MÉDIA PANGAJARAN AUDIO-VISUAL PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS GUGURITAN DINA PUPUH ASMARANDANA : Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas VIII C SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013-2014.

(1)

MÉDIA PANGAJARAN AUDIO-VISUAL

PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS GUGURITAN DINA PUPUH ASMARANDANA

( Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas VIII C SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013-2014)

SKRIPSI

Diajukeun pikeun nyumponan salah sahiji sarat Ngahontal Gelar Sarjana Pendidikan Bahasa Daerah

ku

Rega Mahardika 0902483

JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI

UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA BANDUNG

▸ Baca selengkapnya: contoh guguritan pupuh asmarandana

(2)

lembar Hak Cipta

MÉDIA PANGAJARAN

AUDIO-VISUAL

PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS GUGURITAN

DINA PUPUH ASMARANDANA

( Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas VIII C

SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013-2014)

Oleh Rega Mahardika

Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana pada Fakultas Pendidikan Bahasa Dan Seni

Mei 2014

Hak Cipta dilindungi undang-undang.

(3)

LEMBAR PENGESAHAN REGA MAHARDIKA

NIM 0906081

MÉDIA PANGAJARAN AUDIO-VISUAL

PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS GUGURITAN DINA PUPUH ASMARANDANA

( Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas VIII C SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013-2014)

Disaluyuan jeung disahkeun ku: Pangaping I,

Dr. H. Yayat Sudaryat, M. Hum. NIP. 196302101987031001

Pangaping II,

Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd NIP. 196707101991022001

Kauninga ku

Pupuhu Jurusan Pendidikan Bahasa Daérah Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni

Universitas Pendidikan Indonesia

(4)

Rega Mahardika, 2014

Média Pangajaran Audio-Visual

Pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Nulis Guguritan Dina Pupuh Asmarandana

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

DAFTAR EUSI

1.2Watesan jeung Rumusan Masalah 3

1.2.1Watesan Masalah 3

1.2.2Rumusan Masalah 3

1.3Tujuan Panalungtikan 3

1.3.1Tujuan Umum 3

BAB II ULIKAN TÉORI NULIS PUPUH jeung MÉDIA AUDIO-VISUAL 7

2.1 Nulis 7

2.2.2 Ciri-ciri Guguritan 11

2.3 Pupuh dina Guguritan 20

(5)

x

2.3.2 Wanda Pupuh jeung Watekna 11

2.3.3 Guru Wilangan jeung Guru Lagu 12 2.3.4 Pupuh Asmarandana 13 2.4Média Pangajaran 13 2.4.1 Wangenan Média Pangajaran 13

2.4.2 Mangpaat Média Pangajaran 14

2.4.3 Fungsi Média Pangajaran ……….14

2.4.4 Cara Milih Média Pangajaran………15

2.5 Média Audio-Visual ……….16

2.5.1 Wangenan Média Audio-Visual……….16

2.5.2 Ciri-ciri Média Audio-Visual……….16

2.5.3 Kaonjoyan Média Audio-Visual ………...17

2.5.4 Kritéria Milih Audio-Visual salaku Média Pangajaran………..17

BAB III MÉTODOLOGI PANALUNGTIKAN 20

3.1 Setting Panalungtikan 20 3.1.1 Lokasi Panalungtikan 20

3.1.2 Subjék Panalungtikan 20

3.1.3 Waktu Panalungtikan 20

3.2 Métode Palungtikan 20 3.3 Desain Panalungtikan 21 3.4 Téknik Ngumpulkeun Data ……….22

3.7 Téhnik Pengolahan Data………..29

BAB IV HASIL JEUNG PEDARAN 30 4.1 Hasil Pra Panalungtikan 30

4.2 Hasil Panalungtikan Siklus ka Hiji 32 4.2.1 Rarancang 32 4.2.2 Prak-prakan 33 4.2.3 Obsérvasi 34

4.2.4 Réfléksi 40

(6)

xi

BAB V KACINDEKKAN JEUNG RÉKOMÉNDASI 50

5.1 Kacindekkan 50

5.2 Rékoméndasi 51

DAPTAR PUSTAKA 52

LAMPIRAN-LAMPIRAN 53

(7)

xii

DAPTAR GAMBAR

Kaca

(8)

xiii

DAPTAR GRAFIK

Kaca

Grafik 4.1 Hasil Tés Prapanalungtikan Siswa...31 Grafik 4.2 Hasil Tés Siklus kahiji ...36 Grafik 4.3 Aktivitas Siswa

dina Siklus kahiji ...37 Grafik 4.4 Hasil Tés Siklus kadua ...44 Grafik 4.5 Aktivitas Siswa

