• Tidak ada hasil yang ditemukan

Kekuatan Hukum Sertifikat Hak Tanggungan Dalam Hal Musnahnya Obyek Hak Tanggungan Karena Bencana Alam

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Kekuatan Hukum Sertifikat Hak Tanggungan Dalam Hal Musnahnya Obyek Hak Tanggungan Karena Bencana Alam"

Copied!
9
0
0

Teks penuh

(1)

K E K UAT AN H UK UM SE RT IFIK AT H AK T ANG G UNG AN DAL AM H AL M USNAH NY A OB Y E K H AK T ANG G UNG AN

K ARE NA B E NCANA AL AM Ma g i st er Ken ot ar i at an Un i ver si t a s Ud a ya n a E - m a il : p ra p t a j a y a@ g ma i l .c o m O l e h I G e d e Pr a pt a J a y a , * I M a de Ar y a Ut a ma , * * I K e t ut W e st r a , * * * A B ST R A C T

L EGA L P OWER O F MOR T GA G E C ER T I F IC A T E IN T H E E V E NT OF IT S DEST R UC T IO N DU E T O NA T UR A L DISA ST ER S C o l l a t e ra l f o r i mmo v a b l e o bj e ct s su c h a s l a n d i s su b j e c t t o mo rt g a g e i n st i t ut i o n s o f p ro p e rt y ri g h t s re g u l a t e d i n A c t N o. 4 o f 1 9 9 6 c o n c e rn i n g M o rt g a g e of La n d To g e t h e r wi t h Ob j e c t s R el a t e d t o i t. I f a l a n d e n c u mb e re d i s a ff e c te d b y n at u ra l d i sa st e rs su c h a s e a rt h q u a k e s o r l a n d sl i d e s, i t wi l l a l so re su l t i n t h e d e st ru c t i o n o f t h e e nc u mb ra n c e t h a t c o n st i t u te s t h e ri g h t s o f t h e b a nk a s a c re d it o r. A rti c le 1 8 p a ra g ra p h (1 ) A c t N o . 4 o f 1 9 9 6 c o n c e rn i n g M o rt g a g e o f La n d To g e t h e r wi t h Ob j e c t s R e l a te d t o it d o e s n o t re g ul a t e t h e le g a l f o rce o f mo rt g a g e c e rt i f ic a t e wh o se o b j e c t i s d e st ro y e d , le a d i n g t o i t s v a c a nc y. Th e f o rmu l a ti o n o f t h e p ro b l e m i n t hi s re se a rc h wa s: wh a t i s t h e p o si t i o n o f mo rt g a g e c e rt i f i ca t e wi t h a g u a ra n t e e i n t h e f o rm o f l a n d i n t h e e ve n t t h a t t h e o bj e ct i s d e st ro y e d du e t o n a t u ra l d i sa st e rs, a n d wh a t i s t h e l e g a l p ro t ec t i o n f o r h o l d e rs o f t h e mo rt g a ge c e rt i fi c a t e s wi t h c o l l a t e ra l i n t h e f o rm o f l a n d i n t h e e v e n t t h a t t h e e n c u mb ra n ce wa s d e st ro y e d b e c a u se o f n a t u ra l d i sa st e rs. Th e t y p e o f re se a rc h u se d i n t h i s t h e si s wa s a n o rma t i v e l e g a l re se a rc h. Th e t y pe o f a p p ro a c h e mp l o y e d wa s a n a l i t i c a l a n d c o n c e p t u a l a p p ro a c h a n d t h e st a t ut e a p p ro a c h , Th i s st u d y u se d p ri ma ry , se c o n d a ry , a n d t e rt i a ry so u rc e s o f l e g a l ma t e ri a l s. Le g a l ma t e ri al c o ll e ct i o n te c h n i q ue s i n t h i s st u d y u se d t h e te c h n i q ue o f l i t e ra t u re re vi e w wh i c h wa s su p p o rt e d b y t h e sn o wb a l l t e c h n i q u e. Pro c e ssi n g t e c h n i q ue s a n d a n a l y si s o f l e g a l ma te ri a l s i n th i s re se a rc h wa s t o p o rt ra y t h e re a l si t u a t i o n s o f a p ro b l e m, t h e n t o d e sc ri b e t h e e x i st i n g p ro b l e ms, a n d t o g i v e a n o p i n i o n t o t h e i ssu e . R e su l t s o f t h i s st u d y we re t h a t t h e p o si ti o n o f mo rt g a g e c e rt i fi c a te wh o se o b j e c t wa s d e st ro y e d d u e t o n a t u ra l d i sa st e rs wa s l e g a l l y n u ll a n d v o i d , a n d t he p o we r b i n d i n g a n d ex e c u t o ri al c e rti f i c at e o f mo rt g a g e wh o se o b j e c t wa s d e st ro y e d b y n a t u ra l d i sa st e r b ec a me n u ll a n d v o i d. Th e p re ve n t i ve le g a l p ro te c t i o n f o r c re d i t o rs a n d d e b t o rs wa s d o n e b y i n su ri n g t h e mo rt g a g e i n i n su ra n c e c o mp a n y . Re p re ssi v e l e g a l p ro t e ct i o n f o r c re d i t o rs wa s t o c l a i m p a y me n t f ro m t h e i n su ra n c e c o mp a n y t o c re d i t o rs i n l i e u o f p a y me n t o f t h e d e b t o r' s c red i t . R e p re ssi ve l e g a l p ro t ec t i o n t h at c o u l d b e g i ve n t o t h e d e b t o r wa s t h e p a y me n t o f mo n e y l e f t o ve r a f t e r d e d u c ti n g re si d u a l c l a i m o n t he d e bt o r' s c re d i t c o l l at e ra l ha d b e e n d e st ro y e d. * Pen u l i s * * Pem bi m bi n g I * * * Pem bi m bi n g I I

Keywords: Certificate, Mortgage, Natural Disaster, Legal Protection.

I BAB I PENDAHULUAN 1.1. Latar Belakang Masalah .

Da l a m fu n g sin ya se ba g a i l em ba g a k eu a n g an , k eg i a t an u t am a p er ba n k an a d a l ah p en ya l u r an kr ed i t . Kr ed i t m en ja d i k eg i a t an u t a ma ba n k k ar en a k eu n t un g an a t a u l a ba ba n k seba g i a n b esa r b er a sa l d ar i p en ya l u r an kr ed i t ya i t u b er u p a bu n g a p in ja m an , pr ovi si , d a n bi a ya a d m in i str a si . Kr ed i t t er d ar i d a r i 4 ( em p a t ) u n su r ya i t u k ep er ca ya a n , t en g g an g wa k t u , pr est a si , dan d eg re e o f ri sk.1 1

Muhamad Djumhana, 2000, Hukum

Perbankan di Indonesia, Citra Aditya Bakti,

Bandung, hal 370.

