SMK NEGERI 2 SEMARANG SMK NEGERI 2 SEMARANG Jl. Dr.Cipto 121 A Jl. Dr.Cipto 121 A SEMARANG SEMARANG F – KUR.09 F – KUR.09 Rencana ela!"anaan Rencana ela!"anaan e#$ela%aran & R ' e#$ela%aran & R ' 201()2019 201()2019
RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN RENCANA PELAKSANAAN PEMBELAJARAN
(RPP) (RPP) Na#a Se!ola*
Na#a Se!ola* + SMK Ne,eri 2 Se#aran,+ SMK Ne,eri 2 Se#aran, M
Maatta a eellaa%%aarraann + M+ Maattee##aattii!!aa K
Keellaa")")SSee##e"e"tteerr + + --I I ) ) 1 1 & & GGaann%%iil l '' M
Maattereri i oo!!oo!! + + aarri"i"aan n //aan n //eerreet t AArriitt##etetii!!aa A
Alloo!!aa""i i aa!!tt + + JJaa# # eellaa%%aarraann A.
A. KoKompmpetetenensi Isi Intntii 1.
1. en,eta*anen,eta*an KI
KI 3 3 ++ MeMe#a#a*a*a#i#i4 4 #e#enenerarap!p!an an /a/an n #e#en,n,ananalali"i"i" i" /a/an n #e#en,n,e5e5alalaa"i "i tetentntanan,, pen,eta*an
pen,eta*an 6a!tal4 6a!tal4 !on"eptal4 !on"eptal4 opera"ional opera"ional /a"ar4 /a"ar4 /an /an #eta!o,niti6 #eta!o,niti6 "e"ai"e"ai /en,an $i/an, /an lin,!p !a%ian a/#ini"tra"i ## pa/a tin,!at te!ni"4 /en,an $i/an, /an lin,!p !a%ian a/#ini"tra"i ## pa/a tin,!at te!ni"4 "pe"i6i!4 /etail4 /an !o#ple!"4 $er!enaan /en,an il# pen,eta*an4 te!nolo,i4 "pe"i6i!4 /etail4 /an !o#ple!"4 $er!enaan /en,an il# pen,eta*an4 te!nolo,i4 "eni
"eni4 4 $$/a7/a7a4 a4 /an /an *#*#anianioraora4 4 /al/ala# a# !on!onte!te!" " penpen,e#,e#$an$an,an ,an potpoten"en"i i /ir/irii "e$a,ai $a,ian /ari !elar,a4 "e!ola*4 /nia !er%a4 8ar,a #a"7ara!at na"ional4 "e$a,ai $a,ian /ari !elar,a4 "e!ola*4 /nia !er%a4 8ar,a #a"7ara!at na"ional4 re,ional4 /an interna"ional.
re,ional4 /an interna"ional. 2.
2. Ketera#pilanKetera#pilan KI +
KI + MelaMelaksanaksanakan kan tuatuas s spespesi!ik si!ik 4 4 /en/en,an ,an #en#en,,,,na!na!an an alaalat t in6in6or#or#a"i4 a"i4 /an/an pro"e/r !er%a 7an, la:i# /ila!!an "erta
pro"e/r !er%a 7an, la:i# /ila!!an "erta #e#eca*!an #a"ala* "e"ai #e#eca*!an #a"ala* "e"ai /en,an/en,an $i/an, !a%ian a/#ini"tra"i ##.
$i/an, !a%ian a/#ini"tra"i ##. Menampilkan kine"#a
Menampilkan kine"#a /i$a8a* $i#$in,an /en,an #t /an !alita" 7an, /i$a8a* $i#$in,an /en,an #t /an !alita" 7an, ter!r "e"ai /en,an "tan/ar !o#peten"i !er%a.
ter!r "e"ai /en,an "tan/ar !o#peten"i !er%a. Menun#ukka
Menun#ukkan n kete"ampilankete"ampilan4 #enalar4 #en,ola*4 /an #en7a%i "ecara e6e!ti644 #enalar4 #en,ola*4 /an #en7a%i "ecara e6e!ti64 !reati64 pro/!ti64 !riti"4 #an/iri4 !ola$orati64 !o#ni!ati64 /an "olti6 /ala# !reati64 pro/!ti64 !riti"4 #an/iri4 !ola$orati64 !o#ni!ati64 /an "olti6 /ala# rana* a$"tra! ter!ait /en,an pen,e#$an,an /ari 7an, /ipela%arin7a /i "e!ola*4 rana* a$"tra! ter!ait /en,an pen,e#$an,an /ari 7an, /ipela%arin7a /i "e!ola*4 "erta #a#p #ela!"ana!an t,a" "pe"i6i! /i $a8a* pen,a8a"an lan,"n,. "erta #a#p #ela!"ana!an t,a" "pe"i6i! /i $a8a* pen,a8a"an lan,"n,. Menun#ukka
Menun#ukkan n kete"ampilankete"ampilan #e#per"ep"i4 !e"iapan4 #enir4 #e#$ia"a!an4 #e#per"ep"i4 !e"iapan4 #enir4 #e#$ia"a!an4 ,era! #a*ir4 #en%a/i!an ,era! ala#i /ala# rana* !on,!ret ter!ait /en,an ,era! #a*ir4 #en%a/i!an ,era! ala#i /ala# rana* !on,!ret ter!ait /en,an pen,e#$an,an
pen,e#$an,an /ari /ari 7an, 7an, /ipela%arin7a /ipela%arin7a /i /i "e!ola*4 "e!ola*4 "erta "erta #a#p#a#p #ela!"Si"8aan t,a" "pe"i6i! /i $a8a* pen,a8a"an lan,"n,.
