ﻢﻴﺣﺮﻟا ﻦﻤﺣﺮﻟا ﷲا ﻢﺴﺑ
ﺮﺼﻘﻟﺍ ﺮﺼﻘﻟﺍ ﺮﺼﻘﻟﺍ ﺮﺼﻘﻟﺍ ﺕﺍﻭﺩﻷﺎﺑ
ﺕﺍﻭﺩﻷﺎﺑ ﺕﺍﻭﺩﻷﺎﺑ ﺕﺍﻭﺩﻷﺎﺑ ﻥﺁﺮﻘﻟﺍ ﰲ
ﻥﺁﺮﻘﻟﺍ ﰲ ﻥﺁﺮﻘﻟﺍ ﰲ ﻥﺁﺮﻘﻟﺍ ﰲ ﻢﻳﺮﻜﻟﺍ
ﻢﻳﺮﻜﻟﺍ ﻢﻳﺮﻜﻟﺍ ﻢﻳﺮﻜﻟﺍ
ﺔﻳﲑﺴﻔﺗ ﺔﻴﻏﻼﺑ ﺔﻴﺋﺎﺼﺣﺇ ﺔﺳﺍﺭﺩ
داﺪﻋإ
ﻲﻟﺎﺒﺠﻟا ﺪﻤﺣأ ﻲﺋﺎﺟر ﺪﻤﺤﻣ
ﺚﻳﺪﺤﻟاو نآﺮﻘﻟا ﻢﺴﻗ رﺪﻟا ﺔﻴﻤﻳدﺎﻛأ ا
ﺔﻴﻣﻼﺳﻹا تﺎﺳ ﺎﻳﻼﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ
رﻮﺒﻤﻟﻻﻮﻛ .
ﺎﻳﺰﻴﻟﺎﻣ 2008
ﺚﺤﺒﻟا ﺺﺨﻠﻣ
اﺬـــﻫ ﻟا ـــﺑ ﺮﺼـــﻘﻟا ﻰـــﻠﻋ ﺎـــﻨﺑ ﻒـــﻘﻳ ﺚـــﺤﺒ ﱘﺮـــﻜﻟا نآﺮـــﻘﻟا ﰲ تاودﻷﺎ
ﺚـــﻴﺣ ﻦـــﻣ ، ﺎـــﻬﻨﻃاﻮﻣ
و ، ﺎﻬﻗﺮﻃ و
، ﺎـﻬﺘﻏﻼﺑ ﺎـﻬﻴﻓ زﺎـﺠﻋﻹا ﺐـﻧاﻮﺟ ﺾـﻌﺑو
. ءﺎﺼـﻘﺘﺳا ﱃإ فﺪـﻬﻳ ﺚـﺤﺒﻟا اﺬـﻬﻓ
ﺎـﲟ ﺎﻬﻘﻴﺴـﻨﺗو ، ﺎـﻬﺒﻴﺗﺮﺗو ، ﺎـﻬﻌﲨو ، ﺎـﻬﻴﻠﻋ فﻮـﻗﻮﻟاو ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا تاودأ ﻊﺒﺘﺗو ﺪـــﻌﺑ ﻦـــﻣ نآﺮـــﻘﻟا ﰲ ﲔـــﺳارﺪﻟاو ﲔﺜﺣﺎـــﺒﻠﻟ ةدﺎـــﻣو ﺎـــﻌﺟﺮﻣ ﺎـــﻬﻠﻌﳚ .
ﺔـــﺳارﺪﻟا تءﺎـــﺟ ﺪـــﻗو
، ﺔﻴﻏﻼﺑ و
، ﺔﻳﲑﺴﻔﺗ و
ﺮﺼـﻘﻟا ﺎـﻬﻴﻠﻋ ءﺎـﺟ ﱵـﻟا قﺮـﻄﻟا ﺪـﻳﺪﲢ ﱃإ ﺮﻈﻨﻟﺎـﺑ ﻚـﻟذو ؛ ﺔـﻳزﺎﺠﻋإ
تﺮﻇﺎـــــﻨﺗ ﱵــــﻟا تﺎـــــﻳﻵا ﰲ ﺮــــﻈﻨﻟا ﰒ ، ﺎـــــﻴﻏﻼﺑ ﺎﻬﺘــــﺳارد لوﺎـــــﻨﺗ ﰒ ، نآﺮــــﻘﻟا ﰲ تاودﻷﺎــــﺑ ﻦﻳﺮﺴﻔﳌا ءﺎﻤﻠﻌﻟا ءارآ ﰲ ﺚﺤﺒﻟاو ، ﺎﻈﻔﻟ ﺖﺎﺸﺗو –
ﲔﺛﺪﳏو ﻰﻣاﺪﻗ –
ﻪﺑﺎﺸﺘﻟا اﺬﻫ ﰲ
ﰲ راﺮــﻜﺘﻟا ﺎــﳕإ ، ﲎــﻌﳌا ﰲ راﺮــﻜﺗ ﻻ ﻪــﻧأ ﻰــﻠﻋ ﲔــﻫاﱪﻟاو ﺞﺠﳊﺎــﺑ لﻻﺪﺘــﺳﻻا ﰒ ، ﻲــﻈﻔﻠﻟا ﺞﻫﺎـﻨﻣ تدﺪـﻌﺗ ﺪـﻗو ، ﱘﺮـﻜﻟا نآﺮـﻘﻟا ﰲ زﺎـﺠﻋﻹا ﺐـﻧاﻮﺟ ﺪـﺣأ اﺬﻫو ، ﲎﻌﳌا نود ﻆﻔﻠﻟا ﻰــــﻠﻋ مﺎــــﻗ يﺬــــﻟا ﻲﺋﺎﺼــــﺣﻹا ﻲﺋاﺮﻘﺘــــﺳﻻا ﺞﻬﻨــــﳌا ﺖــــﻌﻤﺠﻓ ، ﺔــــﺳارﺪﻟا ﻩﺬــــﻫ ﰲ ﺚــــﺤﺒﻟا ﱰـﻜﻟﻻا ءﺎﺼﺣﻹاو ءاﺮﻘﺘﺳﻻا ﺞﺋﺎـﺘﻨﻟا صﻼﺨﺘـﺳا ﰒ ، ﰐاﺬـﻟا ءﺎﺼـﺣﻹاو ءاﺮﻘﺘـﺳﻻا ﰒ ، ﱐو
ﺞﻬﻨــﳌاو ، ﺔﻠﻜﺸــﳌﺎﺑ ﻖــﻠﻌﺘﻳ ﺎــﻣ ﻞــﻛ ﺢﻴــﺿﻮﺗ ﻰــﻠﻋ ﺪــﻤﺘﻌﻳ يﺬــﻟا ﻲﻔــﺻﻮﻟا ﺞﻬﻨــﳌاو ، ﺔــﻴﺋﺎﻬﻨﻟا ﻻﻮـــﺻو ﺎـــﺮﻗأ ﻰـــﻠﻋ فﻮـــﻗﻮﻟاو ، لاﻮـــﻗﻷا ﻖـــﻴﻘﲢو ﻦﻳﺮﺴـــﻔﳌا ءارآ ﻊـــﺒﺘﺗ لﻼـــﺧ ﻦـــﻣ ﻲﳜرﺎـــﺘﻟا لوﺎﻨﺘﻳ يﺬﻟا ﻲﻠﻴﻠﺤﺘﻟا يﺪﻘﻨﻟا ﺞﻬﻨﳌاو ، ﲎﻌﻤﻠﻟ ﺎـﺮﻗأ ﺔـﻓﺮﻌﻣو ، لاﻮـﻗﻷاو رﺎـﻜﻓﻷا ﺔﺸـﻗﺎﻨﻣ
ﺎــﻤﻴﻓ ﺔﻠــﺿﺎﻔﳌاو ﺔــﻧرﺎﻘﳌا ﻰــﻠﻋ مﻮــﻘﺗ ﺎــﻬﺒﻧاﻮﺟ ﺪــﺣأ ﰲ ﺔــﺳارﺪﻟا نإ ﺚــﻴﺣ ، باﻮﺼــﻟاو ﻖــﺤﻠﻟ ﺚــﺤﺒﻟا اﺬــﻫ ﺺــﻠﺧ ﺪــﻗو ، لاﻮــﻗﻷاو رﺎــﻜﻓﻷا ﲔــﺑ َ َُ
ﺎــﻬﻨﻣ ﺞﺋﺎــﺘﻨﺑ :
أ ﺮﺼــﻘﻟا بﻮﻠــﺳأ ضاﺮــﻏ
ةدﺪــﻌﺘﻣ ةﲑــﺜﻛ ﺪــﻴﻛﻮﺘﻟا ﺪــﺣ ﺪــﻨﻋ ﻒــﻘﺗ ﻻ
دﻷﺎــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎــﺳأ ءﺎﺼــﺣإ ، نآﺮــﻘﻟا ﰲ تاو
تﺎﻳآ ﲔﻣﺎﻀﻣ وأ ﱐﺎﻌﻣ فﻼﺘﺧا تﺎﺒﺛإو ، ﺎﻬﺒﻴﺗﺮﺗو ﱘﺮﻜﻟا ]
تاودﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ [
ﻂﻘﻓ ﻲﻈﻔﻠﻟا بﻮﺜﻟا ﰲ ﻻإ ﺎﻬﻴﻓ راﺮﻜﺗ ﻻ ﻪﻧأو ، ﺎﻬﻈﻔﻟ ﻪﺑﺎﺸﺗ وأ ترﺮﻜﺗ ﱵﻟا
.
ABSTRACT
This study up rises on confinement with factors of al-Quran according on its positional, approaches, rhetorically, and some of its miracles. The purpose of study is about to examine that followed from the Confinement with Factors of al-Quran and what its stand for, its collectivity, arrangements, coordination’s which made its authority and as the substance for those some researchers and learners in the field of al-Quran. It is followed by studies in rhetorically, explanatory, to specify the approaches resulted from the Confinement with Factors of al-Quran. The writer used the rhetoric style where it is includes all the mutashabihat verses and this study also referred with the ideas from scholars of tafsir’s interpreters (mufassirin) in nowadays and past. After that, the writer stated all of the evidence and words to prove that the difference at actual repeated words is not affected the real meaning of it because al-Quran itself is miraculous. The writer used several methodologies in the effort of completing this study. Firstly, the writer used analyzing and data induction methodology through electronically and manually mediums for the best results. Secondly, the writer used the descriptive methodology focusing on detailing of every single problem that occurred about this topic. Other than that, the writer also used library methodology that referred to every idea that revealed from the past and contemporary scholars. Lastly, the writer used the analytical methodology that detailed in every single theory and idea to search for its trustiness and mean while it is also showed the difference between them that occurred. The writer ends this study with results like: The ways of exclusively form are many doesn't stop at emphasizing style, Firstly counting in about the Confinement with Factors of al-Quran and its arrangements, and secondly, the writer claims that the difference in actual words does not affect the real meaning.
ABSTRAK
Kajian ini berkaitan penggunaan partikel pengkhususan dalam ayat- ayat al-Quran al-karim yang ditinjau dari segi jumlah, retorik dan pentafsiran. Satu penelitian akan dilakukan terhadap teknik pengkhususan berdasarkan penggunaan material tertentu oleh ayat-ayat al-Quran. Material ini dikumpul, disusun dan dianalisis yang menghasilkan satu penilaian dari sudut retorik dimana pada hakikatnya merupakan kumpulan ayat-ayat yang serupa dan yang hampir serupa secara lafaznya. Kajian ini juga mengambil kira berkenaan pendapat para cendekiawan Tafsir (mufassirin) sama ada yang terdahulu dan kontemporari berkaitan ayat-ayat yang serupa dan yang hampir serupa tersebut. Ianya diikuti dengan dalil-dalil, hujah-hujah dan pembuktian bahawa pengulangan dalam lafaz tidak semestinya pengulangan dalam maknanya dan ini adalah salah satu bukti yang nyata bahawa al-Quran itu adalah mu’jizat yang agung. Dalam persiapan bagi menyediakan kajian ini, penulis menggunakan beberapa metodologi yang berbeza iaitu metodologi induksi analisis data pengiraan yang menggunakan kaedah elektronik di samping penggunaan kaedah manual bagi mengurangkan kebarangkalian kesilapan bagi mendapat keputusan yang tepat. Penulis juga menggunakan metodologi secara deskriptif yang memberi penekanan terhadap aspek perincian terhadap sebarang kemusykilan dan masalah yang berkaitan. Selain itu, penulis juga menggunakan metodologi perpustakaan dimana ia merujuk kepada pandangan-pandangan para cendekiawan terdahulu dan berpegang dengan pandangan mereka dalam hal-hal berkaitan dengan pencarian maksud yang tersirat. Metodologi secara analitik juga digunakan oleh penulis dalam kajian ini iaitu semasa memfokuskan penelitian dalam perbincangan setiap teori dan pendapat bagi mengetahui kebenaran, disamping mendedahkan perbezaan yang wujud di antara teori dan pendapat yang diutarakan. Penulis menyimpulkan kajian ini kepada dua idea yang utama iaitu: Pengumpulan material untuk mengkhususkan ayat-ayat al-Quran serta penyusunannya, dan pada masa yang sama penulis tetap menegaskan bahawa penggunaan bentuk lafaz (ayat-ayat) yang berulang tidak menjejaskan maknanya sekalipun dengan lafaz yang berbeza.
