Pag-usapan ang iba’t ibang pananaw ukol sa
kalayaan ng mga palaisip na tinalakay sa artikulo ni
Kavanaugh. Ano ang halaga ng pag-unawa sa bawat
isa? Ano ang kahulugan ng kalayaan para kay
Kavanaugh?
3/20/2011 10:47:00 PMPangkaraniwang pag-unawa sa Kalayaan
Magagawa mo ang lahat ng gusto mo gawin
Walang limitasyon, walang humahadlang
Sang-ayon ang external circumstances sa mga gusto mo gawin
Halimbawa: Ipagpalagay natin na walang grade ang orals at may final grade na ako. Walang impluwensya anuman ang orals. Kung sakali lang na ayaw ko mag-orals, hindi na lang ako mag-oorals. Malaya ako na wag na lang mag-orals. Gagawin ko ito sapagkat pinapayagan ako ng mga external na circumstances - yun nga walang grade - at walang mawawala sakin
Pag-aaral sa ateneo
o Historicity – ditto aral parents o Environment sabi okay ateneo
pasco
Ang iba’t-ibang pananaw ukol sa kalayaan
B.F. Skinner – total determinism
Jean-Paul Sartre – absolute freedom
Kavanaugh at Maslow – structured freedom B.F. Skinner at Total Determinism
Si B.F. Skinner ay isang behavioral psychologist – mula sa kanyang background ang kanyang pananaw na total determinism
Behavioral psychologist – to predict and control human behavior
Freedom is a necessary fiction para sa mga tao. Sapagkat
nagbibigay ito ng dignidad sa tao na siyang nagpapaiba sa kanya.
Ngunit malaya nga ba?
Hindi dahil nakakadama ka ng kalayaan, objective reality na. Hindi dahil nakakadama ka ng kalayaan, totoong malaya ka na.
Ayon kay Skinner, hindi mo talaga mahahanap kung ano ang nagpapalaya sa iyo dahil lagi itong a posteriori?
Hindi ka talaga pumipili ng gusto mo. Lahat ng mga
“choices”/”decision”/gusto mo ay reaksyon mo lamang sa stimulus sa paligid.
Halimbawa: ang pagpunta ko dito ay hindi ko masasabing isang purong malayang gawa. Pumunta ako dito dahil kailangan. Dahil sa requirement, sa grado. Ito ang nagsisilbing external stimulus. Hindi ako pumunta dito dahil sa kagustuhan lamang. Pumunta ako dito dahil kailangan. Kahit ayaw ko pumunta ay pupunta ako, dahil kailangan. Dahil ito ang hinihingi ng sitwasyon, ng external stimulus. Kaya masasabing hindi ako malaya.
Reaction more than initiative/action
Unified system of response
Kung wala ang mga external na stimuli, iisipin mo na malaya ka.
Ngunit pagdating ng stimuli at kumikilos ka in reaction to this, sasabihin ni skinner na ang kilos mo ay reaction mo sa stimulus.
EXPO FACTO. Historicity???
Lahat actions ng tao:
o historicity, psychology, external, environment, behavior o motivational aspect, reinforcement, what we get after
Action mo, shaped by historicity psych external aspect
Sasabihin ni skinner na tayo ay gumagawa ng mga bagay na batay sa ating nakaraan. Tayo ay nakakulong sa isang structure.
Halimbawa: hindi ako pwede mag-orals hanggang bukas sapagkat may schedule. May structure.
Kavanaugh on skinner
the fact na nagtatanong ka sa bagay-bagay, na bakit ganito, dahil external forces?? Tanong ka sa kalagayan mo ngayon
o ang pagtatanong mo, ibig sabihin may freedom ka o mismong pagtatanong ay indicative na may freedom ka
hindi dahil may motibo ako, gagawin ko na yung isang bagay o minsan conditional, mixed, limited
if we are absolutely determined, pano na ang primordial feeling of freedom and responsibility? Niloloko tayo ng ating pakiramdam ng freedom kung hindi naman talaga tayo malaya
if all of our judgments and choices are conditioned and necessitated by prior reinforcement or external stimuli, then this must be true as well for the determinist himself i.e., he has been forced to accept determinism because of his historicity; however, this discredits his position and implies that it consists merely of value judgments which have been assumed because they have been previously
accepted by others; kung ganon, maging si skinner mismo, reaction lamang niya ito. Kung gayon, kaduda duda ang kanyang arguments dahil reaction lamang niya ito at hindi batay sa pagmumuni
Skinner on Kavanaugh
Lahat ay reaction mo lamang to a certain stimulus Jean-Paul Sartre at Absolute Freedom
total opposite ng kay Skinner.
malaya tayong gawin ang lahat ng gusto nating gawin. Absolute freedom
minsan ay maiisip nating hindi tayo malaya ngunit ayon kay Sartre, malaya pa rin tayo. May choice pa rin tayo ngunit pinili lang natin na mawalan ng choice.
