ÉFEKTIVITAS MÉDIA KOMIK
PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH MACA DONGÉNG SISWA KELAS VII C SMPN 29 BANDUNG
TAUN AJAR 2012-2013
SKRIPSI
Diajukeun pikeun Nyumponan Salah Sahiji Sarat pikeun Ngahontal Gelar Sarjana Pendidikan
ku
Ristian Nurhidayanti
NIM 0906028
JURUSAN PENDIDIKAN BAHASA DAERAH
FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SENI
UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA
BANDUNG
Halaman Hak Cipta untuk Mahasiswa S1
ÉFEKTIVITAS MÉDIA KOMIK
PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH MACA DONGÉNG SISWA KELAS VII C SMPN 29 BANDUNG
TAUN AJAR 2012-2013
Oleh
Ristian Nurhidayanti
Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar Sarjana pada Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni
© Ristian Nurhidayanti 2013 Universitas Pendidikan Indonesia
Juni 2013
Hak Cipta dilindungi undang-undang.
LEMBAR PENGESAHAN SKRIPSI
RISTIAN NURHIDAYANTI NIM 0906028
ÉFEKTIVITAS MÉDIA KOMIK
PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH MACA DONGÉNG SISWA KELAS VII C SMPN 29 BANDUNG
TAUN AJARAN 2012-2013
Disaluyuan jeung disahkeun ku: Pangaping I,
Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum NIP 196302101987031001
Pangaping II
Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd NIP 196707101991022001
Kauninga ku
Pupuhu Jurusan Pendidikan Bahasa Daerah Fakultas Pendidikan Bahasa dan Seni
Universitas Pendidikan Indonesia
ÉFEKTIVITAS MÉDIA KOMIK
PIKEUN NGARONJATKEUN KAMAMPUH MACA DONGÉNG SISWA KELAS VII C SMPN 29 BANDUNG
TAUN AJARAN 2012-2013)1
Ristian Nurhidayanti2 ABSTRAK
Penelitian ini dilatar belakangi adanya anggapan bahwa membaca itu sulit. Selain kurangnya inovasi dalam proses pembelajaran, apabila menggunakan teks saja menjadi salah satu penyebab kurangnya minat siswa terhadap pembelajaran membaca. Untuk itu penelitian ini dilaksanakan dengan tujuan untuk mendeskripsikan: (1) kemampuan awal siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung dalam pembelajaran membaca dongéng sebelum menggunakan media komik; (2) kemampuan ahir siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung dalam pembelajaran membaca dongéng sesudah menggunakan media komik dan (3) tingkat efektivitas media komik dalam meningkatkan kemampuan membaca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah kuasi eksperimen dengan menggunakan desain penelitian tes awal dan tes ahir. Sumber data dalam penelitian ini adalah 31 siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung. Proses pengolahan data dalam penelitian ini melalui uji sipat data, uji gain, dan uji hipotesis. Uji sipat data terdiri dari uji normalitas dan uji homogenitas. Hasil uji normalitas menunjukan bahwa distribusi data dalam penelitian ini normal, berdasarkan tes awal ( itung < tabel yaitu -318,29 < 11,3) dan tes ahir ( itung < tabel yaitu -400,46 < 11,3). Melalui uji hipotesis yang menggunakan taraf kepercayaan 99% adalah data termasuk homogen ( < ) yaitu 1,85 < 2,46. Sedangkan melalui uji t menggunakan taraf kepercayaan 99% didapatkan hasil ahir ( > ) yaitu 8,04 > 2,46. Karena ada bedanya yang signifikan antara tes awal dan tes ahir, maka hipotesis kerja (Ha) diterima. Artinya media komik efektif untuk meningkatkan kemampuan membaca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung.
1
Penyusunan skripsi ini dibawah bimbingan Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum dan Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd
2
THE EFECTIVENESS OF COMIS MEDIA FOR DEVELOPING THE READING STORIES STUDENT’S FOR CLASS VII C SMPN 29 BANDUNG
PERIOD 2012/2013 1 Ristian Nurhidayanti 2
ABSTRACT
This research has been problems and have opinion reading stories is very difficult. Less than inovations with education proses, If they are will be using text and the students not have respons for reading it will be complicated. The research are having a good for descriptions they are: (1) basic skill for students class VII C SMPN 29 Bandung in to education for reading stories (dongéng) before using comic media; (2) the last skill student class VII C SMPN 29 Bandung in education reading stories (dongéng) student VII C SMPN 29 Bandung. This research will be using the methods of eksperiments kuation by using research test design and the last test. Sources of the data students in this research is 31 students class VII C SMPN 29 Bandung. The process of this data using test data, test gain, hypothesis test. They are have 2 test, normality test and homogen test. This score is showing normality for distribution data and the reseraches is normally . According first text ( -account < tabel = -318,29 < 11,3) the last test ( account < tabel – 400,46 < 11,3). By using hypothesis 99% with all the datas are includes for using hyphotesis because of the standar 99% and this data is homogen (F account < F tabel), its 1,85 < 2,46. By using T belives the standard 99% will getting the last score ( > ) is 8,04 < 2,46 its happened because they are has been significant between first test and the last test, its mean hypothesis working (Ha) will be received). It’s having means hyphothesis are effective with comics as the media for developing the reading stories of the student’s for class VII C SMPN 29 Bandung.
