Evaluatie Testresultaten Nederlands als Bronnentaal in Indonesi.

(1)

Achtergrond

In Indonesië is het Nederlands als leestaal (bronnentaal) nog steeds belangrijk voor de studie van bijvoorbeeld geschiedenis, rechten, archeologie, en antropologie. De Indonesische geschiedenis is nooit compleet als historici geen Nederlands receptief beheersen. Het Indonesische Wetboek van Strafrecht is enigzins een modificatie van het Nederlandse. Op het gebied van archeologie en antropologie zijn nog oude belangrijke boeken, tijdschriften, en artikelen in het Nederlands.

Het Nederlands is daarom verplicht voor de vakgroep geschiedenis in alle universiteiten in Indonesië. De bepaling is opgeled in het nationale curriculum. Als er toch geen Nederlands wordt gegeven, ligt het probleem meestal in het gebrek aan docenten. De docenten die colleges geven zijn jonge docenten die niet meer een Nederlandse onderwijs hebben genoten.

Bij de studie rechten is de positie van het Nederlands als bronnentaal erg zwak. Het is optioneel en staat niet opgelegd in het nationale curriculum. Sommige grote universiteiten geeft het nog, bijvoorbeeld Universitas Indonesia Jakarta, Universitas Padjadjaran Bandung. Bij studie rechten komen er veel nieuwe subgebieden bij in verband met de nieuwe ontwikkelingen ten nadele van het Nederlands. Het Nederlands hoort bij de resten van het verleden. Men denkt nu vooral aan de toekomst.

Bij vakgroep archeologie en antropologie wordt nergens Nederlands gegeven. Ze hebben wel jonge docenten die het kunnen doen, maar helaas zien de autoriteiten het nut niet. De docenten hebben het veel te druk, dus ze doen geen moeite om het Nederlands te promoveren. Er valt nergens te twijfelen dat de twee studies zeker het Nederlands nodig hebben.

Het Nederlands als bronnentaal wordt meestal één keer per week gegeven. De les duurt ongeveer 90 minuten. Per semester telt maksimaal 14 bijeenkomsten, exclussief mid- en eindssemesterexamen.

Serie Nederlands Leren Lezen

Te kort aan leerboeken is één van de redenen waarom het Nederlands niet wordt gegeven. Op initiatief van het Erasmus Taalcentrum is er in de jaren negentig van vorige eeuw een serie leerboeken Nederlands leren lezen (Nederlands als Bronnentaal) samengesteld voor rechten en geschiedenis. De serie is tot stand gekomen met de steun van de Nederlandse Taalunie. De serie wordt nu gebruikt door jonge docenten uit verschillende universiteiten in Indonesië. De serie is uit een idee gekomen dat de senior docenten die Nederlandse onderwijs hebben genoten het

1_{Artikel voor het Zeventiende Colloquium Neerlandicum Internationale Vereniging voor Neerlandistiek 23-29 augustus 2009}

(2)

estafetstokje moesten overhandigen aan jonge docenten. Sommige jonge docenten hebben in Nederlands gestudeerd, maar blijkbaar durfden ze geen les Nederlands te geven. Ze hebben dus een leerboek nodig die ze niet bang maakte. Deze serie is de oplossing. Met enige kennis van het receptief Nederlands proberen de samenstellers van de serie de jonge docenten aan te moedigen zodat ze het Nederlands durven te geven. Regelmatig komen de docenten op het Erasmus Taalcentrum om een bijscholing te volgen zowel voor de methodiek als voor hun beheersing van het Nederlands. Al die activiteiten zijn financieel gesteund door de Nederlandse Taalunie. De samenstellers van de serie zijn Herman Poelman, Hans Groot, Dolf Hartveldt, Herman Giesbers, M.P.B Manus, Ismarini, Andry Nurtjahjo, Putri Mutiara, Lilie Suratminto, Yana Parengkuan, en Sugeng Riyanto.

De serie bestaat uit een studentenboek, een korte grammaticaboek, een docentenboek, en een set casettes en/of een audio-cd. Met de leerboekjes leren de studenten Nederlandse teksten lezen. De teksten zijn originele teksten. Bij het drempelniveau zijn ze sterk aangepast, maar later niet. Dus rechtenstudenten leren juridische teksten lezen, geschiendenisstudenten historische. In de eerste les lezen ze al Nederlandse teksten maar wel met veel annotaties. Later worden ze onafhankelijker met behulp van een woordenboek en het grammaticaboekje.

Ze leren grondwoorden in het woordenboek op zoeken, zinnen ontcijferen, verwijswoorden verwijzen, vragen over de tekst in het Indonesisch beantwoorden, zinnen vertalen, en samenvatting in het Indonesisch maken. De opdrachten hebben te maken met de vaardigheden die men nodig heeft om te lezen. De voertaal in de klas is Indonesisch. Daarom hoeven de jonge docenten niet bang te zijn. De studenten vinden het altijd aardig als ze in het Nederlands kunnen begroeten. Dit mogen ze wel leren. Ze zijn nog jong, dus flexibel.

