• Tidak ada hasil yang ditemukan

S E G N E P r i h k A s a g u T

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2018

Membagikan "S E G N E P r i h k A s a g u T"

Copied!
64
0
0

Teks penuh

(1)
(2)

commit to user

ii N A H A S E G N E P

r i h k A s a g u

T denganj udul : GambaranKeselamatanKebakaranGedung 1

1 0 2 n u h a T a s u n l E a h a r G

D . R . S a d n i L y e

M ,NIM :

R. 0

0

0

8

1

1

8

,Tahun : 02 11

h a l e

T diuj idans udahdisahkand ihadapan r

i h k A s a g u T i j u g n e P

I I I. D m a r g o r

P Hiperke sdanKeselamatanKejra n

a r e t k o d e K s a tl u k a

F U NSSurakatra

ir a H a d a

P ………….Tangga l…………. .20…….

PembimbingI PembimbingI I

M K S , o n o y i d r a m u

S . ,M.Kes TutugBole tAtmojo ,SKM NIP .196507061988031002

m a r g o r P a u t e K

S N U K F a j r e K n a t a m a l e s e K n a d s e k r e p i H I I I. D

M K S , o n o y i d r a m u

(3)

commit to user

ii i

N A A H A S U R E P N A H A S E G N E P R A B M E L

a s u n l E a h a r G g n u d e G n a r a k a b e K n a t a m a l e s e K n a r a b m a G

1 1 0 2 n u h a T

h a l e

T Disetuju idanDisahkanoleh:

k b T . A S U N L E . T P

Jakarta ,18Apri l2011

Disahkanoleh: Disetuju ioleh:

Agu sR .Su itawan Ratr iFatmawa it

HSEManager HSEStaff

ii i

N A A H A S U R E P N A H A S E G N E P R A B M E L

a s u n l E a h a r G g n u d e G n a r a k a b e K n a t a m a l e s e K n a r a b m a G

1 1 0 2 n u h a T

h a l e

T Disetuju idanDisahkanoleh:

k b T . A S U N L E . T P

Jakarta ,18Apri l2011

Disahkanoleh: Disetuju ioleh:

Agu sR .Su itawan Ratr iFatmawa it

HSEManager HSEStaff

ii i

N A A H A S U R E P N A H A S E G N E P R A B M E L

a s u n l E a h a r G g n u d e G n a r a k a b e K n a t a m a l e s e K n a r a b m a G

1 1 0 2 n u h a T

h a l e

T Disetuju idanDisahkanoleh:

k b T . A S U N L E . T P

Jakarta ,18Apri l2011

Disahkanoleh: Disetuju ioleh:

Agu sR .Su itawan Ratr iFatmawa it

(4)
(5)
(6)

commit to user

i v .

4

1 Ayah,I bu dan semuakeluargat ercintayang t elah membeirkan dukungan ,doa .l

ii r e t a m a tr e s . 5

1 Ma sWard iyang telah banyak sekal ibejrasa dalam membe irkan moitvasi , it

n e h k a t n a d , n a r a s , k it ir

k -henitnya member idukungan mater imaupun mo ir l t a p a d a y a s a g g n i h e s g n a g a m a m a l e s i s a s il i b o m s e s o r p u t n a b m e m a tr e s

n a k i a s e l e y n e m n a d g n a g a m n a k i a s e l e y n e

m TugasAkhri .iin .

6

1 Diana t eman sepejruangan selama prose smagang d iGrahaElnusayang t elah r i h k A s a g u T n a k i a s e l e y n e m n a d g n a g a m n a t a i g e k a m a l e s u t n a b m e m k a y n a b

.i n i . 7

1 Sahabat-sahabatku Tyas ,La ifna ,Esrty dan semuat eman-temanku yang selalu p

t a a s u t n a b m e m n a d a d

a enuil smengalam imasalah. .

8

1 Se tras emuapihakyang itdakdapa tpenuilss ebutkans atupersatu. r

a d a y n e m s il u n e

P idalam penuilsan in imasih jauh dar ikesempurnaan , a n u g n u g n a b m e m t a fi s r e b g n a y n a r a s n a d k it ir k n a k p a r a h g n e m s il u n e p a k a m

n i n a r o p a l n a a n r u p m e y n e

p i .Penuil sberharap laporan in idapa tbermanfaa tbag i .

k a h i p a u m e s

. h u t a k o r a b a w i h a ll u t a m h o r a w m u k i a l a u m a l a s s a W

Klaten ,15Ap ir l2011

MeyLindaSiskaRantiaDewi

(7)

commit to user

ii v

I S I R A T F A

D

L U D U J N A M A L A

H ... i

N A M A L A

H PERSETUJUAN ... ii

N A H A S E G N E P N A M A L A

H ... iii

N A A H A S U R E P N A H A S E G N E P N A M A L A

H ... vi

K A R T S B

A ... v

R A T N A G N E P A T A

K ... vi

I S I R A T F A

D ... iv ii

L E B A T R A T F A

D ... x

R A B M A G R A T F A

D ... i x

N A R I P M A L R A T F A

D ... iix

I B A

B PENDAHULUAN ... 1

.

A Lata rBelakangMasalah ... 1 ..

.

B RumusanMasalah ... 3

.

C TujuanPeneilitan... 3

.

D Manfaa tPeneilitan... 3

I I B A

B LANDASANTEORI... 5

.

A TinjauanPustaka ... 5

.

B KerangkaPemikrian ... 54

I I I B A

B METODEPENELITIAN... 6.... 4

.

A MetodePeneilitan ... 64

.

B Lokas iPeneilitan ... 64

.

(8)

commit to user

ii i v .

D Sumbe rData... 64

.

E TeknikPengumpulanData... 84

.

F Pelaksanaan ... 84

.

G AnailsaData... 05

V I B A

B HASILDANPEMBAHASAN... 15

.

A Hasi lPeneilitan ... 15

.

B Pembahasan ... 96

I V B A

B SIMPULANDANSARAN ... 57

.

A Simpulan... 57

.

B Saran ... 67

A K A T S U P R A T F A

D ... 77

(9)

commit to user

x i

L E B A T R A T F A D

(10)

commit to user

x R A T F A

D GAMBAR

i p A a g it i g e S . 1 r a b m a

G .

. 2 r a b m a

G Tetrahedrono fifre

n a ri k i m e P a k g n a r e K n a g a B . 3 r a b m a G

. 4 r a b m a

G FireAlarmd igedungGrahaElnusa

a s u n l E a h a r G g n u d e g i d R A P A . 5 r a b m a G

. 6 r a b m a

G Sprinklerd igedungGrahaElnusa

. 7 r a b m a

G HydrantHalamamDanHydrantGedung

a s u n l E a h a r G g n u d e G t a r u r a D a g g n a T . 8 r a b m a G

. 9 r a b m a

G PenunjukMu tse rPoin,tPintuKelua,r Exti ,danTanggaDarura t

. 0 1 r a b m a

G Muste rPointGrahaElnusa

(11)

commit to user

i x R A T F A

D LAMPIRAN

. 1 n a ri p m a

L Gamba rTimTanggapdarura tL.t3

. 2 n a ri p m a

L Flowcharttanggapdarura.t

. 3 n a ri p m a

L Gamba rkegiatanpenyegaranr uitngedungGrahaElnusa.

n a a s k ir e m e p i t k u B . 4 n a ri p m a

L sprinkle .r

. 5 n a ri p m a

L CheckilstAPAR.

. n a r a k a b e K n a t a m a l e s e K t a k if it r e S . 6 n a ri p m a L

. a s u n l E a h a r G g n u d e g R A P A r a tf a D . 7 n a ri p m a L

e n a h it a l e p n a t a i g e k n a r o p a L . 8 n a ri p m a

L vakuas id igedungGrahaElnusa.

. 9 n a ri p m a

(12)
(13)

commit to user

2

n i a

l -lain . Oleh karena tiu ,bahaya kebakaran merupakan suatu ha lyang itdak

n a k n i g n ii

d baik olehpemiilkusahamaupun karyawannyakarenaakan berdampak n a k a s u r e k , i s k u d o r p s e s o r p a y n u g g n a g r e t , a w ij n a b r o k , ir e t a m k i a b n a i g u r e k

n a g n u k g n

il danj uganamabaikperusahaan .