ءاﺪﻫإ
ﰲ ﺔﻄﺸـــﻨﻟا ﺔــﻴﳊا ﺔـــﻴﻠﳋا ﻢــﻜﻧإ ، ﲔﻄﺴــﻠﻓو ةﺰـــﻏ ﰲ كﺎــﻨﻫ ﻦﻳﺪﻣﺎﺼــﻟا لﺎـــﻔﻃﻷاو ءﺎﺴــﻨﻟاو لﺎــﺟﺮﻟا ﱃإ ﺔﻣﻷا ﻩﺬﻫ ﺪﺴﺟ ،
ﺗ ﱵﻟا ﺸُِ ﻊ
ﺎـﻳﻼﳋا ﻦـﻣ ﺎـﳍﻮﺣ ﺎﻣ ﻰﻠﻋ ةﺎﻴﳊا ـﻓَـﺘَ ،
ﺴْﺮِ
ﺔـﻣﻷا ﲔﻳاﺮـﺷ ﰲ ﺎﻬﺘﻌـﺷأ ي ،
ـﻓَــﺘَ
ﺪُ
ب
ﺎﺌﻴﺸــﻓ ﺎﺌﻴــﺷ ﺎﻬﺋﺎﻀــﻋأ ﰲ ةﺎــﻴﳊا ،
ـﺗ ﱴــﺣَﻨْ
ــﺘَ
ﺐَﺼِ
ﻋ ﺔــﻤﺋﺎﻗ ــﻴﺔً َﻔِ
أ َﺑِ
ــﻴﺔً
ـﺛ ،
َــﺒ
ﺘَﻜُ
ﷲا ﻢ ، ــﻳﺪَأوَ
ﻛُ
ﻢ ،
ﺼَﻧوَ
ﺮَﻛُ
ﻣ اﺰﻳﺰﻋ اﺮﺼﻧ ﻢ زرً ُﺆَ
ﻚﻠﻴﺒﺳ ﰲ ﺔﻗدﺎﺻ ةدﺎﻬﺸﺑ ﻢﻬﻌﻣ ﱄ ﻢﻬﻠﻟا ﻢﺘﺧاو ، اِْ
.
ﰐﺪﺟ ﱃإ –
ﷲا ﺎﻬﲪر –
ﺎـﻬﺘﲪرو ﺎﻬﻔﻄﻌﺑ ﲏﺗوآ ﱵﻟا ،
ﺖـﻐﻠﺑ ﱴـﺣُ ـﺗ ﻢﻬﻠﻟﺎـﻓ ، لﺎـﺟﺮﻟا ﻎـﻠﺒﻣ َﻐَ
ـﻤَﺪ
ﺎﻫ
ﲪﺮﺑ ـــﺘ أو ، ﺔﻌـــﺳاﻮﻟا ﻚ
َـــﻓْ
ﺢْ ﺴِ
ﺎـــﳍ ـــﻣ ﺎـــﻫﱪﻗَ ﺪ
ر ﻪـــﻠﻌﺟاو ، ﺎﻫﺮﺼـــﺑ َوْ
ـــﺿَ
ﺔً
ﺔـــﻨﳉا ضﺎـــﻳر ﻦـــﻣ ﺎـــ ﲏـــﻌﲨاو ،
ﺎﻘﻴﻓر ﻚﺌﻟوأ ﻦﺴﺣو ﲔﳊﺎﺼﻟاو ءاﺪﻬﺸﻟاو ﲔﻘﻳﺪﺼﻟاو ﲔﻴﺒﻨﻟا ﻊﻣ ﻰﻠﻋﻷا ﻚﺳودﺮﻓ ﰲ يﺪﻟاوو .
نﺎﻨﺘﻣاو ﺮﻜﺷ
رﻮﺘﻛﺪـﻟا يذﺎﺘـﺳأ ﺮﻜﺸـﻟﺎﺑ ﻻوأ ﺺـﺧأ ﲏـﻜﻟ ، ﺮــﺜﻛ ﻢﻫﺮﻜـﺷ ﻲـﻠﻋ ﺐـﳚ ﻦﻣ نإ ُ َ ٌُُ ُ ُ َِ ْ َ :
ﻒـﺳﻮﻳ ﻞـﻔﻜﻟا وذ
نﺎـﻜﻓ ، ﲔـﻣﻷا ﺢـﺻﺎﻨﻟا ﻢـﻌﻧو ، نﻮـﻌﻟا ﻢـﻌﻧ نﺎـﻛ ، ﺎـﻤﻠﻌﻣو اﺪﺷﺮﻣ ﻪﻧﻮﻛ ﻊﻣ نﺎﻛ يﺬﻟا ، بﻮﻘﻌﻳ ﻦﺑ اﲑﺧ ﲏﻋ ﷲا ﻩاﺰﺠﻓ ، ﺎﺴﻧﺆﻣ ﺎﻘﻳﺪﺻو ، ﺎﺤﺻﺎﻧ ﺎﺧأو ، اﺪﺷﺮﻣ اذﺎﺘﺳأ .
ﻠﻣﺎﺸـــﻟا ﺔﻋﻮـــﺳﻮﳌا ﺞﻣﺎـــﻧﺮﺑ ﻢﻤﺼـــﻤﻟ ، ﻞﻀـــﻔﻟﺎﺑ ﺮـــﻘﻤﻟا نﺎـــﻓﺮﻌﻟاو ، ﻞـــﻳﺰﳉا ﺮﻜﺸـــﻟﺎﺑ ﻪـــﺟﻮﺗأ ﰒ َ ُِ ِ ُْ ﺐـــﺘﻜﻠﻟ ﺔ
رﻮﺘﻛﺪﻟا ﺔﻴﻣﻼﺳﻹا :
مﻮـﻠﻋ ﱴـﺷ ﰲ بﺎـﺘﻛ فﻻآ ﺔﺴـﲬ ﻦـﻣ ﺮﺜﻛأ تﻮﺣ ﱵﻟا ﺔﻋﻮﺳﻮﳌا ﻚﻠﺗ ، ﻊﻓﺎﻧْ ََ
ﺖﻧﱰﻧﻻا ﺔﻜﺒﺷ ﻰﻠﻋ ﺎﻧﺎﳎ ، ةﺮﺴﻴﻣ ، ﺔﺣﺎﺘﻣ ﺎﻬﻠﻌﺟو ، ﺔﻐﻠﻟاو ﻦﻳﺪﻟا اﲑﺧ ﷲا ﻩاﺰﺠﻓ ١
.
رﻮﺘﻛﺪــﻟا ﻲــﺧﻷ ﺮﻜﺸــﻟﺎﺑ ﻪــﺟﻮﺗأ ﰒ :
ــﻠـﺒـﻗ تﺪــﻟو ﺖــﻨﻛ نإو ﻪــﻧﺈﻓ بﺎﻴﺸــﻟا ساﺮــﻓََْ ُ ْ ُِ ُ ُْ ْ
، ﲏــﻣ ﱪــﻛأ ﻪــﻧأ ﻻإ ﻪ
ﻪﻠﻀﻓو ﻪﻤﻠﻌﺑ ﻲﻘﺒﺳ ﺪﻘﻓ .
نأ ﱃﺎــﻌﺗ ﷲا ﺎــﻴﺟار ، تﺮﺼــﻗ وأ ﺖــﻟﺎﻃ ، ﻲــﻠﻋ ﺪــﻳ ﻪــﻟ نﺎــﻛ ﻦــﻣ ﻞــﻜﻟ نﺎــﻨﺘﻣﻻاو ﺮﻜﺸــﻟﺎﺑ ﻪــﺟﻮﺗأ ﰒْ َُ َ ْ َ َ ٌَ ْ َ ةﺮﺧﻵاو ﺎﻴﻧﺪﻟا يﲑﺧ ﻢﻬﻴﻠﻋ ﻊﻤﳚو ، ﻢﻬﻴﻠﻋو ﻢﳍو ﻊﻴﻤﳉا ﰲ كرﺎﺒﻳ .
ﺧ ﻊﻗﻮﻣ ﺎﳍ١ ﻮﻫو ﺎ صﺎ : com . islamport .
www ://
/ http تﺎﻓﺎﺿﻹاو ﺚﻳﺪﺤﺘﻟا ﻢﺋاد .
حاﱰﻗا وأ رﺎﺴﻔﺘﺳا يأ com
. yahoo
@ nafeemail .
ﺎﻬﻨﻣ ةﺪﻋ ﻊﻗاﻮﻣ ﻦﻣ ﺎﻬﻠﻴﻤﲢ ﻦﻜﳝو :
shamela / net . waqfeya .
www ://
http
ةﺎﻜﺸﳌا ﻊﻗﻮﻣو
= cat
? php . list / books / net . almeshkat .
www ://
http 37
مﻼﺳﻹا ﻖﻳﺮﻃ ﻊﻗﻮﻣ ﻦﻣو :
= lang
&
cat
= a _ iw
&
library
= s _ iw
? php . index / com . islamway .
www ://
http 1
= id
&
1031
ﺔﻜﺒﺸﻟا ﻰﻠﻋ تﺎﺒﺘﻜﳌا ﺮﻬﺷأ نﻵا ﺎإ ﺚﻴﺣ ﻊﻗاﻮﳌا ﻦﻣ ﺎﻫﲑﻏو .
تﺎﻳﻮﺘﺤﻤﻟا
تﺎﻳﻮﺘﶈا ...
...
1
ﺔﻣﺪﻘﻣ ...
...
...
13
ﺚﺤﺒﻟا دوﺪﺣ ...
19
عﻮﺿﻮﳌا اﺬﻫ رﺎﻴﺘﺧا بﺎﺒﺳأ ...
...
19
ﺔﺳارﺪﻟا تﺎﻴﺿﺮﻓ ...
20
ﺚﺤﺒﻟا ﺞﻬﻨﻣ ...
20
ﺔﻘﺑﺎﺴﻟا تﺎﺳارﺪﻟا ...
...
24
لوﻷا ﻞﺼﻔﻟا :
ﺎﻴﻏﻼﺑو ﺎﻴﻤﺠﻌﻣ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ ...
25
لوﻷا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳﺄﺑ ﻒﻳﺮﻌﺘﻟا ...
25
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ﺎﻴﻏﻼﺑ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ :
...
...
32
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻪﻴﻓﺮﻃ رﺎﺒﺘﻋﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ مﺎﺴﻗأ ...
32
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻪﻴﻓﺮﻃ رﺎﺒﺘﻋﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ ﺎﻋﻮﻧ ...
33
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺔﻟﺎﳊا رﺎﺒﺘﻋﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ مﺎﺴﻗأ ﺐﻃﺎﺨﻤﻠﻟ ﺔﻴﺴﻔﻨﻟاو ﺔﻳﺮﻜﻔﻟا
. ..
34
ﻊﺑاﺮﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ قﺮﻃ ...
35
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا ضاﺮﻏأو تﺎﻳﺎﻏ :
...
37
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
نﻮﻘﺑﺎﺴﻟا ﺎﻬﻴﻠﻋ ﻒﻗو ﱵﻟا ضاﺮﻏﻷا ...
...
37
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
نﻮﻘﺑﺎﺴﻟا ﺎﻬﻴﻟإ ﺮﺸﻳ ﱂ ضاﺮﻏأ ...
...
39
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﻞﺼﻔﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺺﺋﺎﺼﺧ ]
ﺎﻤﻧإ [ ﻩﺪﻫاﻮﺷو ﻢﻳﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﻲﻓ ...
..
44
لوﻷا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺺﺋﺎﺼﺧ ]
ﺎﳕإ ... [ .
..
. 44
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻆﻔﻟ ] ﺎﳕإ [ ﺮﺼﻘﻟا ﻪﺗدﺎﻓإو ...
44
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺎﻳﻮﻨﻌﻣ ﺎﳕإ ...
46
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﲔﺑ ﺔﻧرﺎﻘﻣ ]
ﺎﳕإ [ و ] ﻻإ ، ﺎﻣ [
نآﺮﻘﻟا ﰲ ....
...
...
48
ﻊﺑاﺮﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﲔﺑ ﺔﻧرﺎﻘﻣ ]
ﺎﳕإ [ و ] ﺎﳕأ ... [ 53
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ﻹا ﺞﻬﻨﻣو ﺔﻘﺑﺎﺴﻟا تاءﺎﺼﺣﻹا ﻪﻓاﺪﻫأو ﱄﺎﳊا ءﺎﺼﺣ
...
