• Tidak ada hasil yang ditemukan

nguoi thong minh giai quyet van de nhu the nao

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2017

Membagikan "nguoi thong minh giai quyet van de nhu the nao"

Copied!
57
0
0

Teks penuh

(1)
(2)

Ng iăthôngăminhăgi iăquy tăv năđ ănh ăth ănƠo?ă Originalătitle:ă

Problem Solving 101: A Simple Book for Smart People byăKenăWatanabeă

Copyrightă©ă2007,ă2009ăbyăKensukeăWatanabeă VietnameseăEditionă©ăbyăFirstăNewsăậăTriăViet.ă

PublishedăbyăarrangementăwithăDeltaăStudio,ăInc.ăc/oăLevineăGreenbergăLiteraryăAgency,ăInc. throughăTuttle-MoriăAgencyăCo.,ăLtd.ă

(3)

L iănóiăđ u

Chúngătaăluônăph iăđ aăraănh ngăquy tăđ nhătrongăđ i.ăDùăb nălƠăsinhăviênăhayălƠăph ăhuynhăh c sinh,ălƠădoanhănhơn,ăhayăcóălƠăt ngăth ngăMỹăđiăn aăthìăngƠyăngƠyăb năv năph iăđ iăm tăv iănhi uăv n đ ăc năđ căgi iăquy t.ăNh ngăv năđ ă yăcóăth ăr tăkhácănhau:ăCóăth ăb năph iăv tăquaăkỳăthiămôn toán,ăph iăquy tăđ nhăxemănênăs ngă ăđơu,ăho căđangăph iătìmăcáchăc iăthi nătìnhăhìnhăho tăđ ngăc a côngătyầăCũngăcóăkhiăv năđ ăc aăb năch ălƠăb nămu năgi măđiăvƠiăcơnăhayăđ năgi năh năch ălƠălƠm saoăđ ăch iăgolfăgi iăh n.

Dùăv năđ ăc aăb năl năhayănh ,ăchúngătaăđ uăph iăđ tăraănh ngăm cătiêuăchoăchínhămình,ădámăđ i m tăv iăth ătháchăvƠăn ăl căv tăqua.

Tôiăvi tăcu năsáchănƠyăv iămongămu nămangăl iăchoăm iăng iăm tăph ngăphápăđ năgi năđ đ ngăđ uăv iănh ngăv năđ ăr căr iătrongăcu căs ng.ăNh ngătôiăs ăkhôngăđ aăraăm tăt păh pănh ngăkỹ nĕng.ăGi iăquy tăv năđ ăkhôngăch ăc năcácăkỹănĕng,ămƠăcònăc năh nălƠăm tăh ăth ngăt ăduyăgiúpăcon ng iăphátăhuyăt iăđaăkh ănĕngăc aămìnhăvƠăt oăraăm tăth ăgi iăt tăđẹpăh n.ăNh ngăng iămu năgi i quy tăv năđ ăth căs ăítăkhiăch pănh nănh ngăđi uăki năhi năcóămƠăluônăch ăđ ngătìmăcáchăc iăthi nămôi tr ngăxungăquanhămình.ăHưyăt ngăt ngăth ăgi iăs ăthayăđ iăraăsaoăn uănh ngănhƠălưnhăđ oănh MahatmaăGandhi,ăMartinăLutherăKingăJr.,ăEleanorăRoosevelt,ăJohnăF.ăKennedyăvƠăSteveăJobsăthi uăđi nh ngătácăphongă y.

Tôiăhyăv ngăcu năsáchănƠyăs ătruy năđ ngăl căchoătrẻăemăvƠăc ăng iăl năđ ăchúngătaăphátătri n l iăt ăduyăch ăđ ng,ătr cătiênălƠăbằngăcáchăv tăquaănh ngăkhóăkhĕnătrongăcu căs ngăb năthơn.ăSau khiăđưăh căđ căcáchăgi iăquy tănh ngăv năđ ăcáănhơn,ăb năs ăth yărằngămìnhăhoƠnătoƠnăcóăth ăv n t iănh ngăm ă căvƠăthƠnhăt uăl nălao.

T iăsaoătôiăvi tăcu năsáchănƠy?

Tr căkhiăb tătayăvƠoăvi tăcu năsáchănƠy,ătôiălƠăc ăv năc aăt păđoƠnăt ăv năqu nălỦătoƠnăc u McKinseyă&ăCompany.ăSu tăsáuănĕmăli n,ătôiălƠmăvi căv iănhi uăcôngătyăl nătrênăth ăgi iănhằmăgiúp h ăgi iăquy tănh ngăkhóăkhĕnătrongăkinhădoanhăbằngăm tăb ăcôngăc ăđ năgi nănh ngăh tăs căhi uăqu .

ĐóălƠănh ngăcôngăc ămƠăaiăcũngăcóăth ăs ăd ng.ăNh ngăcôngăc ănƠyăkhôngăđòiăh iăph iăcóăph n m mămáyătínhăph căt păhayăt păh pănh ngăchuyênăgiaăphơnătíchăhƠngăđ uămƠăch ălƠăcáchăti păc năgiúp t ăduyăc aăm tăcáănhơnătr ănênăthoángăh năvƠăcóătr tăt ăh năđ iăv iăv năđ ,ăđ ăt ăđóătìmăraăm tăgi i phápăkh ăthiăth tărõărƠng.

Nĕmă2007,ăth ăt ngăNh tăch năngƠnhăgiáoăd călƠmă uătiênăhƠngăđ uăc aăqu căgia.ăKhiăc ăn c h ngăs ăt pătrungăvƠoăh ăth ngăgiáoăd c,ătôiăb ăthôiăthúcălƠmăb năph năc aămình.ăM cădùănh ngăch doanhănghi p,ăcácănhƠăs ăph măvƠănhi uăchínhătr ăgiaăt ălơuăđưăth ngănóiăđ năs ăthayăđ iăt ăắph ng phápăgiáoăd căchúătr ngăvƠoătríănh ”ăsangăắph ngăphápăgiáoăd căchúătr ngăvƠoăgi iăquy tăv năđ ” nh ngăch aăaiătìmăraăm tăgi iăphápăv ngăch căvƠăhi uăqu ăđ ăhi năth căhóaăđi uănƠy.

(4)

Th ăr iăm tăđi uăkinhăng căđưăx yăra:ăcu năsáchănh ăm tăqu ăbomăbùngăn ăm nhăm ătrongănhi u gi iăđ căgi ă-ăkhôngăch ălƠănh ngăđ căgi ănh ătu iănh ăbanăđ uătôiăd ăđoán.ăNóăb tăđ uăbùngăcháy trongăphơnăkhúcădoanhănhơnăvƠătr ăthƠnhăcu năsáchăbánăch yănh tăv ăđ ătƠiăkinhădoanhăt iăNh tăB n trongănĕmă2007.ăSauăđóăcu năsáchăđ căđ căgi ătrongăgi iăgiáoăd căráoări tăki mătìm.ăVƠăcònăr t nhi uănh ngăđ căgi ăkhácăcũngăsĕnălùngăvƠăcoiăcu năsáchănƠyănh ăm tăcu năcẩmănangăchoăriêngămình. Hóaăraăcóăr tănhi uăđ căgi ă ătu iătr ngăthƠnhăc aăNh tăB n,ăt ănh ngăb căph ăhuynhăh căsinh,ănh ng giáoăviênăchoăđ nănh ngănhƠălưnhăđ oăqu nălỦăc păcaoăc aănhi uăt păđoƠnăl năđ uăđangăkhaoăkhátătìm ki măm tăph ngăphápăh ngăd nănh ngăkỹănĕngăgi iăquy tăv năđ ăđ năgi năvƠăhi uăqu .

LúcănƠyătôiăb tăđ uăt pătrungăvƠoăvi căgiúpătrẻăemăápăd ngăcácăph ngăphápăgi iăquy tăv năđ vƠoăth căti n.ăTôiănghƿăchúngătaăc nănh năm nhăvƠoănh ngăkinhănghi mămƠăb nătrẻăthuănh năđ căt khiătrongăđ uăchúngăxu tăhi năm tăỦăt ng,ăr iăb tătayăvƠoăkh iăđ uăỦăt ngăđóăvƠăcu iăcùngălƠărútăra bƠiăh căt ăc ăthƠnhăcôngăvƠăth tăb i.ăVìăv y,ătôiăt oăc ăh iăchoăcácăemăh căh iăt ănh ngăbƠiăh cătình hu ngăth căt ătrongăcu căs ngănhi uăh năthayăvìăch ăh cănh ngăbƠiăh cătrênăl p.

Khiăti năhƠnhăcôngăvi căd yăd ăb nătrẻ,ătôíăkhôngăm ăđ uăbằngăcáchăd yănh ngăkỹănĕngătrong cu năNg iăthôngăminhăgi iăquy tăv năđ ănh ăth ănƠo?ătrênăl p.ăThayăvƠoăđó,ătôiăđ ăchoăchúngăđ c h cătheoăcáchănh ăWarrenăBuffettăđưăt ngăh c.ăBuffettăđưăh căđ căkinhănghi măkinhădoanhăđ uătiên c aămìnhăkhiăôngăch ăm iăsáuătu i,ăbằngăcáchămuaănh ngăchaiăCocaăt ăc aăhƠngăc aăôngăn iăvƠăbánăl i ki măl i.ăCácăh cătròăc aătôiăb tăđ uăkinhădoanhăđ ăĕnăvƠăn cău ngătrênăm tăchi c

Volswagenăđ iă1965ămƠătôiăđưădƠnhăcôngăs căs aăl iălƠmăc aăhƠngăl uăđ ngăchoăb nătrẻ.ăB nătrẻ t ăquy tăđ nhăs ăbánănh ngăđ ăĕnăvƠăn cău ngăgì,ăbánă ăđ aăđi mănƠoăvƠălƠmăth ănƠoăđ ăv tăquá đ cănh ngănhómăbánăhƠngăkhácăch ăbằngăchínhănh ngăs năphẩmăt ătayămìnhăn uăn ngăvƠăch ăbi n. B nătrẻăkhôngănh ngăđưăh căđ cănh ngăkỹănĕngăgi iăquy tăv năđ ămƠăcònălƿnhăh iăđ căc ănh ngăkỹ nĕngălưnhăđ o,ăc ngătác,ătínhăsángăt o,ăs ăkiênătrì,ăkh ănĕngăthuăhútăkháchăhƠngăvƠăliênăt căđ iăm iăđ bi năm cătiêuăthƠnhăhi năth c.ăCh ăsauătr iănghi măđó,ătôiăm iăh ătr ăbằngăcáchăđ aăraănh ngăcơuăh i quanătr ngăđ ătraoăchoăcácăemănh ngăkỹănĕngăgi iăquy tăv năđ ămƠăchúngăs ăth yăv ăcùngăb ăíchătrong nh ngăd ăánăt ngălai.

RõărƠngălƠăgiáătr ăc aăl iăt ăduyăt pătrungăvƠoăgi iăquy tăv năđ ăđưăđ căm ăr ng,ăv tăxaăkh i ph măviăl păh căđ ăđiăvƠoăm iăm tăc aăđ iăs ng.ăNóăgiúpătaăki măsoátănh ngăkhóăkhĕnăth ătháchăvƠ cũngăgiúpătaăt oăraăm tăth ăgi iăt tăđẹpăh n.

(5)

BÀIă H Că S ă 1:ă BÀIă H Că CĔNă B Nă Đ ă GI I

QUY TăV NăĐ

KHỌNGăBAOăGI ăLÀăQUỄăMU NăĐ ăTR ăTHÀNHăNG

IăBI TăCỄCH

GI IăQUY TăV NăĐ

ĐơyălƠăm tăcu năsáchăh ngăd năcáchăgi iăquy tăv năđ .ăS ăcóănhi uăth ătháchăkháăl tăléoăậăl t léoăđ năm căcóăl ăh uăh tăm iăng iăph iăgi ătayăđ uăhƠng.ăNh ngănh ngăNg Bi t-Cách-ăGi i-Quy t-V n-Đ ăkhôngăgi ngănh ăh uăh tăm iăng iăậăm cădùăh uăh tăm iăng iănênăh căcáchălƠmăđ c nh ăh .

Nh ăb năth y,ănh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-ăQuy t-V n-Đ ăcóăth ă ănhi uăđ ătu iăkhácănhau, hìnhăvócăc ăth ăcũngăkhácănhau.ăCóăth ăb năt ngărằngăh ăcóătƠiănĕngăđ căbi tăhayăítăraăcóăv nămayăkha khá,ănh ngăth tăs ăh ăcũngăch ălƠănh ngăng iănh ăb nănh ngăl iăh năb nă ăch ăh ăđưăh căđ căcách t ăduy,ăcáchăraăquy tăđ nhăvƠăhƠnhăđ ngăc aăriêngămình,ăt ăđóăđ nhăhìnhăchoămìnhăm tăcu căs ngănĕng đ ng.ăNh ngăconăng iă yăđưăt ăđúcăk tăvƠătìmătòiăđ cănh ngăcôngăc ăgi iăquy tăv năđ ăr tăcóăích trongăcu căs ng.

N uăb nălƠmătheoăcácăbƠiăh căr tăđ năgi nătrongănh ngătrangăsáchănƠy,ăb năcũngăcóăth ătr ăthƠnh m tăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-ăĐ .ăB năđ ngăchoărằngăcu căs ngăc aăb năđangăv tăngoƠi t măki măsoát,ămƠăhưyănh năl yătráchănhi măv ămìnhăvƠăt ăđó,ăt ngăb căthayăđ iăth ăgi iăxungăquanh. Đ ngăđ ăb năthơnăb ănh ngăkhóăkhĕnăth ătháchăhƠngăngƠyăđánhăg cămƠăhưyăh căcáchătr iănghi măvƠ v tăquaănh ngăkhóăkhĕnăth ătháchăđó.

