117
Tajuk 7
PENTAKSIRAN SEKOLAH RENDAH
Sinopsis
Bab ini merangkumi mengandungi konsep-konsep asas pentaksiran dalam pendidikan, prinsip dan ciri-ciri utama pentaksiran,pentaksiran sekolah rendah dan pelaksanaan pentaksiran berasaskan sekolah. Beberapa konsep asas tentang perangkaan asas dalam pentaksiran dan interpretasi data serta pelaporan data akan dibincangkan. Dengan pengetahuan ini, guru akan mempunyai asas yang kukuh untuk mengendalikan pentaksiran yang berkesan dalam bilik darjah.
Hasil Pembelajaran
Setelah selesai membaca babl ini, diharap anda dapat:
1. Menerangkan konsep dan tujuan pentaksiran
2. Mengaplikasikan prinsip dan ciri-ciri pentaksiran dalam mentaksir pengetahuan dan kemahiran
3. Menerangkan konsep pentaksiran berasaskan sekolah, pentaksiran holistik dan pentaksiran autentik
4. Membanding beza pentaksiran untuk pembelajaran dan pentaksiran tentang pembelajaran
5. Menjelaskan langkah-langkah pelaksanaan pentaksiran
6. Membina alat-alat pentaksiran yang sesuai untuk mentaksir murid sekolah rendah
7. Menghuraikan asas asas statistik dalam pentaksiran
8. Menerangkan jenis-jenis pemarkahan dan pelaporan yang sesuai digunakan disekolah
118
Kerangka konsep tajuk-tajuk modul ini7.1 Konsep dan Tujuan Pentaksiran
7.1.1 Pengujian:
Pengujian merupakan satu prosedur yang sistematik untuk mengukur perubahan sebahagian daripada semua aspek tingkah laku seseorang individu terhadap pembelajarannya.
Pengujian bertujuan untuk menentukan pencapaian seseorang murid dalam sesuatu pembelajaran dan berguna dalam usaha menempatkan murid dalam kumpulan belajar yang sesuai. Pengujian dapat dilaksanakan dengan cara mengadakan pemerhatian, ujian bertulis atau ujian lisan. Pengujian biasanya dilaksanakan selepas satu atau beberapa pelajaran diajar.
7.1.2 Pengukuran
Pengukuran adalah suatu proses untuk menghasilkan nilai kuantitatif bagi menentukan peringkat pencapaian dan kedudukan murid dalam pembelajaran.
Pengukuran bertujuan untuk membuat perbandingan pencapaian dan kedudukan antara murid dalam penguasaan pembelajaran. Hasil pengukuran
Pentaksiran Sekolah Rendah
Prinsip dan Ciri-Ciri Utama Pentaksiran
Konsep Asas Perangkaan Asas
119
amat berguna untuk pengelasan, pensijilan dan penempatan murid dalam jurusan yang sesuai. Pengukuran dilakukan setelah ujian bertulis iaitu mulai dengan pengiraan markah. Biasanya pengukuran diadakan selepas beberapa pelajaran dilaksanakan.
7.1.3 Penilaian
Penilaian merupakan proses memperoleh maklumat dan menggunakannya untuk membuat keputusan. Penilaian bertujuan untuk memberi maklumat tentang pencapaian murid, objektif pembelajaran, kaedah mengajar, dan pelaksanaan kurikulum.
Penilaian berguna untuk membaiki rancangan mengajar, kurikulum, pengesanan punca kelemahan, dan membuat ramalan. Penilaian dibuat berdasarkan jadual atau gred yang dihasilkan melalui pengiraan perangkaan (statistisk). Penilaian boleh dilakukan sebelum, semasa dan selepas satu atau beberapa pelajaran. Penilaian mengandungi aspek-aspek pengujian, pengukuran, penganalisaan, dan penyimpulan.
7.1.4 Pentaksiran
Pentaksiran merupakan satu proses untuk mendapat maklumat tentang prestasi pelajar dan seterusnya membuat penghakiman tentang produk sesuatu proses pendidikan. Dalam konteks pendidikan, pentaksiran adalah proses untuk mendapatkan gambaran tentang prestasi pelajar dalam pembelajaran.
Tujuan Pentaksiran
(a) Pelaporan Pencapaian
120
Pentaksiran merupakan punca penggerak/motivasi untuk pembelajaran. Pentaksiran dapat menggerakkan pelajar untuk belajar bersungguh-sungguh supaya dapat lulus. Suatu kebiasaan di mana pelajar akan belajar jika mereka tahu bahawa pembelajaran mereka dinilai.
Pentaksiran berguna sebagai cara untuk memperoleh pembelajaran lampau. Pembelajaran lampau membantu dalam pembelajaran pelajar. Pelajar diuji perkara-perkara yang telah dipelajari sebagai menyediakan mereka untuk menerima pelajaran yang baharu. Pelajar-pelajar dibimbing untuk mengaitkan pembelajaran yang lampau dengan pelajaran yang baharu.
Pentaksiran diguna untuk mengesan punca kelemahan. Ujian bersifat diagnostik dalam bilik darjah dapat mengesan punca kelemahan pelajar. Maklumat pentaksiran ini dapat menolong guru menyediakan rancangan pemulihan bagi pelajar yang memerlukannya.
(b) Pemilihan/Penempatan
Keputusan daripada ujian atau peperiksaan digunakan sebagai asas untuk memilih dan menempatkan pelajar dalam satu-satu kursus yang sesuai. Ujian dalam bilik darjah juga boleh digunakan. Ujian yang khusus seperti ujian kesediaan membaca boleh digunakan untuk mengelaskan pelajar dalam kumpulan kecil yang sesuai.
Sebagai contoh, keputusan ujian menjadi kriteria untuk mengumpulkan pelajar kepada kumpulan kecil untuk aktiviti pengajaran berdasarkan tahap kebolehan mereka. Ujian bakat dan ujian kecerdasan digunakan untuk mengenal pasti pelajar yang pintar atau kanak istimewa.
Keputusan pentaksiran juga boleh digunakan untuk memilih pelajar yang layak untuk melangkau kelas dan keputusan SPM dan STPM menjadi kriteria untuk pelajar melanjutkan pelajaran ke universiti. Keputusan pentaksiran juga digunakan untuk memilih pekerja dalam sektor swasta dan kerajaan.
(c) Keputusan-Keputusan bimbingan
121
tentang aptitud dan pencapaian; inventori minat dan personaliti akan membantu dalam menyediakan maklumat yang berguna tentang ciri-ciri signifikan yang dimiliki mereka. Ini akan membantu mereka memperkembangkan konsep kendiri yang realistik.
(d) Keputusan-keputusan Penyelidikan
Keputusan penyelidikan dibuat apabila maklumat dikumpul daripada pentaksiran sebagai langkah awalan sebelum membuat keputusan. Biasanya penyelidikan tidak dituju kepada penentuan keputusan yang spesifik tetapi lebih kepada memberi gambaran yang luas untuk keputusan-keputusan masa depan.
(e) Tujuan tujuan lain
Pentaksiran berbentuk soalan dan pemerhatian penting untuk menentukan kesediaan murid untuk mempelajari kemahiran baharu. Ini berlaku sebelum guru mula sesi pengajaran dan pembelajaran.
Hasil pentaksiran akan memberi input kepada guru tentang keberkesanan pengajarannya. Melalui maklum balas murid, guru boleh menilai sama ada pengajarannya berkesan atau sebaliknya.
Pentaksiran guru bertujuan memberi maklum balas tentang kemajuan dan pencapaian murid kepada ibu bapa dalam mata pelajaran dan aspek sahsiah. Ibu bapa boleh mengambil tindakan sewajarnya terhadap pencapaian anak mereka.
Buat carian internet untuk membuat perbezaan antara pengujian, pengukuran dan penilaian.
7.2 Prinsip dan Ciri-Ciri Utama Pentaksiran
122
Ciri ciri ujian yang baik termasuk: Kesahan
Kebolehpercayaan Keobjektifan Kemudahtadbiran Kemudahtafsiran
7.2.1 Kesahan
Kesahan merujuk kepada sejauh manakah sesuatu ujian itu benar-benar menguji perkara-perkara yang hendak diuji itu. Secara ringkasnya, ia bermaksud sesuatu ujian sepatutnya mengukur apa yang sepatutnya diukur Kesahan ujian adalah berdasarkan tujuan ujian itu diadakan. Kesahan terdiri daripada empat jenis kesahan seperti berikut:
Kesahan Kandungan
Kesahan ini menentukan setakat mana ujian tersebut meliputi bidang ujian yang hendak diuji. Item ujian merangkumi kandungan ujian yang hendak diukur. Untuk mencapai kesahan isi, kandungan ujian hendaklah ditentukan dan selaras dengan tujuan ujian itu diadakan, peringkat atau kategori objektif pelajaran bagi tiap-tiap tajuk dan sebagainya. Antara ciri ciri kesahan kandungan ialah kandungan ujian mewakili perkara yang hendak diukur atau diuji, mengukur penguasaan pengetahuan atau kemahiran tertentu bagi mata pelajaran tertentu. Tambahan pula, guru perlu
Kesahan
Kesahan Kandungan
Kesahan Ramalan
Kesahan Serentak Kesahan
123
memastikan setiap konstruk yang diuji mewakili setiap aspek penting pelajaran yang diajar dan cara yang baik untuk memastikan kesahan sesuatu ujian adalah dengan menyediakan Jadual Spesifikasi Ujian (JSU).