(9)

xiv

DAPTAR TABÉL

Kaca

Tabel 3.1 Waktu Panalungtikan ...20

Tabél 3.2 Konvérsi Peunteun ...29

Tabél 4.1 Hasil Peunteun Prapanalungtikan ...30

Tabél 4.2 Présentase Peunteun Prapanalungtikan ...31

Tabél 4.3 SKKD Kelas VIII………....32

Tabél 4.4 Skor Tés Siklus Kahiji ...35

Tabél 4.5 Hasil Analisi Kinerja Guru ...39

Tabél 4.6 Hasil Peunteu Prapanalungtikan jeung Siklus Kahiji ...40

Tabél 4.7 Presentasi Peunteun Prapanalungtikan Jeung Siklus Kahiji ...41

Tabél 4.8 Skor Tés Siklus Kadua ...43

Tabél 4.9 Preséntase Hasil Tés Siklus Kadua ...44

Tabél 4.10 Hasil Analisis Kinerja Guru ...47

(10)

“MÉDIA PANGAJARAN AUDIO-VISUAL PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH NULIS GUGURITAN DINA PUPUH ASMARANDANA

(Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas VIII C SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013-2014) 1)

Rega Mahardika 2) ABSTRAK

Penelitian ini dilatarbelakangi oleh kurangnya minat siswa dalam menulis guguritan, serta kurangnya kompetensi guru dalam mendemonstrasikan tehnik menulis guguritan. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah metode penelitian tindakan kelas (PTK). Penelitian ini menggunakan pendekatan kualitatif dan kuantitatif. Pendekatan kualitatif berupa data hasil dari wawancara dan observasi, sedangkan pendekatan kuantitatif berupa data tes hasil belajar siswa setelah melaksanakan kegiatan pembelajaran melalui dua tahapan siklus dalam PTK. Dari hasil analisis data yang dilakukan dalam dua siklus, dapat dideskripsikan sebagai berikut. Pada siklus ke satu proses kegiatan pembelajaran berlangsung kurang efektif karena perangkat pembelajaran yang digunakan sehingga hasil tes yang diperoleh siswa tidak memuaskan. Pada siklus ke dua kegiatan belajar-mengajar berlangsung lancar dan efektif, hal ini disebabkan oleh beberapa faktor di antaranya media pembelajaran yang digunakan dan observer yang membantu dalam proses pembelajaran, sehingga dapat memicu siswa untuk giat dan aktif dalam pembelajaran. Hal ini dapat dilihat dari hasil observasi aktivitas siswa selama proses pembelajaran. Sementara itu, hasil tes menunjukkan peningkatan dari rata-rata tes awal (pretest) sebesar 65,7 meningkat menjadi

rata-rata 73,5 pada tes siklus ke-1 dan meningkat secara signifikan pada tes siklus ke-2 yaitu rata-rata menjadi 80,6. Sedangkan aktivitas kinerja guru selama proses pembelajaran berlangsung mengalami peningkatan, pada siklus ke-1 mendapat predikat baik dan mengalami peningkatan pada siklus ke-2 mendapat predikat sangat baik. Aktivitas kinerja guru ini berdasarkan tahapan dalam kegiatan belajar-mengajar yaitu mencakup kegiatan awal pembelajaran, kegiatan inti pembelajaran, dan kegiatan akhir pembelajaran. Dalam hal ini pelaksanaan penelitian siklus ke-1 dan siklus ke-2 dapat disimpulkan bahwa Media Audio-Visual dapat meningkatkan kemampuan menulis guguritan Siswa Kelas VIII-C

SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013/2014.