. ....
....
....
54
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﻟ ﻖﺑﺎﺳ ءﺎﺼﺣإ ]
ﺎﳕإ [ نآﺮﻘﻟا ﰲ ةﺮﺻﺎﻘﻟا ...
..
. 54
ﻄﳌا ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠ :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺸﻟ ﱄﺎﳊا ءﺎﺼﺣﻹا ﺞﻬﻨﻣ ]
ﺎﳕإ [ ﺎﻬﺒﻴﺗﺮﺗو ...
..
. 56
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺪﻫاﻮﺷ ءﺎﺼﺣإو ﻊﲨ فاﺪﻫأ ]
تاودﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ 57
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ :
] ﺎﳕأ ، ﺎﳕإ [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ...
..
. 58
ﻷا ﺐﻠﻄﳌا لو
: لاﻮﺣأ ] ﺎﻣ [ ﰲ ] ﺎﳕأ ، ﺎﳕإ [
ﺎﻤﻬﺘﻳﻮﻫ دﺪﲢ ...
58
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﻊﺿاﻮﻣ ]
ﺎﳕأ ، ﺎﳕإ [
ﻒﺤﺼﳌارﻮﺳ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺔﺒﺗﺮﻣ نآﺮﻘﻟا ﰲ ....
59
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﻞﺼﻔﻟا :
ﺎﻴﺑ تﺎﻔﻗو ﺾﻌﺑ ﻦﻴﺑ ﻲﻈﻔﻠﻟا ﻪﺑﺎﺸﺘﻟا لﻮﺣ تﺎﺴﻤﻟو ﺔﻴﻧ
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ
] ﺎﻤﻧأ ، ﺎﻤﻧإ [
ا ﻲﻓ ﻢﻳﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟ ....
..
..
...
. ...
67
لوﻷا ﺚﺤﺒﻤﻟا ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا تﺎﻳآ ﺾﻌﺒﻟ ةرﺎﺘﳐ تﺎﺴﳌو ﺔﻴﻧﺎﻴﺑ تﺎﻔﻗو :
] ﺎﳕإ ... [ ..
...
67
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺎﻤﻬﻤﻈﻧ ﻦﻣ ﻻإ ﺎﻬﻤﻠﻌﻳ ﻻ راﺮﺳﺄﺑ ﺎﺘﺼﻏ ﺔﺑﻮﺘﻟا ةرﻮﺳ ﰲ ﺎﺗدرو نﺎﺘﻳآ ..
67
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺔﻳآ ﰲ ةﺮﺤﺴﻟا ﺔﻨﺘﻓ )
ةﺮﻘﺒﻟا ...( 102
71
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺔﻳآ ﰲ ﲔﻘﻓﺎﻨﳌا لاﻮﺣأ ﺐﺋﺎﺠﻋ ﻦﻣ )
ةﺮﻘﺒﻟا ... (111
72
ﻊﺑاﺮﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺔﻳآ ﰲ ﲔﻨﻣﺆﻤﻠﻟ ﷲا ةﺮﺼﻧ )
ةﺮﻘﺒﻟا ... (14
. ...
74
ﺲﻣﺎﳋا ﺐﻠﻄﳌا :
ﲎﻌﻣ ﺎﺘﻔﻠﺘﺧاو ﲎﺒﻣ ﺎﺘﻘﻔﺗا نﺎﺘﻳآ )
ءاﺮﻌﺸﻟا (153
، ) ءاﺮﻌﺸﻟا (185
74
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻗ ﺪﻫﺎﺷ ﻊﻣ ﺔﺴﳌو ﺔﻔﻗو ]
ﺎﳕإ [ تاﺮﻣ ﺖﺳ ﻪﻈﻔﻟ رﺮﻜﺗ ...
76
ﻊﺑاﺮﻟا ﻞﺼﻔﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ]
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو ﻲﻔﻨﻟا [
ﻩﺪﻫاﻮﺷو ﻢﻳﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﻲﻓ ....
..
...
82
لوﻷا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا راﺮﺳأو ﺺﺋﺎﺼﺧ ]
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو ﻲﻔﻨﻟا ...[
..
....
82
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا بﻮﻠﺳأ ...
82
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا بﻮﻠﺳأ مﺎﺴﻗأ ...
82
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا ﺪﺋاﻮﻓو راودأ ...
...
85
ﻊﺑاﺮﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا تاودأ ...
87
ﺲﻣﺎﳋا ﺐﻠﻄﳌا :
غﺮﻔﳌا ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا ﺺﺋﺎﺼﺧ ...
89
سدﺎﺴﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
؟ ﺐﺟﻮﳌا غﺮﻔﳌا ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا ﻖﻘﲢ ﻦﻜﳝ ﻞﻫ ...
. ...
90
ﳌا ﻊﺑﺎﺴﻟا ﺐﻠﻄ :
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا ﻖﻘﲢ ﻦﻜﳝ ﻞﻫ ؟ ﻲﻔﻨﳌا مﺎﺘﻟا
...
. 91
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ﻊﲨو ءﺎﺼﺣإ :
] ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟا [
...
94
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻠﻟ ﺔﻘﺑﺎﺴﻟا تاءﺎﺼﺣﻹا ]
ءﺎﻨﺜﺳﻻاو ﻲﻔﻨﻟا [
نآﺮﻘﻟا ﰲ ...
...
. 94
ﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا ﱐﺎ
: ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ءﺎﺼﺣإ ﺞﻬﻨﻣ ]
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو ﻲﻔﻨﻟا [
ﱘﺮﻜﻟﺎﻧآﺮﻘﻟا ﰲ ...
98
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ﻊﻳزﻮﺗ ﺞﻬﻨﻣ ]
ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟا ... [
...
. 98
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺸﻟ ﻞﻣﺎﺷ ءﺎﺼﺣإ ]
ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟا ...[
. 99
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻮﺷ ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫا ]
ﻻإ ، ﻻ ...[
..
...
99
ﻻوأ ] : ﻻ ) ﺔﻴﻓﺎﻨﻟا ( ﻻإ ، ... [ .
...
99
ﺎﻴﻧﺎﺛ ] : ﻻ ) ﺔﻴﻫﺎﻨﻟا ( ﻻإ ، [ ...
...
105
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ]
، ﺎﻣ ﻻإ ...[
107
ﻻوأ ] : ﻻإ ، ﺎﻣ ... [
107
ﺎﻴﻧﺎﺛ نإْ ] :
) ﲎﻌﲟ ﱵﻟا :
ﺎﻣ ( ﻻإ ، ... [ 117
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ) ]
ﺲﻴﻟ ، ﻦﻟ ، ﱂ (
ﻻإ ، [ ...
...
...
. 121
ﻻوأ ] : ﻻإ ، ﱂ ... [
121
ﺎﻴﻧﺎﺛ ] : ﻻإ ، ﻦﻟ ... [
122
ﺎﺜﻟﺎﺛ ] : ﻻإ ، ﺲﻴﻟ ... [
122
ﺐﻠﻄﳌا ﻊﺑاﺮﻟا [:
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ]
ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟﺎﺑ بﺮﺸﳌا مﺎﻬﻔﺘﺳﻻا ...[
...
...
123
ﻻوأ : ] ﻻإ ، ﻞﻫ ...[
123
ﺎﻴﻧﺎﺛ ] : ﻻإ ، ﻦﻣ ...[
124
ﺎﺜﻟﺎﺛ ] : ﻣ ، ﻒﻴﻛ اذﺎ
[ ﻻإ ، ...
...
125
ﻊﺑاﺮﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا نذﻹاو ، ﺔﺌﻴﺸﳌاو ، ﺪﻴﺣﻮﺘﻟا ﺔﻤﻠﻛ ﻊﻣ ﺔﻔﻗو :
...
. ...
126
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺪﻴﺣﻮﺘﻟا ﺔﻤﻠﻛ ...
. ...
126
ﺐﻠﻄﳌا ﱐﺎﺜﻟا
: ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ]
ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟا [
ﳌا ﰲ ﺔﻴﳍﻹا ﺔﺌﻴﺸ ...
. ...
131
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ]
ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟﺎﺑ [
ﻲﳍﻹا نذﻹا تﺎﻳآ ﰲ ...
..
....
. ....
135
ﺲﻣﺎﺨﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺪﻫاﻮﺷ ءﺎﺼﺣإ ]
ﲑﻏ ، ﻲﻔﻨﻟﺎﺑ [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ...
137
ﺲﻣﺎﺨﻟا ﻞﺼﻔﻟا :
ﻦﻴﺑ ﻲﻈﻔﻠﻟا ﻪﺑﺎﺸﺘﻟا لﻮﺣ تﺎﺴﻤﻟو تﺎﻔﻗو ﺾﻌﺑ
ﺪﻫاﻮﺷ ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا
]
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻا ، ﻲﻔﻨﻟا [
ﻢﻳﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﻲﻓ
. ...
...
..
...
138
لوﻷا ﺚﺤﺒﻤﻟا ﻲﻈﻔﻠﻟا ﻪﺑﺎﺸﺘﻟا ﺔﻘﻴﻘﺣ :
] راﺮﻜﺘﻟا وأ [
ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ تﺎﻳآ ﰲ ]
ﻲﻔﻨﻟﺎﺑ
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ...
139
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا :
ﺪﻴﺣﻮﺘﻟا ﺔﻤﻠﻜﻟ ﺔﻴﻧﺎﻴﺑ ﺔﻣﺎﻋ ﺔﺴﳌ ...
...
140
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺪﻴﺣﻮﺘﻟا ﺔﻤﻠﻛ صﻮﺼﻧ ...
140
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻆﻔﻠﻟا ﻪﺑﺎﺸﺗ نإو راﺮﻜﺗ ﻻ ﻪﻧأ ﻰﻠﻋ لوﻷا نﺎﻫﱪﻟا ...
141
ا ﺐﻠﻄﳌا ﺚﻟﺎﺜﻟ
: ﻆﻔﻠﻟا ﻪﺑﺎﺸﺗ نإو راﺮﻜﺗ ﻻ ﻪﻧأ ﻰﻠﻋ ﱐﺎﺜﻟا نﺎﻫﱪﻟا ...
144
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ﻲﻔﻨﻟﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ ﰲ ﻲﻈﻔﻠﻟا ﻪﺑﺎﺸﺘﻟاو راﺮﻜﺘﻠﻟ ﺔﻗﺮﻔﺘﻣ ﺔﺻﺎﺧ تﺎﺴﳌ :
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو .
...
148
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻞﺤﻨﻟا ﺎﺘﻳآ )
(79 ﻚﻠﳌاو ) (19 ...
148
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
نﺎﺘﻠﻀﻌﻣ نﺎﺘﻳآَِ ُْ
: دﻮﻫ ﺎﺘﻳآ ]
، 107 [ 108
...
...
154
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
فاﺮﻋﻷا ﺎﺘﻳآ )
(188 ﺲﻧﻮﻳو )
... (49 ...
158
ﻊﺑاﺮﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺪﻋﺮﻟا ﺎﺘﻳآ )
(38 ﺮﻓﺎﻏو ) . (78 ...
...
161
ﺲﻣﺎﳋا ﺐﻠﻄﳌا :
ﲔﺑ قﺮﻔﻟا :
) ﻢﻜﳊا نإُ ْ ُْ ِِ
ﻪﻠﻟ ﻻإِِّ
( ﰲ :
) مﺎﻌﻧﻷا (57
و ) ﻒﺳﻮﻳ ، 40
(67 ...
...
166
دﺎﺴﻟا ﻞﺼﻔﻟا س
:
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا :
ﻒﻄﻌﻟا فوﺮﺤﺑ ]
ﻦﻜﻟ ، ﻻْ
، ﻞﺑ [ ﻢﻳﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﻲﻓ .
لوﻷا ﺚﺤﺒﻤﻟا فﻼﳋا :
ـﺑ ﻒﻄﻌﻟﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﰲ ]
ﻦﻜﻟ ، ﻻْ [
...
171
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﻒﻄﻌﻟﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﰲ فﻼﳋا ]
ﻻ [ ...
171
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﻒﻄﻌﻟﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﰲ فﻼﳋا ]
ﻦﻜﻟْ ... [ 173
ﻲﻧﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا :
] ﻞﺑ [ ﺮﻘﻟا ﰲ ﱘﺮﻜﻟا نآ ...
176
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ـﺑ ﻒﻳﺮﻌﺘﻟا ]
ﻞﺑ [ ...
176
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا ] :
ﻞﺑ [ و ﺔﻔﻃﺎﻌﻟا ]
ﻞﺑ [ ﺔﻴﺋاﺪﺘﺑﻻا ...
179
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
لزﺎﻨﲟ ﺔﺻﺎﺧ ﺔﻴﺻﺎﺧِ ََِ
] ﻞﺑ [ ﰲ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا .
...
180
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺚﺤﺒﻤﻟا ﺪﻫاﻮﺷ :
] ﻞﺑ [ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ...