Kesahan Ramalan
Kesahan ramalan bermaksud ketepatan sesuatu ujian meramal kebolehan sebenar seseorang calon untuk menjalankan sesuatu tugas dalam situasi lain pada masa depan. Kesahan ramalan dapat ditentukan dengan membuat penilaian setepat mana ramalan yang dibuat masa kini dapat disahkan daripada maklumat yang dikumpulkan pada masa hadapan. Contohnya, seorang murid memperoleh 4 „A‟ dalam Peperiksaan Percubaan di sekolah juga memperoleh pencapaian yang sama dalam peperiksaan UPSR yang sebenar. Dalam kes ini, Peperiksaan Percubaan di sekolah dikatakan mempunyai kesahan ramalan yang tinggi untuk menentukan pencapaian murid berkenaan dalam peperiksaan UPSR tersebut.
Untuk mendapat kesahan ramalan yang tinggi dalam sesuatu ujian, item-item yang dibina hendaklah benar-benar menguji perkara berkaitan dengan kebolehan, kemahiran atau kelayakan yang diperlukan dalam bidang tugas pada masa depan.
Kesahan Konstruk/Gagasan
Kesahan gagasan adalah ciri yang sah yang terkandung dalam sesuatu ujian yang digunakan untuk mengukur tret, tingkah laku atau tret mental manusia. Tujuan ujian ini diadakan adalah untuk mengukur sejauh mana sesuatu ujian dapat mengukur konstruk hipotetikal berkenaan dengan sifat semula jadi dan tingkah laku manusia, misalnya, kecerdasan, kreativiti, atau ketidaktentuan perasaan. Ini kerana tret tidak boleh diperhatikan secara langsung tetapi boleh dibuat telahan berdasarkan kepada kesan tingkah laku yang boleh diperhatikan.
Kesahan Serentak
124
ujian Matematik dan Sains tetapi kesahan serentak yang rendah untuk ujian Matematiks dan Bahasa Inggeris. Contoh lain adalah jika anda membuat kesilapan tertentu dalam satu ujian, apabila ujian tersebut diulangi dan anda masih mengulangi kesilapan tersebut, maka ujian itu boleh dikatakan mempunyai kesahan serentak.
Rehat seketika dan buat renungan:
Fikirkan apakah yang akan berlaku jika sesuatu ujian itu tidak mempunyai kesahan gagasan?
7.2.2 Kebolehpercayaan
Kebolehpercayaan sesuatu ujian merujuk kepada pencapaian yang ada ketekalan atau ketetapan dalam skor ujian. Secara ringkas, kebolehpercayaan ujian dirujuk kepada ketekalan prestasi pelajar dalam dua ujian yang sama yang ditadbir pada masa yang berlainan. Sebagai contoh, seorang calon memperoleh 80 markah untuk ujian Matematik dan kemudian memperoleh markah yang sama apabila ujian yang sama ditadbirkan selepas seminggu. Dalam kes ini, ujian dikatakan mempunyai kebolehpercayaan yang tinggi.
Satu sifat yang perlu diberi perhatian adalah bahawa kebolehpercayaan merupakan satu keperluan tetapi bukan satu syarat yang cukup untuk kesahan. Satu ujian yang memberi keputusan yang tidak konsisten tidak mungkin merupakan maklumat sah tentang prestasi yang diukur. Pada satu pihak yang lain, keputusan-keputusan ujian yang konsisten mungkin mengukur sesuatu yang salah atau digunakan dalam cara yang tidak sesuai. Akhirnya, kebolehpercayaan ujian mudah dipengaruhi oleh faktor- faktor seperti emosi, tempat ujian, situasi sekitar, kesihatan, masa dan keselamatan item ujian.
Secara umumnya, empat cara untuk menentukan kebolehpercayaan iaitu: Uji- Ulang uji (test-retest)
Cara bentuk setara (equivalent forms method) Cara bahagi dua (split half)
125
Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Kebolehpercayaan
Antara faktor yang mempengaruhi kebolehpercayaan termasuk yang berikut: (a) Panjang ujian.
Semakin panjang ujian semakin boleh dipercayai ujian tersebut. Ini bermaksud lebih banyak bilangan itemnya, lebih tinggi kebolehpercayaannya. Ujian yang lebih panjang akan membekalkan satu sampel soalan yang mencukupi tentang tingkah laku yang diukur, dan skor adalah sesuai dan kurang diseleweng oleh faktor-faktor peluang seperti meneka.
(b) Pentadbiran dan Format Ujian
Format ujian juga mempengaruhi kesukaran sesuatu item itu dan seterusnya kebolehpercayaan ujian. Item yang sukar atau terlalu sukar akan membawa kepada kebolehpercayaan yang rendah. Selain itu, arahan yang jelas, mudah difahami dan penyusunan mengikut kesukaran item boleh memberi kesan kepada kebolehpercayaan ujian. Juga, ujian hendaklah ditadbirkan dalam suasana yang sesuai:-
Mengikut masa yang ditetapkan Bebas daripada gangguan/ bising
Langkah-langkah untuk mengelakkan penipuan
Had masa hendaklah memadai untuk mengelakkan daripada kelajuan dijadikan sebagai satu faktor pengujian
(c) Kesukaran ujian
Ujian yang terlalu mudah atau terlalu sukar untuk kumpulan ahli yang mengambilnya berkecenderungan menghasilkan skor yang mempunyai kebolehpercayaan yang rendah. Ini kerana kedua-dua ujian yang menghasilkan sebaran skor yang terhad. Untuk ujian yang mudah, skor-skor akan berada rapat sekali pada bahagian atas skala. Manakala, untuk ujian yang sukar, skor-skor berkelompok di bahagian bawah skala. Untuk kedua-dua ujian, perbezaan individu adalah kecil dan tidak boleh dipercayai.
(d) Keobjektifan ujian
126
item soalan adalah paling kurang kebolehpercayaannya.
Untuk ujian bilik darjah yang dibina oleh guru, keobjektifan memainkan peranan penting. Dalam pengujian esei, ia bergantung kepada pemeriksa dan pemeriksa yang tidak konsisten akan mempengaruhi kebolehpercayaan pengukuran.
7.2.3 Keobjektifan
Keobjektifan sesuatu ujian merujuk kepada setakat mana pemeriksa dapat memberikan markah yang sama kepada skrip jawapan yang mempunyai jawapan yang sama. Sekiranya pemeriksa boleh memberikan markah yang sama kepada jawapan-jawapan yang sama mengikut skema pemarkahan, maka ujian ini boleh dikatakan mempunyai ciri keobjektifan yang amat tinggi.
Ujian objektif merupakan ujian yang mempunyai ciri keobjektifan yang tinggi kerana pemarkahan tidak dipengaruhi oleh faktor kemahiran dan emosi seseorang pemeriksa. Manakala ujian subjektif mempunyai keobjektifan yang rendah kerana skor yang diberi mungkin akan berbeza daripada seorang pemeriksa dengan yang lain walau pun mereka diberi kertas jawapan yang sama.
Maka, guru perlu mempastikan keobjektifan dalam ujian subjektif dengan menyedia dan membekalkan skema pemarkahan untuk digunakan oleh semua pemeriksa bagi sesuatu ujian berkenaan. Tambahan pula, mesyuarat penyelarasan pemeriksaan diadakan supaya pemeriksa boleh dilatih dan moderasi pemarkahan dilaksanakan untuk mengurangkan perbezaan dalam skor yang diberikan oleh mereka.
7.2.4 Kemudahtadbiran
Kebolehtadbiran merupakan kelicinan pelaksanaan ujian itu di dalam bilik darjah atau di dewan peperiksaan. Ini bermakna ujian itu harus dapat memenuhi syarat-syarat dan keperluan menguji. Dalam hal ini, pentadbiran ujian itu tidak harus menimbulkan kesukaran kepada pelajar.
127
7.2.5 KemudahtafsiranCiri-ciri kemudahtafsiran sesuatu ujian merujuk kepada setakat mana hasil pencapaian calon dapat ditafsirkan dengan jelas mengikut objektif penilaian. Ini bermakna keputusan ujian itu haruslah mudah dikumpulkan dan ditafsirkan supaya dapat memberi gambaran yang jelas serta tepat bagi aspek-aspek berikut:
Pencapaian murid dalam kelas
Kekuatan dan kelemahan pembelajaran murid Pencapaian objektif pengajaran dan pembelajaran
Kesesuaian strategi-strategi pengajaran dan bahan bantuan mengajar yang digunakan
Kesesuaian aras kesukaran item ujian
Secara ringkasnya, kemudahtafsiran bermaksud bahawa markah yang diperolehi dapat ditukar kepada data statistik seperti min, sisihan piawai dan skor piawai dengan mudah. Data yang ditafsir dengan betul dan diaplikasikan secara berkesan akan menyumbang ke arah keputusan-keputusan pendidikan dan tindakan selanjutnya.
7.2.6 Penyediaan Jadual Spesifikasi Ujian (JSU)
Untuk memastikan kesahan ujian dan kebolehpercayaan, guru harus menyediakan Jadual Spesifikasi Ujian (JSU) jika ingin membina ujian atau peperiksaan. Satu jadual spesifikasi ujian ialah satu pelan bertulis yang terperinci mengenai sesuatu ujian yang mana merangkumi huraian tujuan ujian dan sasaran; kandungan atau bidang-bidang prestasi yang diliputi, jenis-jenis item dan bilangan item untuk setiap bidang kandungan/prestasi, aras kesukaran item dan jumlah item yang diuji.
