MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING DINA PANGAJARAN NULIS TÉKS PANGALAMAN PRIBADI : Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi Taun Ajaran 2014/2015.

(1)

871/FPBS/0251/2015

DETI MIRANTI, 2015

MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING DINA PANGAJARAN NULIS TÉKS PANGALAMAN PRIBADI Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING DINA PANGAJARAN NULIS TÉKS PANGALAMAN PRIBADI

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi Taun Ajaran 2014/2015)

SKRIPSI

diajukeun pikeun nyumponan salah sahiji sarat nyangking gelar sarjana Sarjana Pendidikan Departemen Pendidikan Bahasa Daérah

ku

DETI MIRANTI NIM 1103697

DEPARTEMEN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH

FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SASTRA

(2)

871/FPBS/0251/2015

MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING DINA PANGAJARAN NULIS TÉKS PANGALAMAN PRIBADI

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi Taun Ajaran 2014/2015)

ku Deti Miranti

diajukeun pikeun nyumponan salah sahiji sarat nyangking gelar Sarjana Pendidikan Bahasa Daerah

Agustus 2015

Hak Cipta dilindungi undang-undang.

(3)

871/FPBS/0251/2015

LEMBAR PENGESAHAN

DETI MIRANTI NIM 1103697

MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING DINA PANGAJARAN NULIS TÉKS PANGALAMAN PRIBADI (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi

Taun Ajaran 2014/2015)

disaluyuan jeung disahkeun ku:

Pangaping I,

Prof. Dr. H. Rahman, M. Pd. NIP 195704011984121001

Pangaping II,

Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M. Pd. NIP 196707101991022001

Kauninga ku

Pupuhu Departemén Pendidikan Bahasa Daerah

Fakultas Pendidikan Bahasa Daerah

(4)

871/FPBS/0251/2015

Dr. H. Dingding Haerudin, M. Pd.

(5)

MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING

DINA PANGAJARAN NULIS

TÉKS PENGALAMAN PRIBADI

(Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII.16

SMP Negeri 4 Cimahi Tahun Ajaran 2014/2015)

1

DETI MIRANTI

2

ABSTRAK

Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui kemampuan siswa dalam menulis teks pengalaman pribadi dengan menggunakan modél Student Facilitator and Explaining dan daya beda antara kemampuan sebelum dan sesudah menggunakan model Student

Faciltator and Explaining. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah

metode kuasi eksperimen atau eksperimen semu dengan menggunakan one group

pre-test and post-test group design. Sumber data dalam penelitian ini adalah siswa

kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi tahun ajaran 2014/2015 yang berjumlah 29 orang. Hasil dari penelitian ini yaitu, (1) siswa mendapat nilai rata-rata 65,5 pada tes awal atau prates dan termasuk kategori belum mampu; (2) siswa mendapat nilai rata-rata 79,7 pada tes akhir atau pascates dan termasuk dalam kategori mampu; dan (3) adanya perbedaan signifikan antara kemampuan menulis teks pengalaman pribadi sebelum dan sesudah menggunakan model Student Facilitator and Explaining, hal tersebut dapat telihat dari hasil uji hipotesis bahwa thitung (11,23) > ttabél (2,46). Hal ini

menyatakan bahwa model Student Facilitator and Explaining dapat meningkatkan kemampuan menulis teks pengalaman pribadi siswa kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi tahun ajaran 2014/2015.

Kata Kunci: model Student Facilitator and Explaining, menulis, teks pengalaman

pribadi

1_{Skripsi ini dibimbing oleh Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd. dan Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd.} 2

(6)

STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING MODEL

IN WRITING RECOUNT TEXT

(A Quasi-Experimental Study to Seven-First-Grade-Students (Class 16)

in SMPN 4 Cimahi Academic Year 2014/2015

)

3

DETI MIRANTI

4

ABSTRACT

The reason of this incompetence is most likely because of the difficulty to connect ‘telling a story’ to ‘writing a story’; in other words, the students are only capable of expressing their experiences orally. Nevertheless, to do the same in written form, the students find it difficult to get the ideas to write as well as to organize them in the form of written mode. This study aims to investigate students’ competence to write recount texts by using Student Facilitator and Explaining model. Furthermore, this study applies quasi-experimental method by using one group pre-test and post-test group design. The data are seven-first-grade-students (class 16) from SMPN 4 Cimahi, academic year 2014/ 2015. The Findings show that, (1) the students’ pre-test mean score is 65.5, which are still considered incompetent; (2) after the application of

Student Facilitator and Explaining model, the students’ mean score in post-test

improves into 79.7, which are considered competent; and (3) this increase indicates significant improvement that can be seen from the hypothesis that tcount (11,23) > ttable

(2.46). This result shows that Student Facilitator and Explaining model can improve the writing competence of first-grade-students (class 16) from SMPN 4 Cimahi, academic year 2014/ 2015 to compose better-quality recount texts.

Key Words: Student Facilitator and Explaining Model, writing, recount text

3_{This skripsi is supervised by Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd. and Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd.} 4

(7)

MODÉL STUDENT FACILITATOR AND EXPLAINING DINA PANGAJARAN NULIS TÉKS PANGALAMAN PRIBADI

Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

viii

DAPTAR BAGAN JEUNG GAMBAR ... xiii

DAPTAR LAMPIRAN ... xiv

BAB II ULIKAN PUSTAKA ... 7

2.1Ulikan Tiori ... 7

2.1.1 Hakékat Modél Pangajaran ...7

2.1.2 Rumpun Modél Pangajaran ... 8

2.1.3 Modél Pangajaran Student Facilitator and Explaining ... 8

2.1.4 Nulis Téks Pangalaman Pribadi ... 9

(8)

viii

2.1.4.2 Fungsi Nulis ... 10

2.1.4.3 Tujuan Nulis ... 11

2.1.4.4 Mangpaat Nulis ... 12

(9)

ix

2.1.4.6 Rupa-rupa Tulisan ... 14

2.1.4.7 Léngkah-léngkah Nulis ... 15

2.1.4.8 Wangenan Téks Pangalaman Pribadi ... 19

2.2 Pangajaran Nulis Téks Pangalaman Pribadi Maké Modél Student Facilitator and Explaining ... 20

2.3 Léngkah-léngkah Pangajaran Nulis Téks Pangalaman Pribadi Maké Modél Student Facilitator and Explaining ... 21

2.4Panalungtikan saméméhna ... 22

2.5Kalungguhan Tiori ... 22

2.6Hipotésis ... 22

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN ... 24

3.1Métode Panalungtikan ... 24

3.7 Téhnik Ngumpulkeun Data ... 31

3.8 Analisis Data ... 32

3.8.1Uji Sipat Data ... 35

3.8.1.1Uji Normalitas Data ... 35

3.8.1.2Uji Homogénitas ... 38

3.8.2 Uji Gain ... 39

3.3.3 Uji Hipotésis ... 39

BAB IV HASIL PANALUNGTIKAN JEUNG PEDARAN ... 43

(10)

x

4.2 Kamampuh Nulis Téks Pangalaman Pribadi Siswa Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi Sabada Dilarapkeunana Modél Student Facilitator and