. T

P Elnusa Tbk. merupakan salah satu perusahaan swasta yang bergerak d i a

s a j g n a d i

b konrtaktor minyak dan ga sbum iyang kanto rpusatnya be lrokas id i ,

a s u n l E a h a r G g n u d e

g Jalan TB .Simatupang Kav .1 B ,Jaka tra Selatan .Gedung i

n i a s u n l E a h a r

G dihun i oleh kurang lebih 1.000 orang karyawan baik tiu

a

k ryawani nterna lPT .ElnusaTbk maupunkaryawan penyewar uangand igedung i

n

i atautenant.

n a a jr e k e p i t u p il e m i n i a s u n l E a h a r G g n u d e g i d a d a g n a y n a a jr e k e p s e s o r P

i tr e p e s k ir t s il n a t a l a r e p n a k a n u g g n e m k a y n a b n a d n a r o t n a k r e p i s a rt s i n i m d a

n i s e m , r e t u p m o

k fax ,mesin fotocopy dan sebagainya .Untuk tiu gedung Graha n

u p i n i a s u n l

E mempunya ipotens ibahaya kebakaran bag i peke jra dan juga k ir t s il i r a d l a s a r e b t u b e s r e t a y a h a b i s n e t o p r a s e b n a i g a b e S . r a ti k e s n a g n u k g n il

a d n e b e k t a b m a r e m n a i d u m e k g n a y k e d n e p s u r a n a g n u b u h a y n a d a a n e r a k u ti a

y

-a d n e

b pada tdisektiarnyas epetr ike tras ,karpe tdanl ain-lain. G

u ti a n e r a k h e l

O raha Elnusa menerapkan sarana proteksi akit fkebakaran , n

a g n a l u g g n a n e p n e m e j a n a m a g u j n a d a w ij t a m a l e y n e p a n a r a

s kebakaran dengan

n a il a d n e g n e p n a d n a h a g e c n e p k u t n u a y a p

(14)

commit to user

3

.

B RumusanMasalah

r a t a l a d a p n a k r a s a d r e

B belakang yang t elah dikemukakan diata smaka dalam

r e m t a p a d s il u n e p i n i n a it il e n e

p umuskanmasalahs ebaga ibe irkut:

.

1 Bagaimanakahsaranaproteks ikebakaranakit fGedungGrahaElnusa?

.

2 Bagaimanak ahsaranapenyelama tijwad igedungGrahaElnusa?

.

3 Bagaimanak ahmanajemenpenanggulang ankebakarand iGrahaElnusa?

.

C TujuanPeneil itan

m u m U . 1

n a h a g e c n e p m e t s i s n a a n a s k a l e p n a r a b m a g i u h a t e g n e

M dan penanggulangan

n a r a k a b e

k d iGedungGrahaElnusaJ akatra.

.

2 Khusus

a .Untukmengetahuis aranaproteks iakit fkebakaranGedungGrahaElnusa.

b .Untukmengetahu isaranapenyelama tijwad iGedungGrahaElnusa.

c .Untukmengetahu imanajemenpenanggulang ankebakarand iGedungGraha

Elnusa.

D .Manfaa tPeneil itan

Dar ihasi lpeneilitani n idiharapkandapa tmember imanfaa tbagi:

1 .Penuils

fi t k a i s k e t o r p a n a r a s i u h a t e g n e m t a p a D .

a kebakarand iGedungGrahaElnusa.

i u h a t e g n e m t a p a D .

b saranapenyelama tijwad iGedungGrahaElnusa.

i u h a t e g n e m t a p a D .

c manajemenpenanggulang ankebakarand iGedung Graha

(15)

commit to user

4

.

2 Perusahaan

.

a Dapa tmemanfaatkan pengetahuan dan meilbatkan mahasiswa ,baik dalam

a i g e

k tanadminisrtas iperkantoranmaupunpelaksanaanprogamK3.

.

b Dapa tmembe irkan masukan sebaga ibahan peritmbangan evaluas imengena i

n a r a k a b e k n a t a m a l e s e k m e t s i

s untuk l ebih meningkatkan kualtia skeselamatan

a s u n l E a h a r G g n u d e g n a r a k a b e

k .

.

3 ProgramD .II IHiperke sdanKeselamatanKe jra

k u t n u t a a f n a m r e b g n a y n a a k a t s u p e k h a b m a n e m t a p a d n a k p a r a h i D

u m li n a k g n a b m e g n e

(16)

commit to user

6 4

I I I B A B

N A I T I L E N E P I G O L O D O T E M

.

A Jeni sPeneil itan

, fi t p ir k s e d h a l a d a i n i n a it il e n e p m a l a d n a k a n u g i d g n a y n a it il e n e p s i n e J

a u j u t n a g n e d n a k u k a li d g n a y n a it il e n e p e d o t e m u t a u s u ti a

y n utama untuk

/ n a r a b m a g t a u b m e

m desk irpsi t entang suatu keadaan secara objektfi .Laporan g

n a t n e t n a r a b m a g n a k ir e b m e m k u t n u n a u j u tr e b i n

i Keselamatan Kejra a

tr a k a J a s u n l E a h a r G g n u d e G i d n a r a k a b e

K Selatan.

.

B Lokas iPeneil itan

i d n a k u k a li d a t a d n a li b m a g n e p i s a k o

L GedungGrahaElnusayang berada 1

i a t n a l it r e p e s g n u d e g m a l a d a e r a i

d -16 ,basements e traareal ua rgedung. .

C ObyekPeneilitan

a l a g e s u ti a y n a r a k a b e k a jr e k n a t a m a l e s e k d u s k a m i d g n a y i n i l a h m a l a D

n u p u a m h a g e c n e m k u t n u k i a b n a k u k a li d g n a y n a k a d n it u a t a a y a p u k u t n e b

d a jr e t i g n a l u g g n a n e

m inya kebakaran . Adapun batasannya adalah sarana n a g n a l u g g n a n e p n e m e j a n a m a g u j n a d a w ij n a t a m a l e y n e p a n a r a s ,f it k a i s k e t o r p

. n a r a k a b e k .

D TeknikPengumpulanData it

il e n e p m a l a d a t a

D ani n ipenuil sdapatkanmelalui: .

1 DataP irmer .

(17)

commit to user

7 4

k u t n

U dapa t menganailsi s obyek peneilitan maka penuil s pelru g n u s g n a l n a t a m a g n e p n a k u k a l e m n a g n e d u ti a y , i s a v r e s b o n a k a d a g n e m

. a s u n l E a h a r G a e r a a u m e s e k

)

1 DataUmumgedung

n a d i r a j a l e p m e m n a g n e d a t a d n a l u p m u g n e p u a t a n a li b m a g n e P

p i d g n a y g n u d e g m u m u a t a d i m a h a m e

m eroleh dar ipihak bu liding .t

n e m e g a n a m )

2 SaranaProteks iAktfi )

a Observasi

n a a d a e k g n u s g n a l a r a c e s n a t a m a g n e p n a k u k a l e m n a g n e D

i s i d n o k i u h a t a g n e m k u t n u a jr e k t a p m e

t -kondis iyangberhubungan .f

it k a i s k e t o r p a n a r a s n a g n e d )

b Stud iKepustakaan

n a g n e d n a g n u b u h r e b g n a y i s n e r e f e r i r a j a l e p m e m n a g n e D

.f it k a i s k e t o r p a n a r a s )

3 SaranaPenyelamatJ iwa )

a Observasi

n a a d a e k g n u s g n a l a r a c e s n a t a m a g n e p n a k u k a l e m n a g n e D

i s i d n o k i u h a t a g n e m k u t n u a jr e k t a p m e

t -kondis iyangberhubungan .

a w ij t a m a l e y n e p a n a r a s n a g n e d )

b Stud iKepustakaan

n a g n e d n a g n u b u h r e b g n a y i s n e r e f e r i r a j a l e p m e m n a g n e D

a w ij t a m a l e y n e p a n a r a

(18)

commit to user

8 4

.

b Wawancara

k a h i p n a g n e d i s u k s i d n a d a r a c n a w a w n a k u k a l e m u ti a

Y -pihak yang

n a t a m a l e s e k g n a t n e t i tr e g n e m n a d t i a k r e

t kejra kebakaran gedung .

a s u n l E a h a r G .

2 DataSekunder

a k a m , n a it il e n e p m a l a d n a k a n u g r e p i d g n a y a t a d i p a k g n e l e m k u t n U

n a r u s u l e n e p i u l a l e m h e l o r e p i d g n a y r e d n u k e s a t a d n a k a n u g g n e m s il u n e p

p i s r a a tr e s , n a r o p a l e p , n a t a t a c a d a

p -arsip yang terkai t dan juga n a t a m a l e s e k n a g n e d n a g n u b u h r e b g n a y n a a h a s u r e p i s a t n e m u k o

d kejra

u j r e d n u k e s a t a d u ti n i a l e S . a s u n l E a h a r G n a r a k a b e

k ga didapa tdar istud i r

u t a r e ti

l mengena ipencegahan dan penanggulangan kebakaran d igedung a

s u n l E a h a r

G .

a t a D r e b m u S . E

Sumbe rdatayangdipergunakanmeilpuit:

.1 DataP irmer

Datap irme rdiperolehdar ihasi lobservasil angsungdit empa tke jra.

2 .DataSekunder

Datas ekunde rdiperolehmelalui: .

a Draf tProsedurBMAPGrahaElnusa. .

b D -atadatayangberkatiandengankeselamatankejrakebakarangedung .

a s u n l E a h a r G .

c Ltieratur-ltieratu ryangberkatiandengankebakaran. F .PelaksanaanPeneil itan

.

1 TahapPersiapan

n a k a n a s k a l e m k u t n u n a p a i s r e p i a g a b e s s il u n e p n a t a i g e k , i n i p a h a t m a l a D

(19)

commit to user

9 4

.

a Permohonani ijnpraktekkejral apangankeGrahaElnusapadabulan .

1 1 0 2 i r a u n a J .

b Membacadanmempelajar ikepustakaanyangberkatiandengan a

jr e K n a t a m a l e s e

K Kebakaran. .

2 TahapPelaksanaan

Padat ahappelaksanaanpeneilitani n imeilput ikegiatan ,yatiu: .

a Penjelasan secaraumum mengena iaspek keselamatan kejra kebakaran i

d perusahaant empa tdliaksanakanmagang. .

b Observas isecaraumum mengena iaspek pro if lperusahaan PT .Elnusa . k

b T . .

c Observas i ke area Graha Elnusa yang bersangkutan dengan judu l n

a r o p a l . .

d Tanya jawab dengan pihak yang bersangkutan dengan judu llaporan , n

a g n e d u ti a

y HSE Departement, Elnusa Buliding Management , g

n ir e e n i g n

E danSecurtiy. .

e Pencairan datapelengkap yang menunjang t opik penu il smelalu iarsip -u

k u b n a d n a a h a s u r e p p i s r

a -bukur eferens iyangt erkai.t .

3 TahapPengolahanData , h e l o r e p i d g n a y a t a

D disusun sedemikian rupa oleh penuil ssehingga l i s a h i a g a b e s i n i n a r o p a l n a s il u n e p n a h a b k u t n u n a k a n u g i d t a p a d

. n a it il e n e p

G .Anailsi sData

n a g n e d n a k u k a li d a t a d a s il a n

A menyusun data secara teratu r sebaga i n

a h a

b peneilitan ,kemudian bahan t ersebu tdianailsa dengan membandingkan n

a r a b m a g a r a t n

(20)

commit to user

0 5

n a g n e

d Permenake r No . Per . 04/MEN/1980, Permenake r No . Per . n

i a l n a d , 5 8 9 1 / S T P K /. o N U P n e m p e K , 3 8 9 1 / N E M / 2

(21)
(22)

commit to user

6

h a d u m g n a y n a h a b a p n a t , i d a jr e t k a d it n a r a k a b m e p n e g i s k o a p n a T

r a k a b r e

t itdak mungkin t ejrad ikebakaran ,dan t anpapana smakakebakaran

.l u b m it n a k a k a d

it Apablia keitga unsu r tiu berparitsipas i dalam

n a a w a y n e s r e

p makadapa tmenimbulkanapi ,baik tiuap ikeclimaupunbesa r

. n a k il a d n e k i d k u t n u r a k u s g n a y n u p u a m i k a d n e h e k i d g n a y

i p A a g it i g e S . 1 r a b m a G

7 9 9 1 , a jr e K a g a n e T n e m e tr e p e D : r e b m u S

: n a g n a r e t e K

r a k a b n a h a

B : Semuabendabaikpadat ,cari ,danga syangdapatt erbaka .r

, il o , u y a k , s a tr e k , n i a k : a y n l a s i

M bensin ,solar ,gas ,LPG ,

. G N L

e g i s k

O n : D iudara terdapa t78% nirtogen ,21% oksigen ,dan 1% ga s

a y n n i a

l , 3% oksigen udara dapa t membantu prose s

. n a r a k a b m e p

s a n a

P : Sumbe rnyalaapis eperitl oncatan bungaapi ,pemeitkapi ,

, a d n ir u g s a l i p

(23)
(24)
(25)

commit to user

9

g n a y , 2 u a t a 1 s a l e k n a n u g n a b r a u l i d n a i n u h n a n u g n a B : 3 s a l e K . c

h e l o a r a t n e m e s u a t a a m a l l a g g n it t a p m e t i a g a b e s n a k a n u g i d m u m u

a y g n a r o h a l m u j e

s ng itdakberhubungan,t ermasuk:

R )

1 umahasrama,r umaht amu,l osmen ;atau

B )

2 agianuntukt empa titngga lda irs uatuhote lataumotel ;atau

B )

3 agianuntukt empatt ingga lda irs uatus ekolah ;atau

P )

4 ant iuntukorangberumur ,cacat ,atauanak-anak ;atau

)

5 Bagian untuk tempa t itngga l dar i suatu bangunan perawatan

n a w a y r a k g n u p m a n e m g n a y n a t a h e s e

k -karyawannya.

c n a i n u h n a n u g n a B : 4 s a l e K .

d ampuran ,adalah tempa t itngga lyang

n a k a p u r e m n a d 9 u a t a , 8 , 7 , 6 , 5 s a l e k n a n u g n a b u t a u s m a l a d i d a d a r e b

.t u b e s r e t n a n u g n a b m a l a d a d a g n a y l a g g n it t a p m e t

.

e Kelas 5 : Bangunan kantor , adalah bangunan gedung yang

n a u j u t k u t n u n a k a n u g r e p i

d -tujuan usaha profesional , pengurusan

u l i d , l a i s r e m o k a h a s u u a t a , i s a rt s i n i m d

a a rbangunankela s6 ,7 ,8 ,atau

. 9

p n a n u g n a B : 6 s a l e K .

f erdagangan ,adalahbangunant okoataubangunan

g n a r a b n a l a u j n e p t a p m e t k u t n u n a k a n u g r e p i d g n a y n i a

l -barang secara

, t a k a r a y s a m a d a p e k g n u s g n a l n a h u t u b e k n a n a y a l e p u a t a n a r e c e

: k u s a m r e t

. n a r o t s e r , e f a k , n a k a m g n a u R ) 1

R )

2 uang makan malam ,ba,r t okoatau kio ssebaga ibagian dar isuatu

l e t o m u a t a l e t o

(26)

commit to user

0 1

T )

3 empa tpotongrambu/tsalon,t empa tcuc iumum.

P )

4 asa,rr uangpenjualan,r uangpamer ,ataubengkel.

.

g Kela s7 :Bangunan penyimpanan/gudang ,adalah bangunan gedung

e p i d g n a

y rgunakanpenyimpanan,t ermasuk:

. m u m u r i k r a p t a p m e T ) 1

G )

2 udang ,atau tempat pame rbarang-barang produks iuntuk djiua l

g n a d u g i c u c u a t

a .

l n a n u g n a B : 8 s a l e K .

h aborato irum/indusrt/ipab irk ,adalah bangunan

t a p m e t k u t n u n a k a n u g r e p i d g n a y n a n u g n a b n a d m u ir o t a r o b a l g n u d e g

, n a k i a b r e p , n a h a b u r e p , n a ti k a r e p , i s k u d o r p u t a u s n a s e s o r m e p

n e

p gepakan , ifnishing , atau pembersihan barang-barang produks i

. n a l a u j n e p u a t a n a g n a g a d r e p a k g n a r m a l a d

.i Kela s 9 : Bangunan umum , adalah bangunan gedung yang

e k i n a y a l e m k u t n u n a k a n u g r e p i

d butuhanmasyaraka tumum ,yatiu:

)

1 Kela s9a :bangunanperawatankesehatan, t ermasuk bagian-bagian

p u r e b g n a y t u b e s r e t n a n u g n a b i r a

d al aborato irum.

)

2 Kela s 9b : bangunan petremuan , termasuk bengke l kejra ,

, n a t u j n a l h a l o k e s u a t a r a s a d h a l o k e s i d a y n s i n e j e s u a t a m u ir o t a r o b a l

ll a

h ,bangunan peirbadatan ,bangunan budaya atau sejenis ,tetap i

s a l e k n a k a p u r e m g n a y n a n u g n a b i r a d n a i g a b p a it e s k u s a m r e t k a d it

(27)

commit to user

1 1

t a n a n u g n a b h a l a d a : 0 1 s a l e K .

j aus rtuktu ryangbukanhunian:

)

1 Kela s10a :bangunan bukan hunian yang merupakan garas ipribadi ,

t r o p r a

c ,ataus ejenisnya.

)

2 Kela s10b :srtuktu ryang berupa pagar ,tonggak ,antena ,dinding

u a t a , g n a n e r m a l o k , s a b e b i ri d r e b g n a y g n i d n i d u a t a a g g n a y n e p

. a y n s i n e j e s

.

k Bangunan-bangunan yang itdak diklasi ifkasikan secara khusus ,

d k u s a m r e t k a d it g n a y n a n u g n a b i r a d n a i g a b u a t a n a n u g n a

b alam

if i s a l

k kas ibangunan 1 sampa idengan 10 tersebut ,dalam pedoman

tekni s in i dimaksudkan dengan klasi ifkas i yang mendekat i sesua i

. a y n n a k u t n u r e p

g n a y n a n u g n a b n a i g a b , li t n e d i s n i a y n n a a n u g g n e p g n a y n a n u g n a B . l

k t a b i k a g n e m k a d it g n a j n a p e s n a d l it n e d i s n i a y n n a a n u g g n e

p an

i k il i m e m p a g g n a i d , a y n n i a l n a n u g n a b n a i g a b a d a p n a u g g n a g

. a y n a m a t u n a n u g n a b n a g n e d a m a s g n a y i s a k if i s a l k

.

m Klasiifkas i jamak , bangunan dengan klasiifkas i jamak adalah blia

i s a l k i d s u r a h n a n u g n a b i r a d n a i g a b a p a r e b e

b ifkasikan secarat erpisah ,

: n a d

)

1 B liabagian bangunanyangmemiilkif ungs iberbeda itdak melebih i

n a k u b n a d , n a n u g n a b t a k g n it u t a u s i r a d i a t n a l s a u l i r a d % 0 1

n a g n e d n a k a m a s i d a y n i s a k if i s a l k , m u ir o t a r o b a

l klasiifkas ibangunan

(28)

commit to user

2 1

)

2 Kelas-kela s1a ,1b ,9a ,9b ,10a dan 10b adalah klasi ifkas iyang

. h a s i p r e t

)

3 Ruang-ruang pengolah ,ruang mesin ,ruang mesin l fi ,ruang bolie r

a y n s i n e j e s u a t

a . diklasiifkasikan sama dengan bagian bangunan d i

k a t e lr e t t u b e s r e t g n a u r a n a

m .

Berdasarkan Kepmen PU No . 02/KPTS/1985 bangunan dapa t

n a k i s a k if i s a l k i

d menuru t itngka tketahanan srtuktu rutamanya terhadap ap i

yangt erdri idar i4kelas ,yatiu:

.

a Bangunan kela sA ,adalah bangunan-bangunan yang komponen srtuktu r

g n a r u k e s i p a p a d a h r e t n a h a t s u r a h a y n a m a t

u -kurangnya 3 (itga )jam ,

n a n u g n a b i t u p il e m u ti a

y -bangunan :

)

1 Hotel.

)

2 Pe trokoandanPasar- aray .

)

3 Perkantoran.

)

4 RumahSaki tdanPerawatan.

)

5 BangunanI ndustir.

)

6 Tempa tHiburan.

)

7 Museum.

)

8 Bangunandenganpenggunaanganda/campuran.

.

b Bangunan kela sB ,adalah bangunan-bangunan yang komponen srtuktu r

a y n a m a t

u harust ahanterhadapapis ekurang-kurangnya2( dua)j am ,yatiu

n a n u g n a b i t u p il e

(29)

commit to user

3 1

)

1 PerumahanBeritngkat.

)

2 Asrama.

)

3 Sekolah.

)

4 TempatI badah.

.

c Bangunan kela sC ,adalah bangunan-bangunan yang komponen srtuktu r

a y n a m a t

u haru stahan terhadap ap isekurang-kurangnya ½ (setengah )

n a n u g n a b i t u p il e m , m a

j gedungyang itdakberitngka tdans ederhana.

.

d Bangunan kela sD ,yatiu bangunan-bangunan yang itdak tercakup ke

, A s a l e k m a l a

d B ,C itdak diatu rd idalam ketentuan ini ,tetapi diatu r

a y n l a s i m , s u s u h k a r a c e

s : instalas i nuklri , bangunan-bangunan yang

n a n a p m i y n e p t a p m e t i a g a b e s n a k a n u g i

d bahan-bahan yang mudah

. k a d e l e m

.

3 SebabdanAkiba tKebakaran

t u r u n e

M Depatremen Tenaga Kejra , Training Meteira l K3 Bidang

7 9 9 1 , n a r a k a b e K n a g n a l u g g n a n e

P beberapa ha l yang menyebabkan

n i a l a r a t n a , n a r a k a b e

k :

.

a Fakto rmanusia

)

1 Peke jra

)

a Tidak mau t ahu ataukurang mengetahu ip irnsip dasa rpencegahan

. n a r a k a b e k

)

b Menempatkan barang atau menyusun barang yang mungkin

a m r o n n a k u a ri h g n e m a p n a t r a k a b r e

(30)

commit to user

4 1

)

c Pemakaian t enaga ilstirk yang belrebihan ,melebih ikapastia syang

. n a k u t n e ti d h a l e t

)

d Kurangmemiilkir asat anggungj awabdandisipiln.

)

e Adanyaunsur-unsu rkesengajaan.

)

2 Pengelola

)

a Sikappengelolayang itdakmemperhaitkankeselamatankejra.

)

b Kurangnyapengawasant erhadapkegiatanpekejra.

)

c Sistem dan prosedu rkejra itdak dtierapkan dengan baik, t erutama

n a g n a r e n e p , a y a h a b n a u t n e n e p n a t a i g e k g n a d i b m a l a d n a t a i g e k

n i a l n a d a y a h a

b -lain.

)

d Tidak adanya standa r atau kode yamg dapa t diandalkan atau

m a t u r e t ,s a g e t k a d it a y n n a p a r e n e

p ayangmenyangku tbagiank irit s

. n a t a l a r e p

)

e Sistem penanggulangan bahaya kebakaran yang itdak diawas i

. k i a b a r a c e s

.

b Faktort eknis

.

aProse s ifsik/mekanis

m a l a d n a n a r e p i d a j n e m g n a y g n it n e p r o t k a f ) a u d ( 2 a n a m i d u ti a Y

a n e k t a b i k a s a n a p a y n l u b m it h a l a i i n i s e s o r

p ikan suhu atau itmbulnya

a d n e b n a s e t e g n e p t a b i k a i p a a g n u

b -bendamaupunadanyaapit erbuka ,

(31)

commit to user

5 1

.

b Prose skimia

n a h a b n a t u k g n a g n e p u t k a w a d a p n a r a k a b e k i d a jr e t t a p a d u ti a

Y

-m i y n e p , a y a h a b r e b a i m i k n a h a

b panan dan penanganan (handilng)

k u j n u t e p n a k it a h r e p m e m a p n a

t -petunjukyangada.

.

c Tegangan ilstirk

t a p a d g n a y k ir t s il i s a l a t s n i a d a p n a h a m e l e k k it it k a y n a B

g n a y k e d n e p n a g n u b u h a n e r a k u ti a y n a r a k a b e k a y n i d a jr e t g n o r o d n e m

g n a y i p a a g n u b n a d s a n a p n a k l u b m i n e

m dapa t menyalakan dan

. n i a l n e n o p m o k r a k a b m e m

.

c Fakto ralam

t a b i k a n a k a d e l e p n a d n a r a k a b e k a y n a d a b a b e y n e p r o t k a f u t a s h a l a S

n a k b a b e y n e m t a p a d g n a y s u t e l e m g n u n u g n a d r it e p : h a l a d a m a l a r o t k a f

n a h a m u r e p a g u j n a d s a u l g n a y n a t u h n a r a k a b e

k -perumahan yang dlialu i

n i a l n a d s a n a p r a h a l h e l

o - nlai .

t a b i k

A -akiba tdar ikebakaranantaral ain(Depnaker ,1997):

)

1 Korbanmanusia.

)

2 Hatrabenda.

)

3 Kerusakan ilngkungan.

)

4 Terganggunyaprose sproduks ibarangdanj asa.

)

5 Secara mo ir ldapa tmengganggu stablitia skeamanan dan ketenangan

.t a k a r a y s a m

p 7 9 9 1 , a jr e K a g a n e T n e m e tr e p e D t u r u n e

M eirsitwa kebakaran yang

k l u b m i n e m t a p a d i d a jr e

(32)
(33)
(34)
(35)

commit to user

9 1

)

1 Tempati badah.

)

2 Gedungr/uangPerkantoran.

)

3 Gedungr/uangPendidikan.

)

4 Gedungr/uangPerumahan.

)

5 Gedungr/uangPerawatan.

)

6 Gedungr/uangRestoran.

)

7 Gedungr/uangPerpustakaan.

)

8 Gedungr/uangPerhotelan.

)

9 Gedungr/uangLembaga.

) 0

1 Gedungr/uangRumahs ak ti.

) 1

1 Gedungr/uangMuseum.

) 2

1 Gedungr/uangPenjara.

.

b BahayaKebakaranSedangI

r a k a b r e t n a h a d u m e k n a d h a l m u j i a y n u p m e m g n a y a jr e k t a p m e T

r e t e m 5 , 2 i r a d h i b e l k a d it i g g n it n a g n e d n a h a b n u b m i n e m , g n a d e

s dan

: h a l a d a a y n a r a t n a i d g n a d e s s a n a p n a k s a p e l e m n a r a k a b e k i d a jr e t a li b a p a

)

1 Tempa tParkri.

)

2 Pab irkElekrtonika.

)

3 Pab irkr ot.i

)

4 Pab irkbaranggela .s

)

5 Pab irkminuman.

)

6 Pab irkpermata.

)

(36)

commit to user

0 2

)

8 Binatu.

)

9 Pab irks usu.

.

c BahayaKebakaranSedangI I

a y n u p m e m g n a y a jr e k t a p m e

T i jumlah dan kemudahan terbakar

a li b a p a n a d r e t e m 4 i r a d h i b e l i g g n it n a g n e d n a h a b n u b m i n e m , g n a d e s

i p a a y n r a l a j n e m a g g n i h e s g n a d e s s a n a p n a k s a p e l e m n a r a k a b e k i d a jr e t

: h a l a d a a y n a r a t n a i d , g n a d e s

)

1 Penggiilnganpadi.

)

2 Pab irkbahanmakanan.

)

3 Percetakandanpenerbtian.

)

4 Bengke lmesin.

)

5 Gudangpendinginan.

)

6 Peraktiankayu.

)

7 Gudangperpustakaan.

)

8 Pab irkbarangkeramik.

)

9 Pab irkt embakau.

) 0

1 Pengolahanl ogam.

) 1

1 Penyuilngan.

) 2

1 Pab irkbarangkelontong.

) 3

1 Pab irkbarangkulti.

) 4

1 Pab irkt ekstli.

) 5

1 Peraktiankendaraanbermotor.

) 6

1 Pab irkkimia( kimiadengankemudahant erbakars edang).

) 7

(37)

commit to user

1 2

.

d BahayakebakaranSedangI II

, i g g n it r a k a b r e t n a h a d u m e k n a d h a l m u j i a y u p m e m g n a y a jr e k t a p m e T

n a k s a p e l e m n a r a k a b e k i d a jr e t a i b a p a n a

d pana s itnggi , sehingga

: h a l a d a a y n a r a t n a i d t a p e c i p a a y n r a l a j n e m

)

1 Ruangpameran.

)

2 Pab irkpermadani.

)

3 Pab irkmakanan.

)

4 Pab irksikat.

)

5 Pab irkba . n

)

6 Pab irkkarung.

)

7 Bengke lmobli.

)

8 Pab irks abun.

)

9 Pab irkt embakau.

) 0

1 Pab irk ililn.

) 1

1 Studiodanpemancar.

) 2

1 Pab irkbarangplasitk.

) 3

1 Pergudangan.

) 4

1 Pab irkpesawatt erbang.

) 5

1 Pe trokoandenganpramuniagal ebihdar i30orang.

) 6

1 Penggergaijandanpengolahankayu.

) 7

1 Pab irkmakananke irngdar ibahantepung.

) 8

1 Pab irkminyaknabait.

) 9

1 Pab irkt epungt eirgu.

) 0

(38)

commit to user

2 2

.

e BahayakebakaranBerat

r a k a b r e t n a h a d u m e k n a d h a l m u j i a y n u p m e m g n a y a jr e k t a p m e T

: h a l a d a a y n a r a t n a i d , ri a c n a h a b n a p m i y n e m , i g g n it

)

1 Pab irkkimiadengankemudahanterbaka ritnggi.

)

2 Pab irkkembangapi.

)

3 Pab irkkorekapi.

)

4 Pab irkcat.

)

5 Pab irkbahanpeledak.

)

6 Penggergaijankayu.

)

7 S dt iu of limdantelevis.i

)

8 Pab irkkare tbuatan.

)

9 Hangga rpesawatt erbang.

) 0

1 Penyuilnganminyakbumi.

) 1

1 Pab irkkare tbusadanplasitkbusa.

.

5 PencegahandanPenanggulanganKebakaran

a h a s u h a l a d a n a r a k a b e k n a h a g e c n e

P -usahauntukmemutuskanr angkaian

a r a c e s n a k u k a li d g n a y i k a d n e h e k i d k a d it g n a y i p a a y n l u b m it b a b e y n e p r u s n u

a r p k a j e s a n a c n e r e

t -kondis idan terus-meneru s(Depatremen Tenaga Kejra ,

g n i n i a r

T Mete ira l K3 Bidang Penanggulangan Kebakaran , 1997) .

a h a s u a d a p e k n a k n a k e ti d h i b e l n a r a k a b e k n a h a g e c n e

P -usaha yang

. n a r a k a b e k a y n i d a jr e t i g n a r u g n e m u a t a n a k h a d n i m e m

n a k g n a d e

S Penanggulangan kebakaran ialah segala upaya untuk

y n l u b m it h a g e c n e

(39)

commit to user

3 2

n a d u j u w r e

p energi , pengadaan sarana proteks i kebakaran dan sarana

n a t a m a l e y n e

p se tra pembentukan organisas i tanggap darura t untuk

s a t n a r e b m e

m kebakaran (Keputusan Menter iTenaga Kejra RI. No .Kep .

M / 6 8

1 en/1999). Penanggulanganl ebihdtiekankankepada itndakan-itndakan

o k r a g a n a r a k a b e k n a i d a j e k p a d a h r e

t rbanmenjadis esediki tmungkin.

g n u t n a g r e t n a r a k a b e k n a b r o k n a g n a r u g n e p n a d n a r a k a b e k n a h a g e c n e P

k o k o p p i s n ir p a m il i r a

d (Suma’mur ,1996)yatiu:

.

a Pencegahankecelakaans ebaga iakiba tkecelakaanataukeadaanpanik.

.

b Pembuatanbangunanyangt ahanap.i

.

c Pengawasanyangt eratu rdanberkala.

.

d Penemuankebakaranpada itngka tawa ldanpemadamannya.

.

e Pengendailan kerusakan untuk membatas i kerusakan sebagai akiba t

. a y n n a m a d a m e p n a k a d n it n a d n a r a k a b e k

.

6 TeknikPemadamanKebakaran

n a h a b n a a n u g g n e p a y n t a k g n i n e m n a g n e

D -bahan yang mudah terbakar ,

s u r a h n a r a k a b e k p a d a h r e t n a g n a l u g g n a n e p n a d n a h a g e c n e p n a fi s n e t n i g n e p

n a i g u r e k r a g a , n a k t a k g n it i

d -kerugian menjad i sekeci l mungkin . Pada

a d a n a r a k a b e k a y a h a b n a n a m a g n e p n a k a d n it n a u j u t a y n r a s a

d lah sebaga i

t u k ir e

b (Depnaker ,1997) :

.

a Perilndungant erhadapancamankeselamatan ijwa.

.

b Perilndunganhatrabendat ermasukbangunan.

.

c Perilndungani nformas/iprose syangbelrangsung.

.

(40)

commit to user

4 2

n a n a m a g n e p m e t s i s a k a m , t u b e s r e t n a k a d n it i r a d i s a s il a e r i a g a b e S

k a b e k p a d a h r e

t aranmeilpuits ekurang-kurangya:

.

a Mencegah itmbulnyaigniiton .ia p

.

b Membua tprosedu rpe trolongan.

.

c Membatas ipenjalaranap.i

.

d Mendeteks idanmelakukanpemadamandin.i

.

e Meminimailsi rkerusakanbliat ejrad ikebakaran.

) 7 9 9 1 , r e k a n p e D (

t u r u n e

M Depatremen Tenaga Kejra , Training Mate ira l K3 Bidang

n a r a k a b e K n a g n a l u g g n a n e

P (1997) ,beberapacaramemadamkan ap iantara

n i a

l dapa tdliakukandengan:

.

a Pendinginan

h a l a d a n a r a k a b e k n a k m a d a m e m k u t n u m u m u g n a y a r a c u t a s h a l a S

i a p m a s r a k a b n a h a b r u t a r e p m e t n a k n u r u n e m / n a n i g n i d n e p a r a c n a g n e d

u t a s h a l a S . n a r a k a b m e p k u t n u s a g u a t a p a u n a k l u b m i n e m t a p a d k a d it

m k i a b r e t f it k e f e g n a y n a h a

b enyerap pana sadalah ari . Pendinginan

g n a y n a ri a c n a d s a g k u d o r p a d a p f it k e f e k a d it a y n a s a i b n a a k u m r e p

i k il i m e m n a d r a k a b r e t h a d u

m lfashpointdibawah suhu ai ryangdipaka i

k u t n u n a k r u j n a i d k a d it r i a a i d e m u ti a n e r a k h e l O . n a m a d a m e p k u t n u

a k a b e k n a k m a d a m e

m randar ibahancarian mudah t erbaka rdengan lfash

t n i o

p d ibawah 100⁰F atau 37⁰C .Semprotan ai rdapa tmendinginkan

(41)
(42)
(43)
(44)

commit to user

8 2

n e m g n a y g n u b m e l e g i r a d t a u b i d a i m i k a s u

B gandung za tarang dan

karbondioksida,s edangkanbusamekanikdibua tdar icampuaranza tarang

a g it i s a n i b m o k i u l a l e m n a r a k a b e k n a k m a d a m e m t a p a d a s u B . a r a d u n a g n e d

: u ti a y n a m a d a m e p i s k a

)

1 Menutup i yatiu membua tseilmu t busa diata s bahan yang terbakar , .s

u t u p r e t ) a r a d u ( n e g i s k o n a g n e d k a t n o k a g g n i h e s

)

2 Melemahkanyatiumencegahpenguapancarianyangmudaht erbaka.r )

3 Mendinginkan yatiu menyerap kalor i carian yang mudah terbaka r

. n u r u n e m a y n u h u s a g g n i h e s .

c SerbukKimiaKeirng

h a l m u j a d a p g n u t n a g r e b i n i g n ir e k a i m i k k u b r e s i r a d m a d a m e p a y a D

t a p a d g n a y k u b r e

s menutup ipermukaan yang terbakar .Semakin halu s

ri t u

b -buit r serbuk kimia keirng makin luas permukaan yang dapa t

.i p u t u ti d

h a l a d a n a k a n u g i d g n ir e s g n a y g n ir e k a i m i k n a h a b n a ri t u b n u p a d A

n a k m a d a m e m k u t n u n a k a n u g i d k o c o c g n a y t a p s o h p o r d y h m u i n o m m a

n a r a k a b e

k kla sA ,B dan C .Cara kejra serbuk kimia ke irng in iadalah

. a i m i k n a d k i s if a r a c e s

.

d Karbondioksida( CO₂)

O C i p a m a d a m e p a i d e

M ₂ didalam t abung haru sdalam keadaan fase

O C s a g a jr e k p i s n ir P . i g g n it n a n a k e tr e b r i a

c ₂ dalam memadamkan ap i

h a l a

i bereaks idengan oksigen (O₂ )sehingga konsentars ididalam udara

t u b e s i d i n i l a h m a d a p n a k a i p a a g g n i h e s , g n a r u k r e

b pemadaman dengan

(45)
(46)
(47)
(48)

commit to user

2 3

t u r u n e

M Peraturan Menter i Tenaga Kejra Dan Transmigrasi

/ 4 0 .r e P : o

N M en/ 1980 bahwa pemasangan Ala tPemadam Ap iRingan

s u r a h ) R A P A

( memenuh ibeberapas yara tdiantaranya:

)

1 Dtiempatkan pada posis iyang mudah diilha tdengan jelas ,mudah

a d n a t n a ir e b m e p n a g n e d i p a k g n e li d a tr e s , li b m a i d n a d , i a p a c i d

. n a g n a s a m e p

)

2 Tingg i pembe iran tanda pemasangan adalah 125 cm dar idasa r

s a t a i d t a p m e t i a t n a

l satu atau kelompok ala tpemadam ap i irngan

. n a t u k g n a s r e b g n a y

)

3 Pemasangan APAR haru ssesua idengan jeni sdan penggolongan

. n a r a k a b e k

)

4 Penempatan antara APAR yang satu dengan yang l ain itdak boleh

. m 5 1 i r a d h i b e l

)

5 Semua APAR haru sdipasang menggantung pada dinding dengan

g n a y x o b u a t a i r a m l a m a l a d n a k t a p m e ti d u a t a g n a k g n e s n a t a u g n e p

.i c n u k i d k a d it

)

6 Semuawarnat abungs ebaiknyamerah.

)

7 Lemar iatauboxdapa tdikunc idengans yara tbagiandepannyaharu s

. m m 2 m u m i s k a m l a b e t n a g n e d n a m a g n e p a c a k i r e b i d

)

8 Ukuranpanjangdanl eba rbingka ikacapengamanharu sdisesuaikan

a g g n i h e s s k o b u a t a i r a m e l m a l a d a d a g n a y R A P A a y n r a s e b n a g n e d

(49)

commit to user

3 3

)

9 APAR itdak boleh d ipasang d iruangan d imana suhu melebih i49

4 4 s u n i m i a p m a s u h u s u a t a C

° °C kecual iapablia APAR tersebut

.s a t a i d t u b e s r e t s a t a b r a u li d u h u s s u s u h k t a u b i d

) 0

1 Penempatan APAR pada alam terbuka haru sdiilndung idengan

. n a m a g n e p p u t u t

.

c Sprinkler

3 0 I N S t u r u n e

M -3989-2000 sprinkler adalah suatu peralatan

g n a y n a r a k a b e k m a d a m e

p secarat etap/permanendidalambangunanyang

n a k t o r p m e y n e m n a g n e d s it a m o t o a r a c e s n a r a k a b e k n a k m a d a m e m t a p a d

I N S t u r u n e M . n a r a k a b e k i d a jr e t a l u m t a p m e ti d r i

a - 30 -3989-2000 sistem

r e l k n i r p

s dikena ldengan 2 macam , yatiu sprinkler berdasarkan arah

n a d n a r a c n a

p sprinkler eb rdasarkan kepekaan terhadap suhu .Beirku t

a l a p e k i s a k if i s a l

k sprinkler :

)

1 Berdasarkanarahpancaran:

)

a Pancarankeata .s

)

b Pancarankebawah.

)

c Pancaranarahdinding.

)

2 Berdasarkankepekaant erhadaps uhu:

)

a Warnas egel

) 1

( Warnapuithpadat emperatu r93oC .

) 2

( Warnabriupadat emperatu r141oC .

) 3

( Warnakuningpadat emperatu r182oC .

) 4

(50)

commit to user

4 3

) 5

( Tidakberwarnapadat emperatu r68oC /74oC .

)

b Warnacariandalamt abunggelas

) 1

( Warna ijnggapadat emperatu r53oC .

) 2

( Warnamerahpadat emperatu r68oC .

) 3

( Warnakuningpadat emperatu r79oC .

) 4

( Warnahjiaupadat emperatu r93oC .

) 5

( Warnabriupadat emperatu r141 oC .

) 6

( Warnaungupadat emperatu r182oC .

) 7

( Warnahtiampadat emperatu r201oC /260oC .

.

d AlarmKebakaran

m r a l

A kebakaran adalah suatu ala t pengindra atau pendeteks i

l a w a t a a s a d n a t u a t a n a t a g n ir e p n a k ir e b m e m t a p a d g n a y n a r a k a b e k

. n a r a k a b e k a y n i d a jr e

t Menuru tKepmen PU No .10/KPTS/2000 ,tujuan

n a r a k a b e k m r a l a n a g n a s a m e

p adalah untuk membe irkan peirngatan

n a k a i n u h g n e p a d a p e

k adanya bahaya kebakaran , sehingga dapa t

t a r u r a d i s i d n o k m a l a d n a t a m a l e y n e p n a d i s k e t o r p n a k a d n it n a k u k a l e m

n a r a k a b e k m a d a m e p s a g u t e p n a k h a d u m e m k u t n u a g u j n a d

. n a r a k a b e k a y n i d a jr e t l a w a k it it i s a k if it n e d i g n e m

/ n e M / 2 0 . r e P . o N r e k a n e m r e P t u r u n e

M 1983alarmdibedakanmenjad i

: u ti a y a y n a jr e k a r a c t u r u n e m s i n e j 2

)

1 Alarmkebakaranyang membe irkan t anda/isyara tberupabuny ikhusu s

.) m r a l A e l b i d u A

( Alarm kebakaran haru s memenuh i syarat-syara t

(51)

commit to user

5 3

)

a Mempunya ibuny isetra riama yang kha ssehingga mudah dikena l

. n a r a k a b e k m r a l a i a g a b e s

)

b Buny ialarm tersebu tmempunya ifrekuens ikejra antara 500-1000

. B d 5 6 l a m i n i m a r a u s n a s a r e k e k t a k g n it n a g n e d z H

)

c Untuk ruangan dengan itngka t kebisingan norma l yang itnggi ,

h i b e l B d 5 l a m i n i m o i d u a m r a l a n a s a r e k e k t a k g n

it itngg i dar i

.l a m r o n n a g n i s i b e k

)

d Untuk r uangan yang kemungkinan digunakan untuk itdu /ri striahat ,

. B d 5 7 l a m i n i m o i d u a m r a l a n a s a r e k e k t a k g n it

)

2 Alarmkebakaranyangmembeirkant anda/isyara tyangt etrangkapoleh

s a l e j a r a c e s a t a m n a g n a d n a

p (VisibleAlarm.)

.

e eD et k rt o Kebakaran

i s k e t e d n e m k u t n u g n a c n a ri d g n a y t a l a h a l a d a n a r a k a b e k r o t k e t e D

i g a b i d r o t k e t e D . n a k a d n it u t a u s i l a w a g n e m n a d n a r a k a b e k a y n a d a

r o t k e t e d , p a s a r o t k e t e d , s a n a p r o t k e t e d : u ti a y s i n e j m a c a m 4 i d a j n e m

I N S ( s a g r o t k e t e d n a d i p a a l a y

n 0 -3 3985-2000 .)

)

1 Detekto rPana s(Hea tDetector)

a y n a d a i s k e t e d n e m n a g n e d h a l a d a i n i r o t k e t e d s i n e j ir a d a jr e k a r a C

m a l a d l a m r o n k a d it g n a y g n a y r u t a r e p m e t n a k i a n e k u a t a n a h a b u r e p

. n a g n a u r u t a

s Detekto rpana sdibag imenjad i3yatiu:

)

a Detekto rbetremperatu rtetapyangbekejrapadabata spanast etrentu

(52)

commit to user

6 3

)

b Detekto ryang bekejra pada kecepatan naiknya temperature ROR

(RateO fRise.)

)

c Detekto r kombinas i yang bekejranya berdasarkan kenaikan

r u t a r e p m e t s a t a b n a d r u t a r e p m e

t dtietapkan maksimum yang

n a k p a t e ti

d Permenake r No . Per . 02/Men/1983 tentang instalas i

k it a m o t o n a r a k a b e

k .

)

3 Detekto rAsap(SmokeDetector.)

t a h il r e t g n a y l e k it r a p i s k e t e d n e m g n a y t a l a h a l a d a p a s a r o t k e t e D

t a p a d r e t p a s a r o t k e t e D . n a r a k a b m e p u t a u s i r a d t a h il r e t k a d it g n a y u a t a

i n e j

2 s yatiu detekto r asap opitk dan detekto r asap ionisas i

(Permenake r No . Per . 02/Men/1983 tentang instalas i kebakaran

.) k it a m o t o

)

4 Detekto rNyalaAp i(FlameDetector) ./

i r a d r a n i s a y n a d a i s k e t e d n e m n a g n e d a jr e k e b i n i r o t k e t e d s i n e J

h a r e m a r f n i r a n i s g n a b m o l e g a p u r e b g n a y i p a a l a y

n I(RDetector)atau

( t e l o i v a rt l

u UVDetector.)

)

5 Detekto rGas

a y n a jr e k e b g n a y r o t k e t e d t a l a h a l a d a n a r a k a b e k s a g r o t k e t e D

a n o p s e r e m a r a c n a g n e

d danya asap yang berasa ldar ibenda yang

r a k a b r e

t (Permenake r No . Per . 02/Men/1983 tentang instalas i

. ) k it a m o t o n a r a k a b e

k Detekto r in i akan akit f blia dipicu dengan

a d a g n a y r o t k u d n o k i m e s n e m e l e a d a p r u t a r e p m e t n a k i a n e k a y n a d a

(53)

commit to user

7 3

.

9 SaranaPenyelamatJ iwa

.

a Ruteevakuasi

n a m a t a p m e t e k n a r a k a b e k h a r e a d i r a d n a t a m a l e y n e p a n a r a s h a l a d A

g n a y , l a t n o z ir o h n u p u a m l a k it r e v a r a c e s k i a b , n a m a g n a y h a r e a d u a t a

i r a d i s a n i b m o k u a t a r a u l e k n a l a j , r o d ir o k , a g g n a t , u t n i p a p u r e b t a p a d

n e n o p m o

k -komponen tersebut .Ada itga itpe rute penyelama tdri iyang

: u ti a y n a r a k a b e k a y a h a b i r a d i ri d n a k ir a l e m k u t n u n a k a n u g i d t a p a d

)

1 Langsungmenujut empatt erbuka

)

2 Melalu iko irdo rataugang

)

3 Melaluit erowonganataut anggakedapasap /ap.i

t a r a y

S -syaratr uteevakuasi ,yati u:

)

1 Ruteevakuas iharu sbeba sdar ibarang-barangyangdapa tmengganggu

.i a p a c i d h a d u m n a d i s a u k a v e n a r a c n a l e k

)

2 Ko irdo ,r t erowongan,t anggaharu smerupakandaerahaman sementara

t a r u r a d r a u l e k u t n i p n a t a p m e n e p m a l a D . s a g n a d p a s a , i p a a y a h a b i r a d

s u r a

h diatu rsedemikian rupa sehingga dimana saja penghun idapat ,

.) T I X E ( r a u l e k u t n i p u a k g n a j n e m

)

3 Ko irdo r dan jalan kelua r haru s itdak ilcin , beba s hambatan dan

n a l a j k u t n u n a d m 2 , 1 m u m i n i m r o d ir o k k u t n u : r a b e l i a y n u p m e m

. m 2 r a u l e k

)

4 Rute penerangan haru s diber i penerangan yang cukup dan itdak

. a m a t u r e b m u s ir a d g n u t n a g r e t

)

(54)
(55)
(56)
(57)

commit to user

1 4

) 2

( Jika alarm kebakaran berbunyi , segera evakuas i menuju tempa t

l u p m u k r e

b (Muste rPoint )yang telah dtientukan melalui pintu dan

. t a k e d r e t t a r u r a d a g g n a t

) 3

( Jika memungkinkan , seitap orang haru s segera melakukan

. ) r e t u p m o k : h o t n o c ( n a t a l a r e p n a n a m a g n e p

) 4

( Seitap orang yang didatang ioleh tamu haru smempe irngatkan &

. i s a u k a v e s e s o r p m a l a d t u b e s r e t u m a t i g n i p m a d n e m

) 5

( Jangan mencoba untuk mengambi lkembal iapapun ,baik peralatan

t a a s a d a p l a g g n it r e t g n a y i d a b ir p k il i m g n a r a b n u p u a t a r o t n a k

.i s a u k a v e

) 6

( Securtiydanpetuga sevakuas iharuss egeramemeirksas emuar uangan

a d a k a d it a w h a b n a k it s a m e m k u t n u ) i d n a m r a m a k k u s a m r e t( r o t n a k

t a

s upunkaryawanyangt eritngga ldalamr uangan.

) 7

( Usahakanap idapa td liokailsi rdan dipadamkanoleh Securtiydibantu

i g n u b u h a r e g e s , li s a h r e b k a d it a li B . n a r a k a b e k m a d a m e p m it h e l o

k u t n u E S H n e m e tr a p e d u a t a a s u n l E a h a r G g n u d e g n e m e j a n a m k a h i p

a n i D i g n u b u h g n e

m sPemadamKebakaran.