Wala history ang tao. Tayo gumaguwa ng history
Lubusang malaya. Di pwede define. Sabi ni skinner pre-determined
Wala history! Pinili mo talaga
Atheist existentialist
o Walang diyos na tagapaglikha at tagpagtakda ng batas
o Kung hindi tayo produkto ng tagapaglikha, existence precedes essence. Pagkanandirito bago pagka-ano
Tao ay pour soi – being-for-itself, existence before essence
Hindi en soi – being-in-itself, essence before existence.
o Kung meron ngang tagapaglikha, magiging isang en soit ang tao, dahil masasabi nab ago gawin ang tao ay may balak na ang tagapaglikha para dito
Maslow – gitna
Hindi tayo lubusang produkto ng history ngunit di tayo pwede mawalay ditto
Meron part of history pero di completely
Pagkawala sa blind necessities – pwede magtanong
o Skinner. Sabi ni historicity pero bago niya nasabi yun, nagtanong muna
o Possibilities to ask and further grow, ginagamit natin sa pagdedesisyion. Alam natin kung ano ang sitwasyon base ditto tinatanong natin kung ano magagawa natin sa
sitwasyong ito
Pour soi. Tao ang nagsasabi kung magiging ano siya. Absolute freedom
Ang kamalayan at its basic roots ay kalayaan[
Meron historicity. Ateneo. Pero satin parin final decision
Ang kalayaan ay ang kakayahan ng isang nilalang na magdala ng kawalan sa daigdig, he is the bearer of nothingness in the world.
Ang tao ay lagging nakatanaw sa “hindi pa” – kaya naman malaya siya dahil lahat sa kanyang buhay ay bago. Continuous renewal of new choices
Tatlong pakiramdam ang hindi mawawala sa tao: pagkabahala (anguish), pangungulila (forlornness), at kawalan ng maasahan (despair). Kung hindi ito nararamdaman ng tao, inauthentic being o bad faith
Skinner – nakakulong. Sartre – nakalabas sa kulungan Kavanaugh and Structured Freedom
Kalayaang sumasabalangkas
Kavanaugh – ang pour soi ay may kontekstong ginagalawan
Pour soi – sponge o Accept or reject
o Nasa loob ng isang balangkas – universal human condition o Tayo ay bahagi ng kasaysayan ngunit lumilikha din tayo ng
kasaysayan – creative component
o By virtue of human freedom, we create human history
Kung mapapansin, this definition echoes the definition of reyes. Kung babalikan, sinasabi ni reyes, na totoong nakukulong tayo n gating nakaraan, ngunit sa pagkakakulong natin, malaya tayong pumwesto sa loob ng kulungan.
Bilang pagtatapos, mahalagang maunawaan ang bawat isa upang mas maunawaan kung ano ang kalayaan. Dahil, sa huli, tayo ang magbibigay ng kahulugan sa ating kalayaan, ito man ay reaction natin to certain stimulus, o bunga ng ating pagpili.
Sa isang komprehensibong paraan, ipaliwanag ang
relasyon ng kalayaan at pagpapakatao ayon kay
Sarte.
3/20/2011 10:47:00 PMPara kay Sarte, mayroon tayong absolute freedom. Malaya tayong gawin ang lahat ng gusto natin gawin. Kahit sa pakiramdam natin na tayo ay hindi malaya, may choice pa rin tayo. Nagkataon lang na pinili natin mawalan ng choice.
Assumptions: batay sa pagiging atheist existentialist
Walang diyos na tagapaglikga at tagapagtakda ng batas o Hindi Diyos ng katoliko ang tinutukoy
Hindi tayo produkto ng tagapaglikha: existence precedes essece, pagkanandirito bago pagka-ano
Para kay Sarte ang tao ay Pour soi Pour soi
Being-for-itself
Existence before essence Hindi en soi
Being-in-itself
Essence before existence
Kung merong tagalikha – en soi ang tao en soi kotse example
Function (essence) muna – makapaglakbay bago ang kotse mismo Tao ay pour soi – tanging tao lamang ang pour soi
Existence muna. Tapos malaya ang tao bigyang kahulugan ang kanyang existence > essence
Tao ang nagdidikta ng kanyang buhay
o Dito pumapasok ang pagpapakahulugan ni Sartre sa kalayaan.
