JLd
PENGARUH IRADlASl GAMMA TERHADAP MUTU
BANDENG
(
6hanos chanos Forkskal
1
PRESTO
PADA PENYlMPAli
SUHU BEKU DAN SUHU KAMAR
KARYA ILMIAH
Oleh
S
U
D
~
N
I
C
18.1343
F A K U L T A S P E R I K A N A N
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOOOR
S
U
DI
N
I. P e n g a d I r a d i a s i Gamma T e r h d a p Tfutu Bande[Cnanos chanos Forkskal) P r e s t o Pada Penyhpanan Suhu Bek
dan Suhu Kanar (Di bawah b h b i n g a n '?ENilil?T= ZZHIRUDDIN seb
g a i ketua dan PTUNSM NAHA s e b a g a i anggotz).
Bandeng p r e s t o nerupakan modifikasi d a r i pindang ban
deng, n a u n t u l a n g dan durinya semua d e l a c keadaan 1.unak.
S e p e r t i produk olahan i k a n l a i n n y a , bsnder-z p r e s t o mudah
mengalami kerusakan dan kebusukan, Salah sazu cara untuk
mempe-Tanjang daya awet bandeng p r e s t o inL y a i t u dengan
menggunakan i r a d i a s i .
Tujuan p e n e l i t i e n ini un'cuk menpelajz-i pengaruh i r a
d i a s i gvnma terhadap mutu dan daya simpan bandeng p r e s t o
pada penyimpanan suhu beku dan suhu k a a r
.
P e n e l i t i a n i n i t e r d i r i a t a s dua k e l o q o k berdasarkan
suhu penyimpanan. Kelompok I dan kelompok
I1
masing-masid i b e r i perlakuan i r a d i a s i dengan d o s i s 0, 2.5,
5
dan7.5
kGy. Pada kelompok I penyimpanan d i l r l i a n selama 0,1, 2 dan
3
bulan pads suhu beku (-20°c), sedangkan kelom-pok
IT
penyimpanan dilakukan pada suhu k a a r selama'+,
2,4,
6, 8 dan 10 h a r i .Pengamatan pada s e t i a p lama p e n y i q a r s n untuk kelom-
pok I dan kelompok 11 n e l i p u t i u j i rnikrobiologi, u j i Tota
V o l a t i l e Ease Nitrogen (TVBN) dan u j i o r g a o l e p t i k . S e l a
i?u pada kelompok I juga dilakukan penguk-cran kadar p r o t e
kadar lemak dan kadar a i r , sedangkan pen&L<uran kadar pro
awal dan a k h i r p e n y i ~ a n a n .
Pada kelompok I , selama penyimpanan
jumlah
mikroba ban-deng p r e s t o i r a d i a s i
(2.5,
5 dan
7.5
kGy) dan t a q a i r a d i a s imengalami penurunan sedangkan angka TVSNE::J~ mengalami kena-
ikan. Xadzr p r o t e i n , kadar lemak dan k a d ~ r a i r bandeng
ares-lo i r a d i a s i
(2.5,
5
dan7.5
kGy) dan tanpa i r a d i a s i ber-flluktuasi selama penyimpanan.
Kutu
bandeng p r e s t o i r a d i a s i(2.5, 5
dan7.5
kGy) maupun tanpa i r a c i a s i masih d i t e r i mp a n e l i s s m p a i penyimpanan bulan keciga.
Pada b u l a n k e t i g a d i p e r o l e h d a t a s e b ~ g a i b e r i k u t :
-
Bandeng p r e s t o i r a d i a s i2.5
kGy mengancung mikroba 23.3
x
10 k o l o n i p e r gram, angkaTVBM 93.24
mgN
p e r 100 gram, kadar p r o t e i n 28.0%,
kadar lemak9.03
%,
kaa i r
58.99
%
dan n i l a i o r g a n o l e p t i k 7.L.-
Bandeng p r e s t o i r a d i a s i5
kGy dengan n i l a i c r g a n o l e p t i 27.6
mengandung mikroba3.0
x
10 k o l o n i p e r gram, angkaT E i N
95.13
mgN
p e r100
gram,
kadar p r o t e i n27.61
?<, ka-d a r lemak
5.13
%
dan kadar ail-61
-56
%.
-
B n d e n g p r e s t o i r a d i a s i7.5
kGy dengan n i l a i o r g a n a l e p t i k2
7.6
mengandung mikroba2.7
x
'10 k o l o n i p e r gram, angkaT W
88.20
mg N p e r100
gram,
kadar p r o z e i n26.93
%,
ka-d a r lemak
7.87
%
dan kadar a i r59.72
%.
-
Bandeng p r e s t o tanpa i r a d i a s i mengan2urg mikroba tian ang- ka T m 1 yang l e b i h t i n g g i daripada bansang p r e s t o i r a d i a -3
s e r t a n i l a i o r g a n o l e p t i k 7.5.