1)_{Skripsi ini dibimbing oleh Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum. dan Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M. Pd}

(11)

TEACHING MEDIA AUDIO VISUAL TO IMPROVE THE ABILITY OF WRITING GUGURITAN IN PUPUH ASMARANDANA

(The Research of Class Act to 8th Grade C Junior High School 6 Kuningan Academic Year 2013-2014)

Rega Mahardika ABSTRACT

This research paper entitled " Teaching Media Audio Visual to Improve The Ability of

Writing Guguritan in Pupuh Asmarandana (The research of Class Act to 8th grade C Junior High School 6 Kuningan Academic Year 2013-2014) describes the Audio-Visual

Media in teaching writing guguritan. This research is motivated by the lack of student’s interest in writing guguritan, as well as a lack of teacher’s competence in demonstrating technical of writing guguritan. The method used in this research is the method of class act (PTK). This study uses qualitative and quantitative approaches. Qualitative approach in the form of data from interviews result and observations, while the quantitative approach in the form of test data from student learning result after implementing the learning activities through two stages in the cycle of PTK. From the results of the data analysis conducted in two cycles, can be described as follows. In the first cycle, the process of learning activity is not really effective due to a learning device is used so that the test results obtained by the students is not satisfactory. In the second cycle, teaching and learning activities take place smoothly and effectively, this is caused by several factors including the use of learning media and observers who assist in the learning process, so that it can trigger students to be viable and active in learning. It can be seen from the observation result of student’s activity during the learning process. Meanwhile, the test results show an increasing of the initial test (pretest) increased 65,7 to an average of 73,5 on the test cycle-1 and increased significantly in the 2nd cycle test that average to 80,6. While the activity of the teacher's performance during the learning process takes place has increased, in the cycle-1 gets a good rating and increases in the 2nd cycle gets very good rating. Activity is based on the teacher's performance in the stage of learning-teaching activities that include early learning activities, the core activities of learning, and the end of learning activities. In this case the implementation of the research cycle 1 and cycle-2 can be concluded that the Audio-Visual Media can improve writing skills

guguritan 8th_{grade C Students of Junior High School 6 Kuningan academic year}

(12)

Keywords: audio visual media, the ability of writing guguritan

1) _{This research paper is guided by Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum. dan Dr. Hj.}

Nunuy Nurjanah, M. Pd

2) _{Student majoring Local Language Education Faculty of Language and Arts}

(13)

(14)

BAB I BUBUKA

1.1Kasang Tukang

Pangajaran nulis sok dianggap pangajaran nu hésé ku siswa, sabab siswa kurang parigel néangan ide jeung kecap-kecap kunu variatif dina ngarang, siswa ogé kurang parigél dina ngalarapkeun éjahan sarta kurang parigél dina matalikeun unggal kalimah ti mimiti nepi katungtung sangkan nyiptakeun tulisan nu merenah tur mibanda harti jeung maksud.

Minat siswa kana pangajaran nulis téh kurang pisan. Sarua jeung minat siswa kana pangajaran basa Sunda, hal éta téh lantaran loba siswa nu geus teu make basa Sunda di lingkungan sabudeureunana sarta aya anggapan yén diajar basa Sunda téh hésé.

Dina pangajaran basa Sunda, lian ti basana nu dianggap hésé dina nyarita, aya deui nu dianggap hésé téh nya éta dina ngaregepkeun, maca, jeung nulis. Komo dina pangajaran nulis, hususna dina nulis guguritan sok dianggap hésé lantaran loba siswa nu can arapal kana patokanpupuh.

Nurutkeun (Tarigan, 1994: 4), kaparigelan nulis mibanda kaparigelan nu penting nya éta mangrupa alat pikeun nyatet atawa ngarékam, ngayakinkeun, ngalaporkeun atawa mere nyaho jeung mangaruhan jalma lian.

Dina Kompeténsi Dasar (KD) murid dipiharep mampuh nulis pikeun ngébréhkeun pesan(pikiran, perasaan, jeung kahayang) sacara tinulis dina

rupa-rupa wangun karangan. Salasahijina nya éta nulis guguritan.

(15)

2

Guguritan téh gelar dina abad 19. Guguritan mimiti gelar sacara lisan, saterusna sacara tinulis nu dimuat dina majalah, koran, jeung buku. Eusi guguritan téh umumna ngébréhkeun soal kanyaah antar manusa, kalakuan manusa, pakasaban hirup, kabudayaan, atikan jeung pangajaran, hiji kajadian, sarta kaéndahan alam.

Tina hasil panalungtikan kapanggih yén nulis pupuh téh kagolong masih handap kénéh, can nepi kana KKM. Tina 19 siswa kelas VIII C SMPN 6 Kuningan, 2 siswa geus ngahontal KKM, 17 siwa can ngahontal KKM, kalayan rataan 3,8 % nu ngahontal KKM.

Kiwari mah nu nulis guguritan téh beuki langka, komo kaum rumaja mah geus nyirorot. Ku kituna, perlu pisan pangajaran nulis guguritan ditekenkeun kabarudak nu jaman kiwari mah geus teu wanoheun kana sastra Sunda nu beuki kadieu sastra buhunna dipopohokeun.

Dina ieu panalungtikan, digunakeun média Audio-Visual salaku media

pangajaran. Média Audio-Visual mangrupa alat atawa sarana dina wujud tilu

diménsi nu bias digunakeun salaku conto atawa objék dina pangajaran nulis. MédiaAudio-Visua lnya éta cara ngahasilkeun atawa nepikeun matéri pangajaran

ngagunakeunmesin-mesin mékanis jeung éléktronik pikeun nepikeun pesen-pesen

audio jeung visual (Arsyad, 1997: 30).

Heinzkock (1984) media Audio-Visual nya éta média nu ngabogaan unsure

sora jeung unsure gambar. Wanda media ieu ngabogaan kamampuh nu leuwih hade ti batan wanda media visual atawa médiaAudio wungkul. Ku sabab

ngawengku dua wanda media nya sora nya gambar, dipiharep ku dipakéna ieu media bias jadi pangrojong kagiatan ngajar nu rékréatif, miboga ma’na, dialogis

jeung dinamis.

Panalungtikan ngeunaan nguji kaéféktivitasan media Audio-Visual dina

(16)

3

Kamampuh Nulis Guguritan dina Pupuh Asmarandana ( Panalungtikan Tindakan

Kelas ka Siswa Kelas VIII C SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013-2014).

1.2Watesan jeung Rumusan Masalah 1.2.1 Watesan Masalah

Dumasar kana kasang tukang masalah di luhur, tétéla aya bangbaluh nu disanghareupan ku siswa dina nulis guguritan. Loba faktor nu mangaruhan sarta ngalantaran keun sababaraha pasualan dina prak-prakan nulis guguritan nepikeun ka siswa dina nulis na sok asal-asalan nalika milih diksina.

Sangkan masalah nu ditalungtik teu lega teuing gambahanana, masalah nu dipedar diwatesanan kana nganalisis eusi guguritan nu ngawengku jejer carita, hal-hal nu dikedalkeun ku pengarang, perasaan pengarang, amanat jeung pesen pangarang nu ditulis ku siswa kelas VII-C SMP Negeri 6 Kuningan samemeh jeung sanggeus diajar nulis guguritan ngagunakeun média Audio-Visual.

1.2.2 Rumusan Masalah

Dumasar kana idéntifikasi masalah di luhur, nu jadi masalah poko dina ieu panalungtikan dirumuskeun kana kalimah pananya saperti kieu. Kumaha media

Audio-Visual bisa ningkatkeun kamampuh nulis gugurtitan dina pupuh

asmarandana siswa kelas VIII C SMP Negeri 6 Kuningan Taun Ajaran 2013/2014?

1.3 Tujuan Panalungtikan 1.3.1 Tujuan Umum

Ieu panalungtikan sacara umum miboga tujuan pikeun mikanyaho jeung ngadéskripsikeun media pangajaran Audio-Visual dina ningkatkeun kamampuh

nulis guguritan.

(17)

4

Sacara husus tujuan ieu panalungtikan nya éta pikeun mikanyaho jeung ngadéskripsikeun:

a. prak-prakan ngagunakeun media pangajaran Audio-Visual dina

pangajaran nulis guguritan wanda pupuh asmarandana;

b. kamampuh siswa kelas VIII-C SMP Negeri 6 Kuningan dina nulis guguritan wanda pupuh asmarandana ngagunakeun media

Audio-Visual dina tiap-tiap siklus pangajaran; jeung

c. ngaronjatna kamampuh siswa nulis guguritan dina pupuh asmarandana maké media Audio-Visual.

1.4 Mangpaat Panalungtikan 1.4.1 Mangpaat Tioritis

Mangpaat tioritis dina ieu panalungtikan nya éta bisa dijadikeun informasi pikeun tiori nulis sarta nulis guguritan dina pupuh asmarandana.

1.4.2 Mangpaat Praktis

a. Pikeun prosés diajar-ngajar, hasil panalungtikan méré sumbangan pikeun ngaronjatkeun ajén pangajaran basa Sunda.

b. Pikeun guru, hasil panalungtikan bisa dijadikeun alternatife dina media pangajaran nulis guguritan sangkan prosés pangajaran bias leuwih variatif jeung teu monoton.

c. Pikeun siswa, hasil panalungtikan bisa leuwih aktif dina kagiatan prosés diajar-ngajar sangkan miboga kamampuh nulis guguritan anu hade nepika bias nyangking eusi guguritan.

d. Pikeun nu nulis, hasil panalungtikan bisa ngaronjatkeun kualitas pangaweruh jeung ngaimpleméntasikeun media Audio-Visual dina

pangajaran nulis guguritan.

(18)

5

1.5 Raraga Tulisan

Ieu skripsi téh disusun jadi lima bab. Bab I eusina ngeunaan bubuka, nu medar ngeunaan kasang tukang masalah, watesan jeung rumusan masalah, tujuan panalungtikan, mangpaat panalungtikan, jeung raraga tulisan.

Bab II eusina ngeunaan ulikan tiori, nu ngawengku tiori nulis, tiori guguritan, tiori pupuh asmarandana, tiori media Audio-Visual, jeung anggapan

dasar.

Bab III eusina ngeunaan métodé panalungtikan, medar sumber data, désain panalungtikan, métode panalungtikan, wangenan operasional, instrumén panalungtikan, téhnik ngumpulkeun data, jeung téhnik nganalisis data.

Bab IV eusina ngeunaan data jeung pembahasan hasil panalungtikan, medar déskripsi, prak-prakan, jeung hasil data panalungtikan ngeunaan média

Audio-Visual pikeun ngaronjatkeun kamampuh nulis guguritan.

(19)

BAB III

METODE PANALUNGTIKAN

3.1 Setting Panalungtikan

Setting panalungtikan ngawengku lokasi panalungtikan, subjék panalungtikan, jeung waktu pelaksanaan panalungtikan.

3.1.1 Lokasi Panalungtikan

Ieu panalungtikan tindakan kelas téh dilakukeun di SMP Negeri 6 Kuningan Jl. Pramuka Gg. Tunas III No.45 Telp. (0232) 8712110.

3.1.2 Subjék Panalungtikan

Subjék dina ieu panalungtikan nya éta siswa SMP Negeri 6 Kuningan kelas VIII C anu jumlahna 19 urang, ngawengku 10 siswa lalaki jeung 9 siswa awéwé. Ditangtukeun kelas VII C lantaran siswa di éta kelas kamampuh nulis pupuhna kagolong kurang dibandingkeun jeung kelas-kelas séjéna.

3.1.3 Waktu Panalungtikan

Ieu panalungtikan dilaksanakeun dina bulan Fébruari 2014. Nu réana tilu kali, nya éta pra panalungtikan, siklus kahiji, jeung siklus kadua.

Tabél 3.1 Waktu Panalungtikan

No. Kagiatan Waktu

1. Pra panalungtikan 6 Pébruari 2014

2. Siklus I 17 Pébruari 2014

3. Siklus II 24 Pébruari 2014

(20)

19

Dumasar kana tujuan anu hayang dihontal, ieu panalungtikan téh ngagunakeun métode Panalungtikan Tindakan Kelas (PTK). Nurutkeun Ebbut (Barliani, 2013) panalungtikan tindakan kelas mangrupa kajian sistematis tina upaya pikeun ngaropéa praktik atikan ku guru ku cara ngalakukeun tindakan– tindakan dina kagiatan pembelajaran dumasar kana réfléksi ngeunaan hasil tina tindakan kasebut. Aya tilu kecap anu ngawangun PTK, nya éta saperti ieu di handap.

a. Panalungtikan, hiji kagiatan anu nalaah hiji objék ku cara ngagunakeun cara jeung aturan métodologi anu tangtu pikeun nyangkem data atawa informasi anu miboga mangpaat dina ngaronjatkeun kualitas hiji hal anu ngirut minat.

b. Tindakan, kagiatan anu ngahaja dilakukeun sarta miboga tujuan anu tangtu. c. Kelas, dina ieu hal teu ngawengku ruangan kelas, tapi dina hal ieu nu dimaksud

kelas téh nya éta sakelompok siswa dina waktu anu sarua, narima pangajaran anu sarua ti guru anu sarua ogé.

3.3 Desain Panalungtikan

(21)

20

Sangkan leuwih jéntré, titénan diagram ieu di handap.

Gambar 3.1 Diagram alur PTK

Kemmis & MC Taggart (Rafi’udin 1997)

Nurutkeun diagram diluhur, tahap – tahap panalungtikan bisa katitén dina katerangan ieu di handap.

a. Réfléksi awal. Tahap ieu dimaksudkeun salaku kagiatan penjajakan nu dimangpaatkeun pikeun ngumpulkeun informasi ngeunaan situasi-situasi nu rélevan jeung téma panalungtikan.

(22)

21

c. Pelaksanaan tindakan. Tahap ieu nyoko kana naon anu dilakukeun ku panalungtik salaku upaya pikeun menerkeun, ningkatkeun atawa ngarobah dumasar kana rarancang tindakan.

d. Observasi. Tahap observasi ieu nyoko kana instrumen panalungtikan. Dina kagiatan ieu panalungtik nalungtik hasil atawa dampak tina tindakan anu dilakukeun ka siswa.

e. Réfléksi. Tahap réfléksi ieu mangrupa kagiatan analisis sarta interprétasi kana sakabéh informasi hasil tina kagiatan tindakan. Dina kagiatan ieu, panalungtik neuleuman sarta miboga tinimbang hasil-hasil tina tindakan. Ngaliwatan réfléksi anu jero, bisa ditarik kacindekan. Réfléksi mangrupa bagian anu penting dina panalungtikan tindakan kelas, nya éta pikeun maham kana prosés jeung hasil anu aya, anu mangrupa parobahan salaku akibat tina tindakan anu geus dilakukeun.

3.4. Téknik Ngumpulkeun Data

Téknik anu digunakeun pikeun ngumpulkeun data dina ieu panalungtikan ngawengku tés, observasi, jeung catetan lapangan.

3.4.1 Téhnik Tés

Tés kamampuh siswa dilaksanakeun pikeun mikanyaho jeung ngukur hasil diajar siswa dina pangajaran guguritan kalayan ngagunakeun média audio-visual.

Tés ieu dilaksanakeun ngaliwatan tés penampilan diunggal tahap pangajaran pikeun mikanyaho jeung ngukur kamampuh siswa dina guguritan, ti mimiti siklus I jeung siklus II.

3.4.2 Téhnik Observasi

Observasi dina ieu panalungtikan dilakukeun pikeun nalungtik éféktifitas média pangajaran audio-visual dina prosés pangajaran guguritan.

(23)

kajadian-22

kajadian nu lumangsung sacara alami. Format observasi dina ieu panalungtikan ngawengku lembar observasi ka guru jeung lembar observasi ka siswa, anu langsung dieusian ku observer.

3.4.3 Catetan Lapangan

Catetan lapangan mangrupa instrumen pikeun nyatet sagala kajadian anu karandapan dumasar kana tindakan anu dilakukeun ku guru, anu gunana pikeun nempo kamekaran tindakan jeung perkembangan siswa dina ngalakukeun prosés pangajaran (Sanjaya, 2009:98). Dina catetan lapangan ieu, dieusian ku hasil observasi, réaksi, jeung réfléksi panalungtikan nalika lumangsungna prosés pangajaran.

3.5 Prosedur Panalungtikan

Prosedur panalungtikan ieu ngawengku sababaraha kagiatan anu dilaksanakeun salila kagiatan panalungtikan, ti mimiti kagiatan awal tepi ka kagiatana ahir, diantarana saperti ieu di handap.

Dumasar kana téknik di luhur, ngumpulkeun data dilaksanakeun ngaliwatan lengkah-lengkah ieu di handap.

a. Nepungan guru basa Sunda keur ngabadamikeun rencana panalungtikan.

b. Dina Siklus I ngajarkeun nulis pupuh asmarandana maké rarancang pangajaran disiapkeun ku panalungtik, nu eusina aya média

audio-visual.

c. Salila guru ngajar, panalungtik salaku panitén I jeeung guru basa Sunda sejenna salaku panitén II, niténan guru ngajar jeung siswa diajar. Sagala kagiatan pangajaran dicatet dina pedoman observasi.

(24)

23

e. Salila guru ngajar jeung murid diajar nulis pupuh, panalungtik salaku panitén I jeung guru basa Sunda séjénna salaku panitén II meunteun tur nyatet prosés pangajaran.

3.5 Instrumén Panalungtikan

Instrumén dina ieu panalungtikan, nya éta lembar observasi, jeung catetan lapangan.

a. Lembar Observasi

Lembar observasi mangrupa salasahiji instrumén anu dipaké pikeun ngumpulkeun data dina panalungtikan. Dina observasi ieu aya dua hal anu ditalungtik, nya éta lambar observasi aktivitas guru jeung lambar observasi aktivitas siswa.

