PERANA\ DO\IPE'I-
DIIt
AiA
SINCC
I,ANI]DAL'{[i
N ENIBERD
\'
KAN KELO\lPOK1'AII
\rnd!
Pnn'i H.riz0nn,dib$rrh
himbinRNnlr.l{.
FurdNlrd!risa.ll.Sr
ilanIr
4nni
Sur!rii,^l,si
Prog':
Snxlisisirl
Ek0romi Jurusanlro{nkj
l0.nik
F.kultastc&rmk.ntlniyc8it$Andrht.drng,2010
ABSTIL\K
Tujur.
p.rclriin
nriunlul
rcns.t.lni proscsb!,dinnlr
kiloDrpon KsP\'lurdharilah.
mcndislntlkm
poses
llenlbi.rtu
drn
Frnd!ntirgxD
]rn!
dihktr[d
DDSloh]drn
K.lonrplk KSI' Mirdh.tiLhhl$
Ntr
'
rtnl+lr
trr p.rk.nrblngrnusxh
dln
F,g.xtr
p.mhcrda]rDI.n!
diLllukxol)l)S
l)rLlik.b.rt!k
KSli Nlanlh.rillnh l'cncD.litidniDldi!knkrn di ldl)ekllrltr'
K.luihar
A! l'rr$
Kco
0rorKob
l.n-!.h.
P.dr.g
S nlLe.alntur'
feneiirlan i!1idim
lxi
{lii
hnggal 21JM.rer
srnrruilcolri
26Anil
l0l0
NJ.bda.rargJi-lufaki,
rdalahn
i
kNs
dcr-lar p.Dganrbilan sanlNl:crta
scnsN l)rtuIan! digudrn
xdrhh dara prlmery
g lmlnmg
dipcrol.hdrri
srruncxn' dcn!.n an[sor! dxd pcngunsLslomNl
sc{r ptrluNs
l)l)s [on
lisn
dr{r s.lunilerF.g
did.pxl drriin{a.sir.rk.n
d.n-!rtrp!nelli.o
VrirhsL P.n.lilia Drcnlrcu |rJldhnssi
plrrisirsi
ddn pcnibe alinn senaildilabr
k.bcrlrasil pc nb.rdxtammls]!ruld l).k
diolah sccatu dcskiflip lnalnaliidm(uxnlna'illI'rogrinr
iri
nierupkrnpro!rrl
Jxdr b.rgrLir nnruk nr.\t.rrktrL m\hin llctrgaoDFnlgcrtdn sckbr
ril
.]ik()
n,clahi aptiNalhai pernrodalanftcldui
Bartu0nNl{Jdd luDaitill\1'l)
lluslimih
drn nenrber!!,n
l)ehir. n.lnlxD drD FLernali!..e
h.rb.sis mcsiid ltugrain inidihk\aniknnse!.
.:
hhrn Fng tlinn,lriI
knggnl 20 Juni 201)8 dcnganri.cir.
r(,!rad1:Flarila.
kclo[poli scba.-val 18 kali. di5Lu\i sruttrlol!s
sebao)xk .13(xli!an icldtip
peserla brnuo scbrnrrl2 [rLi
,\nggotx keoDrpo[KSI'Nia
harilrh
r$rnr, luitr
lrh
2(l orur-!scllnn!
lingg,ll8
dran-e karcna srpi).hg
dinelih.rinlr rn(ridu
sxrur'Sgt(!
l0!i
irti.j-i
lidak
bu.ting
Jrmlxh
rc
rl
sryi
r3tst
r
[€rnr']i,k
llSP MrrJhxllilxlsclau!
2j
eior. dcn-lN irruian lR cr..riiJllt d$
7 ckol mrk'll.sl{
kcbc r.sil.n nrogra.r pennrerr!a.
nr$rnrxlul miskir p!d0 kcloDrpokKsl,
NI.dhtriilLrh srdah LreLhasiL dcnllanD.n.xpri.n iRlikdor
krhd'hrsllrDnr.srMr tcnrb.rdaraan
nrlsrlrdr.l
niskin 78.11',;.hrl
ini.t
uiiukrDh$sr
DDs $dah
berhrJilLirlrd
F_Laks0niarp,l,!arn
ncmh.rdayiannnsyrnul
nslin
slmDli
kc
ranegakontol
n
s)_rrdxl
dinrturalnlgoh
ltllnnpokseFnuhn)r
mc gclolab..hrsri
keeiaiaDrDluk
kcDeDLins.0scrdir
\ao!
diseptari
bc*am
Idrprcrnrltr.trtrg
DDSlala
kunci DonFcr Dhuali Sin.c.!rlx.!. l'cDrbcrdarmn. Kelonr|n)L KtrDrNenqlalu
unmnya
masyaEkat denjadinhkin
buku
kdenakumg
psge,
ictopiniskin
dalm
benlukninin.ya
kenudahan atlu haleri,Ddi
DJ.amn kcbidupmoden pada
ida
kini nerek! ljdatnerikntti
fasnns Pendidikaa lelayono kescharan.ds
herudrnm-kenudano laimyayde
tcsdia
pada jamln mnilcmSurarrono (2006)
nenjel4kd balm
kmiskir
sebusai suaru penyaklsosial ekonomi yans
haru
nendarat p€rhaliar khsusd,ri
remcilfiande
Lembaga Swadaya
Marldalat (LSM).
l'l.l
nri
bis
dillkrkan nelllui
BAB
I
PENDAIIULUAN
Msalan keniskinan
ncn
s lelahlma
0d! sejak dduluk .
Ptul.nr.e
penbdgmm dan
lengembaaemjskin
melaldi
tons.I,Menberdayakatr nasyaralat adalah upaya
utuk
meningkalkoh{kai
dm nanabatlapiw
masyar.lQldalan
kondisiskurans
rid
ntunlu
unlulnelep6kd
dinddi
pcruslap kemiskind dm keGrbelakeg&. Denga karalain
nenberdaya&m adalahmenampurb
.rtn
nenddirikd
naydatal
Meijawab
penodu
alas padahesai
L8 Juli 2007 bc.din Dhontcrkoh
P.dde,
aras ke{asma DhompctDhuni
LJfrum sinssal&c. dinrn0
.kivirtrs
urafr^nynsedekrh. dan
valal)
ymg ada di SunolenBmt.
Dinan!llokai penmll
m
dma 25% hiban
dd
75% pensenbangan Swber Data Meusia (SDM)dd
lenllenbeso
Ekononi (DDS, 2007).Salai
ratuprosrm
p€ns€nbdgd
€kononi DDS adalah SIDAYA, MeruIdkd progmn dma bergdnutut
Deneemkan sekorril
nrik.n deneanoplinalissi
F€iDodalannelalui
ba
ue
nodal
tunci
Muslimrn
dmlmbddaym
pelmi, nelaym dM pctcmak ya.8 bcrbsis nesjidDdrn
lroglm
ini DDS mendirikan
Kmpoe4
Senyun Pelenar (KSP),dimmadJm
pdlrd
i.i
DDs
nenssuald
pmann
pmb€Idaya
I
st drd kcpada pcrani araupet€nak bin@ (DDS. 2008).
KSP
yos
didirikd
bernma KelonpokTei
KSP Mardnaihilah yangdibfltul
pada &Iun 2008 di Tabek Balu, Keluraha AiaPd?i.
Kc@ah
(oto
Tmeah. Pad@s
-
Smatca BaE1. DDS nenbenrnn bdntuan 20 ekor satitali
daE ymg siap kawin (dibuahi),dd
neneldako
prosrd
t€nb€dayam dpodmpinAd nelalui
pdbio@
d@
pclalihe
pada kclompok. Angg.iakelompok did,lat ddi proses *leksi
ydg
kilent
sydat-sydal menjadi anssoladnehpkd oleh DDS (DDS,2003).
Kolo r,ngan ncropakm daedn
yeg
s
gatbdpotc6i
uniut
$kor
peremlm, dreranini
meniliki ladmg p€ngcnbalm runput 72 Fh. ueng.nadanla ,ote.si wilayah untul peremalaa kmna
jmbn
pendudul miskin ydne rerus ndinskar (4.? iula Kcp,la Kclu.rsapclmal
smbilan)ds
po8tu
l)Dsd!l!o
menberdayakan Easydalarniskin
nala
DDSncndinko
kelunpolsapi bali dua ymg siap ka*in (dibuani),
dd
nrensadal pbsnm
rFDrhin n dm pendmpinss pada lelonpok (DDS,20031.Lcnisl:.M
diKo."tade"
Ddn
riaa00
iq
ler.dLd Jt Kocladar
sar Sein.g berjaldnyapmetm
pcnbinaedd
pcndmpingmImyaElial
Diskin pada
kelonl.h KSt
Mtudhatihn, padahggal
l0
S.ptcnrbcr 2n0q diPolinsi
smalm
Beat
leruranra daeEb KoIaladdg,
Kabupatnladdg
larjnd.
K.la
Primel!
Kabupaten asam. Kaburat€nPrsmm
Barar danKabupard PesGir Selabn tedadi eempa
yma b€*ekuaru
?.6sR
d€ngu,kcddmm
7l
kilomelerde
pemukan laut ]ang bertGar did
n 5?lil.m€tsr
baml dayaPdorm.
Cempai.i
mcnimbulke banyalkNgie
nultude
ko.be
jiwa.
usahasrra
bDgunM-bangu.an yaretusal
dai
amrot(SliKIltR
P.ASLJMBAR, 2OO9).
Hal le*ebul nonD€nsmhi ansla keniskino di SumalcE
8!6r.
krEu
denc,hlp
tiga ,,r'1dl yairu ekonomi. sosial,du
linglusd.
Menmi
BaddP.nbdemm
Nasioml (BAPENAS) arela keniskinar Sunalera Bdat at armil
1,5% pada
talu
2010.Set
ini, 28,9%wrs/
tola belun sejil.\ted Angkti!!
dipertimlar
benmbankarda
Lingk
urbanisBijusa
menyunbane nn8k!pada
waktu-r€k!
FnenLuu,6/;Jar;
pedduduldi
ibulola Proritui S@ated Blral ini bie mencapai I .juraiiwa. Hal icncbur h@s Eodapar pfthatie $ususddi
pemerinlahdd
Lenbxga
S\adaya Maydalar
nelalui
pr6Ar.trp.nbdrt
yaM nayaralal (Slv\]]8R P.A SUMBAR.2009).Oleh sebab itu mala penuh insin nelihat pcrkcmbaneEn dan lclompok
KSI
Mardhatillanexi
ini,
kde.a
bisajadi
era16i
basi
DDs
uluk
Fmhandins
basi
penennb!
dd
l€nbasa
swadayalainrya
dalanrnurbcrdayokan
mlsymtat
niskin.
Berdsskm
hll
reebur
narro pc.ulis mensmbiljudul penelitid
'Pemd
Donp.t
Dhtdlo
Si^ee4lqte .rdlLM.n6.daw*an K.Io
pok Toni (S14di Kasus: KanpotdxSzzym
Pztenn, Mot.lhalilah di rdbekBalt,
tdttuhdn
AinPo.nh,Ii.caruton
Kdo fanEoh,Podans - Sutu|eru
aomr.
Basainda Pross berdninya k.lonpoh KsP Mardhaiillah?
Upaya apa eja
ydg
dilaLlrks DDS kpada kelonpok KSI'Mddhlilhh
dalmprcgldDenbina
danpedmpin8Bn!Baaainan, n$kcnbergrn usaha dan kebcrhtr\il& pro8rdn pen$etdayd
ndyardhal mGkin
ydg
didinkb
r,rJS
pada
kelo'npok
KSPt.
?.
I
.
Untul nedsetalui psses bedin.ya Kelonpok KSP Mardhdlilhh2
Mendiskipsikm proses pcmbinmdm pcndmpir$r
ytns
dil
tuktnDDS lfthadap Kelompolt KSP Mddhatillan.
l.
U.tuk nenseEnnipdtcnb
sa. usaha da.plostu
Donb.rdaydm yonedilatukan DI)s pada kclompok KSP Mardhatillah.
l,
.1. M.nfaat P€n.IiliM1.
DaFl
nembantuDonpel
Dhuta
Sihggdldgdala$
me.Ccvaluasiprcg@
SIDAYAdalm
penberdaya p€lad 3 stala dal@ kelodpokBAB
V
KESIMPULAI! DANSARAN
Derddarko hasil penelidd (KSg) Manlhdlillah
yds didiiko
kcsimpul
*bagaibenkutilada kelonpok K@poene SenFm Petenak Dompct Dhuafo Singg,lmg (DDS) didopal
L
Penbentul& kelompok KMtoens Saram PclcnEi (KSP) Mudhltiu.lrnerupale pcminlas
do.atlr Donpci Dbuafa Siregalms (DDS) unru!mcnbuar sbuln prognm tcmberdaym nasyarakat niskin yde bcrbasis
ncsjid. Kemudie DDS
relakulan
p€moli€tande
DenerM
dderdlwilayah
S@alm Bdat
untxk
penbut&
progr@
D€mberdlydndyMkat
miskin,dd
menebDka Tabek Balu.(eluBhd
Aia lacan,Kecmalm
tuto
Tansah,Padaa
sunarcr, RaraLten at
Fndii
prosHr.
DDSne@cdg progm
pmhddayamMNyaslal
MisLindengsn
nlda
Kmpoe.g
Senm
Petemat (KSP),es
kcmndimdi$sialissikm
ke
nsytrald
sLra
besclcki
dm ncl
akd
tsepalata
deng
.6ydatat yas
akmnajadi
a8gola KSP.KSI
ymsdidiitm
diben nama kelomDok KSP Mardhaijll.h dcnsanirnl.h
2.
DDSnenu@ko bdtum
bibil
Fpi
bali 20 ekorutut
ke 20oarg
dgCola
!e'onto{
KSP Mddhatilldde
pelatsl@ prcsm
pmbina
diberikr
mensemi ilmu asma.moivlsi ydB nslnobilhdi
dggorauntut
lcbih
nlju
dan
y
g
berkaild
dc.san
bids!
pelernakdr'Pela](samya
F€lalui
distusi lertikus.ficlrip
p€ser&bimar
darp(l1
td "e,or.ol
Dan
I'.lol m
d-1
n Jr 1'gd
)dg
dilaksmkm untut bidang acama pencapaiannva 9 I 6?%, bidans nroivasi
33.89%
dd
b;dmsFtehale
msihendli
]aitu 16,69%r.
Pe embbgd
usahd peremaldr sapi balidggola
KSP Mddladuanbelun lcrlitrar jelas kdena perialand
trognm
ymg baru 2luhd
{ldrjulah
mak sapidssola
KSP Mardnaduan boru 7 ekor lumlalrepi
kelompok KsP Mddhalillah sekdme 25 eko! dan betunadavMc diiual
Untuk indikalor keberhasild
pros@
p€mberdltm nasyanlalnislin
pada kelompok KSP Mddhatillah sudah dikatakan bis. b€nrasil kdenat8,33%
de
indikatorkeberhdil
nilanrya sudah nmcaputujlu
yansDisamkm kepada Donper Dhuara Singgalane (DDS) ag& bisa
nenotivdi
dgAota untuk bisanengeludlth
ide-ide untuLkcldcam
proam
dr
nembinbing
seola supayabie
lebih mmdinrdd
lebih nempcrhutitd6pek le*nn
penelihm
lemal
yms
dikelolamseol!
kelonpoh KSPDieFnkfl
kepada
lf,mbasa
Ssadaya
Masyaalat
(l-sM)
yanBDAI"I'AR PUSTAK
Abiltn. Z.2006. lenssenutan Sapi Paro,x. AstoDedia Media tustaka Ja,liaia. Adiql^E4 D. 19a2.
Ilnu ulalb
/a,r. UniaersiL?sPadjajm Pcs,
Bmduns.Aksi ACri Kmisius. 199r.
Ptr,nj,k
Betcrnak Sapi P.t.tns dth(t4? I{sisis.
Amsk'in,S 1969. Tipotoai Tahgga Patisipati
Ar\\tein Pneienn\,
IakdAa Bcrry,D.
1982. PokDk-j'akot PikiranLtala
tkti.loai
Cv
r€jawsli
P.ess.Blakely, !.1991
ltu
Pcternaktr. Cadjan Mada UnivssityPt$,
Yokyatana.[BPS]
Bldh
Puet Sfathtika 20ot . Masrarakat Miskin ProFi$isrn'tetu
RarutBad
Puat Shtislika. Padans.2008. PadlnR
Dalan
,lnskt
B^d@
Pret
Shristik4 Padms.[BPS]
Bade Puel
Sraristikt
JDEPSoSIDcparlcmo
Sosili
2002: 4 Mastvtdktt Miskin lntlohesia. Pnd^EBudinan. 2003.
Penbqd.yaan
Kdjid
leaittu
Maialah
likononi
tun Konrytet No.2- l.Fh^Ca Perelilio UdveBitlsGuntdma
Damono.
1993. latalaksdnat^oha
Sapi
Kaenqn.
YayosanKshn\
[DDS] Donpel Dhuah sinssa]lug.2A01.
Proft
Danp.tDhr.ia
SinAqalms Donp€L Dhuala Si.3salag, Paddg.
20A8. Kapoens
SeayuDleter"at,
Doip€l Dhuafa Sinegal s, Padms.Dirjen Perematd. 1992. Tentdhg Keteflttm-ketentuan Pokot
Peternak
danr(eserzrz,
It?ra,.
Diijen Pelermkan, Jal€rta.Fajsl.
S.2001.Fanot
Fornat Peh.litiah Sosi.l.t>t
Raia Gdfind6 Pcsdd4