A c t a C o m i t a s ( 2 0 1 7 ) 2 : 2 7 7 – 2 8 5 I S S N : 2 5 0 2 - 8 9 6 0 I e - I S S N : 2 5 0 2 - 7 5 7 3

(2)

Un su r k r ed i t p er t am a a da l ah k ep er ca ya a n ya n g m er u p a k an k e ya k i n an ba n k ba h wa p r est a si ya n g d i ber i k a n ba n k k ep a d a d e bi t u r ba i k ber u p a u a n g , ja sa d a n ba r an g a kan ben a r - ben ar a k an d i t er im an ya k em ba l i d a l a m jan g k a wa k t u k r ed i t . Un su r k r ed i t ya n g k ed u a a d a l ah t en g gan g wa k t u m er u p a k an su a t u m a sa ya n g m em i sah k an an t ar a p em b er i an pr est a si b er u p a kr ed i t d en g an k on t r a pr est a si ya n g a k an d i t er i m a b er u p a p ok ok d a n bu n g a kr ed i t . Un su r k r ed i t ya n g k et i g a a d a lah pr est a si . Pr est a si d i ber i k an t i da k h an ya d a l a m b en t u k u an g , n am un ju g a d a p a t ber u p a ja sa d a n bar an g . Un su r kr ed i t t er a kh ir a d a l ah d e g re e o f ri sk a t a u t in g ka t r esi k o ya n g d i h a d a p i ba n k ya n g d i a k i ba t k a n a d an ya ja n g k a wa k t u ya n g m em i sah k an a n t ar a p em ber i a n pr est a si ber u p a kr ed i t d en g an k on tr a pr est a si ber u p a p ok ok d a n bu n g a. Sem a k i n l am a ja n g ka wa k t u k r ed i t ya n g d i ber i k an ma k a sem a k in b esa r p u l a r e si k o ya n g d i h a d a p i ol eh ba n k . Resi k o i n i h ar u s di k ur an g i ol eh ba n k , ol eh kar en a i t u ba n k m em in t a k ep a d a p em oh on k r ed i t a t a u d ebi t u r a g ar d a l am p em b er i an kr ed i t u n t u k m em ber i k a n ja m in an a ta s kr ed i t t er sebu t . B er ba g a i jen i s kr ed i t p un d i t a wa r k an ba n k k ep a d a ma s ya r a k a t ya n g d i d a sar kan k l a si fi k a si ya n g d i ja l a n kan ol eh ba n k d a l a m r an g k a m en g on tr ol d an m en ga t ur kr ed i t a g a t b er ja l an se ca r a ef ek t i f. Sa l a h sa t u k l a si fi k a si k r ed i t a da l ah kr ed i t b er d a sar k an ja m in an n ya ya i t u k r ed i t t an p a ja m in an d an kr ed i t d en g an ja m i n an . Kr ed i t t an pa ja m in an a t a u k r ed i t bl a n g k o (u n se c u re d l o a n ) ba n k m em ber i k a n kr ed i t tan p a m em in t a ja m i n an k ep a d a d e bi t u r . Pem ber i a n k r ed i t in i san ga t sel ek t i f d a n h an ya d i t u ju k a n k ep a d a n a sa bah besa r ya n g su d a h t er u ji k r ed i bi l i t a s, b on a d i fi t a sn ya , k e ju ju r a n d an k et a a t an n ya d a l a m b er t r an sa k si Per ba n k an m a u p un k eg i a t an ya n g d i ja l a n kan ol eh d e bi t u r t er sebu t . Na m u n ba g a i m an a p un ju g a k r ed i t t an p a ja m in an i n i t et a p m en g an d un g r esi k o, ba h k a n r esi k on ya l e bi h be sa r k ar en a a pa bi l a d e bi t u r wa n p r est a si m a ka k r ed i t ur t i d a k m em i l i k i ja m in an ya n g bi sa d i ek s ek u si se ba g a i p el u n a san ut an g d ebi t u r . Kr ed i t d en g an ja m in an in i di ber i k a n k ep a d a d e bi t u r sel a in d i da sar k an a d an ya k e ya k i n a n at a s k em a m p u an d ebi t u r ju g a d i sa n dar k an k ep a d a a d an ya ja m i n an m i sa ln ya b er u p a t an ah , ban g un a n a t a u a l a t -a l a t pr od u k si . Ja m in an in i d i m a k su d k an un t u k m em u d ah k an k r ed i t ur a p a bi l a d ebi t u r wa n p r est a si ba n k seg er a d a p a t m en er i m a p el un a san h u tan gn ya m el a l u i ca r a p el el a n g an a ta s ja m i n an t er sebu t .2 Per ja n ji a n kr ed i t a d a l ah p er jan ji an ya n g m en g a t ur p em b er i an kr ed i t d ar i ba n k seba g a i k r ed i t ur k ep a d a n a sa bah a t a u m a s ya r a k at se ba g a i d e bi t u r d a n b er i si k an sya r a t - s ya r a t p em ber i a n k r ed i t . Pem ber i a n kr ed i t ba n k d i t u an g k an d a la m p er ja n ji an kr ed i t d a l a m ben t u k n ot ar i il m a u p un p er jan ji a n k r ed i t ba wa h t an g an . Per jan j i an kr ed i t i n i m er u pa k an p er ja n ji an p ok ok , ya n g k em u d i a n d i i k ut i d en g an p er jan ji a n a ses oi r ber u p a p en g i ka t an ja m in an k r ed i t . Se ca r a um u m ja min an di ba g i m en ja d i 2 ( d u a ) ya i t u ja m i n an u m u m d a n ja m in an k h u su s. Ja m in an u m u m d i a t ur d a la m Pa sal 1 1 3 1 Ki t a b Un d a n g Un d a n g Hu k u m P er d a t a ( sel an ju t n ya d i se bu t K UHPer d a t a ) . Men ur u t Pa sa l 1 1 3 1 K UH P er d a t a ja m in an u m u m diartikan dengan “segala kebendaan si b er u t an g , ba i k ya n g b er g er a k m a u p un ya n g t a k ber g er a k , ba i k ya n g su d a h a d a m a u p un ya n g ba r u a d a d i k em u d i an h ar i , m en ja d i t an g g un gan seg a l a p er i ka t an perseorangan”. Berdasarkan rumusan p a sa l t er sebu t ja m i n an u m u m a da l ah sel u r u h a set ya n g d i m i l i ki d ebi t u r ba i k ya n g t el a h a d a ma u p un ya n g k el a k a k a n a d a , at a u d en gan k a t a l a in sel u r uh k ek a ya a n d e bi t u r a d a lah ja m in an u m u m d a r i p er i k a tan ya n g d i l a k u k an ol eh d e bi t u r t er sebu t . Ja m in an kh u su s a da l ah ja m i n an ya n g t el ah d it en t u k an ol eh d e bi t u r seba g a i ja m i n an a t a s p er i ka t an ya n g d i l a k u k an n ya . Ja m i n an k h u su s b er si fa t k on t r a k t ua l , ya i t u ya n g t er bi t d a r i p er jan ji an t er t en t u ya n g k h u su s d i t u ju k a n t er h a da p ben d a - ben d a t er t en t u. Ja m in an k h u su s d i bed a k a n m en ja d i 2 ( d u a ) jen i s ya i t u ja m i n an p er se or an g an dan ja m in an k eben d a an . Ja m in an p er seor a n gan m er u pa k an su a t u p er ja n ji an p i h a k k et i g a m en ya n g g u p i p ih a k ber p i u t an g ( k r ed i t ur ) , bah wa i a m en an g g un g p em ba ya r an su a t u h u t an g bi l a ya n g b er h ut an g ( d ebi t u r ) t i d a k m en ep a t i k e wa ji ba n n ya . Ja m in an p er seor an g an in i d i a t ur d al a m Pa sa l 1 8 2 0 KUH P er d a t a , sed a n g k an ja m in an k eb en d a an in i d i ba g i m en ja d i 2 ( d u a ) ya i t u ja m i n an k e ben d a a n un t u k ben d a b er g er a k d an ja m i n an k eb en d a an un t u k ben d a t i d a k b er g er a k . Un t u k ja min an k eben d a a n b en d a ber g er a k l em ba g a ja m in an n n ya a d a l ah fi d u si a d an g a d ai . Un t u k ja m in an fi d u si a d i a t u r d a la m Un d an g Un d a n g 2 Ibid, hal 382.