JSU mengandungi butiran berikut: Bentuk dan tempoh masa ujian Kandungan topik-topik
Aras kemahiran
Peruntukan peratusan item/soalan Bilangan soalan
Aras kesukaran
Tujuan Penyediaan JSU
128
Meningkatkan kesahan dan kebolehpercayaan ujian Menjadi panduan dan penentu bagi penggubal soalan
Menyeimbangkan tajuk-tajuk, objektif pelajaran serta aras kemahiran dengan memberi pemberatan yang seimbang
Sebagai panduan kepada penggubal soalan yang lain agar soalan yang bermutu dapat dihasilkan
Membolehkan guru-guru membuat perbandingan terhadap aras kesukaran antara satu ujian dengan ujian yang lain.
Panduan menyedia Jadual Spesifikasi Ujian
Di sini ada beberapa faktor yang perlu diberi perhatian apabila menyediakan satu jadual spesifikasi ujian:
(a) Topik-topik yang dipilih
Topik-topik yang dipilih harus mencerminkan kepentingan sukatan pelajaran dan pengajaran dalam bilik darjah
(b) Kemahiran-kemahiran yang hendak diuji
Kemahiran-kemahiran yang akan diuji harus dipilih dan disenaraikan. Taksonomi objektif pengajaran Bloom boleh digunakan untuk menguji domin kognitif. Kemahiran berfikir aras tinggi (KBAT) digalakkan. Kemahiran-kemahiran yang diuji harus mencerminkan pengajaran dalam bilik darjah dan memadan dengan perkembangan kognitif murid.
(c) Jenis-Jenis Item Ujian
Kedua-dua item ujian objektif dan subjektif diutamakan untuk mengoptimumkan kekuatan item-item berkenaan
(d) Bilangan item mengikut topik, kemahiran dan jenis
Bilangan harus mencerminkan kepentingan topik dan kemahiran
Bilangan item yang sesuai untuk mempastikan interpretasi tingkah laku calon
(e) Aras kesukaran item ujian
129
(f) Agihan markahTaburan markah harus mencerminkan kepentingan topik dan kemahiran yang diuji.
Berikut disertakan carta alir pembinaan Jadual Spesifikasi Ujian :
7.3 Pentaksiran Berasaskan Sekolah (PBS)
Pentaksiran Berasaskan Sekolah(PBS) merupakan satu bentuk pentaksiran yang
bersifat holistik iaitu menilai aspek kognitif (intelek), afektif (emosi dan rohani),
psikomotor(jasmani) dan sosial selaras dengan Falsafah Pendidikan
Kebangsaan (FPK). PBS ini mentaksir proses dan produk secara formatif dan Tentukan objektif ujian
Tentukan kandungan ujian
Lengkapkan kandungan/topik dalam kolum menegak
Lengkapkan pelbagai kemahiran dalam kolum melintang
Tentukan jenis-jenis dan bilangan soalan untuk kandungan dan kemahiran
Semak taburan & peratus soalan untuk topik-topik dan kemahiran-kemahiran
130
sumatif iaitu mengamalkan konsep Pentaksiran untuk pembelajaran (assessment
for learning) dan pentaksiran tentang pembelajaran (assessment of learning).
PBS mentaksir bidang akademik dan bidang bukan akademik. Ia merupakan satu
bentuk pentaksiran yang dilaksanakan oleh pihak sekolah secara terancang
mengikut prosedur yang ditetapkan oleh Lembaga Peperiksaan Malaysia.
Komponen PBS terdiri daripada dua kategori iaitu akademik dan bukan akademik. Kategori akademik terdiri daripada Pentaksiran Sekolah (PS) dan Pentaksiran Pusat (PP), manakala kategori bukan akademik terdiri daripada Pentaksiran Psikometrik (PPsi) dan Pentaksiran Aktiviti Jasmani, Sukan dan Kokurikulum (PAJSK).
Pentaksiran untuk Pembelajaran
Secara umumnya, pentaksiran untuk pembelajaran merupakan sebahagian daripada pengajaran dan pembelajaran dan maklumat yang diperoleh daripada aktiviti-aktiviti pentaksiran boleh digunakan untuk membentuk proses pengajaran dan pembelajaran. Ia direka bentuk untuk merangsang pengajaran serta menambahbaik pembelajaran. Ia memberi murid peluang untuk menghasilkan sesuatu hasil yang akan memperkembangkan pengetahuan, kemahiran dan pemahaman mereka.
Dalam konteks sekolah di Malaysia, pentaksiran untuk pembelajaran merujuk kepada semua aktiviti dan tugasan yang diberikan kepada murid untuk membolehkan guru menilai perkembangan dan masalah pembelajaran murid. Oleh itu, maklumat yang diperoleh berupaya memantau dan membantu proses pembelajaran. Maklumat tersebut diguna sebagai maklum balas dalam mengubahsuai aktiviti pengajaran dan pembelajaran bagi memenuhi keperluan semua murid. Keperluan setiap murid berbeza antara satu sama lain.
Guru juga boleh mengetahui keperluan murid melalui pelbagai kaedah seperti pencerapan, perbincangan dalam kelas atau kerja bertulis, sama ada kerja rumah atau tugasan dalam kelas. Pentaksiran kendiri dan rakan sebaya juga boleh digunakan dengan berkesan untuk menyokong pentaksiran untuk pembelajaran.
131
cara yang betul. Maklum balas tidak sepatutnya mengandungi pernyataan perbandingan antara murid tentang kebolehan, kedudukan atau persaingan.
Maklum balas perlu mengandungi tiga elemen berikut:
Kedudukan murid dalam pembelajaran merujuk kepada standard prestasi yang ditetapkan;
Tahap pembelajaran yang diharapkan; dan
Maklumat untuk merapatkan jurang antara kedudukan sedia ada dan tahap pembelajaran yang diharapkan.
Pentaksiran untuk pembelajaran memberi tumpuan terhadap analisis, perkembangan pembelajaran murid dan maklumbalas, bukan semata-mata merekod skor. Oleh itu, pelaporan bertulis tidak perlu dibuat secara berkala sebaliknya, guru mestilah mampu memberinya secara bertulis atau verbal apabila dikehendaki pada bila-bila masa oleh mana-mana pihak berkepentingan seperti ibu bapa, guru besar atau nazir.
Secara ringkasnya, pentaksiran untuk pembelajaran akan:
Menyediakan maklumat pembelajaran murid untuk kedua-dua murid dan guru Menggalakkan kejayaan untuk semua
Membolehkan refleksi berterusan tentang apa yang murid tahu masa kini dan apa yang mereka perlu tahu selepas ini.
Menggalakkan intervensi semerta dan hubungkaitkan penghakiman kepada kehendak pembelajaran
Pentaksiran tentang Pembelajaran
Pentaksiran tentang pembelajaran bermaksud proses pengumpulan maklumat untuk mengesan tahap pencapaian pelajar secara keseluruhan setelah pelajar selesai mengikuti sesuatu kursus, unit pembelajaran atau program dalam tempoh yang ditetapkan. Ia dilaksanakan pada akhir segmen pengajaran, contoh, pada akhir semester, atau pada akhir tahun akademik. Tujuan ialah untuk menentukan sama ada pembelajaran disempurnakan secukupnya untuk mengalih pelajar ke segmen pengajaran berikut. Ia digunakan untuk memberi gred kursus atau untuk pensijilan tentang penguasaan pelajar dalam hasil pembelajaran yang diingini.
132
prestasi murid bagi penggal persekolahan, semester atau tahun tertentu. Semua eviden bagi pentaksiran tentang pembelajaran wajib dikumpulkan dalam portfolio. Semua portfolio mesti disimpan di sekolah dan dibentangkan untuk proses semakan dan pengesahan.
Pelaporan tentang pencapaian murid dalam pembelajaran dikeluarkan secara bertulis dalam bentuk markah, gred, band, profil, pernyataan deskriptif sebahagian atau kesemuanya. Pelaporan boleh dibuat dalam bentuk sijil, pernyataan keputusan, profil atau testimoni.
Antara tujuan pentaksiran tentang pembelajaran :
Menyediakan satu rumusan penghakiman mengenai apa yang telah dipelajari Menentukan tanda aras mengenai apa yang murid boleh buat dan prestasi
sekolah
Menggalakkan intervensi selanjutnya
133
TUGASAN TERARAH
Layari laman web rasmi Bahagian Pembangunan Kurikulum
http://www.moe.gov.my/lp/index.php?option=com_content&view=article&id =216:pentaksiran-berasaskan-sekolah&catid=53 . Dengan menggunakan pengurusan grafik, terangkan jenis dan ciri-ciri pentaksiran berasaskan sekolah yang dikendalikan pada Tahap 1 di sekolah. Bincangkan sejauh manakah PBS berjaya dilaksanakan.
Sebagai guru di sekolah, bincangkan bagaimana pelaksanaan
pentaksiran berasaskan sekolah dijalankan di sekolah anda. Kongsikan pengalaman dengan rakan anda.
7.4 Pelaksanaan Pentaksiran Berasaskan Sekolah Carta Alir Pelaksanaan Pentaksiran di sekolah
134
Jenis jenis alat pentaksiran untuk sekolah rendah termasuk: a. Ujian
Pentaksiran melalui ujian lebih berstruktur dan tegar. Ia membolehkan guru mengumpul eviden yang sama bagi semua murid dengan cara dan masa yang sama. Pentaksiran ini mengemukakan eviden tentang pembelajaran berpandukan kepada skor. Sekiranya digunakan dengan betul, ujian dan peperiksaan adalah sebahagian daripada kurikulum yang penting kerana ia memberikan eviden yang baik tentang apa yang telah dipelajari.
Ujian dalam Pentaksiran Sekolah boleh dilaksanakan secara manual seperti kertas-pensil, papan tulis dan lisan atau berbantukan komputer secara online
atau offline. Item-item ujian boleh disediakan oleh pihak sekolah atau Pejabat Pelajaran Daerah atau Jabatan Pelajaran Negeri atau Lembaga Peperiksaan tetapi pengendaliannya adalah oleh guru sama ada secara manual atau berbantukan komputer.
Pembinaan item Objektif
Item objektif biasanya mengukur hasil pembelajaran yang mudah. Item objektif adalah item di mana pemeriksa akan memberi markah yang sama apabila memeriksa kertas jawapan yang sama. Jenis item objektif memerlukan jawapan yang pendek. Respons yang betul telah ditetapkan.
Setiap item objektif mempunyai satu jawapan sahaja. Terdapat dua jenis item ujian objektif, iaitu jenis melengkapkan dan pilihan.
(i) Jenis Melengkapkan
Jenis item ujian ini dibahagikan kepada dua, iaitu (i) jawapan pendek dan (ii) item melengkapkan / kloz. Satu contoh untuk setiap jenis adalah diberi dibawah:
Jawapan Pendek
Item Melengkapkan/Kloz
Namakan gunung tertinggi di Malaysia? Cari nilai 8 x 8 =
Gunung tertinggi di Malaysia ialah ………
135
(ii) Jenis PilihanSebagai perbandingan, item objektif jenis pilihan dikategorikan kepada (i) item respons alternatif, item padanan, dan (iii) item aneka pilihan. Satu contoh untuk setiap jenis diberikan di bawah.
Garis Panduan Pembinaan Item Objektif
CIRI-CIRI SENARAI SEMAK
Soalan menguji isi kandungan dan kemahiran yang sepatut diuji.
(a) Adakah soalan menguji satu hasil pembelajaran yang penting?
(b) Adakah soalan menepati Jadual Spesifikasi Ujian (JSU) dari segi kandungan dan aras kemahiran? (c) Adakah soalan menguji lebih daripada hanya
pengetahuan fakta?
(a) Adakah pokok soalan mengemukakan satu permasalahan yang jelas sahaja?
(b) Adakah pokok soalan mengandungi maklumat yang relevan sahaja?
(c) Adakah kehendak dan aras soalan dapat
diperjelaskan/ditingkatkan lagi dengan gambar rajah,
Perdana Menteri Malaysia pertama ialah Dr. Mahathir
Mohamad. Betul/Salah
Apakah tujuan penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1896?
136
CIRI-CIRI SENARAI SEMAK
scenario situasi benar, jadual dll?
Pokok soalan yang positif dan berbentuk pertanyaan
diutamakan.
(a) Adakah pokok soalan dalam bentuk positif? (b) Adakah perkataan negatif (jika digunakan) dalam
pokok soalan ditonjolkan.
(c) Adakah dihitamkan/diboldkan perkataan yang hendak ditonjolkan dalam pokok soalan spt bukan, paling dan bilangan (cth: dua)
Jawapan adalah tepat / paling sesuai dan tidak boleh dipertikaikan
(a) Adakah pakar bidang setuju dengan jawapan? (b) Adakah pilihan-pilihan jawapan yang
bertindan-tindih?
(c) Adakah jawapan (dan soalan) berasaskan pendapat dielakkan?
Tiada petunjuk atau bayangan kepada jawapan
(a) Adakah distraktor berfungsi /munasabah? (b) Adakah pilihan-pilihan jawapan homogen?
(c) Adakah pilihan jawapan dalam lingkungan sukatan pelajaran
(d) Adakah semua pilihan jawapan selaras/selari dari segi tatabahasa dengan pokok soalan?
(e) Adakah terdapat pembayang jawapan pada pilihan jawapan („verbal clues‟)?
(f) Adakah terdapat pembayang jawapan pada soalan-soalan lain?
(g) Adakah pilihan jawapan “Semua di atas”” atau ”Tiada jawapan yang betul” dielakkan?
(h) Adakah pilihan-pilihan jawapan hampir sama panjang?
(a) Adakah bahasa mudah difahami?
(b) Adakah struktur bahasa dan istilah betul/sesuai? (c) Adakah ejaan betul dan tekal?
(d) Adakah singkatan perkataan (akronim) digunakan dengan betul dan telah dinyatakan sebelumnya? (e) Adakah petikan atau bahan rujukan dinyatakan
sumbernya?
(a) Adakah pilihan-pilihan jawapan disusun mengikut kronologi /numerik /abjad / panjang-pendek? (b) Adakah perkataan yang berulang-ulang dalam
semua pilihan jawapan dipindah ke pokok soalan? (c) Adakah 4 pilihan jawapan (A),(B), (C) dan (D) sahaja
ditetapkan untuk setiap soalan?
(d) Adakah terdapat lima unsur (I, II, III, IV dan V) disediakan sebagai pilihan bagi soalan berbentuk pelbagai cantuman?
137
(a) Adakah seluruh soalan yang lengkap berada pada satu halaman yang sama?
(b) Adakah terlalu banyak soalan pada satu muka surat/halaman?
(c) Adakah gambar rajah dalam soalan dibingkaikan (jika boleh), diberi ruang yang mencukupi dan dilabel?
(d) Adakah ruang jawapan di pangkal atau di tengah pokok soalan jenis pelengkap dielakkan?
(e) Adakah pokok soalan dijarakkan dari pilihan-pilihan jawapan?
(f) Adakah pilihan jawapan menggunakan huruf besar, dalam kurungan penuh dan ditulis 1 tab dari nombor soalan serta dijarakkan daripada pokok soalan? Tanda bacaan ( . , ?
; : ) digunakan dengan betul.
(a) Adakah pokok soalan atau pilihan jawapan berbentuk penyataan lengkap diakhiri dengan noktah?
(b) Adakah tanda bacaan digunakan dengan betul? (c) Adakah mengelakkan sebarang tanda bacaan pada
hujung pokok soalan berbentuk pelengkap?. (d) Adakah huruf besar digunakan dalam permulaan
ayat, nama khas, selepas tanda noktah dan tanda soal?
Sebaran jawapan adalah secara rawak
(a) Adakah kelihatan pola pada senarai jawapan? (b) Adakah bilangan A, B, C dan D hampir sama
(a) Adakah terdapat kesilapan ”typo” ?
(b) Adakah arahan menjawab soalan dan ujian jelas dan lengkap?
(c) Adakah masa mencukupi untuk menjawab ujian ini Jadual 7.1 Garis Panduan Pembinaan Item Objektif
Item Ujian Subjektif
Item ujian subjektif memerlukan calon untuk menjawab item-item dengan menggunakan perkataan sendiri. Terdapat dua jenis yang asas, iaitu jenis respons terhad dan jenis respons lanjutan (terbuka).
(i) Jenis Respons Terhad
138
(ii) Jenis Respons Lanjutan(Terbuka)Secara perbandingan, jenis respons lanjutan/ terbuka memberi calon peluang untuk memilih tujuhala dan skop jawapan. Calon bebas untuk melanjutkan jawapannya, menggunakan pemikiran-pemikiran sendiri dan pendapat, menggunakan gaya penulisan sendiri tetapi menepati topik. Biasanya, soalan jenis ini menggunakan perkataan seperti “ Bincangkan sebab-sebab yang mungkin…..” , “ Bandingbeza ……” , “ Bagaimana , pada pendapat anda …..” Sebagai contoh, “ Bincangkan kepentingan penilaian dalam bilik darjah”
Nyatakan dua tujuan penubuhan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1896?
Berikan maksud untuk fotosintesis?
Pada pendapat anda, mengapa berlakunya kesesakan lalu lintas di Kuala Lumpur?
Pembelajaran koperatif yang berasaskan model pengajaran sosial mementingkan penyelesaian tugasan bersama demi mencapai matlamat yang sama.
139
Langkah-Langkah Pembinaan ItemProsedur yang betul dan sistematik amat penting untuk mempastikan rekabentuk sesuatu ujian yang berkualiti. Berikut adalah langkah–langkah pembinaan item yang perlu diikuti:
Rajah 7.2 : Langkah –Langkah Pembinaan Ujian
Senarai Semak
Senarai semak ialah alat pentaksiran yang mengandungi senarai item yang disediakan untuk mengenal pasti perkembangan dari segi pengetahuan, kemahiran, sikap, kebolehan dan tingkah laku murid. Senarai item yang disediakan adalah untuk menentukan sama ada:
(a) Sesuatu tingkah laku/ciri ada atau dapat diperhatikan (b) Sesuatu perlakuan telah dilakukan
(c) Kekerapan sesuatu tingkah laku
1. Spesifikasikan objektif ujian
2. Bina Jadual Spesifikasi Ujian
3. Gubal item ujian
4. Susunatur item ujian
5. Ubahsuai item ujian
6. Tentukan agihan markah
140
Aspek-aspek yang perlu diambil kira dalam penyediaan dan penggunaansenarai semak termasuk :
Disediakan lebih awal sebelum permerhatian dibuat
Tingkah laku yang diperhatikan dinyatakan dengan ringkas dan jelas. Digunakan menilai tingkah laku mudah dalam konteks semula jadi. Hanya kemahiran penting dinyatakan dalam senarai semak.