...
181
لوﻷا ﺐﻠﻄﳌا :
ﻫاﻮﺸﻟ ءﺎﺼﺣإ ﺪ
] ﻞﺑ [ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺔﻣﺎﻋ ...
181
ﱐﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺪﻫاﻮﺷ ] ﻞﺑ [ ﱄﺎﻄﺑﻹا باﺮﺿﻹا تدﺎﻓأ ﱵﻟا .
...
182
ﺚﻟﺎﺜﻟا ﺐﻠﻄﳌا :
ﺪﻫاﻮﺷ ] ﻞﺑ [ ﱄﺎﻘﺘﻧﻻا باﺮﺿﻹا تدﺎﻓأ ﱵﻟا ...
192
ﺔﻤﺗﺎﺧ ....
204
ﻖﺤﻠﻣ ] ﺔﻴﺋﺎﺼﺣإ لواﺪﺟ [
. ...
...
208
ءﺎﺼﺣإ لوﺪﺟ ﳌ
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﻊﺿاﻮ ]
ﺎﳕأ ، ﺎﳕإ [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
...
..
...
209
لوﺪﺟ ءﺎﺼﺣإ ﳌ
ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﻊﺿاﻮ ]
ﻻإ ، ﻲﻔﻨﻟا [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
...
..
...
210
ﳌ ءﺎﺼﺣإ لوﺪﺟ ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﻊﺿاﻮ
] ﲑﻏ ، ﻲﻔﻨﻟا [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
...
...
..
...
214
ءﺎﺼﺣإ لوﺪﺟ ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﻊﺿاﻮﳌ
] ﻞﺑ [ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
...
...
...
215
ﻊﺟاﺮﳌاو ردﺎﺼﳌا ... .
216
ﺔﻣﺪﻘﻣ : أ يﺬﻟا ﷲ ﺪﻤﳊا
َﻓَ
ﻪـﻤﻌﻧ ﻪـﻘﻠﺧ ﻰـﻠﻋ ضﺎ ـﺑوَ ،
ﺴَ
ﻂَ
ﻢﻬﻴـﻠﻋ ﻠﻀـﻓ ﻪ ، ﻪﻠـﺳر ﻢﻬﻴـﻓ ﺚـﻌﺑو ،
ﺪـﺘﻬﻣ ةاﺪـﻫ ﻦﻳ
،
ﻦﻳرﺬــﻨﻣو ﻦﻳﺮﺸــﺒﻣ مﻼــﺳﻹا ﺔــﻤﻌﻨﺑ ﺎــﻨﻴﻠﻋ ﻢــﻌﻧأ ،
- ﺔــﻤﻌﻧ ﺎــ ﻰــﻔﻛو -
ــﻤﻛ ﺪــﻤﳊا ﻚــﻟ ﻢﻬﻠﻟﺎــﻓ ﻲــﻐﺒﻨﻳ ﺎ
نﺎﻄﻠــﺳ ﻢﻴــﻈﻋو ﻚــﻬﺟو لﻼــﳉ
، ﺎــﻳ ﺑر ﺎــﻨ ﺪــﻣﺎﳏ ﻊــﻴﻤﲜ ﺪــﻤﳊا ﻚــﻟ ﻢــﻠﻌﻧ ﱂ ﺎــﻣو ﺎــﻬﻨﻣ ﺎــﻨﻤﻠﻋ ﺎــﻣ ﷲا
،
ﻢﻠﻌﻧ ﱂ ﺎﻣو ﺎﻬﻨﻣ ﺎﻨﻤﻠﻋ ﺎﻣ ﷲا ﻢﻌﻧ ﻊﻴﲨ ﻰﻠﻋ .
ــﻟاو ةﻼﺼ ﺐﺣﺎـــﺻ ،ﺔـــﲤﺎﳋا ﺔﻟﺎـــﺳﺮﻟا ﺐﺣﺎــﺻ ،ﰎﺎـــﳋا ﱯـــﻨﻟا ،ﻩﺪـــﻌﺑ ﱯــﻧ ﻻ ﻦـــﻣ ﻰـــﻠﻋ مﻼﺴـــﻟاو
ﰎﺎﳋا بﺎﺘﻜﻟا ﺪﻤﳏ ،ٍ
ﻲﻣﻷا ﱯﻨﻟا مﻮـﻠﻌﻟا ﺎﻴﻧﺪـﻟا ﻢـﻠﻋ يﺬـﻟا ،
َـﻧَأو ، رﺎَ
نﻮـﻴﻌﻟا ﺎـﻨﻴﻓ ـﻫو ،َ
بَﺬ
ُِﻠﲞ ﲰو ﻪ ُـﻘِ
َْـﺘِ
ﻪ
بﻮــﻠﻘﻟاو سﻮــﻔﻨﻟا ،
ﻪــﻴﻠﻋ ﷲا ﻰﻠــﺻ ﻪﺒﺤــﺻو ﻪــﻟآ ﻰــﻠﻋو ،
ﻀــﺗرا ﻦــﻣ ﻰــﻠﻋو ، ﻰ
ﺎــﺑر ﷲا ﻼــﺳﻹاو ، ،ﺎــﻨﻳد م
ﻻﻮﺳرو ﺎﻴﺒﻧ اﺪﻤﳏو و ،
ﺟﺎﻬـﻨﻣو ﺔﻋﺮﺷ نآﺮﻘﻟاً َ ِْ ًَ ِْ ﺎ.
ﺪﻌﺑو : ﺖـــﻣﺰﻋ ﺎـــﳌ ﱐﺈـــﻓُ أ نأ
ُـــﻋِ
ﺪ
ﺔـــﺳارﺪﻟ ﻲﺴـــﻔﻧ )
ﲑﺘﺴـــﺟﺎﳌا (
ﺮـــﻗ نﺎـــﻛ ﱵـــﺳارد نﻮـــﻜﺗ نأ لوﻷا يرا
ﺔﻴﻧآﺮﻗ ، ﺎـﻴﻧآﺮﻗ ﻲﺜﲝو
؛ ﻪﻠﻀـﻓ ﻦـﻣ ةداﺰﺘـﺳﻻا ﰲ ﱵـﺒﻏرو ﱃﺎـﻌﺗ ﷲا بﺎـﺘﻜﺑ ﻲﻔﻐﺸـﻟ ﻻإ ﻚـﻟذ ﺎـﻣو ،
ﻞـﻴﻧو
ﺎﺘﻜﻟا اﺬﻫ ﺔﻣﺪﺧ فﺮﺷ ﻢﻴﻈﻌﻟا ب
.
و قوﺮﻄﻣ ﲑﻏ ﺎﻋﻮﺿﻮﻣ رﺎﺘﺧأ نأ تدرأ ،
ﻼﻳﻮﻃ ﺖﺜﲝو ،
يرﺎﻴﺘﺧا ﻊﻗﻮﻓ لوﻷا
ﻰﻠﻋ ] بﻮﻠـﺳأ
نآﺮـــﻘﻟا ﰲ مﺎﻬﻔﺘـــﺳﻻا [
؛ نأ تﺪـــﺟو ﺚـــﻴﺣ قﺮـــﻄﻟا ردﺎـــﻧ عﻮـــﺿﻮﳌا اﺬـــﻫ
، ـﻳ ﱂو
ُـــﻔْ
ﺮَدْ
ﻪـــﻟ ﺔـــﻤﺋﺎﻗ ﺔـــﺳارد
ﻪـــﺑ ﺔـــﺻﺎﺧ ،
ﺘـــﺳﻸﻟ ةﺪـــﺣاو ﺔـــﺳارد ﻻإ ﻢﻴـــﻈﻌﻟا ﺪـــﺒﻋ رﻮﺘﻛﺪـــﻟا ذﺎ
ﻪـــﺑﺎﺘﻛ ﰲ ﲏـــﻌﻄﳌا ]
ﺒﻟا ﲑﺴـــﻔﺘﻟا ﻼ
ﻲـــﻏ
ﱘﺮـــﻜﻟا نآﺮــﻘﻟا ﰲ مﺎﻬﻔﺘــﺳﻼﻟ [
ﻣ ﻻإ ﻩﺪــﳒ ﻼـــﻓ ﻚــﻟذ ﻼﺧﺎــﻣوُــﺘَ
ﻀَ
ﻤ
ﺔﻠﻣﺎــﺷ تﺎــﺳارد ﻞـــﺧاد ﺎﻨ ،
ﻞـــﺜﻣ :
] نآﺮـــﻘﻟا مﻮـــﻠﻋ ﰲ نﺎـــﻘﺗﻹا [
ﻲﻃﻮﻴﺴـــﻟا ﻦﻳﺪـــﻟا لﻼـــﳉ و ،
] ﱘﺮـــﻜﻟا نآﺮـــﻘﻟا بﻮﻠـــﺳﻷ تﺎـــﺳارد [
ﺦﻴﺸـــﻠﻟ
ﺔﻤﻴﻀﻋ ﻖﻟﺎﳋا ﺪﺒﻋ ﺪﻤﳏ -
ﷲا ﻪﲪر -
ﲑﻏو ﻚﻟذ ﻻا ﺖـﻟوﺎﻨﺗ ﱵـﻟا ةدﺪﻌﺘﳌا ﺔﻏﻼﺒﻟا ﺐﺘﻛ ﻦﻣ مﺎﻬﻔﺘـﺳ
ﻴﻏﻼﺒﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳﻷا ﺪﺣﺄﻛ ﻪﺒﻴﻟﺎﺳأو نآﺮﻘﻟﺎﺑ ﺔﻧﺎﻌﺘﺳﻻا ﻊﻣ ﺔ
ﻞﻌﻟو ، ﺛﺎﲝأ كﺎﻨﻫ
ﺎ ةرﻮـﺜﻨﻣ ﺔﻴﺋﺰﺟ ﺎـﻬﻨﻜﻟ
ﻻ
ــﻔﺗ ﻲ ﻪــﻘﺣ عﻮــﺿﻮﳌا .
ﺖﻠﺼــﺗا ﰒ ﺳأ ﻞــﻔﻜﻟا يذ رﻮﺘﻛﺪــﻟا ذﺎﺘــﺳﻷﺎﺑ
ﰲ ﻩﲑﺸــﺘ عﻮــﺿﻮﳌا اﺬــﻫ
، ﺪﻴﻔﺘــﺳأو
ﻳ ﺎــﺒﻟﺎﻃ ﻪــﻳﺪﻟ نأ ﱐﱪﺧﺄــﻓ ﻪــﻳأر ﻦــﻣ
ُــﻌِ
ﺪ
ﺔﻟﺎــﺳر )
ﻩارﻮــﺘﻛد ( ﺎﻬﻋﻮــﺿﻮﻣ ]
بﻮﻠــﺳأ نآﺮــﻘﻟا ﰲ مﺎﻬﻔﺘــﺳﻻا
ﱘﺮــــﻜﻟا [
عﻮــــﺿﻮﳌا اﺬــــﻫ عدأ نأ ترﺮــــﻘﻓ -
ﲔــــﺣ ﱃإ .
ﺰﺟﻮــــﻣ ﻰــــﻠﻋ ﲏــــﻴﻋ ﺖــــﻌﻗو ﰒ ﺔــــﻄﳋ
ﺔﻟﺎــــﺳر
عﻮﺿﻮﻣ ﺖﲢ ﲑﺘﺴﺟﺎﻣ ]
ﺳأ ﺎﻟﻴ ﺮﺼﻘﻟا ﺐ ﺔـﻴﻏﻼﺒﻟا ﺎـﻻﻻدو ﲔﺤﻴﺤﺼﻟا ﰲ
[ ﺪـﺒﻋ ﻦـﺑ ﺮﻣﺎـﻋ ذﺎﺘـﺳﻸﻟ
ﱵﻴﺒﺜﻟا ﷲا ﺪﺒﻋ ﻦﺑ ﷲا ـﺷ ﺪـﻗ يرﺪﺻ تﺪﺟﻮﻓ ١
ﻲﺴـﻔﻨﻟ ﺖـﻠﻗو عﻮـﺿﻮﳌا اﺬـﳍ ﺎﺣﺮـﺷ حﺮ :
اذ ﻮـﻫ . نﺈـﻓ
ارد عﻮـﺿﻮﻣ ﻞـﻌﺟ ﺪـﻗ ﺮﻣﺎﻋ ذﺎﺘﺳﻷا ﺎﻧﻮﺧأ نﺎﻛ ﻪـﻠﻌﲡ ﻻ اذﺎـﻤﻠﻓ ﲔﺤﻴﺤﺼـﻟا ﰲ ﻪﺘـﺳ
نآﺮـﻘﻟا ﰲ ﺖـﻧأ
؟ ﱘﺮﻜﻟا
!!!