H a s i l p e n e l i t i a n pada kelompok
I1
mesunju2ikan b&wai r a d i a s i d a p a t mempertahankan mutu bandesv . p r e s t o dengan
menurur24an jumlah mikroba dan angka
TVBN
sehingga memper-panjang masa simpannya. 3andeng p r e s t o i r a d i a s i 2.5 kGy
mempunyai nasa simpan 6 h a r i dengan n i l a i o r g a n o l e p t i k
8
6.7, j w l a h mikrobz 2.b
x
10 k o l o n i p e r gram dan angkam N 101.L3 mg
N
p e r 100 gram.Bandesg p r e s t o i r a d i a s i 5 kGy dengan masa simpan
8
h a r i mempunyai n i l a i o r g a n o l e p t i k 6.3, nengandung mikro-5
ba 2.5
x
10 koloni p e rgram
dan angkaT D N
100.17 mg N p e r I 0 0 grm.Banderg p r e s t o i r a d i a s i 7.5 kGy dengan n i l a i organolep-
t i k
6.7
pada h a r i ke-10 belum d i t o l a k p a n e l i s . Bandengp r e s t o i d mengandung mikroba 6,,6
x
10' k o l o n i p e r gramdan angka '_"VBN 101.43 mg N p e r '100 gram.
Bandexg p r e s t o yang t i d a k d i i r a d i a s i hanya mempunya
masa s h y a n selama 2 h a r i dengarl n i l a i organolepkik 6.9, 5
j m l a h n i k r o b a 5.7
x
10 k o l o n i p e r gram dan angkaTVBN
91.35 mg
N
p e r 100gram.
Pada awal penyimuanan, bancleng p r e s t o i r a d i a s i 2.5
mapunyai kadar p r o t e i n 27.50
76
dan kadar a i r 60.01%,
han-deng p r e s t o i r a d i a s i 5 kGy mempunyai kadar p r o t e i n 25.21 i%
dan kadar a i r 59.25
%,
bandeng p r e s t o i r a d i a s i 7.5 kGy mem-punyai kadar p r o t e i n 28.23
%
dar: kadar a i r 60.57%
s e r t abandeng p r e s t o tanpa i r a d i a s i mempunyai kadar p r o t e i n
JLd
PENGARUH IRADlASl GAMMA TERHADAP MUTU
BANDENG
(
6hanos chanos Forkskal
1
PRESTO
PADA PENYlMPAli
SUHU BEKU DAN SUHU KAMAR
KARYA ILMIAH
Oleh
S
U
D
~
N
I
C
18.1343
F A K U L T A S P E R I K A N A N
I N S T I T U T P E R T A N I A N BOOOR
S
U
DI
N
I. P e n g a d I r a d i a s i Gamma T e r h d a p Tfutu Bande[Cnanos chanos Forkskal) P r e s t o Pada Penyhpanan Suhu Bek
dan Suhu Kanar (Di bawah b h b i n g a n '?ENilil?T= ZZHIRUDDIN seb
g a i ketua dan PTUNSM NAHA s e b a g a i anggotz).
Bandeng p r e s t o nerupakan modifikasi d a r i pindang ban
deng, n a u n t u l a n g dan durinya semua d e l a c keadaan 1.unak.
S e p e r t i produk olahan i k a n l a i n n y a , bsnder-z p r e s t o mudah
mengalami kerusakan dan kebusukan, Salah sazu cara untuk
mempe-Tanjang daya awet bandeng p r e s t o inL y a i t u dengan
menggunakan i r a d i a s i .
Tujuan p e n e l i t i e n ini un'cuk menpelajz-i pengaruh i r a
d i a s i gvnma terhadap mutu dan daya simpan bandeng p r e s t o
pada penyimpanan suhu beku dan suhu k a a r
.
P e n e l i t i a n i n i t e r d i r i a t a s dua k e l o q o k berdasarkan
suhu penyimpanan. Kelompok I dan kelompok
I1
masing-masid i b e r i perlakuan i r a d i a s i dengan d o s i s 0, 2.5,
5
dan7.5
kGy. Pada kelompok I penyimpanan d i l r l i a n selama 0,1, 2 dan
3
bulan pads suhu beku (-20°c), sedangkan kelom-pok
IT
penyimpanan dilakukan pada suhu k a a r selama'+,
2,4,
6, 8 dan 10 h a r i .Pengamatan pada s e t i a p lama p e n y i q a r s n untuk kelom-
pok I dan kelompok 11 n e l i p u t i u j i rnikrobiologi, u j i Tota
V o l a t i l e Ease Nitrogen (TVBN) dan u j i o r g a o l e p t i k . S e l a
i?u pada kelompok I juga dilakukan penguk-cran kadar p r o t e
kadar lemak dan kadar a i r , sedangkan pen&L<uran kadar pro
awal dan a k h i r p e n y i ~ a n a n .
Pada kelompok I , selama penyimpanan
jumlah
mikroba ban-deng p r e s t o i r a d i a s i
(2.5,
5 dan
7.5
kGy) dan t a q a i r a d i a s imengalami penurunan sedangkan angka TVSNE::J~ mengalami kena-
ikan. Xadzr p r o t e i n , kadar lemak dan k a d ~ r a i r bandeng
ares-lo i r a d i a s i
(2.5,
5
dan7.5
kGy) dan tanpa i r a d i a s i ber-flluktuasi selama penyimpanan.
Kutu
bandeng p r e s t o i r a d i a s i(2.5, 5
dan7.5
kGy) maupun tanpa i r a c i a s i masih d i t e r i mp a n e l i s s m p a i penyimpanan bulan keciga.
Pada b u l a n k e t i g a d i p e r o l e h d a t a s e b ~ g a i b e r i k u t :
-
Bandeng p r e s t o i r a d i a s i2.5
kGy mengancung mikroba 23.3
x
10 k o l o n i p e r gram, angkaTVBM 93.24
mgN
p e r 100 gram, kadar p r o t e i n 28.0%,
kadar lemak9.03
%,
kaa i r
58.99
%
dan n i l a i o r g a n o l e p t i k 7.L.-
Bandeng p r e s t o i r a d i a s i5
kGy dengan n i l a i c r g a n o l e p t i 27.6
mengandung mikroba3.0
x
10 k o l o n i p e r gram, angkaT E i N
95.13
mgN
p e r100
gram,
kadar p r o t e i n27.61
?<, ka-d a r lemak
5.13
%
dan kadar ail-61
-56
%.
-
B n d e n g p r e s t o i r a d i a s i7.5
kGy dengan n i l a i o r g a n a l e p t i k2
7.6
mengandung mikroba2.7
x
'10 k o l o n i p e r gram, angkaT W
88.20
mg N p e r100
gram,
kadar p r o z e i n26.93
%,
ka-d a r lemak
7.87
%
dan kadar a i r59.72
%.
-
Bandeng p r e s t o tanpa i r a d i a s i mengan2urg mikroba tian ang- ka T m 1 yang l e b i h t i n g g i daripada bansang p r e s t o i r a d i a -3
s e r t a n i l a i o r g a n o l e p t i k 7.5.
H a s i l p e n e l i t i a n pada kelompok
I1
mesunju2ikan b&wai r a d i a s i d a p a t mempertahankan mutu bandesv . p r e s t o dengan
menurur24an jumlah mikroba dan angka
TVBN
sehingga memper-panjang masa simpannya. 3andeng p r e s t o i r a d i a s i 2.5 kGy
mempunyai nasa simpan 6 h a r i dengan n i l a i o r g a n o l e p t i k
8
6.7, j w l a h mikrobz 2.b
x
10 k o l o n i p e r gram dan angkam N 101.L3 mg
N
p e r 100 gram.Bandesg p r e s t o i r a d i a s i 5 kGy dengan masa simpan
8
h a r i mempunyai n i l a i o r g a n o l e p t i k 6.3, nengandung mikro-5
ba 2.5
x
10 koloni p e rgram
dan angkaT D N
100.17 mg N p e r I 0 0 grm.Banderg p r e s t o i r a d i a s i 7.5 kGy dengan n i l a i organolep-
t i k
6.7
pada h a r i ke-10 belum d i t o l a k p a n e l i s . Bandengp r e s t o i d mengandung mikroba 6,,6
x
10' k o l o n i p e r gramdan angka '_"VBN 101.43 mg N p e r '100 gram.
Bandexg p r e s t o yang t i d a k d i i r a d i a s i hanya mempunya
masa s h y a n selama 2 h a r i dengarl n i l a i organolepkik 6.9, 5
j m l a h n i k r o b a 5.7
x
10 k o l o n i p e r gram dan angkaTVBN
91.35 mg
N
p e r 100gram.
Pada awal penyimuanan, bancleng p r e s t o i r a d i a s i 2.5
mapunyai kadar p r o t e i n 27.50
76
dan kadar a i r 60.01%,
han-deng p r e s t o i r a d i a s i 5 kGy mempunyai kadar p r o t e i n 25.21 i%
dan kadar a i r 59.25
%,
bandeng p r e s t o i r a d i a s i 7.5 kGy mem-punyai kadar p r o t e i n 28.23
%
dar: kadar a i r 60.57%
s e r t abandeng p r e s t o tanpa i r a d i a s i mempunyai kadar p r o t e i n