1) Lembar Observasi Aktivitas Guru

Observer niténan langsung jeung ngaévaluasi panalungtik (guru) nalika keur ngajar salila lumangsungna prosés KBM.

Lembar Observasi Aktivitas Guru Wasta Obsérver :

Poé, Kaping :

Tabuh :

Standar Kompetensi: Mampuh nulis pikeun ngébréhkeun pikiran, rasa jeung kahayang dina wangun surat, esai, laporan, sisindiran jeung guguritan.

Kompetensi Dasar : Nulis guguritan.

No. Aktivitas Skor

1 2 3 4

1. Kagiatan Awal

a. Nuliskeun topik pangajaran, ngabsén.

(25)

24

pembelajaran

c. Méré apersepsi jeung motivasi. d. Ngainstruksikeun siswa sangkan

b. Mapagahan siswa sangkan bisa ngaregepkeun video guguritan

anu rék disetél.

c. Nyetél video guguritan.

d. Ngabimbing siswa sangkan bisa ngaregepkeun kalayan daria. e. Nyontoan nulis guguritan. f. Méré kasempetan ka siswa

(26)

25

_______________________________ Rega Mahardika

NIM. 0902483

2) Lembar Observasi Aktivitas Siswa

Observer niténan aktivitas siswa salila lumangsungna prosés pangajaran anu aya patalina jeung motivasi anu tumuwuh salila prosés pangajaran.

Lembar Obsérvasi Aktivitas Siswa Wasta Obsérver :

Poé, Kaping :

Tabuh :

Standar Kompetensi: Mampuh nulis pikeun ngébréhkeun pikiran, rasa jeung kahayang dina wangun surat, esai, laporan, sisindiran jeung guguritan.

Kompetensi Dasar : NulisGuguritan.

No. Aktivitas Skor ₁ ₂ ₃ ₄

1. Kagiatan Awal

a. Nurut nalika dikondisikeun b. Ngarti kana apersépsi materi

anu rék diterangkeun c. Sumanget jeung ngabogaan

motivasi diajar

(27)

26

b. Siswa kalibet kana pangajaran guguritan nu ngagunakeun média pangajaran audio-visual

c. Segep dina ngaKuninganan pangajaran ngagunakeun média audio-visual.

d. Siswa nanyakeun ngeunaan kekecapan anu kurang dipikaharti.

3. Kagiatan ahir

a. Siswa ngalaksanakeun tés. b. Mungkas kagiatan pangajaran.

Jumlah

Katérangan : 1. Goreng 2. Cukup 3. Hadé 4. Hadé Pisan

Catetan Observer :

Kuningan, Pébruari 2014

Observer Nu Nalungtik

(28)

27

b. Catetan Lapangan

Catetan lapangan dieusian ku observer salaku catetan salila prosés

pangajaran lumangsung anu mangrupa catetan kajadian dina pangajaran anu henteu nyampak dina lembar obsérvasi.

Lembar Catetan Lapangan

Wasta Observer : ... Poé, Kaping : ... Tabuh : ...

(29)

28

Kuningan, Pébruari 2014

Observer,

_____________________ NIP/NIM

3.6 Téhnik Ngolah Data

Analisis data dilakukeun dina unggal siklus, minangka refleksi pikeun parobahan dina siklus satuluyna. Aya sababaraha tahapan dina analisis data, nya éta:

a. Niténan deui hasil tés jeung hasil obsérvasi

b. Nganalisis data anu mangrupa hasil tés nulis pupuh asmarandana dina unggal tindakan pikeun mikanyaho hasil panalungtikan anu geus ditangtukeun. Kriteria ketuntasan minimal (KKM) mata pelajaran basa Sunda di SMP Negeri 6 Kuningan nya éta 75. Siswa dianggap tuntas lamun bisa ngahontal KKM atawa leuwih ti 75, sedengkeun anu disebut can tuntas nya éta siswa anu can ngahontal 75 atawa peunteunna kurang ti 75.

c. Nganalisis hasil observasi aktivitas guru jeung siswa ku cara ngitung unggal presentasi tiap kategori dina unggal tindakan anu dilakukeun ku panalungtik jeung ngitung présentasi ti observer.

(30)

29

e. Ngalakukeun analisis kualitatif, nya éta nyindekkeun ngaronjat henteuna hasil pangajaran anu geus dilaksanakeun dumasar tina hasil observasi kalawan babarengan jeung observer.

Kritéria ketuntasan minimal (KKM) pelajaran basa Sunda di SMP Negeri 6 Kuningan nya éta 75. Siswa anu disebut tuntas nya éta siswa anu meunang peunteun ≥75, sedengkeun anu disebut can tuntas nya éta siswa anu meunang peunteun <75. Sangkan leuwih jéntré bisa dititénan dina tabél 3.2 ieu di handap.

f. Ngadéskripsikeun hasil analisis data nu mangrupa hasil observasi jeung hasil tés nulis pupuh asmarandana.

g. Napsirkeun hasil analisis jeung deskripsi data.

Tabél 3.2 Konvérsi Peunteun

Peunteun Katerangan

≥75 Tuntas

<75 Can Tuntas

(31)

BAB V

KACINDEKAN JEUNG RÉKOMÉNDASI

5.1 Kacindekan

Dumasar kana hasil panalungtikan ngeunaan media pangajaran audio-visual pikeun

ngaronjatkeun kamampuh nulis guguritan pupuh asmarandana ka siswa kelas viii C SMP Negeri 6 Kuningan bias dicindekkeun saperti ieu di handap.

1) Hasil prapanalungtikan nuduhkeun yén kamampuh siswa dina nulis pupuh asmarandana kagolong kurang (rata-rata 65,7). Sabada maké audio-visual dina siklus

kahiji kamampuh siswa cukup (rata-rata 73,5) tapi sanggeus siklus kadua siswa robah pisan jadi kagolong hade (rata-rata 80,6). Ieu téh mere gambaran yén media

audio-visual bisa ngaronjatkeun kamampuh siswa pikeun nulis guguritan dina pupuh

asmarandana.

2) Faktor anu ngarojong kana pangajaran nulis guguritan dina pupuh asmarandana ngagunakeun média audio-visual nya éta pangajaran bisa leuwih ngirut siswa, jeung

bisa leuwih interaktif;

3) Dilarapkeunana média audio-visual dina matéri nulis guguritan dina pupuh

asmarandana bisa nyiptakeun suasana diajar anu dipikaresep ku siswa, siswa bisa maham kana matéri anu ditepikeun, sarta bisa ngaréngsékeun tés kalayan hasil nu nyugemakeun.

5.2 Rékoméndasi

Dumasar kana kacindekan di luhur, ieu di handap aya sababaraha rékoméndasi.

1) Média audio-visual tétéla dipikaresep ku siswa, balukarna gedé peluangna

sangkan kagiatan diajar-ngajar bisa éféktif. Ku kituna, média audio-visual bisa

(32)

51

2) Lian ti kagiatan diajar-ngajar di sakola, ogé média audio-visual bisa dipaké di luar

kelas, misalna waé nalika ngajarkeun siswa anu rék miluan pasanggiri.

3) Média audio-visual dipiharep dipaké nalika kagiatan diajar-ngajar di sakola

(33)

DAPTAR PUSTAKA

Koswara, Dedi. 2007. Racikan Sastra (Diktat). JPBD FPBS UPI.

Kustandi, Ceep jeung Bambang Sutjipto. 2011. Media Pembelajaran. Bogor: Ghalia

Indonesia.

Nurjanah, Nunuy. 2007. Téori Nulis (Diktat). JPBD FPBS UPI.

Ruhaliah. 2002. Sajarah Sastra Sunda. Bandung.

Sudaryat, Yayat, spk. 2007. Tata Basa Sunda Kiwari. Bandung: Yrama Widya.

Sudjana, Nana jeung Ahmad Rivai. 2005. Media Pengajaran. Bandung: Sinar Baru

Algesindo.

Sukiman. 2012. Pengembangan Media Pembelajaran. Yogyakarta: Pedagogia.

Tamsyah, Budi Rahayu. 1996. Pangajaran Sastra Sunda. Bandung: Pustaka Setia.

Tarigan, Henry G. 1994. Menulis Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung:

Angkasa.

Tarigan, Henry G. 2008. Membaca Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung:

Angkasa.

Skripsi:

Nurmayatini, E. (2007). Média Audio-Visual Pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Nulis Carita

Pondok (Panalungtikan Tindakan Kelas ka Siswa Kelas XI B1 RSBI SMA Pasundan 1

Bandung Taun Ajaran 2010/2011). Skripsi Sarjana Pendidikan pada FPBS UPI Bandung: