1
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
LATIHAN BAGIAN 4.2. TEOREMA LIMIT
1. Terapkan Teorema 4.24 untuk menentukan limit berikut : (a). lim( 1)(2 3)
1 + +
→ x x
x {x∈R}
Jawab : 10 5 . 2 ) 3 1 . 2 )( 1 1 ( ) 3 2 ( ). 1 ( ) 3 2 )( 1 ( lim 1 1
1 + + = → + → + = + + = =
→ x x Limx x Limx x
x (b). 2 2 2 2 1 − + → x x Lim
x {x>0}
Jawab : 3 1 3 ) 2 ( ) 2 ( 2 2 2 1 2 1 2 2
1 − = − =−
+ = − + → →
→ Lim x
x Lim x x Lim x x x (c). − +
→ x x
Lim
x 2
1 1 1
2 {x>0}
Jawab : 12 1 4 1 3 1 2 1 1 1 2 1 1 1 2 2
2 + − = → + − → = − =
→ x x Lim x Lim x
Lim x x x (d). 2 1 2 0 + + → x x Lim
x {x∈R}
Jawab : 2 1 ) 2 ( ) 1 ( 2 1 2 1 0 2
0 + =
+ = + + → →
→ Lim x
x Lim x x Lim x x x
2. Tentukan limit-limit berikut dan nyatakan Teorema mana yang digunakan
(a). 3 1 2 2 + + → x x Lim
x {x>0}
Jawab : 1 5 5 ) 3 ( ) 1 2 ( 3 1 2 2 2
2 + = =
+ = + + → →
→ Lim x
2
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
(b). 2 4 2 2 − − → x x Lim
x {x>0}
Jawab :
karena x≠2, maka
4 ) 2 ( ) 2 ( ) 2 )( 2 ( 2 4 2 2
2 − = + =
+ − = − − →
→ x Lim x
x x Lim x x Lim x x
(c).
(
)
x x Lim x 1 12 0 − +
→ {x>0}
Jawab :
(
)
2 ) 2 ( ) 2 ( 2 1 ) 1 2 ( 1 1 0 0 2 0 2 0 2 0 = + = + = + = − + + = − + → → → → → x Lim x x x Lim x x x Lim x x x Lim x x Lim x x x x x (d). 1 1 1 − − → x x Limx {x>0}
Jawab : 2 1 ) 1 ( 1 ) 1 )( 1 ( ) 1 ( ) 1 )( 1 ( ) 1 )( 1 ( 1 1 1 1
1 − + = + =
− = + − + − = − − → →
→ x x x
x Lim x x x x Lim x x Lim x x x 3. 2 0 2 3 1 2 1 x x x x Lim x + + − +
→ {x>0}
3
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
4. Buktikan Lim cos(1 )
x tidak ada tetapi Limx→0 xcos(1x)=0 Bukti :
Misalkan ( )=cos(1 ),∀x∈R,x≠0
x x
Q
0 )
cos(x = jika x= +n2 ,n∈Z
2 1
π π
Ambil n N
n
xn ∈
+
= ,
2 2
1 1 )
(
π
π
.maka Lim(xn)=0
Selanjutnya Q xn = +n2 =0,∀n∈N
2 1 cos )
( π π
Sehingga Lim(Q(xn))=0
Pada sisi lain cos(x)=1 jika x=n2π,n∈Z
Ambil
( )
n Nn
yn = , ∈
2 1
π , maka Lim(yn)=0
Selanjutnya Q(yn)=cos(2
π
n)=1,∀n∈NSehingga Lim(Q(yn))=1
Karena Lim(xn)=0=Lim(yn) tetapi Lim(Q(xn))≠Lim(Q(yn)), maka kita
simpulkan cos(1 )
0 x
Lim
x→ tak ada
Sekarang, karena −1≤cos(1 )≤1
x maka
x x x
x ≤ ≤
− cos1
x x x
x ≤ ≤
− cos(1 )
Karena Lim x Limx
x
x→0(− )=0= →0 maka menurut teorema Apit kita simpulkan 0
) 1 cos( (
0 =
→ x x
4
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
5. Misalkan f,g didefinisikan pada A⊆R ke R, dan misalkan c adalah titik
cluster dari A. Andaikan f terbatas pada sebuah lingkungan c dan =0
→ g
Lim c
x .
Buktikan =0
→ fg
Lim c x
Bukti :
untuk setiap
ε
>0yang diberikan ∃M ∈R,M >0∋0< x−c <δ
,x∈A maka Mx
f( )≤ . Sekarang =0
→ g
Lim c
x , berarti ∃
δ
1 >0sedemikian sehinggaA x c
x− < ∈
< ,
0
δ
1 makaM x
g( ) <
ε
. Pilihδ
=min{M,δ
1} sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
,x∈A makaε
ε
=< =
M M x g x f x g x
f( ). ( ) ( ). ( ) .
6. Gunakan definisi dari limit untuk membuktikan dalam Teorema 4.24(a)
Jawab :
,
R
A⊆ f dan g adalah fungsi pada A ke R, dan misalkan c∈R, jika
L f Lim
c
x→ = dan Limx→c g =M, maka
(i) Lim f g L M
c
x→ ( + )= +
Untuk
ε
>0 yang diberikan terdapatδ
1 >0 sedemikian sehingga jika Ax c
x− < ∈
< ,
0
δ
1 ,maka f(x)−L <ε
2. Demikian juga Ax c
x− < ∈
< ,
0
δ
2 , maka2 )
(x −M <
ε
g . Selanjutnya pilih
} , min{
δ
1δ
2δ
= sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
,x∈A, makaε
ε
ε
+ =< − +
− ≤
+ − +
2 2 )
( )
( ) (
) ( )
(x g x L M f x L g x M
f
Karena
ε
>0 sebarang maka dapat diambil kesimpulanM L g f Lim
c
x→ ( + )= +
(ii) Lim fg LM c
5
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Analisis : f(x)g(x)−LM = f(x)g(x)−Lg(x)+Lg(x)−LM M x g L x g L x
f − + −
≤ ( ) ( ) ( )
Untuk
ε
>0 yang diberikanTerdapat
δ
1 >0 sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
1,x∈A, makaL M x g
2 )
( − <
ε
.Terdapat
δ
2 >0, K∈R,k >0 sedemikian sehingga jika 1), (
sup{ +
= f c M
k dan 0< x−c <
δ
2,x∈A maka g(x) ≤kTerdapat
δ
3 >0 sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
3,x∈A, makak L x f
2 )
( − <
ε
.Sekarang pilih
δ
=min{δ
1,δ
2,δ
3}, sedemikian sehingga Ax c
x− < ∈
< ,
0
δ
, makaε ε ε
= +
< − −
− ≤
−
L L k k M x g L x g L x f LM x
g x f
2 . 2
) ( ) ( . ) ( ) ( ) ( ) (
Karena
ε
>0 sebarang, maka dapat siambil kesimpulan Lim fg LM cx→ ( )=
7. Jika h:A→R, jika h
( )
x ≠0, ∀x∈A, dan jika = ≠0→ h H
Lim c
x maka
H L h
f Lim
c
x→ =
Bukti :
Kita buktikan lebih dahulu
( )
x H hLim c x
1 1
=
→ .
Analisis :
H x h
x h H
H x
h ( ).
) ( 1
) (
1 −
= −
) ( . ) (
1
x h H H x
h −
6
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Jika ∈>0 diberikan seberang. Pilih
δ
1= H2 1
. Sedemikian sehingga jika
A x c
x− < ∈
< ,
0
δ
maka h x H H2 1 )
( − < . Selanjutnya kita peroleh
H x
h H
2 3 ) ( 2
1
<
< atau 22
). (
1 0
H H x
h <
<
Kemudian pilih
2 2 2
H
∈ =
δ
, sedemikian sehingga jika 0< x−cδ
2,x∈Amaka
2 )
(
2
H H
x
h − <∈
Sekarang pilih
δ
=min{
δ
1,δ
2}
. Sedemikian sehingga jika Ax c
x− < ∈ <
δ
0 , maka h x H
H x h H x
h − = ( ) . ( )−
1 1
) ( 1
ε
ε
= <
2 . .
2 2
2
H
H
.
Karena
ε
>0 seberang, maka dapat disimpulkanH x h Lim
c x
1 ) ( 1
=
→
Selanjutnya dari (a)
H L H L x g Lim x f Lim x
h x f Lim
c x c
x c
x→ = → → = =
1 . ) ( 1 )
( )
( ) (
8. Misalkan n∈N sehingga n≥3. Turunkan ketaksamaan −x2 ≤xn ≤x2 untuk 1
1< <
− x maka gunakan fakta bahwa 2 0
0 =
→ x
Lim
x . Untuk menunjukkan
bahwa 0
0 =
→ n
x x
Lim
Bukti :
7
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
(i) Jika x = 0
2 0 0
0≤ n ≤ benar ∀n∈N
Jadi untuk x = 0 benar untuk n≥3 sehingga −x2 ≤xn ≤x2
(ii)Jika 0<x<1 maka −x2 ≤xn ≤x2, ∀n≥3 Bukti :
Untuk n = 3 maka −x2 ≤x3 ≤x2, jadi untuk n = 3 benar
Misalkan untuk n = k, k∈Nbenar yakni −x2 ≤xk ≤x2. Akan ditunjukkan untuk n=k+1 juga benar yakni −x2 ≤xk+1≤x2. Karena
2 2
x x
x ≤ k ≤
− maka −x2 ≤−x3 ≤xk+1 ≤x3 ≤x2. Jadi untuk n=k+1 benar.
Akibatnya jika 0<x<1 maka −x2 ≤xn ≤x2, ∀n≥3 (iii) Jika −1<x<0, maka −x2 ≤xn ≤x2, ∀n≥3
Bukti :
Untuk n = 3 , −1<x<0maka −x2 ≤x3 ≤ x2, jadi untuk n = 3 benar Misalkan untuk n = k, k∈Nbenar yakni −x2 ≤xk ≤x2. akan ditunjukkan untuk n=k+1 juga benar yakni −x2 ≤xk+1≤x2. Karena
2 2
x x
x ≤ k ≤
− maka −x2 ≤−x3 ≤xk+1 ≤x3 ≤x2. Jadi untuk n=k+1 benar.
Akibatnya jika −1<x<0 maka −x2 ≤xn ≤x2, ∀n≥3
Jadi dari ketiga kasus dapat disimpulkan jika −1<x<1 maka 2
2
x x
x ≤ n ≤
− , ∀n≥3. Karena 2
0 2
0 x 0 Limx
Lim
x
x→ − = = → , maka menurut
Teorema Apit dapat disimpulkan 0
0 =
→ n
x x
Lim
9. Misalkan f,g didefinisikan pada A ke R dan misalkan c titik cluster A.
a. Tunjukkna bahwa jika Lim f c
x→ dan Limx→c(f +g) ada maka Limx→c gada
b. Jika Limf c
x→ dan Limx→c fgada apakah mengikuti Limx→c g ada
8
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
a. misalkan Limf L c
x→ = , Limx→c(f +g)=M
untuk
ε
>0sebarang yang diberikan terdapatδ
1 >0 sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
1,x∈D(f) maka2 )
(x −L <
ε
fdemikian juga terdapat
δ
2 >0 sedemikian sehingga jika )( ,
0< x−c <
δ
2 x∈D f maka f(x)+g(c)−M <ε
2sekarang pilih
δ
=min{δ
1,δ
2} selanjutnya jika 0< x−c <δ
,x∈D(f) makaL x f M x f x g L M x
g( )−( − ) = ( )+ ( )− −( ( )− L x f M x f x
g + − + −
≤ ( 0 ( ) ( )
ε
ε
ε
+ =<
2 2
Karena
ε
>0 sebarang maka Limg x M L cx→ ( )= − , jadi Limx→c g ada
b. Contoh :
0 ) ( ,
, 0 ) (
0 =
∈ ∀ =
→ f x
Lim R x x
f
x
) ( ,
, 1 ) (
0 g x
Lim R x x x g
x→
∈ ∀
= tak ada, tetapi ( ) ( )=0
→ f x g x
Lim c x
10.Berikan contoh fungsi f dan g sehingga f dan g tidak mempunyai limit tetapi
f+g dan fg memiliki limit di c
Jawab :
∈ ∈
Q x
Q R x x f
, 1
\ , 0 ) (
∈ ∈
Q x
Q R x x g
, 0
\ , 1 ) (
R x x
g
f + )( )=1,∀ ∈ (
R x x
fg)( )=0,∀ ∈
9
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
11.Tentukan apakah berikut memiliki limit di R
jawab :
(a). sin(1 2), 0
0 ≠
→ x x
Lim x
) 1 sin( 2
0 x
Lim
x→ tidak ada di R
Bukti
Misal ( )=sin 12 ,x≠0
x x
Q
1 1 sin 2 =
x jika 2π 2π
1 1
2 k
x = + , k∈N
Misalkan n N
n
xn ∀ ∈
+
= ,
2 2 1
1 )
(
π
π
, maka Lim(xn)=0 dan
N n x
Q( n)=1,∀ ∈ juga LimQ(xn)=1
Sekarang
0 1 sin 2 =
x , jika x =k.2 ,∀k∈N
1
2 π ,
Misalkan k N
k
yn = ,∀ ∈
2 1 ) (
π
maka LimQ(yn)=0 danN n y
Q( n)=0,∀ ∈ , LimQ(yn)=0
Karena Lim(xn)=0=Lim(yn) sedangkan Q(xn)≠LimQ(yn) maka
dapatlah diambil kesimpulan sin 12 , 0
0 ≠
→ x x
Lim
x tidak ada di R
(b). x R
x x
Lim
x→ ), ≠0,0∈
1 sin( 2 0
Bukti :
R x
x ≤ ∀ ∈
≤
−1 sin 12 1,
Sehingga x
x x
x ≤ ≤
10
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Selanjutnya karena Lim x Limx
x
x→0 − =0= →0 , maka Teorema Apit 0
) 1 sin( 2
0 =
→ x x
Lim x
(c). sgnsin(1), 0
0 ≠
→ x x
Lim
x tidak ada di R
Bukti :
Misalkan ( )=sgnsin 1 ,x≠0
x x
Q
1 1
sin =
x , jika x = 2 +n2 ,∀n∈N 1
1 π π
Pilih n N
n
xn ∀ ∈
+
= ,
2 2 1
1 )
(
π π
Maka Lim(xn)=0 dan Q(xn)=1 sehingga Q(xn)=1
Sedangkan sin 1 =0
x , jika x =n2 ,∀n∈N
1 π
Pilih n N
n
yn = ,∀ ∈
2 1 ) (
π
Maka Lim (yn)=0, dan Q(yn)=0sehingga LimQ(yn)=0
Karena ( ) 0 ( )
0
0 n x n
x x Lim y
Lim
→
→ = = tetapi Limx→0 Q(xn)≠Limx→0(yn), maka dapat disimpulkan sgnsin(1)
0 x
Lim
x→ tidak ada di R
(d). sin 12 ( 0)
0 >
→ x x x
Lim x
Bukti :
R x
x ≤ ∀ ∈
≤
−1 sin 12 1, karena x>0 maka x >0 sehingga
x x
x
x ≤ ≤
11
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Dan oleh karena Lim x Lim x x x→0 − =0= →0
Maka menurut Teorema Apit dapat diambil kesimpulan
0 1 sin 2
0 =
→ x x
Lim x
12.Misalkan f :R→R sedemikian sehingga f(x+y)= f(x)+ f(y),∀x,y∈R
misalkan Lim f L c
x→ = ada buktikan L = 0 dan kemudian buktikan bahwa f
memenuhi limit setiap c∈R
bukti :
(a). Misalkan 2x= y, ∀x,y∈R
maka
) ( 2 ) ( ) ( ) 2 ( )
(x f x f x f x f x
f − = + =
Sehingga menurut Teorema 3.1.3
L x f Lim y
f Lim L
x
x 0 ( )=2 0 ( )=2 =
→ →
Kesamaan di atas hanya dapat dipenuhi jika L=0. Jadi terbukti 0
) (
0 =
→ f x
Lim x
(b). Sekarang
Misalkan x−c= y,∀x,y∈R
Jika x→cmaka y→0. Sehingga f(x)= f(x−c)+ f(c)selanjutnya
) ( )
( )
(x Limf x c Limf c f
Lim
c x c
x c
x→ = → − + →
Dari (a) didapat
) ( ) (x f c f
Lim c
x→ =
12
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
13.Misalkan A⊆R, misalkan f :A→R, dan misalkan c∈Radalah titik cluster
dari A. Jika Lim f c
x→ ada dan jika f dinotasikan sebagai fungsi yang
didefinisikan untuk x∈A dengan f (x)= f(x). Buktikan Lim f Limf c x c
x→ = →
Bukti :
kita akan tunjukkan bahwa jika Limf x L c
x→ ( )= ada, maka Limx→c f(x) = L
sekarang untuk
ε
>0 diberikan sebarang terdapatδ
1 >0 sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
1,x∈A, maka f(x)−L <ε
karena f(x) − L ≤ f(x)−L <ε, maka dengan mengambil
δ
=δ
1 sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
,x∈A maka f(x)−L <ε
jadi kita simpulkan Lim f(x) L Lim f(x)
c x c
x→ = = →
14.Misalkan A⊆R, misalkan f :A→R, dan misalkan c∈Radalah titk cluster
dari A. Andaikan f(x)≥0,∀x∈A dan misalkan f adalah fungsi yang
didefinisikan untuk x∈Adengan ( f )(x)= f(x). Jika Lim f c
x→ ada, buktikan
f Lim f
Lim
c x c
x→ = →
Bukti :
akan kita tunjukkan jika ( )= >0
→ f x L
Lim c
x ada, maka Limx→c f(x) = L
untuk
ε
>0 yang diberikan sebarang. Pilihδ
1 >0 sedemikian sehingga jika Ax c
x− < ∈
< ,
0
δ
1 , maka f(x)−L <ε
Lselanjutnya pilih
δ
=δ
1, sedemikian sehingga jika 0< x−c <δ
,x∈A maka(
)
L x f
L x f L x f L x f
+ + −
= −
) (
) ( )
( )
13
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
L x f
L x f
+ − =
) (
) (
ε
ε
=< − ≤
L L L
L x f
. )
(
Karena
ε
>0 sebarang maka dapat di ambil kesimpulan )( )
(x L Lim f x
f Lim
c x c
14
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
LATIHAN BAGIAN 5.2 KOMBINASI DARI FUNGSI KONTINU
1. Tentukan titik-titik kontinu dari fungsi-fungsi berikut dan nyatakan teorema
mana yang di gunakan dalam setiap kasus.
Jawab :
a. ,( )
1 1 2 )
( 2
2
R x x
x x x
f ∈
+ + +
= .
Misalkan
) ( , 1 2 )
(x x2 x h x
h = + + kontinu pada ∀e∈R
) ( , 1 )
(x x2 g x
g = + kontinu pada ∀e∈R
Menurut teorema 4.2.4
) ( ) (
) ( ) (
) ( )
( f e
x g
x h x g Lim
x h Lim x
f Lim
e x
e x e
x = = =
→ → →
b. g(x)= x+ x
h(x)= x teorema 5.26 h(x) kontinu pada ∀e≥0,e∈R f(x)= x2 +x kontinu pada ∀e∈R
g(x)=h f h(x) kontinu pada ∀e≥0,e∈R teorema 5.28
c. ( )= 1+sin ,x≠0
x x x
h
Misalkan
x x
g( ) = 1+ sin , kontinu pada ∀x∈R , teorema 5.25
x x
k( )= 1 , kontinu pada ∀e≠0,e∈R
) (
) ( ) (
x k
x g x
15
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
d. K(x)=cos 1+x2
Misalkan
f(x)= 1+x2 , kontinu pada ∀e∈R g(x)=cosx , kontinu pada ∀e∈R K(x)=g f(x) , kontinu pada ∀e∈R
2. Tunjukkan jika f :A→R kontinu A∈R dan jika
η
∈N , maka fungsin n
x f x
f ( )=( ( )) untuk x∈A, kontinu pada A.
Bukti :
ε δ
δ
ε > ∋ > ∋∀ ∈ − < − ∈ < ∀ 0, 1 0, x Df,x e f(x) f( )
↓
∋δ1 >0,∋∀ ∈ , − <δ ( )− (∈) <ε
n n
f x f e
x Df x
Akan di tunjukkan bahwa Lim fn(x) fn(e)
e
x→ =
Karena ( ) ( ( )) ( ( )) ( ( ) ) ( )
0 f x f e f e
Lim x
f Lim x
f
Lim n n n
x n
e x n
e
x→ = → = → = =
3. Berikan sebuah contoh fungsi f dan g yang kedua nya diskantinu pada c∈R
sedemikian sehingga
a. f +gkontinu pada e
f(x)=1,x∈Q =0,x∈R\Q
Q x x
g( )=0, ∈ =0,x∈R\Q
16
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
4. Lihatlah latihan 5.1.4. Tentukan titik-titik kontinu dari f(x)=x−
[ ]
x ,x∈RMisalkan :
[ ]
x xh( )= kontinu pada ∀e≠n,n x
x
g( )= kuntinu pada ∀e∈R
Maka f(x)=g(x)−h(x)kontinupadac≠n,n∈Z
5. Misalkan g didefinisikan pada R g(1)=0,g(x)=2,x≠1, f(x)=x+1,∀x∈R
. Tunjukkan
(
)( )
00 g f g f
Lim
x→ ≠
Bukti :
( )
(
)
( )
0 (1) 02 1 0
0 0
= =
= + =
→ →
g f
g
x g Lim f
g Lim
x x
Hal ini bertentangan dengan Teorema 5.2.7
6. Misalkan g,f didefinisikan pada R dan misalkan c∈R. Andaikan
b x f Lim
c
x→ ( )= dan g adalah kontinu pada G. Tunjukkan bahwa
( )
b g f g Limc
x→ =
Jawab :
Andaikan g kontinu pada b
ε
δ
δ
ε
> ∃ > ∋∀ ∈ − < − <∀ 0 1 0 x Dg,x b1 1 g(x) g(b)
ε
δ
δ
ε
> ∃ > ∋∀ ∈ < − < − <∀ 0 2 0 x Df,0 x c 2 f(x) b
( )
ε
δ
δ
ε
> ∃ > ∋∀ ∈ < − < − <∀ 0 3 0 x Df,0 x c 2 g.f(x) g b Jadi untuk ε >0sebarang
ε
δ
δ
> ∋∀ ∈ − < − <∃ 1 0 x Dg,x b 1 g(x) g(b)
1 2
2 0 ,
δ
( )δ
δ
> ∋∀ ∈ − < − <∃ x Df x c f x b
Sekarang
17
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Selanjutnya jika f(x)−b <
δ
1 maka g.f(x)−g(b) <ε
Jadi ∀x∈Df,0< x−c <δ
3 g.f(x)−g(b) <ε
Dengan demikian disimpulkan Lim g f g( )
bc
x→ =
7. Berikan sebuah contoh sebuah fungsi f :
[ ]
0,1 →Rdiskontinu pada setiap titik [0,1] tetapi f kontinu pada [0,1]Jawab :