$
$.. KKoommppeetteennssi i %%aassaa"" K% pa&a KI Peneta'uan K% pa&a KI Peneta'uan
3.;
3.; Men,anali"i" $ari"an /an /eret Arit#ati!aMen,anali"i" $ari"an /an /eret Arit#ati!a K% pa&a KI Kete"ampilan
K% pa&a KI Kete"ampilan
.;. Men7ele"ai!an #a"ala* !onte!"tal 7an, $er!aitan
.;. Men7ele"ai!an #a"ala* !onte!"tal 7an, $er!aitan /en,an $ari"an /an /eret Arit#ati!a/en,an $ari"an /an /eret Arit#ati!a C.
C. In&ikato" In&ikato" Penapaian Penapaian KompetensiKompetensi 1.
1. Ma#p Ma#p #enen#enent!an t!an r#" r#" "! "! ## ## "at "at pola $pola $ilan,ilan,an.an. 2.
2. Ma#p Ma#p #enl#enli"!an i"!an $ent$ent! no! nota"i "i,ta"i "i,#a "a#a "at /et /eret $iret $ilan,alan,an.n. 3.
3. Ma#p Ma#p #enl#enli"!an i"!an $ari"an $ari"an $ilan$ilan,an /,an /ari "aari "at not nota"i "ita"i "i,#a.,#a. .
. Ma#p Ma#p #enen#enent!an t!an r#" r#" "! "! ## ## "at "at $ari"an $ari"an arit#aarit#ati!a.ti!a. ;.
;. Ma#p #eMa#p #enentnent!an "! !!an "! !e<n $ari"ae<n $ari"an arit#atn arit#ati!a %i!a /i!i!a %i!a /i!eta*eta*i /a "! 7ai /a "! 7an, lainn, lain.. .
. Ma#p Ma#p #en,*#en,*itn, itn, %#la%#la* n * n "! "! /eret /eret arit#atarit#ati!a.i!a. =.
=. Ma#p Ma#p #enen#enent!an t!an "! "! !e<n !e<n "at "at $ari"an $ari"an arit#aarit#ati!ati!a %.
%. u#uu#uan Pem*an Pem*elaela#a"#a"anan A.
A. Audience = siswa,Audience = siswa, B.
B. Behavior=aktivitas/prosBehavior=aktivitas/proses,es, C.
C. CondConditionition=akti=aktivitas yg hvitas yg harus darus dilakukilakukan siswan siswa, a, ditulditulis dalam bis dalam bentuk kaentuk kata kerjata kerja,, D.
D. Degree= tingkat kebDegree= tingkat keberhasilan yang harerhasilan yang harus dicapai siswaus dicapai siswa Den,a
Den,an n !e,ia!e,iatan /i"!"i tan /i"!"i /an pe#$ela%/an pe#$ela%aran !elo#po! /ala# pe#$ela%aaran !elo#po! /ala# pe#$ela%aranran $ari"an $ari"an /an/an /eret Arit#ati!a
/eret Arit#ati!a ini /i*arap!an pe"erta /i/i! ini /i*arap!an pe"erta /i/i! +A++A+terli$at a!ti6 /ala# !e,iatan pe#$ela%aranterli$at a!ti6 /ala# !e,iatan pe#$ela%aran
/a
/an n $e$ertrtanan,,,,nn,%,%a8a8a$a$ +C++C+ /al/ala# a# #en#en7a#7a#paipai!an !an penpen/ap/apat4 at4 #en#en%a8%a8a$ a$ perpertantan7aa7aan4n4
#e#$eri "aran /an !riti!4 "erta /apat + #e#$eri "aran /an !riti!4 "erta /apat +
1.
1. MeMenenentnt!!anan +B++B+ r#" "! ## "at pola $ilan,anr#" "! ## "at pola $ilan,an +%++%+..
2.
2. MenlMenli"!an $eni"!an $ent! notat! nota"i "i,#a "at /er"i "i,#a "at /eret $ilan,aet $ilan,an.n. 3.
3. MenlMenli"!an $arii"!an $ari"an $ilan"an $ilan,an /ari "at no,an /ari "at nota"i "i,#a.ta"i "i,#a. .
. MenenMenent!an r#t!an r#" "! ## "at $ari" "! ## "at $ari"an arit#at"an arit#ati!a.i!a. ;.
;. Menent!an "! Menent!an "! !e<n $ari"an arit#ati!a %i!!e<n $ari"an arit#ati!a %i!a /i!eta*i /a /i!eta*i /a "! 7a "! 7an, lain.an, lain. .
. Men,*Men,*itn, %itn, %#la* n "!#la* n "! /eret arit /eret arit#ati!a#ati!a.. =.
=. MenenMenent!an "!t!an "! !e<n "at $a !e<n "at $ari"an arit#ri"an arit#ati!aati!a E.
E. MaMate"te"i i PemPem*el*ela#a#a"aa"ann << oolla a $$iillaann,,aann
<< aariri"a"an n /a/an n /e/ereret at aririt#t#atati!i!aa
,
,.. Pen&Pen&ekatekatan- Man- Mo&el &ao&el &an Metn Meto&e Peo&e Pem*elm*ela#a"a#a"anan
eenn//ee!!aattaan n ppee##$$eellaa%%aarraann + + SScciieennttii66iicc.. M
Moo//eel l ppee##$$eellaa%%aarraan n + D+ Dii""ccoo55eerr7 7 >>eeaarrnniinn,, M
Meettoo//ee + + //ii""!!""ii4 4 ttaann77a a %%aa88aa$$4 4 //aan n ppee##$$eerriiaan n tt,,aa""..
Discovery Learning (penemuan) : mencari yang sudahDiscovery Learning (penemuan) : mencari yang sudah ada. Menemukan
ada. Menemukan yang sudah ada, yang sudah ada, anak membuktkanak membuktkan.an. (sudah ada dalam skenario guru)
. Keiatan Pem*ela#a"an Pe"temuan 1
Pen&a'uluan
Mela!!an pe#$!aan /en,an "ala# pe#$!a /an $er/oa nt! #e#lai pe#$ela%aran
&"eliius'
Men7iap!an pe"erta /i/i! "ecara p"i!i" /an 6i"i! nt! #en,i!ti pro"e"
pe#$ela%aran &menatu" tempat &u&uk- mem*uan sampa' &ll... (pe&uli linkunan)
Me#$eri #oti5a"i $ela%ar "i"8a "ecara !onte!"tal "e"ai #an6aat /an apli!a"i #ateri
a%ar /ala# !e*i/pan "e*ari<*ari4 /en,an #e#$eri!an conto* r#" ## "! "at pola $ilan,an /an nota"i "i,#a.
Men,a%!an pertan7aan<pertan7aan 7an, #en,ait!an pen,eta*an "e$el#n7a
/en,an #ateri 7an, a!an /ipela%ari?
Gr #en7a#pai!an t%an pe#$ela%aran 7an, in,in /icapai /en,an #o/el
pe#$ela%aran discovery learning
Men7a#pai!an ca!pan #ateri /an pen%ela"an raian !e,iatan "e"ai "ila$"
Keiatan Inti
timulation (stimulasi/pem*e"ian "ansanan)
Me#lai !e,iatan /en,an #en,a%!an pertan7aan4 an%ran #e#$aca $!4 /an
a!ti5ita" $ela%ar lainn7a 7an, #en,ara* pa/a per"iapan pe#eca*an #a"ala* ( menamati- menan0a )
!roblem statement (pe"n0ataan/ i&enti!ikasi masala')
Gr #e#$eri !e"e#patan !epa/a "i"8a nt! #en,i/enti6i!a"i "e$an7a! #n,!in
a,en/a<a,en/a #a"ala* 7an, rele5an /en,an $a*an pela%aran4 !e#/ian "ala* "atn7a /ipili* /an /ir#"!an /ala# $ent! *ipote"i" )%a8a$an "e#entara ata" pertan7aan #a"ala* ( menala" )
Data collection (Penumpulan %ata)
Gr %,a #e#$eri !e"e#patan !epa/a para "i"8a nt! #en,#pl!an in6or#a"i
"e$an7a!<$an7a!n7a 7an, rele5an nt! #e#$!ti!an $enar ata ti/a!n7a *ipote"i" ( menala" )
Den,an !e,iatan /i"!"i !elo#po!4 "i"8a #e#eca*!an #a"ala* 7an, /i$eri!an ,r
/ari "oal >K ( Ekspe"imen ) &man&i"i- ke"#asama' Data !rocessing (Penola'an %ata)
Se#a in6or#a"i *a"il $acaan4 o$"er5a"i4 /an "e$a,ain7a4 "e#an7a /iola*4 /iaca!4
/i!la"i6i!a"i!an4 /i*itn, /en,an cara tertent "erta /ita6"ir!an pa/a tin,!at !eperca7aan tertent
Si"8a #e#apar!an *a"il /i"!"i /en,an /ipan/ ole* ,r /an /i!o#entari ole*
"i"8a lain ( Menasosiasi / Menola' in!o"masi ) "eri#ication (Pem*uktian)
Si"8a #ela!!an pe#eri!"aan "ecara cer#at nt! #e#$!ti!an $enar ata ti/a!n7a
*ipote"i" 7an, /itetap!an ta/i /en,an te#an alternati64 /i*$n,!an /en,an *a"il /ata proce""in,
Gr #e#$eri!an !e"e#patan !epa/a "i"8a nt! #ene#!an "at !on"ep4 teori4
atran ata pe#a*a#an #elali conto*<conto* 7an, ia %#pai /ala# !e*i/pann7a. $enerali%ation (mena"ik kesimpulan/ene"alisasi)
@a*ap ,enerali"a"i) #enari! !e"i#plan a/ala* pro"e" #enari! "e$a* !e"i#plan
7an, /apat /i%a/i!an prin"ip ## /an $erla! nt! "e#a !e%a/ian ata #a"ala* 7an, "a#a
Si"8a #en7i#pl!an r#" "! ## "at pola $ilan,an
( Menkomunikasikan ) Penutup
Den,an tan7a %a8a$ "i"8a /i#inta #en7e$t!an !e#$ali lan,!a*<lan,!a*
pe#$ela%aran.(tanggungjawab, kreaf )
Gr #ela!!an e5ala"i /en,an tan7a %a8a$ ter*a/ap pen,a"aan #ateri pa/a tatap
#!a ter"e$t
Selr* ran,!aian a!ti5ita" pe#$ela%aran /an *a"il<*a"il 7an, /iperole* nt!
"elan%tn7a "ecara $er"a#a #ene#!an #an6aat lan,"n, #apn ti/a! lan,"n, /ari *a"il pe#$ela%aran 7an, tela* $erlan,"n,?
Me#$eri!an #pan $ali! ter*a/ap pro"e" /an *a"il pe#$ela%aran?
Mela!!an !e,iatan tin/a! lan%t /ala# $ent! pe#$erian t,a"4 $ai! t,a"
in/i5i/al #apn !elo#po!? /an
Men,in6or#a"i!an rencana !e,iatan pe#$ela%aran nt! perte#an $eri!tn7a
Pe"temuan Ke&ua Pen&a'uluan
Mela!!an pe#$!aan /en,an "ala# pe#$!a /an $er/oa nt! #e#lai pe#$ela%aran
&"eliius'
Men7iap!an pe"erta /i/i! "ecara p"i!i" /an 6i"i! nt! #en,i!ti pro"e"
pe#$ela%aran &menatu" tempat &u&uk- mem*uan sampa' &ll... (pe&uli linkunan)
Me#$eri #oti5a"i $ela%ar "i"8a "ecara !onte!"tal "e"ai #an6aat /an apli!a"i #ateri
a%ar /ala# !e*i/pan "e*ari<*ari4 tentan, r#" "! !e<n ari"an Arit#ati!a.
Men,a%!an pertan7aan<pertan7aan 7an, #en,ait!an pen,eta*an "e$el#n7a
/en,an #ateri 7an, a!an /ipela%ari?
Gr #en7a#pai!an t%an pe#$ela%aran 7an, in,in /icapai /en,an #o/el
pe#$ela%aran discovery learning
Men7a#pai!an ca!pan #ateri /an pen%ela"an raian !e,iatan "e"ai "ila$"
Keiatan Inti
timulation (stimulasi/pem*e"ian "ansanan)
Me#lai !e,iatan /en,an #en,a%!an pertan7aan4 an%ran #e#$aca $!4 /an
a!ti5ita" $ela%ar lainn7a 7an, #en,ara* pa/a per"iapan pe#eca*an #a"ala* ( menamati- menan0a )
!roblem statement (pe"n0ataan/ i&enti!ikasi masala')
Gr #e#$eri !e"e#patan !epa/a "i"8a nt! #en,i/enti6i!a"i "e$an7a! #n,!in
a,en/a<a,en/a #a"ala* 7an, rele5an /en,an $a*an pela%aran4 !e#/ian "ala* "atn7a /ipili* /an /ir#"!an /ala# $ent! *ipote"i" )%a8a$an "e#entara ata" pertan7aan #a"ala* ( menala" )
Data collection (Penumpulan %ata)
Gr %,a #e#$eri !e"e#patan !epa/a para "i"8a nt! #en,#pl!an in6or#a"i
"e$an7a!<$an7a!n7a 7an, rele5an nt! #e#$!ti!an $enar ata ti/a!n7a *ipote"i" ( menala" )
Den,an !e,iatan /i"!"i !elo#po!4 "i"8a #e#eca*!an #a"ala* 7an, /i$eri!an ,r
/ari "oal >K ( Ekspe"imen ) &man&i"i- ke"#asama' Data !rocessing (Penola'an %ata)
Se#a in6or#a"i *a"il $acaan4 o$"er5a"i4 /an "e$a,ain7a4 "e#an7a /iola*4 /iaca!4
/i!la"i6i!a"i!an4 /i*itn, /en,an cara tertent "erta /ita6"ir!an pa/a tin,!at !eperca7aan tertent
Si"8a #e#apar!an *a"il /i"!"i /en,an /ipan/ ole* ,r /an /i!o#entari ole*
"i"8a lain ( Menasosiasi / Menola' in!o"masi ) "eri#ication (Pem*uktian)
Si"8a #ela!!an pe#eri!"aan "ecara cer#at nt! #e#$!ti!an $enar ata ti/a!n7a
*ipote"i" 7an, /itetap!an ta/i /en,an te#an alternati64 /i*$n,!an /en,an *a"il /ata proce""in,
Gr #e#$eri!an !e"e#patan !epa/a "i"8a nt! #ene#!an "at !on"ep4 teori4
atran ata pe#a*a#an #elali conto*<conto* 7an, ia %#pai /ala# !e*i/pann7a. $enerali%ation (mena"ik kesimpulan/ene"alisasi)
@a*ap ,enerali"a"i) #enari! !e"i#plan a/ala* pro"e" #enari! "e$a* !e"i#plan
7an, /apat /i%a/i!an prin"ip ## /an $erla! nt! "e#a !e%a/ian ata #a"ala* 7an, "a#a
Si"8a #en7i#pl!an r#" "! !e<n ari"an Arit#ati!a ( Menkomunikasikan )
Penutup
Den,an tan7a %a8a$ "i"8a /i#inta #en7e$t!an !e#$ali lan,!a*<lan,!a*
pe#$ela%aran.(tanggungjawab, kreaf )
Gr #ela!!an e5ala"i /en,an tan7a %a8a$ ter*a/ap pen,a"aan #ateri pa/a tatap
#!a ter"e$t
Selr* ran,!aian a!ti5ita" pe#$ela%aran /an *a"il<*a"il 7an, /iperole* nt!
"elan%tn7a "ecara $er"a#a #ene#!an #an6aat lan,"n, #apn ti/a! lan,"n, /ari *a"il pe#$ela%aran 7an, tela* $erlan,"n,?
Me#$eri!an #pan $ali! ter*a/ap pro"e" /an *a"il pe#$ela%aran?
Mela!!an !e,iatan tin/a! lan%t /ala# $ent! pe#$erian t,a"4 $ai! t,a"
in/i5i/al #apn !elo#po!? /an
Men,in6or#a"i!an rencana !e,iatan pe#$ela%aran nt! perte#an $eri!tn7a
Pe"temuan ketia Pen&a'uluan
Mela!!an pe#$!aan /en,an "ala# pe#$!a /an $er/oa nt! #e#lai pe#$ela%aran
&"eliius'
Men7iap!an pe"erta /i/i! "ecara p"i!i" /an 6i"i! nt! #en,i!ti pro"e"
pe#$ela%aran &menatu" tempat &u&uk- mem*uan sampa' &ll... (pe&uli linkunan)
Me#$eri #oti5a"i $ela%ar "i"8a "ecara !onte!"tal "e"ai #an6aat /an apli!a"i #ateri
a%ar /ala# !e*i/pan "e*ari<*ari4 /en,an #e#$eri!an conto* r#" "! !e<n /an "! !e<n /ari ari"an Arit#ati!a.
Men,a%!an pertan7aan<pertan7aan 7an, #en,ait!an pen,eta*an "e$el#n7a
/en,an #ateri 7an, a!an /ipela%ari?
Gr #en7a#pai!an t%an pe#$ela%aran 7an, in,in /icapai /en,an #o/el
pe#$ela%aran discovery learning
Keiatan Inti
timulation (stimulasi/pem*e"ian "ansanan)
Me#lai !e,iatan /en,an #en,a%!an pertan7aan4 an%ran #e#$aca $!4 /an
a!ti5ita" $ela%ar lainn7a 7an, #en,ara* pa/a per"iapan pe#eca*an #a"ala* ( menamati- menan0a )
!roblem statement (pe"n0ataan/ i&enti!ikasi masala')
Gr #e#$eri !e"e#patan !epa/a "i"8a nt! #en,i/enti6i!a"i "e$an7a! #n,!in
a,en/a<a,en/a #a"ala* 7an, rele5an /en,an $a*an pela%aran4 !e#/ian "ala* "atn7a /ipili* /an /ir#"!an /ala# $ent! *ipote"i" )%a8a$an "e#entara ata" pertan7aan #a"ala* ( menala" )
Data collection (Penumpulan %ata)
Gr %,a #e#$eri !e"e#patan !epa/a para "i"8a nt! #en,#pl!an in6or#a"i
"e$an7a!<$an7a!n7a 7an, rele5an nt! #e#$!ti!an $enar ata ti/a!n7a *ipote"i" ( menala" )
Den,an !e,iatan /i"!"i !elo#po!4 "i"8a #e#eca*!an #a"ala* 7an, /i$eri!an ,r
/ari "oal >K ( Ekspe"imen ) &man&i"i- ke"#asama' Data !rocessing (Penola'an %ata)
Se#a in6or#a"i *a"il $acaan4 o$"er5a"i4 /an "e$a,ain7a4 "e#an7a /iola*4 /iaca!4
/i!la"i6i!a"i!an4 /i*itn, /en,an cara tertent "erta /ita6"ir!an pa/a tin,!at !eperca7aan tertent
Si"8a #e#apar!an *a"il /i"!"i /en,an /ipan/ ole* ,r /an /i!o#entari ole*
"i"8a lain ( Menasosiasi / Menola' in!o"masi ) "eri#ication (Pem*uktian)
Si"8a #ela!!an pe#eri!"aan "ecara cer#at nt! #e#$!ti!an $enar ata ti/a!n7a
*ipote"i" 7an, /itetap!an ta/i /en,an te#an alternati64 /i*$n,!an /en,an *a"il /ata proce""in,
Gr #e#$eri!an !e"e#patan !epa/a "i"8a nt! #ene#!an "at !on"ep4 teori4
atran ata pe#a*a#an #elali conto*<conto* 7an, ia %#pai /ala# !e*i/pann7a. $enerali%ation (mena"ik kesimpulan/ene"alisasi)
@a*ap ,enerali"a"i) #enari! !e"i#plan a/ala* pro"e" #enari! "e$a* !e"i#plan
7an, /apat /i%a/i!an prin"ip ## /an $erla! nt! "e#a !e%a/ian ata #a"ala* 7an, "a#a
Si"8a #en7i#pl!an r#" "! !e<n /an "! !e<n /ari ari"an Arit#ati!a
( Menkomunikasikan ) Penutup
Den,an tan7a %a8a$ "i"8a /i#inta #en7e$t!an !e#$ali lan,!a*<lan,!a*
pe#$ela%aran.(tanggungjawab, kreaf )
Gr #ela!!an e5ala"i /en,an tan7a %a8a$ ter*a/ap pen,a"aan #ateri pa/a tatap
#!a ter"e$t
Selr* ran,!aian a!ti5ita" pe#$ela%aran /an *a"il<*a"il 7an, /iperole* nt!
"elan%tn7a "ecara $er"a#a #ene#!an #an6aat lan,"n, #apn ti/a! lan,"n, /ari *a"il pe#$ela%aran 7an, tela* $erlan,"n,?
Me#$eri!an #pan $ali! ter*a/ap pro"e" /an *a"il pe#$ela%aran?
Mela!!an !e,iatan tin/a! lan%t /ala# $ent! pe#$erian t,a"4 $ai! t,a"
in/i5i/al #apn !elo#po!? /an
. Penilaian Pem*ela#a"an- Remi&ial &an Pena0aan 1. @e!ni! /an In"tr#en enilaian
a. Teknik Penilaian
No Aspek 0an &inilai eknik Penilaian aktu
Penilaian
1. en,eta*an
1. Si"8a /apat #enent!an pola $ilan,an
2. Si"8a /apat #enent!an r#" ## "! !e n /ari A
3. Si"8a /apat #enent!an nilai "! !e n /ari DA
1. en,a"an & @,a" @er"tr!tr '
2. @e" & Ulan,an arian ' 1. Sela#a pro"e" pe#$ela%aran 2. A!*ir KD ) a!*ir #ateri po!o! 2. Ketera#pilan
1. Si"8a tera#pil #en7ele"ai!an #a"ala* $er!aitan /en,an pola $ilan,an
2. Si"8a tera#pil #en7ele"ai!an #a"ala* 7an, $er!aitan /en,an r#" ## "! !e n /ari A #ena6"ir!ann7a
3. Si"8a tera#pil #en7ele"ai!an /an #enent!an "! !e n /ari DAnt! #e#per%ela" /an #en7ele"ai!an #a"ala* 7an, $er!aitan /en,an !e*i/pan n7ata
en,a"an /an Ki" E/#o/o
A!*ir KD ata a!*ir #ateri po!o!
$. In"tr#en penilaian & la#piran ' 2. Anali"i" a"il enilaian & la#piran '
3. e#$ela%aran Re#i/ial /an en,a7aan & la#piran '
I. Me&ia - Alat- Ba'an &an Sum*e" Pem*ela#a"an 1. Me/ia4 Alat /an a*an e#$ela%aran
a*an @a7an, ) t & o8erpoint re"entation ' >CD /an >aptop
>K & le#$ar Ker%a ' *ite$oar/ /an "pi/ol Kela" E/#o/o
2. S#$er e#$ela%aran
! Mate#ati!a SMA !ela" -I Ke#enterian en/i/i!an /an Ke$/a7aan RI4 Ja!arta4 201
Internet
! re6eren"i lain & Mate#ati!a Kela" -I ener$it Erlan,,a ' Se#aran,4 J EBA>UASI.
Sele"ai!an "oal $eri!t.
1. @ent!an li#a $a* "! 7an, perta#a pa/a $ari"an $eri!t +
a. Un n2 n – 2 c.Un 1 1 n n $. Un &'n /. Un 1 2 n n
2. @ent!an r#" "! !e<n /ari $ari"an $eri!t +
a. 14 4 =4 104 c. 14 4 1)34 4 $. 14 34 94 2=4 /. 14 4... = 4 ; 3 4 3 2
3. @li" /ala# $ent! pen%#la*an $ia"a 7an, $eri!t ini+ a.
10 1 ' 10 2 & n n c.
10 1 n ' 1 n n & $.
10 1 n n ' &2. U$a*la* #en%a/i $ata" $a8a* "at /an tli"!an /ala# $ent! #ono#ialH.
a.
10 ; ! (' &! c.
( ! 2 ' 2! ! &( $.
2 i 2 i' &3i /.
3 i 2 10' 2i &;i KUNCI JAA EBA>UASI.
1. a. 04 4 104 1(4 2( c. 04 4... = 1 4 ; 1 4 3 1
$. 4 4 1)( 4 1)1 4 1)32 /. 4... 2; 4 ; 1 4 9 4 3 4 2 1 2. a. Un 3n – 2 c. Un 1)n $. Un 3n<1 /. Un 1 2 2 n 3. a. 124 14 14 1(4 4 30 $. 1)(4 4 4 04 4 c. 4 2)34 4 );4 4 10)11 . a.
1 ! ( ! c.
; 1 ! ; 1 ! 2 ! 2 ! ( 10 $.
= 1 i = 1 i 2 31; i 2 i 3 /.
10 1 i 10 1 i 2 9(0 i 2 i ; Nor#a penilaianSetiap no#or "oal /i$eri "!or #a!"i#al + 2;
Nilai #a!"i#al 100
EBA>UASI.
Sele"ai!an "oal $eri!t.
1. @ent!an "! perta#a4 $e/a4 "erta r#" "! !e<n /ari $ari"an + a.24 ;4 (4 114 c. 94 4 34 04
$. 14 1 4 24 24
2. Di!eta*i $ari"an arit#eti!a 10;4 1014 9(4 a. @ent!an r#" nt! "! !e<n
$. S! !e$erapa!a* /ari $ari"an ini 7an, "a#a /en,an nol.
3. S! !e< /ari "at $ari"an arit#eti!a "a#a /en,an 194 "e/an,!an "! !e "epl*n7a "a#a /en,an 31. @ent!anla* +
a. S! perta#a /an $e/a $ari"an arit#eti!a ter"e$t. $. R#" "! !e<n
c. S! !e<20.
. Di!eta*i $ari"an arit#eti!a 1=4 134 1394 13;4 a. @ent!an $e/a /ari $ari"an arit#eti!a ini.
$. S! !e$erapa!a* 7an, nilain7a –1.
;. @ent!an %#la* 1; "! 7an, perta#a /ari $ari"an + a. 1 =
$. 100 92 (
. itn,la* %#la* /eret $eri!t ini + a. 2 ;0
$. 1; 12 9 < 3
=. itn,la* n %i!a 2 2n 00
(. Deret arit#eti!a4 /i!eta*i %#la* ena# "! 7an, perta#a a/ala* ( /an %#la* li#a "! perta#a a/ala* 3=. @ent!an +
a. "! perta#a /an $e/a /ari /eret ter"e$t $. r#" "! !e<n /ari /eret ter"e$t
c. "! !eti,a /eret ter"e$t
9. Deret arit#eti!a /i!eta*i %#la* n "! perta#a a/ala* + Sn n2 3)2 n.
a. tent!an %#la* r#" ## "! !e<n $. tent!an "! perta#a /an $e/an7a
KUNCI JAA EBA>UASI.
1. a. a 24 $ 34 Un 3n –1 c. c. a 94 $ <34 Un 12 – 3n $. a 14 $ 4 Un
2 1 n
2. a. Un 2 21= =n $. n 31 3. a. a 4 $ 3 c. U20 1 $. Un 3n 1 . a. $ < $. n 3( ;. a. S1; 330 $. S1; 0 . a. S2; ;0 $. S1( <1(9 =. n 2 (. a. a;4 $ ); c. U3 ; 3= $. Un ; 19 n 9. a. Un 2 1 n $. a ;)24 $ 2 Nor#a penilaian +
Setiap no#or /i$eri "!or #a!"i#al 10 Nilai #a!"i#al 100
. Mate"i A#a" 3
en,ertian. ola $ilan,an
er*ati!an rtan $ilan,an + 24 4 4 (4
a/a rtan $ilan,an 24 4 4 (4 atrann7a a/ala* ta#$a*!an /en,an 2. Urtan $ilan,an /en,an atran tertent /i"e$t *a"isan *ilanan. Ma"in,<#a"in, $ilan,an pa/a $ari"an /i"e$t "!<"! $ari"an ter"e$t. Dala# $ent! 7an, le$i* ##4 "! !e<n &Un'
a/ala* "at 6n,"i /ari *i#pnan $ilan,an a"li. a/a $ari"an 24 4 4 (4 "! !e<n /apat /in7ata!an /en,an r#" Un 2n4 /en,an n $ilan,an a"li.
Conto* +
@ent!an ti,a $a* "! 7an, perta#a /ari $ari"an4 %i!a Un 2n2 – 1
Ja8a$ + Un 2n2 – 1
U1 2.12 – 1 1
U2 2.22 – 1 =
U3 2.32 – 1 1=
Ja/i ti,a "! perta#a a/ala* 14 =4 1=4 Conto* +
@ent!an r#" "! !e<n nt! $ari"an $eri!t + 4 (4 104 124 Ja8a$ +
4 (4 104 124 /i/apat Un 2n en,ertian /eret.
Deret a/ala* $ent! pen%#la*an /ari "!<"! 7an, $errtan pa/a $ari"an. Ji!a U14 U24
U3 4 Un #erpa!an "!<"! "at $ari"an4 #a!a $ent! U1 U2 U3 Un
/ina#a!an suatu &e"et. Notasi sima
Unt! #en7ata!an pen%#la*an "!<"! $ari"an /apat /i,na!an nota"i "i,#a & + /i$aca "i,#a'.
Nota"i "i,#a /itli"!an /ala# $ent!
n
# i
i
a 4 /i$aca %#la* $ilan,an #lai /ari "! !e i # "a#pai !e i n. Se*in,,a nota"i "i,#a /i/e6ini"i!an "e$a,ai $eri!t +
n 1 i i a a1 a2 a3 . . . an Conto*Unt! #enn%!!an %#la* $ilan,an ,an%il /ari "! !e 3 "a#pai !e 10 /apat /itli"+
10 1 i 1' &2i ; = 9 . . . 19Si!at4si!at Notasi sima
1.
n 1 i a n.a 2.
n 1 i i a a1 a2 a3 . . . an 3.
n 1 i i . a
n 1 i i a .
n 1 i i 1 2 3 . . . n ;.
n 1 i i i $ a
n 1 i i a
n 1 i i $ .
n 1 i i a
p 1 i i a
n 1 p i i a =.
n # i i a
p' < &n p' < # & i p' &i a Conto* +1. @li"!an /ala# $ent! pen%#la*an $ia"a !e#/ian tent!an %#la*n7aH.
1 i 1' &2i Ja8a$ +
1 i 1' &2i 3 ; = 9 11 13 ;12. @li"!an /ala# $ent! nota"i "i,#a + 2 ; 10 1= 2 3= ;0
Ja8a$+ 2 ; 10 1= 2 3= ;0 U1 2 2 12 1 U2 ; ; 22 1 U3 10 10 32 1 .
. .Un n
Un n2 1 Ja/i 2 ; 10 1= 2 3= ;0
= 1 i 2 1' &i3. U$a*la* /en,an $ata" $a8a* "at.+
; 1 i 2 ' < ;i &3i Ja8a$ + .
; 1 i 2 ' < ;i &3i
2 ; 2 1 i 2 J < 2' < ;&i 2' < K3&i
= 1 i 2 J < 10 < ;i ' i < K3&i
= 1 i 2 ' 1 < ;i ( (i < &3i
= 1 i 2 ' ( 3i < &3i. @li"la* /ala# $ent! #ono#ial + &2! ! ;'
; 1 ! 2
Ja8a$ + . &2! ! ;' ; 1 ! 2
; 1 ! 2 2!
; 1 ! ! <
; 1 ! ;
; 1 ! 2 ! 2
; 1 ! ! < 2; >A@IAN.Sele"ai!an "oal $eri!t.
1. @ent!an li#a "! perta#a pa/a $ari"an 7an, /i!eta*i r#" "! !e<n + a. Un 2 3 n /. Un &<2'n $. Un 2 – n2 e. Un &n<1'&n<2'&n<3'&n<' n 1 c. Un 2n – 3n2
2. @ent!an r#" "! !e<n /ari $ari"an $eri!t +
a. 4 ;4 4 =4 c. 14 1)34 1);4 1)=4 $. 34 124 2=4 (4 /. 14 24 34 24 ;4
3. @li"la* /ala# $ent! nota"i "i,#a + a. 1 = 10 13 1 19 $. 2 ; ( 20 c. 1 3 ; 21 /. 2 – ( – 1 32 – 12( e. 1; 2; 3; 10; 6. 1 1)3 1)100 . itn,la* + a.
( 1 n 2n' &10 e. &2 p' ; 1 p p
$.
( 1 i 2 ' i &10.i 6.
; 1 n 2 10' &n c.
= 1 i 2 ' &2.i ,.
1 % % &2.%' 1' & /.
1 ! 2 2' !&! *.
; 1 p 2 2.p' &p .p;. U$a*la* #en%a/i $ata" $a8a* "at. a.
10 i 10' &;i /.
( ! 2 1;' ! &;! $.
3 ! 2 !' &3! e.
; n 'J 2'&2n K&n c.
1 i 2 ' 3i i &; .
.
1. Ba"isan A"itmetika
er*ati!an $ari"an<$ari"an $eri!t + a. 24 4 4 (4
$. 1;4 204 2;4 304 c. (4 4 4 24
a/a tiap<tiap $ari"an /i ata" ta#pa! $a*8a "eli"i* /a "! "elal !on"tan ) tetap.
ari"an 7an, #e#pn7ai ciri /e#i!ian /i"e$t "e$a,ai Ba"isan A"itmetika. Se/an,!an "eli"i* /a "! 7an, "elal !on"tan ter"e$t /i"e$t "e$a,ai *e&a &$'.
Ji!a "at $ari"an arit#eti!a /itli" U14 U24 U34 4 Un #a!a /i/apat + U1 a U2 a $ U3 a 2$ U a 3$ + + Un a &n – 1' $
Ja/i r#" "! !e<n nt! $ari"an arit#eti!a + 5n 6 a 7 (n 8 1)* Ket. a U1 "! perta#a
$ $e/a Un – U&n – 1'
n $an7a!n7a "!
Conto* +
1. @ent!an "! perta#a4 $e/a /an "! !e t%* pa/a $ari"an 4 94 124 1;4 Ja8a$ + ari"an 4 94 124 1;4 S! perta#a a 4 $ 9 – 12 – 9 3 S! !et%* Un a &n – 1' $ U= & = – 1' 3 1( 2
2. Se$a* $ari"an arit#eti!a /i!eta*i "! !eti,a a/ala* 9 "e/an,!an "! !et%* a/ala* 21. @ent!an "! !e<10
Ja8a$ +
U3 9 a 2$ 9 .. I'
U= 21 a $ 21 . II'
/en,an eli#ina"i /i/apat +– 12 – $ $ 3 $ 3 /i"$"tit"i !e I' /i/apat + a 2$ 9 a 2.3 9 a 9 – a 3 "! !e + 10 a/ala* + U10 a 9$ 3 9.3 3 2= 30
3. Di!eta*i $ari"an arit#eti!a /en,an "! perta#an7a 20 /an $e/an7a ;. S! !e$erapa!a* 7an, nilain7a 10.
Ja8a$ + a 204 $ ;4 Un 10 Un a &n<1'$ 10 20 &n<1'; 10 20 ;n – ; 10 ;n 1; ;n 10 – 1; ;n 12; n 2;. Ja/i 10 a/ala* "! !e 2;. 2. %e"et A"itmetika Ji!a +U1 U2 U3 Un Sn 4 #a!a
Sn a &a $' &a 2$' a &n– 3'$a &n – 2 '$a &n – 1'$ Sn a &n – 1'$ a &n – 2'$ a &n – 3'$ &a2$' &a$' a
2Sn 2a &n – 1'$ 2a &n – 1'$ 2L &n – 1'$ 2L &n – 1'$ 2Sn n2a &n – 1'$
"e*in,,a /i/apat + Sn 6
2 n
92a 7 (n 8 1)*: Keteran,an + Sn %#la* n "! perta#a
n $an7a!n7a "! a "! perta#a $ $e/a ata + Sn 6 2 n ( a 7 5n ). Conto* +
1. Di!eta*i /eret arit#eti!a 2 ; ( 11 4 tent!anla* + a. r#" %#la* n "! perta#a $. %#la* 1; "! perta#a Ja8a$ + a. /i!eta*i + a 24 $ 3 Sn 2 n 2a &n – 1' $ +
2 n 2.2 &n – 1'3 2 n & 3n – 3' 2 n &1 3n' 2 n &3n 1' 2 n 3n2 $. Sn 2 n 3n2 S1; 2 1; 1; . 3 2 2 1; 22; . 3 2 1; =; 2 90 2;
2. @ent!an %#la* $ilan,an a"li antara 1 /an 200 7an, *a$i" /i$a,i 3.
Ja8a$ +
J#la* $ilan,an a"li antara 1 /an 200 7an, *a$i" /i$a,i 34 #e#$ent! /eret arit#eti!a 3 9 19( Ja/i a 34 $ 34 Un 19( Un a &n – 1'$ 19( 3 &n – 1'3 19( 3 3n – 3 19( 3n n /i/apat + Sn 2 n & a Un ' S )2 & 3 19( ' 33 & 201 ' .33
Ja/i %#la* $ilan,an a"li antara 1 /an 200 7an, *a$i" /i$a,i 3 a/ala* .33
3. S! !eli#a /ari "at $ari"an arit#eti!a a/ala* 0 /an "! 7an, !e /elapan a/ala* 2;. @ent!an %#la* 10 "! 7an, perta#a /ari /eret ter"e$t.
U; 0 a $ 0 I '
U( 2; a =$ 2; II '
Den,an eli#ina"i /i/apat + $ <;
$ – ; /i"$"tit"i !e I ' /i/apat + a $ 0 a &<;' 0 a – 20 0 a 0 "e*in,,a Sn 2 n 2a &n – 1'$ S10 2 10 2.0 &10 – 1'&<;' ; & 120 – ; ' ; =; 3=; >A@IAN.
Sele"ai!an "oal $eri!t.
1. @ent!an "! perta#a4 $e/a "erta r#" "! !e<n /ari + a. 4 ;4 4 =4 e. 204 194 1(4 1=4 $. –14 4 94 14 6. 4 24 04 <24
c. 204 304 04 ;04 ,. 124 =4 24 <34 /. 4 3 4 34 2 4
2. Sat $ari"an arit#eti!a /i!eta*i "! perta#an7a 2 /an "! !e"epl*n7a 29. a. itn,la* $e/an7a
$. @ent!an r#" "! !e<n n7a c. @ent!an "! !e<20
3. Di!eta*i $ari"an arit#eti!a /en,an "! !eti,a a/ala* 94 "e/an,!an "! !e/elapan a/ala* .
a. @ent!an "! perta#a /an $e/an7a $. @ent!an r#" nt! "! !e<n
c. itn,la* "! !e<1; /an "! !e<20
. Sat $ari"an arit#eti!a /en,an "! !e /elapann7a a/ala* 1;4 "e/an, %#la* "! !e/a /an !eena#$ela" a/ala* 2.
a. @ent!an "! perta#a /an $e/an7a $. @ent!an r#" "! !e<n
c. itn,la* "! !e<20
;. @ent!an $an7a! $ilan,an antara 0 /an 1;0 7an, + a. 7an, *a$i" /i$a,i 3
$. 7an, *a$i" /i$a,i 1;
c. 7an, *a$i" /i$a,i 3 tetapi ti/a! *a$i" /i$a,i 1;
. itn,la* %#la* 20 "! perta#a /ari /eret $eri!t +
a. ( c. 14; 240 24;
$. ; 1; 2; /. 0 3= 3
=. itn,la* %#la* /eret $eri!t ini +
a. 3 ; 100. c. =0 ; 0 ;. $. 4; ; 0. /. –10 –11 – 12 < < 100.
(. @ent!an $an7a! "!n7a4 %i!a + a. 1 2 3 ... 1;3 $. 3 ; = ... 90
9. itn,la* %#la* "e#a $ilan,an a"li antara 1 /an 300 7an, *a$i" /i$a,i ; tetapi ti/a! *a$i" /i$a,i =.
10. @ent!an $an7a!n7a "! "at /eret arit#eti!a 3 9 7an, %#la*n7a "a#a /en,an 1;.
11. J#la* n "! perta#a "e$a* /eret arit#eti!a /ir#"!an /en,an Sn n2 3n.
a. "! perta#a /an $e/a /ari /eret ter"e$t $. r#" "! !e<n /ari /eret ter"e$t
c. "! !e"epl* /eret ter"e$t
12. Se$a* pa$ri! #e#pro/!"i $aran, tertent. an7a!n7a pro/!"i per$lan tern7ata #erpa!an 6n,"i linier /ari n &n $ilan,an a"li'. Di!eta*i pla $a*8a pro/!"i pa/a $lan !e/a a/ala* 200 $a*4 "e/an,!an pa/a $lan !eli#a a/ala* 3;0 $a*.
a. itn,la* pro/!"i pa/a $lan perta#a "erta perta#$a*an pro/!"i "etiap $lann7a. $. itn, pla %#la* pro/!"i pa/a ta*n perta#a4 ta*n !e/a /an ta*n !eti,a.