(3)

Nom or 4 2 Tah un 1 9 9 9 t en t an g Jam in an Fi d u si a ( Lem ba r a n Neg ar a T ah un 1 9 9 9 Nom or 1 6 8 , T a m bah an Lem ba r an Neg a r a R ep u bi k I n d on esi a Nom or 3 8 8 9 , u n t u k sel a n ju t n ya d i s e bu t Un d a n g - Un d an g Ja m in an Fi d u si a ), sed a n g kan l em ba g a ja m i n an g a d ai d i a t ur da l am p a d a Pa sa l 1 1 5 0 KUH P er d a t a ya n g m en g a t ur t en t an g g a d ai . Un t u k ja m in an ben d a ti d a k ber g er a k ya i t u t a n ah , ma k a l em ba g a ja m in an n ya a d a l ah h a k tan g g un g an ya n g d i a t u r d a l a m Un d an g - Un d an g Nom or 4 T ah un 1 9 9 6 t en tan g Ha k T a n g g un g an At a s T an ah Bes er t a Ben d a - Ben d a Ya n g B er k a i tan Den g an T an ah ( Lem ba r a n Neg a r a Nom or 1 9 9 6 Nom or 4 2 , T a m bah an Lem ba r an Ne g ar a Rep u bl i k I n d on esi a Nom or 3 6 3 2 , sel an ju t n ya d i se bu t Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un g an ) . Ha k t an g g un g an d i g u n a k an un t u k p en g i k a tan ja m in an b er u p a t an ah d en gan m en g g un a k an a k t a ya n g d i bu a t ol eh P eja ba t P em bu a t Ak t a T an ah ya n g d i sebu t d en g a n a k t a p em b er i an h a k tan g g un g an . Pa da sa a t p en g i k a tan k r ed i t set el a h d ebi t u r m en an d at an g an i p er ja n ji an kr ed i t ba i k d a l a m ben t u k n ot a r i i l m a u p un ba wa h t an g an , m a k a a k an d il an ju t k an d en g an p en an d a tan g an an p en g i k a tan ja m in an b er u p a tan ah ya i t u d en g an a k t a p em b er i an h a k t an g g un g an . Set el a h p en an d a tan g an a kt a p em ber i an h a k t an g g un g an d al a m jan g k a 7 (t u ju h ) h ar i m a k a a k ta be ser t a k el en g k a p a n ber k a s d a n ser t i p i ka t tan d a h a k at a s t an ah ya n g d i ja d i k a n ja min an d i da ft a r k an di Ba d a n Per t an ah an Na si on al , un t u k sel an ju t n ya d i t er bi k a n ser t i pi k a t h a k t an g g un g an ya n g m em i li k i k ek u a tan ek sek u t or i a l . Sel a m a m en i km a t i fa si l i ta s k r ed i t , bu k t i k ep em i l i k an t er h a d a p t an ah ber u p a ser t i fi k a t t an d a bu k t i h a k at a s t an ah d e bi t u r a k an d i beba n k a n h a k t an g g un g an . Nam un a p a bi l a ob ye k ja m i n an h a k t an g g un gan t er sebu t l en ya p a k i ba t su a t u p er i st i wa a l am sep er t i t an ah l on g sor , in i a kan m en im bu l k a n m a sa l ah k ar en a ob ye k ja m i n an h a k t an g g un g an m en ja d i m u sn ah . Ked u d u k a n ser t i fi k a t h a k tan g g un g an p un m en ja d i t i d a k jel a s, d an ba g i p em eg a n g h a k t an g g un g an ya i t u ba n k a k an m en g a la m i k er u g i an ji k a d ebi t u r t i da k bi sa m el u n a si h ut an g kr ed i tn ya , ba n k p u n t i d a k bi sa m en g ek sek u si ja m i n an kar en a ja m i n an h a k tan g g un g an ya n g ber u p a t an ah su d ah l en ya p a k i ba t p er i st i wa t an ah l on g sor . Ber bed a h a ln ya a p a bi l a ja m i n an fi d u si a m u sn ah , ma k a si sa p i n ja man d ebi t u r ya n g d i ja m i n ol eh ja m i n an fi d u si a a k a n d i co ver ol eh p i h a k a su r an si, n am un ji k a ob yek h a k t an g g un g an ber u p a t an ah t i d a k d i t an g g un g ol eh pih a k a su r an si kr ed i t , k a r en a l az i mn ya ya n g d i a su r an si k an a d a l ah ja m in an ber u p a b en d a ber g er a k d a n ba n g un an r um ah sa ja , sed a n g k an t an ah t i d a k m a su k da l am a su r an si k r ed i t . Pen g a t ur an h a p u sn ya h a k t an g g un g an d ia t ur d a la m Pa sa l 1 8 Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un gan . Pa sa l 1 8 a ya t ( 1 ) Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un g an m er um u sk an ; Ha k T an g g un g an h a p u s ka r en a h a l -h a l se ba g a i ber i k u t : a . Ha p u sn ya u t a n g ya n g d i ja m i n d en g an Ha k T an g g un gan ; b. Di l ep a sk a n n ya Ha k T an g g un g an ol eh p em eg a n g Ha k T an g g un gan ; c. Pem ber si h an Ha k T an g g un g an b er d a sar k an p en et a p an p er in g k a t ol eh

Ket u a Pen g a d il an Neg er i ;

d . Ha p u sn ya h a k a t a s t an ah ya n g d i be ba n i Ha k T an g g un g an . Ru m u sa n Pa sa l 1 8 a ya t ( 1 ) Un d a n g -Un d a n g Ha k T an g g un g an h an ya m en ya t a k a n ba h wa h a k t an g g un g an h a p u s kar en a 4 ( em p a t ) h a l ya i t u p el u n a san h ut an g ya n g d i ja m i n d en g an h a k t an g g un g an ol eh d ebi t u r , d i l ep a sk a n n ya h a k t an g g un g an ol eh p em eg a n g h a k t an g g un gan a t a u kr ed i t ur , d i k el u a r kan n ya p en et a p a n d ar i p en g a d i lan n eg er i ya n g i si n ya m en gh a p u s h a k t an g g un g an , d a n h a p u sn ya h a k a t a s tan ah ya n g d i beba n i h a k t an g g un gan . Ber k a i t an d en g an h a p u sn ya h a k tan g g un g an k ar en a su a t u k ea d a a n o ve rma rc h t ya n g m en g a k i ba t k an ob ye k h a k t an g g un g an m u sn ah ti d a k d i at ur d a l am Pa sa l 1 8 Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un g an m a u p un d al am r u m u san p a sa l l a in p a d a Un d a n g - Un d an g Ha k Tan g g un g an . Kea d a a n d em i ki an a k an m en im bu l k a n k ek os on g a n n or m a (le e mte n v a n n o rm) d a l a m Un d an g - Un d an g Ha k T an g g un g an . 1.2 Rumusan Masalah

B er d a sar k an l a tar bel a k a n g d i at a s, m a k a d a p at d ir um u sk an r u m u san m a sa l ah ya n g a k an d i ba h a s. Ad a p u n r u m u san m a sa lah ya n g a k an d i ba h a s d a l a m t esi s in i a d a lah :

1. Bagaimanakah kedudukan sertipikat hak tanggungan dengan jaminan berupa tanah dalam hal obyeknya musnah karena bencana alam ?