Sauăkhiăđ căxongăcu năsáchănƠyăb năs ăth yămìnhăth tăs ăti năb ăh năr tănhi u.ăNh ngăm ă căvƠ m cătiêuăd ngănh ăluônănằmătrongăt mătayăb n.ăB năs ăthƠnhăcôngătrongăb tăkỳălƿnhăv cănƠoămƠăb n cóăđ ăđamămêăvƠăócăt ngăt ngăđ ăkiênătrìătheoăđu i.

căm ăhayăm cătiêuăc aăb năcóăth ăch ăđ năgi nălƠătr ăthƠnhăm tăvũăcôngăgi iăh năhayăbi tăcách lƠmăbánhăng tăki uăPháp.ăCũngăcóăth ălƠăm tăm cătiêuăl năh nănh ăđi uăhƠnhăchínhăph ăho căgi iăquy t th măh aănóngălênătoƠnăc u.ăDùăđóălƠăgìăthìăb năcũngăs ăh căđ căcáchăgi iăquy t.

Gi iăquy tăv năđ ălƠăm tănĕngăl căkhôngăch ăgi iăh nă ăm tăs ăítăng iămayăm n.ăTh tăraăđóălƠ m tăkỹănĕngăvƠăm tăthóiăquenămƠăchúngătaăhoƠnătoƠnăcóăth ăh căđ c.ăCu năsáchănƠyăs ăgi iăthi uăcho b năcáchăti păc năđ ăgi iăquy tăv năđ ăc ăb năthôngăquaăbaătìnhăhu ngăth căti n:

Nh ngăNg iăThíchăN măậăm tăbanănh căm iăraăđ iăđangăc ăg ngă năđ nhăs ăl ngăkhánăgi ăhơm m .

JohnăB chăTu că-ăm tăthanhăniênăsángăd ănuôiăhoƠiăbưoătr ăthƠnhăh aăsƿăđ ăh aăviătínhăđangăc n muaăchi cămáyătínhăđ uătiên.

Kiwiă-ăm tăc uăth ăbóngăđáăđ yăđamămêăđangătìmătrungătơmăhu năluy năt tănh tă ăBrazil.

Cu năsáchăcũngăcungăc păchoăb năđ yăđ ănh ngăkỹănĕngăgi iăquy tăv năđ ăđưăđ căch ngăminh trongăth căti n,ăđơyăcũngăchínhălƠănh ngăkỹănĕngămƠănhi uăcôngătyăvƠăt păth ,ăcáănhơnătrênătoƠnăth ăgi i v năd ngăthƠnhăcôngăđ ăgi iăquy tăv năđ .ăNh ngătr căkhiăb tăđ uăh căcáchăti păc năgi iăquy tăv n đ ,ăchoăphépătôiăgi iăthi uăv iăb nănh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăcùngănh ngăng i b năc aăh .

(6)

Đ nălúcănƠy,ăcóăl ăb năcònăch aăbi tăchínhăxácăđi uăgìăkhi năng iătaătr ăthƠnhăNg i-Bi t-Cách-ăGi i-Quy t-V n-Đ .ăTr cătiên,ăhưyănóiăv ănh ngăng iăkhôngăbi tăcáchăgi iăquy tăv năđ . Nhi uăquanăđi măthôngăth ngăcóăth ăgơyătr ăng iăchoăvi căgi iăquy tăv năđ ăhi uăqu .ăM cădùănh ng nhơnăv tăsauăđơyăcóăth ălƠăb cătranhăbi măh aăc aăm tăs ăng iăcóăth tăngoƠiăđ i,ătôiăv năch cărằng b năs ăth yăcóăgìăđóăr tăquenăthu că ănh ngănhơnăv tăkhôngăbi tăcáchăgi iăquy tăv năđ ăđó.ăCh cărằng b năs ăg pănh ngăng iănh ăth ătrongătr ngăh căhayătrongăcôngăs .ăCóăth ăđóălƠăb năbèăhayăng i thơnăc aăb n.ăM tăs ănhơnăv tăth măchíăcóăth ăkhi năb năliênăh ăt iăchínhăb năthơnămình!

Víăd ănh ăcôăTh ăDƠi.

CôăTh ăDƠiătiêuăbi uăchoălo iăng iăluônăb ăcu căngayăkhiăph iăđ iăm tăv iăth ăthách,ăchoădù th ătháchăđóăchẳngăh ătoătátăgì.ăĐ ngătr căkhóăkhĕn,ăcôăch ăth ădƠiăvƠănói:ăắTôiăkhôngăbaoăgi ălƠm đ căvi căđó”.ăĐi uăđóăcóănghƿaălƠăk ăc ăkhiăc ăth ălƠmăvi căđóăthìăcôăv năkhôngăth ănƠoăthƠnhăcông. Đôiălúcăcôăcũngăcóănh ngăỦăt ngătuy tăv iăhayănh năbi tăđ căm tăs ăv năđ ăv năcóăkh ănĕngăgi i quy t.ăNh ngălúcănƠoăcôăcũngăs ăv păngưăvƠăb ăm iăng iăc iănh o.ăTh ănênăthayăvìănóiăraăhayăhƠnh đ ng,ăcôăch ăng iăth ăng iămƠăth tăv ngăv ăb năthơn.

CôăTh ăDƠiăkhôngăki măsoátăđ căcu căs ngăc aăchínhămình.ăCôăth yănh ăkhôngăaiăhi uămìnhăvƠ đ ăl iăchoăm iăng iăchungăquanhăkhiăr căr iăx yăra.ăCôăluônăl păđiăl păl iănh ngăcơuăth ănƠy:

ắTôiăkhôngăbaoăgi ălƠmăđ căđi uăđó.ăTôiăkhôngăgi iătrongălƿnhăv căđó.”

ắTôiăs ăkhôngăth ăđơu.ăN uătôiăth tăb iăthìăsao?ăNg iătaăs ăc iătôiăchoămƠăxem.” ắT iăchaămẹătôi.ăT iăcáiăxưăh iănƠy.ăT iăc ăb năn a!”

ắChẳngăaiăch uăhi uătôi.ăChẳngăaiăquanătơmăđ nătôi.ăNg iătaăluônăxaălánhătôi.”

Th ănh ngăchƠngăCh ăTríchăthìăhoƠnătoƠnăng căl i,ăkhôngăbaoăgi ăchƠngăng iălênăti ng.ăChƠngălƠ m tăng iăch ătríchăchuyênănghi p.ăDùăk ăho chăth ănƠoăchĕngăn a,ăchƠngăcũngăluônăs năsƠngăch ăra cácăthi uăsótăvƠăbácăb ăỦăt ngăc aăng iăkhác.ăN uăaiăđóăth ălƠmăvi căgìăvƠăth tăb i,ăchƠngăs ălƠ ng iăđ uătiênălênăti ng:ăắTôiăđưăb oămƠ!”.ăChƠngăr tăhƠoăh ngăchêătráchăng iăkhácăm iăkhiăcóăsai sótăx yăra.

ChƠngăcóăth ănóiăr tănhi uăv ăsaiăsótăc aăm iăng iănh ngăd ngănh ăchẳngăm yăkhiăđ ăc păđ n saiăl măc aăb năthơn.ăB năbi tăđ y,ăđ ngăbênăngoƠiămƠăch ătríchăth ngăr tăd ,ănh ngăb tătayăvƠoălƠm thìăth tăs ăkhôngăđ năgi năchútănƠo.ăNgayăc ăkhiăbi tăcáchălƠmăm iăvi căđiăn aămƠăb năkhôngăch uăx n tayăvƠoălƠmăthìăcũngăchẳngăíchăgì.ăChƠngăCh ăTríchăkhôngănh năraărằngăng iătaăkhôngăh ăhƠiălòng tr cănh ngăl iăch ătríchăc aăchƠngăvìăh ăm iăchínhălƠănh ngăng iăth căs ăb ăcôngăs căđ ăc ăg ng hoƠnăthƠnhăcôngăvi c.ăCóăth ăchƠngăquáăs ătráchănhi măvƠăkhôngădámăđ iădi năv iăs ăth tălƠăchính chƠngăđưălƠmăsai.

Cóăth ăb năs ăngheăchƠngăCh ăTríchăhayănóiănh ngăcơuăth ănƠy:

ắXemănƠo,ăch căch năvi căđóăs ăkhôngăthƠnhăcông.ăSaoămƠăng ăngẩnăth ăch !” ắTôiăđưănóiălƠăm iăvi căs ăr iătinhălênămƠ.ăT tăc ălƠăt iăc u.”

ắNƠy,ătôiăđưănóiăchoăc uăbi tălƠănênălƠmăgì.ăV yămƠăt iăsaoăc uăv năkhôngălƠmăđ c?”

ChƠngăCh ăTríchăcóăth ăkhi năb năxu ngătinhăth n,ăcònăcôăM ăM ngăthìăđ uăócălúcănƠoăcũngănh ătrênămơy.ăCôăthíchăđ aăraănh ngăỦăt ngăm i.ăNh ngăm iăvi căchẳngăti nătri năđ căt iăđơu.ăCô chẳngăbaoăgi ăthèmăsuyănghƿăxemălƠmăth ănƠoăđ ăbi nănh ngăỦăt ngăđóăthƠnhăk ăho chăth căs ăvƠ ch căch năchẳngăbaoăgi ămu nălƠmăxongăvi căgì.ăCôăhƠiălòngăv iăvi căch ăsuyănghƿăv ănh ngăm ă c vƿăđ iăc aămình.ăDùăsaoăthìătrongăđ uăcô,ăchúngălúcănƠoăcũngăt tăh năsoăv iătrongăth căt .

CôăM ăM ngăcóănh ngăm ă căr tătáoăb oăậănh ngă căm ăd ngănh ăchẳngăbaoăgi ăcóăth ătr thƠnhăhi năth c:

ắMìnhămu năvi tăm tăcu năti uăthuy t!”

(7)

ắMìnhămu năkhiăl nălênăs ătr ăthƠnhăbácăsƿ.”

ắMìnhălƠăconăng iăc aăỦăt ng.ăĐ ngălƠmămìnhăr iăv iănh ngăchiăti tăv năv t.”

N uăg păchƠngăXôngăXáoăl năđ u,ăb năs ăth yăchƠngăr tăgi ngăm tăng iăgi iăquy tăđ căv năđ . Ch căch năchƠngăkhôngăph iălƠălo iăng iăloăng iătr cănh ngăkhóăkhĕnăvƠăkhôngăh ăcóănh ngăỦănghƿ tiêuăc c.ăKhiăcóăsaiăsótăx yăra,ăchƠngănhanhăchóngăb tătayăvƠoăhƠnhăđ ng.ăChƠngăluônănhìnănh năs vi căbằngătháiăđ ăắTôiăkhôngăth ăthayăđ iăquáăkh .ăNh ngăngayălúcănƠyăđơyătôiăcóăth ălƠmăđ căm t vi căgìăđó”.ăRõărƠngălƠăchƠngăXôngăXáoăr tăngoanăc ngăvƠănĕngăđ ng.

Tuyănhiên,ăn uăchƠngăbi tăd ngăl iăvƠăsuyănghƿăm tăchútătr căkhiăh căt călaoăvƠoălƠm,ăchƠngăs đ tăđ cănhi uăthƠnhăcôngăh n.ăChƠngăcóăxuăh ngăđ ăl iăm iăth tăb iăđ năgi nălƠăvìăthi uăn ăl căậ chƠngătinărằngăm iăv năđ ăđ uăcóăth ăgi iăquy tăbằngăcáchăc ăg ngăh năn a.ăM tăkhiăđưăraăquy tăđ nh, chƠngăkhôngămu năcóăb tăc ăs ăthayăđ iănƠo.ăChƠngăkhôngăthíchătìmăhi uănguyênănhơnăg căr ăc aăv n đ ,ăcũngăkhôngăcóăthóiăquenăcơnănh cănh ngăph ngăánăthayăth .ăĐ năgi nălƠăchƠngăkhôngănh năraărằng d ngăl iăđ ăsuyănghƿăcũngăquanătr ngăkhôngăkémăvi căb tătayăngayăvƠoăhƠnhăđ ng.

ChƠngăXôngăXáoăth ngăcóănh ngăcơuănh :

ắTôiăkhôngăbaoăgi ăb ăcu c.ăTôiăs ăv tăquaăkhóăkhĕnănƠy!” ắMìnhăph iăc ăg ngăh năn a!ăKhôngăđ căn năchí!”

ắTôiăbi tăvi cănƠyăs ăthƠnhăcôngăn uătôiăn ăl căthêmăchútăn a.”

ắT iăsaoăph iănghƿătr căkhiălƠm?ăCh ăphíăth iăgianăthôi.ăV năđ ălƠăph iăhƠnhăđ ngăngay!”

B năcóăthu căm tătrongănh ngătuỦpăng iănƠyăkhông?ăB năcóăbaoăgi ăth ădƠiăvƠăb ăcu c?ăB năcó nghƿărằngăch ătríchăm iăng iăd ădƠngăh nănhi uăsoăv iăb tătayăvƠoălƠm?ăB năcóăthíchăm ăm ngănh ng ghétăl păk ăho chăkhông?ăB năcóălaoăvƠoăgi iăquy tăv năđ ăngayăl păt cănh ngăl iăkhôngăd ngăl iăđ suyănghƿăthêmăkhiăch aăđ tăđ căk tăqu ăgì?ăN uătr ăl iăắKhông”ăchoănh ngăcơuăh iătrênăthìăb năchính lƠăm tăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăr iăđ y!