Explaining...47

4.3 Béda Kamampuh Nulis Téks Pangalaman Pribadi Siswa Kelas VII.16 Antara Saméméh jeung Sabada Dilarapkeunana Modél Student Facilitator And Explaining ... 53

4.3.1 Uji Sipat Data ... 53

4.3.1.1 Uji Normalitas Data Pratés jeung Pascatés ... 53

4.3.1.2 Uji Homogénitas Data Pratés jeung Pascatés... 59

4.3.1.3 Uji Gain ... 60

4.3.2 Uji Hipotésis ... 63

4.4Pedaran Hasil Panalungtikan ... 65

BAB V KACINDEKAN JEUNG SARAN... 67

5.1Kacindekan ... 67

5.2Saran ... 68

DAPTAR PUSTAKA ... 70

LAMPIRAN-LAMPIRAN ... 72

(11)

1

BAB I

BUBUKA

1.1 Kasang Tukang

Kaparigelan basa (language arts, language skill) dina kurikulum di sakola biasana ngawengku opat segi, di antarana waé nya éta: (1) kaparigelan ngaregepkeun (listening skills); (2) kaparigelan nyarita (speaking skills); (3) kaparigelan maca (reading skills); jeung (4) kaparigelan nulis (writing skills). Unggal kaparigelan silih patula-patali jeung tilu kaparigelan séjénna. Dina ngahontal meunangkeun kaparigelan basa, biasa ngaliwatan sababaraha runtuyan: nalika leutik kénéh geus mimiti diajar kaparigelan ngaregepkeun basa, dituluykeun ku nyarita; sanggeus kitu tuluy diajar maca jeung nulis. Hakékatna kaopat kaparigelan basa téh mangrupa hiji beungkeutan anu biasa disebut

caturtunggal (Tarigan, 2008, kc. 2).

Salah sahiji kaparigelan basa nu ditepikeun, dimekarkeun, jeung dilatih, nya

éta kaparigelan nulis. Kecap nulis asalna tina kecap „tulis‟ maké rarangkén hareup

N- (Nasal) anu ngandung harti ngalakukeun. Nulis mangrupa kagiatan éksprésif, ogé mangrupa kagiatan komunikasi teu langsung. Kagiatan nulis moal otomatis datang kitu waé, tapi kudu ngaliwatan latian sarta prakték anu dilakukeun sacara tuluy tumuluy (Tarigan, 2008 kc. 3). Ku lantaran kitu, teu salah lamun aya nu nyebutkeun yén jalma nu parigel dina kagiatan nulis mangrupa jalma anu luhung élmuna sarta lega pangaweruhna.

Mungguh kaparigelan nulis, di antarana aya pangajaran nulis téks pangalaman pribadi. Pangajaran nulis téks pangalaman pribadi kaunggel dina Kompetensi Inti jeung Kompetensi Dasar dina surat Peraturan Gubernur Jawa Barat nomor 69 taun 2013 ngeunaan Pangajaran Muatan Lokal Basa jeung Sastra Daérah nya éta dina KD, 7.4.4 Menyusun dan menanggapi teks pangalaman

pribadi sesuai dengan kaidah-kaidahnya secara lisan dan tulisan (Peraturan

(12)

1

Héséna nulis téks pangalaman pribadi ditétélakeun ku sababaraha guru dina

(13)

Guru-2

guru Peraih Penghargaan” karangan Stone (2013, kc. 1). Kahiji, nurutkeun Burt Saxon nya éta lantaran héséna nétélakeun kaayaan diri sorangan ka jalma lian. Kadua, nurutkeun Beverly R. Plein nya éta lantaran kagiatan maca jeung nulis mah kurang ngirut minat siswa. Katilu, nurutkeun Nancy Rushing nya éta lantaran héséna ningali konéksi antara nyarita jeung nulis. Maksudna, siswa bisa nyaritakeun pangalamanana sacara lisan tapi hésé nalika kudu nyaritakeun pangalamanana dina wangun tinulis. Ogé lantaran héséna meunangkeun ide-ide pikeun nulis sarta kumaha cara nyusun idé-ide atawa gagasan anu geus aya kana wangun tinulis. Kaparigelan nepikeun ide dina wangun tinulis masih dianggap abstrak ku sawatara siswa.

Loba pisan téhnik pangajaran anu bisa digunakeun ku guru pikeun ngaronjatkeun kamampuh nulis siswa nalika kagiatan pangajaran lumangsung. Salah sahijina nya éta modél Student Facilitator and Explaining. Modél Student

Facilitator and Explaining mangrupa modél pangajaran dimana siswa diajar

pikeun ngaéksprésikeun ide, gagasan, atawa sawanganana ka siswa séjénna. Dina téhnis pelaksanaanana ieu modél pangajaran téh bisa digambarkeun siga kieu: (1) guru nepikeun kompeténsi anu kudu dihontal; (2) guru ngadémonstrasikeun matéri pangajaran sacara gurat badagna wungkul; (3) guru méré kasempetan ka siswa pikeun ngajelaskeun deui matéri ka siswa séjénna, misalna ngaliwatan peta konsép; (4) guru nyieun kacindekan tina ide atawa sawangan anu ditepikeun ku siswa; (5) guru medar sakabéh matéri anu geus aya nalika kagiatan pangajaran lumangsung; (6) panutup (Rahman, 2011, kc. 27).