Item disusun mengikut peningkatan supaya dapat memperlihatkan perkembangan tingkah laku yang akan diperlihatkan
Pemerhatian hendaklah dilakukan beberapa kali untuk mendapatkan maklumat/amalan yang lebih tepat/ kekal.
Tidak menunjukkan darjah kemajuan hasil pembelajaran atau hasil pembelajaran atau tingkah laku murid.
Kelebihan menggunakan senarai semak dalam pemerhatian atau pencerapan adalah alat ini mudah dan praktikal. Ia boleh diigunakan oleh individu yang kurang mahir. Tambahan pula, ia dapat dilakukan semasa atau selepas pemerhatian dilakukan dan boleh dilakukan oleh beberapa orang pemerhati bagi memastikan kesahihan pemerhatian dari segi kebolehpercayaan antara pemeriksa. Seperkara lagi, senarai semak dapat menfokus kepada tingkah laku tertentu.
Skala Pemeringkatan (Rating Scale)
Skala pemeringkatan merupakan alat untuk mengukur suatu kuantiti yang sukar diukur secara objektif. Misalnya, mengukur perlakuan seseorang murid. Skala pemeringkatan memberi peluang kepada responden merekodkan pendapatnya tentang darjah perlakuan itu. Skala pemeringkatan biasanya diletakkan di atas satu baris dari rendah ke tinggi atau sebaliknya. Terdapat jenis skala iaitu skala ordinal, interval(sela) dan nisbah.
Skala ordinal menunjukkan urutan atau pangkat dan skala ordinal sebenarnya membolehkan seseorang mendapat maklumat lebih dari sekadar maklumat asas sahaja seperti yang diperolehi dalam skala nominal. Perbezaan magnitud antara setiap nilai atau tidak diketahui atau tidak tetap. Contohnya ialah skala likert :
Pernyataan : Saya tidak boleh hidup tanpa komputer riba saya Opsyen:
141
2. Tidak Setuju (Disagree) 3. Setuju (Agree)4. Sangat Setuju (Strongly agree)
Skala interval(sela) merupakan skala yang membezakan kategori dengan selang atau jarak tertentu dengan jarak antara kategorinya sama. Skala interval tidak memiliki nilai sifar mutlak . Misalnya, membahagi sampel berat badan ke dalam 4 interval iaitu: 40-49, 50-59, 60-69, dan 70-79.
Skala nisbah mempunyai kesemua ciri yang dipunyai oleh skala-skala nominal, ordinal dan interval yakni mempunyai kategori, urutan dan juga perbezaan magnitud yang sama dan mempunyai nilai 0 (sifar) yang mutlak. Nilai 0 (sifar) ini merupakan nilai yang mempunyai makna umur, pendapatan, berat, bilangan anak merupakan skala yang mempunyai kuasa statistik yang tinggi dan data-data yang diperolehi menggunakan skala ini berupaya dianalisis menggunakan analisis statistik
.
Kaedah lain untuk Pentaksiran Sekolah Rendah
Pencerapan/Pentaksiran
Pentaksiran melalui cerapan biasanya kurang berstruktur (terancang) dan selalunya dilakukan untuk menilai interaksi murid antara satu sama lain dalam tugasan untuk mendapatkan hasil penyelesaian yang umum. Pencerapan perlu mempunyai tujuan dan dijalankan dengan menggunakan suatu instrumen cerapan yang bersesuaian untuk mengurangkan penyimpanan rekod, seperti senarai semak dan skala kadar (rating scale) yang hanya memerlukan sedikit catatan dan masa untuk merekod.
Tugasan atau Pentaksiran Prestasi
142
Pentaksiran Kendiri, rakan sebaya dan kerja berkumpulan
Pentaksiran kendiri memerlukan perhatian khusus daripada guru kerana mungkin ramai murid memerlukan bantuan mempelajari bagaimana untuk menilai kemahiran akademik dan prestasi dengan tepat. Murid perlu dimaklumkan tentang kriteria tugas khusus untuk prestasi (pentaksiran rujukan kriteria). Murid juga mungkin memerlukan bantuan dalam mempelajari bagaimana untuk menyimpan rekod dan mengulas ringkasan kerja. Refleksi ke atas pembelajaran seseorang adalah komponen yang amat penting dalam pembelajaran murid yang perlu dilakukan oleh murid.
Pentaksiran rakan sebaya, menggunakan senarai semak atau rubrik, membantu murid sama ada yang ditaksir atau yang mentaksir. Perkongsian kriteria untuk pentaksiran memberi kuasa kepada murid untuk menilai prestasi mereka sendiri dan juga rakan mereka.
Pentaksiran kerja berkumpulan memberi eviden daripada aspek kerjasama, bantu membantu, pengagihan kerja dan sumbangan setiap individu melalui satu produk. Pentaksiran kerja berkumpulan dinilai melalui proses selain daripada produk atau hasil kerja. Ia melibatkan pentaksiran kemahiran sosial, pengurusan masa dan kedinamikan kumpulan, selain daripada hasil kerja kumpulan.
Peluang untuk menggunakan pelbagai instrumen amat penting bagi kedua-dua pentaksiran untuk pembelajaran dan juga pentaksiran tentang pembelajaran. Isu penting ialah instrumen mestilah sepadan dengan apa yang ditaksir. Eviden yang bersesuaian dan mencukupi mesti dikumpulkan; dan ia mesti dijelaskan kepada murid sama ada mereka sedang melalui proses pentaksiran untuk pembelajaran atau pentaksiran tentang pembelajaran.
7.5 Perangkaan Asas dalam Pentaksiran
143
teratur. Maka, untuk memudahkan guru merujuk kepada data ini, data seharusnya direkodkan secara teratur dan bersistem.
7.5.1 Jadual Kekerapan
Apabila skor ujian diperolehi dari sekumpulan murid, skor akan berada dalam susunan rawak seperti yang ditunjukkan:
Kesemua ini adalah skor-skor mentah. Seorang guru perlu mengorganisasi dan mempamerkan skor dalam bentuk yang teratur supaya ia bermakna. Guru perlu membuat pengiraan mudah untuk mentafsirkan data secara tepat.
Taburan Secara Menaik dan Menurun
(a) Susunan Menaik
Data-data disusun daripada yang terendah kepada tertinggi seperti:
(b) Susunan Menurun
Dalam susunan menurun pula, data-data disusun daripada yang tertinggi kepada yang terendah. Contohnya:
Taburan Kekerapan
Sebelum kita beralih kepada taburan kekerapan, kita mesti faham istilah kekerapan. Lihat data berikut:
Skor Bilangan Murid yang
mendapat skor
50% 4
70% 7
90% 3
Kekerapan merujuk kepada berapa kali sesuatu skor wujud dalam taburan. Dalam contoh di atas, kekerapan untuk skor 70% ialah 7 ( kekerapan tertinggi) manakala kekerapan untuk 90% ialah 3 ( kekerapan terendah)
50, 65, 90, 55, 75, 80, 83, 90, 95, 70
50 , 55, 65, 70, 75, 80, 83, 90, 90, 95
144
Akan tetapi dalam kumpulan murid yang ramai, bilangan skor akan banyak. Maka, adalah berguna untuk membina taburan kekerapan secara berkumpul dan graf taburan. Untuk tujuan ini, skor-skor dikumpulkan dalam sela kelas, dan bilangan skor yang ada dalam setiap sela digundalkan. Gundal-gundal ini dikira untuk memperoleh kekerapan, iaitu bilangan skor dalam setiap sela kelas.
Sebagai contoh, perhatikan bagaimana skor-skor berikut disusun dalam taburan kekerapan dengan julat kelas sebanyak 5
Jadual 7.3 : Jadual Taburan Kekerapan
Skor
(Sela Kelas)
Gundalan Kekerapan
85 – 89 /// 3
80 – 84 //// 4
75 – 79 /// 3
70 - 74 // 2
65 - 69 // 2
60 - 64 // 2
55 - 59 //// / 6
50 - 54 // 2
45 -49 / 1
40-44 //// 5
Jumlah 30
Jadual taburan kekerapan merupakan taburan dalam bentuk jadual yang menunjukkan susunan data secara sistematik dan kekerapannya. Untuk mengurangkan bilangan baris, kita boleh mengumpulkan skor-skor atau menggabung skor yang berbeza ke dalam sela kelas.
Di sini ada beberapa garis panduan semasa menyediakan sela kelas. Pertama, sela kelas harus dipilih sebegitu agar ia meliputi kesemua skor-skor. Kedua, jika boleh saiz sela kelas seharusnya merupakan angka ganjil supaya nilai tengah merupakan angka bulat. Ini akan memudahkan perwakilan grafik dan pengiraan.
43 40 55 64 70 60 80 67 85 82
51 59 70 55 78 65 83 57 88 45
145
7.5.2 Histogram, Poligon kekerapan dan OgifSekarang kita akan meneroka bagaimana menukar data dalam jadual taburan kekerapan kepada perwakilan grafik. Dua jenis graf yang paling kerap digunakan ialah histogram dan poligon kekerapan.
(a) Histogram
Histogram mempersembahkan data dalam bentuk lajur-lajur empat segi bujur. Asas setiap kolum ialah julat kelas dan ketinggian lajur menunjukkan kekerapan berlakunya skor tersebut.
Contoh:
Jadual 7.4 : Jadual Taburan Kekerapan 1
Skor
(Sela Kelas)
Had Sela Kelas Kekerapan (f)
45 - 49 44.5 – 49.5 2
40 - 44 39.5 – 44.5 2
35 - 39 34.5 – 39.5 3
30 - 34 29.5 – 345 8
25 - 29 24.5 – 29.5 12
20 - 24 19.5 – 24.5 12
15 - 19 14.5 – 19.5 7
10 - 14 9.5 – 14.5 6
5 - 9 4.5 – 9.5 2
146
Rajah 7.3 : Histogram untuk Jadual Taburan Kekerapan 1
(b) Poligon Kekerapan
Poligon kekerapan dibina dengan memplotkan titik di nilai tengah setiap sela kelas ke ketinggian selaras dengan bilangan kekerapan kelas berkenaan. Kemudian, sambungkan kesemua poin-poin dengan garis lurus. Poin awalan dan akhir harus
Rajah 7.4: Histogram dan poligon kekerapan untuk Jadual Taburan Kekerapan
147
(c) Kekerapan Himpunan (Ogif)Kekerapan himpunan ialah jumlah kekerapan data dan kekerapan data sebelumnya. Mari kita perhati jadual 1.6 untuk melihat bagaimana kekerapan kumulatif dikira.
Berdasarkan kepada jadual di atas, kita boleh menentukan bilangan murid yang memperolehi skor yang sama atau kurang daripada sesuatu skor yang tertentu. Contohnya, kita boleh katakan bahawa bilangan murid yang memperolehi skor antara 15 – 19 skor atau kurang daripadanya ialah 16.
Jadual 7.5 : Kekerapan Kumulatif
Berhenti dan Renungkan :
Berdasarkan Jadual 7.5 di atas, berapa jumlah murid memperolehi markah kurang daripada 25? Berapa murid gagal jika markah lulus ialah 20?
Taburan kekerapan himpunan digunakan untuk melukis graf yang dinamakan ogif dan ogif digunakan untuk mentafsir data yang diperolehi. Untuk melukis ogif, nilai data berada di paksi-x, manakala kekerapan himpunan berada pada paksi-y. Ogif yang dilukis di bawah adalah berdasarkan kepada Jadual 7.5 Taburan Kekerapan Himpunan di atas.
148
Rajah 7.5: Lengkung Kekerapan Himpunan (Ogif)
Cuba latihan berikut :
Berdasarkan Gambarajah 7.3, tentukan kekerapan himpunan untuk nilai skor kurang daripada 35?.
Tahukah anda bagaimana hendak buatnya? Jika boleh, syabas! Jika tidak, hanya ikut arahan ini: Lukis garis tegak dari skor 35. Pada titik persilangan garis ini dengan lengkung, lukiskan garis mengufuk untuk bertemu dengan paksi-y. Baca kekerapan himpunan pada titik itu. Itulah jawapannya
6.3 Ukuran Kecenderungan Memusat Min, Median, Mod
Ukuran kecenderungan memusat adalah satu nilai purata sesuatu set skor. Terdapat tiga jenis ukuran kecenderungan memusat, iaitu min, median dan mod.
Mod ialah skor yang mempunyai kekerapan yang paling tinggi dalam satu taburan. Simbol statistik mod ialah M0
Median ialah skor tengah dalam satu susunan taburan menaik atau menurun. Median boleh dikirakan dengan membahagikan satu set skor yang tersusun kepada dua bahagaian yang sama.
Min menunjukkan purata markah yang diperolehi oleh murid dalam sesuatu ujian. Ia juga mengambarkan prestasi keseluruhan untuk tujuan perbandingan.
149
Prestasi antara murid atau kumpulan dalam ujian yang sama. Min juga berguna semasa mengira sishan piawai dan skor sishan.
Pengiraan Mod
Nilai mod boleh diperolehi dengan menyusun data yang tidak terkumpul itu secara menaik atau menurun.
Mengikut perbincangan awal, mod ( M0 ) adalah skor yang mempunyai kekerapan yang paling tinggi dalam satu taburan. Satu taburan mungkin mempunyai satu atau lebih mod. Walaubagaimana pun, ia mungkin langsung tidak mempunyai mod. Beberapa contoh boleh diperlihatkan daripada skor-skor ujian Matematik berikut:
Contoh 1: 66, 55, 33, 81, 60, 40, 70
Taburan skor ini tidak mempunyai mod
Contoh 2: 86, 75, 59, 75, 75, 68, 75
Taburan skor ini mempunyai satu mod ( unimod) sahaja. Nilainya ialah 75.
Contoh 3: 76, 66, 56, 68, 62, 56, 88, 66
Taburan skor ini mempunyai dua mod (dwi-mod). Nilai mod ialah 66 dan 56.
Pengiraan Median
Median ialah skor tengah apabila jumlah bilangan skor adalah ganjil atau nilai purata dua skor di tengah-tengah taburan jika jumlah bilangan skor adalah genap dalam satu susunan taburan menaik atau menurun. Sebagai contoh, median untuk skor ujian Matematik (44,56,37,77, 87) dan ujian Sains (57,68,96,40,74,80) adalah berikut:
Contoh 1: (Skor Ujian Matematik)
37, 44, 56, 77, 87 (susun secara menaik)
150
Contoh 2 : (Skor Ujian Sains)40, 57, 68, 74, 80, 96 (susun secara menaik)
Median =
2 74 68
=
71
Pengiraan Min
Min penting kerana ia memudahkan kita menggunakan rumus statistik untuk mengira sishan piawai, skor z dan skor t yang kita akan belajar selepas ini.
Untuk data tidak terkumpul, min dikira dengan menjumlahkan semua skor dalam set dan bahagikan jumlah ini dengan bilangan skor. Contohnya, min untuk skor-skor 70, 85 dan 100 dalam satu ujian ialah:
70+85+100 = 85 3
Min data dikira dengan menggunakan rumus yang berikut:
Min, X = N
X
di mana X = min, = jumlah, X = skor individu dan N = jumlah bilangan skor.
Cuba latihan berikut.
Dalam satu ujian Matematik, skor untuk 10 orang murid adalah: 35, 42, 55, 67, 75, 88, 90, 94, 96 and 98. Kirakan min dengan menggunakan formula di atas.
Pengiraan: Min, X =
N X
= 35 +42 +55+67+75+88+90+96+98
10
= 646 10
151
Aplikasi Min, Median dan Mod dalam Kehidupan Harian
(a) Mod memberi satu gambaran umum tentang taburan. Sebagai contoh, dalam penghasilan baju-T untuk murid-murid sebuah sekolah, pengetahuan tentang mod akan membantu pengusaha menentukan saiz baju-T yang paling dikehendaki.
(b) Median berguna jika terdapat skor yang ekstrim (melampau) dalam taburan tertentu. Contohnya, terdapat 3 skor dalam sesuatu ujian, iaitu 20, 20 dan 80. Min taburan ini ialah 40 dan ini tidak menggambarkan ukuran kecenderungan memusat. Dalam kes ini, nilai median 20 adalah lebih berguna sebagai ukuran kecenderungan memusat.
(c) Min digunakan secara meluas kerana ia mengambil kira semua skor dalam taburan dan ia sangat jitu. Contohnya, min digunakan oleh guru-guru untuk mengira nilai purata skor yang diperolehi oleh murid-murid dalam ujian buatan guru.
6.4 Ukuran Serakan : Julat dan Sisihan Piawai
Setelah memeriksa skrip peperiksaan murid, guru mungkin berminat hendak mengetahui perbezaan skor antara muridnya yang mencapai skor tertinggi dalam sesuatu ujian dan jurang perbezaannya dengan murid yang berpencapaian paling rendah. Maka di sini disarankan guru mengira julat untuk melihat sama ada prestasi muridnya amat berbeza ataupun lebih kurang sama sahaja.
Julat merujuk kepada jurang atau perbezaan di antara skor tertinggi dengan skor terendah dalam satu taburan skor yang diperolehi oleh kumpulan murid.
Contohnya: Dalam satu ujian Bahasa Inggeris, skor untuk muridnya adalah 43, 56, 70, 66, 80, 97, 74, 30 dan 68.
Julat skor = Skor tertinggi – skor terendah = 97 – 30
= 67
Sisihan piawai adalah satu jenis purata yang digunakan bagi melihat kecenderungan memusat bagi sesuatu set skor dan lazimnya bagi set skor yang terkumpul. Sisihan piawai boleh memberi gambaran tentang ukuran sebaran atau serakan skor sama ada tersebar atau terkelompok dari min.
152
Ada beberapa rumus yang kerap digunakan untuk pengiraan σ seperti di bawah:
1. σ =
BEBERAPA CONTOH PENGIRAAN SISIHAN PIAWAI
CONTOH 1:
Sekiranya skor mentah bagi suatu ujian ialah: 30, 50, 60,60, dan 70, maka rumus sisihan piawai yang mudah boleh digunakan.
153
= 184= 13.56
= 13.6 ( satu titik perpuluhan)
CONTOH 2
Pengiraan sisihan piawai bagi set skor yang ada beberapa kekerapan dan tidak terkumpul:
Jadual 7. 6: Skor bagi satu ujian
SKOR X KEKERAPAN f fx 2
Tafsiran Prestasi Murid
Sekiranya nilai sisihan piawai ialah 10 dan min bagi skor itu 50, maka sebaran skor itu dikatakan normal sebab 50% calon yang menduduki ujian itu berada di atas min dan 50% lagi di bawah min.
154
Sekiranya nilai sisihan piawai itu melebihi 10, skor antara calon yang menduduki ujian itu dikatakan tersebar atau berserakan. Pencapaian calon menjadi tidak begitu sama (heterogen)
LATIHAN
Berikut ialah data suatu ujian yang sudah diproseskan ke bentuk jadual taburan seperti di bawah ini.
Jadual 7.7: Skor bagi satu ujian
SELA KELAS NILAI TENGAH X f
80-89 84 3
70-79 74 4
60-69 64 8
50-59 54 5
40-49 44 2
a) Apakah nilai Min bagi skor di atas? _______________________
b) Lengkapkan Jadual kekerapan di bawah ini dan kira sisihan piawainya
Jadual 7.8: Skor bagi satu ujian
Jeda Kelas
Nilai Tengah x f f x 2
x fx2
80 - 89 84 3
70 - 79 74 4
60 - 69 64 8
50 -59 54 5
40 -49 44 2
22
c) Nyatakan pandangan anda mengenai sebaran/taburan/serakan skor bagi ujian berkenaan.
______________________________________________________________
155
TUGASAN TERARAH
Sekiranya anda ingin menggunakan program Microsoft Excel untuk memproses data di atas, anda dipersilakan berbuat demikian.
Tunjukkan hasil kerja iaitu hardcopy kepada pensyarah mentor anda.
Sila semak jawapan anda dengan pengiraan yang dibuat secara manual untuk soalan di atas.
Sisihan Piawai untuk Data Terkumpul
Untuk data terkumpul, rumus di atas masih boleh digunakan kecuali nilai X ialah nilai tengah sela kelas dalam taburan data. Rumus yang digunakan ialah:
Sisihan Piawai, =
Jadual di bawah menunjukkan data terkumpul untuk ujian sains. Kirakan sisihan piawai.
156
7.6 Interpretasi Data dan Pelaporan Pentaksiran
Pentafsiran Nilai Sisihan Piawai
Sisihan Piawai adalah ukuran kebolehubahan atau sebaran skor-skor. Ia merupakan sejauh mana skor berubah keliling min. Semakin kecil nilai sisihan piawai, semakin kecil sebaran/serakan skor dalam taburan. Ini membawa implikasi bahawa data adalah berhampiran antara satu sama lain (homogen). Begitu juga, semakin besar nilai sisihan piawai, semakin besar sebaran skor dalam taburan. Ini bermakna data adalah tersebar luas antara satu sama lain (heterogen).
Skor Piawai
Skor Piawai z dan skor piawai T biasanya digunakan untuk membanding pencapaian seseorang pelajar dengan pelajar-pelajar yang lain. Skor-z adalah salah satu jenis skor piawai. yang menunjukkan kedudukan sesuatu skor berkait dengan min taburan berkenaan. Skor –z menyatakan kadar sisihan piawai di atas atau di bawah min.
Rumus untuk mengira skor –z ialah
Skor piawai T ialah skor yang mempunyai min 50 dan sisihan piawainya 10.
Rumus untuk mengira skor-T ialah Skor –T = 50 + 10z Skor-z =
157
Kedua-dua skor piawai itu amat berguna untuk membanding pencapaian antara mata pelajaran yang min dan sisihan piawa masing-masing berbeza sekali. Sekiranya tidak ditukar ke skor piawai bagi pelbagai mata pelajaran, maka perbandingan yang dibuat mungkin kurang tepat.
Pengiraan Skor Piawai
Contoh: Skor-skor untuk 5 orang murid dalam satu ujian ialah 5,8,10,4 dan 3. Cari skor-z dan skor-t untuk murid yang mempunyai 10 markah.
X =
Skor-z untuk murid yang mempunyai 10 markah =
158
Skor-T dikira dengan menggunakan rumus berikut:T = 50 + 10z
Skor-T untuk murid yang mempunyai 10 markah = 50 + 10z
= 50 + 10 (1.53)
= 50 + 15.3
= 65.3
Contoh 2:
Berdasarkan jadual di bawah ini, pencapaian dalam mata pelajaran manakah lebih baik? Kita mungkin berkata pencapaian pelajar itu sama baik dalam Perakaunan dan Kimia kerana markah mentahnya sama iaitu 80 bagi kedua-duanya. Sebenarnya perbandingan itu kurang tepat kerana asas perbandingan tidak mengambil kira min dan sisihan piawai.
Jadual 7.9: Skor bagi satu ujian
Mata Pelajaran X x
Bahasa Melayu 80 70 5
Matematik 80 88 8
Sains 66 56 5
Apabila data dalam Jadual 7.9 di atas ditukar ke bentuk skor piawai, maka intepretasi kita mungkin berubah.
Proses pertukaran skor pelajar Y ke skor piawai: Pertama – kirakan skor-z dan selepas itu kirakan skor-T dengan menggunakan rumus-rumus yang berkenaan.
1. Skor-Z dalam Bahasa Melayu =
x x
=
5 70 80
=
5 10
= + 2
Skor-T dalam Bahasa Melayu = 50 + 10Z
159
2. Skor-Z dalam Matematik =8 88 80
=
8 8
= - 1
Skor-T dalam Matematik= 50 + 10 ( -1) = 50 + (-10) = 50 - 10 = 40
3. Skor-z dalam Sains =
5 56 66
= +2
Skor-T dalam Sains = 50 + 10 (+2) = 50 + 20 = 70
Jadual 7.10: Skor bagi satu ujian
Skor piawai
Mata Pelajaran X X
Skor-z Skor-TBahasa Melayu 80 70 5 + 2 70
Matematik 80 88 8 -1 40
Sains 66 56 5 +2 70
160
Pengukuhan Diri:Jadual di bawah ini menunjukkan pencapaian murid M dalam dua mata pelajaran.
Murid M Matematik Bahasa Inggeris
Skor mentah (X) X
60 45 5
50 40 8
(a) Kirakan skor-z dan skor-T murid M bagi mata pelajaran Matematik dan Bahasa Inggeris dengan melengkapkan Jadual di bawah:
Murid M Matematik Bahasa Inggeris
Skor mentah (X) X
60 45 5
50 40 8
z
T
Skor piawai
(b) Dalam mata pelajaran manakah murid M lebih baik?
Maklum balas prestasi murid kepada pihak tertentu
Dalam proses pengajaran dan pembelajaran, maklum balas daripada guru adalah penting. Terdapat empat jenis maklum balas iaitu maklum balas prestasi (performance feedback), maklum balas motivasi (motivation feedback), maklum balas attribut (attributional feedback) dan maklum balas strategi (strategy feedback) (Pintrich & Schunk, 1996).
161
maklumat yang membolehkan pelajar menyemak prestasi mereka dan memantau kemajuan pembelajaran. Ia diberi selepas pelajar berusaha memberi respon terhadap suatu tugasan pembelajaran. Pelajar perlu tuju hala tambahan serta penerangan lanjut untuk meneruskan pembelajaran. Dalam bilik darjah, apa jua bentuk komunikasi yang cuba memberi maklumat kepada pelajar tentang prestasi pelajar dalam situasi pembelajaran dirujuk kepada maklum balas.
Maklum balas prestasi merupakan maklum balas guru terhadap tahap ketepatan dan kemajuan dalam ujian, peperiksaan, dan tugasan yang dilakukan oleh murid. Ia juga melibatkan pembetulan kesilapan mereka dalam melakukan tugasan tersebut. Jenis pemarkahan biasanya dalam bentuk markah mentah dan gred. Maklum balas yang menyatakan bahawa pencapaian di dalam ujian, peperiksaan dan tugasan murid adalah dipercayai dapat meningkatkan motivasi murid . Ini kerana ia menyebabkan murid merasa lebih kompeten dan mampu meneruskan pembelajaran pada masa hadapan. Maklum balas yang menyatakan kesilapan mereka dalam menjawab soalan dan tugasan juga dipercayai mampu meningkatkan motivasi murid sekiranya disusuli dengan pembetulan yang sepatutnya. Ini kerana murid percaya bahawa mereka boleh meningkatkan prestasi mereka dengan mengikuti pembetulan yang disediakan oleh guru.
Maklum balas merangkumi keputusan peperiksaan yang diberi kepada pelajar, komen-komen yang dicatat pada kertas ujian, kata-kata daripada guru tentang prestasi kerja pelajar dan komen-komen mengenai pembelajaran sesuatu kumpulan atau individu.
162
Antara jenis maklum balas yang paling biasa digunakan ialah maklum balas positif dan negatif, maklum balas jenis menilai dan tanpa penilaian ,maklum balas lisan dan tidak lisan. Kita akan membincang setiap jenis secara ringkas.
Maklum balas positif digunakan untuk memberi maklumat kepada pelajar mengenai aspek yang sesuai dan betul tentang pembelajaran atau prestasi. Guru-guru boleh memberi respons lisan untuk memaklumkan bahawa pelajar menjawab dengan betul atau mencatat komen-komen yang menggalakkan dalam buku kerja. Kadang kala guru-guru memberi maklum balas negatif untuk memaklumkan pelajar bahawa jawapan mereka tidak betul. Sebagai contoh, guru boleh menyatakan bahawa jawapan “tidak betul” atau membetulkan kesilapan-kesilapan ejaan dalam tugasan. Maklum balas ini adalah efektif dalam jangka masa pendek tetapi tidak seharusnya menggunakannya dengan kerap.
Maklum balas jenis menilai mengandungi nilai penghakiman implicit atau eksplisit mengenai prestasi yang diperhatikan. Sebagai contoh, pernyataan seperti “baik” atau “lemah” adalah berbentuk penilaian. Ia boleh dinyatakan secara lisan dengan senyuman untuk menunjukkan prestasi pelajar atau bermasam muka menunjukkan keadaan tidak senang hati. Disebaliknya, maklum balas tanpa penilaian menumpukan kepada kriteria sebenar. Sebagai contoh, anda mungkin kata” Anda memperoleh 9 daripada 10 untuk tugasan ini” tanpa membuat penghakiman sama ada skor adalah baik atau lemah.
Selain daripada itu, maklum balas lisan dan tanpa lisan diberi untuk memaklumkan pelajar-pelajar tentang betul atau tidak betul jawapan mereka. Ini termasuk komunikasi lisan seperti senyuman atau bermuka masam secara tindakbalas terhadap prestasi pelajar.
Secara umumnya, selepas apa jua tugasan atau penilaian yang dilaksanakan, guru-guru harus menganalisis prestasi pelajar dan memberi maklum balas tentang kesesuaian dan mutu tugasan pelajar atau prestasi penilaian. Ia bermakna kerana ia bukan sahaja memberi maklumat tentang kemajuan kepada pelajar tersebut tetapi kepada semua pelajar yang memerhati pelajar menerima maklum balas tersebut.
163
yang boleh dibuat pada peringkat pembelajaran yang berikut. Maklum balas haruslah semerta untuk mengelakkan pelajar daripada mengamalkan kesilapan-kesilapan yang sama. Tambahan pula, maklum balas harus spesifik, dan bukan umum supaya pelajar perlu tahu secara eksplisit aspek-aspek yang perlu ditambahbaik.
Maka, semua guru perlu menggunakan satu pelan penilaian yang sistematik dalam mentadbir penilaian yang sesuai, mengesan kemajuan dengan menganalisis prestasi dan memberi maklum balas kemajuan kepada pelajar. Apabila maklum balas yang berkesan diperolehi, banyak pengubahsuaian dan modifikasi dilaksanakan oleh guru untuk menambahbaik proses pengajaran dan pembelajaran.
Rekod dan Pelaporan Pentaksiran
Semua maklumat daripada pentaksiran bilik darjah harus direkod untuk membantu guru merancang pengajaran–pembelajaran membuat tindakan susulan dan pelaporan.
Merekod merupakan aktiviti mencatat maklumat secara tertib untuk memperjelaskan tahap perkembangan, kebolehan, kemajuan, dan pencapaian pelajar. Maklumat yang tercatat dalam rekod perlu jelas dan dikemaskinikan agar guru dapat membuat keputusan yang wajar. Maklumat dalam rekod hendaklah ditafsirkan dan dianalisis agar tindakan susulan dapat diambil oleh guru. Guru boleh memastikan agar murid yang lemah dalam pembelajaran diberi aktiviti pemulihan manakala murid yang pintar diberi aktiviti pengayaan.
Maklumat yang direkod boleh dibuat dalam bentuk
pernyataan misalnya ditulis dalam rekod „Seorang murid yang cemerlang‟ simbol: contoh: „√‟ atau „X‟ untuk menyatakan betul atau salah
markah: contoh: 80% untuk menunjukkan markah yang diperoleh ialah 80 per seratus.
Gred: contoh A, B, C atau I, II, dan III.
164
Aktiviti merekod dilakukan dari masa ke masa supaya maklumat menyeluruh tentang tahap perkembangan, pencapaian atau prestasi pelajar dapat dibuat rujukan oleh pihak yang berwajib seperti PIBG, Guru Besar, Pegawai di Jabatan Pendidikan Negeri, Pejabat Pendidikan Daerah, pihak Kolej Matrikulasi, Maktab, Politeknik, Universiti dan sebagainya.
Melapor adalah suatu proses penyampaian maklumat penilaian dari masa ke masa tentang perkembangan pengetahuan, kemahiran, nilai, sikap dan pencapaian murid.
Maklumat untuk tujuan pelaporan boleh diperoleh daripada rekod penilaian seperti rekod profil murid, rekod prestasi, rekod mengajar guru dan sebagainya. Pelaporan seperti ini perlu dilakukan selalu untuk disampaikan kepada pihak yang ingin mengetahui tentang kemajuan, kelemahan dan bakat seseorang murid. Ibu bapa dan pihak lain seperti Jabatan Pendidikan Negeri, Jabatan Pendidikan Daerah, agensi swasta dan awam memerlukan maklumat ini untuk kepentingan masing-masing.
Tujuan pelaporan dibuat adalah untuk pihak atasan membuat keputusan yang wajar dari segi penempatan pelajar dalam pelbagai aliran pembelajaran seperti aliran Sains, Sastera, Perakaunan).
Pelaporan dibuat juga dengan tujuan untuk membolehkan guru mengambil tindakan susulan iaitu menentukan sama ada seseorang pelajar perlu diberi aktiviti pemulihan ataupun pengayaan. Pernyataan tentang minat, sikap dan perlakuan murid-murid boleh dilaporkan supaya tindakan susulan boleh dilaksanakan.
Pelaporan mengenai prestasi pelajar dibuat antara ibu bapa, pelajar dan guru dalam konferens merupakan cara yang berkesan. Untuk guru, pelaporan dapat:
Membolehkan tanggungjawab pembelajaran pelajar, pentaksiran dan pelaporan dikongsi bersama antara guru, ibu bapa dan pelajar
Mengukuhkan komunikasi dengan ibu bapa melalui perbincangan hasil pembelajaran dalam kurikulum serta bagaimana pelajar berkembang
Untuk pelajar, pelaporan bersama tiga pihak dapat:
165
Melibatkan pelajar secara langsung dalam pentaksiran dan membolehkan mereka bertanggungjawab terhadap pembelajaran mereka
Member autoriti kepada pelajar untuk memandu arah diri ke arah pencapaian hasil pembelajaran kurikulum
Untuk ibu bapa pula, pelaporan sebegini dapat:
Meningkatkan pemahaman mereka tentang pembelajaran dan pentaksiran dalam pendekatan berasaskan hasil
Memberi peluang kepada mereka untuk melibatkan diri dalam proses pelaporan, bukan hanya member respons kepadanya
Membekalkan bukti untuk menyokong laporan bertulis
Pelaporan harus meliputi:
Pencapaian pelajar dari segi pengetahuan, kemahiran, nilai dan sikap Kekuatan dan kelemahan pelajar
Cadangan mengatasi kelemahan pelajar dan mempertingkatkan lagi pembelajaran
(New South Wales Department of School Education, 1997)
Pelaporan dibuat secara lisan dan bertulis dalam bentuk pernyataan dan gred. Perbandingan pencapaian dan kedudukan di antara pelajar tidak diperlukan. Pelaporan secara umumnya memberi gambaran menyeluruh tentang perkembangan pelajar dalam penguasaan ,pencapaian pengetahuan dan kemahiran ,sikap dan amalan.
Antara rekod pelaporan termasuklah: rekod kemajuan murid
rekod anekdot
senarai semak kemahiran
Rekod kemajuan merupakan rumusan penilaian kemajuan pembelajaran murid yang akan digunakan maklumatnya oleh ibu bapa dan guru untuk memandu arah pembelajaran dan perkembangan murid.
166
murid . Terdapat juga bentuk numerical yang bersamaan dengan A seperti 90-100%; B: 80 – 89%; C: 70 – 79% ; D:60 – 69% dan E : 50 -59% dan F: kurang daripada 50%.
Tambahan pula, peratus juga digunakan dalam rekod kemajuan. Ini terutamanya dalam ujian di mana peratus jawapan yang dijawab dengan betul. Contohnya, dalam ujian Matematik berbentuk objektif, jumlah peratus item yang dijawab dengan betul. Contohnya, 93% yang diperolehi daripada ujian tersebut akan dicatatkan dalam rekod kemajuan. Skor ini mudah dikira, rekod dan boleh digabungkan untuk mendapat peratus keseluruhan pada akhir peperiksaan.
Satu alternatif kepada rekod kemajuan yang tradisional ialah senarai semak yang boleh digunakan untuk memberi maklumat tentang prestasi kemahiran dalam setiap aspek pembelajaran. Guru menyediakan satu set pernyataan yang menerangkan aspek prestasi murid dan satu ruang untuk ditanda oleh guru (/) semasa menaksir tingkahlaku yang dipamerkan oleh murid berkenaan. Selain itu, pelaporan boleh dinilai berdasarkan kepada skala pencapaian di mana guru tanda mengikut tahap pencapaian murid tersebut.
Selain itu, huraian bertulis dalam bentuk anekdot boleh digunakan. Ia mengandungi komen dan pernyataan tentang prestasi setiap murid secara individu. Rekod anecdotal ini berkesan kerana huraian akan menonjolkan kekuatan dan kelemahan murid. Maklum balas cara ini memberi maklumat yang amat berguna dan bermakna kepada murid untuk menambahbaik kelemahan mereka