Nh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăth tăs ăcóătƠiătrongăvi căđ tăraăm cătiêuăvƠăhƠnh đ ngăđ ăđ tăđ căm cătiêuăđó.ăH ăv tăquaăkhóăkhĕnăm tăcáchăd ădƠng.ăCũngănh ăchƠngăXôngăXáo, h ăkhôngăng năng iătr cănh ngăth ăthách.ăNh ngăkhôngănh ăchƠngăXôngăXáo,ăh ăluônăsuyănghƿăv ăcĕn nguyênăv năđ ,ăv chăraăm tăk ăho chăhi uăqu ătr căvƠătrongăkhiăhƠnhăđ ng,ăvƠăs năsƠngălƠmăl iăk ho chăkhiăxu tăhi nănh ngăth ătháchăm i.ăBằngăcáchăcơnăbằngăgi aăsuyănghƿăvƠăhƠnhăđ ng,ăh ăcóăth đ tăđ cănh ngăthƠnhăqu ăđángăng ỡngăm .ăNh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăr tăsayămê h căh iăt ănh ngăthƠnhăcôngăcũngănh ăth tăb iăc aămình.

B ăđ ăngh ăBíăQuy tăc aăNg i-Bi t-Cách-ăGi i-Quy t-V n-Đ ălƠăxácăđ nhănguyênănhơnăcĕnăb n c aăv năđ ăvƠăđ tăraănh ngăm cătiêuăc ăth .ăH ăluônănhìnănh năm iăvi căbằngăm tătháiăđ ătíchăc căvƠ t pătrungăvƠoănh ngăđi uăcóăth ălƠmăđ căthayăvìăch ănghƿăđ nănh ngăgìăđưăx yăra.ăSauăđó,ăh ăđ aăra nh ngăk ăho chăhƠnhăđ ngăc ăth ăđ ăgi iăquy tăv năđ ăvƠăb tătayăvƠoăth căhi năngay.ăTrongăquáătrình hƠnhăđ ng,ăh ăluônătheoădõiăvƠăgiámăsátăch tăch ăti năđ ăcôngăvi căc aămình.

B năth ngăngheăm tăNg i-Bi t-Cách-Gi i-ăQuy t-V n-Đ ănóiăth ănƠy: ắĐ căr i,ămìnhăs ăđ tăđ căđi uănƠyătrongăvòngăbaăthángăn a.”

ắĐơyălƠăm tătr ăng i,ănh ngăthayăvìăloăs ănó,ămìnhăs ătìmăraăcáchăkh căph cănó.” ắNguyênănhơnăth tăs ăc aăvi cănƠyălƠăgìănh ?”

(8)

Bi uăđ ăd iăđơyăs ăsoăsánhănĕmătínhăcáchăchúngătaăv aăth yă ătrênăvƠănêuăb tăđ căđi măkhác bi tăgi aănh ngătínhăcáchă y:

Trongăbi uăđ ,ăc ănĕmănhơnăv tăđ uăcóăm tăv năđ ăc năgi iăquy t.

CôăTh ăDƠiăch ăquanhăquẩnă ăđi măxu tăphát.ăDƿănhiên,ăcôăchẳngăti năđ căb cănƠo.

ChƠngăCh ăTríchăt ătinărằngămìnhăbi tăcáchăgi iăquy tăv năđ ăvƠănhanhăchóngăch ăchoăm iăng i th yăh ăđưălƠmăsaiăch ănƠo.ăNh ngăchƠngăkhôngălƠmăgìăc ăvƠănh ngăđi uăchƠngăch ătríchăcũngăchẳng giúpăaiăgi iăquy tăđ căv năđ .ăĐ ngăg chăn iăt ăđi măkh iăđ uăc aăchƠngăchínhălƠănh ngăk ăho ch c aăm iăng iăb ăchƠngăbácăb .

CôăM ăM ngăcũngăkhôngăđ tăđ căm cătiêu.ăCôăch ăchiêmăng ỡngăthƠnhăqu ăđ tăđ cănh ăm t vìăsaoăr cărỡălungălinhătuy tăđẹp.ăCôăng iăyênă ăđi măxu tăphát,ăm ăđ nănh ngăgi iăphápăvƿăđ iăvƠ tuy tăh oăđ ăgi iăquy tăv năđ ,ănh ngăkhôngăbaoăgi ăc ăg ngăbi năchúngăthƠnhăhi năth c.

Khôngăgi ngănh ăbaăng iătr c,ăítăraăchƠngăXôngăXáoăcũngăđ tăđ căm cătiêu.ăChƠngăkhông baoăgi ăb ăcu căvƠăluônăc ăg ngăh tăs cămình.ăTuyăv y,ăch căgìăchƠngăđưăch yăđúngăh ng.ăKhiăphát hi năraămìnhăđưăl căđ ng,ăchƠngăquayăđ uăvƠăl iăc ăh tăs căđ ăr iăb tăđ uălaoăvƠoăm tăh ngăđiăsai khác.ăChƠngăkhôngăbaoăgi ăd ngăl iăđ ăxácăđ nhănguyênănhơnăc aăv năđ ăhayănghƿăraăm tăk ăho ch khácăhi uăqu ăh n.ăTh tăđángăbu n,ăvìăch căch năchƠngăcóăth aăngh ăl căđ ăđ tăm cătiêu.

Nh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăđ tăđ năđíchănhanhăh năvƠătr căti păh năt tăc ăm i ng i.ăH ăv aăcóăđ yăđ ăquy tătơmăcũngănh ăt căđ ăhƠnhăđ ngăc aăchƠngăXôngăXáo,ăv aăcóăkh ănĕng tìmăraănguyênănhơnăg căr ăc aăv năđ ăc năgi iăquy tătr căkhiăđ aăraăm tăk ăho chăkh ăthiăvƠăb tătay vƠoăvi c.ăTrongăkhiăti năd năđ năm cătiêu,ăh ăkhôngăng ngătheoădõiăti nătrìnhăhƠnhăđ ngăc aăb năthơn đ ăđ măb oămìnhăđangăđiăđúngăh ng.ăTrongăkhiănh ngăng iăkhácăchẳngăđiăđ năđơuăhayăch ălaoăvƠo nh ngăconăđ ngăchẳngăđemăl iăk tăqu ănh ămongăđ i,ănh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-ăQuy t-V n-Đ đưăđ tăđ năm cătiêuăth ănh tăvƠăh ngăđ năm cătiêuăti pătheo.

Gi iăquy tăv năđ ăkhôngăph iălƠătƠiănĕngămƠăng iănƠyăcó,ăng iăkhácăkhôngăcóămƠănóăchínhălƠ m tăthóiăquen.ăN uăbi tăcáchăphátătri năđúngănh ngăkỹănĕngăvƠăcóăm tătháiăđ ăđúngăđ năthìăb tăkỳăai cũngăcóăth ătr ăthƠnhăNg i-Bi t-Cách-Gi i-ăQuy t-V n-Đ .

NG

I-BI T-CỄCH-GI I-QUY T-V N-Đ ă TI Nă V ă PHÍAă TR

Că V I

T CăĐ ăCHịNGăMẶT

Nh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăkhôngăch ăđ tăđ căm cătiêuănhanhăh nămƠăh ăcòn ti năv ăphíaătr cănhanhăh n.ăH ăluônăquanăsátăk tăqu ă nhăh ngăt ăcácăhƠnhăđ ngăc aămìnhăvƠăc g ngăh căh iăsauănh ngăthƠnhăcôngăcũngănh ăth tăb i.

(9)

n uăthi uăđiănh ngăph năh iăđó,ăb năs ăkhôngăbaoăgi ătr ăthƠnhăm tăNg i-Bi Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ .ăụăt ngăvƿăđ iătrongăđ uăb năs ămưiămưiăch ălƠăm tăỦăt ng.ăCh ăkhiăhƠnhăđ ng,ăm iăm tăk t qu ăm iătr ăthƠnhăm tăc ăh iăph năánhăth căch tăv năđ ăvƠăgiúpăb nărútăraănhi uăbƠiăh căh uăích.ăCho dùănh ngăkinhănghi mămƠăb năthuănh năđ căcóăvẻăchẳngătoătátăgìănh ngăt tăc ănh ngăđi uănh ăbéă y c ngăl iăcũngăt oăraăm tăs ăkhácăbi tăl nătrongăquáătrìnhălơuădƠi.

Hưyăxemăxétătìnhăhu ngăsau:ăAlex,ăBiancaăvƠăCliffăđ uăbánătráiăcơy,ăm iăng iăbánăđ că100ăqu d aăh uăm tătháng.ăK tăqu ăbuônăbánăc aăAlexătĕngătr ngăv iăt căđ ă1%ăm iătháng,ătrongăkhiăBianca tĕngă5%ăvƠăCliffătĕngă10%.ăDoanhăs ăbánăd aăh uăc aăh ăs ăkhácăbi tănh ăth ănƠoăsauă3ănĕm?

Sauă3ănĕm,ăAlexăs ăbánăđ că143ăqu ăd aăh uăm iătháng.ăTuyănhiên,ăBiancaăbánăđ căđ nă579 qu ăcònăCliffăs ăđ tăđ năconăs ă3.091ăqu ăm iătháng.ăTrongăkhiăBiancaăbánăđ cănhi uăd aăh uăh n Alexăđ nă5ăl năthìăCliffăbánăđ cănhi uăh năAlexănh ngăhaiăm iăhaiăl n.ăHẳnălƠăc uăs ăc năm tăc a hƠngătráiăcơyătoăh năđ ăcóăth ăch aăh tăs ăd aăđó.ăHưyăt ngăt ngăs ăkhácăbi tăđóăs ăl nănh ăth ănƠo n uătaăsoăsánhădoanhăs ăc aăh ătrongăm tăkho ngăth iăgianădƠiăh nălƠă10ăhayă30ănĕm!

ăbi uăđ ăbênăd i,ăk tăqu ăkinhădoanhăc aăCliffăv tăxaănh ngăb năhƠngăkhác.ăCh ăcóă10%ăkhác bi tăv ăt căđ ătĕngătr ngăt ngănh ănh ăbéă yănh ngăth tăs ăl iăr tăcóăỦănghƿaătrongăth iăgianădƠi.

Khiătr iăquaăt tăc ănh ngăthƠnhăcôngăcũngănh ăth tăb i,ăb năs ăth yăkỹănĕngăgi iăquy tăv năđ ăc a mìnhăphátătri năđ năm căb năkhôngăch ăgi iăquy tăđ căv năđ ăc aăriêngămìnhămƠătrênăth căt ăcònăc i thi nămôiătr ngăquanhăb n.ăKh iăđ uăb năcóăth ăd năd tăđ iăch iăth ăthaoăhayăd năđ uăv ăh căt pă tr ngăho căh ngăc ngăđ ngăc aămìnhălƠmănh ngăvi căl nălaoăh n.ăTh măchíăb năcóăth ăt oăraăm t doanhănghi păl năhayăgi iăquy tănh ngăv năđ ăkhóăkhĕnănh tătrênăth ăgi i.

GI IăQUY TăV NăĐ ăLÀăGỊ?

Gi iăquy tăv năđ ălƠăm tăquáătrìnhăcóăth ăchiaănh ălƠmăb năb c:ă(1)ăhi uărõătìnhăhu ng;ă(2)ăxác đ nhănguyênănhơnăg căr ăc aăv năđ ;ă(3)ăthi tăl păk ăho chăhƠnhăđ ngăhi uăqu ;ăvƠă(4)ătri năkhaiăth c hi năk ăho chăchoăđ năkhiăv năđ ăđ căgi iăquy t,ăđ ngăth iăđ aăraănh ngăđi uăch nhăn uăc n.

(10)

Đi uănƠyăngheăquaăthìăr tăđ năgi n.ăNh ngăm uăch tălƠă ăch ăchúngătaăth ngăkhôngălƠmănh ng vi căt ngănh ăđ năgi năvƠărõărƠngă y.ăVíăd ,ăhưyăxétăm tăh căsinhăcóăđi măs ămônătoánăc ăgi măd n. Cũngănh ăm iăng i,ăcóăth ăc uătaăs ănói:ăắMìnhăph iăc iăthi năđi măs ”ăr iăc ăhyăv ngăđ tăđ căđi u đóămƠăkhôngăh ălƠmăgìăđ ăc iăthi năchúng.ăKh ănĕngălƠăđi măs ămônătoánăc aăc uătaăs ăđ ngăyênăvìăc u chẳngăh ăđ ătơmătìmăhi uăg căr ăc aăv năđ ăvƠănh ngăgi iăphápăc uătaănênălƠmăđ ăgi iăquy tăv năđ ăđó.

Hayăcũngăcóăth ăc uănghƿărằng:ăắCh cămìnhăph iăngh ăch iăbóngăđ ăcóănhi uăth iăgianăh căh n”. Ngayăc ăkhiăquy tătơmăcaoăđ ănh ăth ănh ngăđi măs ăc aăc uătaăv năs ăkhôngăti năb ăh năn uănguyên nhơnăg căr ăc aăv năđ ăkhôngăph iălƠăth iăgianăc uădƠnhăchoăvi căh cămƠălƠăhi uăqu ăvi căh căc aăc u. T iăsaoăl iăph iăb ăphíăc ăh iăch iăbóngăcùngăcácăb n,ăkhiăvi căđóăchẳngăđemăl iăíchăl iăgìăc ?

V yăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăs ălƠmăgìătrongătìnhăhu ngăđó?ăHưyăxemăm tăvíăd : Ng i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-Đ ăs ăb tăđ uăt ăh i:ăắMìnhăđangălƠmăsaiănh ngăd ngătoán nƠoănh ?”.ăSauăđóăc uăphơnălo iăcácăd ngătoánăthƠnhăcácăd ngănh ăhìnhăh c,ăphơnăs ,ăđ iăs .ăBằng cáchăsoăsánhăđi măs ăgi aăcácăd ngătoánăkhácănhau,ăc uănh năraărằngăđi măs ămônăđ iăs ăth tăraăđang tĕngălên,ătrongăkhiăđi mămônăphơnăs ăđ ngăyên,ăvƠăch ăcóăđi mămônăhìnhăh călƠăgi măxu ng.ăCh ănhìn vƠoăxuăh ngătrungăbìnhăc aăđi măs ămônătoánăs ăkhôngăgiúpăc uănh năth yăđi uăđangăth căs ădi năra.