Ieu modél pangajaran digunakeun téh ku lantaran miboga kaonjoyan nya éta ngaliwatan ieu modél pangajaran matéri anu ditepikeun ka siswa leuwih jéntré tur konkrét, bisa ngalatih siswa jadi guru lantaran dina ku cara ngagunakeun ieu modél siswa dibéré kasempetan pikeun ngajelaskeun deui naon-naon anu geus ditepikeun ku guru di hareupeun siswa séjénna. Tujuan tina ngagunakeun ieu modél pangajaran téh nya éta sangkan sakabéh siswa jadi leuwih parigel dina hal nulis. Siswa jadi bisa nepikeun ide, gagasan tur sawanganana dina wangun tulisan. Ieu panalungtikan téh lain mangrupa panalungtikan anu munggaran, sabab saméméhna geus aya panalungtik séjén anu nalungtik modél pangajaran Student

(14)

3

And Explaining pikeun Ningkatkeun Kamampuh dina Nulis Surat Resmi” skripsi

Iis Sugiarti (0807285) mahasiswa jurusan Pendidikan Bahasa Daerah, Universitas Pendidikan Indonesia, kalayan hasil kamampuh nulis surat resmi ka siswa kelas X-6 SMA Pasundan 2 Bandung saméméh jeung sabada ngagunakeun modél

Student Facilitator And Explaining téh ningkat. Ditingali tina bédana rata-rata

peunteun pratés jeung pascatés tina 58 jadi 82,93 kalawan béda 24,93. Ku kituna, nyoko kana sawatara masalah di luhur, modél Student Facilitator and Explaining dina nulis téks pangalaman pribadi can kungsi aya, ieu panalungtikan téh

dijudulan ”Modél Student Facilitator And Explaining dina Pangajaran Nulis Téks Pangalaman Pribadi (Studi Kuasi Ékspérimén Siswa Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi Taun Ajaran 2014/2015)”.

1.2 Rumusan Masalah

Nulis téks pangalaman pribadi jadi salah sahiji kompeténsi dasar anu aya di SMP kelas tujuh. Dina ieu kompeténsi dasar, siswa diperedih sangkan bisa nulis téks pangalaman pribadi maké basa Sunda saluyu jeung kaédah-kaédah basana. Dumasar kana kasang tukang di luhur, pikeun leuwih museurkeun ieu panalungtikan perlu diwatesanan supaya jéntré sarta henteu méngpar tina kana katangtuan anu geus ditangtukeun. Watesan masalah dina ieu panalungtikan medar ngeunaan kumaha cara ngaronjatkeun kamampuh dina nulis téks pangalaman pribadi (eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, tata basa jeung mékanik) saméméh jeung sabada dilarapkeunana modél Student Facilitator

And Explaining sarta kumaha cara ngungkulan heureutna modél pangajaran anu

digunakeun pikeun ngirut minat siswa dina nulis téks pangalaman pribadi.

Dumasar kana idéntifikasi masalah tadi, nu jadi masalah dina ieu panalungtikan dirumuskeun dina kalimah pananya ieu di handap.

1) Kumaha kamampuh nulis téks pangalaman pribadi (eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, tata basa jeung mékanik) siswa saméméh dilarapkeunana modél Student Facilitator and Explaining?

(15)

4

3) Naha aya béda anu signifikan kamampuh nulis téks pangalaman pribadi (eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, tata basa jeung mékanik) antara saméméh sarta sabada dilarapkeunana modél Student Facilitator and

Explaining?

1.3 Tujuan Panalungtikan

Sacara umum, ieu panalungtikan téh miboga tujuan pikeun ngungkulan pasualan jeung kahéngkéran dina widang atikan jeung pangajaran hususna dina pangajaran nulis téks pangalaman pribadi siswa kelas VII.16 di SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015. Sacara husus, ieu panalungtikan miboga tujuan pikeun ngadéskripsikeun:

1) kamampuh nulis téks pangalaman pribadi (eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, tata basa jeung mékanik) siswa saméméh modél

Student Facilitator and Explaining dilarapkeun di kelas;

2) kamampuh nulis téks pangalaman pribadi (eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, tata basa jeung mékanik) siswa sabada modél Student

Facilitator and Explaining dilarapkeun di kelas; sarta

3) béda signifikan kamampuh nulis téks pangalaman pribadi (eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, tata basa jeung mékanik) antara saméméh sarta sabada dilarapkeunana modél Student Facilitator and Explaining.

1.4 Mangpaat Panalungtikan

Ieu panalungtikan téh miboga dua mangpaat nya éta mangpaat tioritis jeung mangpaat praktis.

1.4.1 Mangpaat Tioritis

(16)

5

1.4.2 Mangpaat Praktis

Salian miboga mangpaat tioritis, ieu panalungtikan téh miboga mangpaat praktis.

1) Pikeun Siswa

Mangpaat pikeun siswa ku digunakeunana modél Student Facilitator and

Explaining nya éta dipiharep siswa jadi leuwih daria diajarna tur leuwih maham

kana matéri pangajaran, sarta sangkan kamampuh siswa dina hal nulis beuki ngaronjat.

2) Pikeun Guru

Mangpaat pikeun guru ku digunakeunana modél Student Facilitator and

Explaining nya éta dipiharep guru jadi leuwih parigel nalika nepikeun

pangajaranana, sarta guru leuwih dipikaresep ku murid lantaran nalika nepikeun pangajaranana teu matak bosen.

3) Pikeun Panalungtik

Mangpaat pikeun panalungtik nya éta sangkan panalungtik bisa ngaévaluasi sabada modél Student Facilitator and Explaining dilarapkeun ka siswa dina prosés pangajaran sarta nambahna pangaweruh ngeunaan pangalaman prakték langsung di lapangan.

1.5 Sistematika Tulisan

Sistematika tulisan mangrupa susunan bab-bab anu ngawangun ieu skripsi, kalayan sistematika saperti ieu di handap.