1
This script is guided by Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum and Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd
2
DAPTAR EUSI
LEMBAR PENGESAHAN ... i
PERNYATAAN ... ii
PANGJAJAP ... iii
CATUR PANUHUN ... iv
ABSTRAK ... vii
DAPTAR EUSI ... viii
DAFTAR TABEL ... xii
DAPTAR BAGAN ... xiv
DAPTAR LAMPIRAN ... xv
DAPTAR SINGGETAN ... xvi
BAB I BUBUKA ... 1
1.1 Kasang Tukang Masalah ... 1
1.2 Identifikasi jeung Rumusan Masalah ... 5
1.2.1 Identifikasi Masalah ... 5
1.2.2 Rumusan Masalah ... 5
1.3 Tujuan Panalungtikan ... 6
1.3.1 Tujuan Umum ... 6
1.3.2 Tujuan Husus ... 6
1.4 Mangpaat Panalungtikan ... 6
1.4.1 Mangpaat Téoritis ... 6
1.4.2 Mangpaat Praktis ... 6
BAB II ULIKAN TÉORI, RARAGA PIKIR, JEUNG HIPOTÉSIS
PANALUNGTIKAN ... 9
2.1 Ulikan Téori ... 9
2.1.1 Média Pangajaran ... 9
2.1.1.1 Wangenan Média Pangajaran ... 9
2.1.1.2 Fungsi Média Pangajaran ... 10
2.1.1.3 Mangpaat Média Pangajaran ... 12
2.1.1.4 Kamampuh Média Pangajaran ... 14
2.1.1.5 Kalungguhan Média Pangajaran ... 15
2.1.1.6 Kriteria Média Pangajaran ... 15
2.1.2.4 Kaunggulan jeung Kahéngkéran Média Komik ... 19
2.1.2.4.1 Kaunggulan Média Komik ... 19
x
3.1 Lokasi Jeung Subjek Panalungtikan ... 38
3.1.1 Lokasi Panalungtikan ... 38
3.6 Proses Pengembangan Instrumen ... 42
BAB IV DESKRIPSI JEUNG ANALISIS KAPARIGELAN MACA
DONGÉNG NGAGUNAKEUN MÉDIA KOMIK SISWA KELAS VII C
SMPN 29 BANDUNG ... 56
4.1 Kamampuh Maca Dongéng Siswa Kelas VII C SMPN 29 Bandung ... 56
4.1.1 Kamampuh Awal Saméméh Ngagunakeun Média Komik ... 57
4.1.2 Kamampuh Ahir Saméméh Ngagunakeun Média Komik ... 59
4.2 Éfektivitas Kamampuh Maca Dongéng Ngagunakeun Média Komik ... 61
4.2.1 Uji Sipat Data Prétés ... 61
4.2.1.1 Uji Normalitas Skor Prétés ... 61
4.2.1.2 Uji Normalitas Skor Postés ... 66
4.2.1.3 Uji Homogenitas ... 70
4.3 Tingkat Kamampuh Maca Ngagunakeun Média Komik ... 73
4.3.1 Tingkat Kamampuh Aspek-Aspek Maca Dongéng ... 73
4.3.1 Ningkatna Kamampuh Maca Dongéng Ngagunakeun Média Komik ... 77
4.4 Kaéfektifan Média Komik dina Maca ... 79
4.4.2 Uji Hipotésis ... 79
4.4.1 Pedaran Kaéfektifan Média Komik Dina Ngaronjatkeun Kamampuh Maca Dongéng Siswa Kelas VII C SMPN 29 Bandung ... 83
BAB V KACINDEKAN JEUNG REKOMÉNDASI ... 85
5.1 Kacindekan ... 85
5.2 Rekoméndasi ... 86
DAFTAR PUSTAKA ... 87
LAMPIRAN-LAMPIRAN ... 89
BAB I
BUBUKA
1.1Kasang Tukang Masalah
Atikan atawa pendidikan mangrupa pendewasaan pikeun peserta didik dina mekarkeun bakat, poténsi jeung kaparigelanna, ngaliwatan diajar dipiharep peserta didik bisa ngaronjatkeun préstasi diajarna. Hal ieu luyu jeung katerangan Munib (2004:34):
“Pendidikan nya éta usaha sadar jeung sistematis, anu dilakukeun ku jalma-jalma anu miboga tanggung jawab pikeun mangaruhan peserta didik atawa siswa sangkan miboga sifat jeung tabiat saluyu jeung cita-cita pendidikan”. Dina prosés diajar, aya dua unsur anu penting nya éta métode pangajaran jeung média pangajaran. Dua aspék ieu raket patalina dina kagiatan diajar. Biasana nalika métode pangajaran dipilih, kudu disaluyukeun jeung média pangajaran anu rék ditepikeun dina kagiatan diajar.
Média miboga fungsi salaku nu mawa informasi ti sumber (guru) ka penerima (siswa). Sedengkeun métode nya éta prosedur pikeun ngabantu siswa dina narima jeung ngolah informasi pikeun ngahontal tujuan pembelajaran.
Dunya atikan raket patalina jeung média pangajaran, dina kagiatan pangajaran ayana média salaku métode, media miboga fungsi keur ngirut siswa sangkan siswa bisa leuwih rancagé, nalika lumangsungna kagiatan pangajaran. Dina nangtukeun média pangajaran teu bisa sagawayah, sabab média pangajaran kudu saluyu jeung karakteristik siswa.
