WibunJabar
•
Senin
o
Se/asa
SRQPONMLKJIHGFEDCBA
o
Rabu
o
Kamis
0
Jumat
o
Sabtu
0
Minggu
2
3
17
18
19
4
5
20
21
6
7
22
8
9
10
11
23
24
25
26
12
13
~
15
27
28
29
30
31
OJan
OPeb
o
Mar
OApr
OMei
OJun
0
Jul
0
Ags
OSep
OOId
ONov
ODes
podium
Asep Salahudin
Kandidat doktor UNPAD Bandung,
Dosen di IAILMlPascasarjana
STIELM
BAGAIMANA
p l U l k e c i n - s a n g a t m u l i a d a n m e m -t a a n k e p a d a N a b i S A W s e - b a n g g a k a n i t u , d a n e n g k a u p e r t i d i k a t a k a n M u h a r n - t a k u b a h n y a l i o n t i n b e r k i -m a d I q b a l , " m e n g a l i r b a k l a u d i d a l a m n y a )d a r a h d i d a l a m u r a t - u r a t D a l a m k o n t e k s B u d a y a u m a t n y a . " D a n b i a s a n y a d i J a w a y a n g d i r e f r e s e n t a s i -b u l a n M a u l i d i n i k e c i n t a a n k a n K e s u l t a n a n Y o g y a k a r -i t u d i e k s p r e s i k a n d a l a m t a s e b a g a i p e w a r i s M a t a -b e n t u k p e r i n g a t a n t e r h a d a p r a m , u n t u k m e n y a m b u t h a r i k e l a h i r a n n y a d e n g a n M a u l i d d i s e l e n g g a r a k a n s e g a l a v a r i a s i b u d a y a l o k a l r i t u s S e k a t e n a n ( k o n o n b e r -t e n -t u n y a y a n g d a l a m k o n - a s a l d a r i k a t a s y a h a d a t a i n ) , t e k s k e b u d a y a a n S u n d a s e - a c a r a m e m b e r s i h k a n k e r i s r i n g d i s e b u t M u l u d a n . d a n b e n d a - b e n d a p u s a k a
S e b a g a i m a n a d i r e k a m k e r a m a t l a i n n y a y a n g d i y a -H a j i -H a s a n M u s t a p a d a l a m k i n i m e n g a n d u n g k e k u a t a n " B a b A d a t - a d a t U r a n g P r i a - a d i k o d r a t i , d i s a m p i n g h a -n g a -n d j e u n g S o e n d a l i a n t i d i r n y a t u m p e n g d a n h a l -E t a " b a h w a d a l a m m e - i h w a l r a g a m m a k a n a n n y a n y a m b u t b u l a n R a b i 'u l d e n g a n s e g a l a s i m b o l d i A w a l o r a n g S u n d a d e n g a n b e l a k a n g n y a . M a k a n a n s i g a p m e n y a m b u t n y a d e - y a n g k e m u d i a n d i p e r e b u t -n g a -n u p a c a r a M u l u d a n . D a - k a n d a n d i t e b a r k e s e l u r u h l a m u p a c a r a i t u d i a d a k a n m a s y a r a k a t d e n g a n k e y a -p e n g a j i a n d a n h i d a n g a n b e - k i n a n k e r b e r k a h a n y a n g r a g a m m a k a n a n l a i n n y a m e n y e r t a i n y a .
u n t u k m e n c a r i k e b e r k a h a n U p a c a r a M u l u d a n y a n g s e t a l a h s e b e l u m n y a m e r e k a s a r a j b a l u t a n b u d a y a k o k a l b e b e r e s i h t e r l e b i h d a h u l u . i n i d i s i s i l a i n m e n j a d i p e -D i p e s a n t r e n - p e s a n t r e n t r a - n a n d a k e p a d a k i t a i h w a l j e -d i s o n a l d i a d a k a n p e r l o m - j a k a k u l t u r a s i a g a m a ( I s -b a a n - p e r l o m -b a a n d a n t e n t u l a m ) . I s l a m d a t a n g d e n g a n j u g a a d a l a h p e m b a c a a n p e n g h a r g a a n t i n g g i t e r h a -b i o g r a f i N a b i m e l a l u i K i t a b d a p b u d a y a l o k a l .
a l - B a r j a n j i d a n p e m e n t a s a n A k u l t u r a s i t a g o n i y a n g b e r p u n c a k K o n t e k s t u a l i s a s i a g a m a p ~ ~ a " s y a i r - s y a i r " y a h a - d e n g a n b u d a y a l o k a l y a n g b i b i . , d i c o n t o h k a n d e n g a n M u l u
-Anta syamsun anta badrun
d a n m e n j a d i p e n t i n g a g a rAnta nurun fawqa nuri
k i t a t i d a k k e h i l a n g a n p i j a k a n ( E n g k a u l a h m a t a h a r i , e n g - a k a r k u l t u r a l . I n i j u g a s e b a -k a u l a h p u r n a m a . B o g k a u g a i s a t u b e n t u k p e n e g u h a n c a h a y a d i a t a s c a h a y a ) . . . t e n t a n g t i d a k p e r l u n y a b e r-Nasabun
tahsibul
'ula
i s l a m d e n g a n c a r a m e n i r ubihuldh. oalladaiha
nujumahal
s e u t u h n y a b u d a y a A r a b k a-jawza-u
r e n a k o n t e k s n a l a r d a n 1 0 -( I n i l a h r a n g k a i a n n a s a b k a l i t a s y a n g b e r l a i n a n . y a n g d e n g a n m e n y u n t i n g A g a m a d a n b u d a y a l o k a l n a m a n y a m e n j a d i t i n g g i , r e l a s i n y a b u k a n s a l i n g m e -l a k s a n a g e m e r l a p b i n t a n g n e g a s i k a n ( p o l a r i s a s i ) t a p i A r i e s d i a n t a r a b i n t a n g - s a l i n g m e m p e r k a y a i n t e r -b i n t a n g y a n g m e n g e l i l i n g i ) . p r e t a s i s e h i n g g a a k a n t a r n-Habbadzii 'iqdu siidadiw wa
p i l k e b u d a y a a n d e n g a n w a-fl1khiiri anta foil yatimatul 'ash-
j a h h e t e r o g e n , t i d a k m o n o-ma-u
l i t i k . A g a m a d a n k e b u d a y a -_ -_ -_ -_ -_ -_ -_ -_ - , - ~ ( I n ~ d ~ a h ~ n i a nu n t a i a n y a n g a n s a l i n g p e n g a r u h k a r e n aama.
Onpad 2011
k e d u a n y a m e m i l i k i s i m b o l . S e b a g a i m a n a d i k a t a k a n K u n t o w i j o y o b a h w a a g a m a m e m e r l u k a n b u d a y a t a k u b a h n y a b u d a y a m e r n b u -t u h k a n a g a m a . A g a m a t a n -p a b u d a y a a k a n k e r i n g , s e -b a g a i m a n a k e b u d a y a a n t a n p a t o p a n g a n a g a m a t i -d a k a k a n m e m i l i k i v i s i y a n g j e l a s . A g a m a a d a l a h s i m b o l y a n g m e l a m b a n g k a n n i l a i k e t a a t a n k e p a d a T u h a n . K e b u d a y a a n j u g a m e n g a n -d u n g n i l a i d a n s i m b o l s u p a -y a m a n u s i a b i s a h i d u p d id a
-l a m n y a . A g a m a m e m e r l u -k a n s i s t e m s i m b o ] , d e n g a n k a t a l a i n a g a m a m e r n e r l u -· k a n k e b u d a y a a n . A g a m a t a n p a k e b u d a y a a n m e -m a n g d a p a t b e r k e m b i m g s e b a g a i a g a m a p r i b a d i , t e -t a p i -t a n p a k e b u d a y a a n a g a -m a s e b a g a i k o l e k t i v i t a s t i -d a k a k a n m e n d a p a t 't e m p a t .
D a l a m k o n t e k s k e s u n -d a a n j e l a s s e k a l i , b a g a i m a n a a g a m a b e r d i a l e k t l k a d e -n g a -n S u n d a s e h i n g g a k e -d u a n y a d a p a t s a l i n g m e m -p e r k a y a s e h i n g g a k i t a d a -p a t m e n y i m p u l k a n b a h w a m e m b e l a a g a m a a d a l a h i d e n t i k d e n g a n m e m b e l a s u n d a . B e g i t u p u l a s e b a l i k -n y a m e m b e l a S u n d a s e -s u n g g u h n y a a d a l a h j u g a m e m b e l a a g a m a . A p a l a g i d i
a r a s p e r e n i a l s e s u n g g u h n y a a g a m a d a n S u n d a ( k e a r i f a n k u n a ) t i d a k m e m i l i k i b a -n y a k p e r b e d a a n , k e d u a n y a b e r m u a r a p a d a a s a l y a n g s a m a .
A r a s p s i k o l o g i s a g a m a ( I s l a m ) y a n g b a n y a k b e r b i -c a r a s e p u t a r r a s a , r n e n d a -p a t k a n p i j a k a n n y a y a n g r e -l e v a n d e n g a n k o s m o l o g i k e b a t i n a n S u n d a y a n g j u g a s a n g a t k e n t a l d e n g a n n u a n -s a r a s a . F i l s u f H a j i H a s a n M u s t a p a d a l a m k a j i a n e t n o -g r a f i s n y a p e m a h m e r e k a m d i k s i r a s a d e n g a n k e r a g a m -a n m a k n a : 1 )
Rasa teu
be-nang
ku
beja
( r a s a t i d a k d a p a t d i w a d a h i o l e h w a c a n a ) ; 2 )top elmu ngarah rasana
( a m -b i l l a h i l m u u n t u k d i r e g u k r a s a n y a ) ; 3 )ngawula
nurui-keun rasa
( b e r b a k t i m e n g a c u k e p a d a r a s a ) ; 4 )aya rasa moal
sarasa
( a d a p e r a s a a n , a k a n t e t a p i s e l a l u a d a k e t i d a k s a -m a a n ) ; 5 )rasa rumasa
( r a s a . d a n p e n u h p e r a s a a n ) 6 !rasa dipalsu pangrasa
( p e r a s a -a n d i p a l s u k a n o l e h p e r a s a -a n o r -a n g l a i n ) ; 7 ) ;niat
kuma-ha rasa
( t e k a d i t u t e r g a n t u n g k e p a d a r a s a ) ; 8 )lamun geus
ti balik rasa tangtuna
tibalik
basa
( k a l a u s u d a h t e r b a l i k p e r a s a a n , b a h a s a p u n a k a n m e n y i m p a n g ) ; 9 )sarasana
sarasana
( m a s i n g - m a s i n gp e r a s a a n n y a ) .
Lintas Keimanan
K e c i n t a a n m e m p e r i n g a t i M a u l i d y a n g d i i r i n g i d e -n g a -n p e r a s a a n t a k j u b d a n t a k z i m t e r n y a t a j u g a b u k a n h a n y a m e n j a d i s i m b o l d a r i i k a t a n b u d a y a n a m u n j u g a m e m i l i k i t a u t a n n y a d e n g a n o r a n g n o n M u s l i m y a n g b e r b e d a p i l i h a n k e y a k i n a n -n y a . T e n t u a d a l a h s e s u a t u y a n g w a j a r d a n s u d a h s e -m e s t i n y a k a l a u h a l i n i d i r a -s u k k a n p a r a p e n g i k u t i n y a . D a n m e n j a d i h a l m e n a r i k a p a b i l a k a u m o r i e n t a l s i p u n m e n g a k u i t e n t a n g j e j a k k e a g u n g a n n y a .
G o e t h e p u n ( p e n y a i r E r o -p a b e r k e b a n g s a a n J e r m a n y a n g h i d u p p e r t e n g a h a n a b a d k e - 1 8 h i n g g a a w a l a b a d k e - 1 9 ) m e n g a k u i s e j a k
u s i a b e l i a s a n g a t m e n g a -g u m i M u h a r n m a d s a w d a n h a s i l - h a s i l k e s u s t r a a n n a 't i -y a h ( p u i s i p u j i a n k e p a d a s a n g N a b i ) k h u s u s n y a s e -p e r t i d a l a m n a m p a k d a l a m s e b u a h a n t o l o g i p u i s i b e r -c o r a k P e r s i a W e s t o u s t l i -c h e r D i v a n ( s a j a k - s a j a k p u -j i a n B a r a t K e t i m u r a n ) .
D a l a m D i v a n m i s a l n y a , s e p e r t i d i t u n j u k k a n A b d u l H a d i W . M . , t e r d a p a t s e b u a h s a j a k G o e t h e y a n g s a n g a t r o -m a n t i k y a n g b e r j u d u l M o -h a m e t G e s a n g ( N y a n y i a n M u h a m m a d ) y a n g b e r r n u -a t -a n u n g k a p a n k e k a g u r n a n G o e t h e t e r h a d a p p e r j u a n g -a n N -a b i d a l a m m e n y a m p a i -k a n r i s a l a h T u h a n d a n s e k a -l i g u s p u j i a n t e r h a d a p k e s e -j a t i a n a j a r a n I s l a m .