Bab I Bubuka

Dina ieu bab dipedar ngeunaan hal-hal naon waé nu jadi kasang tukang masalah panalungtikan, kumaha rumusan masalahna, naon waé nu jadi tujuan panalungtikan jeung mangpaat panalungtikan, sarta sistematika panulisan skripsi. Kasang tukang masalah dina ieu panalungtikan medar ngeunaan konsep panalungtikan, alesan dilaksanakeunana panalungtikan modél Student Facilitator

and Explaining dina nulis téks pangalaman pribadi, tujuan sarta kaonjoyan tina

(17)

6

Bab II Kajian Pustaka

Kajian pustaka nunjukkeun tiori anu dikaji sarta kalungguhan masalah panalungtikan dina widang élmu nu nalungtik. Eusi dina ieu bab ngawengku tiori ngeunaan modél pangajaran Student Facilitator and Explaining sarta nulis téks pangalaman pribadi, panalungtikan saméméhna anu rélevan jeung widang anu ditalungtik, kalungguhan tiori anu dipaké dina ieu panalungtikan, sarta hipotésis tina ieu panalungtikan.

Bab III Métode Panalungtikan

Dina métode panalungtikan dipedar ngeunaan sababaraha hal nya éta ti mimiti panalungtik ngararancang panalungtikan nepi ka panalungtik nganalisis data anu geus dicangkingna, anu satuluyna panalungtik nulis laporan ngeunaan ieu panalungtikan. Eusi dina ieu bab ngawengku métode panalungtikan, desain panalungtikan, populasi jeung sampel panalungtikan, instrumén panalungtikan, prosedur panalungtikan, sarta analisis data.

Bab IV Hasil Panalungtikan jeung Pedaran

Data anu geus dimeunangkeun ku panalungtik tuluy diolah sarta dianalisis. Hasilna ditulis dina ieu bab. Dina ieu bab ogé dipedar ngeunaan jawaban-jawaban tina pertanyaan-pertanyaan anu geus dirumuskeun saméméhna ku panalungtik.

Bab V Kacindekan jeung Saran

(18)

24

BAB III

MÉTODE PANALUNGTIKAN

3.1 Métode Panalungtikan

Métodologi panalungtikan asalna tina kecap “métode” nu hartina cara anu

hadé pikeun ngalakukeun hiji hal; jeung “logos” anu hartina élmu atawa pangaweruh. Panalungtikan hartina hiji kagiatan ti mimiti néangan nepi ka nganalisis tuluy nyusun laporan. Métodologi panalungtikan nya éta cabang élmu pangaweruh ngeunaan cara-cara ngalaksanakeun panalungtikan (Narbuko jeung Achmadi, 2007, kc.1)

Métode panalungtikan nya éta cara anu digunakeun ku panalungtik dina ngumpulkeun data panalungtikanana (Arikunto, 2013 kc. 203). Métode anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta métode kuasi-ékspérimén. Nurutkeun Sukardi dina Puspitasari (2014, kc. 25) jenis panalungtikan ieu loba dipaké diwidang atikan atawa widang séjén, panalungtikanana nya éta jalma anu bisa dimanipulasi jeung dikontrol sacara inténsif.

3.2 Desain Panalungtikan

Aya tilu jenis desain nu kaasup kana kategori studi kuasi ékspérimén, nya éta (1) One shot case study, (2) Pres test and Post test, jeung (3) Static Group

Comparison (Arikunto, 2013, kc. 123). Dina ieu panalungtikan jenis desain anu

digunakeun nya éta pre-test and post-test kalayan rumus saperti kieu:

3.2

Pre-test and Post-test Group Design

(Arikunto, 2013, kc. 124)

Katerangan: X = Treatment (Perlakuan ngagunakeun modél Student Facilitator And Explaining)

O1 = Pratés (saméméh perlakuan)

(19)

24

O2 = Pascatés (sabada perlakuan)

Dina ieu desain observasi dilakukeun 2 kali, nya éta saméméh jeung sabada ékspérimén.

3.3 Sumber Data

Sumber data nya éta subjék timana dicangkingna data panalungtikan (Arikunto, 2013, kc. 172). Ieu panalungtikan dilaksanakeun di SMP Negeri 4 Cimahi, anu perenahna di Jl. Cijerah, Kota Cimahi.

Sumber data dina ieu panalungtikan nya éta siswa kelas VII. 16 SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015 anu jumlahna aya 29 urang, nya éta 15 urang awéwé jeung 14 urang lalaki. Alesan dipilihna kelas VII.16 dipaké jadi subjék panalungtikan lantaran nalika seméster kahiji matéri ngeunaan pangalaman pribadi can ditepikeun ka siswa kelas VII.16.

3.4 Instrumén Panalungtikan

Nurutkeun Arikunto (2013, kc. 203), instrumén nya éta alat bantu atawa fasilitas anu dipilih atawa digunakeun ku panalungtik dina kagiatan ngumpulkeun data sangkan éta kagiatan jadi sistem anu babari dipigawé. Instrumén anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta lambaran tés. Tés salaku salah sahiji téhnik pengukuran bisa didéfinisikeun “A test will be defined as a systematic

procedure for measuring a sample of an individual’s behaviour (Brown dina Kuswari, 2010, kc. 163). Maksud anu diébréhkeun ku Brown di luhur nya éta tés kudu disusun, dilaksanakeun, dumasar kana aturan-aturan anu geus ditetepkeun, sarta tés ngan ngukur hiji sampel tina hiji tingkah polah individu anu dités.

(20)

26

Gambar 3.1

Conto soal pratés

SOAL PRATÉS

Wasta : No.Absen : Kelas :

Jieun téks pangalaman pribadi dina basa Sunda kalayan téma bébas, rék pangalaman anu pikabungaheun, pikasediheun atawa pikalucueun anu kungsi karandapan ku hidep kalawan maké kekecapan anu merenah!

(21)

27

Instrumén postés anu bakal digunakeun dina ieu panalungtikan saperti ieu di handap.

Gambar 3.2

Conto Soal Pascatés

SOAL PASCATÉS

Wasta : No. Absén : Kelas :

Jieun téks pangalaman pribadi dina basa Sunda kalayan téma bébas, rék pangalaman anu pikabungaheun, pikasediheun atawa pikalucueun anu kungsi karandapan ku hidep kalawan merhatikeun eusi karangan, organisasi, kosa kecap, basa jeung éjahanana!