Sakumaha Peraturan Daérah Provinsi Jawa Barat no.5 Taun 2003 ngeunaan Pemeliharaan Bahasa, Sastra, dan Aksara Daérah, yang menetapkan bahasa
Daérah, antara lain bahasa Sunda, diajarkan di pendidikan dasar di Jawa Barat.
Basa mangrupa pakakas penting dina kahirupan masarakat, sabab basa mangrupa alat komunikasi anu kacida pentingna boh dina kahirupan sapopoé boh dina dunya atikan. Dina dunya atikan aya opat kaparigelan ngagunakeun basa nya éta ngawengku kaparigelan ngaregepkeun, kaparigelan nyarita, kaparigelan nulis, jeung kaparigelan maca. Kaopat kaparigelan ieu raket patalina anu sok disebut catur tunggal. Tiap hiji kaparigelan raket patalina anu hubunganna kana proses mikir.
Nurutkeun Hodgson dina Tarigan (2008:7), maca nya éta hiji prosés anu dilakukeun sarta digunakeun ku anu maca pikeun nyangking pesen atawa informasi, anu hayang ditepikeun ku panulis ngaliwatan média kecap atawa bahasa tinulis.
Tina opat kaparigelan diluhur, nulis mangrupa hiji kaparigelan ngagunakeun basa. Maca ogé bisa mangrupa alat pikeun komunikasi dina dunya atikan, nya éta komunikasi pikeun makna jeung lambang-lambang tinulis. Maca ogé mangaruhan kana prosés mikir dina kagiatan atikan, sabab ku loba maca siswa bisa ngébréhkeun eusi pikiran, gagasan, jeung pamadegan anu aya dina uteukna. Makna bacaan biasana aya dina pikiran nu maca. Gagasan biasana bisa kanyahoan ku balarea lamun maké hiji pakakas nya éta basa.
Ditinggali dina fungsina maca mangrupa pakakas komunikasi anu henteu langsung. Maca kacida pentingna pikeun dunya atikan, sabab maca bisa mantuan siswa dina prosés mikir. Biasana siswa anu boga kalangenan maca sok gampang nalika ngébréhkeun eusi uteukna kana wangun tinulis. Luyu jeung tujuan maca nya éta pikeun nyangking informasi, ngawengku eusi, jeung maham kana makna bacaan.
Maca téh nya éta maham kana pola-pola basa tina gambaran tulisanna, (Lado 1976:132 dina Tarigan 2008:9).
3
Numutkeun Budi Rahayu Tamsyah (1996:121) dongéng nya éta carita rékaan anu méré kesan pamohalan tur ukuranna parondok. Eusi dongéng téh umumna ngandung atikan moral. Upamana waé jalma bener tangtu waé meunang pahala, jalma salah anu tangtu bakal meunang cilaka atawa siksaan, atawa kudu hirup sauyunan ambeh repeh rapih. Dongéng téh tara kanyahoan saha anu ngarangna, jeung biasana sumebarna sacara lisan.
Dina permasalahan-permasalahan anu aya diluhur kudu aya hiji metodé pangajaran nu nyumponan sangkan masalah ieu bisa réngsé, terus bisa ngahudang siswa sangkan siswa bisa resep kana maca. Metodé alternatif ieu dipaké pikeun pangajaran pikeun ngaronjatkeun kamampuh siswa maca dongéng ngagunakeun média komik.
Criticos dina Daryanto (2010:5) nétélakeun yén média téh mangrupa salah sahiji komponén komunikasi, nya éta salaku nu mawa pesan ti komunikator keur komunikan.
Biasana média digunakeun salaku rangsangan keur siswa dina ngahudang karancagéan atawa imajinasi siswa dina hiji pangajaran. Média ogé dipaké sangkan siswa henteu ngarasa bosen atawa monoton dina kagiatan pangajaran.
Gagne jeung Brigs dina Arsyad (2011:4) nétélakeun yén média pangajaran nya éta sarana fisik pikeun nepikeun matéri pangajaran, saperti buku, pilem, vidéo, kasét, poto, gambar, grafik, TV, komputer, jeung sajabana. Sedengkeun
komik nya éta wangun kartun anu ngébréhkeun karakter jeung ngalarapkeun hiji carita dina runtuyan anu deukeut kaitanna jeung gambar sarta dirancang pikeun méré hiburan ka nu maca (Daryanto 2011:117).
Biasana préstasi siswa di sakola sok dipatalikeun kana permasalahan diajarna di sakola, dina maham matéri. Dina ngagunakeun média ogé, teu sakabéh kagiatan diajar bisa ngagunakeun média pangajaranna.
Ieu panalungtikan lain mangrupa panalungtikan munggaran sabab saméméhna geus aya panalungtik séjén anu nalungtik kaéfektifan média komik pikeun kaparigelan maca, kalawan judul “Efektivitas Media Komik pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Maca Pamahaman Dongeng” anu ditalungtik ku Luxaz Priansyah taun 2011, nu kabuktian média komik téh éfektif jadi média pangajaran dina maca pamahaman téh jeung bisa ngaronjatkeun kaparigelan maca pamahaman siswa.
Panalungtikan ngeunaan média komik anu kadua nya éta dipatalikeun kana kaparigelan nulis hususna dina karangan narasi, anu judulna "Media Komik dina Pangajaran Nulis Karangan Narasi (Studi Kuasi Éksperimén ka Siswa Kelas VII A SMP Negeri 15 Bandung Taun Ajaran 2011/2012)" anu ditalungtik ku Pupung Ratnaningrum taun 2012.
Ieu panalungtikan téh ngabahas ngeunaan éfektivitas média komik dina ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng, saméméhna pretes tuluy ngabahas dongéng naon anu jadi bahan bacaan pikeun pangajaran, sabada siswa maham eusi carita siswa diperedih sangkan siswa bisa ngajawab patalékan anu bakal jadi bahan post-test.
Dina ieu panalungtikan mah média komik téh dipaké pikeun ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng, ku cara siswa dibéré média komik salaku média dina pangajaranna, komik didieu pikeun ngarangsang siswa dina ngébréhkeun eusi pikiran kucara siswa dibéré runtuyan komik, pikeun ngajawab patalékan sabada pangajaran réngsé.
Éta média komik éta dipiharep bisa ngirut siswa sangkan leuwih rancagé, leuwih resep kana maca jeung bisa mantuan ngahudang imajinasi siswa dina ngébréhkeun ide anu aya dina uteukna, pikeun nyusun kajadian-kajadian anu aya dina média komik.
5
1.2 Identifikasi jeung Rumusan Masalah
1.2.1 Identifikasi Masalah
Dumasar kana permasalahan-permasalahan anu dipedar dina kasangtukang, nya éta dina kagiatan pangajaran kurang ngirut minat siswa kana pangajaran maca dongéng. Loba siswa anu sok horéam nalika pangajaran dongéng téh, sabab ninggali bahan bacaeunna leuwih ti sakaca, jeung biasana dina pangajaran maca mah siswa téh sok rada kurang resep.
Hususna dina kaparigelan maca, loba pisan masalah anu mangaruhan siswa, dina kagiatan pangajaranna. Ku ayana permasalahan-permasalahan anu ngajurung pikeun diayakeunna panalungtikan anu dipatalikeun kana kamampuh maca dongéng, kucara ngaggunakeun média komik dina pangajaran. Sangkan bisa ngirut minat siswa dina pangajaran maca hususna dina maca dongéng.
Dina ieu panalungtikan, diidéntifikasi ngeunaan kumaha cara ngaronjatkeun kaéfektifan média pembelajaran, dina ngahontal préstasi diajar siswa sacara gembleng, tangtuna lega teuing ambahanna.
Sangkan leuwih muser dumasar kana kasang tukangna, ieu panalungtikan diwatesanan kana éfektivitas media komik pikeun ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng siswa kelas vii c smpn 29 bandung.
1.2.2 Rumusan Masalah
Saluyu jeung kasang tukang masalah anu dipedar di luhur, ieu di handap diébréhkeun rumusan masalah dina wangun kalimah pananya.
1) Kumaha kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik?
2) Naha aya anu beda dina kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik?
1.3Tujuan Panalungtikan
1.3.1 Tujuan Umum
Tujuan umum dina ieu panalungtikan nya éta pikeun mikanyaho signifikansi kasuksésan média komik kana kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung.
1.3.2 Tujuan Husus
Anu jadi tujuan khusus dina ieu panalungtikan nyaéta ngadéskripsikeun hal-hal ieu di handap.
1) Ngadeskripsikeun kamampuh maca siswa kelas VII C dina maca dongéng.
2) Ngadeskripsikeun bédana kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C saméméh jeung sabada ngagunakeun Média Komik dina maca dongéng. 3) Ngadeskripsikeun média komik dina ngaronjatkeun kamampuh maca
dongéng siswa kelas VII C.
1.4Mangpaat Panalungtikan
1.4.1 Mangpaat Téoritis
Mangpaat téoritis dina ieu panaluntikan téh nya éta pikeun ngeuyeuban wangun média dina pangajaran maca dongéng. Salian ti éta dipaharep ogé bisa méré sumbangan pangaweruh dina mekarkeun élmu pangaweruh anu sabenerna, jeung bisa leuwih ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng dina nyangkem eusi pangajaran di sakola, hususna dina nyangkem matéri pangajaran maca dongéng.
1.4.2 Mangpaat Praktis
Aya sababaraha mangpaat anu sipatna praktis, diantarana pikeun: 1) Pikeun Guru
7
2) Pikeun Siswa
Bisa ngaronjatkeun kamampuh maca siswa, kaparigelan maca raket patalina jeung kaparigelan nulis biasana anu kamampuh maca alus mah sok tara hésé dina ngébréhkeun eusi uteukna, sabab kandaga kecapna tangtu leuwih loba. Ku cara ngagunakeun komik salaku média pangajaranna didieu nya éta komik téh ngan saukur bacaeun hungkul, ogé keur pangdeudeul jeung pangrojong pangaweruh kabasaan dina kontéks ieu nya éta kekecapan.
3) Pikeun Panalungtik
Bisa ngamangpaatkeun panalungtikan sangkan nambahan pangaweuruh dina ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng pikeun tingkat SMP kelas VII ku cara ngagunakeun komik salaku média pangajaranna.
4) Pikeun Lembaga Atikan
Bisa nambahan koléksi référénsi paélmuan basa, utamana hasil panalungtikan ieu aya patalina jeung dunya atikan pikeun bahan pangajaran Bahasa Sunda ngeunaan maca dongéng pikeun kelas VII di sakola-sakola.
1.5Raraga Tulisan
BAB III
MÉTODE PANALUNGTIKAN
3.1Lokasi jeung Subjek Panalungtikan
3.1.1 Lokasi Panalungtikan
Ieu panalungtikan dilaksanakeun di SMPN 29 Bandung nu alamatna JL.Geger Arum No.11A Telepon. 022-2012579 Bandung 40154.
3.1.2 Subjek Panalungtikan
3.1.2.1Populasi
Nurutkeun Arikunto (2010:173) populasi nya éta sakabéh subjek panalungtikan anu aya patalina jeung masalah anu baris ditalungtik. Populasi dina ieu panalungtikan nya éta sakabéh siswa SMPN 29 Bandung, tapi kusabab samporetna waktu, sarta kaayaan siswa, ku kituna nu jadi objek dina panalungtikan ieu di watesanan nya éta ukur kelas VII C.
3.1.2.2Sampel
Nurutkeun Arikunto (2010:174) sampel téh nya éta sabagian tina populasi anu ditalungtik. Dina ieu panalungtikan nu jadi sampel data nya éta siswa kelas VII C anu jumlah siswana 31 urang.
Tabel 3.1 Jumlah Siswa Kelas VII C
Kelas Awéwé Lalaki Jumlah
VII C 17 14 31
3.2Desain Panalungtikan
(2010:123) ngabagi jenis desain panalungtikan jadi dua nya éta Pre Experimental Design jeung True Experimental. Pre Eksperimental sok disebut oge panalungtikan anu teu sabenerna, anu disebut ku istilah “ Quasi Ekesperiment”.
Metodé panalungtikan anu dipaké dina ieu panalungtikan nya éta quasi eksperimen. Nurutkeun Arikunto (2010 : 123) aya tilu jenis desain panalungtikan dina kategori pre eksperimental desain 1) One Shot Case Study, 2) Pre-Test jeung Post-Test, 3) Static Group Comparison. Dina ieu panalungtikan desain anu
digunakeun nya éta Pretest jeung Postest anu bakal digambarkeun dina bagan dihandap :
Tabel 3.2 Bagan Prétést jeung Postést (kuasi eksperimen)
O1 X O2
Dina panalungtikan ilmiah, biasana miboga dadasar métode anu bisa dipertanggungjawabkeun bebeneranna. Panalungtikan ilmiah ogé mangrupa hal anu sistematis, émpiris sarta kritis. Panalungtikan ilmiah téh mangrupa tarékah pikeun meunangkeun bebeneran hiji élmu pangaweruh.
Métode panalungtikan nya éta métode studi anu dilakukeun panalungtik ngaliwatan panalungtikan anu sampurna kana hiji masalah, nepika meunangkeun bongbolongan atawa solusi anu saluyu jeung éta masalah. Hal ieu luyu jeung pamanggih Jujun S. Suriasumantri dina Sugiono (2012:9) nétélakeun yén :
40
miboga tujuan pikeun ngungkulan masalah-masalah anu aya dina kahirupan anu praktis”.
Nurutkeun Sugiono (2012:13) métode kuantitatif disebut ogé métode tradisional, sabab métode ieu geus lila nepika jadi tradisi salaku métode pikeun hiji panalungtikan. Métode ieu disebut métode kuantitatif sabab data panalungtikan mangrupa angka-angka jeung analisis ngagunakeun statistik.
Dina ieu panalungtikan di deskrifsikeun opat kalimat anu patali jeung ieu panalungtikan:
1) Kamampuh maca siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung taun ajaran 2012–2013 dina pangajaran maca dongéng saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik;
2) Kamampuh maca siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung dina pangajaran maca dongéng sabada ngagunakeun média komik;
3) Bedana kamampuh maca siswa dina prétés jeung postes dina pangajaran maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung; jeung
4) Éfektivitas média komik dina ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung.
Tujuanna nya éta pikeun ngira-ngira kaayaan anu bisa kahontal ngaliwatan eksperimén anu sabenerna, tapi teu aya pengontrolan atawa manipulasi data kana variabel anu relevan. Salian ti éta, ayana métode dina hiji panalungtikan nya éta pikeun ngajawab hipotesis anu geus dirumuskeun.
3.4Wangenan Operasional
Wangenan operasional nya éta wangenan sacara umum ngeunaan variabel-variabel boh éta variabel-variabel bebas boh variabel-variabel kauger. Sangkan leuwih museur tur teu salah nafsirkeun dina ngalaksanakeun panalungtikan, baris dipedar istilah-istilah anu aya patalina jeung judul panalungtikan:
2) Média Komik nya éta hiji carita anu ngagunakeun gambar-gambar anu disusun pikeun ngawangun runtuyan hiji carita, biasana komik dicitak dina kertas anu lengkepan ku ballon speak sarta ditambahan ku kekecapan salaku panglengkep. Anu dimaksud média komik dina ieu panalungtikan nya éta carita “Sasakala Situ Bagendit” anu dijieun kana wangun komik, dipaké pikeun média pangajaran sangkan ngabantuan siswa dina ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng.
3) Kamampuh Maca dongéng nya éta kamampuh siswa dina nyangking atawa maham kana eusi carita saméméh jeung sabada ngagunakeun media pangajaran, pikeun maham eusi carita aya opat unsur nya éta unsur tema, unsur galur, unsur palaku jeung unsur latar.
Jadi udagan dina panalungtikan ieu nya éta pikeun maluruh sajauh mana signifikansi kasuksesan média komik dina ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng keur siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung.
3.5Instrumén panalungtikan
Dina ieu panalungtikan panulis ngagunakeun tés salaku instrumén panalungtikanna. Instrumén dina kagiatan panalungtikan mangrupa bagian anu kacida pentingna, lantaran bisa mangaruhan kana data panalungtikan. Tes dilakukeun pikeun ngukur kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C saméméh jeung sabada maham eusi materi dongéng, salila ngagunakeun média komik salaku média pangajaranna.
Tes dilakukeun pikeun ngumpulkeun data, nya éta pikeun ngukur kamampuh siswa dina maham eusi carita dongéng, dina ieu panalungtikan tes dilakukeun dua kali, nya éta saméméh ngagunakeun média komik atawa Prétést jeung tes anu kadua nya éta sabada ngagunakeun média komik atawa Postés.
42
belas soal, sangkan leuwih jéntré, ieu di handap baris dipedar kisi-kisi soal prétés jeung postés.
Tabel 3.3
Kisi-Kisi Soal Prétés Jeung Postés
Standar Kompetensi Materi Indikator No Soal
7.3 Mampuh maca pikeun
(Dongéng anu digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta dongéng Sasakala Situ Bagendit)
3.6Proses Mekarkeun Instrumen
komik (prétés), boh anu dilaksanakeunna sabada ngagunakeun média komik (postés).
Saméméh digunakeun éta tés kudu geus dipikanyaho validitasna. Kukituna instrumen ieu kudu di uji cobakeun heula ka siswa kelas VII SMPN 29 Bandung. Tina hasil uji coba ieu dipaké pikeun nangtukeun validitasna, jeung mikanyaho kualitas instrumén anu rék digunakeun.
Dina nangtukeun validitasna, data nu geus kakumpul diolah heula, léngkah-léngkana saperti dihandap :
1) Mariksa hasil tés, tuluy méré skor. Katangtuan bobot soal jeung jumlah skor bisa katitén tina tabel dihandap.
Tabel 3.5
Bobot Soal Jeung Skor Tés
No Wangun Tes f BS JS
1 Pilihan Ganda 15 1 15
Jumlah 15 15
Keterangan :
f = Jumlah Soal BS = Bobot Soal JS = Jumlah Soal
Rumus anu digunakeun nya éta :
SK =
∑
∑44
Katerangan : SK = skor
B = jumlah jawaban bener S = jumlah jawaban salah O = option
2) Nguji Validitas Tés
Pikeun nguji instrumén panalungtikan naha nyumponan standar kritéria atawa heunteu, perlu dilakukeun uji coba instrumén. Panalungtikan ngagunakeun rumus product moment, nya éta:
=
√ ∑ ∑ – ∑ ∑ ∑ ∑ – ∑= korelasi antara variabel X (prétés) jeung variabel Y (postés) dua variabel anu di korelasikeun ( X- jeung Y- )
∑ = jumlah kalian X jeung Y = kuadrat tina X
= kuadrat tina Y
Tina hasil uji coba instrumén ka responden kapaluruh data kalayan ngagunakeun aplikasi SPSS (Statistical Passage For Science) nya éta instrumén anu digunakeun geus valid.
3) Nguji Reliabilitas tés
=
∑ ∑
Saenggeus diitung ngagunakeun aplikasi SPSS kapaluruh data:
Reliability Statistics
Cronbach's
Alpha N of Items
.653 5
0,000 – 0,199 Handap Pisan 0,200 – 0,399 Handap 0,400 – 0,599 Sedeng
0,600 – 0,799 Luhur
0,800 – 1,000 Luhur Pisan
Tina data anu katinggal diluhur, kapaluruh yén data anu digunakeun geus reliabel kalayan luhur.
t =
√
– ∑ ∑46
3.7Tehnik Ngumpulkeun Data
Pikeun ngumpulkeun data dina ieu panalungtikan digunakeun tehnik tés. Aya dua kali tés nya éta prétés jeung postés. Ari prak-rakanna ngumpulkeun data dilaksanakeun make léngkah-léngkah di handap:
1) Asup ka kelas, tuluy ngalakukeun prétés;
2) Ngajarkeun dongéng ngagunakeun média komik; 3) Ngalakukeun postés.
3.8Tehnik Ngolah data
Saenggeus data kakumpulkeun tuluy data diolah pikeun mikanyaho jawaban tina pasualan-pasualan anu aya dina ieu panalungtikan. Data anu diolah nya éta hasil tina prétés jeung postés.
3.8.1 Analisis Hasil Tes
1) Mariksa hasil tés pretes jeung postest, dituluykeun ku méré skor. Anu tujuanana pikeun mikanyaho rata-rata peunteun siswa, pikeun mikanyaho normalitas data ngaliwatan uji normalitas, sedengkeun pikeun mikanyaho homogen henteuna varians sampel kudu ngaliwatan uji homogenitas;
2) Ngadeskripsikeun hasil tes dina wangun tabel peunteun anu nyoko kana kriteria anu geus ditangtukeun;
3) Pikeun meunteun hasil maca siswa digunakeun pedoman meunteun dimana skor maksimal nya eta 15 soal;
4) Méré Peunteun, pikeun meunteun hasil hasil tès pretes jeung postest siswa ngagunakeun pedoman meunteun dimana skor maksimal nya èta 15, skor anu kahontal ku siswa dirobah kalawan ngagunakeun rumus:
n = skor kahontal x 100%
katerangan: presèntase > 73% siswa dianggap mampuh maham dongéng; presèntase < 73% siswa dianggap acan mampuh maham dongéng.
3.8.2 Uji Sipat Data
Dina uji sipat data ngawengku uji normalitas jeung uji homogenitas. Dina ieu panalungtikan uji normalitas pikeun nangtukeun distribusi data, normal atawa henteuna éta data. Anu kadua uji homogenitas variansi anu tujuanna pikeun nangtukeun homogenitas nilai siswa.
3.8.2.1 Uji Normalitas
Uji normalitas miboga tujuan pikeun ngayakinkeun yén kamampuh siswa miboga distribusi anu normal, pikeun nangtukeun data téh miboga sipat anu normal atawa henteu bisa ngagunakeun rumus chi kuadrat ( )
Dina nguji normalitas peunten aya sababaraha lengkah anu kudu dilaksanakeun pikeun mikanyaho yén data téh mibanda sipat normal atawa henteuna , diantarana :
1) Nyieun Tabel Frekuensi peunteun :
Tabel 3.7
Frekuensi Peunteun
No Skor (X) f f.x f.
48
2) Ngitung rata-rata (mean) peunteun prétés.
X =
∑Keterangan :
X = rata-rata (mean) f = frékuensi
N = lobana data
3) Ngitung Standar Deviasi.
SD = √ ∑ ∑
4) Nyieun Tabel Frekuensi Observasi jeung Frekuensi Ékspektasi.
Tabel 3.8
Frekuensi Observasi jeung Frekuensi Ékspektasi
Kelas
a. Nangtukeun jumlah kelas
k = 1+ 3,3 log n
b. Ngitung rentang (r)
r = skor panggeudena – skor pangleutikna
c. Ngitung panjang kelas (p)
P =
d. Ngitung nilai tengah antara interval handap jeung luhur (bk).
e. Ngitung Z
Z =
50
f. Nangtukeun legana kelas interval (L)
L =
–
g. Ngitung frekuensi obsevasi (oi)
h. Ngitung frekuensi ekspektasi (Ei)
Ei = n x L
i. Nangtukeun Chi Kuadrat
= ∑
5) Nangtukeun Derajat Kebebasan (db).
6) Nangtukeun Chi Kuadrat tina daftar.
7) Nangtukeun Normalitas.
1. itung < tabel, hartina distribusi normal ; 2. itung > tabel, hartina distribusi teu normal. Nangtukeun x2 tabel kalawan tingkat kepercayaan 99%.
3.8.2.2Uji Homogenitas
Uji Homogenitas dilakukeun pikeun mikanyaho homogen henteuna sampel tina populasi anu sarua. Pikeun nangtukeun uji homogenitas, léngkah – léngkahna na saperti dihandap :
1) Nangtukeun skor variabel x masing-masing kelompok prétés jeung postés
a. Variabel x prétés
∑ f = ... ∑ (f ) =...
b. Variabel x postés
∑ f = ... ∑ (f ) = ...
52
a. Variasi prétés ( )
=
∑ ∑
b. Variasi postés ( )
= ∑ – ∑
3) Ngitung harga variasi (f)
F =
4) Ngitung darajat kabebasan (db)
5) Nangtukeun F tabel
Nilai F tabel kalayan ngagunakeun tabel taraf kapercayaan 99%, db 30 mangka kapanggih nilai f nya éta 2,46
6) Pikeun nangtukeun homogen atawa teu homogen ngagunakeun rumus saperti dihandap :
1) < , hartina variasi sampel homogén. 2) < , hartina variasi sampel teu homogén.
3.9 Uji Gain jeung Uji Hipotesis
3.9.1 Uji Gain
Uji gain dilakukeun pikeun mikanyaho bedana rata-rata jeung hasil prétés jeung hasil postés. Tina hasil uji gain ieu bisa menangkeun gambaran ngeunaan pangaruh média komik dina ngaronjatkeun kaparigelan maca dongéng pikeun kelas VII C SMPN 29 Bandung taun ajaran 2012/2013. Pikeun nangtukeun uji gain léngkah-léngkahna saperti dihandap:
Tabel 3.9
Uji Gain (d) Tingkat Kaparigelan Maca Dongéng
54
3.9.2 Uji Hipotesis
Pikeun nangtukeun uji hipotesis digunakeun léngkah-léngkah: 1) Nyieun tabèl uji jumlah rata-rata pretès jeung postés
Tabel 3.10
Tabèl Uji Jumlah Rata-Rata Pretès Jeung Postès
No Pretès Postés d d2 Xd (d-Md)
2) Nangtukeun (mean) tina hasil prétés jeung postés ngagunakeun rumus
Md =
∑3) Ngitung darajat kabebasan (db)
4) Ngitung t
t =
√∑
Ditarima henteu hipotesisna ngagunakeun kriteria di handap.
a) Lamun > , hartina hipotesis ditarima, yén média komik téh éfektif dina ngaronjatkeun kaparigelan maca dongéng kelas VII C SMPN 29 Bandung.
BAB V
KACINDEKAN JEUNG REKOMÉNDASI
5.1Kacindekan
Dumasar hasil panalungtikan éfektivitas média komik dina ngaronjatkeun kaparigelan maca dongéng pikeun siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung, taun ajar 2012-2013, bisa dicindekkeun kieu.
1) Kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung taun ajar 2012-2013, saméméh ngagunakeun média komik rata-rata siswa can mampuh (6,53) dina pangajaran maca dongéng. Sabada ngagunakeun média komik ningkat jadi mampuh (7,8);
2) Aya beda anu signifikan antara kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung taun ajar 2012-2013 saméméh jeung sabada ngagunakeun média komik salaku média pangajaranna. Siswa kelas VII C SMPN Bandung saméméh ngagunakeun média komik nya éta 38,70% geus mampuh, jeung 61,29% siswa acan mampuh kana pangajaran maca dongéng. Sabada ngagunakeun média komik, kamampuh siswa aya parobahan nya éta siswa anu geus mampuh dina pangajaran maca dongéng ngaronjat jadi 77,41% siswa anu can mampuh aya 22,58%. 3) Média komik bisa ngaronjatkeun kamampuh siswa VII C dina
Bisa dicindekkeun yén hipotesis kerja (Ha) ditarima jeung hipotésis nol (ho) ditolak. Hal ieu nuduhkeun yén média komik éfektif pikeun ngaronjatkeun maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung taun ajar 2012-2013. Tina uji hipotesis anu ngahasilkeun > nya éta 8,04 > 2,46. Hartina média komik téh éfektif pikeun ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng.
5.2Rekoméndasi
Sabada dilaksanakeun panalungtikan ngeunaan kamampuh maca dongéng ngagunakeun média komik di kelas VII C SMPN 29 Bandung taun ajaran 2012-2013, aya sababaraha rekoméndasi saperti di handap.
1) Média komik geus kabuktikeun éfektif bisa ngaronjatkeun kamampuh maca dongéng siswa kelas VII C SMPN 29 Bandung. Ku kituna média komik bisa digunakeun teu ngan saukur pikeun kamampuh maca dongéng hungkul, tapi guru mata pelajaran bisa ngagunakeun média komik pikeun ngaronjatkeun kaparigelan maca lianna;
2) Média komik anu digunakeun pikeun pangajaran maca diusahakeun kudu saluyu jeung jeung umur siswa;
3) Ayana panalungtikan nu leuwih ngeunaan média komik pikeun materi pangajaran nu lianna bisa leuwih ngabuktikeun kaéfektifan éta média; 4) Pikeun panalungtik anu saterusna dipiharep bisa leuwih asak deui dina
ngarancang pangajaran ngagunakeun média komik salaku média pangajaran; jeung
DAFTAR PUSTAKA
Arikunto, Suharsimi. 2010. Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik. Yogyakarta : Rineka Cipta
Arifin, Zainal. 2012. Penelitiam Pendidikan Metode Dan Paradigma Baru. Bandung : Rosda
Arsyad, Azhar. 2011. Media Pembelajaran. Jakarta : Rajagrafindo Persada Danadibrata, R.A. 2006. Kamus Bahasa Sunda. Bandung : Kiblat
Dananjaja, James. 1997. Foklor Indonesia ilmu gosip, dongéng dan lain-lain. Jakarta : Pustaka Utama Grafiti
Daryanto. 2010. Media Pembelajaran Peranan Sangat Penting Dalam Mencapai Tujuan Pembelajaran. Yogyakarta : Gava Media
Dinas Pendidikan Provinsi Jawa Barat. 2007. Standar Kompetensi dan Kompetensi Dasar Mata Pelajaran Bahasa dan Sastra Sunda. Bandung : Dinas
Pendidikan
Faturohman, Taufik. 1983. Ulikan Sastra. Bandung : Djatnika
Furqon. 2011. Statistika Terapan Untuk Penelitian. Bandung : Alfabeta
Priansyah, Luxaz. 2011. “Efektivitas Media Komik Pikeun Ngaronjatkeun Kamampuh Maca Pamahaman Dongeng (Studi Kuasi Eksperimen ka Siswa X-2 SMAN Pasundan Bandung”. Skripsi FPBS JPBD UPI Bandung : Tidak Diterbitkan
Ratnaningrum, Pupung. 2012. “Media Komik dina Pangajaran Nulis Karangan
Sudjana. 2005. Metoda Statistika. Bandung : Tarsito
Sudjana jeung Rivai. 2011. Media Pengajaran. Bandung : Sinar Baru Algensindo Offset
Sugiono. 2011. Metode Penelitian Pendidikan Pendekatan Kuantitatif, Kualitatif dan R&D. Bandung : Alfabeta
Somadayo, Samsu. 2011. Strategi dan Tehnik Pembelajaran Membaca. Yogyakarta : Graha Ilmu
Sukiman. 2012. Pengembangan Media Pembelajaran. Yogyakarta : Pustaka Insan Madani
Tamsyah, Budi Rahayu. 1996. Pangajaran Sastra Sunda. Bandung : Pustaka Setia Tarigan, Hendri Guntur. 2008. Membaca Sebagai Suatu Keterampiran Berbahasa.
Bandung : Angkasa
Tim Penyusun JPBD UPI. 2008. Palanggeran Ejahan Basa Sunda Edisi Revisi. Bandung : Sonagar Press
