ASUHAN KEPERAWATAN PERDARAHAN AWAL KEHAMILAN ASUHAN KEPERAWATAN PERDARAHAN AWAL KEHAMILAN
1
1.. AABBOORRTTUUSS A.
A. DEFINISIDEFINISI
Abortus didefiisi!" seb"#"i !e$u"r%" &"i sebe$u' 'e(")"i *i"bi$it"s. K"re" Abortus didefiisi!" seb"#"i !e$u"r%" &"i sebe$u' 'e(")"i *i"bi$it"s. K"re" de*iisi *i"bi$it"s berbed"+bed" diberb"#"i e#"r", WHO 'ere!o'ed"si!" b"-" &"i de*iisi *i"bi$it"s berbed"+bed" diberb"#"i e#"r", WHO 'ere!o'ed"si!" b"-" &"i *i"be$ ")"bi$" '"s" #est"si te$"- 'e(")"i // 'i##u "t"u $ebi-, "t"u ")"bi$" ber"t &"i 0 *i"be$ ")"bi$" '"s" #est"si te$"- 'e(")"i // 'i##u "t"u $ebi-, "t"u ")"bi$" ber"t &"i 0 #r "t"u $ebi-.
#r "t"u $ebi-.
Abortus "d"$"- su"tu us"-" 'e#"!-iri !e-"'i$" de#" de#" 'e#e$u"r!" -"si$ Abortus "d"$"- su"tu us"-" 'e#"!-iri !e-"'i$" de#" de#" 'e#e$u"r!" -"si$ )e'bu"-" se("r" )"!s" sebe$u' &"i '"')u bert"-" -idu) &i!" d
)e'bu"-" se("r" )"!s" sebe$u' &"i '"')u bert"-" -idu) &i!" di$"-ir!".i$"-ir!".
Abortus "d"$"- ber"!-ir%" !e-"'i$" 'e$"$ui ("r" ")")u sebe$u' &"i '"')u Abortus "d"$"- ber"!-ir%" !e-"'i$" 'e$"$ui ("r" ")")u sebe$u' &"i '"')u bert"-" -idu).
bert"-" -idu).
Abortus "d"$"- !e$u"r%" &"i sebe$u' 'e(")"i *i"bi$it"s. Di'"" '"s" #et"si Abortus "d"$"- !e$u"r%" &"i sebe$u' 'e(")"i *i"bi$it"s. Di'"" '"s" #et"si be$u' 'e(")"i // 'i##u d" b
be$u' 'e(")"i // 'i##u d" ber"t%" !ur"# d"ri 0#r 2Dere! $ieo$$%34oes, /er"t%" !ur"# d"ri 0#r 2Dere! $ieo$$%34oes, //5./5. 4eis+ &eis "bortus d")"t dib"#i seb"#"i beri!ut 6
4eis+ &eis "bortus d")"t dib"#i seb"#"i beri!ut 6 1.
1. Abortus s)ot" 6 ")"bi$" "bortus ter&"di t")" tid"!" 'e!"is "t"u 'edis utu!Abortus s)ot" 6 ")"bi$" "bortus ter&"di t")" tid"!" 'e!"is "t"u 'edis utu! 'e#oso#!" uterus, diseb"b!" o$e- seb"b+ seb"b "$"'i.
'e#oso#!" uterus, diseb"b!" o$e- seb"b+ seb"b "$"'i. ".
". Abortus i'ies2!e#u#ur" 'e#"("'5 6 "bortus ii b"ru 'e#"("' d" '"si- "d"Abortus i'ies2!e#u#ur" 'e#"("'5 6 "bortus ii b"ru 'e#"("' d" '"si- "d" -"r")" utu! 'e')ert"-"!"%", )"d" "bortus ii terd")"t %eri "!ib"t !r"' )"d"
-"r")" utu! 'e')ert"-"!"%", )"d" "bortus ii terd")"t %eri "!ib"t !r"' )"d" "bdo'e b""- "t"u %eri )"d" )u##u# b""-, tet")i bis" &u#" tid"!.
"bdo'e b""- "t"u %eri )"d" )u##u# b""-, tet")i bis" &u#" tid"!. b.
b. Abortus i(i)ies 6 "bortus ii sud"- ber$"#su# d" tid"! d")"t di(e#"- $"#i."bortus iiAbortus i(i)ies 6 "bortus ii sud"- ber$"#su# d" tid"! d")"t di(e#"- $"#i."bortus ii ter&"di !eti!" "d" )e'bu!"" ser*i!s "t"u !etub" )e("- disert"i )erd"r"-" d" %eri )"d" ter&"di !eti!" "d" )e'bu!"" ser*i!s "t"u !etub" )e("- disert"i )erd"r"-" d" %eri )"d" b"#i" "bdo'e b""- "t"u )"d" )u
b"#i" "bdo'e b""- "t"u )"d" )u##u#.##u#. (.
(. Abortu i!o')$etus 2!e#u#ur" tid"! $e#!")5 6 seb"#i" d"ri bu"- !e-"'i$" te$"-Abortu i!o')$etus 2!e#u#ur" tid"! $e#!")5 6 seb"#i" d"ri bu"- !e-"'i$" te$"-di$"-ir!" t")i seb"#i" 2 bi"s"%" &"ri#" )$"set"5 '"si- terti##"$ d"$"' r""-i', %"# di$"-ir!" t")i seb"#i" 2 bi"s"%" &"ri#" )$"set"5 '"si- terti##"$ d"$"' r""-i', %"# "!" 'e%eb"b!" )erd"r"-" %"# bert"'b"- )"r"- "t"u ife!si, terut"'" &i!" "borsi "!" 'e%eb"b!" )erd"r"-" %"# bert"'b"- )"r"- "t"u ife!si, terut"'" &i!" "borsi ter&"di )"d" tri'ester !e II
ter&"di )"d" tri'ester !e II d.
d. Abortus !o')$etus 6 !e#u#ur" $e#!")Abortus !o')$etus 6 !e#u#ur" $e#!") e.
e. Missed "bortus 2 !e#u#ur" tertud" 5 6 !e"d"" di'"" &"i te$"- '"ti se$"'" //Missed "bortus 2 !e#u#ur" tertud" 5 6 !e"d"" di'"" &"i te$"- '"ti se$"'" // 'i##u tet")i tert"-" did"$"' r"-i' se$"'" / bu$" "t"u $ebi- sete$"- &"i '"ti. 'i##u tet")i tert"-" did"$"' r"-i' se$"'" / bu$" "t"u $ebi- sete$"- &"i '"ti. f.
f. Aburtus H"bitu"$is Aburtus H"bitu"$is 6 !e#u#ur" beru$"# 6 !e#u#ur" beru$"# u$"#, ter&"di )"d" "it" %u$"#, ter&"di )"d" "it" %"# te$"- 'e#"$"'i"# te$"- 'e#"$"'i "bortus $ebi- d"ri ti#" !"$i.
#.
#. Abortus ife!siosus d" "bortus se)ti! 6 "bortus %"# disert"i ife!si )"d" #eet"$i",Abortus ife!siosus d" "bortus se)ti! 6 "bortus %"# disert"i ife!si )"d" #eet"$i", sed"# "bortus se)ti! "d"$"- "bortus ife!sius ber"t disert"i )e%eb"r" !u'" "t"u to!si sed"# "bortus se)ti! "d"$"- "bortus ife!sius ber"t disert"i )e%eb"r" !u'" "t"u to!si !ed"$"' )ered"r" d"r"- "t"u )eritoiu'.
!ed"$"' )ered"r" d"r"- "t"u )eritoiu'. /.
/. Abortus )ro*o("tus 2dise#"&" , di#u#ur!"5 6Abortus )ro*o("tus 2dise#"&" , di#u#ur!"5 6 ".
". Abortus )ro*o("tus t-er")euti(us "d"$"- )e##u#ur" !e-"'i$", bi"s"%" de#" "$"t+"$"tAbortus )ro*o("tus t-er")euti(us "d"$"- )e##u#ur" !e-"'i$", bi"s"%" de#" "$"t+"$"t de#" "$"s" b"-" !e-"'i$" 'e'b"-"%"!", 'e'b"" '"ut b"#i ibu, 'is"$%" !"re" de#" "$"s" b"-" !e-"'i$" 'e'b"-"%"!", 'e'b"" '"ut b"#i ibu, 'is"$%" !"re" ibu 'ederit" )e%"!it ber"t.
ibu 'ederit" )e%"!it ber"t. Pe
Pe###u#u#u#ur"r" !"!"dduu#"#" bubu"t""t" !"!"rere" " iididi!"!"si si 'e'edidi! ! didisebsebut ut "b"borortutus s teter")r")eueutiti! ! 2Pr"iro-"rd&o, S, //5.
2Pr"iro-"rd&o, S, //5. b.
b. Abortus )ro*o("tus (ri'i"$is "d"$"- )e##u#ur" !e-"'i$" t")" "$"s" 'edis %"# s%"-Abortus )ro*o("tus (ri'i"$is "d"$"- )e##u#ur" !e-"'i$" t")" "$"s" 'edis %"# s%"-d" di$"r"# o$e- -u!u'.
d" di$"r"# o$e- -u!u'.
B.
B. ETIETIOLOOLO7I DAN F7I DAN FAKAKTOTOR RESR RESIKOIKO 1.
1. F"!tor o*ofet"$ %"# 'e%eb"b!" "bortus "d"$"- !e$"i" )ertu'bu-" &"i d" !e$"i"F"!tor o*ofet"$ %"# 'e%eb"b!" "bortus "d"$"- !e$"i" )ertu'bu-" &"i d" !e$"i" )"d"
)"d" )$"set". )$"set". Pe%eb"b Pe%eb"b !e$"i" !e$"i" )ertu'bu-" )ertu'bu-" &"i &"i i"$"- i"$"- !e$"i" !e$"i" !ro'oso', !ro'oso', $i#!u#"$i#!u#" !ur"# se')ur", d" )e#"ru-
!ur"# se')ur", d" )e#"ru- d"ri $u"r.d"ri $u"r. /.
/. Ke$"i" )$"set" diseb"b!" ed"rteritis )"d" *i$$i !ori"$es %"# 'e#-"'b"t o!si#eis"siKe$"i" )$"set" diseb"b!" ed"rteritis )"d" *i$$i !ori"$es %"# 'e#-"'b"t o!si#eis"si )$"set"
)$"set" se-i##" se-i##" ter&"di ter&"di #"##u" #"##u" )ertu'bu-" )ertu'bu-" b"-!" b"-!" 'e%eb"b!" 'e%eb"b!" !e'"ti"!e'"ti" 2Pr"iro-"rd&o, S, //5.
2Pr"iro-"rd&o, S, //5. 8.
8. Ke"d"" ibu %"# 'e%eb"b!" "bortus "t"r" $"i6Ke"d"" ibu %"# 'e%eb"b!" "bortus "t"r" $"i6
•
• )e%"!it Ibu se)erti )eu'oi", tifus "bdo' )e%"!it Ibu se)erti )eu'oi", tifus "bdo'i"$is, )ie$oefritis, '"$"ri",i"$is, )ie$oefritis, '"$"ri", •
• to!si, b"!teri, to!si, b"!teri, *irus, )$"s'odiu' '"su! *irus, )$"s'odiu' '"su! !e &"i 'e%eb"b!" !e &"i 'e%eb"b!" !e'"ti" se-i##" ter&"di!e'"ti" se-i##" ter&"di
"bortus, "bortus,
•
• )e%"!it 'e"-u, d" )e%"!it 'e"-u, d" •
• !e$"i" tr"!tus #eit"$is, se)erti i!o')etesi ser*i!s, retro*ersi uteri, 'io'" uteri, d"!e$"i" tr"!tus #eit"$is, se)erti i!o')etesi ser*i!s, retro*ersi uteri, 'io'" uteri, d"
!e$"i" b""" uterus 2Pr"iro-"rd&o, //5. !e$"i" b""" uterus 2Pr"iro-"rd&o, //5. 9.
9. f"!f"!tortor+f"+f"!to!tor r -or-or'o'o"$, "$, 'is'is"$%"$%" " )e)euruuru" " se!se!resi resi )ro)ro#est#esteroero di)di)er!er!ir"!ir"!" " seb"seb"#"i#"i )e%eb"b
)e%eb"b ter&"di%" ter&"di%" "bortus "bortus )"d" )"d" usi" usi" !e-"'i$" !e-"'i$" 1+1/ 1+1/ 'i##u, 'i##u, %"itu %"itu )"d" )"d" s""t s""t )$"set")$"set" 'e#"'bi$ "$i- fu#si !or)us $uteu'
:.
:. PPAATTOFIOFISIOSIOLO7LO7II
P"d" "bortus ter&"di )erd"r"-" desidu"$is, Pe$e)"s" e'brio )"rsi"$ "t"u !o')$it "!ib"t P"d" "bortus ter&"di )erd"r"-" desidu"$is, Pe$e)"s" e'brio )"rsi"$ "t"u !o')$it "!ib"t )erd"r"-"
)erd"r"-" !e(i$ !e(i$ did"$"' did"$"' desidu". desidu". Keti!" Keti!" ter&"di ter&"di !e#"#"$" !e#"#"$" fu#si fu#si )$"set", )$"set", uterus uterus 'u$"i'u$"i ber!otr"!si
ber!otr"!si se-i##" se-i##" )roses )roses "bortus "bortus 'u$"i. 'u$"i. 4i!" 4i!" ter&"di ter&"di sebe$u' sebe$u' 'i##u !ede$")", 'i##u !ede$")", e'brioe'brio defe!tif %"# tertutu) *i$id" desidu" (ederu# di!e$u"r!" d"$"' #u')"$" %"# disebut defe!tif %"# tertutu) *i$id" desidu" (ederu# di!e$u"r!" d"$"' #u')"$" %"# disebut b$i#-ted o*u', "$"u)u
b$i#-ted o*u', "$"u)u sedi!it !ose)si d")"t tert"-" d"$"' uterus '"u)u ser*i!s.sedi!it !ose)si d")"t tert"-" d"$"' uterus '"u)u ser*i!s.
Perd"r"-" uterus ter&"di se"!tu )roses )e#e$u"r", "t"r" 'i##u !ede$")" d" !e Perd"r"-" uterus ter&"di se"!tu )roses )e#e$u"r", "t"r" 'i##u !ede$")" d" !e e')"t be$"s, 'e!"is'e di"t"s d")"t ter&"di. At"u 'e'br" !etub" d")"t ru)tur se-i##" e')"t be$"s, 'e!"is'e di"t"s d")"t ter&"di. At"u 'e'br" !etub" d")"t ru)tur se-i##" 'e
'e#e$u#e$u"r!"r!" " &"i&"i %"%"# # ("(("("t, "t, tet"tet")i )i #"##"#"$ "$ 'e'e#e$#e$u"ru"r!" !" )$")$"seset". t". P$"P$"seset" t" ii ii d")d")"t"t 'eo&o$ di osteu' ser*i!s e!ster". At"u tet") 'e$e!"t )"d" didi# uterus.
'eo&o$ di osteu' ser*i!s e!ster". At"u tet") 'e$e!"t )"d" didi# uterus.
Abortus ii dii!uti o$e- )erd"r"-" %"# b"%"!. At"r" 'i##u !e19 d" // &"i Abortus ii dii!uti o$e- )erd"r"-" %"# b"%"!. At"r" 'i##u !e19 d" // &"i bi"s"%"
bi"s"%" di!e$u"r!" di!e$u"r!" de#" de#" dii!uti dii!uti )$"set" )$"set" beber")" beber")" s""t s""t !e'udi". !e'udi". P$"set" P$"set" $ebi- $ebi- &"r"#&"r"# tert"-". Bi"s"%" )erd"r"-" tid"! ber"t, tet")i r"s" %eri d")"t -eb"t, se-i##" 'e%eru)"i tert"-". Bi"s"%" )erd"r"-" tid"! ber"t, tet")i r"s" %eri d")"t -eb"t, se-i##" 'e%eru)"i )ers"$i" !e(i$
)ers"$i" !e(i$
D .MANIFESTASI KLINIS D .MANIFESTASI KLINIS
1.
1. Abortus !o')$etAbortus !o')$et "5
"5 Ber("! )erd"r"-" -i##" )erd"r"-" sed"#Ber("! )erd"r"-" -i##" )erd"r"-" sed"# b5
b5 Ser*i! tertutu)o "t"u terbu!".Ser*i! tertutu)o "t"u terbu!". (5
(5 Uterus $ebi- !e(i$ d"ri u!ur" or'"$Uterus $ebi- !e(i$ d"ri u!ur" or'"$ d5
d5 7e&"$" sedi!it "t"u t")" %eri )erut b""-.7e&"$" sedi!it "t"u t")" %eri )erut b""-. /.
/. Abortus i!o')$ietAbortus i!o')$iet "5
"5 sete$"- ter&"di "bortus de#" )e#e$u"r" &"ri#", )erd"r"-" ber$"#su# terussete$"- ter&"di "bortus de#" )e#e$u"r" &"ri#", )erd"r"-" ber$"#su# terus b5
b5 seri# ser*i! tet") terbu!" !"re" '"si- "d" bed" did"$"' r"-i' %"# di"##") !or)usseri# ser*i! tet") terbu!" !"re" '"si- "d" bed" did"$"' r"-i' %"# di"##") !or)us "$$eu', '"!" ut-erus "!" berus"-" 'ee$ur!"%" de#" !otr"!si, tet")i !"$"u !e"d"" "$$eu', '"!" ut-erus "!" berus"-" 'ee$ur!"%" de#" !otr"!si, tet")i !"$"u !e"d"" ii dibi"r!" $"'", ser*i! "!" 'eutu) !e'b"$i.
ii dibi"r!" $"'", ser*i! "!" 'eutu) !e'b"$i. (5
(5 Perd"r"-" sed"# -i##" '"sif Perd"r"-" sed"# -i##" '"sif d5
d5 7e&"$" ; t"d" 6 !r"'; %eri"!"ut )erut b""-, d" e!s)u$si seb"#"i -"si$ !ose)si7e&"$" ; t"d" 6 !r"'; %eri"!"ut )erut b""-, d" e!s)u$si seb"#"i -"si$ !ose)si 8.
8. Abortus i(i)iesAbortus i(i)ies "5
"5 )erd"r"-" b"%"! )erd"r"-" b"%"! b5
b5 %eri "!ib"t !otr"!si r"-i' %"# !u"t%eri "!ib"t !otr"!si r"-i' %"# !u"t (5
9. Abortus i'iies "5 Perd"r"-" sedi!it
b5 N%eri 'e$i$it !"re" !otr"!si tid"! "d" "t"u sedi!it se!"$i,!r"' )erut b""- d" ut-erus $u"!
(5 P"d" )e'eri!s"" d"$"' be$u' "d" )e'bu!"" d5 Ser*i!s tertutu)
0. Missed "bortio
"5 r"-i' tid"! 'e'bes"r, '"$"-" 'e#e(i$ !"re""ir !etub"'"sr"si &""i b5 bu"- d"d" 'e#e(i$ !e'b"$i
(5 "'eore ber$"#su# terus
E. KOMPLIKASI
1. Perd"r"- )er*or"si seri# ter&"di se"!tu di$"t"si d" !uret"si %"# di$"!u!" o$e- te"#" %"# tid"! "-$i se)erti bid" "t"u du!u, sto! )"d" "bortus d")"t diseb"b!" o$e- )erd"r"-" %"# b"%"! disebut s%o! -e'oro#i!, d" ife!si ber"t "t"u se)sis disebu%t se)ti! , ife!si d" tet"us, )"%"- #i&"$
/. P"d" 'issed "bortio de#" retesi $"'" -"si$ !ose)si d")"t ter&"di !e$"i" )e'be!u" d"r"- 2 !")it" se$e!t" !edo!ter" 5.
F. PEMERIKSAAN DIA7NOSTIK
Pemeriksaan Diagnostik :
1. Test H:7 Urie Idi!"tor !e-"'i$" Positif
/. U$tr" Soo#r"fi Kodisi &"i;("*u' ut terd")"t &"i;sis" &"i 8. K"d"r He'"to(rit;Ht St"tus He'odi"'i!" Peuru" 2< 80 '#=5 9. K"d"r He'o#$obi St"tus He'odi"'i!" Peuru" 2< 1 '#=5
0. K"d"r SDP Resi!o Ife!si Mei#!"t2>1. U;d$5
7. PENATALAKSANAAN
1. Abortus i''iies 6
"5 Tid"! )er$u )e#ob"t" !-usus "t"u tir"- b"ri# tot"$
b5 4"#" 'e$"!u!" "!tifit"s fissi! %"# ber$ebi-" "t"u -ubu#" se!s (5 4i!" ter&"di )erd"r"-"
15 Ber-eti 6 $"!u!" "su-" "te"t"$ se)erti bi"s", $"!u!" )ei$"i" &i!" )erd"r"-" ter&"di $"#i
/5 Terus ber$"#su# 6 i$"i !odisi &"i 2 u&i !e-"'i$" US7 5, $"!u!" !ofir'"si
!e'u#!i" "d"%" )e%eb"b $"i, )erd"r"-" ber$"&ut, !-usus%" & i!" dite'u!" ut-erus %"# $ebi- bes"r d"ri ")" %"# di-"r")!", 'u#!ib 'eu&u!!" !e-"'i$" #"d" "t"u 'o$".
85 Tid"! )er$u ter")"i -or'o"$ 2 estro#e "t"u )ro#restero
5"t"u te!o$iti! 2 'is"$%" "$but"'o$ "t"u ido'et"si 5 !"re" ob"t ob"t ii tid"! bis" 'e(e#"- "bortus.
/. "bortus isi)ies
"5 &i!" usi" !e-"'i$" !ur"# 1? 'i##u $"!u!" e*"$u"si uterus de#" "s)ir"si *"!u' '"u"$, &i!" e*"$u"si tid"! d")"t se#er" $"!u!" 6
15 )ersi")" utu! 'e#e$u"r!" -"si$ !ose)si d"ri uterus
/5 beri!" er#ro'eti ,/ '# IM 2 d")"t diu$"# sete$"- 10 'eit bi$" )er$u 5 "t"u 'iso)rosto$ 9 '(# )er or"$ 2 d")"t diu$"# sesud"- 9 &"' bi$" )er$u 5
b5 &i!" !e-"'i$" $ebi- d"ri 1? 'i##u
15 Tu#u e!s)u$si s)ot" -"si$ !ose)si $"$u e*"$u"si sis" sis" -"si$ !ose)si. /5 4i!" )er$iu $"!u"! ifus / uit o!sitosi d"$"' 0 '$ ("ir" I@
(5 P"sti!" utu! 'e'"t"u !odisi ibu sete$"- )e"#" d5 Tir"- b"ri# tot"$
e5 Tid"!" obser*"si %"# (er'"t ter-"d") b"-" %"# !e$u"r d"ri *"#i". f5 Pe#""s"' seri# d" "de!ut ter-"d") t"d" t"d" *it"$
8. Abortus i!o')$et
"54i!" )erd"r"-" tid"! seber")" b"%"! d" !e-"'i$" !ur"# d"ri 1? 'i##u, e*"$u"si d")"t di$"!u!" se("r" di#it"$ "t"u de#" (u"' o*u' utu! 'e#e$u"r!" -"si$ !ose)si %"# !e$u"r 'e$"$ui ser*i!.4i!" )erd"r"-" ber-eti, beri er#ro'etri ,/ '# IM "t"u 'iso)rosto$ 9 '(# )er or"$
b5 4i!" )erd"r"-" b"%"! "t"u terus 'eerus ber$"#su# d" usi" !e-"'i$" !ur"# d"ri 1? 'i##u , e*"$u"si sis" -"si$ !ose)si de#" 6
15 As)ir"si *"(u' '"u"$
/5 E*"$u"si de#" !uret t"&"' seb"i!%" -"%" di$"!u!" &i!" "s)ir"si *"!u' '"u"$ tid"! tersedi"
85 4i!" e*"!u"si be$u' d")"t di$"!u!" se#er", beri er#ro'eti ,/ '# IM 2 d")"t diu$"# sete$"- 10 'eit bi$" )er$u 5 "t"u 'iso)rosto$ 9 '(# )er or"$ 2 d")"t diu$"# sesud"- 9 &"' bi$" )er$u 5
(54i!" !e-"'i$" $ebi- d"ri 1? 'i##u 6
15 Beri!" ifus o!sitosi / uit d"$"' 0 'i ("ir" I@ 2 #"r"' fisio$o#i! "t"u RL 5 de#" !e(e)"t" 9 tetes )er'eit.s"')"i ter&"di e!s)u$si -"si$ !ose)si
/5 4i!" )er$u beri!" 'iso)rosto$ / '(# )er*"#i" seti") 9 &"' s"'")i ter&"di e!s)u$si -"si$ !ose)si 2 '" C '(# 5
85 E*"$u"si sis" -"si$ !ose)si %"# terti##"$ d"$"' uterus.
d5 P"sti!" utu! tet") 'e'"t"u !odisi ibu sete$"- )e"#"", )"d" seb"#i" !"sus, su)resi $"!t"si 'u#!i di )er$u!" utu! 'e(e#"- )erd"r"-" $ebio- $"&ut.
9. "bortus !o')$it
"5 tid"! )er$u e*"$u"si $"#i
b5 Obser*"si utu! 'e$i-"t )erd"r"- b"%"!
(5 P"sti!" utu! tet") 'e'"t"u !odisi ibu sete$"- )e"#""
d5 A)"bi$" ter&"di "e'i" sed"#, beri!" t"b$et su$f"s ferrosus ? '# )er -"ri se$"'" / 'i##u.4i!" "e'i" ber"t beri!" tr"sfusi
d"r"-e5 Kose$i# "su-" )"s(" !e#u#ur" d" )e'"t"u" $"&ut.
H. ASUHAN KEPERAWATAN
1. Pe#!"&i"
". Pe'eri!s""" fisi! ter-"d") &u'$"- )erd"r"-"
b. Pe'eri!s""" uteri
15 Ti##i d" bes"r%" tet") d" sesu"i de#" u'ur !e-"'i$" /5 Ti##i d" bes"r%" sud"- 'e#e(i$
95 Ti##i fudus /C (' "t"u
$ebi-05 D44 d"$"' b"t"s tertetu "t"u d")"t 'eu&u!!" t"!i!"rdi; br"di!"rdi
?5 Abdo'e !er"s se)erti )")" uterus te#"# d" de#" )e'bes"r" si'etris "t"u "si'etris
(. Pe'eri!s" d"$"' 15 Ser*i! uteri 'eutu)
/5 Ser*i! sud"- terbu!" d" d")"t ter"b" !etub" d" -"si$ !ose)si d"$"' !"*u' uteri "t"u )"d" !""$is ser*i!"$is
85 Bes"r%" r"-i' te$"- 'e#e(i$ 95 Kosistesi%" 'e$u"! d. K"&i TT@ 15 TD or'"$ /5 N"di or'"$ 85 Per"f"s" or'"$ 95 Su-u or'"$. /. Pe#!"&i" )si!o$o#i ". :e'"s !et"!ut" b. 7e$is"-(. Ko)i# idi*idu
8. Pe#!"&i" d"t" %"# 'u#!i 'u(u$ 15 N%eri de#" -e'oro#i retro)$"set"
/5 N%eri te!" %"t" "t"u ber"t se("r" u'u' "t"u $o("$ 85 N%eri )u##u#
b""-95 Hi)otesi, t"!i!"rdi, )er$"'b"t" )e#isis !")i$er, !u$it di#i d" $e'b"b, )u("t, )usi#
9. Di"#os" !e)er""t"
". N%eri "!ut b;d !otr"!si otot, di$"tsi ser*i!s, b. Perub"-" )erfusi &"ri#" b;d -i)o*o$e'i"
0. Iter*esi !e)er""t"
Utu! 'e(e#"- !erus"!" )"d" ibu d" 'e%e$"'"t!" !e-"'i$"
Di"#os" !e)er""t" Tu&u" d" !riteri" -"si$
Iter*esi R"sio"$is"si
1. %eri "!ut b;d !otr"!si otot, di$"t"si ser*i!s, tr"u'" &"ri#"
DS 6
• :e'"s !es"!it",
#e$is"-• %eri de#" 'e'or"si
)$"set"
• %eri te!" %"t";ber"t
s("r" u'u' ;$o("$ • %eri )u##u# b""-• 'u"$ DO 6 • Hi)otesi • t"!i!"rdi • )er$"'b"t" )e#isi" !")i$er • !u$it di#i d" $"'b"t. Perub"-" )erfusi &"ri#" b;d -i)o*o$e'i. DS 6 Tu&u" 6 K$ie 'e$")or!" %eri -i$"# !riteri" -"si$ 6 • N%eri -i$"#; ter!otro$ • Ku"$it"s %eri 'eu&u!!" se!"$"%eri +8
• E!s)resi "&"- tid"!
tid"! 'eri#is • Tid"! 'e$"!u!" )er$"!u" distr"!si de#" 'e$"!u!" !e#i"t" %"# beru$"# • Res)o otoo'i! 6 Di")orosis 2+5 Te!"" d"r"- st"bi$ 1/;C ''H# Po$" "f"s efe!tif /9;'eit dis)eu K$ie d")"t !osetr"si d" !oo)er"tif M"diri 6
• tetu!" sif"t, $o!"si d"
dur"si %eri. K"&i !otr"!si uterus,
-e'oro#i,reto)$"s'", "t"u %eri te!" "bdo'e.
• K"&i stres )si!o$o#i
!$ie;)"s"#" d" res)o e'osio"$ ter-"d") !e&"di" • Ber!" $i#!u#" %"# te"# utu! 'e#-i$"#!" r"s" %eri • o$"or"si 6
• beri "r!oti! ; sed"tif,
beri!" ob"t ob"t
)r"o)er"tif bi$" )rosedur )e'bed"-" diidi!"si!"
• )er-"ti!" st"tus fisso$o#i
ibu, st"tus sir!u$"si d" *o$u'e d"r"-.
• 'e'b"tu d"$"' 'edi"#o
d" 'e'i$i- tid"!",
!etid"!%"'"" di-ubu#!" de#" "borsi s)ot", !"re !otr"!si uterus %"# 'u#!i di)erber"t o$e- o!sitosi
• "siet"s seb"#"i res)o
ter-"d") situ"si d"rur"t d")"t 'e')erber"t !etid"!%"'"" !$ie
• D")"t 'e'b"tu d"$"'
'euru!" ti#!"t "siet"s d" !"re"%" 'eredu!si !etid"!i%"'"".
• Mei#!"t!" !e%'"",
'euru!" resi!o !o')$i!si )e'bed"-".
• Ke&"di" )erd"r"-"
)otesi"$'erus"! -"si$ !e-"'i$", !e'u#!i"
• Me$")or!" "d"%" )erd"r"-" • Mu"$ • Mut"-DO 6 • Perd"r"-" D44 • Hi)otesi • T"!i!"rdi • Su-u 'ei#!"t • Perd"r"-" $ebi- 0 (( • Ku$it di#i. Resti ife!si ber-ubu#" de#" tid"!" if"sif Tu&u" 6 D")"t 'e')ert"-"!" ; 'e')er"i!i )erfusi &"ri#" Kriteri" -"si$ 6 • Mede'ostr"si!" )erfusi %"# "de!u"t • TT@ st"bi$ • TD 18;C ''H# • N"di C;'eit • Ku$it -"#"t Tid"! ter&"d )erd"r"-" 2 or'"$ tid"! $ebi- d"ri 0 ((5 • Aus!u$t"si d" $")or!" D44 ("t"t br"di!"rdi, t"!i!"rdi, )erub"-" )"d" "!tifit"s &"i • ("t"t !e-i$"#" d"r"- ibu d" "d"%" !otr"si uterus
• "&ur!" tir"- b"ri#
d"$"' )osisi 'iri#.
• ife!si b"$ut" "bdo'i"$
ter-"d") e!sud"t "t"u re'bes" $e)"s!" b"$ut" sesu"i idi!"si
• Doro#" d" '"su!"
("ir" or"$ d" diet ti##i
'e%eb"b!" -i)o*o$e'i"; -i)o!si" utero)$"set".
• 'e#!"&i ber$"&ut%" -i)o!s
&"i. P"d" ""$%" &"i beres)o )"d" )euru" !"d
O/ de#" t"!i!"rdi )ei#!"t" #er"!".
• bi$" !otr"!si uterus disert"i
di$"t"si ser*i!s, tir"- b"ri# d 'edi!"si 'u#!i tid"! efe!t d"$"' 'e')ert"-"!"
!e-"'i$"
• 'e#-i$"#!" te!"" )"d"
@:I sd" 'ei#!t"!" sir!u$"si )$"set"; &"i d"$" )ertu!"r" O/
• B"$ut" steri$ )"d" !e$"-ir"
'e'b"tu 'e$idu#i $u!" d !ot"'i"si, re'bes" d")"t 'e##"##u -e'"to'", #"##u" )e%"tu" &"ri#" de-ises 'e'er$u!"
!e$"&ut".
• Me(e#"- d" 'e'"!si'"$!
sir!u$"si d" "$ir" )rotei d" *it"'i di)er$u!"
Sete$"- diberi!" "su-" !e)er""t" se$"'" 9 /9 &"' di-"r")!" !$ie d")"t 'eer")!" te-i! !otro$ ife!si Kriteri" H"si$ 6 • Su-u 8G : • Po$" "f"s efe!tif /9;'eit
• Tid"! terd")"t %eri
te!" $u!" be!"s d"ri dr"i"se de#" t"d" ""$ )e%e'bu-" tid"! terd")"t !e'er"-"
)rotei *it : d" besi
• K"&i su-u, "di d"
&u'$"- se$ d"r"-
)uti-• F""$ $o!"si d"
!otr"!tifit"s uterus, )er-"ti!" )erub"-"
"d"%" %eri )"d uterus %"# e!ster"
• Beri!" ifus "tibioti!
)rofi$"!si de#" deti$ )ert"'" bi"s"%" se#er"
sete$"- )e#e!$e'" t"$i )us"t d" du" dosis $"#i
'"si#+'"si# ber&"r"! ? &"'
• D")"t!" !u$tur d"r"- d"
uri bi$" ife!si di(uri#"i
• Beri!" "tibioti! !-usus
utu! )roses ife!si %"# diidetifi!"si di)er$u!" sitesis Hb • D"$"' )"s!" o)er"si !eti#" $eu!osit"s t"!i!"rdi 'eu&u!!" ife!si, )ei#!"t" s"')"i 8CG : d"$"' &"' )ert"'"
• Sete$"- !e$"-ir" fudus tet"
!eti##i" d"$"' se$"'" s"' $i'" -"ri ifo$usi 'ud"- de# )ei#!"t" $o!-e".
• Meuru!" !e'u#!i"
edo'etritis )"s!" sesu"i !o')$i!"si obses
tro'bof$e!bitis
• B"!terious $ebi- )"d" !$ie
'e#"$"'i )e("- se$"'" ? &" d"ri )"d" !$ie !etub"%" tet sebe$u' 'ese(io ses"re"
/.MOLAHIDATIDOSA
A. Pengertian
Mo$" -id"tidos" "d"$"- (-orioi( *i$$i 2&o&ot";#"tu#"5 %"# tu'bu- ber#"d" beru)" #e$e'bu#+#e$e'bu# !e(i$ %"# 'e#"du# b"%"! ("ir" se-i##" 'e%eru)"i bu"-"##ur "t"u '"t" i!". K"re" itu disebut &u#" -"'i$ bu"-"##ur "t"u '"t" i!". 2Mo(-t"r, Rust"', d!!, 1C 6 /8C5
Mo$" -id"tidos" "d"$"- !e-"'i$" "bor'"$, de#" (iri+(iri sto'" *i$$us !ori"$is $"#!", *"s!u$"ris"si d" ede'"tus. 4"i bi"s"%" 'ei##"$ "!" tet")i *i$$us+*i$$us %"#
'e'bes"r d" ede'"tus itu -idu) d" tu'bu- terus, #"'b"r" %"# diberi!" "d"$"-seb"#"i se#u#us bu"- "##ur. 2Wi!&os"stro, H"if", d!!, // 6 885.
Mo$" -id"tidos" "d"$"- !e-"'i$" "bor'"$ di '"" -"')ir se$uru- *i$$i !"rio$is%"
'e#"$"'i )erub"-" -idrofobi!.2M"s&oer, Arif, d!!, /1 6 /?05. Mo$" -id"tidos" "d"$"-!e$"i" *i$$i (-ori"$is %"# terdiri d"ri berb"#"i ti#!"t )ro$ifer"si tro)ob$"st d" ede'" stro'" *i$$i. 24"(! A. Prit(-"rd, d!!, 11 6 0195
Mo$" -id"tidos" "d"$"- )e'be#!"!" !isti!, -idro)i!, d"ri)"d" *i$$i (-ori"$es, sdisert"i )ro$i)er"si -i)er)$"sti! d" "")$"sti! e)ite$ (-orio. Tid"! terbetu! fetus 2 Soe!o&o, S"$e-,
18 6 8/05. Mo$" -id"tidos" "d"$"- )erub"-" "bor'"$ d"ri *i$$i !orioi! 'e&"di se&u'$"-!ist" %"# 'e%eru)"i "##ur %"# di)eu-i de#" ("ir ". E'brio '"ti d" 'o$" tu'bu-de#" (e)"t, 'e'bes"r%" uterus d" 'e#-"si$!" se&u'$"- bes"r -u'" (-orioi( #o"dotro)i 2-:75 2H"'i$to, :. M"r%, 10 6 195
B. Etiologi
Pe%eb"b 'o$" -id"tidos" tid"! di!et"-ui se("r" )"sti, "'u f"!tor )e%eb"b%" "d"$"- 6
1. F"!tor o*u' 6 o*u' 'e'"# sud"- )"to$o#i! se-i##" '"ti, tet")i ter$"'b"t
di!e$u"r!".S)er'"too" 'e'"su!i o*u' %"# te$"- !e-i$"#" u!$eus%" "t"u du" seru' 'e'"su!i o*u' tersebut se-i##" "!" ter&"di !e$"i" "t"u #"##u" d"$"' )e'bu"-".
/. I'uose$e!tif d"ri tro)ob$"st, %"itu de#" !e'"ti" fetus, )e'bu$u- d"r"- )"d" stro'" *i$$i 'e&"di &"r"# d" stro'" *i$$i 'e&"di se'b"b d" "!-ir%" ter&"di -%)er)$"si" se$+se$ trofob$"st.
8. Ke"d"" sosio+e!oo'i %"# red"-, d"$"' '"s" !e-"'i$" !e)er$u" "t+"t #ii 'ei#!"t. H"$ ii di)er$u!" utu! 'e'eu-i !ebutu-" )ertu'bu-" d"
)er!e'b"#" &"i, de#" !e"d"" sosi"$ e!oo'i %"# red"- '"!" utu! 'e'eu-i #ii %"# di)er$u!" tubu- !ur"# se-i##" 'e#"!ib"t!" #"##u" d"$"' )ertu'bu-" d" )er!e'b"#" &"i%".
9. P"rit"s ti##i, Ibu 'u$ti)"r" (ederu# beresi!o ter&"do !e-"'i$" 'o$" -id"tidos" !"re" tr"u'" !e$"-ir" "t"u )e%i')"#" tr"s'isi se("r" #eeti( %"# d")"t di idetifi!"si!" d" )e##u"" sti'u$" dru$"si se)erti !$o'ife "t"u 'eotro)iris 2)er#o"$ 5.
0. Ke!ur"#" )rotei, Protei "d"$"- "t utu! 'e'b"#u &"ri#" b"#i" tubu-se-ubu#" de#" )ertu'bu-" &"i, r"-i' d" bu"- d"d" ibu, !e)er$u"" "!" "t )rotei )"d" "!tu -"'i$ s"#"t 'ei#!"t ")"bi$" !e!ur"#" )rotei d"$"'
'"!"" 'e#"!ib"t!" "!" $"-ir $ebi- !e(i$ d"ri or'"$.
?. f. Ife!si *irus d" f"!tor !ro'oso' %"# be$u' &e$"s, ife!si 'i!rob" d")"t 'e#e"i se'u" or"# ter'"su! "it" -"'i$. M"su! "t"u "d"%" 'i!rob" d"$"' tubu- '"usi" tid"! se$"$u "!" 'ei'bu$!" )e%"!it. H"$ ii s"#"t ter#"tu# d"ri &u'$"- 'i!rob" %"# '"su! *iru$esi%" sert" d"%" t"-" tubu-. 2Mo(-t"r, Rust"' ,1C 6 /8C5
C. Patofisiologis
Mo$" -id"tidos" d")"t terb"#i 'e&"di 6
1. Mo$" -id"tidos" !o')$et 2!$"si!5, &i!" tid"! dite'u!" &"i. @i$$i !ore"$is diub"-'e&"di '"s" #e$e'bu#+#e$e'bu# bei# %"# bes"r%" berbed"+bed". M"s" tersebut d")"t tu'bu- 'e'bes"r s"')"i 'e#isi uterus %"# s"'" bes"r%" de#" !e-"'i$" or'"$ $"&ut.
/. Mo$" -id"tidos" i!o')$et 2)"rsi"$5, &i!" disert"i &"i "t"u b"#i" &"i.
Ad" beber")" teori %"# di"&u!" utu! 'eer"#!" )"to#eesis d"ri )e%"!it trofob$"st 6
1. Teori 'issed "bortio. Mudi#"- '"ti )"d" !e-"'i$" 8 0 'i##u !"re" itu ter&"di #"##u" )ered"r"- d"r"- se-i##" ter&"di )ei'bu" ("ir" '"se!i' d"ri *i$$i d" "!-ir%" terbetu!$"- #e$e'bu#+#e$e'bu#.
/. Teori eo)$"s'" d"ri P"r!. Se$+se$ trofob$"st "d"$"- "bor'"$ d" 'e'i$i!i fu#si %"# "bor'"$ di'"" ter&"di re"bsorbsi ("ir" %"# ber$ebi-" !e d"$"' *i$$i se-i##" ti'bu$ #e$e'bu#.
8. Studi d"ri Herti# $ebi- 'ee#"s!" $"#i b"-" 'o$" -id"tidos" se'"t"+'"t" "!ib"t "!u'u$"si ("ir" %"# 'e%ert"i de#eer"si ""$ "t"u tid"! "d"%" e'brio !o')$it )"d" 'i##u !e ti#" d" !e $i'". Ad"%" sir!u$"si '"ter"$ %"# terus 'eerus d"
tid"! "d"%" fetus 'e%eb"b!" trofob$"st ber)ro$ifer"si d" 'e$"!u!" fu#si%" se$"'" )e'betu!" ("ir". 2Si$*i", Wi$so, / 6 9?5
Meurut S"roo, 19, )"tofisio$o#is d"ri !e-"'i$" 'o$" -id"tidos" %"itu !"re" tid"! se')ur"%" )ered"r" d"r"- fetus, %"# ter&"di )"d" se$ te$ur )"to$o#i! %"itu -"si$
)e'bu"-" di'"" e'brio%" '"ti )"d" u'ur !e-"'i$" 8 0 'i##u d" !"re"
)e'bu$u- d"r"- *i$$i tid"! berfu#si '"!" ter&"di )ei'bu" di d"$"' &"ri#" '"se!i' *i$$i.
D. Manifestasi Klinis
7"'b"r" !$ii! %"# bi"s"%" ti'bu$ )"d" !$ie de#" 'o$" -id"tidos" "d"$"- 6
1. A'eore d" t"d"+t"d" !e-"'i$".
/. Perd"r"-" )er*"#i"' beru$"#. D"r"- (ederu# ber"r" (o!$"t. P"d" !e"d"" $"&ut !"d"# !e$u"r #e$e'bu# 'o$".
8. Pe'bes"r" uterus $ebi- bes"r d"ri usi" !e-"'i$".
9. Tid"! ter"b"%" b"#i" &"i )"d" )"$)"si d" tid"! terde#"r%" B44 se!"$i)u uterus sud"- 'e'bes"r seti##i )us"t "t"u $ebi-.
0. Pree!$"')si" "t"u e!$"')si" %"# ter&"di sebe$u' !e-"'i$" /9 'i##u. 2M"s&oer, Arif, d!!, /1 6 /??5
E. Komplikasi
1. Perd"r"-" %"# -eb"t s"')"i s%o!
/. Perd"r"-" beru$"#+u$"# %"# d")"t 'e%eb"b!" "e'i
8. Ife!si se!uder
9. Perfor"si !"re" tid"!" "t"u !e#""s"
F. Tes Diagnosis
1. Pe'eri!s"" !"d"r bet" -:7 6 )"d" 'o$" terd")"t )ei#!"t" !"d"r bet" -:7 d"r"-"t"u uri
/. U&i Sode 6 Sode 2)edu#" r"-i'5 di'"su!!" )e$"+)e$" d" -"ti+-"ti !e d"$"' !""$is ser*i!"$is d" !"*u' uteri. Bi$" tid"! "d" t"-"", sode di)ut"r sete$"-dit"ri! sedi!it, bi$" tet") tid"! "d" t"-"", !e'u#!i" 'o$" 2("r" A(ost"+Siso5
8. Foto rot#e "bdo'e 6 tid"! ter$i-"t ti$"#+tu$"# &"ii 2)"d" !e-"'i$" 8 9 bu$"
9. U$tr"soo#r"fi 6 )"d" 'o$" "!" ter$i-"t b"d"i s"$&u 2so f$"!e )"tter5 d" tid"! ter$i-"t &"i
0. Foto t-or"!s 6 )"d" 'o$" "d" #"'b"r"' e'bo$i ud"r"
G. Penatalaksanaan Medis
Pe"#"" %"# bi"s" di$"!u!" )"d" 'o$" -id"tidos"
"d"$"-1. Di"#osis dii "!" 'e#utu#!" )ro#osis
/. Pe'eri!s"" US7 s"#"t 'e'b"tu di"#osis. P"d" f"si$it"s !ese-"t" di '"" su'ber d"%" s"#"t terb"t"s, d")"t di$"!u!" 6
E*"$u"si !$ii! de#" fo!us )"d" 6 + Ri"%"t -"id ter"!-ir d" !e-"'i$"
+ Perd"r"-" tid"! ter"tur "t"u s)otti# + Pe'bes"r" "bor'"$ uterus
+ Pe$u"!" ser*i!s d" !or)us uteri
+ K"&i" u&i !e-"'i$" de#" )e#e(er" uri
+ P"sti!" tid"! "d" &"i 2B"$$otte'et5 "t"u D44 sebe$u' u)"%" di"#osis.
1. L"!u!" )e#oso#" &"ri#" 'o$" de#" se#er"
/. Atisi)"si !o')$i!"si 2!risis tiroid, )erd"r"-" -eb"t "t"u )erfor"si uterus5
8. L"!u!" )e#"'"t" $"&ut -i##" 'ii'"$ 1 t"-u.
Se$"i d"ri )e"#"" di "t"s, '"si- terd")"t beber")" )e"#"" !-usus %"# di$"!u!" )"d" )"sie de#" 'o$" -id"tidos", %"itu 6
1. Se#er" $"!u!" e*"!u"si &"ri#" 'o$" d" se'et"r" )roses e*"!u"si ber$"#su# beri!" ifus 1 IU o!sitosi d"$"' 0 '$ N":$ "t"u RL de#" !e(e)"t" 9+?
tetes )er 'eit 2seb"#"i tid"!" )re*etif ter-"d") )erd"r"-" -eb"t d" efe!tifit"s !otr"!si ter-"d") )e#oso#" uterus se("r" te)"t5.
/. Pe#oso#" de#" As)ir"si @"!u' $ebi- "'" d"ri !uret"se t"&"'. Bi$" su'ber *"!u' "d"$"- t"bu# '"u"$, si")!" )er"$"t" A@M 'ii'"$ 8 set "#"r d")"t di#u"!" se("r" ber#"ti" -i##" )e#oso#" !"*u' uteri se$es"i.
8. Ke"$i d" t"#"i !o')$i!"si se)erti tiroto!si!"si "t"u !risis tiroid b"i! sebe$u', se$"'" d" sete$"- )rosedur e*"!u"si. Ae'i" sed"# (u!u) diberi!" Su$f"s Ferosus ? '#;-"ri, utu! "e'i" ber"t $"!u!" tr"sfusi
K"d"r -:7 di"t"s 1. IU;L )r"e*"!u"si 'eu&u!!" '"si- terd")"t trofob$"st "!tif 2di$u"r uterus "t"u i*"sif5, beri!" !e'oter")i MTJ d" )"t"u bet"+-:7 sert" bes"r uterus se("r" !$iis d" US7 ti") / 'i##u
Se$"'" )e'"t"u", )"sie di"&ur!" utu! 'e##u"!" !otr"se)si -or'o"$ 2")"bi$" '"si- i#i ""!5 "t"u tube!to'% ")"bi$" i#i 'e#-eti!" ferti$is"si.
H. Diagnosa Keperawatan
Di"#os" !e)er""t" %"# 'u#!i 'u(u$, "t"r" $"i 6
1. Ke!ur"#" *o$u'e ("ir" b.d )erd"r"-" )er *"#i"'.
/. 7"##u" r"s" %"'"6 %eri "!ut b.d )erd"r"-", )roses )e&"$"r" )e%"!it.
8. Ketid"!sei'b"#" utrisi !ur"# d"ri !ebutu-" tubu- b.d )euru" "su)" or"$, !etid"!%"'"" 'u$ut, 'u"$ se!uder "!ib"t )ei#!"t" !"d"r +-:7.
9. Asiet"s b.d "("'" itre#rit"s bio$o#is "!tu"$ "t"u %"# dir"s" se!uder "!ib"t )e%"!it.
0. Ketid"!efe!tif" )o$" se!su"$it"s b.d !et"!ut" ter!"it" )erd"r"-" )er *"#i"' )e%"!it%".
I. Interensi Keperawatan
1. Ke!ur"#" *o$u'e ("ir" b.d )erd"r"-" )er *"#i"'.
'e')ert"-"!" !esei'b"#" ("ir". Kriteri" H"si$ 6
1. Perd"r"-" tid"! "d"
Iter*esi6
1. Moitor t"d"+t"d" *it"$ !$ie d"$"' b"t"s or'"$ 2TD 1/;C ''H#, "di CC ;'eit, RR // /9 ;'eit, su-u 8?+8 :5.
/. Me#""si tur#or !u$it r"sio"$%" &u#" utu! 'e'oitor "d"%" t"d"+t"d" de-idr"si.
8. Moitor it"!e d" out)ut r"sio"$%" !it" d")"t 'e#et"-ui de#" se#er" ("ir" %"# '"su! d" !e$u"r b"i! $e"t )eror"$ '"u)u )"ret"$.
9. Ti#!"t!" d" )"t"u !esei'b"#" ("ir" d" e$e!tro$it
0. P"t"u ("ir" I@
?. Ko$"bor"si do!ter utu! )e'beri" t-er")% r"sio"$%" "d"$"- utu! 'e(e#"-ter&"di%" !e!ur"#" ("ir" $ebi- $"&ut se-i##" sese#er" 'u#!i diberi!" t-er")%.
/. 7"##u" r"s" %"'" 6 %eri b.d )erd"r"-", )roses )e&"$"r" )e%"!it
Tu&u" 6 N%eri ber!ur"# d"$"' "!tu 1 /9 &"' Kriteri" H"si$ 6
1. K$ie 'e#e!s)resi!" )euru" %eri; !etid"!%"'""
/. K$ie t"')"! ri$e!s, d")"t tidur d" istir"-"t de#" te)"t.
Iter*esi6
1. Beri ifor'"si %"# "!ur"t utu! 'e#ur"#i r"s" t"!ut
/. Bi("r"!" "$"s" idi*idu 'e#"$"'i )ei#!"t" "t"u )euru" %eri 2'is"$%"6 !e$eti-";'ei#!"t "t"u "d"%" distr"!si;'euru5
8. Beri idi*idu !ese')"t" utu! istir"-"t si"# d" de#" "!tu tidur %"# tid"! ter#"##u )"d" '"$"' -"ri.
9. Bi("r"!" de#" idi*idu d" !e$u"r#" )e##u"" ter")i distr"!si sert" 'etode )ered" %eri $"i.
0. A&"r!" tid"!" )ered" %eri o i*"sif
1. Re$"!s"si
15 Beri t"-u te!i! utu! 'euru!" !ete#"#" otot r"#!" %"# d")"t 'euru!" itesit"s %eri.
/5 Ti#!"t!" re$"!s"si )i&"t )u##u#, '"s"se, "t"u '"di "ir -"#"t.
85 A&"r!" str"te#i re$"!s"si !-usus 2'is"$ 6 ber")"s )er$"-", ter"tur, "t"u "f"s d"$"', !e)"$!" ti&u, 'e#u")5
/. Sti'u$"si !ut"
1. Ko$"bor"si de#" do!ter utu! )e'beri" ""$#esi!.
/. P"t"u t"d"+t"d" *it"$ !$ie
8. P"t"u itesit"s %eri !$ie
8. Ketid"!sei'b"#" utrisi !ur"# d"ri !ebutu-" tubu- b.d )euru" "su)" or"$, !etid"!%"'"" 'u$ut, 'u"$ "!ib"t )ei#!"t" !"d"r +-:7
Tu&u" 6 Nutrisi !$ie ter)eu-i d"$"' "!tu //9 &"' Kriteri" H"si$ 6
+ K$ie 'e%"t"!" "fsu '"!"%" 'ei#!"t + K$ie ter$i-"t tid"!
$e'"-+ Porsi '"!" !$ie -"bis Iter*esi 6
1. 4e$"s!" "$"s" 'e#")" "fsu '"!" !$ie 'euru "!!ib"t !e'oter")i
/. 4e$"s!" )eti#%" utrisi "de!u"t b"#i )roses )e%e'bu-" )e%"!it
8. Beri doro#" !$ie "#"r 'ei#!"t!" se$er" '"!"%"
9. Beri su"s"" '"!" %"# ri$e!s
0. T""r!" '"!"" )orsi !e(i$ t")i seri# utu! 'e#ur"#i )er"s"" te#"# )"d" $"'bu#
. P"t"u !"d"r +-:7 )"sie se("r" ber!"$"
C. P"t"u )orsi '"!" %"# di-"bis!" !$ie
9. Asiet"s b.d "("'" itre#rit"s bio$o#is "!tu"$ "t"u %"# dir"s" se!uder "!ib"t )e%"!it
Tu&u" 6 K$ie 'e%"t"!" d")"t 'eeri'" )e%"!it%" de#" b"i! Kriteri" H"si$6
"5 K$ie ter$i-"t tid"! (e'"s "!ib"t )e%"!it%"
b5 K$ie '"')u 'e##u"!" 'e!"is'e !o)i# %"# efe!tif. Iter*esi6
1. Beri !e%"'"" d" !etetr"'" -"ti.
/. Si#!ir!" sti'u$"si %"# ber$ebi-".
8. Bi$" "siet"s te$"- ber!ur"# d" (u!u) utu! ter&"di )e'"-"'", b"tu !$ie 'e#e"$i "siet"s utu! 'u$"i 'e'"-"'i "t"u 'e'e("-!" '"s"$"-.
9. 7"$i iter*esi %"# 'euru!" "siet"s
0. Beri "!ti*it"s %"# d")"t 'euru!" te#"#".
0. Ketid"!efe!tif" )o$" se!su"$it"s b.d !et"!ut" ter!"it" )erd"r"-" )er *"#i"' )e%"!it%".
Tu&u" 6 K$ie 'e#et"-ui !")" s"&" di" bis" 'e$"!u!" -ubu#" se!su"$ Kriteri" H"si$6
(5 Po$" se!su"$it"s !$ie or'"$
d5 K$ie ter$i-"t tid"! (e'"s ter-"d") "!tifit"s se!su"$%"
e5 K$ie '"')u 'e##u"!" 'e!"is'e !o)i# %"# efe!tif. Iter*esi6
1. Idetifi!"si )e%eb"b !etid"!efe!tif" )o$" se!su"$it"s
/. K"&i ti#!"t !e(e'"s" !$ie
8. 4e$"s!" )"d" !$ie "!tu utu! 'e$"!u!" -ubu#" se!su"$ sesu"i !odisi%"
9. Beri edu!"si tet"# !e"d"" !$ie ")"bi$" ber-ubu#" se!su"$
0. Te!"!" b"-" )e%"!it%" tid"! 'e')u%"i d"')"! %"# serius )"d" fu#si se!su"$it"s%"
8. KEHAMILAN ETOPIK TER7AN77U
A. Definisi ke!amilan ektopik
Isti$"- e!to)i! ber"s"$ d"ri b"-"s" I##ris, e(to)i(, de#" "!"r !"t" d"ri b"-"s" u"i, to)os %"# ber"rti te')"t. 4"di isti$"- e!to)i! d")"t di"rti!" ber"d" di $u"r te')"t %"# se'esti%". A)"bi$" )"d" !e-"'i$" e!to)i! ter&"di "bortus "t"u )e("-, d"$"' -"$ ii d")"t berb"-"%" b"#i "it" -"'i$ tersebut '"!" !e-"'i$" ii disebut !e-"'i$" e!to)i! ter#"##u.
Ke-"'i$" e!to)i! "d"$"- !e-"'i$" de#" i')$"t"si ter&"di di$u"r ro##" uterus, tub" f"$o)ii 'eru)"!" te')"t terseri# utu! ter&"di%" i')$"t"si !e-"'i$" e!to)i!,seb"#i" bes"r !e-"'i$" e!to)i! ber$o!"si di tub",&"r"# ter&"di i')$"t"si )"d" o*"riu',ro##" )erut,!""$is ser*i!"$is uteri,t"du! uterus %"# rudi'eter d" di*erti!e$ )"d" uterus.2S"roo Pr"iro-"r&-o, /05
Ke-"'i$" e!to)i! "d"$"- !e-"'i$" de#" i')$"t"si ter&"di di $u"r ro##" uterus. Tub" f"$$o)i 'eru)"!" te')"t terseri# utu! ter&"di%" i')$"t"si !e-"'i$" e!to)i! 2$ebi- bes"r d"ri =5. 2S"roo. //. Bu!u P"du" Pr"!tis Pe$"%"" Kese-"t" M"ter"$ d" Neo"t"$5
Ke-"'i$" e!to)i! i"$"- !e-"'i$" di te')"t %"# $u"r bi"s". Te')"t !e-"'i$" %"# or'"$ i"$"- di d"$"' ("*u' uteri. Ke-"'i$" e!to)i! d")"t ter&"di di $u"r r"-i' 'is"$%" d"$"' tub", o*"riu' "t"u ro##" )erut, tet")i d")"t &u#" ter&"di di d"$"' r"-i' di te')"t %"# $u"r bi"s" 'is"$%" d"$"' (er*i, )"rs iterstiti"$is tub" "t"u d"$"' t"du! rudi'eter r"-i'.
2Obstetri P"to$o#i. 1C9. FK UNPAD5
Ke-"'i$" e!to)i! "d"$"- i')$"t"si d" )ertu'bu-" -"si$ !ose)si di $u"r edo'etriu' !"*u' uteri. 2!")it" se$e!t" !edo!ter",/15
D"ri !edu" difiisi di"t"s d")"t disi')u$!" !e-"'i$" e!to)i! "d"$"- !e-"'i$" de#" o*u' %"# dibu"-i, beri')$"t"si d" tu'bu- tid"! di te')"t %"# or'"$ %"!i d"$"' edo'etriu' !"*u' uteri.
B. Etiologi
Etio$o#i !e-"'i$" e!to)i! ter#"##u te$"- b"%"! dise$idi!i, tet")i seb"#i" bes"r )e%eb"b%" tid"! di!et"-ui. Trijatmo Rachimhadhi d"$"' bu!u%" 'e&e$"s!" beber")"
f"!tor %"# ber-ubu#" de#" )e%eb"b !e-"'i$" e!to)i! ter#"##u6 1.F"!tor 'e!"is
H"$+-"$ %"# 'e#"!ib"t!" ter-"'b"t%" )er&"$"" o*u' %"# dibu"-i !e d"$"' !"*u' uteri, "t"r" $"i6
S"$)i#itis, terut"'" edos"$)i#itis %"# 'e%eb"b!" "#$uti"si si$i" $i)"t" 'u!os" tub" de#" )e%e')it" s"$ur" "t"u )e'betu!" !"to#+!"to# butu. Ber!ur"#%" si$i" 'u!os" tub" seb"#"i "!ib"t ife!si &u#" 'e%eb"b!" i')$"t"si -"si$ i#ot )"d" tub" f"$o)ii.
Ad-esi )eritub"$ sete$"- ife!si )"s(" "bortus; ife!si )"s(" if"s, ")edisitis, "t"u edo'etriosis, %"# 'e%eb"b!" terte!u!%" tub" "t"u )e%e')it" $u'e
Be!"s o)er"si tub" 'e')erb"i!i fu#si tub" "t"u ter!"d"# !e#"#"$" us"-" utu! 'e')erb"i!i )"tesi tub" )"d" steri$is"si
Tu'or %"# 'erub"- betu! tub" se)erti 'io'" uteri d" "d"%" be&o$" )"d" "de!si" Pe##u"" IUD
/. F"!tor Fu#sio"$
Mi#r"si e!ster"$ o*u' terut"'" )"d" !"sus )er!e'b"#" du!tus 'u$$eri %"# "bor'"$ Ref$u!s 'estru"si
Berub"-%" 'oti$it"s tub" !"re" )erub"-" !"d"r -or'o estro#e d" )ro#estero 8.Pei#!"t" d"%" )eeri'"" 'u!os" tub" ter-"d") o*u' %"# dibu"-i.
9.H"$ $"i se)erti ri"%"t KET d" ri"%"t "bortus idu!si sebe$u'%".
C. Klasifikasi
Sarwono Prawirohardjo d" Cuningham '"si#+'"si# d"$"' bu!u%" 'e#!$"sifi!"si!" !e-"'i$" e!to)i! berd"s"r!" $o!"si%" "t"r" $"i6
1.Tub" F"$$o)ii ". P"rs+iterstisi"$is b. Ist-'us (. A')u$" d. Ifudibu$u' e. Fi'br"e /.Uterus ". K""$is ser*i!"$is b. Di*erti!u$u' (. Koru d. T"du! rudi'eter 8.O*"riu' 9.Itr"$i#"'eter 0.Abdo'i"$ ". Pri'er b. Se!uder
?.Ko'bi"si !e-"'i$" d"$"' d" $u"r uterus.
D. Patofisiologi
Te')"t+te')"t i')$"t"si !e-"'i$" e!to)i! "t"r" $"i "')u$" tub" 2$o!"si terseri#, is'ust, fi'bri"e, )"rs iterstisi"$is, !oru uteri, o*"riu', ro##" "bdo'e, ser*i!s d" $i#"'etu' !"rdi"$. i#ot d")"t beri')$"t"si te)"t )"d" se$ !o$u'"r tub" '"u)u se("r" iter(o$u'"r. P"d" !e"d"" %"# )ert"'", i#ot 'e$e!"t )"d" u&u#"t"u sisi &o&ot, edos"$)i# %"# re$"ti*e sedi!it'ed")"t su)$"i d"r"-, se-i##" i#ot '"ti d" !e'udi" di re"bsorbsi.
P"d" i')$"t"si iter!o$u'"r, i#ot 'ee')e$ di"t"r" du" &o&ot. i#ot %"# te$"- berid"si !e'udi" tertutu) o$e- &"ri#" edos"$)i# %"# 'e%eru)"i desidu", %"# disebut )seudo!")su$. @i$$i !ori"$is de#" 'ud"- 'ee'bus edos"$)i# d" 'e(")"i $")is" 'ios"$)i# de#" 'erus"! ite#rit"s )e'bu$u- d"r"- di te')"t tersebut.
Se$"&ut%", -"si$ !ose)si ber!e'b"# d" )er!e'b"#"%" tersebut di )e#"ru-i o$e- beber")" f"!tor, %"itu te')"t i')$"t"si, !eteb"$" te')"t i')$"t"si d" b"%"!%" )erd"r"-" "!ib"t i*"si trofob$"s.
Se)erti !e-"'i$" or'"$, uterus )"d" !e-"'i$" e!to)i!)u 'e#"$"'i -i)ertro)i "!ib"t )e#"ru- -or'o estro#e d" )ro#estero, se-i##" t"d"+t"d" !e-"'i$" se)erti t"d" -e#"r d" :-"di(! )u dite'u!". Edo'etriu')u berub"- 'e&"di desidu", 'es!i)u t")" trofob$"s. Se$+se$ e)ite$ edo'etriu''e&"di -i)ertro)i!, -i)er!ro'"ti!, iti%" 'e&"di $obu$"r d" sito)$"s'"%" ber*"!uo$". Perub"-" se$u$"r de'i!i" disebut seb"#"i re"!si Ari"s+Ste$$". K"re" te')"t )"d" i')$"t"si )"d" !e-"'i$" e!to)i! tid"! ide"$ utu! ber$"#su#%" !e-"'i$", su"tu s""t !e-"'i$" "!" ter!o')ro'i.
Ke'u#!i" %"# d")"t ter&"di )"d" !e-"'i$" e!to)i! "d"$"- 6 ". H"si$ !ose)si '"ti dii d" dire"bsorbsi
b. Abortus !ed"$"' $u'e tub" (. Ru)tur didi# tub".
E.
Manifestasi klinis
7"'b"r" !$ii! !e-"'i$" e!to)i! s"#"t ber*"ri"si ter#"tu# d"ri "d" tid"!%" ru)tur. Tri"d !$"si! d"ri !e-"'i$" e!to)i! "d"$"- %eri, "'eorr-e", d" )erd"r"-" )er *"#i"'. P"d" seti") )"sie "it" d"$"' usi" re)rodu!tif, %"# d"t"# de#" !e$u-" "'eorr-e" d" %eri "bdo'e b"#i" b""-, -"rus se$"$u di)i!ir!" !e'u#!i" ter&"di%" !e-"'i$" e!to)i!.
Se$"i #e&"$"+#e&"$" tersebut, )"sie &u#" d")"t 'e#"$"'i #"##u" *"so'otor beru)" *erti#o "t"u si!o) "use", )"%ud"r" ter"s" )eu-, f"ti#ue, %eri "bdo'e b"#i" b""-,d" dis)"reui. D")"t &u#" dite'u!" t"d" irit"si di"fr"#'" bi$" )erd"r"-" itr")eritoe"$ (u!u) b"%"!, beru)" !r"' %"# ber"t d" %eri )"d" b"-u "t"u $e-er, terut"'" s""t is)ir"si.
P"d" )e'eri!s"" fisi! d")"t dite'u!" %eri te!" )e$*is, )e'bes"r" uterus, "t"u '"ss" )"d" "de". N"'u t"d" d" #e&"$" d"ri !e-"'i$" e!to)i! -"rus dibed"!" de#" "))edisitis, s"$)i#itis, ru)tur !ist" !or)us $uteu' "t"u fo$i!e$ o*"riu'. P"d" )e'eri!s"" *"#i"$, ti'bu$ %eri &i!" ser*i!s di#er"!!", !"*u' Dou#$"s 'eo&o$ d" %eri )"d" )er"b"".
P"d" u'u'%" )"sie 'eu&u!!" #e&"$" !e-"'i$" 'ud", se)erti %eri di )erut b"#i" b""-, *"#i" uterus 'e'bes"r d" $e'be!, %"# 'u#!i tid"! sesu"i de#" usi"
!e-"'i$". Tub" %"# 'e#"du# -"si$ !ose)si 'e&"di su!"r dir"b" !"re" $e'be!.
N%eri 'eru)"!" !e$u-" ut"'". P"d" ru)tur, %eri ter&"di se("r" tib"+tib" de#" itesit"s ti##i disert"i )erd"r"-", se-i##" )"sie d")"t &"tu- d"$"' !e"d"" s%o!. Perd"r"-" )er *"#i"' 'eu&u!!" ter&"di !e'"ti" &"i.