Rangkay karangan :

(22)

28

Gambar 3.4

(23)

29

Peta Konsép Ngeunaan Téks Pangalaman Pribadi

3.5 Wangenan Operasional

Dina ieu panalungtikan baris ditétélakeun wangenan operasional tina ieu variabel, nya éta:

1) Modél pangajaran anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta modél pangajaran Student Facilitator and Explaining. Ieu modél pangajaran mangrupa modél pangajaran dimana siswa diajar pikeun ngaéksprésikeun ide, gagasan, atawa sawanganana ka siswa séjénna. Ieu modél pangajaran téh hadé pikeun siswa diajar nulis jeung nyarita pikeun nepikeun ide atawa gagasanana.

2) Pangajaran nulis téks pangalaman pribadi mangrupa pangajaran nulis hiji kajadian anu kungsi karandapan ku siswa. Téks pangalaman pribadi kaasup kana wanda karangan narasi, nya éta karangan anu eusina nyaritakeun hiji kajadian boh fiksi boh non fiksi.

Jadi maksud tina judul “Modél Pangajaran Student Facilitator and Explaining dina Nulis Téks Pangalaman Pribadi (Studi Kuasi Ékspérimén Siswa

Kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi Taun Ajaran 2014/2015)” nya éta tarékah dina ngaronjatkeun kamampuh nulis téks pangalaman pribadi siswa maké modél pangajaran Student Facilitator and Explaining. Siswa diarahkeun pikeun bisa nyaritakeun ngeunaan pangalaman anu kungsi karandapan ku manéhna dina wangun tinulis. Sanggeus kitu, sangkan siswa bisa mekarkeun eusi karanganana peta konsép atawa bagan anu geus disadiakeun.

3.6 Prosedur Panalungtikan

(24)

30

dipilih, tuluy diidéntifikasi sarta diwatesanan anu ahirna dirumuskeun. Rumusan masalah biasana digambarkeun dina wangun patalékan. Sanggeus netepkeun rumusan masalah, hal saterusna anu dilakukeun nya éta néangan tatapakan atawa tiori-tiori pikeun ngajawab pasualan anu saméméhna geus dirumuskeun. Tuluy nyieun hipotésis nya éta jawaban atawa bebeneran sementara nu ditangtukeun ku panalungtik, tapi masih kudu dibuktikeun, dités, atawa diuji bebeneranana. Hipotésis anu geus dirumuskeun tuluy dibuktikeun ngaliwatan panalungtikan langsung di lapangan.

(25)

31

kelas VII di SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015 jeung nu jadi sampel datana nya éta kelas VII.16 di SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015. Cara nangtukeun sampelna nya éta purposive sample. Nu jadi instrumén dina ieu panalungtikan nya éta mangrupa bagan atawa peta konsép.

Sanggeus data kakumpul, tuluy éta data dianalisis jeung dipedar pikeun ngajawab rumusan masalah jeung hipotésis anu saméméhna geus ditangtukeun. Léngkah pamungkas tina ieu panalungtikan nya éta nyieun kacindekan jeung rékoméndasi. Kacindekan tina hasil analisis data jeung pedaran anu geus dijieun ku panalungtik.

3.7 Téhnik Ngumpulkeun Data

Ngumpulkeun data mangrupa pagawéa n anu hésé, lantaran lamun data anu dimeunangkeunna salah, tangtu kacindekanana gé bakal salah, sarta hasilna gé jadi palsu. Sababaraha cara dina téhnik ngumpulkeun data di antarana:

1) Téhnik Observasi

Observasi mangrupa alat ngumpulkeun data anu dilakukeun sacara sistematik gejala-gejala anu ditalungtik, Good dina Narbuko jeung Achmadi (2007, kc. 70) nétélakeun ciri-ciri observasi dina panalungtikan, nya éta: (1) miboga arah anu husus; (2) sistematik; (3) sipatna kuantitatif; (4) ayana catetan nalika observasi lumangsung; (5) nungtut ayana kaahlian; jeung (6) hasilna bisa dibuktikeun.

2) Téhnik Tés

Tés nya éta sajumlahing patalékan atawa alat séjén anu digunakeun pikeun ngukur kaparigelan, intelegénsi, kamampuh atawa bakat anu dipimilik ku individu atawa kelompok kalawan aturan-aturan anu geus ditangtukeun (Arikunto, 2013 kc. 193).

Léngkah-léngkah tés dina ieu panalungtikan:

a) Guru ngayakeun pratés pikeun mikanyaho kamampuh nulis pangalaman pribadi siswa saméméh dilarapkeunana modél Student Facilitator and

(26)

32

b) Guru ngalarapkeun modél Student Facilitator and Explaining nya éta medar matéri pangalaman pribadi sacara gurat badagna hungkul kalayan maké peta konsép.

c) Guru ngayakeun pascatés pikeun mikanyaho kamampuh nulis téks pangalaman pribadi siswa sanggeus dilarapkeunana modél Student

Facilitator and Explaining.

3.8 Analisis Data

Sabada data geus kakumpul tina hasi ngumpulkeun data, léngkah satuluyna nya éta ngolah data atawa data preparation atawa data analysis (analisis data). Saluyu jeung métode anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta studi kuasi ékspérimén, léngkah-léngkah ngolah data dina ieu panalungtikan nya éta:

1) Hasil pretés jeung postés tina nulis téks pangalaman pribadi siswa dipariksa tuluy dianalisis ku cara nyirian kekecapan jeung éjahan anu kurang merenah, eusi karanganana, organisasi karanganana, sarta basa anu digunakeunana. 2) Méré peunteun téks pangalaman pribadi siswa. Tuluy ngasupkeun peunteun

siswa kana tabél ieu di handap.

Tabél 3.1

Format Peunteun Nulis Téks Pangalaman Pribadi

(27)

33 siswa dirobah kana skor ahir kalayan maké rumus:

n = Skor anu ka hontal x 100% Skor Ideal

Katerangan :

KKM : 74 Peunteun maksimal : 100 Kategori :

1. peunteun 74, siswa dianggap mampuh nulis téks pangalaman pribadi anu bener.

2. peunteun 74, siswa dianggap teu mampuh nulis téks pangalaman pribadi anu bener.

(28)

34

Tabél 3.2

Kriteria Meunteun Nulis Karangan Pangalaman Pribadi

Aspék judul sarta pasualan anu dipedar.

3 Cukup-Hadé : maham pisan, bisa mekarkeun kecap koncina luyu jeung judul sarta pasualan anu dipedar tapi kurang lengkep.