) 8

( Komandan Pemadam Kebakaran memeirntahkan pihak Engineeirng

. n a k u lr e p i d a li b k ir t s il s u r a n a k it a m e m k u t n u

) 9

( Resepsioni sharu smenyampaikan kepada pihak Manajemen tentang

a m a

n -namat amuyangt ercantumdalambukut amu .Bukui n imemua t

a u m e

(58)
(59)
(60)

commit to user

4 4

l o r t n o c e v l a

V (1t ahuns ekail .)

m r a l

A sprinkler(4bulans ekal i&t e salarm6bulans ekail .)

.

c Sistemhydrant

t n a r d y

H (1t ahuns ekail.)

/ g n a l e

S hose (1t ahuns ekail.)

n a g n u b m a

S selang( 1t ahuns ekail.)

.) il a k e s n u h a t 1 ( n a a p i p r e P

t e n i b a c n i a

M /hydrantbox(1t ahuns ekail.)

t s e t n i a r

D (1tahuns ekail.)

e l z z o

N (1t ahuns ekail.)

e c i v e d m r a l

A t(ess eitap4bulans ekail .)

.

d Stiempemadamanapi irngan.

: n e n o p m o K

: k i s i

F tabung,s ege,ls elangt ekanan( 1bulans ekal)i.

)i l a k e s n a l u b 1 ( R A P A l e b a

(61)

commit to user

5 4

.

B KerangkaPemikiran

3 r a b m a

G .BaganKerangkaPemikrian .

1 Bahayagas .

2 Bahayal edakan .

3 Bahayaasap .

4 Bahayar adias i s

a n a p

a i s u n a m r o t k a F

)

1 Mengganggu keamanan dan .t

a k a r a y s a m n a g n a n e t e k )

2 Korban ijwa ,hatrabenda. )

3 Kerusakan ilngkungan. )

4 Terganggunya prose s produks i a

s a j n a d g n a r a

b .

)

5 Namabaikperusahaant urun. s

i n k e T r o t k a

F Fakto rAlam

i s n e t o

P KebakaranGedung

n a d n a h a g e c n e P

n a g n a l u g g n a n e

p SaranaPenyelamatan Jiwa

n a g n a l u g g n a n e P t n e m e g a n a

M Kebakaran a

n a r a s

A i s k e t o r P a n a r a

S k tfi a

n a r a s

(62)

commit to user

5 7

V B A B

N A R A S N A D N A L U P M I S

.

A Simpulan

.

1 Saranaproteks iakit f

.

a Dalam ha lpemasangan keitnggian sebagian APAR itdak sesua idengan

n a u t n e t e

k Peraturan Menter i Tenaga Kerja dan Transmigras i No .

/ 4 0 .r e

P MEN/1980.

.

b Sebagianbesa rAPARyangadad iGrahaElnusas udahexpired.

.

c Belum adacheckil tskhusu suntukpemeirksaanAPAR.

.

d Pemasangan detekto r kebakaran belum disesuaikan dengan fungs i

. n a g n a u r

.

2 Saranapenyelama tijwa

.

a Tanggadarura tGedungGrahaElnusamasihdigunakan untuk l alu ilnta s

a g g n i h e s m u m

u itdaks esua idenganperuntukannya.

.

b Pintu darura t gedung Graha Elnusa kurang sesua i dengan London

& d n a l g n E ( g e R g d l B , ) d n a l s t o c S ( t r a d n a t S g n i d li u B , s t c A g n i d li u B

) s e l a

W danFirePrecauitonActs(1971 )karenapintu t anggadarura tbia s

. h a r a 2 i r a d a k u b i d

.

3 Manajemenpenanggulangankebakaran

i s n a k p a r e n e m h a l e t a s u n l E a h a r

G stem manajemen penanggulangan

i s a s i n a g r o k u t n e b m e m n a g n e d n a r a k a b e

k /itm tanggap darurat , SOP

(63)

commit to user

6 7

. B Saran

.

1 Sebaiknya untuk pemasangan APAR Dry Chemical d lietakkan dengan

r e t e m 2 , 1 n a i g g n it e

k sesua i dengan syara t pemasangan APAR dalam

r e K a g a n e T i r e t n e M n a r u t a r e

P jadanTransmigras iNo .Pe.r04/MEN/1980.

.

2 SebaiknyaAPAR yang sudah expired segera diganit karenakurang eifsien

n a m a d a m e p k u t n

u apabliasewaktu-waktutejrad ikebakaran.

.

3 Sebaiknya dibua tcheckilst APAR secara khusu saga rlebih nudah untuk

r a n e b n a d n a k i s a t n e m u k o d n e

m -bena rmengetahu ikondis iAPAR yang d i

. k e c

.

4 Sebaiknya diadakan sosiailsas i kepada seluruh penghun i gedung aga r

g n e d i a u s e s t a r u r a d a g g n a t n a k i s g n u f m e

m anperuntukannya;

.

5 Sebaiknyapintu t angga darura td idesain ulang dengan bukaan 1 arah saja

i r a d a k u b i d h a w a b g n il a p u t n i p n a d m a l a d e k r a u l h a r a i r a d a k u b i d u ti a y

t a r u r a d a g g n a t r a u l u j u n e m m a l a d h a r

(64)

commit to user

7 7

A K A T S U P R A T F A D

. 0 8 9 1 , I R r e k a n p e

D Permenake r No.Pe .r04/MEN/1980 tentang Syarat-syara t .

n a g n i R i p A m a d a m e P t a l A n a a r a h il e m e P n a d n a g n a s a m e

P Jakatra :

.I R i s a r g i m s n a r T n a d a jr e K a g a n e T n e m e tr a p e D

. 5 8 9 1 , I R r e k a n p e

D Kepmen PU No . 02/KPTS/1985 tentang Ketentuan a

b n a g n a l u g g n a n e P n a d n a h a g e c n e

P haya Kebakaran pada Bangunan g

n u d e

G .Jakatra :DepatremenTenagaKejradanTransmigras iR .I

. 7 9 9 1 , I R r e k a n p e

D Training Materia lK3 Bidang Penanggulangan Kebakaran . .I

R i s a r g i m s n a r T n a d a jr e K a g a n e T n e m e tr a p e D : a tr a k a

J pp :8 ,14 ,17.

. 3 8 9 1 , I R r e k a n p e

D Permenake rNo .Pe r02/1983 tentang Instalas iKebakaran u

A toma itk ..Jaka tra :DepatremenTenagaKejradanTransmigras iR .I

. 9 8 9 1 , O L

I Encyclopaedia o fOccupaitona lHeatlh and Safety Volume I .Third .

n o i s s r e p m

I Internaitona lLabou rOf ifce.

. 7 9 1 . t c A g n i d li u B n o d n o

L Bu lidingStandardandFirePrecauitonActs .London : .t

c A g n i d li u B n o d n o L

, a s u n l

E 2009 .Draf tProsedu rBMAP,J aka tra :PT .Elnusa .Tbk.

, a s u n l

Referensi

Dokumen terkait

Tujuan penelitian ini adalah untuk mengetahui dan menganalisis pengaruh pressure (tekanan), opportunity (kesempatan), rasionalization (rasionalisasi), capability

Sebagai salah satu satu komponen SPF yang berperan dalam menentukan efektivitas dari SPF, personel harus memiliki pengetahuan, keterampilan, serta perilaku yang baik dan memadai

Khususnya pada DAS Siak di Perawang melalui analisis parameter mikrobiologi meliputi: total bakteri, angka lempeng total jamur, Coliform, serta ada tidaknya kontaminasi

Untuk menumbuhkan minat dan motivasi mahasiswa, dosen dapat memberi rangsangan dan dukungan moral dalam belajar writing dengan bantuan media internet yaitu Facebook

Dari latar belakang masalah yang telah dijabarkan tersebut maka peneliti tertarik melakukan penelitian dengan pengembangan penelitian yang telah dilakukan oleh

Dengan demikian kualitas produk adalah suatu usaha untuk memenuhi atau melebihi harapan pelanggan, dimana suatu produk tersebut memiliki kualitas yang sesuai dengan

adalah Maimun (Kasi Pemerintahan) dan dilanjutkan dengan penyerahan stempel kampung pemekaran yang bernama Blang mancung Timur kepada kepala kampung yang bernama Tukiran. Kasi

Keamanan, keindahan dan peningkatan perekonomian masyarakat serta memudahkan mengakses desa lain P1 B Kondisi Jalan Desa Dsn.Rejosari menuju Kedawung Desa Sraten Makadam yang akan