V yăn uăhìnhăh călƠănguyênănhơnăduyănh tăkhi năchoăđi mămônătoánăđiăxu ng,ăb căti pătheoăs ălƠ chiaănhómăđi măs ămônăhìnhăh căthƠnhăcácăch ăđ ănh ăh năbaoăg mădi nătích,ăgócăvƠăth ătíchăđ ăxác đ nhăc ăth ăh nălo iăv năđ ănƠoăđangăgơyăkhóăkhĕn.

T ăvi căch ănóiăcơuăắĐi măs ămônătoánăc aămìnhăđangăgi măxu ng”,ăc uăđưăcóăđ căm tănh năxét chiăti tăh n:ăắĐi măs ămônătoánăc aămìnhăđangăgi măxu ngăvìămìnhăkhôngăh căt tăbaănhómăch ăđ : di nătíchăhìnhăthang,ăth ătíchăhìnhătr ăvƠăápăd ngăđ nhălỦăPi-ta-go”.ăKhiăđưăth uăhi uăv năđ ărõărƠngăh n thìăhi uăqu ăc aăk ăho chăc uăđ tăraăvƠăk tăqu ăchungăs ăt oăraăđ căm tăkhácăbi tăđángăk .

(11)

h căt p.ăC uăcóăth ăđ iăsangăm tăquy năsáchăd yătoánăhayăh n,ănh ăth yăcôăvƠăb năbèăgiúpăđỡătrong nh ngăv năđ ăgútăm căsauăgi ăh c,ăhayănóiăchaămẹătìmăchoămìnhăm tăgiaăs .

ăm iăng iăthìănguyênănhơnăđi mătoánăgi măxu ngăs ăkhácănhau.ăDoăđó,ăt tănhiênăcáchăt tănh t đ ăgi iăquy tăv năđ ăắkỹănĕngătoánăh c”ăcũngăs ăkhácănhauăđ iăv iăt ngăng i.ăĐóălƠălỦădoăb năph i luônăt ăh iăắt iăsao”ăvƠăắnh ăth ănƠo”ăđ ăphátătri năm tăk ăho chăhƠnhăđ ngăchoăriêngămình.

Nh ăb năđưăth y,ăgi iăquy tăv năđ ăkhôngăh ăquáăph căt p.ăT tăc ănh ngăgìăb năc nălƠmălƠăhi uărõ tìnhăhu ng,ăxácăđ nhănguyênănhơnăg căr ăc aăv năđ ,ăđ aăraăm tăk ăho chăhi uăqu ăvƠăth căthiăk ăho ch đó.ăNgayăc ăkhiăb năph iăđ iăm tăv iăm tăv năđ ăr tăl năvƠăph căt p,ăn uăbi tăcáchăchiaănóăthƠnh nhi uăv năđ ănh ăh năvƠăcóătínhăkh ăthiăh năthìăb năs ăgi iăquy tăđ căthƠnhăcôngăv năđ ăđó.

Côngăc ăgi iăquy tăv năđ :ăS ăđ ăcơyălogic

S ăđ ăcơyălogicălƠăm tăcôngăc ăh tăs căh uăíchăđ iăv iănh ngăaiăc năgi iăquy tăv năđ .ăĐóălƠăm t côngăc ătr căquanăgiúpăb năxácăđ nhănh ngănguyênănhơnăcóăth ăcóăc aăm tăv năđ ăvƠăt oăraăr tănhi u gi iăphápăchoăv năđ ăđó.

Chúngătaăs ăl yăm tăvíăd ăth tăđ năgi năđ ăd ăhìnhădungăh n.ăLƠmăth ănƠoăđ ăchiaăcácăh căsinh l pă4ăthƠnhănhi uănhóm?ăCáchăđ năgi nănh tălƠătheoăgi iătính:ănamăvƠăn .ăCáchăkhácălƠătheoăchi uăcao: caoătrênă1,2ămétăvƠăt ă1,2ămétătr ăxu ng.ăB năcũngăcóăth ăchiaătheoănhómătayăthu n:ăthu nătayăph i, thu nătayătráiăhayăthu năc ăhaiătay.

S ăđ ăcơyălogicăchoănh ngăcáchăchiaănh ănƠyăs ăcóăd ngăsau:

(12)

Bơyăgi ,ălƠmăth ănƠoăđ ăchiaăl păh cătheoănhómăcơuăl căb ămƠăh căsinhăthamăgia?

Li uăb năcóăth ăt oăm tăs ăđ ăcơyălogicăđ ăkhôngăb ăsótăh căsinhăvƠăcũngăkhôngăb ătrùngăl p không?

Khiăt oăs ăđ ăcơyălogic,ăb năkhôngăc năđiăd năt ătráiăquaăph iămƠăch ăc năli tăkêăb tăkỳăđi uăgì b nănghƿăraătrênăgi y.ăĐ ăl păcơyălogic,ăb năhưyăđ tăch ăđ ăchínhă(thamăgiaăcơuăl căb )ăbênătayătrái,ăsau đóăđ nănh ngăch ăđ ănh ăh nă(th ăthao,ăngh ăthu tầ)ăbênătayăph i.ăNhómănh ngăch ăđ ăt ngăt ăl i v iănhauă(cácămônăth ăthaoăđ ngăđ i,ăcácămônăth ăthaoăcáănhơn).ăTi pătheoălƠăt oăraănhi uănhánhănh . B tăđ uăt ăbênăph i,ăb năhưyăđ tăcơuăh iăchoăt ngănhóm:ăắMìnhăcóăth ăđ tătênăgìăđ iădi năchoăc ănhóm nƠy?”ăv ăm tănhánhăv ăbênătráiăvƠăvi tătênăc aănhómăđó.ăT ănhánhăbênătráiăc aăs ăđ ,ăđ tăcơuăh iăcho m iăch ăđ ăl năh n:ăắC ăth ălƠănh ngăgì/th ănƠo?”ăđ ăchiaăthƠnhăcácănhánhăph ăv ăphíaătayăph i.ăNh s ăđ ăcơyătrangăbên,ăkhiăhoƠnăthƠnh,ăcơyăs ătoăd năt ătráiăsangăph i.

Hưyăth ăm tăvíăd ăkhác:

LƠmăth ănƠoăđ ătĕngăs ăl ngăh tătiêuăr iăraăt ăl ătiêuămƠăkhôngăc nălƠmăm nhătayăhayăl cănhanh l ătiêu?ăDùngăs ăđ ăcơyălogicăđ ăđ aăraăcƠngănhi uăỦăt ngăcƠngăt tă(gi ăs ănh ăđ ăẩmăkhôngă nh h ngăđ năs ăl ngăh tătiêuăr iăraăngoƠi).

(13)

phơnănhánhăt ăl aăch nă(2),ăcóăhaiăkh ănĕngăcóăth ălƠmătĕngăl ngăh tătiêuăr iăraăkh iăn păl ălƠă(1) tĕngăs ăl ngăl ătrênăm tăđ năv ădi nătíchăhayă(2)ătĕngăl ngăh tătiêuăr iăraăkh iăm iăl .ăCu iăcùng, b năcóăth ătĕngăs ăl ngăh tătiêuăr iăraăkh iăm iăl ăbằngăcáchătĕngăkíchăth căl ăhayăgi măkíchăth c h tătiêu.ăTh tăra,ătĕngăkíchăth căl ăchínhălƠăcáchălƠmătĕngădoanhăs ăc aăcôngătyăs năxu tăgiaăv !

Trongăkhiăb năt oăs ăđ ăcơyălogic,ăđôiălúcăb năcóăth ăhìnhădungăraăm tăb cătranhăt ngăth ăc aăv n đ .ăNóăgiúpăb năxácăđ nhănh ngăthôngăs ăcóăth ăthayăđ i.

B năcóăth ăs ăph iăm tăm tăth iăgianăm iălƠmăquenăv iăs ăđ ăcơyălogic,ănh ngăkhiăđưăthaoătác thƠnhăth c,ănóăs ăgiúpăb năv tăxaăh năhẳnăỦăt ngăbanăđ uăvƠăđ aăb năđ năv iănh ngăgi iăphápăm i vƠăđ yăhi uăqu ăchoăv năđ ăđangăc năgi iăquy t.

Sauăkhiăh căđ cănh ngăki năth căc ăb nătrongăcáchăti păc năgi iăquy tăv năđ ,ăb năs ăkhôngăcòn loăs ăvƠătr ănênăt ătinăh năkhiăgi iăquy tăm iăv năđ ătrongăcu căs ng,ăchoădùăđóălƠăchuy năđi măs , côngăvi căhayăv năđ ătrongăđ iăs ngăcáănhơn.

ănh ngăbƠiăh căti pătheo,ăchúngătaăs ătìmăhi uăv ăcáchăti păc năgi iăquy tăv năđ ăvƠăcácăcôngăc đ cănh ngăNg i-Bi t-Cách-Gi i-Quy t-V n-ăĐ ăkhácănhauăs ăd ng:ăm tăbanănh cărockămangătên Nh ngăNg iăYêuăN mămu nătĕngăs ăl ngăkhánăgi ăhơmăm ,ăJohnăB chăTu cămu nămuaăm tăchi c máyă viă tính,ă coiă đóă nh ă b că kh iă đ uă choă că m ă tr ă thƠnhă m tă h aă sƿă vƠă đ oă di nă phimă Hollywoodăcóăth ăs ăd ngăcôngăngh ămáyătínhăđ ăt oăhìnhă nh,ăvƠăKiwi,ăm tăc uăth ăbóngăđáăđ yăđam mêăđangătìmăki măm tătrungătơmăhu năluy năhƠngăđ uă ăBrazilăđ ănơngăcaoăkỹănĕngăc aămình.

(14)

BÀIăH CăS ă2:ăBANăNH CăROCKăVÀăNH NG

NGUYểNăNHỂNăG CăR

Cu căs ngăquanhătaăđ yăr yănh ngăth ăthách.ăT tăc ăchúngătaăđ uăph iăđ iăm tăv iăvôăs ătr ăng i trênăconăđ ngăv năđ năm cătiêuăvƠăm ă căc aămình.ăNgayăc ănh ngăv năđ ăxu tăhi nătrongăcu c s ngăhƠngăngƠyănhi uăkhiăcũngătr ăthƠnhănh ngăv năđ ăkhôngăth ăch uăn i.

Nh ngăđi uăđóăkhôngăcóănghƿaălƠăb nănênăb ăcu c!

ThayăvƠoăđó,ăhưyăth ălùiăl iăm tăb căvƠătìmăraănguyênănhơnăg căr ăc aăv năđ ăvƠăcáchăth căv t quaăkhóăkhĕnăđó.

QuáătrìnhănƠyăr tăgi ngăv iăcáchăbácăsƿăch aăb nhăchoăb nhănhơn.ăHưyănh ăl iănh ngăđi uăbácăsƿ lƠmăkhiăb năđ năkhámăb nh:ăh ăh iăb nănh ngăcơuăh iăv ătri uăch ng,ăv ăbi uăhi năvƠăđoănhi tăđ ăc a b n.ăCóăth ăh ăcònăchoăb nălƠmăxétănghi mămáuăhayăch păX-quang.ăH ăđangăthuăth păthôngătinăvƠăphơn tíchăchúngăđ ăxácăđ nhănguyênănhơnăg căr ăgơyănênăch ngăb nhăc aăb n.ăCh ăsauăkhiăxácăđ nhăđ c tri uăch ng,ăh ăm iăquy tăđ nhăkêăđ năthu căraăsao,ăcóăth ălƠăthu căc măthôngăth ng,ăcóăth ălƠăm t cu căph uăthu tăc tăb ăkh iău.ăHưyăchúăỦăđ năs ăkhácănhauăgi aătri uăch ngă(nh căđ u),ănguyênănhơn g căr ă(s t)ăvƠăđ năthu că(thu căc m).ăB năcƠngăhi uărõătri uăch ngăvƠăxácăđ nhănguyênănhơnăg căr chínhăxácăđ năđơu,ăb năcƠngăcóăth ăđ aăraăgi iăphápăhi uăqu ăđ năđó.

Trongăch ngănƠy,ăchúngătaăs ăđiătheoănh ngăb căr tăquenăthu c.ăCáchăti păc nănh ăsau: B că1:ăPhơnătíchătìnhăhìnhăvƠăxácăđ nhănguyênănhơnăg căr

1A.ăLi tăkêăt tăc ănh ngănguyênănhơnăcóăth ăcóăc aăv năđ 1B.ăĐ aăraăgi ăthuy tăv ănguyênănhơnăcóăth ăx yăraănh t

1C.ăXácăđ nhănh ngăphơnătíchăvƠăthôngătinăc năthi tăđ ăki mătraăgi ăthuy t 1D.ăPhơnătíchăvƠăxácăđ nhănguyênănhơnăg căr .

B că2:ăĐ aăraăgi iăpháp

2A.ăĐ aăraănh ngăgi iăphápăkhácănhauăđ ăgi iăquy tăv năđ 2B.ăĐ aăraăl aăch nă uătiên

2C.ăĐ aăraăk ăho chăhƠnhăđ ng

HưyăcùngăxemăquáătrìnhănƠyăv năhƠnhănh ăth ănƠoăquaăm tătìnhăhu ngăápăd ng:ăm tăbanănh cărock trẻămangătênăNh ngăNg iăYêuăN m.

C UăL YăNH NGăNG

IăYểUăN M!

Baănĕmătr c,ănƠngăN măvƠăhaiăng iăb nălƠăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđưăl pănênăm tăbanănh cărock mangătênăNh ngăNg iăYêuăN m.