De testen zijn open boek. Ze mogen alle middelen gebruiken. De opgaven zijn in de vorm van wat ze hebben geleerd in verband met leren lezen. Alles draait om lezen als enige vaardigheid.

Bij het samenstellen van de methode heeft de redactie de volgende didactische principe als uitganspunt genomen:

a. bijzondere aandacht voor vaardigheden die specifiek zijn voor het lezen; b. ontwikkeling van raadvaardigheid op lexicaal, syntactisch en zinsniveau; c. didactische teksten op basis van originele, relevante teksten;

d. een strak lesstramien dat de handelingsvolgorde aangeeft;

e. handelend leren, dat wil zeggen gevarieerde dingen doen met woorden, woordgroepen, en zinnen;

f. colleges met het karakter van een werkbijeenkomst; g. zelfwerkzaamheid van de student;

h. samenwerking van studenten in de oefenfase; i. zelfstudie in de vorm van huiswerk.

De testen

(3)

hebben bijna altijd dezelfde vorm. Ze krijgen een korte tekst. De voertaal van de opdrachten is het Indoesisch.

De opdrachten hebben niet altijd dezelfde vorm, maar meestal bestaan ze uit: 1. grondwoorden opzoeken in het woordenboek en vertalen;

2. woordgroepen en onderwerp en gezegde aanwijzen; 3. verwijzingen van verwijswoorden aanwijzen;

4. begripsvragen in het Indonesisch beantwoorden; Hierna volgt de evaluatie van de testen, zowel midsemestertesten als eindsemestertesten van zowel rechten als van geschiedenis van drie universiteiten in Jakarta en Bandung

5. zinnen vertalen.

De opdrachten 4 en 5 hebben het meeste cijfer (minimaal 60%). Daar draait alles om als je bronnen proberen te lezen.

Resultaten

Hierna volgt de evaluatie van de testen, zowel midsemestertesten als eindsemestertesten van zowel rechten als van geschiedenis van drie universiteiten in Jakarta en Bandung. Onder % goed bij de tabellen verstaat men het percentage dat komt uit de gemiddelde score die gedeeld is door maximale score. Bij makkelijkheid bedoelt men de moeilijkheidsgraad van een bepaalde vraag (1 betekent het best beantwoord).

Tabel 1:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Hukum Universitas Islam Asy-Syafiiyah, Jakarta, september – december 2005.

Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 Vraag 4 Gemiddelde

Gemiddelde 15,72 12,62 0 37,61 64,31

S.d. 2,24 5,44 0 13,31 22,17

Max. score 20 20 10 50 100

% goed 22,86 63,10 0 75,22 64,31

Makkelijkheid 3 2 4 1

N=18

Toelichting:

Vraag 1: Grondwoorden en de vertaling in het Indonesisch in het woordenboek opzoeken.

Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen. Vraag 3: Verwijzingen aanwijzen.

Vraag 4: Zinnen vertalen in het Indonesisch.

(4)

Tabel 2:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Hukum Universitas Islam Jakarta, Jakarta, september – december 2008, groep A.

Gemiddelde 5,01 4,59 5,05 27,69 47,36

S.d. 2,98 2,87 5,52 7,82 19,80

Max. score 20 10 12 40 82

% goed 25,05 45,90 42,08 69,22

N=50

Toelichting:

Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen. Vraag 3: Vragen over de tekst.

De beste resultaat bij Tabel 2 ligt ook bij de vertaling als bij Tabel 1 en de slechtste resultaat bij grondwoorden. Tekstbegrip krijgt geen beste resultaat. Ze kunnen dus redelijk goed vertalen, maar bij tekstbegrip doen ze niet zo best.

Tabel 3:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Hukum Universitas Islam Jakarta, Jakarta, september – december 2008, groep B.

Gemiddelde 6,12 5,40 4,48 24,50 46,63

S.d. 2,46 2,31 2,50 9,23 18,95

Max. score 20 10 12 40 82

% goed 30,60 54,00 37,33 61,25

N=41

Toelichting:

Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen. Vraag 3: Vragen over de tekst.

(5)

Anders dan de resultaten bij vorige tabellen ligt bij Tabel 4 de beste resultaat bij de grondwoorden aanwijzen. De vertaling van de zinnen staat in de tweede plaats. Zoals bij vorige resultaten doen de studenten het slechtst bij het verwijzen.

Tabel 4:

Resultaten Midsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep A

Gemiddelde 16,16 6,61 4,80 47,13 75,43

S.d. 2,36 1,05 4,05 8,84 11,90

Max. score 20 10 10 60 100

% goed 80,80 66,10 48,00 78,55 75,43

N=61

Toelichting:

Uit Tabel 5 ziet men dat de studenten het best hebben gedaan bij de vertaling en het slechtst bij verwizing. Het beeld lijkt op de vorige resultaten.

Tabel 5:

Resultaten Midsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep B

Gemiddelde 14,82 6,06 5,80 47,80 74,27

S.d. 2,04 1,46 2,39 7,12 10,11

Max. score 20 10 10 60 100

% goed 74,10 60,60 58,00 79,67 74,27

N=49

Toelichting:

(6)

Tabel 6:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep A

Gemiddelde 12,21 4,16 0,08 44,78 61,22

S.d. 1,69 1,37 0,63 5,71 6,11

Max. score 20 10 10 60 100

% goed 61,05 41,60 0,80 74,63 61,22

N=63

Toelichting:

Zoals bij vorige resultaten ziet men bij Tabel 5 dat de kandidaten ook moeilijkheden bij opdracht verwijzing en dat ze de zinnen makkelijk hebben kunnen doen. Ze hebben ook geen moeilijkheid bij het opzoeken van grondwoorden. Dit beeld kan men lezen bij Tabel 7.

Tabel 7:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, september – december 2008, groep B

Gemiddelde 12,10 5,34 1,12 49,59 67,68

S.d. 1,70 1,92 3,11 7,16 5,50

Max. score 20 10 10 60 100

% goed 60,50 53,40 11,20 82,65 67,68

N=49

Toelichting:

(7)

Tabel 8:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, september – december 2008

Gemiddelde 12,35 5,30 3,19 51,16 71,46

S.d. 2,12 1,21 2,52 5,20 7,66

Max. score 20 10 10 60 100

% goed 61,75 53,00 31,90 85,25 71,46

N=69

Toelichting:

Vraag 2: Het onderwerp en he gezegde van de zin aanwijzen. Vraag 3: Woordgroepen aanwijzen.

Uit Tabel 8 leest men dat de beste resultaat bij vertaling ligt en de slechtste bij woordgroepen. Woordgroepen aanwijzen lijkt op het aanwijzen van het onderwerp en het gezegde, maar hier moeten ze ook de grens tussen andere zinsdelen kunnen aanwijzen. Ze kunnen ook redelijk goed doen bij het opzoeken van grondwoorden. Dit beeld komt ook overeen met de resultaten van Tabel 9 en Tabel 10.

Tabel 9:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, februari –juni 2009

Gemiddelde 14,50 4,64 2,91 47,59 64,64

S.d. 4,16 1,43 0,87 9,40 13,08

Max. score 20 10 10 60 100

% goed 72,50 46,40 29,10 79,31 69,64

N=22

Toelichting:

(8)

Tabel 10:

Resultaten Eindsemestertest Nederlands als Bronnentaal, Fakultas Sastra Universitas Padjadjaran Bandung, februari - juni 2009

Gemiddelde 13,05 9,05 2,60 38,20 63,13

S.d. 2,43 1,84 1,01 1,42 4,74

Max. score 20 20 10 50 100

% goed 65,25 45,25 26,00 76,40 63,13

N=40

Toelichting:

(9)

Tabel 11:

De totale resultaten van de testen Nedeerlands als bronnentaal.

TOTALE RESULTATEN TESTEN NEDERLANNDS ALS BRONNENTAAL

Groep Grondw S-P Woordgrp Verwijz. Vertaling

1 22,86 63,10 0 75,22

2 25,05 45,90 69,22

3 30,60 54,00 61,25

4 80,80 66,10 48,00 78,55

5 74,10 60,60 58,00 79,67

6 61,05 41,60 0,80 74,63

7 60,50 53,40 11,20 82,65

8 61,75 53,00 31,9 82,25

9 75,50 46,40 29,1 79,31

10 65,25 45,25 26 76,40

Gemid 55,75 52,94 29,00 23,60 75,92

s.d. 2,42 8,28 2,95 27,43 6,50

Makkelijk 2 3 4 5 1

Conclusie

De methode werkt goed gezien de resulaten van de testen. Uit de cijfers blijkt dat ze het best presteren bij vertalen en het slechtst bij verwijzingen en woordgroepen aanwijzen. De tweede beste vaardigheid is de grondwoorden in het woordenboek opzoeken. Ze kunnen niet altijd het onderwerp en het gezegde van een zin aanwijzen en de verwijzingen aanwijzen, maar ze kunnen de zinnen beter vertalen. Ze zoeken meestal direct naar de grondwoorden en daarna het onderwerp en het gezegde. De vertaling heeft in dit geval de beste voorspellingswaarde.

Bibliografie

Riyanto, S., P.T. Mutiara, dan L. Suratminto. 1997. Bahasa Belanda sebagai Bahasa

Sumber: Tata Bahasa Ringkas. Seri Erasmus Educatief 7. Jakarta: Erasmus

Taalcentrum.

Riyanto, S., M.P.B. Manus, A. Nurtjahjo, dan Ismarini. 1997. Bahasa Belanda

sebagai Bahasa Sumber Bidang Sejarah, Tingkat Dasar. Seri Erasmus

Educatief 9a, 9b, 9c. Jakarta: Erasmus Taalcentrum.

Riyanto, S., M.P.B. Manus, A. Nurtjahjo, dan Ismarini. 1999. Bahasa Belanda

sebagai Bahasa Sumber Bidang Sejarah, Tingkat Lanjutan. Seri Erasmus

(10)

Riyanto, S., Y. Parengkuan, dan H. Poelman. 2003. Bahasa Belanda sebagai Bahasa

Sumber Bidang Hukum. Seri Erasmus Educatief 8a, 8b, 8c. Jakarta: Erasmus