• Tidak ada hasil yang ditemukan

Yunus. Kitab Yunus dalam Bahasa Ambon

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Yunus. Kitab Yunus dalam Bahasa Ambon"

Copied!
22
0
0

Teks penuh

(1)

Yunus

Kitab Yunus dalam

Bahasa Ambon

(2)

Yunus

2011 Sinode Gereja Protestan Maluku dan

2011 Wycli e, Inc.

ISBN 978-602-19540-1-0

Kitab Yunus dalam bahasa Ambon di Maluku The Book of Jonah in the Ambonese Malay language

of Maluku, Indonesia

Gambar di kulit buku diubah dan dimuat atas izin 1978 Da id C. Cook Publishing Co.

Gambar-gambar pada halaman 1, 3, 7, 8, 9, 10, 12 dan 13 dimuat atas izin 1978 Da id C. Cook Publishing Co.

Gambar-gambar pada halaman 2, 4 dan 5 oleh red Adlao 2004 Yayasan Kartidaya.

Cetakan Pertama Januari 2012 atatan disi er obaan

disi ini merupakan edisi percobaan. Karena itu, kami dari tim penerjemah menyambut baik berbagai usul maupun komentar yang dapat membantu meningkatkan hasil terjemahan yang baik sebelum Alkitab dicetak secara utuh.

(3)

iii

A

T STAN MA UKU

AN TA

MA S K A A AN S N D JALAN MAY, J ND. D. PANJAITAN - AMBON 97124

T LP. (0911) 352248-342442 A : (0911) 312440

-mail: sinode ambon-wasantara.net.id CABL ADDR SS: BPGPM AMBON

T A B A Basudara samua yang Tuhan Yesus sayang

Waktu Yesus Kristus mau nai ka sorga, ada babarapa pasang yang Antua kasi par Antua pung anana bua. Satu dari pasang-pasang tu biar dong kasi balajar orang-orang par biking Antua pung parenta. Sama deng Antua pung anana bua dolo-dolo, katong yang hidop sakarang ni jua pung tugas sama lai deng dong, tagal katong ni jua Antua pung anana bua. Mar bagemana katong bisa kasi balajar orang-orang par biking Antua pung parenta kalo katong sandiri seng batul-batul mangarti Antua pung parenta

Tagal itu, Gereja Protestan Maluku sama-sama deng Wycli e Internasional baku bantu par biking Alkitab dalang bahasa Malayu Ambon. Bahasa ni, akang pung nilai sama deng bahasa-bahasa laeng di dunya. Sabang hari orang pake akang, di ruma deng di luar ruma. Jadi kalo samua orang dari kacil sampe basar baca Alkitab dalang bahasa Malayu Ambon ni, dong bisa labe capat mangarti Yesus pung parenta.

Katong parlu tau kalo dolo orang-orang tulis Alkitab pung isi pake bahasa Ibrani, Yunani, deng Aram. Alkitab Malayu Ambon ni pake bahasa Ibrani, Yunani deng Aram tu pung arti yang batul, bukang akang pung bentuk kata abis kata. Jadi dalang Alkitab Malayu Ambon ni, katong bisa dapa nats-nats yang labe jelas. Tagal itu, Alkitab ni penting paskali par samua orang yang pung tugas par kasi balajar jamaat soal Tuhan Allah pung ajarang, macang pandeta-pandeta, majalis-majalis, guru-guru Sondak, ka guru-guru Injil. Akang jua penting par sapa sa yang mau mangarti Tuhan Allah pung ajarang.

Jadi, beta pamimping GPM, mau bilang par katong samua par pake kitab-kitab dari Alkitab bahasa Malayu Ambon ni tarus dalang katong pung ibada-ibada. Beta sombayang biar satu waktu nanti samua orang yang bicara pake bahasa Malayu Ambon bisa pung Alkitab Malayu Ambon. Beta jua sombayang biar akang roba katong samua pung hidop jadi labe bai lai.

Beta minta, biar Tuhan Yesus kasi berkat basar deng dame par katong samua Bagitu jua e

Ambon, 1 Oktober 2011 Majelis Pekerja Harian Sinode GPM Pdt. DR. J. CHR. RUHUL SSIN, M.Si. Ketua

(4)

Kali Tigris Kali Efrat Babel BABILONIA SIRIA ASYUR MESIR Kal i N il Niniwe Tirus Yerusa lem Yapo ISRAEL YEHUDA LAO TENGA Tarsis Kilometer 0 100 200 300 400

(5)

Kata-Kata artama

Kitab Yunus ni carita soal T pung parenta par Yunus. Yunus ni

Allah pung juru bicara yang asal dari negara Israel Utara.

Waktu Yunus hidop, orang Israel paleng baku musu paskali deng orang Asyur. Orang Asyur pung ibu kota par kota basar Niniwe. Orang Niniwe tu jua paleng kajahatang. Jadi, Yunus dapa suru dari T

par pi tagor orang-orang Niniwe biar dong kasi tinggal dong pung dosa samua. Kalo seng, Antua nanti hukum dong. Tagal orang Asyur tu orang Israel pung musu basar deng tagal dong tu paleng kajahatang,

Yunus paleng binci dong. Jadi dia seng mau iko T pung parenta

par pi ka Niniwe. Dia mala pi ka kota Tarsis par lari jau dari T .

Dia biking bagitu tagal dia seng mau orang Niniwe kasi tinggal dong

pung kajahatang samua biar T bisa hukum dong.

Kitab Yunus ni mau ajar katong soal T Allah pung sayang

par manusia samua, biar kata dong tu jahat macang orang Niniwe lai. Antua tu Allah yang seng lia-lia muka. Antua sayang orang Israel bagitu lai deng orang yang bukang Israel. Antua mau kasi salamat samua orang yang kasi tinggal dong pung dosa-dosa.

Kitab Yunus tabage par babarapa bagiang:

1) Pasal 1:1-17 carita soal Yunus dapa utus dari T par pi

ka kota Niniwe, mar dia lari jau dari Tuhan.

2) Pasal 2:1-10 carita soal Yunus pung sombayang waktu dia ada dalang ikang pung poro.

3) Pasal 3:1-10 carita soal Yunus pung pasang par orang-orang Niniwe deng bagemana dong kasi tinggal dong pung dosa-dosa.

4) Pasal 4:1-11 carita soal Yunus yang hati panas paskali tagal

T seng jadi hukum orang Niniwe lai. Abis itu, T Allah

(6)

Tuhan pung nama di kitab Yunus:

Bahasa yang orang pake par tulis kitab Yunus tu bahasa Ibrani. Dalang bahasa Ibrani ni, orang Israel jaga pake nama-nama yang beda-beda par bilang Tuhan pung nama. Di bawa ni ada daftar Tuhan pung nama-nama yang ada di kitab Yunus dalang bahasa Ibrani, Indonesia deng Malayu Ambon.

Ba asa brani Ba asa ndonesia Ba asa Malayu Ambon

ה

֙ וָהי yhwh,

yahweh, yehowah T (Yunus 1:10)T

םיהִלאֱ l h m Allah Allah

(Yunus 3:8) םיהִלאֱ ־הוָהי

l h m yhwh- T Allah T(Yunus 4:6) Allah

־לאֵֽ l- Allah Allah

(7)

1

a 1:1 Lia II Raja-raja 14:25.

Yunus

Yunus seng iko Tuhan pung mau

1:1-17

1

Dolo-dolo to, ada satu orang nama Yunus. Dia ni orang

Israel.a Dia pung bapa nama Amitai.

Satu kali bagini, T bicara par dia kata, ”Yunus

e Sakarang ale pi ka kota basar Niniwe. Ale pi ka sana la tagor orang-orang Niniwe kalo Beta su tau dong tu paleng kajahatang. Jadi Beta nanti hukum dong.”

Mar Yunus seng mau pi ka Niniwe. Dia mau pi ka kota

Tarsis par lari jau dari T . Jadi, dia pi ka kota Yapo

par cari kapal yang mau balayar ka Tarsis. Sampe di Yapo, dia bayar pasasi kapal. Tarus, dia nai ka kapal tu la

Yunus nai ka al yang mau i ka kota Tarsis biar dia bisa sambunyi dari T AN (Y N 1 1)

(8)

balayar deng anana bua kapal. Dia balayar ka Tarsis par

sambunyi diri dari T .

- Waktu kapal ada balayar bagini, Yunus pi guling-guling

di dek paleng bawa la dapa tidor sono. Skrek bagini, T biking anging deng omba basar di lautang. Akang hantam kapal tu sampe mau ancor-ancor. Jadi, anana bua kapal takotang paskali. Tarus, satu-satu dari dong bataria par dong pung dewa-dewa biar dong salamat. Dong jua buang kapal pung muatang ka lautang biar kapal tu haringang.

Waktu juru mudi turung ka dek paleng bawa, dia dapa Yunus ada tidor sono. Tarus dia bilang kata, ”Hoe, se sadap

e Se tinggal tidor padahal katong su mau mati ni. Bangong la sombayang par se pung dewa. Mangkali se pung dewa tu kasiang par katong la katong ni salamat ”

Yunus

(9)

3

b 1:9 Orang Israel jaga bilang dong pung diri orang Ibrani waktu bicara deng

orang yang bukang Israel.

Abis itu, Yunus deng juru mudi tu nai ka dek atas. Sampe di atas, anana bua kapal dong baku bicara. Dong laeng bilang par laeng kata, ”Labe bae katong buang

undi biar katong tau sapa yang sala sampe katong

dapa cilaka bagini.”

Waktu dong buang undi, Yunus pung nama yang

kaluar. Tarus, dong tanya Yunus kata, ”Se ni sapa la Se ni karja apa Se ni asal dari mana Coba se kasi tau par katong do, sapa pung salawar sampe katong bisa cilaka macang bagini ”

Tarus Yunus bilang kata, ”Beta ni orang Ibrani.b Beta

somba T , Allah yang ada di sorga. Antua tu yang

biking dunya ni deng akang pung isi samua.”

Abis itu, Yunus carita par dong kalo dia ni ada lari jau

dari T .

Waktu dong dengar carita tu, dong takotang paskali. Tarus, dong bilang par dia kata, ”Se su biking apa sakali ni ”

Waktu dong ada bicara, omba tamba basar tarus. Jadi dong bilang par Yunus kata, ”Katong musti biking apa par se biar omba ni tado ”

Yunus

uru mudi kasi bangong Yunus yang ada tidor sono di dek aleng bawa (Y N 1 4-5)

(10)

Yunus bale bilang, ”Beta su tau kalo beta ni yang salawar sampe anging deng omba basar hantam katong. Jadi, labe bae kamong angka buang beta ka lautang sa, biar

omba ni, akang tado.”

Mar orang-orang kapal ni seng mau buang Yunus ka lautang. Jadi, dong tarus panggayo kapal tu biar dong

sampe di dara. Mar dong seng kuat toma maju barang omba batamba basar.

Tarus, dong sombayang par T . Dong bilang,

”T e Ampong katong jua. Jang bunu katong kalo

orang yang katong buang ka lautang ni seng sala. Barang,

katong tau kalo T yang biking omba deng anging ni

iko T pung mau.”

Abis sombayang, dong angka Yunus la buang dia ka lautang. Batul dong buang Yunus ka dalang lautang, oras itu jua, omba tu tado. Waktu dong lia omba tu su tado, dong

Yunus

(11)

5

takotang paskali par T . Jadi, dong somba T

deng kasi korbang binatang par Antua. Dong jua ika janji deng Antua.

Waktu dong buang Yunus, T suru ikang basar satu

datang par talang dia. La dia tinggal di dalang ikang tu pung poro tiga hari tiga malam.

Yunus pung sombayang

2:1-10

2

Waktu Yunus ada dalang ikang basar tu pung poro,

dia sombayang par T , Allah yang dia somba. Dia

sombayang bagini,

Yunus

(12)

c  Ada yang bilang kalo kalimat ni pung bunyi bagini, ”Sio, beta nanti

seng lia lai T pung tampa tinggal.”

”Waktu beta susa deng sangsara,

beta basaro, Sio T tolong beta

Tarus, T jawab beta.

Waktu beta mau mati,

beta bataria, T e Tolong beta jua

Tarus, T dengar beta.

Sampe ka dasar lautang,

T su buang beta.

T biking aros putar, galombang hantam.

Beta tinggalang. Dalang hati beta bilang,

Sio, T su user beta jau dari Antua.

Satu waktu, beta nanti lia T pung tampa

tinggal yang orang jaga sombayang par Antua

kombali.c

Aer nai tarus sampe di beta pung batang idong. Beta tacolo ka dalang.

Rumpu lao su bale beta pung kapala.

Sampe di panta gunung di dasar lautang, beta tinggalang.

Takurung tarus

Seng ada jalang kaluar, macang beta ada di dalang kubur.

Mar beta seng mati.

T , Allah yang beta somba, kasi salamat beta.

Waktu beta su amper putus napas,

beta inga T .

Beta sombayang,

la T yang ada di Antua pung tampa tinggal

dengar beta.

(13)

7

Orang-orang somba dewa yang seng bisa tolong dong.

Dong seng mau tarima T pung sayang.

Mar beta nanti badonci deng badendang puji T

waktu beta kasi korbang binatang par T .

Beta nanti biking apa yang beta su janji.

Cuma T sa yang bisa kasi salamat beta.

Amin.”

Abis Yunus sombayang, T suru ikang basar munta

Yunus ka pinggir pante. Ikang tu biking iko apa yang

T suru.

Yunus

(14)

Yunus iko Tuhan pung parenta

3:1-10

3

- T bale suru Yunus yang kadua kali. Antua

bilang par dia kata, ”Sakarang ale pi ka kota basar Niniwe tu. Sampe di sana bilang par orang-orang Niniwe soal apa yang Beta bilang par ale.”

Tarus, Yunus iko apa yang T suru. Dia pi ka

Niniwe.

Niniwe tu kota satu yang paleng basar. Orang musti bajalang tiga hari baru bisa sampe ka ujung kota.

Waktu Yunus sampe, dia bajalang satu hari dalang kota tu. Abis itu, dia mulai tabaos par dong kata, ”Hoe,

orang-Yunus

(15)

9

orang Niniwe e Ampa pulu hari lai, T nanti kasi

ancor kamong deng kamong pung kota ni.”

Pas orang-orang Niniwe dengar Allah pung pasang yang Yunus bilang tu, dong parcaya akang. Tarus, dong laeng bilang par laeng kata, ”Katong musti seng makang deng minong.”

Yunus

Yunus tabaos ar orang-orang Niniwe soal a a yang T AN su bilang ar dia (Y N 3 4)

(16)

La dong samua, kacil basar, salele kaeng busu-busu par jadi tanda kalo dong su manyasal la kasi tinggal dong pung dosa-dosa.

Waktu raja Niniwe dengar kalo ampa pulu hari lai,

T nanti kasi ancor Niniwe, antua turung dari antua

pung kadera raja. Tarus, antua buka antua pung baju raja, salele kaeng busu-busu, la baslep dalang abu.

Tarus, antua deng antua pung saniri negri kasi kaluar parenta. La dong suru marinyo tabaos kata, ”Orang-orang Niniwe, pasang talinga la dengar bae-bae Kamong deng kamong pung binatang piara seng bole paskali par makang deng minong. Kamong deng kamong pung binatang piara musti salele kaeng busu-busu lai. Tarus, kamong samua

Yunus

rang-orang Niniwe sombayang minta Allah ang hukum dong (Y N 3 6)

(17)

11

musti sombayang sunggu-sunggu par Allah minta Antua jang hukum katong. Kamong jua musti kasi tinggal kamong pung kajahatang deng jang tindis orang laeng. Kalo katong biking bagitu, mangkali Antua kasiang katong la Antua seng mara deng seng bunu katong lai.”

Waktu Allah lia orang Niniwe samua su kasi tinggal dong pung dosa-dosa, Antua kasiang dong la seng jadi hukum dong lai.

Yunus mara tagal Tuhan seng ukum orang Niniwe

4:1-11

4

Waktu T seng jadi hukum orang-orang di kota

Niniwe, Yunus paleng seng sanang la dia pung hati jadi

panas paskali. Tarus, dia barsungut kata, ”T e Waktu

beta masi ada di beta pung negri, beta tau kalo T pasti kasi salamat orang-orang di Niniwe. Barang, T

tu Allah yang paleng bae hati deng paleng sayang manusia.

T jua paleng sabar deng seng parna barenti kasi

unju T pung sayang par orang-orang. Beta tau lai

kalo waktu orang-orang kasi tinggal dong pung dosa-dosa,

T nanti kasiang dong la T seng jadi hukum dong.

Biar kata T su ator par mau bunu dong lai, mar akang

seng jadi. Tagal itu, beta lari ka kota Tarsis. Jadi T e,

labe bae beta mati jua. Beta su seng mau hidop lai.”

Mar T bilang kata, ”Kanapa ale musti mara Ale tu

seng ada alasang par mara ”

Yunus pi kasi tinggal kota tu la pi ka sabala matahari nai. Di situ, dia biking walang satu par dudu lia apa yang

nanti jadi di kota tu. Tarus, T Allah kasi tumbu

pohong satu yang akang pung daong paleng sarat. Pohong tu batumbu langgar dia pung kapala. Akang biking sombar sampe dia pung kapala seng kana panas la dia rasa sajo sadiki. Tagal itu tu, dia pung hati paleng sanang.

(18)

Mar akang pung eso bagini, parsis matahari nai, Allah suru mai-mai saekor makang pohong tu sampe akang layu.

Waktu matahari su tinggi, Antua biking anging yang

panas batiop dari sabala matahari nai. Matahari pung panas tikang Yunus pung kapala sampe dia mau smaput. Dia mau

mati sa, jadi dia bilang par Antua kata, ”T e, labe bae

beta mati sa. Beta su seng mau hidop lai.”

Yunus

T AN Allah kasi batumbu ohong satu biar Yunus seng kana anas (Y N 4 6)

(19)

13

Mar Allah bilang par Yunus kata, ”Kanapa ale musti mara tagal pohong tu mati Ale tu seng ada alasang par mara ”

La Yunus bilang, ”Kanapa kong beta seng

bisa mara

Beta mara sampe mau mati sa.”

Mar T bale

bilang kata, ”Hoe Yunus e Ale pung hati sa susa deng apa yang jadi deng pohong ni, padahal ale seng tanang deng kalesang akang. Akang batumbu la mati dalang satu malam sa. Apa lai Beta Niniwe tu kota basar yang akang pung

rayat labe dari 120.000 orang deng dong pung binatang piara yang banya tu. Dong tu seng tau apa yang bae deng apa yang jahat. Masa Beta seng kasiang deng dong bagemana ”

Yunus

(20)

KAMUS

Buang undi (Membuang undi) – Buang undi ni satu cara yang

orang-orang Ibrani jaga pake par putus masala satu. Akang ada tarus sampe waktu Tuhan Yesus ada di dunya (lia Kis 1:26 deng Luk 1:8-9). Orang-orang Ibrani pake cara ni lai par cari tau sapa yang biking sala (lia Yos 7:14). Waktu dong buang undi, dong minta Tuhan kasi jawab par dong. Sasakali jua dong pake cara ni par pili orang par tugas satu (lia I Sam 10:20, 21). Undi tu, ada babarapa macang. Ada yang dong biking dari kayu yang dong potong kacil-kacil macang deng kumur manyapu. Ada yang sama panjang, mar cuma satu yang pende. Dong taru akang samua di tampa satu, tarus satu-satu orang ambe. Yang dapa kayu yang pende, dia tu yang dapa undi. Ada lai dari batu-batu kacil. Dong taru akang dalang tampa satu la goyang sampe ada yang jatu. Batu-batu tu kasi unju sapa yang dapa undi. Waktu orang-orang di kapal buang undi, Yunus yang dapa, jadi dong tau kalo memang batul Yunus ni ada biking sala.

1:7

Dewa (Dewa) – Ila-ila ka allah laeng yang orang somba. Tuhan Allah

larang orang Israel par somba allah yang laeng. Cuma Antua sa yang dong musti somba (lia Kel 20:3). Waktu anana bua kapal takotang paskali, dong bataria par dong pung dewa-dewa biar dong salamat, mar dewa-dewa tu seng bisa kasi salamat dong. Yang kasi salamat dong tu Tuhan Allah.

1:4-6; 2:8

Kaeng busu-busu (Kain kabung) – Kaeng ni orang Israel biking akang

dari kambing pung bulu yang kasar deng akang pung warna sadiki mau itang. Dong jaga pake akang par jadi karong par taru gandum (lia Kej 42:27). Kalo pake di badang, akang seng sadap paskali. Mar kalo sampe orang pake akang, itu jadi tanda kalo dong su kasi

(21)

15

tinggal dong pung dosa-dosa ka jadi tanda kalo dong pung hati susa. Conto dalang Janji Lama, waktu Yakup kira kalo dia pung ana Yusup su mati, antua pake kaeng busu-busu par jadi tanda kalo antua pung hati ada susa (lia Kej 37:34). Di Janji Baru, kaeng busu-busu ni jadi tanda kalo orang su kasi tinggal dong pung dosa-dosa (lia Mat 11:21). Dalang carita Yunus, orang-orang Niniwe salele kaeng busu-busu par jadi tanda kalo dong su manyasal deng kasi tinggal dong pung dosa-dosa.

3:5-6, 8

Kasi korbang binatang (Persembahan korban) – Dolo-dolo,

orang-orang jaga kasi apapa satu par dewa. Satu conto dong kasi korbang. Korbang yang dong kasi tu, akang ada pung babarapa maksud. Babarapa maksud itu tu, minta dangke, minta ujang turung biar tatanamang bisa kasi hasil, deng biking sanang dewa pung hati. Orang Yahudi jaga kasi korbang binatang par Tuhan iko agama Yahudi pung atorang (lia Kel 20:24-26 deng Im 1-7). Di Kitab Yunus, orang-orang di kapal kasi korbang binatang par Allah tagal dong takotang paskali par Antua.

1:16; 2:9

Niniwe (Niniwe) – Dalang carita Yunus ni, Niniwe ni negara Asyur

pung ibu kota. Waktu dolo, orang-orang di dunya paleng kanal kota Niniwe ni tagal dong jaga sombayang par dong pung dewa-dewa deng dong pung kajahatang paleng basar par orang-orang yang dong su kasi kala dalang parang. Waktu Yesus balong lahir, orang-orang dari negara Babel deng Media kasi ancor kota Niniwe. Akang pung bakas sakarang ada di kota Tell Kuyunjik di Irak utara.

1:2-3; 3:1-10; 4:1-2, 11

Seng makang deng seng minong (Puasa) – Dalang Janji Lama,

orang-orang jaga seng makang deng minong waktu dong hati susa (lia 1 Sam 31:13), waktu dong manyasal (lia 1 Raj 21:27 deng Mzm 69:11), deng waktu dong mau minta tolong dari Allah (lia Kel 34:28). Waktu agama Yahudi pung hari-hari basar macang hari basar ”Tuhan Kasi Ampong Orang pung Dosa-dosa”, orang Yahudi jua seng makang deng minong (lia Im 16:29).

(22)

Waktu orang-orang Niniwe deng dong pung raja dengar dari Yunus kalo Allah mau hukum dong, dong seng makang deng seng minong. Dong pung binatang piara jua seng makang deng minong lai. Dong biking bagitu par kasi unju kalo dong pung hati ada susa deng dong mau minta Allah kasi ampong dong pung dosa-dosa.

3:5, 7

Tarsis (Tarsis) – Waktu carita Yunus, Tarsis ni kota pelabuhang kaya

satu yang ada di Lao Tenga. Kota ni jau paskali dari kota Ninewe. Waktu itu jua, orang-orang yang mau balayar ka Tarsis deng kapal parlu waktu yang lama biar bisa sampe di sana. Yunus pi ka Tarsis biar dia bisa basambuyi dari Tuhan.

1:3; 4:2

Tuhan pung tampa tinggal yang orang jaga sombayang par Antua

(BaitMu yang kudus/Bait Allah) – Tuhan pung tampa tinggal yang ada di buku Yunus ni kasi unju par Orang Yahudi pung Tampa Sombayang Pusat yang ada di kota Yerusalem. Raja Salomo yang partama kali kasi badiri akang. Akang jadi orang Israel pung tampa yang paleng panting par sombayang. Waktu Yunus ada dalang ikang basar pung poro, dia pikir kalo dia pasti mati deng dia nanti seng bisa lia Tuhan pung tampa tinggal lai tagal dia ada di dalang lautang yang kadalang paskali.

2:4, 7

Yapo (Yafo) – Yapo ni kota pelabuhang satu yang rame di Lao Tenga.

Yunus nai kapal dari sini par pi ka kota Tarsis. 1:3

Yunus (Yunus) – Dalang bahasa Ibrani, Yunus pung arti ”burung

pombo”. Yunus ni, bapa Amitai pung ana. Dia lahir di kota Gat-Hefer yang baku dekat deng kota Nasaret. Yunus ni Allah pung juru bicara (lia 2 Raj 14:25) yang dapa suru dari Allah par pi ka kota Niniwe par kasi tau orang-orang di sana kalo Allah nanti hukum dong kalo dong seng kasi tinggal dong pung dosa-dosa. Tuhan Yesus parna pake carita Yunus par bicara soal Antua hidop kombali (lia Mat 12:38-41; Luk 11:29-32).

1:1-17; 2:1, 10; 3:1-5; 4:1, 5, 8-10

Referensi

Dokumen terkait

Dalam Yesaya 49:7 berkata: “Beginilah firman TUHAN, Penebus Israel, Allahnya yang Mahakudus, kepada dia yang dihinakan orang.” Kata ‘penebus’ dalam bahasa

Karna kawan aku juga ga semua waria kan say, jadi kadang kalo aku buat status pake bahasa binan, banyak yang ga ngerti, banyak yang komen nanyain artinya.. Makanya kadang-kadang

Pada abad ke-2, ada banyak orang Kristen yang berbahasa Siria, sehingga dipandang perlu untuk menerjemahkan Alkitab ke dalam bahasa mereka, dan seorang yang

Dalam bahasa Ibrani Modern sebagaimana bahasa Arab penggunaannya tanpa tanda baca yang menurut sebagian orang untuk huruf Arab disebut dengan tulisan Arab Gundul.. Hal ini

† 2:15-16: Tulisan bahasa Ibrani tulis bilang ini bulan ni, andia Tebeth. Jadi dari orang yang pintar sajara dong, kotong bisa tau, kalo Ester maso di raja Ahasuweros antara

bagitu, ma Tuhan Allah putus ko sonde kasi jato hukum sang beta. Te Dia mau pake beta jadi conto ko kasi tunju Yesus Kristus pung sabar kasi orang yang paling jahat sama ke beta

Pertama, kata yang dipakai sama yakni pneuma dalam bahasa Yunani, dalam terjemahan Lembaga Alkitab Indonesia “Roh” dengan huruf besar, dipakai untuk Roh yang

KSPL pada awalnya ditulis dalam Bahasa Ibrani Hebrew, tetapi setelah orang-orang Yahudi terusir dari tanah Palestina dan akhirnya menetap di berbagai tempat, mereka kehilangan Bahasa