2. Bagaimanakah perlindungan hukum bagi pemegang sertifikat hak tanggungan dengan jaminan berupa tanah dalam hal obyeknya musnah karena bencana alam ?

(4)

1 . 3 . T uj ua n Pe ne l i t i a n T u ju a n d ar i p en el i ti an in i d i k u a l i fi k a si m en ja d i 2 ( d u a ) .T u ju a n t er sebu t ya i t u t u ju a n ya n g b er si fa t u m u m d an t u ju a n ya n g ber si fa t k h u su s. Ad a p u n t u ju a n ya n g d i m a k su d seba g a i b er i k u t : 1 . 3 . 1 . T uj ua n U m um T u ju a n u m um ya n g h en da k d i ca p a i d a r i p en el i ti an in i a d a lah un t u k m en g k a ji d an m en g an al i sa k ed u d u k a n ser t i fi k a t h a k t an g g un g an k et i k a t er ja d i b en ca n a a l am ya n g m en g a k i ba t k an m u sn ah n ya o b ye k h a k t an g g un g an t er sebu t . D en g an k a ta la in , p en el i t i an i n i ber t u ju a n un t u k m en g k a ji d an m en g an al i sa p er l in d un gan h u k u m ba g i k r ed i t ur sa at m u sn ah n ya o b yek h a k t an g g un g an . 1 . 3 . 2 . T uj ua n K h us us Sel a i n t u ju an ya n g ber si fa t u m u m , p en el i t i an in i ju g a m em i l i k i t u ju a n k h u su s. Ber d a sar k an d en gan r u m u san m a sa l ah ya n g d i u r ai k an d i a ta s, m a k a se ca r a kh u su s p en el i t i an in i t esi s i n i b er t u ju a n :

1. Untuk mengkaji dan menganalisa kedudukan sertipikat hak tanggungan dengan jaminan berupa tanah dalam hal obyeknya musnah karena bencana alam.

2. Untuk mengkaji dan menganalisa perlindungan hukum bagi pemegang sertifikat hak tanggungan dengan jaminan berupa tanah dalam hal obyeknya musnah karena bencana alam. 1 . 4 . M e t ode Pe ne l i t i a n Da l a m su a t u p en el i t i an il m iah , m et od e m em i l i k i p er a n ya n g sa n g a t p en t in g , ka r en a m et od e m em ber i k a n p et u n ju k - p et u n ju k ba g a i m an a car a m em p er ol eh d a t a d an ba g a i m an a k em u d i a n d a ta t e r sebu t d i p er ol eh d a n d i ol a h m en ja d i se bu a h k ar ya t u l i s i l m iah , seh in g g a h a si l p en el it an t er sebu t m em i l i k i d a sar d an d a p a t d i p er t an g g un g ja wa bk a n . Met od e ya n g d i g u n a k an d a l am p en el i t i an in i a d a l ah se ba g a i ber i k u t : a. Jenis Penelitian Jen i s p en el i t i an ya n g d i g un a k an u n t u k m en yel esa i k a n p er ma sa l ah an a d a l ah p en el i t i an h u k um n or ma t i f. Pen el i t a n h u k u m in i, h u k um d i k on sep k a n se ba g a i a p a ya n g d i t u l i s d a l a m p er a t ur an p er un d an g - un d an gan a t a u h u k u m d i k on sep k a n seba g a i k a i d ah /n or m a ya n g m er u p a kan p a t ok a n p er i l a k u man u si a ya n g d i an g g a p p an ta s.3 Ka r a t er i st i k u t am a p en el i t i an h u k um n or ma t i f a d a lah su m b er u t am an ya a d a l ah ba h an h u k u m bu k a n d at a at a u fa k t a sosi a l , k a r en a d a la m p en el it i an h u k um n or ma t i f ya n g d i k a ji a d al ah ba h an h u k u m ya n g ber i si a t ur an - at ur an ya n g b er si fa t n or m a t i f.4 Jen i s p en el i t i an h u k u m n or ma t i f d i p i l ih d a la m p en ul i san t esi s i n i, k a r en a ber an ja k d ar i k ek os on g an n or ma d a l am Pa sa l 1 8 a ya t ( 1 ) Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un gan t er k a i t h a p u sn ya h a k t an g g un gan k a r en a ob yek h a k t an g g un gan m u sn ah a k i ba t b en ca n a a l am . Kea d a an in i m en i m bu l k an k ek os on g an n or ma (l e e mt e n v a n n o rm) d a l am Un d an g -Un d a n g Ha k T an g g un g an . b. Jenis Pendekatan Jen i s p en d ek a t a n ya n g d i g u n a k an d a l a m p en el i ti an in i t er dir i d ar i 3 ( t i g a ) p en d ek a tan . Pen d ek a tan t er sebu t a n t a r a l a in a d a lah p en d ek a t an an a l i si s k on sep h u k u m (a n a l i t i c al a n d c o nc e p t u al a p p ro a c h) , p en d ek a t an un dan g -u n d an g (t he st a t u t e a p p ro a c h). Pen d ek a t a n an al i si s k on sep h u k um (a n a l i t i c a l a n d c o n c e pt u a l a p p ro a c h) a d a l ah p en d ek a t an ya n g ber a n ja k d ar i p a n dan g an p an dan g an d an d ok t r in -d ok t r i n ya n g ber k em ba n g -d i -da l am i l m u h u k u m. Den g an m em p el a ja r i p a n dan g an p an dan g an d an d ok t r in -d ok t r i n -di -d a la m il m u h u k u m, p en el i ti a k an m en em u k an i d e - i d e ya n g m el a h ir k an p en g er ti an - p en g er t ian h u k u m, k on sep - k on sep h u k u m , dan a sa s - a sa s h u k um ya n g r el eva n d en gan i su ya n g d i h a d a pi . Pen d ek a tan u n d an g - un dan g (t he st a t u te a p p ro a c h) d i l a k u k an d en gan m en el a ah sem u a un d an g - un d an g dan p er a t ur an ya n g ber sa n g k ut p a ut d en g an i su h u k u m ya n g sed a n g d i t an g an i.5

c. Sumber Bahan Hukum

Pa d a p en el i t i an h u k u m n or ma t i f su m b er ba h an h u k um ya n g d i g u n a kan b er su m ber d a r i da t a sek u n d er . Da ta sek u n d er a d a l ah da t a ya n g d i p er ol eh 3

Amirudin, 2006, Pengantar Metode

Penelitian Hukum, Raja Grafindo Persada,

Jakarta, hal 118. 4

Bahder Johan Nasution, 2008, Metode Penelitian Ilmu Hukum, Mandar Maju, Bandung, (selanjutnya disebut Behder Johan Nasution I), hal 86.