ـــﻓ تﱰﺧﺎُ عﻮـــﺿﻮﻣ ]
ﺼـــﻘﻟا بﻮﻠـــﺳأ آﺮـــﻘﻟا ﰲ ﺮ
ﱘﺮـــﻜﻟا ن [
ﻩرﺎـــﻤﻏ ضﻮـــﳋ ﻲﺴـــﻔﻧ تدﺪـــﻋأو ،
ﻞـــﻣﺄﺗو ﺮـــﻈﻧ ﺪـــﻌﺑو أ تﺪـــﺟو ،
ﺮﺼـــﻘﻟا قﺮـــﻃ ﺾـــﻌﺑ ن ]
ﲑﺧﺄـــﺘﻟاو ﱘﺪـــﻘﺘﻟا ﲑﻤـــﺿو ﲔﻓﺮـــﻄﻟا ﻒـــﻳﺮﻌﺗو ،
ﻞﺼــﻔﻟا [ ﲢ ﺎــ ﺔــﺻﺎﺧ ﺔــﺳارﺪﺑ ﺎــﻫداﺮﻓإ ﱃإ جﺎــﺘ نإو ﺮﺼــﻘﻟا قﺮــﻃ ﻦــﻣ ﲔﻘﻳﺮــﻄﻟا ﻦﻳﺬــﻫ نأ تﺪــﺟوو ،
ﳛ ﺎـﻤﻬﻨﻣ ﻼـﻛ نأ ﻻإ ﺮﺼـﻘﻟا قﺮﻃ نود ﻦﻣ ﲔﺜﺣﺎﺒﻟا ﻦﻣ مﺎﻤﺘﻫﻻا ﺾﻌﺑ ﻻﺎﻧ ﺪﻗ ﺎﻧﺎﻛ ﺔـﺳارد ﱃإ جﺎـﺘ
ﺎاﺬــﺑ ﺔــﻤﺋﺎﻗ ﺔــﺻﺎﺧ ﲝ ﺖﻓﺮﺼــﻓ ،
ﻰــﻠﻋ ﺰــﻴﻛﱰﻟا ﱃإ ﻲــﺜ ]
ﱘﺮــﻜﻟا نآﺮــﻘﻟا ﰲ تاودﻷﺎــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا [
ــﻣﺰﻋو
ﺖُ ﲔــﺑ ﺔــﻧرﺎﻘﻣ ﺔﻳﲑﺴــﻔﺗ ﺔــﺳارد ﺎــأ ﺎــﻤﻛ ،ﺔــﻴﻏﻼﺑ ﺔﻴﺋﺎﺼــﺣإ ﺔــﻴﺠﻬﻨﻣ ﺔــﺳارد ﺎــﻬﻠﻌﺟأ نأ ﺮﺼــﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎــﺳأ
ﺎــﻈﻔﻟ ﺖﺎﺸــﺗ ﱵــﻟا ــﺘﳌا ظﺎــﻔﻟﻷا وأ ﲔﺎﺸــﺘﳌا ﲔــﻈﻔﻠﻟا ضاﺮﻌﺘــﺳاو ،
ﺖـــﻘﻔﺗا ﻞــﻫ ﺎــﻬﻴﻓ ﺮــﻈﻨﻟاو ﺔﺎﺸ
ﲎﻌﻣ ﺖﻘﻔﺗا ﺎﻤﻛ ، ﺎﻈﻔﻟ
؟
ﱯﺠﻋ ﺪﺷأ ﺎﻣو
!!!
ﺖـــﺜﲝ ﺪـــﻘﻓُ ﲔـــﺑ اﲑـــﺜﻛ
ﺎﻌﻟا تﺎـــﺒﺘﻜﳌا ﺐـــﻧاﻮﺟ ﺔـــﺻﺎﳋاو ﺔـــﻣ
ﻰـــﻠﻋ ةﺮـــﺧاﺰﻟا تﺎـــﺒﺘﻜﳌا ﻚﻟﺬـــﻛو ،
اﻮﻣ ﻹا ﻊــﻗ ﺖــﻧﱰﻧ ، ﺎــﺳارد وأ ﺐــﺘﻛ ﻰــﻠﻋ ﻒــﻗأ ﻲــﻠﻌﻟ عﻮــﺿﻮﳌا اﺬــﻫ ﻰــﻠﻋ ﺖــﻣﺎﻗ ثﺎــﲝأو ت
] بﻮﻠــﺳأ
نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا [
ﻚﻟذ ﻦﻣ ءﻲﺷ ﻰﻠﻋ يﺪﻳ ﺖﻌﻗو ﺎﻤﻓ .
ﺮـﻈﻧ ﺖـﻔﻟأ نأ اﺬـﻫ ﻲﺜﺤﺒﺑ دوأو رﺪﻟا
ـﺳا ﲔ ﺜﺣﺎـﺒﻟاو ﲔ
ﱃإ نآﺮـﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎـﺳأ
،ﺚـﺤﺒﻟاو ﺔـﺳارﺪﻠﻟ
ذإ ﱂ ﻒﻴﻛ بﻮﻠﺳأ ﻞﻛ دﺮﻔﻳ
ﻪـﺑ ﺔـﺻﺎﺧ ﺔـﺳارﺪﺑ نآﺮـﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ ﻦﻣ
؟ ! ـﲝأو تﺎـﺳارﺪﺑ ﻞـﺑ ﺐـﺘﻛو ثﺎ
ةﺪﺣ ﻰﻠﻋ بﻮﻠﺳأ ﻞﻛ لوﺎﻨﺘﺗ
؟!
ــﻤﺋﺎﻗ ثﺎــﲝأ ﻰــﻠﻋ يﺪــﻳ ﺖــﻌﻗو ﺎــﻤﻓ نآﺮــﻘﻟا ﰲ ﺮﺼــﻘﻟا بﻮﻠــﺳأ ﺎــﻣأ ﺚــﺤﺒﻟﺎﺑ ﻪــﻟوﺎﻨﺘﺗ ﺎاﺬــﺑ ﺔ
سرﺪـﻟاو ،
و اﺬــﻛ ﺐﻴﻟﺎــﺳﻷا ﻲﻗﺎــﺑ ،
بﺎــﺘﻛ ﻻإ ﻚــﻟذ ﰲ تﺪــﺟو ﺎـﻤﻓ ا
ﺸـﻟ ﺔﻤﻴﻀــﻋ ﻖﻟﺎــﳋا ﺪــﺒﻋ ﺪــﻤﳏ ﺦﻴ
] ﱘﺮـﻜﻟا نآﺮﻘﻟا بﻮﻠﺳﻷ تﺎﺳارد [
ﻩﺬـﻫ ﻊـﺟاﺮﻣ ﺪـﺣأ نﻮﻜﻴـﺳو ﺔـﺳارﺪﻟا
- نإ ﱃﺎـﻌﺗ ﷲا ءﺎـﺷ -
ﺪـﻗو
ﻼﻴﺼــﻔﺗو ﺎــﺜﲝو اﺮﺼــﺣو ءﺎﺼــﻘﺘﺳا ﱘﺮــﻜﻟا نآﺮــﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎــﺳأ ﻊــﻴﲨ ﻪــﻴﻓ ﻊــﲨ ﺐــﻧﺎﳉا ﻪــﻴﻠﻋ ﺐــﻠﻏ ﻦــﻜﻟو
ﻪﺜﲝ ﺔﻴﺠﻬﻨﻣو ﺮﻣﺎﻋ ذﺎﺘﺴﻟا ﺎﻨﻴﺧأ ﺔﻄﺧ ﻦﻣ اﲑﺜﻛ تﺪﻓأ ﺪﻗ ﺔﻘﻴﻘﺣو١
– اﲑﺧ ﺎﻨﻋ ﷲا ﻩاﺰﺟ –
و ﺔﻴﺠﻬﻨﻣ ﺾﻌﺒﺑ ﱄإ ﺖﺣوأ ﺎﻬﻨﻜﻟ ةﺪﺣاو ﺔﺤﻔﺻ ﻦﻋ ةرﺎﺒﻋ ﻮﻄﳋا ﻩﺬﻫ ﺰﺟﻮﻣ
ﻊﻗﻮﳌا اﺬﻫ ﰲ ﺔﻴﺗﻮﺒﻜﻨﻌﻟا ﺔﻜﺒﺸﻟا ﻰﻠﻋ ﺰﺟﻮﳌا اﺬﻫ ﺪﲡو ﺚﺤﺒﻟا :
= id
? php . resala / rasael / readlib / com . hadielislam .
www ://
http 769 3
28 / 02 / 2008
ﻲﺋﺎــــﻨﺒﻟا ﰲﺮﺼــــﻟاو يﻮــــﺤﻨﻟاو يﻮــــﻐﻠﻟا .
بﺎــــﺘﻛ ﰒ ]
ــــﻔﺘﻟا نآﺮــــﻘﻟا ﰲ مﺎﻬﻔﺘــــﺳﻼﻟ ﻲــــﻏﻼﺒﻟا ﲑﺴ [
ذﺎﺘــــﺳﻸﻟ
ﺪﻟا ﲏﻌﻄﳌا ﻢﻴﻈﻌﻟا ﺪﺒﻋ رﻮﺘﻛ
، ﻟا بﺎﺘﻜﻟا ﻰﻠﻋ ﻪﻴﻓ ﺪﻤﺘﻋا ﺪﻗو ﻖﻟﺎـﳋا ﺪـﺒﻋ ﺪـﻤﳏ ﺦﻴﺸﻠﻟ ﻩﺮﻛذ ﻖﺑﺎﺴ
؛
ﺐﻴﻟﺎــــﺳأ ﻰــــﻠﻋ ﺖﻠﻤﺘــــﺷا ﺔــــﻴﻧآﺮﻗ ﺔــــﻳآ ﲔﺘــــﺳو ﲔﺘﺋﺎــــﻣو ﻒــــﻟﻷ ﻲﻋﻮــــﺿﻮﻣ ﲑﺴــــﻔﺗ بﺎــــﺘﻜﻟا نإ ﺚــــﻴﺣ نآﺮﻘﻟا ﰲ مﺎﻬﻔﺘﺳﻻا .
ﺎـﺑاﻮﺑأ ﻻإ ﱘﺮـﻜﻟا نآﺮـﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎـﺳأ ﻦـﻣ ﻩﲑﻏو ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ ﺪﲡ ﻻ ﻚﻟذ ﲑﻏو
ﻓ وأ ﻮﺼ ﺔﻠﻣﺎﺷ ﺔﻴﻏﻼﺑ ﺐﺘﻛو تﺎﺳارد ﻦﻤﺿ ﻻ ،
ﺐﺘﻜﻟا وأ ﻪﻣﻮﻠﻋو نآﺮﻘﻟا زﺎﺠﻋإ لوﺎﻨﺘﺗ ﱵﻟا
.
ﻮﻋدأو ﻮﺧإ ﱐا ﻷا ﻩﺬﻫ لوﺎﻨﺘﻟ ﲔﺳراﺪﻟاو ﲔﺜﺣﺎﺒﻟا ةﺪـﺣ ﻰـﻠﻋ ﻞـﻛ سرﺪـﻟاو ﺚـﺤﺒﻟﺎﺑ ﺐﻴﻟﺎـﺳ
،
ﰲ ﻞﻜﺑ ﺔﺻﺎﺧ ﺔﺳارد ﺐـﻠﻄﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ نﺈﻓ ؛بﻮﻠﺳأ
] ﲏـﻤﺘﻟا ،ءاﺪـﻨﻟا ،ﻲـﻬﻨﻟا ،ﺮـﻣﻷا ،مﺎﻬﻔﺘـﺳﻻا [
،
ﲑﻏ ﺐﻴﻟﺎﺳﻷاو ﺔﻴﺒﻠﻄﻟا
] ءﺎﺟﺮﻟا ،ﻢﺴﻘﻟا ،مﺬﻟا ،حﺪﳌا ،ﺐﺠﻌﺘﻟا [
ﻳﺪـﺟ ﻖﻴﻘﺣ ﺎﻬﻨﻣ ﻞﻛ تﺎـﺳارﺪﺑ ﺮ
ﻪﻟﻮﺣ فﻮﻄﺗو مﻮﻘﺗ ةﺪﻳﺪﻋ .
ـﳍوﺎﻨﺗ ﺔـﻌﺘﻣو ﻢـﻈﻋ ىﺪـﻣ ﺐﻴﻟﺎـﺳﻷا ﻩﺬـﻫ لﻮـﺣ ﺔـﺳارﺪﻟا رﺎـﻤﻏ ضﻮـﳜ ﻦﻣ ﻢﻠﻌﻴﺳو ﺎ
ىﺪـﻣو ،
ﺲﺋﺎﻔﻧو مﻮﻠﻋ ﻦﻣ ﻪﻴﻠﻋ ﺾﻴﻔﺗ ﺎﻣ .
ـــﻧ ﺎـــﻣ لءﺎﺴـــﺘﻳ ﺾﻌﺒـــﻟا ﻞـــﻌﻟو ﺎﻨﻳﺪـــﻳ ﲔـــﺑ ﱵـــﻟا ﺔـــﺳارﺪﻟا ﻩﺬـــﻫ عﻮ
] ﺼـــﻘﻟا نآﺮـــﻘﻟا ﰲ تاودﻷﺎـــﺑ ﺮ
ﱘﺮﻜﻟا [ ؟ ؟ﺔﻴﻏﻼﺑ ﺔﺳارد ﻲﻫأ ؟ﺔﻳﲑﺴﻔﺗ ﺔﺳارد ﺎأ مأ ﺔﻳﲑﺴﻔﺗ ﺔﻴﻏﻼﺑ ﺔﺳارد ﺎأ مأ
؟
ﻩﻮﺟو ةﺪﻋ ﺔﺳارﺪﻟا ﻩﺬﳍ نأ ﻖﳊاو :
- ﻲﻏﻼﺑ ﻪﺟو :
ﻼﺒﻟا ﻆﺣو لوﺎﻨﺘﺗ ﺎأ ﺔﺳارﺪﻟا ﻩﺬﻫ ﰲ ﺔﻏ
] تاودﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ [
ﺎﻴﻏﻼﺑو ﺎﻳﻮﳓو ﺎﻳﻮﻐﻟ ﻞﻴﺼﻔﺘﻟﺎﺑ ﻦﻃﻮﻣ نأ ﺎﻤﻛ ،
ﺔﻏﻼﺒﻟا ﻊﺒﻨﻣ ﻮﻫ يﺬﻟا نآﺮﻘﻟا ﺔﺳارﺪﻟا
ﺎﻫرﺪﺼﻣو .
- ﻲﺋﺎﺼﺣإ ﻲﺋﺎﺼﻘﺘﺳا ﻪﺟو :
ﻈﻧ ﺖﻔﻟ ﱐإ ﺚﻴﺣ ﻊﺿاﻮﳌ ﻖﻴﻗد ءﺎﺼﺣإ دﻮﺟو مﺪﻋ يﺮ
] ﺐﻴﻟﺎﺳأ
تاودﻷﺎـــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا [
آﺮـــﻘﻟا ﰲ لﻮـــﻘﻟا ﲏـــﻨﻜﳝ ﻞـــﺑ ،ﺎﻬﺋﺎﺼــﺣإو ﺎﻬﺋﺎﺼـــﻘﺘﺳا ﻰـــﻠﻋ ﺖــﻣﺰﻌﻓ ن
: نإ
ﺤﺒﻟا اﺬﻫ ﻊﺿاﻮﳌ ﺔﻴﺋﺎﺼﺣإ ﺔﺳارد لوأ ﻮﻫ ﺚ
] ﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ تاود
[ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
- يﲑﺴﻔﺗ ﻪﺟو :
ا لﻼﺧ ﻦﻣ تﺎﻳآ لﻮﺣ ﻦﻳﺮﺴﻔﳌا ءارآ ضاﺮﻌﺘﺳ
] تاودﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ [
ﻔﻟ ﻪﺑﺎﺸﺗو ترﺮﻜﺗ ﱵﻟا ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺎﻫﲑﺳﺎﻔﺗ ﺖﻨـﻳﺎﺒـﺗ ﻞﻫ ،ﺎﻬﻈْ ََ ََ
ﻪﺑﺎﺸﺗ ﺖﻬـﺑﺎﺸﺗ مأ ؟َُ َ َ ْ ََ َ َ
ﺎﻬﻈﻔﻟ راﺮﻜﺗو ؟
- يزﺎﺠﻋإ ﻪﺟو :
ﻰﻠﻋ فﻮﻗﻮﻟا لﻼﺧ ﻦﻣ ﲎـﻌﳌا ﻦﻳﺎﺒﺗ
تﺎـﻳآ ﰲ ﻪـﻓﻼﺘﺧاو ]
ﺮﺼـﻘﻟا تاودﻷﺎـﺑ [
ﻆﻔﻟ ﻞﻛ ﻊﻤﻓ ،ﺎﻬﻈﻔﻠﺑ ةرﺮﻜﺘﳌا -
رﺮﻜﺗ نإو -
ﺪﻳﺪﺟ ﲎﻌﻣ نآﺮﻘﻟا ﰲ راﺮﻜﺗ ﻼﻓ ،
.
ﻫ ﻞﻠﺨﺘﺘﺳ ﻩﻮﺟﻮﻟا ﻩﺬﻫ ﻞﻛ ﺚﺤﺒﻟا اﺬ
أو ، ﻢﻬﻴـﻟإ ﲏﻘﺒـﺳ ﺎـﻣ ،ﻦﻳﺮـﻣأ ﱃإ ﺖﻘﺒـﺳ ﻚﻟﺬﺑ نﻮﻛأ نأ ﻮﺟر
ﺪﺣأ : لوﻷا : ءﺎﺼﺣإ ]
تاودﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ [
ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
ـــﺜﻟاو ﱐﺎ : تﺎــــﻳآ ﲑﺴـــﻔﺗ ﻦﻳﺎـــﺒﺗ تﺎــــﺒﺛإو نﺎـــﻴﺑ ]
تاودﻷﺎــــﺑ ﺮﺼـــﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎـــﺳأ [
ﻪﺑﺎﺸــــﺗ وأ ترﺮـــﻜﺗ ﱵـــﻟا
ﺎـﻬﻈﻔﻟ ــﻜﻟا نآﺮــﻘﻟا ﰲ زﺎــﺠﻋﻹا ﻩﻮــﺟو ﻦــﻣ ﻪــﺟو كاذو ، ﻪــﻧﺈﻓ ،ﻪــﺑ ﻲﺴــﻔﻧ ﻞﻐــﺷأ نأ ﺐــﺣأ يﺬــﻟاو ، ﱘﺮ
مﻮﻠﻌﻟا ﻢﻈﻋأ ﻦﻣ ﱂ ﱵـﻟا نآﺮـﻘﻟا مﻮـﻠﻋ ﻢـﻈﻋأو ﻢـﻫأ ﺪـﺣأ نآﺮﻘﻟا ﰲ زﺎﺠﻋﻹاو ،
ﻦـﻣ ﺪـﻌﺑ ﺎـﻬﻈﺣ ﺬـﺧﺄﺗ
او سرﺪﻟا ﺚﺤﺒﻟ
، زﺎﺠﻋإ ﻰﻠﻋ فﻮﻗﻮﻟﺎﺑ لﺎﻐﺘﺷﻻاو ﻢـﻠﻌﻟا ﺐـﻠﻃ ﻚﻟﺎﺴـﻣ فﺮـﺷأ ﻦـﻣ نآﺮـﻘﻟا
ةﺮـﻈﻨﺑو ،
ﺟ ﺖﺒﺻ ﺪﻗ ﺎﻫﺪﳒ نآﺮﻘﻟا ﺖﻟوﺎﻨﺗ ﱵﻟا مﻮﻠﻌﻠﻟ ﺔﻘﻴﻗدُﻠ
َﳘ ﺎﻬ ﻰﺤﻨﳌا اﺬﻫ ﲑﻏ ىﺮﺧأ ﻚﻟﺎﺴﻣ ﰲ ﺎﻬ .
ﻪـﺑﺎﺘﻛ ﰲ ﱐﻼﻗﺎـﺒﻟا ﺔـﻣﻼﻌﻟا ﻚﻟذ بﺎﻋ ﺪﻗو ]
نآﺮـﻘﻟا زﺎـﺠﻋإ [
لﺎـﻗ ﺚـﻴﺣ
"
نأ زﻮـﳚ نﺎـﻛ ﺪـﻗو
ﻤﻋ ﻦﳑ ﻊﻘﻳ ا ﻞ
نآﺮﻘﻟا ﱐﺎﻌﻣ ﰲ ﺔﻌﻓﺎﻨﻟا ﺐﺘﻜﻟ ،
ﻠﻜﺗو ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺔﻌﻨﺻ ﻞﻫأ ﻦﻣ ﻩﺪﺋاﻮﻓ ﰲ ﻢ ،
ﻦﻣ ﻢﻫﲑﻏو
مﻼﻜﻟا ﺔﻌﻨﺻ ﻞﻫأ ،
ا ﰲ لﻮﻘﻟا اﻮﻄﺴﺒﻳ نأ ﻪﺗﺰﺠﻌﻣ ﻪﺟو ﻦﻋ ﺔﻧﺎﺑﻹ
، ﻪـﻧﺎﻜﻣ ﻰـﻠﻋ ﺔـﻟﻻﺪﻟاو ،
ﻖـﺣأ ﻮـﻬﻓ
ﱪﳋا ﰲ لﻮﻘﻟا ﻦﻣ ﻪﻴﻓ اﻮﻔﻨﺻ ﺎﳑ ﲑﺜﻜﺑ
، اﺮﻋﻷا ﰲ مﻼﻜﻟا ﻖﻴﻗدو ض
، ﺾﻣﺎـﻏو ،باﺮـﻋﻹا ﻊﻳﺪﺑ ﲑﺜﻛو
ﻟا ؛ﻮﺤﻨ ﺟﺎﳊﺎﻓ ﺐﺟوأ ﻪﺑ لﺎﻐﺘﺷﻻاو ﺲﻣأ اﺬﻫ ﱃإ ﺔ
"
١
ﺎﺣو ﺔــﺳﺎﻣ تﺎــﺳارﺪﻟا ﻩﺬــﻫ ﻞــﺜﳌ ﺔــﻣﻷا ﺔــﺟ ،
ﺔــﺤﻠﻣ ، ﻞــﻴﻬﲡ ﻦــﻣ ﺔــﻣﻷا ﻪــﻴﻓ ﺖــﻌﻗو ﺎــﳌ ﻚــﻟذو
،
ﻞﻴﻠﻀـــﺗو ،
ﺎﻬﺋاﺪـــﻋأ ﻦـــﻣ ﻞـــﻴﻔﻐﺗو ،
ﲔﻴﻧﺎـــﻤﻠﻌﻟا ﻦـــﻣ ﻢﺎـــﻧذأو ،
ﲔﻘﻓﺎـــﻨﳌاو ،
ﻦﻳﺪـــﺤﻠﳌاو ،
ﲔﻠﻣﺎـــﻌﻟا ﺔـــﻧﻮﳋاو
ﻋ ﻦﻳﺪـــﻟا مﺪـــ ﺔـــﻣﻷا ﻩﺬـــﻫ حﺮـــﺻ مﺪـــﻫ ﻰـــﻠ ؛
ﻠﻌﻳ ﻢـــﻷ ﻦﻳﺪـــﻟا اﺬـــ ﻢﺋﺎـــﻗ ﺔـــﻣﻷا ءﺎـــﻨﺑ نأ نﻮـــﻤ
، ﱴـــﻤﻓ
ﺎﻬﺘﻠﻣ ﻦﻣ ﺎﻫﻮﺟﺮﺧأ ،
ﺖﻋﺎﺿ ، ﺖﻧﺎﻫو ، ﺖﻟذو .
ﱐﻼﻗﺎـــﺒﻟا ﺔـــﻣﻼﻌﻟﺎﺑ ﱐﺄـــﻛو رأ
ﺎـــﻨﻟﺎﺣ ى ﺎـــﻘﻓ ﻩﺬـــﻫ
ل :
"
قاوﺮـــﻟا دوﺪـــﳑ ﻞـــﻬﳉاو ﺎﻤﻴـــﺳ ﻻ ،
ﺪﻳﺪـــﺷ
قﺎـــﻔﻨﻟا ، سﻮـــﻤﻃو ءﺎـــﻔﺧ ﻰـــﻠﻋو ،سوردو ءﺎـــﻔﻋ ﱃإ ﻢـــﻠﻌﻟاو ،قﺎـــﻓﻵا ﻰـــﻠﻋ لﻮﺘﺴـــﻣ ةﻮـــﻔﺟ ﰲ ﻪـــﻠﻫأو ،
ﻟا ﻦﻣﺰﻟا ﻮﺳﺎﻘﻳ ﻢﻴﻬﺒ ن
..