M iăchuy năb tăđ uăkhiănƠngăN măxemăbanănh căTheăRollingăStonesăbi uădi nă ăqu ngătr ng Madison.ăNgayăsauăbu iăbi uădi n,ănƠngăN măhƠoăh ngăg iăđi năchoăCƠăTímăvƠăĐ uăPh .ăNƠngănói: ắNƠy,ăngƠyămaiăchúngătaăs ăl păraăm tăbanănh cărockănha.ăDƿănhiên,ăt ăs ălƠăcaăsƿ.ăCƠăTím,ăc uăch i đƠnănhé!ăCònăĐ uăPh ,ăc uăs ălƠătayătr ng,ăđ căkhông?ăNgayăsauăgi ătanăh căngƠyămaiăchúngătaăs g pănhauăvƠăb tăđ uăluy năt p!”.

CƠăTímălênăti ng:ăắKhoanăđưầ”. Đ uăPh ăcũngănói:ăắCh ăchútầ”.

(15)

mu năđi uăgì,ăh ăđ uăc ăg ngălƠmăm iăth ăđ ăbi nă căm ăc aănƠngăthƠnhăhi năth c.

Hômăđó,ăCƠăTímăm năcơyăđƠnăc aăanhătraiămìnhăvƠăb tăđ uăt ăh căđƠn.ăĐ uăPh ăch iătr ngăbằng m tăđôiăđũaăvƠăm tăchi căthùngăgi yămƠăph iăđ năm tănĕmăsau,ăkhiăc uădƠnhăd măđ ăti năthìăm iămua đ căm tăchi cătr ngăcũ.ăGi ngăhátăc aănƠngăN măkh ngăkhi păđ năn iăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăph iăđeo nútăch nătaiăđ ăngĕnăb tăti ngăhátăc aănƠng.ăNh ngăsu tăbaăthángăqua,ănƠngăđưăti năb ăđángăk ăvƠăgi đơyănƠngăđưăcóăđ căm tăgi ngăcaăr tăkh e.ăSauăm iăl nădi năt p,ănƠngăN măl iăc iăt iăắChúngăta cũngăkhôngăt ăch ăh ?”.

Baăthángăsau,ăĐ uăPh ,ăCƠăTímăvƠănƠngăN măcùngăđ nătr ng.ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđangăc ăg ng nh cănƠngăN măv ăbƠiăki mătraătoánăchi uăhômă yănh ngănƠngăkhôngăh ăchúăỦăđ n.ăNƠngăch ăluôn mi ngăắ ,ă !”ăvƠăg tăđ u.ăD ngănh ătơmătríănƠngăđangăđ ă ăm tăn iănƠoăkhác.ăĐ tănhiên,ănƠngăd ng b căvƠătuyênăb :ăắChúngătaăs ăt ăch căm tăbu iăbi uădi nă ăsơnăth ăd căvƠoăth ăb yătu năsau!ăM i thángăchúngătaăs ăbi uădi năm tăl n.ăCácăc uănghƿăsao?”.

CƠăTímăth ngăth t:ăắTh ăb yătu năsauăá?ăKhôngăth ănƠo!”.

Đ uăPh ăcũngălaălên:ăắNhƠătr ngăs ăkhôngăchoăchúngătaădùngăsơnăth ăd căđơu.ăH căsinhăkhông baoăgi ăđ cădùngăsơnăth ăd căvƠoăm căđíchăcáănhơn!”.

NƠngăN măl păt căn iăc nălôiăđình.ăNƠngăghétăngheănh ngăcơuănh ăắKhôngăth ănƠo”ăhayăắCh aăai t ngălƠmăth ”.

NƠngăhétălên:ăắCácăc uăb ăsaoăv y?ăT ăghétăcáchănóiăchuy năki uăđóăl mănhé!ăChúngătaăđangăc g ngătr ăthƠnhăm tăbanănh căchuyênănghi p,ăph iăkhông?ăLƠmăsaoăchúngătaăcóăth ăbi uădi nătr căm t đámăđôngăn uăchúngătaăkhôngănhanhăchóngăkh iăđ ng?ăNgayăbơyăgi ăt ăs ăđiăg păth yăhi uătr ngăvƠ xinăphépăth yăđ căs ăd ngăsơnăth ăd c.ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ănƠy,ăcácăc uăb tăđ uăthôngăbáoăv iăm i ng iăv ăbu iăbi uădi năđi.ăTaăcùngăb tătayăvƠoăvi cănƠo!”.

NƠngăN măxoayăng iăch yăv ăphíaătr ngăh c.ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ănhìnănhauăth ădƠi:ăắT iămình lƠmăgìăbơyăgi ?”.

NƠngăN măr tăcóătƠiăxoayăx ăm iăvi căvƠăkhôngăbaoăgi ăng năng iăs ăd ngăs ăquy nărũăc aămình khiăc năthi t.ăNgayăl păt c,ăth yăhi uătr ngăchoăphépănƠngăđ căm năsơnăth ăd c.ăCƠăTímăvƠăĐ u Ph ăk ăv iăvƠiăng iăb năv ăbu iădi n,ăvƠăs ăki năđóăđưădi năraăđúngănh ăk ăho ch.

BaăthángătrôiăquaăvƠăbanănh căNh ngăNg iăYêuăN măđưăt ăch căđ căbaăbu iădi n.ăNh ng trôngănƠngăN măl iăcóăvẻăcáuăk nh:ăắT iăsaoăl iăch ăcóăm iălĕmăng iăxemăkhiăt ăđưăb ăth iăgian côngăs căraăt ăch căm tăbu iădi nănh ăth ?ăBu iădi năđ uătiênăc aăchúngătaăch ăcóăm iăng iăxemăvƠ l năti pătheoăch ăm iălĕmăng i,ăr iăl năth ăbaăcũngăl iăm iălĕm.ăV năđ ă ăch ănƠo?ăKhôngăph i cácăc uăch uătráchănhi mălƠmăchoăsơnăth ăd căch tăc ngăng iăsao?ăS păđ năbu iădi năth ăt ăr i,ăl n nƠyăcácăc uăph iăkhi nănóăch tăc ngăđ y!”.

NhìnăvƠoăđôiăm tăngơnăng năn căc aănƠngăN m,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăh aăv iălòngămìnhărằngăh s ătìmăraănguyênănhơnăg căr ăc aăv năđ ăkhánăgi ăvƠăs ălƠmăchoăsơnăth ăd căth tăđôngăkhánăgi ăvƠo bu iădi năsau.

B că1:ăPhơnăTíchăTìnhăHìnhăvƠăXácăĐ nhăNguyênăNhơnăG căR

1A:ăLI TăKểăT TăC ăNH NGăNGUYểNăNHỂNăCịăTH ăCịăC AăV NăĐ

R tăítăng iăđ năxemănh ngăbu iădi năc aăNh ngăNg iăYêuăN m.ăBanănh cămu nătìmăhi uăxem t iăsaoăvƠăh ăcóăth ălƠmăgìăđ ăkh căph c.

Hưyăb tăđ uăv iăcơuăh iăt iăsao:ăT iăsaoăm iăng iăkhôngăđ năxemăbi uădi n?ăNguyênănhơnăcó th ălƠăgì?

Hóaăraăcóăr tănhi uănguyênănhơnăcóăth ăx yăraăch ăkhôngăch ăcóăm tănguyênănhơn.

(16)

bu iăbi uădi năkhácăsauăkhiăxemămƠnătrìnhădi năxu tăs căc aăNh ngăNg iăYêuăN m.

V yălƠ,ănh ăb năth yătrênăs ăđ ăcơyălogic,ăm tăs ăng iăcóăth ăkhôngăbi tăđ năs ăt năt iăc aăbu i di nă(A),ăs ăkhácăcóăbi tăđ nănh ngăkhôngămu năđ năxemăhayăvìăm tălỦădoăgìăđóăkhôngăth ăđ năxem (B)ăvƠănh ngăng iăkhácăcóăth ăđ năxemăm tăl nănh ngăl iăkhôngăti păt căđiăxemănh ngăbu iădi năsau nƠyă(C).

S ăđ ăcơyălogicănƠyăcóăth ăchuy năđ iăthƠnhăs ăđ ăcơyăCó/Không.ăS ăđ ăcơyăCó/Khôngăphơnălo i nh ngăng iăho cănh ngăđ iăt ngăthƠnhăt ngănhómăd aătrênăcơuătr ăl iăCó/Khôngăc aăh .ăBằngăcách chiaăm iăng iăvƠăm iăđ iăt ngăliênăquanăthƠnhăt ngănhóm,ăb năcóăth ăd ădƠngănh năth yăc tălõiăc a v năđ .ăĐ iăv iăs ăđ ăcơyălogicătrên,ăs ăđ ăcơyăCó/Khôngăt ngă ngăs ăt oăraăcácănhómăbằngăcáchătr l iăcácăcơuăh i:

1.ăH ăcóăbi tăđ năbu iăbi uădi năkhông?

2.ăN uăbi t,ăh ăđưăxemăbi uădi năbaoăgi ăch a?

3.ăN uăh ăđưăt ngăđiăxem,ăh ăcóăthamăgiaăth ngăxuyênăkhông?

M iăkhánăgi ăđ uăph iăthu căm tătrongănh ngănhómănƠy,ăkhôngăh ăcóăngo iăl .

(17)

đ ăl năc aăm iănhóm.ăSauăđóăh ăc năxemăxétănh ngăcơuăh iăc ăth ăh n: ắT iăsaoăm tăs ăng iăkhôngăbi tăđ năbu iăbi uădi n?”

ắT iăsaoăm tăs ăng iăkhôngăđ năxemăbi uădi nădùăh ăcóăbi t?” ắT iăsaoăm tăs ăng iăkhôngăđ năxemăbi uădi năn a?”

Côngăc ăgi iăquy tăv năđ :ăS ăđ ăcơyăCó/Không

B năcóăth ădùngăs ăđ ăcơyăCó/Khôngăđ ănh năraănguyênănhơnăg căr ăc aăv năđ ăhayăcơnănh c cáchăgi iăquy tăv năđ .ăĐ ăt oăs ăđ ,ăb năph iătr ăl iăm tălo tănh ngăcơuăh iăCó/Khôngănh ăCƠăTím vƠăĐ uăPh ăđưălƠmătrongăkh oăsátăc aămình.ăHưyăcùngăxemăm tăvíăd ăkhác:ăTh ăt ngăt ngătr ng h păb năng ăquên.ăL ăraăb năph iăth căd yălúcă6ăgi ăđ ălƠmăv ăsinhăcáănhơn,ăĕnăsángăvƠăđónăxeăbuỦt lúcă7ăgi ă8ăphút.ăNh ngăb năl iăb tăd yălúcă6ăgi ă53ăphút.ăV aăh iăh ăđánhărĕngăv aăm căqu năáo,ăb n t ăh i:ăắSaoămìnhăkhôngăth căd yăs mănh ?ăChuôngăbáoăth căcóăb ăt tăkhông?ăHayănóăb ăh ng?”.

Gi ăs ălúcănƠyăb năkhôngăph iăv iăvưăb tăxeăbuỦt,ăhưyăv ăm tăs ăđ ăcơyăCó/Khôngăđ ătìmăhi u xemăt iăsaoăb năkhôngăth căd yăđúngăgi .ăGhiăraănh ngăcơuăh i,ăr iăsuyănghƿăxemăm iăcơuătr ăl iăắCó” ho căắKhông”ăs ăd năđ năm tă(ho cănhi u)ăl iăgi iăthíchăhayăcơuăh iăkhác.ăL păl iăquáătrìnhănƠyăđ i v iăt ngăcơuăh iănh ăchoăđ năkhiăb năcóăđ căhƠngălo tănh ngăl iăgi iăđápăkh ădƿăchoăv năđ ănƠy.

B nălƠmăđ căkhông?ăD iăđơyălƠăm tăs ăđ ăcơyăCó/Khôngăgiúpăgi iăthíchăt iăsaoăb năl iăng quên.ăS ăđ ăc aăb năkhôngănh tăthi tăph iăgi ngăh tăs ăđ ăd iăđơy,ănh ngănóăph iăcóănh ngăcơuăh i Có/Khôngăgiúpăb nănh năraănh ngănguyênănhơnăkhi năb năng ăquên.

1B.ăĐ AăRAăNH NGăGI ăTHUY TăV ăNGUYểNăNHỂNăCịăTH ăX YăRAăNH T

Bơyăgi ăhưyăđ aăraănh ngăgi ăthuy tăđ ăgi iăthíchăt iăsaoăm iăng iăl iăkhôngăđ năxemăbi uădi n. M iăgi ăthuy tălƠăm tăđi uăd ăđoán.ăĐóălƠăđi uămƠăb nătinărằngăcóăth ălỦăgi iăchoăkhóăkhĕnăc a mìnhătuyăb năch aăth ăkhẳngăđ nhăch căch năgi ăthuy tăđóălƠăđúng.

Bằngăcáchăxácăđ nhănh ngăgi ăthuy tăvƠăsuyănghƿăc năk ăv ănguyênănhơnăsơuăxaăc aăv năđ ,ăb năs ki măch ngăđ căxemăgi ăthuy tăđóăcóăđúngăkhông.ăT ăđó,ăb năti năđ năvi căđ aăraănh ngăquy tăđ nh ch căch năđemăl iănh ngăgi iăphápăhi uăqu .

Hưyăl yăvíăd ăr tăth căt ătrongăcu căs ngăhƠngăngƠy:ăM tăhômăb năđ năthĕmăbƠăngo iăs ngă ăm t th ătr năcáchăđóă30ăd m.ăTuyănhiên,ăb năch tănh năraăhômăđóălƠăngƠyăngayăsauăl ăT ă năvƠăm iăc a hƠngătrongăth ătr năđ uăđangăcóăđ tăđ iăh ăgiá.ăM iăng iăđ ăxôăđ năkhuămuaăs m,ăđ ngănghƿaăv iăvi c kẹtăxeăkh ngăkhi p.ăB nămu nădƠnhăcƠngănhi uăth iăgianăbênăbƠăcƠngăt t,ănh ngăb năph iăcóăm tă ănhƠ tr că10ăgi ăt iăvìăsángăs măhômăsauăb năcóăm tăbu iăt păkhúcăcônăc u.