2 Sedeng-Cukup : pamahamanana kurang, kurang bisa mekarkeun kecap koncina pasualan anu dipedarna heureut.

1 Kurang Hadé : teu maham kana eusi, teu bisa mekarkeun kecap koncina luyu jeung judul sarta teu cukup pikeun diajén.

Organisasi Karangan

4 Hadé pisan : éksprési lancar, gagasan anu diungkabkeun sacara jéntré, padat, susunana geus hadé, runtuyanna logis sarta kohésif. 3 Cukup-Hadé : éksprési kurang lancar, kurang

terorganisir, tapi ide utamana bisa katingali,

kawatesanan bahan pangrojongna, runtuyanana logis tapi teu lengkep.

2 Sedeng-Cukup : éksprési teu lancar, gagasan pabaliut, kapotong-potong, runtuyan sarta kamekaranana teu logis.

1 Kurang Hadé : henteu komunikatif, teu

terorganisir, teu cukup pikeun diajén.

Kosa Kecap 4 Hadé pisan : jembar, kecap éféktif, milih kecap jeung ngungkabkeun kecapna merenah, sarta ngawasa pisan pangwangunan kecap.

3 Cukup-Hadé : kurang jembar, kecap éféktif, milih kecap jeung ngungkabkeun kecapna kadang-kadang teu merenah tapi henteu ngaganggu.

(29)

35

kosa kecapna sering salah nepi ka

ngabalukarkeun salah ma’nana.

1 Kurang Hadé : teu éféktif, asal-asalan dina milih kekecapanana, kurangna pangaweruh ngeunaan kosa kecap atawa kurangna kabeungharan kecap, teu cukup pikeun diajén. Basa 4 Hadé pisan : ngawasa pisan tata basa, saeutik

kasalahan dina maké jeung nyusun kalimah sarta kekecapan.

3 Cukup-Hadé : konstruksi basajan tapi éféktif, saeutik kasalahan tata basa, teu ngaleungitkeun ma’na.

2 Sedeng-Cukup : hésé dina maké jeung nyusun kalimah sederhana, kasalahan tata basa,

ma’nana teu puguh.

1 Kurang Hadé : teu ngawasa kana aturan sintaksis, loba kasalahan tata basa, teu komunikatif, teu cukup pikeun diajén.

Mékanik 4 Hadé pisan : ngawasa kana aturan panulisan, ngan aya sababaraha éjahan anu salah.

3 Cukup-Hadé : kadang-kadang aya kasalahan

éjahan tapi teu ngarobah ma’na.

2 Sedeng-Cukup : sering ayana kasalahan

éjahan, ma’nana teu puguh.

1 Kurang Hadé : teu ngawasa kana aturan panulisan, loba pisan kasalahan éjahan.

(Harfield, spk, 1985, kc. 91; Nurgiyantoro, 1988, kc. 305-306 dina Kuswari, 2010, kc. 182-183), kalayan diropéa rentang skorna

3) Ngarékap peunteun siswa dina wangun tabél.

Tabél 3.3

Hasil Pratés jeung Pascatés Siswa

(30)

36

Uji sipat data dina ieu panalungtikan aya dua nya éta uji normalitas data jeung uji homogénitas.

3.8.1.1 Uji Normalitas Data

Nya éta pikeun ngayakinkeun yén kamampuh siswa téh miboga distribusi anu normal, ogé salaku anu kudu kacumponan dina nguji rata-rata. Uji normalitas dina ieu panalungtikan kalawan maké rumus Chi-Kuadrat (

χ

2_).

Léngkah-léngkahna nya éta saperti ieu di handap.

1) Nangtukeun skor panggedéna jeung pangleutikna dumasar kana hasil nulis téks pangalaman siswa.

2) Nangtukeun batas-batas kelas interval. r = skor pangluhurna – skor panghandapna

3) Nangtukeun lobana kelas (K) kalawan maké rumus: K = 1 + 3,3 log N

4) Nangtukeun panjangna kelas (P) kalawan maké rumus: P =

5) Nyieun tabél distribusi frékuénsi peunteun pratés jeung peunteun pascatés.

Tabél 3.4

Distribusi Frékuénsi Peunteun Pratés jeung Peunteun Pascatés

No Interval Fi Xi xi2 fi.xi fi.xi2

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

1 Jst.

Ʃ

6) Ngitung rata-rata peunteun siswa, kalawan maké rumus:

X =

Katerangan:

(31)

37

Ʃ = jumlah

fi = frékuénsi atau jumlah data

xi = niléy titik tengah

(Sudjana, 2005, kc. 67)

7) Néangan standar déviasi, kalawan maké rumus:

SD = √

8) Ngitung frékuénsi observasi jeung frékuénsi ékspéktasi (perkiraan)

Tabél 3.5

Frékuénsi Observasi jeung Frékuénsi Ékspéktasi

Kelas Interval

Oi BK Zitung Ztabél L Ei

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11)

χ

2

Katerangan:

Oi = Frékuénsi Observasi BK = Batas Kelas

Zitung = Transformasi normal

Ztabél = Standard normal

L = Legana unggal kelas interval Ei = Frékuénsi Ekspéktasi

χ

2 ₌

_{Chi Kuadrat,}

χ

2

=

(32)

38

(Sudjana, 2005, kc. 273)

a) Ngitung Zitung (transformasi normal standat bébas kelas)

Z =

b) Ngitung lega kelas interval (L) L = Ztabél1– Z tabél2

c) Ngitung frékuénsi ékspéktasi Ei = n x L

9) Nangtukeun derajat kabébasan (dk), kalawan maké rumus: dk = n – 3

10) Nangtukeun harga

χ

2 tabél

11) Nangtukeun normalitas data kalawan maké kritéria ieu di handap: Lamun

χ

2 itung

<

χ

2 tabél hartina distribusi data normal

.

Lamun

χ

2itung

>

χ

2 tabél hartina distribusi data teu normal

.

3.8.1.2 Uji Homogénitas

Tujuan tina homogénitas nya éta pikeun mikanyaho homogén henteuna variasi sampel tina populasi nu sarua. Dina uji homogénitas sarua jeung uji normalitas nya éta maké chi kuadrat.

Ieu di handap mangrupa léngkah-léngkah ngitung uji homogénitas. 1) Ngitung variansi unggal kelompok.

Variasi pratés:

S12 =

(33)

39

S22 =

(Sudjana, 2005, kc. 95)

2) Ngitung distribusi F tina hasil variasi di luhur, kalawan maké rumus: F =

3) Ngitung derajat kebebasan (dk) dk = n – 1

4) Nangtukeun harga F tabél.

5) Nangtukeun homogén henteuna data dumasar kritéria ieu di handap. Lamun Fitung < Ftabél : variasi sampel homogén

Tingkat Kamampuh Siswa dina Nulis Téks Pangalaman Pribadi

(34)

40

ngagunakeun rumus statistik paramétrik kalawan maké uji t-test. Kadua, lamun hasil data uji normalitas nuduhkeun yén data téh miboga distribusi nu teu normal, dina nguji hipotésisna ngagunakeun rumus statistik non-paramétrik kalawan maké

uji wilcoxon.

Statistik paramétrik (uji t-test)

Léngkah-léngkahna saperti ieu di handap.

1) Nangtukeun béda Mean (rata-rata) antara hasil pratés jeunng hasil pascatés, kalawan maké rumus:

Md =

2) Ngitung derajat kabebasan (dk) kalawan maké rumus: dk = n – 1

3) Ngitung kuadrat déviasi kalawan maké rumus (Arikunto, 2013, kc. 351):

ƩX2d = Ʃd2 -

4) Ngitung harga t (tés signifikansi) pikeun desain panalungtikan Pretest and

Postest, kalawan maké rumus (Arikunto, 2013, kc. 350):

t =

√

Ditarima henteuna hipotésis dumasar kana kritéria ieu di handap.

1. Lamun titung > ttabél hartina hipotésis ditarima, yén modél pangajaran Student

Facilitator and Explaining téh bisa ngaronjatkeun kamampuh nulis téks

(35)

41

2. Lamun titung < ttabél hartina hipotésis ditolak, yén modél pangajaran Student

Facilitator and Explaining téh teu bisa ngaronjatkeun kamampuh nulis téks

pangalaman pribadi siswa kelas VII-16 di SMP Negeri 4 Cimahi.

Statistik Non-Paramétrik (Uji Wilcoxon)

Uji wilcoxon kaasup kana statistika nonparamétrik. Ieu panalungtikan téh dilakukeun pikeun ngabandingkeun dua kelompok data anu silih patula-patali atawa pikeun ngabandingkeun dua variabel dina data anu sarua. Uji wilcoxon digunakeun nalilka data hasil uji normalitas nuduhkeun yén data panalungtikan téh teu miboga distribusi data anu teu normal. Léngkah-léngkah uji wilcoxon nurutkeun Sudjana (2005, kc. 450) nya éta:

1) pasangkeun data:

a) asupkeun data hasil pratés siswa kana kolom Xi; b) asupkeun data hasil pascatés siswa kana kolom Yi.

2) itung béda antara data hasil pratés jeung data hasil pascatés ku cara (Xi – Yi); 3) nangtukeun jenjang ku cara ngaruntuykeun hasil béda tina data hasil pratés

jeung data hasil pascatés (Xi – Yi);

4) sanggeus diruntuykeun (misalna aya hasil anu sarua), pikeun nangtukeun jenjangna, éta niléy téh dijumlahkeun tuluy dibagi dua, niléy tina hasil ngabagi tadi mangrupa hasil jenjangna.

5) ngeusi kolom positif jeung négatif ku jenjang tina unggal pasangan saluyu jeung béda pasangan data: lamun bédana positif asupkeun kana kolom positif, kitu deui sabalikna, lamun bédana négatif asupkeun kana kolom négatif. 6) tingali kana tabél niléy-niléy kritis uji wilcoxon.

Tabél 3.7

Niléy-niléy Kritis Uji Wilcoxon

(Sudjana, 2005, kc. 451)

(36)

42

7) data anu geus diitung tuluy diasupkeun kana tabé uji wilcoxon.

Tabél 3.8

Tabél Uji Wilcoxon

No Xi Yi Béda Xi – Yi

Jenjang Tanda Jenjang +

Jumlah

8) ditarima henteuna hipotésis dina uji wilcoxon ngagunakeun kritéria ieu di handap.

a) Lamun Witung(-) < Wtabél hartina Ha ditarima. Jadi modél pangajaran

Student Facilitator and Explaining bisa ngaronjatkeun kamampuh nulis

téks pangalaman pribadi siswa kelas VII-16 SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015.

b) Lamun Witung(-) > Wtabél hartina Ha ditolak. Jadi modél pangajaran Student

(37)

43

(38)

68

BAB V

KACINDEKAN JEUNG SARAN

5.1 Kacindekan

Dumasar kana hasil panalungtikan anu dipedar dina bab IV, kacindekan tina ieu panalungtikan diébréhkeun saperti ieu di handap.

1) Kamampuh siswa kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015 dina nulis téks pangalaman pribadi saméméh ngagunakeun modél Student

Facilitator and Explaining téh kaasup can mampuh. Ieu hal téh bisa katitén

tina rata-rata peunteun pratés nya éta 65,5, sedengkeun KKM anu tos ditangtukeunana nya éta 74. Aya lima aspék anu diajén dina hal nulis ték pangalaman pribadi nya éta eusi karangan, organisasi karangan, kosa kecap, basa jeung mékanik. Aspék kahiji nu diajén nya éta eusi karangan, skor rata-rata 3,0 tina skor maksimal 4, siswa bisa mekarkeun kecap konci luyu jeung judul sarta pasualan nu dipedar kurang lengkep. Aspék kadua nu diajén nya éta organisasi karangan skor rata-ratana nya éta 2,8 tina skor maksimal 4, kaasup kategori cukup-hadé. Aspék katilu anu diajén nya éta kosa kecap, skor rata-rata kosa kecap siswa nya éta 2,9 tina skor maksimal 4, ieu kaasup kategori cukup-hadé. Aspék kaopat anu diajén nya éta basa, skor rata-ratana nya éta 2,3 tina skor maksimal 4, ieu kaasup kategori sedeng-cukup. Aspék kalima anu diajén nya éta mékanik (éjahan) kalayan skor rata-rata 2,0 tina skor maksimal 4, ieu kaasup kana kategori sedeng-cukup.