5

Peter Mahmud Marzuki, 2006, Penelitian

Hukum, Kencana Predana Media Group, Jakarta,

(5)

d a r i ba h an - bah an p u st a ka .6 Da t a sek u n d er d a p a t d i bed a k a n m en ja d i 3 ( t i g a ) ya i t u ba h an h u k um p r im er , ba h an h u k u m sek u n d er , d an ba h an h u k u m t er t i er .

a) Bahan Hukum Primer

Ba h an h u k u m pr im er ya i t u ba h an h u k u m ya n g m en g i k at d an t er d ir i dar i p er a t ur an d a sar p er a t ur an p er un d an g - un d an gan . Da l a m p en el i t i an in i d i g un a k an su m b er h u k u m pr i m er ya n g t er d ir i d a r i :

a) Kitab Undang-Undang Hukum Perdata ; b) Kitab Undang-Undang Hukum Dagang ; c) Undang-Undang Nomor 5 Tahun 1960

tentang Peraturan Dasar Pokok-Pokok Agraria (Lembaran Negara Republik Indonesia Tahun 1960 Nomor 104 Tambahan Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 2043) ;

d) Undang-Undang Nomor 7 Tahun 1992

Juncto Undang-undang Nomor 10 Tahun

1998 tentang Perubahan Atas Undang-Undang Nomor 7 Tahun 1992 Tentang Perbankan (Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 182 Tahun 1998, Tambahan Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 3473),

e) Undang-Undang Nomor 4 Tahun 1996 tentang Hak Tanggungan Atas Tanah Beserta Benda-Benda Yang Berkaitan Dengan Tanah(Lembaran Negara Republik Indonesia Tahun 1996 Nomor 4 Tambahan Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 3632).

f) Undang-Undang Republik Indonesia Nomor 40 Tahun 2014 Tentang Perasuransian (Lembaran Negara Republik Indonesia Tahun 2014 Nomor 337 Tambahan Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 5618).

g) Peraturan Bank Indonesia Nomor PBI 7/2/PBI/2005 tentang Penilaian Kualitas Aktiva Bank Umum (Lembaran Negara Republik Indonesia Tahun 2005 Nomor 12 DPNP, Tambahan Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 4471 DPNP). h) Peraturan Bank Indonesia Nomor

8/15/PBI/2006 Tentang Perlakuan Khusus Terhadap Kredit Bank Bagi Daerah-Daerah Tertentu Di Indonesia Yang Terkena Bencana Alam (Lembaran Negara Republik Indonesia Tahun 2006 Nomor 72

DPNP/DPBPR/DPbS, Tambahan

Lembaran Negara Republik Indonesia Nomor 4641 DPNP/DPBPR/DPbS). b) Bahan Hukum Sekunder

Ba h an h u k u m sek u n d er ya i t u ba h an ya n g m em b er i k an p en jel a sa n

6

Soerjono Soekanto dan Sri Mamudji, 2010, Penelitian Hukum Normatif Suatu Tinjauan Singkat, Rajagrafindo Persada, Jakarta, hal 12.

m en g en ai ba h an h u k u m pr i m er . Ba h an h u k u m sek u n d er da p a t b er u p a ber u p a r an ca n g an un d an g -u n d an g, h a sil p en el i ti an , d an p en d a p a t p ar a p a k ar h u k u m. Da la m p en el i t i an in i ba h an h u k u m sek u n d er ya n g d i g un a kan a da l ah p en d a p a t p ar a p a k ar h u k u m.

c) Bahan Hukum Tertier

Ba h an h u k um t er t i er ya i t u ba h an ya n g m em b er i k an p en jel a sa n t er h a d a p ba h an h u k u m pr im er d an sek u n d er . Ba h an h u k u m t er t i er t er sebu t b er u p a k a m u s h u k um d an en si k l op ed i a h u k u m .7 Ba h an Hu k u m t er t i er ya n g d i g un a kan d a la m p en el i t i an in i a d a lah k a m u s h u k u m u n t u k m en car i d efi n i si dar i i sti l ah -i st -i l ah h u k u m, d an Ka m u s Um u m Ba h a sa In d on esi a un t u k m en car i d i fi n i si i st i lah - i st i lah ya n g d i g u n a k an d al a m p en u l i san p en el i t i an in i .

d. Teknik Pengumpulan Bahan Hukum Da t a ya n g d i g un a kan d al a m p en u l i san in i d i p er ol eh m el a l ui p en g u m p u l an ba h an h u k u m di l a k u kan d en g an t ekn i k st u d i p u st a k a d en gan si st em k a r t u ya k n i sem u a ba h an ya n g d i p er l u k an k em u d i an d i ca t at m en g en ai h a l -h a l ya n g d i an g ga p p en t in g ba g i p en el i t i an ya n g d i g u n a k an .8 Si st em k ar t u d i g un a k an sa a t m en ca ta t ju d u l bu k u , n a ma p en g ar an g bu k u , h a l am an d an ma t er i ya n g d i an g g a p p en tin g d an m en d u k un g p en e l i ti an in i. Si st em k a r t u in i ju g a d i d u k u n g d en gan t ek n i k bol a sa l ju ( sn o w b a l l ) ya i t u d en g an m en em u kan ba h an h u k um se ba n ya k m u n g k in m el al u i r ef er en si d a r i ber ba g a i l i t er a t ur h u k u m.

e. Teknik Pengolahan dan Analisis Bahan Hukum T ek n i k an a l i si s ba h an h u k u m ya n g d i g un a kan d al a m p en el i t ian in i d i a wa l i d en g an m en g um p u l kan ba h an - ba h an h u k um seca r a si st em a t i s ya n g k em u d i an d i an a li si s. An a l i si s d i l a k u k an un t u k m en g et ah ui seca r a r in ci p er m a sal ah an ya n g a d a d a l am p en el i t i an in i d en gan m en g am ba r kan a p a a d an ya t er h a d a p su a t u m a sa lah ( d esk r i p si ) , k em u d i an m en jel a sk an p er m a sa lah an ya n g a da ( ek p l an a si ), m en g k a ji p er ma sa l ah an d en gan m en g k on tr u k si k et en t u an h u k um seh i n g ga d i d a p a t kan k et en t u an n or ma 7

Bambang Waluyo, 2002, Penelitian Hukum Dalam Praktek, Sinar Grafika, Jakarta, hal 23.

8

Soerjono Soekanto dan Sri Mujiati, op cit, hal 13.

(6)

ya n g m am p u m en yel esa i k a n p er m a sa lah an ya i t u t er ja d in ya k ek os on g a n n or m a d a l am Pa sa l 1 8 Un d a n g - Un d an g Ha k T a n g g un gan ya n g t i d a k m er u m u sk an k ed u d u k an ser t i p i k a t h a k tan g g un g an d a la m h al m u sn ah n ya h a k t an g g un gan dan m em ber i k a n p en d a p at at a s p er m a sa lah an d an h a si l eva l u a si t er sebu t ( a r g u m en ta si ) . An a li si t er sebu t d i l a k u k an a g ar m en da p a t kan k esi m p u l a n d an sol u si a t a s p er m a sa lah an ya n g d i h a d a p i da l am p en el i t i an in i . B a b II PE M B AH ASAN K e dud uk a n Se r t i pi k a t H ak T a ng g ung a n Da l a m H a l M usna hny a

O by e k H ak T a ng g ung a n K a r e na B e nc a na Ala m Mu sn ah n ya t a n ah ya n g m en ja d i o b ye k h a k t an g g un g an a k an m en i m bu l k an a k i ba t h u k um . Seca r a fa k t a o b yek h a k t an g g un gan t el ah m u sn ah su a t u p er i st i wa a l am . Ob yek h a k t an g g un g an a da l ah t an ah dan ben d a -b en d a l a in ya n g t er t an an d ia t a sn ya ya n g se ca r a jel a s d n a t eg a s su d a h d i ca n t um k an d al am APHT . Ob ye k h a k t an g g un g an a da l ah t an ah h a k m i l i k, h a k g u n a ban g un an , h a k pa k a i, ba i k a t a s h a k m i l i k m a u p un a t a s n eg a r a d an h a k a ta s t an ah ber i k u t ba n g un an , t an am an , d an h a si l k ar ya ya n g t el ah a d a a t a u a k an a d a m er u p a k an sa t u k esa t u an d en g an t an ah t er sebu t d a n m er u p a kan h a k m i l i k p em eg a n g h a k a ta s t an ah ya n g p em b e ba n an n ya d en g a n t eg a s d a n d i n ya t a k an d i d a l am AP HT a t a s t a n ah ya n g ber sa n g k u t an . Ji k a t er ja d i su a t u p er i st i wa a l a m ya n g m en g a k i ba t k an m u sn ah n ya o b yek h a k m i l i k, h a k g u n a ba n g u n an d an h a k pa k a i t er sebu t m a k a a k an ber p en g a r uh t er h a d a p st at u s h a k ya n g m el ek a t p a d an ya . K on d i si i n i m en i m bu l k an k ek os on g a n n or m a d al a m Un d a n g - Un d an g Ha k Tan g g un g an , k a r en a d al a m Un d an g - Un d an g Ha k T an g g un g an ti d a k m en g a t ur t en t an g a k i ba t h u k um m u sn ah n ya t a n ah ya n g m en ja d i ob ye k h a k t an g g un gan . Mu sn ah n ya o b ye k h a k tan g g un g an d a p a t di t a fsi r k an d en gan si st em un d an g -u n d an g l a in ya n g a d a d i In d on esi a . Pen a fsi r an ya n g p a l in g d ek a t a da l ah m en a fsi r k an Un d an g - Un d an g Ha k T an g g un g an d en gan Un d a n g - Un d an g Pok ok Ag r a r i a. Pa sa l 1 8 Un d an g -Un d a n g Ha k Tan g g un g an di t a fsi r k an m en g g un a k an Pa sa l 2 7, 3 4 , d an 4 0 Un d a n g - Un d an g Pok ok Ag r a r ia . Pa sa l 1 8 a ya t ( 1 ) Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un g an m er um u sk an : Ha k T a n g g un g an h a p u s k ar en a h a l -h al seba g a i ber i k u t : a . Ha p u sn ya u t a n g ya n g d i ja m in d en g an Ha k T a n g g un gan ; b. Di l ep a sk a n n ya Ha k T an g g u n g an ol eh p em eg a n g Ha k T an g g un gan ;

c. Pem ber si h an Ha k T an g g un gan b er d a sar k an p en et a p an p er in g k at ol eh Ket u a Pen g a d il an Neg er i .

d. Hapusnya hak atas tanah yang dibebani Hak Tanggungan. Mu sn ah n ya o b yek h a k m i l i k a k an b er a k i ba t t er h a d a p st a t u s h a k m il i k . Ha p u sn ya o b ye k h a k m il i k a k an b er a k i ba t h a p u sn ya st a t u s h a k m i l i k se ba g a i m an a ya n g d i r u m u sk an d al a m Pa sa l 2 7 Un d an g - Un d an g Pok ok Ag r a r i a ya n g m er u m u sk an : Ha k Mi l i k h a p u s bi l a : a. Tanahnya jatuh pada negara

1. Karena pencabutan hak berdasarkan Pasal 18

2. Karena penyerahan dengan sukarela oleh pemiliknya

3. Karena ditelantarkan

4. Karena ketentuan Pasal 21 ayat 3 dan 26 ayat 2.

b. Tanahnya musnah.

Pa sa l 3 4 Un d an g - Un d an g Pok ok Ag r ar ia m en ga t ur t en tan g a la san - a l a san h a p u sn ya Ha k Gu n a Usa h a . Pa sa l 3 4 Un d a n g - un d an g Pok ok Ag r ar i a m er u m u sk an :

Ha k g u n a - u sah a h a p u s kar en a: a. jangka waktunya berakhir;

b. dihentikan sebelum jangka waktunya berakhir karena sesuatu syarat tidak dipenuhi;

c. dilepaskan oleh pemegang haknya sebelum jangka waktunya berakhir;

d. dicabut untuk kepentingan umum; e. diterlantarkan;

f. tanahnya musnah;

g. ketentuan dalam pasal 30 ayat (2).

Pa sa l 4 0 Un d an g - Un d an g Pok ok Ag r ar ia m en ga t ur t en tan g a la san - a l a san h a p u sn ya Ha k Gu n a Ba n g un g an . Pa sa l 4 0 Un d an g - Un d an g Pok ok Ag r a r i a m er u m u sk an :

Ha k g u n a - ba n g un an h a p u s kar en a: a. jangka waktunya berakhir;

b. dihentikan sebelum jangka waktunya berakhir karena sesuatu syarat tidak dipenuhi;

c. dilepaskan oleh pemegang haknya sebelum jangka waktunya berakhir;

(7)

e. diterlantarkan; f. tanahnya musnah;

g. ketentuan dalam pasal 36 ayat (2).

B er d a sar k an p em a p ar an d i a ta s m a k a d a p a t d i sa m pa i k an bah wa ber d a sa r k an k et en t u an Pa sa l 2 7 , Pa sa l 3 4 , d a n Pa sa l 4 0 Un d a n g - Un d an g Pok ok Ag r ar i a ya n g m en g a t ur t en t an g h a p u sn ya h a k m il i k , h a k g un a u sah a , d an h a k g un a ba n g un an sa l ah sa t un ya d i se ba bk a n ol eh fa k t or ya n g sa m a ya i t u m u sn ah n ya t a n ah t er sebu t . Ber d a sa r k an k et en t u an Pa sa l 1 8 a ya t ( 1 ) Un d a n g - Un d an g Ha k T an g g un g an m er u m u sk an sal ah sa t u fa k t or ya n g d a p a t m en gh a p u sk an h a k t an g g un g an a da l ah Ha p u sn ya h a k a ta s t an ah ya n g d i be ba n i h a k tan g g un g an , ja d i m u sn ah n ya t a n ah d en g an st a t u s h a k m i l i k, h a k g un a u sah a at a u h a k g un a ba n g u n an k ar en a ben ca n a a la m a k an m en g a k i ba t k an h a p u sn ya h a k t an g g un g an a t a s ob yek t er se bu t . Mu sn ah n ya o b ye k h a k tan g g un g an k a r en a ben ca n a al a m ber a k i ba t kr ed i t u r k eh i l an gan o b yek j a m i n an , d ebi t u r k eh i l an gan h a k a t a s t an ah , d an kr ed i t u r t i d a k d a p at m en un t ut d ebi t u r a t a s m u sn ah n ya o b yek h a k t an g g un g an in i . Mu sn ah n ya o b ye k ja m i n an ya n g d i be ba n i h a k tan g g un g an t i d a k m en g a k i ba t k an k ewa ji ba n d ebi t u r u n t u k m em en uh i k ewa ji ba n n n ya u n t u k m el u n a si h u tan gn ya k ep a d a k r ed i t u r . Ma k a d a r i i t u d ebi t u r wa ji b u n t u k t et a p m el u n a si h u t an gn ya wa l a u p u n t an ah ya n g d i ja d i k a n ja m in an t el a h m u sn ah k a r en a ben ca n a al a m. Ji k a d ih u bu n g k an d en g an k ed u d u k an ser ti p i k at h a k t an g g un g an ya n g o b ye k n ya m u sn a h k a r en a ben c a n a a l am , m a k a ber d a sar k an k et en t u an s ya r a t p er ja n ji an , m a ka sa l ah sa t u s ya r a t sah n ya su a t u p er ja n ji an ya i t u o b ye k n ya ya i t u t a n ah t el ah m u sn ah seh i n g ga t i da k m em en uh i s ya r a t p er ja n ji an ya i t u su a t u h a l t er t en t u, m a k a ser t i p i k a t h a k t an g g un g an t er sebu t m en ur u t sya r a t sa h n ya p er ja n ji a n ba t a l d em i h u k um (n e i t i g b a a rh ei d ). Su a t u p er jan ji a n t en t u m em il i k i o b ye k ya n g d i p er ja n ji k an . APHT m er u p a k an sebu a h a k t a ya n g d i d a la mn ya t er ca n t u m p em ber i a n h a k t an g g un g an d a r i d ebi t u r k ep a d a kr ed i t ur un t u k m en ja m in fa si l i t a s k r ed i t ya n g d i t er i m a d e bi t u r . Seba g a i ja m in an m a k a d ebi t u r m em ber i k a n h a k t an g g un gan k ep a d a k r ed i t ur . Ob yek h a k tan g g un g an a da l ah h a k a t a s t an ah ya n g d a pa t d in i l a i d en g an u a n g d an d a pa t d i t en t u kan l u a sn ya . Pa sa l 1 3 3 2 K UH Per d a t a m er u m u sk an

“Han ya Barang- Bar an g ya n g d a p a t d i p er d a g an g kan sa ja ya n g d a p a t m en ja d i

pokok perjanjian”. Pasal 1333 KUH Perdata merumuskan “suatu perjanjian

h ar u s m em p un ya i s e ba g a i p ok ok su a t u ba r an g ya n g p a lin g sed i k i t d i t en t u k an jenisn ya”. Ji k a t er ja d i su a t u p er i st i wa ya n g m en g a k i ba t k an m u sn ah n ya o b ye k ya n g d i p er ja n ji k an , m a ka p er jan ji an t er sebu t ba t a l d em i h u k u m, seba b p er ja n ji a n ya n g t i d a k m en en t u k an jen i s ba r an g , ju m l a h , a ta u k ea d a an n ya a d a l a h ba t a l d em i h u k um . Ha l in i a k an m en g a k i ba t k an APHT t er se bu t ba t a l d em i h u k um . APHT ba t a l d em i h u k u m m a k a a k an ber d a m pa k t er h a d a p ser t i p i k a t h a k t an g g un gan ya n g ju g a ba t a l d em i h u k u m kar en a d a sar p en er bi t an ser t i pi k a t h a k t an g un g an ya i t u AP HT ba t a l d em i h u k u m.

Kek u a t a n ek sek u t or i a l ser t i pi k a t h a k t an g g un g an ya n g o b ye k n ya m u sn ah k a r en a ben ca n a a l am a d a lah h a p u s. Ha l i n i d i seba bk a n k ar en a h a p u sn ya h a k t an g g un g an . Ha p u sn ya h a k t an g g un g an d i se ba bk a n ol eh h a p u sn ya h a k a t a s t an ah kar en a t an ah t er sebu t t el a h m u sn ah k ar en a ben ca n a a l am . Ha p u sn ya h a k at a s t an ah ya n g d i be ba n i h a k t an g g un g an a kan ber a k i ba t h a p u sn ya h a k tan g g un g an , seh in g g a h a p u s p u l a k ek u a t a n ek sek u t or i a l ser t i p i k at h a k t an g g un g an t er sebu t . Pe r l i ndung a n H uk um B a g i Pa r a Pi ha k Da l a m H a l M usna h ny a O by e k H ak T a ng g ung a n K a r e na B e nc a na Al a m. Per l i n d un g an h u k um ba g i p a r a p i h a k d a l am h a l m u sn ah n ya o b ye k h a k t an g g un g an k ar en a ben ca n a a l am t er d ir i d a r i 2 ( d ua ) ben t u k . Per l in d un g an h u k u m ya i t u p er t am a a da l ah p er l in d un g an h u k um pr even t i f a r t in ya l an g k ah p en ceg a h an ya n g d i l a k u k an d en g an m en yi a p k a n op si ya n g ber t u ju a n u n t u k m en ceg a h t er ja d in ya s en g k et a . Ked u a a d a l ah p er lin d un g an h u k u m r ep r esi f ya n g ber t u ju a n un t u k m en yel e sa i k a n sen g k et a ya n g t im bu l . Per l i n d un g an h u k u m pr ev en t i f ba g i k r ed i t ur d an d ebi t u r d i l a k u k an d en g an m en g a sur an si k an ob ye k ya n g d i ja d i k a n ja m i n an t er sebu t , seh i n g g a a pa bi l a o b ye k h a k t an g g un g an t er sebu t m u sn a h m a k a p ih a k a su r an si ya n g a k an m em ber i k a n g an ti r u gi ya n g d i g un a k an u n t u k m el u n a si k r ed i t d ebi t u r . Per l i n d un g an h u k um r epr esi f ya n g d a p a t d i l a k u k an un t u k kr ed i t u r a da l ah d en g an ca r a p em ba ya r an k l ai m a sur an si k ep a d a k r ed i t ur a t a s m u sn ah n ya o b yek h a k t an g g un g an ya n g m en ja d i ja m in an d e bi t u r d en g an d a sar b a n k e rs c l a u se

(8)

p a d a p ol i s a su r an si ja m in an seba g a i p el u n a san h ut an g d ebi t u r p a d a kr ed i t ur . Per l i n d un g an r ep r esi f ya n g d a p a t d i l a k u k an un t u k d ebi t u r a d a lah d en g an p em ba ya r a n si sa u a n g k la i m set el a h d i k u r an g i d en g an kr ed i t d ebi t u r p a d a k r ed i t ur , a p a bi l a u an g kl a im t er sebu t t er si sa u an g k l a im t er sebu t d a p a t d i ber i k a n k ep a d a d ebi t u r , sel a i n i t u p er l in d un g an r ep r esi f ya n g d a p a t d i ber i k a n k ep a d a d ebi t u r a d a lah d en g an m el a k u k an r etr u k t ur i sa si t er h a d a p fa si l i t a s k r ed i t ya n g d i m i l i ki d ebi t u r seh i n g ga d ebi t u r t et a p m a m p u m em ba ya r k e wa ji ba n n ya k ep a d a ba n k d en g an sya r a t - s ya r a t ya n g l ebi h m er in g an kan d ebi t u r . Le bi h r in ci Ba n k I n d on esi a m en g el u a r kan p er a t ur an ya n g m el i n d un g d ebi t u r sa at t er ja d i n ya su a t u b en ca n a al am ya i t u m el a l u i Per a t ur an Ba n k In d on esi a Nom or 8 / 1 5 / PBI / 2 0 0 6 t en t an g Per la k u an Kh u su s T er h a d a p Kr ed i t Ba n k Ba g i Da er ah - Da er ah T er t en t u Di In d on esi a Yan g T er k en a B en ca n a Al am ( Lem ba r an Neg a r a R ep u bl i k I n d on esi a T ah un 2 0 0 6 Nom or 7 2 DPNP/ DP BP R/ D P bS T a m ba h an Lem ba r an Neg a r a Rep u bl i k I n d on esi a Nom or 4 6 4 1 DPNP/ DPB P R/ DP bS) .

Per a t ur an Ban k In d on esi a t er sebu t h an ya b er l a k u un t u k d a er ah ya n g t er k en a ben ca n a T su n a m i p a d a t ah un 2 0 0 5 sep er t i Aceh d a n Su ma tr a Ut ar a . Na m un Ba n k d a pa t m el a k u ka n u p a ya p en yel a m a t an k r ed i t d ebi t u r d en g an m em ba n t u d ebi t u r u n t u k m el a k u k an r est r u k t ur i sa si kr ed i t d ebi t u r m el a l u i p er u ba h an (a d d en d u m ) p a d a p er jan ji a n k r ed i t se bel u m n ya . Da l a m a d d en d u m p er ja n ji an r estr u k t ur i sa si kr ed i t d i l a k u k an p er u ba h an da l am k l a u su l p er ja n ji an , p er u ba h an su k u bu n g a d en g an m en ur un kan su k u bu n g a kr ed i t d e bi t u r d an p er p an jan g an ja n g ka wa k t u k r ed i t h in g g a 4 ( em pa t ) t ah un , seh in g g a a k an m em ber i k an k er in g an an k ep a d a d e bi t u r d al a m m em en uh i k ewa ji ba n n ya k ep a d a ba n k . B AB III PE NUT U P SIM PUL A N B er d a sar k an p em a p ar an d an p em ba h a sa n d i at a s, m a ka d a p a t d i si m p u l k an seba g a i b er i k u t :

1. Kekuatan sertipikat hak tanggungan yang obyeknya musnah karena bencana alam adalah batal demi hukum, hal ini disebabkan APHT yang merupakan dasar dari penerbitan

sertipikat hak tanggungan batal demi hukum. APHT tersebut batal demi hukum karena tidak memenuhi syarat sah suatu perjanjian yaitu suatu hal tertentu. APHT tersebut tidak memenuhi syarat sah perjanjian yaitu suatu hal tertentu karena benda atau obyek hak tanggungan dalam APHT telah musnah terkena bencana alam. kekuatan mengikat serta eksekutorial sertipikat hak tanggungan yang obyeknya musnah karena bencana alam menjadi hapus. Hapusnya kekuatan mengikat dan eksekutorial sertipikat hak tanggungan diakibatkan oleh hapusnya hak atas tanah karena bencana alam. Hapusnya hak atas tanah akan mengakibatkan hapusnya hak tanggungan.

2. Perlindungan hukum preventif bagi kreditur dan debitur dilakukan dengan mengasuransikan obyek yang dijadikan jaminan. Perlindungan hukum represif yang dapat dilakukan untuk kreditur adalah dengan cara pembayaran klaim asuransi kepada kreditur atas musnahnya obyek hak tanggungan yang menjadi jaminan debitur. Perlindungan represif yang dapat dilakukan untuk debitur adalah dengan pembayaran sisa uang klaim setelah dikurangi dengan kredit debitur pada kreditur, apabila uang klaim tersebut tersisa uang klaim tersebut dapat diberikan kepada debitur, selain itu perlindungan represif yang dapat diberikan kepada debitur adalah dengan melakukan retrukturisasi terhadap fasilitas kredit yang dimiliki debitur.

SARAN

1. Untuk Otoritas Jasa Keuangan agar melakukan perubahan terhadap Peraturan Bank Indonesia Nomor : 8/15/PBI/2006 Tentang Perlakuan Khusus Terhadap Kredit Bank Bagi Daerah-Daerah Tertentu Di Indonesia Yang Terkena Bencana Alam. Perubahan dilakukan dengan memperluas cakupan wilayah aturan tersebut yang awalnya hanya mencakup wilayah Provinsi Aceh, Sumatra Utara, Jawa Tengah, dan Jogjakarta, diperluas cakupannya menjadi berlaku di sekuruh wilayah Republik Indonesia. Hal ini dlilakukan agar memberkan perlindungan hukum yang kuat bagi debitur dan kreditur yang ada diseluruh Indonesia. 2. Untuk Badan Pertanahan Nasional (BPN) agar

menambahkan klausul dalam sertipikat hak tanggungan yang isinya mengatur tentang kedudukan sertipikat hak tanggungan bila obyeknya musnah karena bencana alam. Hal ini dilakukan agar dapat menciptakan kepastian hukum bagi kreditur dan debitur jika terjadi peristiwa musnahnya obyek hak tanggungan karena bencana alam.

(9)

DAFT A R PUST AK A Buku

Amirudin, 2006, Pengantar Metode Penelitian Hukum, Raja Grafindo Persada, Jakarta Djumhana, Muhamad 2000, Hukum Perbankan di Indonesia, Citra Aditya Bakti, Bandung. Kasmir, 2011, Dasar-Dasar Perbankan, Rajagrafindo Persada, Jakarta.

Nasution, Bahder Johan, 2008, Metode Penelitian Ilmu Hukum, Mandar Maju, Bandung,. Marzuki, Peter Mahmud 2006, Penelitian Hukum, Kencana Predana Media Group, Jakarta. Soekanto, Soerjono dan Sri Mamudji, 2010, Penelitian Hukum Normatif Suatu Tinjauan Singkat,

Rajagrafindo Persada, Jakarta.

Waluyo, Bambang , 2002, Penelitian Hukum Dalam Praktek, Sinar Grafika, Jakarta. * * * * *

Referensi

Dokumen terkait

Beberapa kondisi dasar berkaitan dengan hal tersebut, yaitu: (1) jumlah penduduk Indonesia besar dan dengan tingkat partisipasi penduduk yang merokok juga besar,

Hal ini dapat menunjukkan bahwa para responden yaitu para tamu yang check in maupun check out di Hotel Ibis Pekanbaru merasa dalam mengantar tamu ke lobby dan

Paling tidak terdapat dua kelompok data yang mempunyai perbedaan proporsi yang bermakna(post hoc analisis digunakan untuk mengetahui kelompok mana yang berbeda

Penelitian ini bertujuan untuk menganalisis kemampuan service high availability dengan sistem failover dan failback pada dua arsitektur server yang berbeda yaitu native

Beberapa upaya yang dapat dilakukan untuk mengotimalkan peran aparatur pemerintah kecamatan Puding Besar antara lain adalah memberikan pendidikan dan pelatihan bagi para

• Bagaimana Proses perbaikan dan segmentasi dengan menggunakan metode MaxTree dan Attribute Filters dapat menghasilkan objek nodule tampak dibanding dengan bagian lain pada Citra

hal ini menunjukkan bahwa pada variabel kegunaan, kualitas informasi, dan interaksi layanan yang dihasilkan dari sistem informasi akademik pada Universitas Bina

Teori-teori dalam Kerangka Teori digunakan sebagai landasan pemecahan masalah mengenai penegakan hukum lalu lintas terhadap pengendara roda empat tidak menggunakan sabuk