Đi uăgìăs ăx yăraăn uăb nălaoăvƠoăhƠnhăđ ngămƠăkhôngătínhătoánătr c?ăB năluônăđ năthĕmăbƠ bằngăxeăbuỦt,ăchoănênăhômănayăcũngăkhôngăngo iăl ,ăb năv năch năxeăbuỦt.ăB nămuaăvé,ătìmăch ăng i, vƠăk tăqu ălƠăchi căxeăbuỦtăđóăkẹtăxeăsu tăhaiăti ngăđ ngăh .ăKhiăb năđ nănhƠăbƠ,ăb năch ăcònăđ ăth i gianăđ ăômăhônăbƠătr căkhiănh yălênăxeătr ăl iăđ ăb tăchuy năxeăm tănhoƠiăv ănhƠ.

(18)

ch ng,ăb năs ăphátăhi năđ căm tăph ngăti năđiăl iăt iă uăvƠăcóăth ădƠnhănhi uăth iăgianăbênăbƠăh n. Gi ăthuy tăc aăb năs ălƠ:ăắVìăđ ngăs ăr tăđôngănênămìnhăcóăth ăđónăxeăđi nămƠăkhôngăb tăxe buỦtăn a”.ăNguyênănhơnăh pălỦăc aăgi ăthuy tănƠyălƠăắĐ ngăsáăs ăkẹtăxeăl măvìăhômănayăđangăcóăđ t đ iăh ăgiáăsauăl ăT ă n”.ăMayăm nălƠătrongătìnhăhu ngănƠy,ăvi căki mătraăgi ăthuy tăc aăb năr tănhanh chóngăvƠăđ năgi n.ăT tăc ănh ngăgìăb năc nălƠmălƠăm ătiăviăhayăradioălênăvƠăngheăbáoăcáoăv ătìnhăhình l uăthông.ăB năcũngăcóăth ăg iăđi nătho iăh iăcáiăcôăb nălúcătr cănóiăs ăb tăxeăbuỦtăđiăxemăbóngăđá đ ăbi tătìnhăhìnhăđ ngăsáăxeăc ă ăđóăraăsao.ăKhiăcóăthêmănh ngăthôngătinăđó,ăb năcóăth ăđ aăraăquy t đ nhăcu iăcùng.

B năcóăth ăth căhi năquáătrìnhănƠyăm tăcáchăt ănhiênămƠăkhôngăc năđ uăt ăsuyănghƿănhi uăl m, ph iăkhông?ăB năđưătr ăthƠnhăm tăng iăđ tăgi ăthuy tăthƠnhăcôngăr iăđ y.ăT tăc ăcũngăch ăc năcóăth .

Bơyăgi ăchúngătaăhưyăcùngăquayăl iăv iăNh ngăNg iăYêuăN m.ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđưăđ aăra m tăgi ăthuy tăv ăv năđ ăkhánăgi ăc aăh :ănguyênănhơnăg căr ăchínhălƠăs ăthi uăthôngătin.ăM iăng i khôngăthamăgiaăvìăngayăt ăđ u,ăh ăkhôngăh ăbi tăs ăcóăm tăbu iăbi uădi n.

Hưyăki mătraăl iănguyênănhơnănƠy:

H ănghƿărằngăm iăng iăkhôngăbi tălƠăvìăh ăđưăkhôngăc ăg ngăloanătruy năthôngătinănƠy.ăNh ăĐ u Ph ănói:ăắChúngătaăch ăm iăbáoătinăchoăm tăs ăb năng iăg nătrongăl păbi tămƠăthôi,ăcònănƠngăN măcó l ăchẳngăm iăaiăvìătuyănƠngătrôngăcóăvẻăkiêuăng oănh ngăth căraăl iăhayăx uăh ”.ăGi ăthuy tăc aăh ălƠ ch ăcóă1/20ăs ăh căsinhătrongătr ngă(kho ngă5%)ăbi tăđ năbu iăbi uădi n.

Sauăđóăh ă căl ngăcóăkho ngă60%ănh ngăng iăbi tăthôngătinăv ăbu iădi năs ăxu tăhi n.ăC ăs c aăs ă căl ngănƠyălƠăh ăd aăvƠoăd ăđoánăcóăkho ngă60%ăh căsinhă ătr ngăth tăs ăthíchănh cărock vƠătheoănh ăCƠăTímăthìăắN uăb năthíchănh cărockăvƠăbi tăđ căcóăm tăbu iăbi uădi nă ătr ng,ăch c ch năb năs ăđ năxem.ăT ăch cănh ăth !”.

(19)

khôngănh ăchínhăxácănh ngăaiăđưăcóăm t.ăĐ uăPh ănói:ăắT ănghƿărằngăcóăl ănh ngăng iăxemăbi uădi n ăcácăbu iăch ălƠăm t.ăVìăchúngătaăch iăkháăt tănênăm tăkhiăh ăđưăngheăchúngătaăch iăthìăth ănƠoăl năsau h ăcũngăs ăquayătr ăl i.ăCh căch nă100%ănh ngăng iăđiăxemăs ăti păt căxem”.

V iălỦăl ăđó,ăh ăk tălu nărằngăv năđ ăl nănh tăc aăh ălƠăvi căthôngătin.ăN uăgi ăthuy tănƠyăđúng, h ănênăt pătrungăvƠoăvi cătĕngăc ngăqu ngăbáăthôngătin.ăHưyăch ăxemăh ăcóăđúngăkhông.

1C.ăXỄCăĐ NHăNH NGăPHỂNăTệCHăVĨăTHỌNGăTINăC NăTHI TăĐ ăKI MăTRAăGI THUY T

Gi ăđơyăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăph iăki mătraăl iăgi ăthuy tăc aămình.ăĐ ălƠmăđi uăđó,ăh ăph iăkh o sátăm tăchút.

LúcănƠyăchínhălƠălúcăquáătrìnhăthuăth păthôngătinăvƠăphơnătíchătrongăvi căgi iăquy tăv năđ ăphát huyăvaiătrò.ăB năkhôngăch ăthuăth păthôngătinăr iăx păxóăm tăch ăhayăch ăphơnătíchăchoăvuiămƠăph iăhi u rằngăvi căđóăs ăgiúpăb năđ aăraăđ cănh ngăquy tăđ nhăđúngăđ năh n.

Th ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăph iăphơnătíchănh ngăgì?ăVƠăh ăc nănh ngăthôngătinăgìăđ ăphơnătích? Phơnătíchă#1:ăBaoănhiêuăng iăthu cănhómăắbi tăthôngătin”?

Hưyănhìnăl iăs ăđ ăgi ăthuy tăc aăCƠăTímăvƠăĐ uăPh .ăChúngătaăcóăth ăchiaănhómănh ngăh căsinh ătr ngăthƠnhăb nănhóm:ă(1)ăkhôngăbi tăđ năbu iădi n,ă(2)ăbi tănh ngăkhôngăthamăd ,ă(3)ăthamăd ăít nh tăm tăl n,ăvƠă(4)ăthamăd ăth ngăxuyên.ăV năđ ălƠălƠmăsaoăbi tăm iănhómăg măcóăbaoănhiêuăng i? Vi căg păgỡăt tăc ă500ăh căsinhătrongătr ngăđ ăh iăt ngăng iăxemăh ăthu cănhómănƠoăs ăr tăkhó khĕnăvƠăt nănhi uăth iăgian.ăNgayăc ăkhiănƠngăN măgiúpăm tătayăthìăn uăh ăph ngăv năm iăngƠyăm t ng i,ăcôngăvi cănƠyăcũngăt năm tăn aănĕmă(167ăngƠy).ăV yăthìăh ănênălƠmătheoăcáchănƠo?

SauăkhiăsuyănghƿălƠmăth ănƠoăđ ăcóănh ngăthôngătinăc năthi t,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăquy tăđ nhăl p raăm tădanhăsáchăcơuăh iăvƠănh ăt tăc ăgiáoăviênătrongătr ngăgiúpăph ngăv năvƠoăbu iăđi mădanh sángăth ăhai.ăCácăgiáoăviênăch ăc năh iăbaăcơuăvƠăghiăl iăs ăh căsinhăgi ătayătr ăl iăchoăm iăcơuăh i (vƠătínhăluônăcơuătr ăl iăc aăc ăgiáoăviên):

1.ăN uăb năbi tăđ năbu iădi năhƠngăthángăc aăbanănh căNh ngăNg iăYêuăN m,ăhưyăgi ătayălên. 2.ăN uăb năbi tăđ năbu iădi năc aăNh ngăNg iăYêuăN măvƠăđưăt ngăđ năxem,ăhưyăgi ătayălên. 3.ăN uăb năth ngăxuyênăđ năxemăbu iădi năc aăNh ngăNg iăYêuăN m,ăhưyăgi ătayălên.

Cáchăph ngăv nănƠyăr tăđ năgi năvƠăhi uăqu .ăM iăgiáoăviênăch ăm tăkhôngăđ yăbaăphútăđ ăhoƠn t tănh ngăcơuăh i.

Phơnătíchă#2:ăT iăsaoăcóănh ngăng iăbi tăv ăbu iădi năl iăkhôngăthamădự?

CƠăTímăvƠăĐ uăPh ăph iătìmăhi uăxemăt iăsaoăl iăcóănh ngăng iăkhôngăđ năxemăbi uădi nădùăh cóăbi tăđ năchúng.ăN uăcóăđ ăth iăgianăvƠăngu năl c,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăs ăph ngăv năt ngăng iăm t trongătr ng.ăNh ngăcóăl ăđi uăđóălƠăkhôngăc năthi t.ăCh ăc năh ăph ngăv năkho ngănĕmăng i,ăh ăcó th ăhìnhădungăraălỦădoăchínhăr iăsauăđóăs ăquy tăđ nhănh ăcácăth yăcôăghiăl iătênăc aăm tăs ăh căsinh bi tăđ năbu iădi nănh ngăkhôngăđ năxemăđ ăh ăs păx păph ngăv năsau.

Phơnătíchă#3:ăT iăsaoăl iăcóănh ngăng iăkhôngăthamădựăth ngăxuyên?ăTrongăt ngălai, liệuăm iăng iăcóăthamădựăth ngăxuyênăkhông?

Vi căph ngăv năkho ngă5ăng iăcũngăgiúpăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăcóăcáiănhìnăkháiăquátăchoănh ng cơuăh iănƠy.ăH ăquy tăđ nhătìmăhi uănh ngăđi măm iăng iăthíchăvƠăkhôngăthíchătrongănh ngăbu iădi n tr c.

H ăhyăv ngărằngămìnhăs ătìmăđ cănh ngăg iăỦăcóăíchăv ăph ngăphápăc iăthi năđ ăl năbi uădi n sauăm iăng iăs ăquayăl iăxem.ăH ăbi tărằngăđ ăduyătrìăm tăl ngăkhánăgi ăhơmăm ăthìăd ăh nănhi uăso v iătìmăki mănh ngăkhánăgi ăm i.

(20)

tìmăhi uănh ngăng iăkhôngăđ năn aăđ ăbi tănguyênănhơn.ăN uămayăm n,ăh ăs ăbi nănh ngăkhánăgi ăch đ năxemăm tăl năthƠnhănh ngăng iăhơmăm ătrongăt ngălai.

M iăng iăth ngăquanhăquẩnăv iăvi căthuăth păthôngătinăvƠăti năhƠnhănh ngăphơnătíchăchẳngăra đơuăvƠoăđơu.ăĐ ngăquênăm căđíchăc aăt tăc ănh ngănghiênăc uănƠyălƠăđ ăb năcóăquy tăđ nhăsángăsu t h n.ăHưyăthuăth păvƠăphơnătíchăthôngătinăm tăcáchăhi uăqu .ăVi cănƠyăs ăgiúpăb năs ăd ngăth iăgianăvƠ ngu năl căcóăh năt tăh n.

Công cụ giải quyết vấn đề: Bảng Kế Hoạch Giải Quyết Vấn Đề

N uăb năb tăđ uăthuăth păvƠăphơnătíchăthôngătinămƠăkhôngăxácăđ nhărõănh ngăcơuăh iăđangăc năgi i đápăthìăb năch ăphíăth iăgianăvƠăcôngăs c.ăR tăcu căb năs ăb iăr iăgi aăm tăkh iăl ngăthôngătinăc c l năvƠăsauăđóăm iănh năraăph năl năthôngătină yăchẳngămangăl iăl iăíchăgì.

Đ ătránhătìnhătr ngăđó,ăb nănênăcóăm tăk ăho chăgi iăquy tăv năđ ătr căkhiătìmăki măthôngătin. Trongăb ngăk ăho chănƠy,ăb năc năghiărõănh ngăv năđ ăph iăgi iăquy t,ăghiărõănh ngăgi ăthuy tăvƠăc s ăhi năcó,ăli tăkêănh ngăphơnătích,ăhƠnhăđ ngăvƠăthôngătinăc năthi tăđ ăkhẳngăđ nhăhayăbácăb ănh ng gi ăthuy tăđó.ăL păb ngăk ăho chănƠyătr căkhiăb tăđ uăkh oăsátăs ătĕngăhi uăsu tăgi iăquy tăv năđ ăc a b nălênăđángăk .

H năn aăvi căvi tăk ăho chăraăgi yăkhôngăch ăgiúpăb năth yărõănh ngăsuyănghƿăc aămình.ăN uăb n lƠmăvi cătheoănhóm,ăk ăho chănƠyăcònăgiúpăđ ngăđ iăc aăb năbi tăt pătrungăvƠoănh ngăgìăc nălƠmăvƠ đ tăn năt ngăchoătríătu ăt păth ăphátăhuyăkh ănĕng.ăB năch ăc năt pătrungăvƠoănh ngăđi uăb năth yăth t s ăc năbi tăđ ăđ aăraăquy tăđ nh.