2) Kamampuh siswa kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015 dina nulis téks pangalaman pribadi sabada ngagunakeun modél Student

Facilitator and Explaining téh kaasup mampuh. Ieu hal téh bisa katitén tina

(39)

rata-DETI MIRANTI, 2015

68

(40)

69

Aspék kadua nu diajén nya éta organisasi karangan skor rata-ratana nya éta 3,3 tina skor maksimal 4, ieu kaasup kana kategori cukup-hadé. Aspék katilu anu diajén nya éta kosa kecap, skor rata-rata kosa kecap siswa nya 3,3 tina pangalaman pribadi sabada ngagunakeun modél Student Facilitator and

Explaining ngaronjat. Rata-rata peunteun pratés 65,5 ngaronjat jadi rata-rata

peunteun 79,7 dina pascatés. Ngaronjatna skor dina unggal aspék nu diajén. Skor aspék kahiji tina 3,0 ngaronjat jadi 3,6. Skor aspék kadua tina 2,8 ngaronjat jadi 3,3. Skor aspék katilu tina 2,9 ngaronjat jadi 3,3. Skor aspék kaopat tina 2,3 ngaronjat jadi 3,0. Sarta skor aspék kalima tina 2,0 ngaronjat jadi 2,8.

4) Aya béda anu signifikan antara kamampuh siswa kelas VII.16 SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015 dina nulis téks pangalaman pribadi antara saméméh jeung sabada ngagunakeun modél Student Facilitator and

Explaining. ieu hal bisa katitén dina uji hipotésis. Dumasar kana hasil data

yén titung miboga niléy 11,23, sedengkeun niléy ttabél-na kalayan ngagunakeun

taraf kapercayaan 99% sarta niléy dk-na 26, kapanggih yén ttabél miboga niléy

2,48. Hartina, hipotésis ditarima nya éta modél pangajaran Student Facilitator

and Explaining téh bisa ngaronjatkeun kamampuh nulis téks pangalaman

pribadi siswa kelas VII.16 di SMP Negeri 4 Cimahi taun ajaran 2014/2015.

5.2Saran

Dumasar kana panalungtikan anu geus dilakukeun, aya sababaraha saran anu ditepikeun, nya éta saperti ieu di handap.

(41)

70

kituna, ieu modél bisa dijadikeun salasahiji alternatif modél pangajaran nalika kagiatan pangajaran lumangsung, hususna dina pangajaran nulis.

2) Pikeun panalungtikan salajengna sarta pikeun guru-guru anu rék ngagunakeun ieu modél, kudu bener-bener nataharkeun média anu rék dipaké dina ieu modél pangajaran. Média kudu bisa ngirut panitén siswa sarta luyu jeung matéri pangajaran anu rék ditepikeun.

3) Sangkan leuwih ngabuktikeun kaéféktifan modél Student Facilitator and

(42)

70

DAPTAR PUSTAKA

Alwasilah, C. & Alwasilah, S.S. (2007). Pokoknya Menulis. Bandung: PT. Kiblat Buku Utama.

Arikunto, S. (2013). Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Jakarta: Rineka Cipta.

Harefa, A. (2002). Agar Menulis-Mengarang Bisa Gampang. Jakarta: PT. Gramedia Pustaka Utama.

Joyce, B., Weil, M., & Calhoun, E. (2009). Models of Teaching: Model-Model

Pengajaran. (Edisi kedelapan). Yogyakarta: Pustaka Pelajar.

Kuswari, U. (2010). Evaluasi Pembelajaran Bahasa. Bandung: CV. Wahana Karya Grafika.

Narbuko, C. & Achmadi, A. (20017). Metodologi Penelitian. Cetakan kedelapan. Jakarta: PT. Bumi Aksara

Nurjanah, N. (2009). Pangajaran Nulis PLPG. Diktat Dosen Departemen Pendidikan Bahasa Daerah. Tidak Diterbitkan.

Nurjanah, N. (2009). Teori Nulis . Makalah Dosen Departemen Pendidikan Bahasa Daerah. Tidak Diterbitkan.

Peraturan Gubernur Jawa Barat. (2013). Pembelajaran Muatan Lokal Bahasan

dan Sastra Daerah pada Jenjang Satuan Pendidikan Dasar dan Menengah.

Bandung : Pemerintah Jawa Barat.

Puspitasari, R. N. 2014. Media Diary pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Nulis

Pangalaman Pribadi (Studi Kuasi Ékspérimén ka Siswa Kelas VII-F SMP

Negeri 5 Bandung Taun Ajaran 2013/2014). Skripsi Mahasiswa Departemen

Pendidikan Bahasa Daerah. Tidak Diterbitkan.

Rahman. (2011). Model Mengajar dan Bahan Pembelajaran. Bandung: Alqaprint Jatingor.

Rosyadi A. R. (2008). Menjadi Penulis Profesional itu Mudah, Proses Kreatif

Menulis & Menerbitkan Buku Sekolah dan Perguruan Tinggi. Bogor Selatan:

(43)

70

Stone, R. (2013). Cara-Cara Terbaik Untuk Mengajar Writing: Yang Dilakukan

(44)

71

Sudarmansyah, R. (2014). Media Strip Story dina Pangajaran Nulis Aksara

Sunda (Studi Kuasi Ékspérimén di Kelas X Sainték 1 SMA Laboratorium

Percontohan UPI taun ajaran 2013/2014). Skripsi Mahasiswa Departemen

Pendidikan Bahasa Daerah. Tidak Diterbitkan.

Sudaryat, Y. (2010). Ulikan Wacana Basa Sunda. Bandung: CV. Geger Sunten. Suprijono, A. (2012). Cooperative Learning: Teori & Aplikasi Paikem.

Yogyakarta: Pustaka Pelajar.

Sutarno. (2008). Menulis yang Efektif. Jakarta: CV. Sagung Seto.

Tarigan, H. G. (2008). Menulis Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung: Angkasa.

Tarigan, H. G. (2008). Menyimak Sebagai Suatu Keterampilan Berbahasa. Bandung: Angkasa.

Zainurrahman. (2011). Menulis dari Teori Hingga Praktik (Penawar Racun

Plagiarisme). Bandung: Alfabeta

_______. (2013). Cara Menulis Pengalaman Pribadi. [Online] Tersedia: