÿmbÿr2.1. BlokDiÿgrÿmA lirA m moniumS ulfÿtd ÿr iCoÿlþ ÿs I I -2
þ ÿmbÿr2.1. BlokDiÿgrÿmA lirA m moiumS ulfÿtdengÿn
I I - 3
P rose sNe trÿlisÿs i
þ ÿmbÿr9.1.
P e tÿLok ÿs iPÿbrik IX- 10
þ ÿmbÿr9. 2.
þ ÿmbÿrþe ogr ÿfilok ÿs ipÿ brikviÿsÿtelit
IX- 10
þ ÿmbÿr9.3. LÿyOu tP ÿbrik IX- 11
þ ÿmbÿr
9.4. LÿyOu t
P erÿlÿtÿnPÿbrik
IX- 12
þ ÿmbÿr10.1 StrukturOrgÿnisÿs iP eru sÿhÿÿn
X- 14
þ ÿmbÿr11.1 þrÿfikBEP XI- 13
DAFTAR ISI
MR G H
K T GTR
T R
FTRT
FTRGMR
FTR
H UU
K U R R
RM
V R V
V F K T
V
V R TU TM
V
V TRU M T K M TKRJ V
V U T T V
K TTT KRK
RG RUH
K M
K M U
KU
This PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
Pendahuluan
I
- 1
Pra Rencana Pabrik Amonium Sulfat Dengan Proses Netralisasi
BAB I
PENDAHULUAN
I.1.
Latar Belakang
a aa a aa aa a a a a aaa, aa a
! " a c c " aa# a a$ %"# a a " #
"aa a##!a"a!! "! aa" "aa a a a,"a a
! "! a a a a a! aa aa$
% aa !! " aa a j a " ## aa " a a a
a ## "a z a&z a" a ! aaaa, a #" a! "'a a
! aa a! a "a"a "a "## " a ! aa $
I.2.
Perkembangan Industri Amonium Sulfat
( a ! "# a a a a a ! a a "aa a###
'a aa a a , #a"a! "a ! a " "a ac "! " ##
" a a a" a a### 'a$ ( a#! " ##
" a a a# a ##a #a # #! a a ja
# ja! " #a aa$
( a a a! " " #, ! a " a## 'a a a ! a "a
a a aa a" a# #a a a a# 'a a # a a! a"a
a a a a a'# a$
Pra Rencana Pabrik Amonium Sulfat Dengan Proses Netralisasi
@7Q<@757<:Z;Q5 +7@7 8Z/ =75=575<=5<W [\:Z;Q57:;8</:=/>?75@7Z 75 @<><6 75Z 7@757+*>
@ <+7w 7 6<8<[
]7+*>\[ ^[)*+/5/67 8<:Z;Q 5_::;8</:` />?755<7 Z576/8q
] 76/8
)7Z 7= <57=x)Y{
|}}~
|| [||[
|}}
[[}
|}}
[[ ~}
|} ^}
| [^[
` /:+*Qq 7@78/ =75`575<=5<W|} ^|
*8Y 7 8:*8YY/87W 7 8 *5;@**YQ* = <><8<*Q@*8Y78Q /:/=q
)*5*Q78Y 7 8qW 7Z 7= <57=ZQ ;@/W =<
576/8W*8
| ^~ ^^|^
bx
a
This PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
Pendahuluan
I
- 3
Pra Rencana Pabrik Amonium Sulfat Dengan Proses Netralisasi
¡¢£¤¥¦§¨ ¤ ©¨£¤¥¦§¨ ª«¬¥¥¤
®¯¡«¯¥¥¨¡®°§¤§¦¥¨§¨¤§¡¤¥¦§¨ ±®°®±¥¯ ¤©¨£¤¥¦§¨² ª®¨¢¥¨ °® ¯¬«¯«¨³¥ ¥°¯«¡ ¥´©¨«§ ´ ±§ µ¶¥¤ «¨« ¬«¦¥¯¥¡¥¨ ´®¨³® ¯¥ ¤®¨¥¢¥ ¡® ¯·¥ ±®¦«¨¢¢¥ ´®´® ¯µ§¥± µ¥¥¨¢¥¨®¡® ¯·¥¥¨¬¥ ¨¬¥¥¤ ´®¨§¨·¥¨¢ ®´°¥¨¢ §¨¥¨ ¬«´¥±¥±®¡¥¯¥¨¢¬¥ ¨´¥±¥´®¨¬¥¤¥ ¨¢²
I.3.
Sifat
–
Sifat Bahan Baku
¸¥¦¥¨ °¥¡ § ³¥¨¢ ¬«¢ §¨¥¡¥¨ ¬¥µ¥´ ®´°§¥¤¥ ¨ ¥´ ´©¨«§ ´ ±§ µ¶¥¤ ¥¬¥µ¥¦
¥´´©¨«¥ ¬¥¨ ¥±¥´ ±§µ ¶¥¤ ³¥¨¢ ´®´«µ«¡« ±«¶¥¤
–
±«¶¥¤ ¶«±«¡ ¬¥¨ ¡«´«¥ ±®°¥¢¥«°®¯«¡ §¤¹
A.
Ammonia
Sifat fisika :
v
º§´§±´©µ®¡ §µ¹» ¼½
v
¾¥±³¥¨¢
¤«¬¥¡°® ¯¿¥¯¨¥
v
À¥ ¨¢¥¤«¯«¤¥±«¤®¯¦¥¬¥¡ § µ«¤v
Á«¤«¡¬«¬«¦ ¹
 Ã
v
į®® Å «¨¢©«¨¤¹ Â
Ã
v
À ®Æ«¶«Æ¢¯¥Ç«¤³ ¹v
À¥ ¨¢¥¤µ¥¯§¤¤®¯¦¥¬¥¥«¯ ¥µ¡©¦©µ
¬¥¨®¤®¯²
v
ȧ¬¥¦¤®¯ °¥¡¥¯Pra Rencana Pabrik Amonium Sulfat Dengan Proses Netralisasi
v
ÉÊ ÊËÌÍÎÏÐÑ ÒÐÌÏÓÔÕÎÑ ÍÖÐÌ×ÎÊÖÓÑ ÎÌØÙÚÛÜ ÚØÙ Ü ÚÕÎÌÝ Ü ÕÎÑ ÍÓÕÎÑ Î Þ
v
ßÐÎ Ôà ÍÎÌÏÎÑ ÎÝÜ áÛ Ü Ù
ÝÛ â áÙ Ü
B.
Asam sulfat
Sifat fisika :
v
ßÓÊÓàÊËãÐ ÔÓãäÛÜ å Ù
æ
v
çÎÑÌÎèÐÑ ÌÍév
êÐÌÏÓÔ×ÎÍÑv
ëÍÏÍÔãÐãÐéäìíÚîï Ø
v
ëÍÏÍÔÕÍÕÍéäðìñï Ø
v
å ÖÐ×ÍòÍ×óÑ ÎôÍÏõäìÚö ðîv
êÐÑ ÎÏÊËãÐ ÔÓ ãä÷öÚíöSifat kimia :
v
åÎÌóÎÏÔËÑËà Íòv
åÎÌóÎÏãÎÑ ÓÏ ÕÎãÎÊÎÍÑv
åÎÌóÎÏÑÐÎ ÔÏÍòÖÎÕÎàÐÊÓÎãËóÎÊv
øÐÌ õÐÒÎÒÔÎÌÍÑÍÏÎà ÍÖÎÕÎÔÓãÍÏI.4.
Sifat
–
sifat produk
ùÑËÕ ÓÔ õÎÌó ÕÍéÎà Í ãÔÎÌ ÖÎÒÑÍÔ ÍÌÍÎÕÎãÎé ÎÊÊËÌÍ ÓÊà Ó ãòÎÏ ÎÕÎãÎéÎÊËÌÍÓÊ
This PDF is Created by Simpo Word to PDF unregistered version - http://www.simpopdf.com
Pendahuluan
I
- 5
Pra Rencana Pabrik Amonium Sulfat Dengan Proses Netralisasi
A.
Ammonium sulfat
Sifat fisika :
v
úûüûýüþÿekûÿ:( NH4 )
2 S O
4
v
Warnap ûtihv
Bentûkpþwd erv
Titikÿe ÿeh:513o C
v
S p ecificgr avity:1, 77v
Lar ûtd aÿaüa ird ana üüþnia.v
Ber atüþÿekû ÿ:130v
úeakýiantar a: N H
+H
2 S O
4
→
( N H4 )
2 S O
4
Sifat kimia :
v
Aü üþniû ü ý û ÿfat üer ûp akan ý enyaw a yang üe üp ûnya i tingkat ker ac ûnanyangrend ah.
v
Tidaküûd ahterbakar.I.5. Penggunaan Ammonium Sulfat Pada Industri
v
I nd ûýtrip ûp ûk( digûnakanýebagaibahanbakûp eübûatanp ûp ûk).v
Watertreatüent,ferüentaýi.
v
I nd ûýtriÿainnyaDigûnakaný ebaga itanning,fþþdadditive,viý cþûýr ayþn.