K ăho chăgi iăquy tăv năđ ăc aăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ălƠănh ăth ănƠy:

1D.ăPHỂNăTệCHăVĨăXỄCăĐ NHăNGUYểNăNHỂNăG CăR

Phơnătíchă#1:ăBaoănhiêuăng iătrongăm iănhómăắbi tăthôngătin”?

Cácăth yăcôăđưăđ ngăỦăgiúpăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăph ngăv năvƠăd ăli uăb tăđ uătrƠnăv .ăH ăt ng h păt tăc ăcácăcơuătr ăl iăvƠăchoăraăk tăqu ănh ăsau:

Khánăgi ăti mănĕng:ă500ăh căsinhăvƠăgiáoăviên

(21)

Đápăánă1:ăCóă=ă150ăng iă(30%) Khôngă=ă350ăng iă(70%)

Cơuăh iă2:ăN uăb năđưăbi tăv ănh ngăbu iădi năc aăNh ngăNg iăYêuăN m,ăb năcóăbaoăgi ăđi xemăkhông?

Đápăánă2:ăCóă=ă15ăng iă(10%) Khôngă=ă135ăng iă(90%)

Cơuăh iă3:ăB năcóăth ngăxuyênăđiăxemănh ngăbu iădi năc aăNh ngăNg iăYêuăN măkhông? Đápăánă3:ăCóă=ă12ăng iă(80%)

Khôngă=ă3ăng iă(20%)

V iăd ăli uănƠy,ăĐ uăPh ăvƠăCƠăTímăđưăcóăth ăchiaănh ăm iăng iăthƠnhăt ngănhóm: a.ăNh ngăng iăkhôngăbi tăđ năbu iădi n:ă350ăng iă(70%)

b.ăNh ngăng iăbi tăđ năbu iădi nănh ngăch aăbaoăgi ăđiăxem:ă135ăng iă(27%) c.ăNh ngăng iăđưăt ngăđiăxemăbi uădi nănh ngăkhôngăđ năxemăn a:ă3ăng iă(1%) d.ăNh ngăng iăth ngăxuyênăxemăbi uădi n:ă12ăng iă(2%)

CƠăTímăvƠăĐ uăPh ăchoărằngăm iăng iăkhôngăđ năxemăbi uădi năch ăy uălƠăvìăh ăkhôngăbi tăđ n nóăvƠăkhiăm iăng iăcóăbi tăđ n,ăkho ngă60%ăs ăh căsinhăs ăđ năxemă(kho ngă300ăng i).

Nh ngăkhiănhìnăl iăd ăli uăc aămình,ăh ăphátăhi năraăcóăđ nă30%ăh căsinhăbi tăđ năbu iădi năch khôngăph iăch ă5%ănh ăh ăd ăđoán.ăCóăvẻănh ănh ngăng iăđ căCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăm iătr căti p vƠănh ngăng iăđ năxemăbi uădi năđưăk ăv ănóăvƠăt ăđóătinăt căb tăđ uălanăđi.

M tăkhác,ăh ăc ăđinhăninhărằngăcóăđ nă60%ăs ăng iăbi tăđ năbu iădi năs ăđ năxem,ănh ngăth c t ăh ănh năraăch ăcóăkho ngă10%!ăCóăr tănhi uăng iăbi tăđ năbu iădi nănh ngăkhôngăh ăđ năxem.ăCó vẻănh ăvi cătruy năthôngătinăkh pătr ngăs ăkhôngălôiăkéoănhi uăkhánăgi ăđ năxemăbi uădi năh n.ăH quy tăđ nhătìmăhi uăxemăt iăsaoăm iăng iăl iăkhôngămu năđ năxem.

Tuyăv y,ă căl ngăc aăh ăv ătỷăl ăkhánăgi ăs ăquayătr ăl iăl năn aăhóaăraăkhôngăsaiăl chăl m:ăcó đ nă80%,ăsoăv iă căl ngăbanăđ uăc aăh ălƠă100%.ăKhiăh ăbi tăcóăm tăs ăkhánăgi ăkhôngăđ năxem n a,ăh ămu nătìmăhi uănguyênănhơnăt iăsao.

(22)

n uăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăhƠnhăđ ngăd aătrênăgi ăthuy tăbanăđ uămƠăkhôngăki mătraăxemănóăcóăchínhăxác hayăkhông?ăCh călƠăh ăs ădánăqu ngăcáoăvƠăphátăt ăr iăkh pătr ngăvƠăk tăqu ălƠăs ăl ngăkhánăgi khôngătĕngăđ căbaoănhiêuă(vìădùăh ăqu ngăbáăt tăđ năđơu,ăch ăcóă10%ănh ngăng iăbi tăđ năbu iădi n s ăđ năxem).ăĐóălƠălỦădoăt iăsaoăb nănênăki mătraăl iănh ngăgi ăthuy tăn uăb năcóăth ătìmăraăcáchăth c hi năhi uăqu .

S ăđ ăsauăt ngăh pănh ngăkhácăbi tăgi aăgi ăthuy tăbanăđ uăc aăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăvƠăk tăqu th căs ăc aănghiênăc u:

Phơnătíchă#2:ăT iăsaoăcóănh ngăng iăbi tăđ năbu iădi nănh ngăl iăkhôngăđ năxem?

CƠăTímăvƠăĐ uăPh ănh năth yăcóăr tănhi uăng iăbi tăđ năbu iădi nănh ngăl iăkhôngăthamăd .ăĐ tìmăhi uănguyênănhơn,ăh ăph ngăv nă5ăng iăthu cănhómănƠy.

H ănh năđ cănh ngăcơuătr ăl iăr tăkhácănhau:

,ăt ăcóăngheănóiărằngăcácăc uăs ăbi uădi năhƠngătháng.ăT iăsaoăt ăkhôngăđiăxemăh ?ăĨ,ăt ăkhông bi tăcácăc uăs ăch iălo iănh căgì,ăvƠănóiăth tănhé,ăt ăkhôngăbi tăcácăc uăch iăcóăhayăkhôngầ

T ăkhôngăquenăcácăc u.ăT ăcóăngheăđ năv ăbanănh căc aăcácăc u,ănh ngăt ăch ănghƿăắh ălƠăai?”. C uăđùaăƠ?ăCácăc uăch ălƠăbanănh căc aătr ng,ăchẳngăđángăxemăvƠoăngƠyăth ăb y.ăDùăsaoăđi n a,ăt ătinărằngăm iăng iăcũngănghƿăcácăc uădi năchẳngăhayăđơu.

T ămu năđiăl m,ănh ngăbu iăbi uădi năl iădi năraăvƠoăchi uăth ăb y,ăđúngăkhông?ăT ăph iăch i khúcăcônăc uănênầăFrankăvƠăMikeăcũngăkhôngăth ăđiăxemăvìălỦădoăđó.

T ăchẳngăthíchăngheănh c.ă ănhƠăt ăcònăkhôngănghe.ăV yăt ăđ năxemălƠmăgì?

T ănh ngănh năxétăđó,ăh ăđúcăk tăl iăbaălỦădoăchínhăkhi năm iăng iăkhôngăthamăd ăbu iădi n c aăNh ngăNg iăYêuăN m:

1.ăH ăkhôngăbi tălo iănh căchúngătaăs ăch iăhayăchúngătaăch iăhayăd ăth ănƠo. 2.ăTh iăgianăbi uădi năkhôngăphùăh păv iăl chăc aăh .

3.ăH ăhoƠnătoƠnăkhôngăthíchăơmănh c.

(23)

ti năhƠnhăph ngăv năthêmă10ăng iăvƠănh năth yăm iăng iăcóăth ăs ăđ năxemănhi uăh năn uăbanănh c chuy năth iăgianăbu iădi năthƠnhăt iăth ăb y.ăCƠăTímăkhẳngăđ nh:ăắT ădámăch călƠăvi cănƠyăs ămang l iăhi uăqu ”.ăH ăb tăđ uăc măth yătrƠnătr ăhyăv ngăvìăgi ăđơyăh ăđưăhi uărõăcĕnănguyênăc aăv năđ .

Phơnătíchă#3:ăT iăsaoăcóănh ngăng iăkhôngăđ năxemăth ngăxuyên?ăLiệuăsauănƠyăh ăcó đ năxemăkhông?

Cu iăcùng,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăph ngăv nănĕmăng iăđ ăbi tălỦădoăt iăsaoăh ăkhôngăđ năxemăbi u di năn aăvƠăđ ăki mătraăxemăsauănƠyăkhánăgi ăcóăr iăb ăh ăkhông.

Nh ngăcơuătr ăl iăh ănh năđ călƠ:

T ăr tăthíchăcácăc u!ăL ăraăcácăc uăph iălƠăm tăbanănh căchuyênănghi p!ăT ăs ăkhoeăv iăm i ng iărằngăt ăđưăđiăxemăt ăbu iădi năđ uătiênăc aăcácăc u!ăDƿănhiên,ăt ăs ăđiăxemăt tăc ănh ngăbu i di năc aăcácăc u!

Gi ngăhátăm nhăm ăc aăN măth tătruy năc m!ăT ăđưăkhócăth măkhiăngheănƠngăhátăballadầăT ăs luônăcóăm t!

T ănghƿăm iăng iăkháăng cănhiênăvƠăthíchăthúăkhiăxemăcácăc uădi n.ăNh ngănh ngăcaăkhúcăcác c uăbi uădi năc ăl păđiăl păl iăc ăbaăl n.ăN uăcácăc uăc ăch iănh ngăbƠiăđó,ăkhánăgi ăs ăphátăchán.

CƠăTímănƠy,ăt ăthíchăđo năđ cădi năguitarăc aăc u!ăT ăt ngănghƿăc uăch ălƠăch ăquenăbi tăv i N mămƠăthôiầăTh tăđángăng cănhiên!ăCóăl ăt ăs ăkhôngăđ năxemăđ căt tăc ăcácăbu iădi n,ănh ngăt s ăc ăthuăx păđ ăđ năxem.

Nh căhayăđ y,ănh ngăcácăc uăc ăch iăm iăb yănhiêuăbƠiăl păđiăl păl iămưiầăCácăc uăph iăkhi n khánăgi ăháoăh c,ăs ngăđ ng.ăCácăc uăkhôngăchánăkhiăc ăbi uădi nănh ngăbƠiăđóăh tăl nănƠyăđ năl n khácăsao?

Cóăvẻănh ăm căđ ăth aămưnănóiăchungăr tăcao.ăHaiăthƠnhăviênăc aăchúngătaăr tăvuiăs ngăkhi ngheănh năxétătr căti păt ănh ngăng iăhơmăm .ăM cădùăbênăc nhănh ngăl iăkhenăng i,ăh ăcònănh n đ cănh ngăch ătríchăkhôngăm yăd ăch u.ăTuyăv y,ăc ăkhenăng iăvƠăchêăbaiăđ uăr tăquanătr ngăn uăb n th tăs ămu năc iăthi nămình.ăHaiăng iăb tăđ uăsuyănghƿănh ănh ngănh căcôngăth căth .

Nh năxétăquanătr ngănh tăh ărútăraăđ căt ănh ngăcu căph ngăv nănƠyălƠăkhánăgi ăs ăphátăchánăvƠ cóăth ăs ăkhôngăđ năxemăn aăn uăh ăc ăti păt căch iănh ngăbƠiăcũ.

K ăđ n,ăh ăph ngăv năbaăng iăkhôngăđ năxemăn aăvƠăh iăt iăsaoăh ăkhôngăthamăgia.ăC ăbaăđ u tr ăl iărằng:ăắVìăcácăc uăc ăch iăl iănh ngăbƠiăđó,ătheoăphongăcáchăđó,ănênăt ăchán!”.ăLúcănƠyărõărƠng h ăc năph iăthayăđ i.ăH ăc năth iăthêmăm tăchútăắt iăm i”ăvƠoănh ngăbu iădi năc aămình.

Bằngăcáchăthuăth păthôngătinăvƠăti năhƠnhăphơnătích,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđưăbácăb ăgi ăthuy tăc a h ăvƠăgi ăđơyăh ăđưăhi uărõăh năcĕnănguyênăc aăv năđ ăkhi năl ngăkhánăgi ăđ năxemăbi uădi năquá th p.

Bơyăgi ăh ăđưăti năg năh năđ năm cătiêuăkhi nănƠngăN măhƠiălòngăbằngăm tăsơnăth ăd căđ yăkhán gi .ăChínhăb năthơnăhaiăng iăcũngămongăngóngăđ ăđ căbi uădi nătr căđámăđôngăkhánăgi ă-ăvƠăr i m tăngƠyăh ăs ăxu tăhi nănh ăm tăbanănh cărockăchuyênănghi p.

B că2:ăĐ aăRaăGi iăPháp

2A.ăĐ AăRAăNH NGăGI IăPHỄPăKHỄCăNHAUăĐ ăGI IăQUY TăV NăĐ

Gi ăđơyăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđưăhi uărõăcĕnănguyênăc aăv năđ .ăNh ngăn uăch ăd ngăl iă ăđó,ăt t c ăcôngăs căh ăb ăraăchẳngămangăl iăđi uăgìăt tăđẹpăc .ăLúcănƠyăh ăc năph iăti năt iăvi căđ aăraănh ng gi iăpháp.

Su tăquáătrìnhăph ngăv năvƠăphơnătích,ăhaiăng iănh năraărằngăh ăkhôngăch ăc năchoăm iăng i bi tăđ năbu iăbi uădi nămƠăh ăcònăph iălôiăkéoăđ cănh ngăkhánăgi ăđóăđ năxem.

(24)

báo,ăth ăđi năt ă-ăcóăth ămangăl iăhi uăqu ăcaoăh nănhi uăsoăv iăvi căhaiăng iătr căti păđiăk ăv iăcác b năv ăbu iădi n.ăĐi uăquanătr ngătrongăgiaiăđo nănƠyălƠăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăkhôngăg tăb ăm tăỦăt ng nƠoăquáăs m,ăkhôngăph nă ngăv iănh ngăcơuănóiăki uănh ăắSáchăbáoăh ?ăĐƠiăphátăthanhăá?ăKhôngăth nƠo!”.ăH ăli tăkêăcƠngănhi uăỦăt ngăcƠngăt t,ăsauăđóăm iăcơnănh căđ năkh ănĕngăvƠăhi uăqu ăc aăt ng Ủăt ng.ăNgayăc ăkhiăm tăs ăỦăt ngăngheăcóăvẻăđiênăr ănh ngăcóăth ăs ămangăđ năm tăgi iăphápăsáng t oăvƠălỦăthú.ăNguyênăt căquanătr ngănh tălƠăli tăkêăcƠngănhi uăỦăt ngăcƠngăt tăr iăphơnălo iă uătiên sau.

SauăkhiăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăvi tăraăt tăc ănh ngăỦăt ngăkh ăquan,ăh ăđánhăd uănh ngăph ng ti năthôngătinăti mănĕngătrênăs ăđ ăcơyălogicăvƠăcùngănhauăth oălu năc ăth ăv ăcáchăth căth căhi năsao choăphátăhuyăt tănh tătácăd ngăc aănh ngăph ngăti năđóănhằmăđ aăkhánăgi ăđ năv iăbu iădi năc aăh .

Khiăđánhăgiáăcácăl aăch n,ăc ăhaiăluônăghiănh ăđi uăh ăc năkhôngăch ăđ năthu nălƠăqu ngăbáăthông tinămƠăcònăph iălƠmăsaoăh păd năđ căm iăng iăđ năxemăbi uădi n.ăVíăd ,ăkhiătruy nătinăquaăđƠiăphát thanhăc aătr ng,ăn uăh ăch ăthôngăbáoăngƠyăgi ,ăđ aăđi măbu iădi n,ăt tăc ănh ngăgìăh ălƠmăch ălƠ qu ngăbá.ăNh ngăn uăh ăphátăc ănh ngăbƠiăhátăc aăh ătrênăsóng,ăm iăng iăs ăngheăđ călo iănh căh bi uădi năvƠăcóăth ăđánhăgiáăđ căđ ăchuyênănghi păc aăh ,ănh ăđóăh ăhyăv ngărằngăs ăng iămu n đ năxemăbi uădi năs ătĕngălên.

(25)

côngăs căc aăh ăđưăb ăb ăphí.ăD iăđơyălƠădanhăsáchănh ngăph ngăti năliênăl cămƠăh ăquy tăđ nhăs xemăxét.ăH ăđánhăd uănh ngăhƠnhăđ ngăkhi nă(1)ăm iăng iăbi tăđ năbu iădi năvƠă(2)ăkhi năm iăng i mu năthamăd ăbu iădi n.

*ăD uăki măcóăch măth ăhi năhi uăqu ăh năch .

CƠăTímăvƠăĐ uăPh ăb ăsungăthêmăbaăhƠnhăđ ngăvƠoădanhăsáchăd aătrênănh ngăgìăh ănh năth y trongăquáătrìnhăph ngăv n.ăH ăquy tăđ nhăthayăđ iăth iăgianăbi uădi năđ ngăth iănh năraăcáchălƠmăcho bu iădi năluônăm iămẻ.ăSauăđơyălƠănh ngăgìăh ăđ aăra:

11.ăThayăđ iăth iăgianăb tăđ uădi năvƠoă5ăgi ăchi u

12.ăThayă20%ăs ăbƠiăhátăcũăbằngăbƠiăm iăvƠăthayăđ iăth ăt ăbi uădi năcácăbƠiăđ ăbu iădi năluôn s ngăđ ngăvƠăt oăđ căb tăng .

13.ăĐ uăPh ăs ăk ăchuy năc iăv ăbanănh c,ăchenăgi aăcácăbƠiăhátăđ ăkhánăgi ăth yăvuiăthíchăvƠ h ngăthú.

V yălƠăgi ăđơyăh ăcóăm iăbaăỦăt ng.ăNh ngăli uăh ăcóăth ătri năkhaiăt tăc ănh ngăỦăt ngăđó trongăvòngăch aăđ yăm tăthángăchuẩnăb ăchoăbu iădi năti pătheo?ăM tăs ăỦăt ngăs ăm tănhi uăth i gianăvƠăcôngăs c,ăs ăkhácăl iăđòiăh iăngu năkinhăphíănh tăđ nhăm iăb tătayăvƠoăth căhi năđ c.

CƠăTímăvƠăĐ uăPh ăch ăcóăth ătri năkhaiăv iăth iăgianăvƠăngu năkinhăphíăh năch .ăH ăth yăc n ph iăs păx păth ăt ă uătiênănh ngăỦăt ngănƠyăđ ăquy tăđ nhăph iătheoăđu iăph ngăánănƠo.

2B:ăĐ AăRAăL AăCH Nă UăTIểN

(26)

đ nhăđ aăraăt ngăquanăgi aătácăđ ngăcóăth ăx yăraăc aăcácăph ngăánăvƠăm căđ ăcôngăs căph iăb ăra. M iăb năxemămaătr năd iăđơy.

Đ ăt oăraămaătr n,ăh ăx păh ngăm căđ ă nhăh ngăt ăcaoăxu ngăth pătheoătr cătung.ăTrênătr c hoƠnh,ăh ăghiăm căđ ăd ătri năkhai,ăt ăkhóăđ năd .ăNh ngăph ngăánăt tănh tăs ănằmă ăôătrênăbênăph i, cóăm căđ ă nhăh ngăl nănh tăvƠăd ăth căhi nănh t.ăNh ngăph ngăánăítăhi uăqu ănh tănằmă ăgócăd i bênătrái,ăv aăkhóăth căhi năv aăítăhi uăqu .

(27)

Hưyăl yăm tăvíăd ăkhác.ăHƠnhăđ ngăth ă6ă(dánăthôngătinăchiăti tăv ăbu iădi nălênăb ngăthôngăbáo c aăm iăl p)ăthìăsao?ăH ănênăđ tăhƠnhăđ ngănƠyă ăđơu?ăM căđ ă nhăh ngăs ăth păvìăr tăítăng iăxem thôngăbáoăvƠoăm tăngƠyănh tăđ nh,ăvƠăth măchíăn uăcóăaiăđ căthôngătinăchiăti tăv ăbu iădi n,ăvi căđó cũngăch ătĕngăm căđ ăthôngătinămƠăthôi.ăCóăđ căthôngătinăchiăti tăch aăhẳnăs ăkhi năchoăng iăta mu năđ năxemăbi uădi n.ăTuyănhiên,ăm căđ ăd ădƠngăđ ătri năkhaiăph ngăánăhƠnhăđ ngănƠyăl iăr t nhi uăvìăh ăch ăc nălƠmăm iăm tăvi călƠăvi tăthôngătinăchiăti tălênăb ng.ăVìăv y,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđ t nóătrongăgócăd iăbênăph i.

2C:ăĐ AăRAăK ăHO CHăHĨNHăĐ NG

V yăthìăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ănênăch năph ngăánănƠoăđ ătri năkhai?ă uătiênăhƠngăđ uăc aăh ălƠ nh ngăhƠnhăđ ngănằmă ăgócătrênăbênăph iăvìăchúngăcóăm căđ ă nhăh ngăcaoăvƠăd ăth căhi n.ă uătiên ti pătheoăs ălƠănh ngăhƠnhăđ ngă ăgócătrênăbênătráiăho căgócăd iăbênăph i.ăNh ngăph ngăánăkém h păd nănh tălƠănh ngăph ngăánănằmă ăgócăd iăbênătrái.

(28)

Víăd ănh ăhƠnhăđ ngăs ă4ă(lƠmăposterăqu ngăcáoăvƠădánăquanhătr ng).ăKhôngăaiătrongăs ăcác thƠnhăviênăc aănhómăNh ngăNg iăYêuăN măcóăkh ănĕngăv ăđẹp,ăvƠăcũngăkhôngăaiăcóăkinhănghi m lƠmăposter,ăvìăth ăh ăđ tănóă ăgócăd iăbênătráiă( nhăh ngăítăvƠăkhóătri năkhai).ăTuyănhiên,ăĐ uăPh đưănghƿăđ năm tăvi căắn uăchúngătaănh ăJohnăB chăTu călƠmăposterăchoăchúngătaăthìăsao?ăBi tăđơuăc u

yăs ălƠmăđ căm tăt ăc căđẹpăđ y!”.ăBằngăcáchănh ăJohnălƠmăposter,ăv ătríăc aăhƠnhăđ ngăs ă4ăđư chuy năt ăgócăd iăbênătráiăsangăgócătrênăbênăph i,ănh ăhìnhătrên.

T ngăt ,ăh ăx păhƠnhăđ ngă8ă(t oăm tăđƿaăCDăđ ăphátăchoăh căsinhătrongătr ngăkèmătheoăghi chúăv ăbu iădi năs păđ n)ăcóăm căđ ă nhăh ngăcaoănh ngăkhóătri năkhaiăvìăh ăkhôngăbi tălƠmăth ănƠo đ ăghiăđƿaăCD.ăTuyănhiên,ăh ăbi tătrongăl păcóăb năbi tălƠm.ăH ăcũngăcóăth ănh ăaiăđóăgiúpăđỡătrong hƠnhăđ ngă10ă(t oăm tătrangăweb)

N uănh ăvƠoăs ăgiúpăđỡăc aăm iăng i,ăh ăcóăth ătheoăđu iăc ăm iăbaăỦăt ng.ăM iăng iăcó m tăth ăm nhăriêng.ăB năcóăth ăthƠnhăcôngăh năbằngăcáchăc ngătácăv iănh ngăng iăcóăth ăm nhămƠ b năthi u.

DùăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăcóăth ătri năkhaiăt tăc ăcácăỦăt ngăc aămìnhănh ngăkhôngăph iălúcănƠo cũngăth .ăHưyănh ăs păx păth ăt ă uătiênăcácăph ngăánăvƠălênăk ăho chătri năkhai.

BU IăBI UăDI NăK ăTI PăC AăNH NGăNG

IăYểUăN M

V yăbu iăbi uădi năsauăđóăc aăNh ngăNg iăYêuăN măraăsao?

Kho ngăth iăgianăm tăthángăchuẩnăb ăchoăbu iăbi uădi năti pătheoăđưătrôiăquaăth tănhanhăchóng. NƠngăN m,ăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăm tăl năn aăl iălênăsơnăkh u.ăKhiăh ăk tăthúcămƠnăbi uădi năcaăkhúc yêuăthíchănh tă-ăắB ăba”ă-ăthìăc ăsơnăth ăd căhoƠnătoƠnăl ngăyên.ăNgheănh ăth ăcóăaiăđóăv aăb mănútăt t ơmăthanhăc aăm tăcáiătiăviăkh ngăl .

Nh ngăNg iăYêuăN măh iăh pănhìnăđámăđôngăkhánăgi ătrongăsơnăth ăd căm ăt i.ăTh ăr iăth t đ tăng t,ănh ngătrƠngăv ătayăvƠăhoanăhôăvỡăòaăraătrongăkhôngăkhíăđ yăs ngăđ ng.ăTi ngăvangăl năđ n n iăc ăkhánăphòngănh ămu nărungălên.

V yălƠănh ngăc ăg ngăvƠăn ăl căc aăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăđưăđ căđ năđáp!ăHaiătrĕmăng iăđưăđ n xemăbu iăbi uădi n.

(29)

Baăng iăb nădi nănhìnănhauăng ngăngùng.ăM tăh ălongălanhăn c.

Th yăCƠăTímăvƠăĐ uăPh ăkhóc,ănƠngăN măhétălên:ăắNƠy,ăhaiăng i,ăt iăsaoăl iăkhócăch ?ăĐ ng cóăc mătínhăquáănh ăth !”.ăR iăb ngănhiênănƠngăd ngălaăhétăvƠăch yăđ năômăh ăth tăch tămƠăkhôngăsao ngĕnăn iănh ngădòngăn căm tăđangătrƠoăr iătrongăni măh nhăphúcăchanăhòa.

NƠngăthútăthít:ăắC mă năcácăc u,ăc mă năhaiăng iăr tănhi u!”.

Referensi

Dokumen terkait

Uji Signifikansi Beta Saham dalam Memoderasi Hubungan Antara Leverage. Terhadap

Penerapan Model Quantum Teaching Untuk Meningkatkan Hasil Belajar IPS Siswa Kelas IV SD Negeri 145 Pekanbaru.. Pekanbaru: PGSD FKIP

Participation Point System in senior high school English teaching. 1.4 Significance of the Research. There are two major points of significance which are expected from

Andaliman ( Zanthoxylum acanthopodium DC.) yang merupakan tanaman khas daerah Sumatera Utara tetapi belum dimanfaatkan sebagai tanaman obat.. Tanaman-tanaman dari

Usaha spa adalah usaha perawatan yang memberikan layanan dengan metode kombinasi terapi air, terapi aroma, pijat, rempah-rempah, layanan makanan/minuman sehat, dan olah aktivitas

Pengguna data mengakui bahwa BPS tidak bertanggung jawab atas penggunaan data atau interpretasi atau kesimpulan berdasarkan penggunaan data apabila tidak diketahui atau

Penelitian ini dilakukan pada unit uji mesin sepeda motor statis kondisi tanpa beban dengan mengukur waktu penggunaan bensin pada volume bensin tertentu dibandingkan jika dengan

Secara umum penelitian ini bertujuan mendeskripsikan penerapan model Realistic Mathematic Education untuk meningkatkan hasil belajar siswa kelas IIIA SDN I pada