ﲔﻠﺟر ﲔﺑ سﺎﻨﻟﺎﻓ ،
ﺪـﺷﺮﻟا ﻦـﻋ ﻞﻫاذ ﻖﳊا ﻦﻋ ﺐﻫاذ ،
ـﺧآو ﻦـﻋ دوﺪﺼـﻣ ﺮ
، ﱐﻼﻗﺎﺒﻟا ﺮﻜﺑ ﻮﺑأ١
ـﻫ1399 . ، م1979 ﺠﻋإ ، نآﺮﻘﻟا زﺎ بﺎﺘﻛ ﺶﻣﺎﻫ ﻰﻠﻋ :
نآﺮﻘﻟا مﻮﻠﻋ ﰲ نﺎﻘﺗﻹا ،
ط ا توﲑﺑ ، : ﺮﻜﻔﻟا راد ج ، ص ، 1 . 5
ﻦﻳﺪـﺤﻠﳌا ضﻮـﺧ ﱃإ ﻚـﻟذ ىدأ ﺪـﻗو ،ﻪﺘﻌﻨـﺻ ﰲ دوﺪﻜﻣ ﻪﺗﺮﺼﻧ ،
ﻞـﻛ ﰲ ﻒﻌﻀـﻟا ﻞـﻫأ ﻢﻬﻜﻴﻜﺸـﺗو
ﻪـﻠﻫأ ﻪﻤﻠـﺳأو ،ﻪـﻧاﻮﻋأ ﻪـﻨﻋ ﻞﻐﺘـﺷاو ،ﻩرﺎﺼـﻧأ ﻞـﻗ ﺪـﻗو ،ﲔﻘﻳ
، ﻪـﻴﻓ ضﺮـﻌﺘﻳ نأ ءﺎـﺷ ﻦـﳌ ﺔـﺿﺮﻋ رﺎﺼـﻓ ،
لوﻷا ﺮﻣﻷا ﻞﺜﻣ دﺎﻋ ﱴﺣ .. ١
و ﺮﺼـﻌﻟا اﺬـﻫ ةﺪـﺤﻠﻣ ﻦﻣ ﻊﻳﺪﺒﺑ اﺬﻫ ﺲﻴﻟ ..
ﺖـﻗﻮﻟا اﺬـﻫ ﰲ ﻞـﻬﳉاو
ﺪﻌﺑأ ﺪﺷﺮﻟا ﻦﻋ ﻪﻴﻓ نوﺪﺤﻠﳌاو ﺐﻠﻏأ
"
٢
ا ﻊﺋاﺬـــﻟا ماﺪﺨﺘـــﺳﻻا تاذ ﺐﻴﻟﺎـــﺳﻷا ﻦـــﻣ ﺮﺼـــﻘﻟا بﻮﻠـــﺳأ نإ نﺎﺴـــﻠﻟا ﰲ رﺎﺸـــﺘﻧﻻاو ﺖﻴﺼـــﻟ
بﻮﺘﻜﳌا وأ قﻮﻄﻨﳌا ﻪﻨﻣ ءاﻮﺳ ،ﰊﺮﻌﻟا ارﺎﺸﺘﻧاو ﺎﻣاﺪﺨﺘﺳا ﺐﻴﻟﺎﺳﻷا ﺮﺜﻛأ ﻪﻧإ ﺖﻠﻗ اذإ ﻎﻟﺎﺑأ ﻻو ،
ﰲ
ﺔﻐﻠﻟا ﺔـﺻﺎﳋاو ﺔﻣﺎﻌﻟا نﺎﺴﻟ ﻰﻠﻋ ﺔﻴﺑﺮﻌﻟا ﺈﻓ ،
ﺮـﻜﻔﻟاو بدﻷﺎـﺑ ﺎـﺻﺎﺧ ﺲﻴـﻟ بﻮﻠـﺳأ ﻪـﻧ ﺪـﻨﻋ ﻒـﻘﻳ ﻻو ،
أ داﺪﻣَِ
ﻦﻳﺮﻜﻔﳌاو ءﺎﻤﻠﻌﻟاو ءﺎﺑدﻷا مﻼﻗ ﺔـﻣﺎﻌﻟا ﺔـﻐﻟ ﺖـﻠﻣﺄﺗ ﻮـﻟ ﻚـﻧإ ﻞـﺑ ،
- ﺎـﻬﻴﻓ ﺎـﻣ ﻰـﻠﻋ -
ﻢـأ ﺪـﲡ
ـﻳُ
بﻮﻠـــﺳﻷا اﺬـــﻫ ماﺪﺨﺘـــﺳا ﰲ نﻮـــﻃﺮﻔُ ِ ْ ﷲا بﺎـــﺘﻛ ﰲ ﺮﻈﻨﻟﺎـــﺑو ،
- ﱘﺮـــﻜﻟا نآﺮـــﻘﻟا -
ﺪـــﲡ دﺎـــﻜﺗ ﻼـــﻓ
ﰲ اراﺮـــﻣ رﺮـــﻜﺗ ﺪـــﻗ ﻩﺪـــﲡ ﻚـــﻧإ ﻞـــﺑ ﺮﺼـــﻘﻟا بﻮﻠـــﺳأ ﻦـــﻣ ﻮـــﻠﲣ ﺔﺤﻔـــﺻ ﺔـــﻳﻵا ﰲو ﻞـــﺑ ةﺪـــﺣاو ﺔﺤﻔـــﺻ
ةﺪﺣاﻮﻟا ﺎﻫﲑﻏو ﺮﻜﻔﻟاو بدﻷا ﺐﺘﻛ اﺬﻛو ، .
ا ﺔﻨﺴـﻟأ ﻰـﻠﻋ مﺪﺨﺘﺴـﻣ ﺮﺼـﻘﻟا بﻮﻠـﺳأ نأ ﲑﺜﻜﻟا ﻪﻨﻋ ﻞﻔﻐﻳ يﺬﻟا ﺐﻴﺠﻌﻟا ﻦﻣو ﺮـﺜﻛأ ﺔـﻣﺎﻌﻟ
ﺔــﺻﺎﳋا ﺔﻨﺴــﻟأ ﻰــﻠﻋ ﻪــﻨﻣ ﺔــﻣﺎﻌﻟا نﻷ ﻚــﻟذو ؛
ودأ نوﺪــﻘﺘﻔﻳ ﻊــﺿﻮﳌا نوﺪــﻘﺘﻔﻳ وأ ،ﺔــﻓوﺮﻌﳌا ﺪــﻴﻛﻮﺘﻟا تا
ــﻛ ،ﺎﳍ ﺢﻴﺤﺼﻟا ]
ﺪـﻗو ،نإ [
ﻪـﻴﻟإ نوﺪـﻤﻌﻴﻓ ،ﻞﻬـﺳأو ﻢﻬﻴـﻟإ بﺮـﻗأ ﺮﺼـﻘﻟا نوﺪـﺠﻴﻓ ،ﺎـﳘﲑﻏو .
أ ﺎـﻤﻛ ن
ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ تاودأو قﺮﻃ عﻮﻨﺗ ]
ﱘﺪـﻘﺘﻟا ،ﲔﻓﺮـﻄﻟا ﻒـﻳﺮﻌﺗ ،ﻞﺼـﻔﻟا ﲑﻤـﺿ ،ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو ﻲﻔﻨﻟا ،ﺎﳕإ
ﲑﺧﺄـﺘﻟاو ..
[ ﺪــﻗ ﺸــﺘﻧاو ﻪﻣاﺪﺨﺘــﺳا ةﺮــﺜﻛ ﻰــﻠﻋ ﺪﻋﺎــﺳ ﻩرﺎ
ا ﺪــﳚ ﺚـﻴﺣ ؛ ﻲﻔﺸــﻳ ﺎــﻣ ﻪــﻴﻓ ﺐــﻳدﻷاو ﻢﻠﻜﺘــﳌ
ﻪــﻓﺪﻫ ﻪــﺑ ﻎــﻠﺒﻳو ؛ﻪــﺿﺮﻏ .
ﺮﺼــﻘﻟا بﻮﻠــﺳأ ماﺪﺨﺘــﺳا ﺔــﻴﻧﺎﻜﻣإ ﻚــﻟذ ﱃإ ﻒــﺿأ يﱪــﳋا ﲔﺑﻮﻠــﺳﻷا ﰲ
ﻲﺋﺎﺸــﻧﻹاو ﻓ ،
ﲔﺑﻮﻠــﺳﻷا ﲔــﺑ ﺎــﻣ لﻮــﳚو لﻮﺼــﻳ ﻪــﻧﺈ .
ﻰــﻋدأ ﺮﺼــﻘﻟا بﻮﻠــﺳأ ﰲ ﺪــﻴﻛﺄﺘﻟا ةﻮــﻗ ﻚﻟﺬــﻛو
ﻪــﻴﻠﻋ دﺎــﻤﺘﻋﻻاو ،ﻪــﻴﻟإ ءﻮــﺠﻠﻟ ﺬــﻟ ،
ﻹ قﺮــﻄﻟا بﺮــﻗأ ﻮــﻬﻓ ا ﻊﻤﺘﺴــﳌا عﺎــﻨﻗ
ﻚﺸــﻟا لﺎــﺣ ﻦــﻣ ﻪــﺟاﺮﺧإو ،
ددﱰﻟاو ﻢﻠﻜﺘﳌا ﺮﻈﻧ ﺔﻬﺟو تﺎﺒﺛإو .
ﺎﻬﻋﻮـﺿﻮﻣ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺚﲝو ﺔﺳارد عوﺮﺸﻣو ﺔﻄﺧ ﻩﺬﻫو ]
ﺮﺼـﻘﻟا تاودﻷﺎـﺑ نآﺮـﻘﻟا ﰲ
ﱘﺮﻜﻟا [ ةﺮﻗﻮﳌا ﺎﻳﻼﻣ ﺔﻌﻣﺎﺟ ﱃإ ﺎ مﺪﻘﺗأ ،
، ﻪﻠﻀﻓو ﱃﺎﻌﺗ ﷲا ﻪﺟو ﺎ ﺎﻴﺟار ﲑﺘﺴﺟﺎﳌا ﺔﻟﺎﺳر ﻞﻴﻨﻟ
ﱃوﻷأ ﺔﻴﻠﻫﺎﳉا يأ١
.
، نآﺮﻘﻟا زﺎﺠﻋإ ، ﱐﻼﻗﺎﺒﻟا ﺮﻜﺑ ﻮﺑأ٢
ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺪﻴﺴﻟا ﺪﻤﺣأ ﺮﻘﺻ ، ط ،3 ةﺮﻫﺎﻘﻟا : راد ا فرﺎﻌﻤﻟ ، ص . 5
ﻌﻟا ﰲ ﺔﺒﻏرو ﻟاو ةداﺰﺘﺳﻻاو ﻢﻠ
ﺐ ْﻌَ
يﺬـﻟا ﻪـﻧﺎﻗﺮﻓو ﻢﻴـﻈﻌﻟا ﷲا بﺎـﺘﻛ ﺔـﻣﺪﲞ فﺮـﺷأ نأ ءﺎـﺟر ﰒ ، ﻪﻨﻣ
ﺎﻓﺮــﺷ ﻚــﻟذ ﻢــﻈﻋأ ﺎــﻣو ، ﻪــﻔﻠﺧ ﻦــﻣ ﻻو ﻪــﻳﺪﻳ ﲔــﺑ ﻦــﻣ ﻞــﻃﺎﺒﻟا ﻪــﻴﺗﺄﻳ ﻻ !
ﰲ ﻪﺴــﻔﻧ ﻢﻠﺴــﳌا ﻊﻀــﻳ نأ
ﷲا بﺎﺘﻛ ﺔﻣﺪﺧ .
ﻘﻟﺎـــﺑ ﻰـــﻈﲢ نأ ﱃﺎـــﻌﺗ ﷲا ﺎـــﻴﺟار ةﺮﻗﻮـــﳌا ﻢﻜﺘﻌﻣﺎـــﳉ ﺔـــﺳارﺪﻟا ﻩﺬـــ مﺪـــﻘﺗأ ﰒ ﻦـــﻣو لﻮﺒ
، نأو
ﺮﺧاﺰﻟا ﻪﻣﻮﻠﻋ ﺮﲝ ﻦﻣ ﺐﻌﻟاو ﷲا بﺎﺘﻛ ﺔﻣﺪﺧ ﻰﻠﻋ مﺎﻴﻘﻟا ﺔﺻﺮﻓ ﱄ اﻮﺤﻴﺘﺗ َْ
.
ﻢـﻜﻠﺗو ، ارﺎﺼـﺘﺧا ﻊـﺟاﺮﳌا ﻖـﻴﺛﻮﺗ ﰲ زﻮـﻣﺮﻟا ﺾـﻌﺑ ﺪﺠﻴـﺳ ﺔـﺳارﺪﻟا ﻩﺬﻫ ﰲ ﺮﻇﺎﻨﻟا نأ ﱃإ ﻩﻮـﻧأ اﲑﺧأوَُُ
ﺎﻫﺪﺻﺎﻘﻣو زﻮﻣﺮﻟا :
ﺞﻣ : ق ، ﺪﻠا :
ج ، ﻢﺴﻘﻟا :
ص ، ءﺰﳉا :
ط ، ﺔﺤﻔﺼﻟا :
ﺔﻌﺒﻄﻟا .
داﺪﺴﻟاو ﻖﻴﻓﻮﺘﻟا لﺄﺳأ ﷲاو ﺐﻟﺎﻄﻟا
ﱄﺎﺒﳉا ﺪﲪأ ﻲﺋﺎﺟر ﺪﻤﳏ
- دوﺪﺣ ﺚﺤﺒﻟا :
دوﺪﲝ دوﺪﳏ ﺔﺳارﺪﻟا ﻩﺬﻫ عﻮﺿﻮﻣ ]
ﺳأ بﻮﻠ ﺮﺼﻘﻟا تاودﻷﺎﺑ نآﺮﻘﻟا ﰲ
ﱘﺮﻜﻟا [ زوﺎﺠﺘﺗ ﻦﻠﻓ
أ ﺎﻤﻛ ، ﺐﻴﻟﺎﺳﻷا ﻦﻣ ﻩﲑﻏ ﱃإ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ ﺔﺳارﺪﻟا ﻩﺬﻫ تاودﻷﺎـﺑ ﺮﺼـﻘﻟا قﺮـﻃ ﺪـﻨﻋ ﻒﻘﺘـﺳ ﺎ
ىﺮـــﺧﻷا ﺮﺼـــﻘﻟا قﺮـــﻃ ﰲ ضﻮـــﲣ ﻦـــﻠﻓ ، ﺎﻬﺼـــﺋﺎﺼﺧو ﺎﻫراﺮـــﺳأ ﻂـــﻘﻓ .
ءﺎﺼـــﻘﺘﺳا ﺔـــﺳارد ﺎﻀـــﻳأ ﻲـــﻫو
ﻊــﺿاﻮﳌ ءﺎﺼــﺣإو ]
تاودﻷﺎــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا بﻮﻠــﺳأ [
ﰲ ﺔــﺳارﺪﻟا ﻩﺬــﻫ ﻒﻘﺘــﺳ ﺎــﻤﻛ ، ﱘﺮــﻜﻟا نآﺮــﻘﻟا ﰲ
تﺎــﻳآ ﻆــﻔﻟ ﺎــﻬﻴﻓ رﺮــﻜﺗ ﱵــﻟا ﻒــﻗاﻮﳌاو تﺎــﻄﶈا ﺾــﻌﺑ ]
تاودﻷﺎــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا بﻮﻠــﺳأ [
ﺎــﳍﻮﺣ فﻮــﻄﺗ
ﲔــﺒﺘﻨﻟ ، ﺎــﻬﻈﻔﻟ رﺮــﻜﺗ ﱵــﻟا تﺎــﻳﻵا ﻩﺬــﻫ ﱏﺎــﻌﻣ ﻰــﻠﻋ فﻮــﻗﻮﻠﻟ ، ﺮــﻈﻨﻟاو ﻞــﻣﺄﺘﻟاو ﺚــﺤﺒﻟﺎﺑ :
ﺎــﻫﺎﻨﻌﻣأ
؟ رﺮﻜﺘﻣ ﺪﺣاو
- بﺎﺒﺳأ رﺎﻴﺘﺧا
ﻪﻓاﺪﻫأو عﻮﺿﻮﻤﻟا :
ﺎﻬﻨﻣ ةﺪﻋ فاﺪﻫأو بﺎﺒﺳﻷ عﻮﺿﻮﳌا اﺬﻫ تﱰﺧا :
ﻻوأ : ﺿﻮﳌا اﺬﻫ لوﺎﻨﺘﺗ ﱵﻟا تﺎﺳارﺪﻟاو ثﺎﲝﻷاو ﺐﺘﻜﻟا ةرﺪﻧ عﻮ
.
ﺎﻴﻧﺎﺛ : ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ بﻮﻠﺳﻷا اﺬﻫ ﺎﻬﻴﻓ ﺎﻨﻴﻠﻋ ﻊﻠﻃ ﱵﻟا قﺮﻄﻟا ﻰﻠﻋ فﻮﻗﻮﻟا .
ﺎﺜﻟﺎﺛ : ﺔﻣﺎﻌﻟاو ﺔﺻﺎﺨﻠﻟ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳﻷ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا لوﺎﻨﺗ لﺎﲨو ﺔﻋور زاﺮﺑإو رﺎﻬﻇإ .
ﺎﻌﺑار : ﺌﻴﻬﻳ نأ ﱃﺎﻌﺗ ﷲا ﺎﻴﺟار ، ﻢﻴﻈﻌﻟا نآﺮﻘﻟا ﺔﻣﺪﺧ فﺮﺷ ﲏ
ﻠﻫﺆﻳو ﲏ ﺤﻨﳝو ﲏ اﺬﻫ
ا فﺮﺸﻟ .
ﺎﺴﻣﺎﺧ : ﺐﻴﻟﺎﺳأ ءﺎﺼﻘﺘﺳا ]
ﺮﺼﻘﻟا تاودﻷﺎﺑ [
ﲔﺒﻏاﺮﻠﻟ ﺎﻬﳝﺪﻘﺗو ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ﰲ
ﻟاو ﺔﺳارﺪﻟا ﺚﺤﺒ
ﰲ ﷲا بﺎﺘﻛ .
ﺎﺳدﺎﺳ :
ﺖﻘﻔﺗا ﱵﻟاو ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ ةدراﻮﻟا تاودﻷﺎﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳأ ﺾﻌﺑ ﲔﺑ ﺎﻤﻴﻓ ﺔﻧرﺎﻘﳌا ﲎﻌﻣ ﺖﻔﻠﺘﺧاو ، ﺎﻈﻔﻟو ءﺎﻨﺑ .
ﺳ ﻌﺑﺎ ﺎ : ﻋ ﺪﻴﻛﺄﺗو تﺎﺒﺛإ تﺎﻳآ ﰲ ﺎﻬﻈﻔﻟ ﻪﺑﺎﺸﺗ ﱵﻟا تﺎﻳﻵا ﰲ راﺮﻜﺗ ﻻ ﻪﻧأ ﻰﻠ
] ﺮﺼﻘﻟا
تاودﻷﺎﺑ [
ﲎﻌﳌا نود ﻦﻣ ﻆﻔﻠﻟا راﺮﻜﺗ راﺮﻜﺘﻟا ﺎﳕإ ، ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ .
- ﺔﺳارﺪﻟا تﺎﻴﺿﺮﻓ :
ﳝ ﻲﻠﻳ ﺎﻤﻴﻓ ﺚﺤﺒﻟا ﺎﻬﻨﻋ ﺐﻴﳚ ﱵﻟا ﺔﻠﺌﺳﻷا لﺎﲨإ ﻦﻜ :
- ﻰــﻠﻋ فﻮــﻗﻮﻟا و ﺮﺼــﻘﻟا مﻮــﻬﻔﻣ
قﺮــﻃ ] ﻷﺎــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا تاود
[ ﻟا ﰲ ﱘﺮــﻜﻟا نآﺮــﻘ ﺎــﻴﻤﺠﻌﻣ
ﺎــﻳﻮﳓو
ﺎﻴﻏﻼﺑو .
-
؟ ﺪﻴﻛﺄﺘﻟا ﲑﻏ ىﺮﺧأ ضاﺮﻏأو فاﺪﻫأ نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳﻷ أَ
- ـﺑ ﺮﺼﻘﻟا ﲔﺑ ﺰﻳﺎﲤو ﺔﻗرﺎﻔﻣ كﺎﻨﻫأ ]
ﺎﳕإ [ ـﺑ ﺮﺼﻘﻟاو ]
ءﺎﻨﺜﺘﺳﻻاو ﻲﻔﻨﻟا [
؟
- ؟ نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا ﺐﻴﻟﺎﺳﻷ ﺔﻘﺑﺎﺳ تاءﺎﺼﺣإ ﺪﺟﻮﻳ ﻞﻫ
- ﺐﻴﻟﺎﺳﻷ ﻖﻴﻗد ءﺎﺼﺣإ ءاﺮﺟإ ﻦﻜﳝ أ ]
ﺼﻘﻟا تاودﻷﺎﺑ ﺮ [
؟ ﱘﺮﻜﻟا نآﺮﻘﻟا ﰲ
- راﺮــﻜﺗ ﺾــﻌﺑ تﺎــﻳآ ] تاودﻷﺎــﺑ ﺮﺼــﻘﻟا [
ﻪــﻟ ﺪــﻴﻛﺄﺗو ﲎــﻌﻤﻠﻟ راﺮــﻜﺗ ﻮــﻫأ ﱘﺮــﻜﻟا نآﺮــﻘﻟا ﰲ
؟ رﺮﻜﳌا ﻖﺑﺎﺴﻟا ﻆﻔﻠﻟا ﲎﻌﳌ ﺮﻳﺎﻐﻣ ﺪﻳﺪﺟ ﲎﻌﻣ ﻪﻧأ مأ ، ﻂﻘﻓ - ﺪـــﻴﺣﻮﺘﻟا ﺔـــﻤﻠﻛ تﺪــﻘﻓ -
نآﺮـــﻘﻟا ﰲ ةﺮـــﻣ ﲔـــﻌﺑرأ تدرو ﱵــﻟاو -
ﻮـــﺤﻨﻟا ءﺎـــﻤﻠﻋ ﻲﻃﺮـــﺷ ﺪــﺣأ
، ﺮﺼﻘﻟا ﻖﻘﺤﺘﻟ
؟ ﺮﺼﻘﻟا ﺎﻬﻴﻓ ﻖﻘﲢ ﻒﻴﻜﻓ
- ﲔﺑ قﺮﻔﻟا ﺎﻣ ]
ﻞﺑ [ و ] ﻦﻜﻟ [ و ] ﻻ [ ؟ ﺮﺼﻘﻟا لﺎﺣ
- ﺚﺤﺒﻟا ﺞﻬﻨﻣ :
بﻮﻠــﺳأ لوﺎــﻨﺘﺗ ردﺎﺼــﻣ ﻰــﻠﻋ لﻮﺼــﳊا ﺔﺑﻮﻌــﺻ ﲏﻣﺪــﺻ ﺚــﺤﺒﻟا اﺬــﻫ ﺔــﻄﳋ يداﺪــﻋإ لﻼــﺧ
تارﺎـﺷإ ﻮـﻫ ﻪـﺗﺪﺟو ﺎـﻣ ﻞﻛو ، ﻞﻴﺼﻔﺘﻟﺎﺑ ﺎﻴﻏﻼﺑ ادﺮﻔﻨﻣ ﺮﺼﻘﻟا بﻮﻠﺳأ لوﺎﻨﺘﺗ وأ ، نآﺮﻘﻟا ﰲ ﺮﺼﻘﻟا تﺎــﺌﻳﺰﺟو ﱐﺮﻄﻀــﻴﺳ ﺎــﳑو ، ﺎﺒﻌــﺻ عﻮــﺿﻮﳌا اﺬــﻫ ﰲ ﺚــﺤﺒﻟا ﻞــﻌﳚ ﺎــﳑ اﺬــﻫو ، ﺔــﻏﻼﺒﻟا ﺐــﺘﻛ ﻞــﻠﺨﺘﺗ
ﻲﺴــﻔﻧ ﻰــﻠﻋ دﺎــﻤﺘﻋﻼﻟ –
نﺎــﻴﺣﻷا ﻦــﻣ ﲑــﺜﻛ ﰲ -
ﲔــﺑ ﻂﺑﺮــﻟا لﻼــﺧ ﻦــﻣ طﺎﺒﻨﺘــﺳﻻاو جﺎﺘﻨﺘــﺳﻻا ﰲ
ءارآ لﻼــﺧ ﻦــﻣو ﺎــﻴﻏﻼﺑو ﺎــﻳﻮﳓو ﺎﻳﲑﺴــﻔﺗو ﺎــﻳﻮﻨﻌﻣو ﺎــﻴﻈﻔﻟ ﺎﻫﺪــﺻﺎﻘﻣ ﻰــﻠﻋ فﻮــﻗﻮﻟاو ﺐﻴﻟﺎــﺳﻷا ﻚــﻠﺗ ﻟاو ﲔﻘﺑﺎﺴﻟا ﲏﻘﺒـﺳ ﻦـﻣ ىﺪـﻟ ﺪﺟأ ﱂ اذإ اﺬﻫ ، ﻖﳊا ﺮﻳﺪﻘﺘﻟا ﻰﻠﻋ ﺎﻨﻳﺪﻳأ ﻊﻀﻳو ﻪﺑ ﻞﺼﻧ ﺎﲟ ﲔﻘﺣﻼ
ءارآ ضﺮـﻋأ فﻮﺴـﻓ ﻚﻟﺬﻟ ، ﺪﻳﺪﺟ ﻮﻫ ﺎﻣ يﺪﻟ ﺪﺟ ﻦﻜﻟو ﺎﻳأر ﻢﳍ تﺪﺟو ﱐأ وأ ، ﺎﻳأر ﺎﻣ ﺮﻣأ ﰲ َ يﺬـﻟا ﺪـﻳﺪﳉا يأﺮـﻠﻟ ةﺪـﻛﺆﻣ ﺔﻗﺪﺼـﻣ ﺔﺤﻴﺤـﺻ ﺎـﻫارأ ﱵـﻟا ﺞﺠﳊﺎـﺑ ﻢﻫروﺎـﺣأو ، ﲔﻘﺣﻼﻟاو ﲔﻘﺑﺎﺴﻟا ﺻ ﺢﺟرأ ﻪﺑاﻮ
.