Ambil
Q R x
Q x x f
\ , 1 , 1 ) (
∈ − =
∈ =
maka f(x) =1,∀x∈R
8. Misalkan f,g kontinu dari R ke R dan andaikan f(r)=g(r),∀r∈Q. Apakah benar f(x)=g(x),∀x∈R?
Jawab :
Misalkan x∈Rsebarang
Misalkan xn ∈Qsehingga xn →x
Karena f dan g kontinu pada x∈R maka Lim f(xn) f(x)
x
xn→ = dan
) ( ) (x g x g
Lim n
x
xn→ = Karena xn∈Q, maka f(xn)= f(x),∀n∈N. Sehingga
akibatnya f(x) Lim f(x ) Lim g(xn) g(x)
x x n x
xn = n =
=
→
→ karena x∈R\Q sebarang
untuk f(x)= g(x),x∈R
9. Misalkan h:R→ Rkontinu pada R memiliki h
(
m/2n)
=0,∀m∈Z,n∈N .Tunjukkan bahwa h(x)=0,∀x∈R Bukti :
i. Misalkan x1∈Rsebarang Ambil x
{
m n m Z n N}
18
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Kita ketahui h
( )
xn =0, maka Lim h( )
xn =0 karena h kontinu disetiapR
x∈ maka
( )
=( )
1 =0→ h x h x
Lim n
c xn
Jadi karena x1∈Rsebarang maka h
( )
x1 =0,∀x∈Rii. Ambil c∈Rsebarang. Karena h kontinu pada R maka h kontinu pada c
berarti untuk ε >0yang diberikan ∃
δ
>0∋∀x∈h,x−c <δ
makaε
< − ( ) ) (x h c h
Dengan kata lain :
( )
x h( )
c hLim n
c
xn→ =
Sebarang bila xn∈
{
m/2n,m∈Z,n∈N}
maka h(x)=0 sehingga( )
=( )
1 =0→ h x h x
Lim n
c xn
Karena c∈R sebarang maka h(c)=0,∀c∈R
10. Misalkan f :R→Rkontinu pada R dan misalkan P=
{
x∈R, f(x)>0}
jika c∈P. Tunjukkan ada Vδ( )
c ⊆ PJawab :
P
c∈ maka f
( )
c >0 ambilε
= f(c)>0) ( ) ( ) ( ,
0∋∀x∈Df x−c < f x − f x < f c >
∃
δ
δ
Selanjutnya diperoleh 0< f(x)<2f(c) Jadi
0 ) (
, − < >
∈
∀x Df x c
δ
f x19
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
11. Jika f dan g kontinu pada R, misalkan s=
{
x∈R,f(x)≥g(x)}
. Jika Sn ⊆Sdan Lim (sn)=s. Tunjukkan s∈S. Bukti :
Jika Sn ⊆Sdan Lim (sn)=s akan ditunjukkan bahwa f(s)≥g(s)
Misalkan Sn ⊆S maka berarti f(sn)≥g(sn) selanjutnya, f dan g kontinu
pada R maka f dan g kontinu pada S. Akibatnya jika Lim (sn)=smaka )
( ) (s f s f
Lim n = dan Lim g(sn)= f(s)
Dari f(sn)≥g(sn) maka menurut Teorema
) ( ) ( )
( )
(s f s Lim g s g s f
Lim n = ≥ n = jadi s∈S.
12. Sebuah fungsi dari R ke R dikatakan penjumlahan jika
(
x g)
f x f g x y Rf + = ( )+ ( ),∀ , ∈ Buktikan jika f kontinu pada xomaka f
kontinu pada setiap titik dari R.
Jawab :
Dibuktikan terlebih dahulu Lim f(x−x0)=0, diperlihatkan : )
( ) ( )
(x f x x0 f x0
f = − + dan
0 ) ( )
( ) ( )
( 0 0 0
0 0
= − +
− =
→
→ f x f x x f x Lim f x x
Lim
x x x
x
Selanjutnya diperlihatkan
) ( ) ( )
(x f x c f c
f = − + dan Lim f(x) Limf(x c) Lim f(c)
xc x c
x c
x→ = → − + →
) ( ) (x f c f
Lim c
x→ =
20
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
13. Andaikan f kontinu penjumlahan pada R. Jika c= f(1) Tunjukkan R
x cx x
f( )= ,∀ ∈ Bukti :
Ditunjukkan terlebih dahulu f(0)=0 karena ) 0 ( ) 0 ( )
(x f x f
f = − + maka
0 ) 0 ( ) 0 ( ) ( ) ( = + = →
→ f x Lim f x f f
Lim
c x c
x
Kemudian ditunjukkan f
( )
x =−f( )
x diperlihatkan :) ( ) ( ) ( ) ( 0 ) ( ) 0 ( ) 0 ( x f x f x f x f x f x f f − = − + − = + − =
Untuk x bilangan bulat
0 . 0 ) 0 (
0 f c
x= = =
c x f x f x f
x>0 ( )= (1+1+1+...+1)= . (1)= . <0
x misal y=−x>0
cx x f c x x f x f c y y f = − = − = − = ) ( . ) ( ) ( . ) (
Jadi untuk x∈Z berlaku f(x)=cx∀x∈Z Ditunjukkan untuk x∈Q
Misalkan m n Z
n m
x= , , ∈
= = = n f m n m f n m f x
f( ) .1 . 1
dimana
( )
= = = n nf n n f fc 1 .1 1 , jadi
n c n
f 1 =
Sehingga x c n c m n f m n m f x
f( )= = . 1 = . = .
21
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Akan ditunjukkan untuk x∈R\Q misalkan =
= =
n f m n m f n m f x
f( ) .1 . 1
Akan kita tunjukan untuk x∈R\Qsebarang
Ambil xn∈Q yang konvergen ke x , karena f kontinu pada setiap x∈R
maka f kontinu pada x1 selanjutnya )
( )
( 1
1
x f x f Lim n
x
xn→ =
Karena (fn)∈Q maka f(xn)=cxn
Sehingga ( 1) ( ) ( ) 1
1 1
cx x c Lim x
f Lim x
f n
x x n x
xn = n =
=
→ →
Dengan demikian f(x1)=cx1 pada setiap x1∈R\Q Akhrinya dapat kita simpulkan f(x)=cx1,∀x∈R
14. Misalkan g:R→Rmemenuhi hubungan g(x+y)=g(x),g(y),∀x,y∈R Tunjukan jika gkontinu pada x = 0 maka g kontinu pada setiap titik ∈R
dan juga jika g(a)=0 untuk a∈R maka g(x)=0,∀x∈R Bukti :
g kontinu pada x = 0
berarti
ε δ
δ
ε > ∃ > ∋∀ ∈ < − < ∀ 0 0 x Dg.x g(x) g(0)
Dengan kata lain
) ( )
0 (
0 g x
Lim g
x→
=
Kita tunjukkan terlebih dahulu g(0)=1,∀x∈R kita perhatikan )
0 ( )
(x g x
g = +
) ( 1
) 0 ( ) 0 ( ). (
0 g x
Lim g
g x g
x→
= = =
Sekarang misalkan c∈R sebarang
Akan ditunjukkan g kontinu di c
22
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
( )
x g(
x c)
.g(c)g = −
) ( . 1 ) ( ). ( )
(x Limg x c g c g c g
Lim
c x c
x→ = → − =
Jadi karena c∈R sebarang maka g kontinu di setiap c∈R
Sekarang apabila g(a)=0, maka g(x)=0,∀x∈R Kita perhatikan
R a x a
a x g a g a x g x
g( )= ( − ). ( )= ( − ). =0,∀ , ∈ Jadi g(x)=0,∀x∈R
15. Misalkan f,g:R→R kontinu pada titik c. h(x)=sup{f(x),g(x)}∀x∈R. Tunjukkan bahwa h x =
(
f x +g x)
+ f(x).g(x) ,∀x∈R2 1 ) ( ) ( 2 1 )
( . Gunakan
hasil ini untuk menunjukkan h kontinu pada c.
Bukti :
a. Akan ditunjukkan Tunjukkan bahwa
(
f x g x)
f x g x x R xh = + + ( ). ( ) ,∀ ∈ 2
1 ) ( ) ( 2 1 ) (
Bila f(x)≥g(x),∀x∈R Maka
(
)
(
( ) ( ))
2 1 ) ( ) ( 2 1 ) ( )
(x f x f x g x f x g x
h = = + + − ...(i)
(
)
(
( ) ( ))
2 1 ) ( ) ( 2 1
x g x f x
g x
f + + −
=
Bila f(x)≤g(x),∀x∈R Maka
(
)
(
( ) ( ))
2 1 ) ( ) ( 2 1 ) ( )
(x g x f x g x f x g x
h = = + + − ...(ii)
(
)
(
( ) ( ))
2 1 ) ( ) ( 2 1
x g x f x
g x
f + + −
23
Analisis Real, 2011 Malalina (20102512008) – Febrina Bidasari (20102512018)
Selanjutnya kita dapatkan ∀x∈R
(
)
(
( ) ( ))
2 1 ) ( ) ( 2 1 )
(x f x g x f x g x
h = + + −
b. Akan ditunjukkan h kontinu pada c
Karena f,g kontinu di c maka
− +
+ =
→
→ 2 ( ( ) ( ))
1 )) ( ) ( ( 2 1 )
(x Lim f x g x f x g x
h Lim
c x c
x
) ( ) ( 2
1 )) ( ) ( ( 2 1
x g x f Lim x
g x f Lim
c x c
x + + +
=
→ →
) ( ) ( 2 1 )) ( ) ( ( 2 1
c g c f c
g c
f + + +
=
=h(x)