o Kamalayan at its basic roots ay kalayaan
o Ang kalayaan ay ang kakayahan ng isang nilalang na magdala ng kawalan sa daigdig, he is the bearer of nothingnesss in the world. Ang tao ay laging nakatanaw sa “hindi pa.” Kaya
naman malaya siya, dahil ang kaniyang buhay ay isang continuous renewal of new choices
Kung para kay skinner, tayo ay nakakulong, para kay Sartre, tayo ay nasa labas ng kulungan. Structureless
Tatlong pakiramdam na hindi mawawala sa tao: pagkabahala (anguish), pangungulila (forlornness), at kawalan ng maasahan (despair). Kapag hindi na ito nararamdaman ng tao, isa siya inauthentic being o mayroong bad faith.
Pagkabahala (anguish)
Ung gagawa ka ng desisyon, hindi lamang para sa iyo. In behalf of others din.
Role models ng bawat isa.
Everytime you make a decision, you bear the whole world, you make a decision in behalf of humanity. – paglalarawan ni Sarte sa pagkabahala.
Sino ang hindi mababahala kung example ka ng iba, dahil ikaw ang nagdedecide para sa kanila.
Halimbawa, kung sa isang mahabang pila ay pinayagan ko na sumingit ang kaibigan ko, parang pinapayagan ko na ring sumingit ang ibang tao. Ang resulta, mawawala ang sistema.
Kapag gumagawa ka ng desisyon, ikaw at wala nang iba ang mamimili. Base sa assumption, walang diyos na matatakbuhan sa oras ng pagkaduda.
Dahil wala kang matakbuhan, mararamdaman mo ang pangungulila Pangungulila (forlornness)
Mag-isa ka lamang nagdedecide para sa lahat.
Walang ethics na magsasabi sayo kung ano ang tama
Tanging ikaw lamang para sa iyong sarili at para sa lahat Kawalan ng maasahan (despair)
May certain limits na kailangan mong harapin sa paggawa mo ng desisyon.???
Inauthentic na tao. Bad faith
Kapag nawala ang kahit isa sa pakiramdam na ito.
Pour soi to en soi
ginagamit mo bilang excuse ang kinapapaloobang mong sitwasyon – occupation – para mapagbalingan ng iyong mga desisyon
halimbawa: bilang anak, kailangan ko sundin ang utos ng aking mga magulang
eh ganito lang talaga ako
we can never blame the situation. We always have a choice
ito pumapasok ang usapin ng pagpapakatao at ang relasyon nito sa kalayaan
kaakibat ng kamalayan an gating kalayaan
pour soi = kamalayan?
Kaakibat ng pagiging pour soi ang pagpapakatao
It takes a decision to be yourself
Aethist existentialist – your life is the sum of all your undertakings. Tayo ang kung anong pinili nating maging – ito ang relasyon ng pagpapakato at kalayaan.
Sa ating paggamit n gating kalayaan, tayo ay nagpapakatao
Nagiging totoong tao tayo kapag nagpapakapour soi tayo, kapag ginagamit natin ang ating kalayaan upang magdecide, upang mamili. Sabi nga, life is a continuous renewal of choices.
Nagpapakatao tayo tuwing pumipili tayo, tuwing nagpapapour soi tayo.
Ipaliwanag sa isang komprehensibong paraan ang
ideya ni Levinas tungkol sa kalikasan ng Ka-tulad.
Ano ang relasyon ng pagiging connatus essendi ng
Ka-tulad sa kanyang pagiging malaya sa harap ng
kagyat na pagpapakita ng Mukha?
3/20/2011 10:47:00 PMTotoo ngang malaya ka, ngunit hindi lamang ikaw ang malaya sa mundo. Kapag pinuno mo ng mga malalayang tao tulad mo ang mundo, sa harap ng iba, ano ang karapatan mong maging malaya?
Kontektso ni Levinas
Magulong panahon. Kaguluhan ang namamayani
Sinubukan niyang ipaliwanag ang kaguluhan.
Nagsimula ang pagtalakay niya sa katulad Pagpapanatili sa sarili
Sa harap nga naman ng kaguluhan, sino ang hindi magnanais na mabuhay, na mapanatili ang kaniyang sarili?
Ngunit may kaguluhan o wala, namamayani pa rin ang kagustuhan ng tao na mapanatili ang sarili. Ito ang tinatawag ni levinas na connatus assendi
Connatus assendi – ang kahiligang panatilihin ang sarili bilang sarili at all cost. ito ang kahiligan ng katulad na mag-asimila.
Paano pinapanatili ang sarili: pag-asimila
Pagpapanatili ng sarili ay kailikasan ng sarili
Pag nakakakita siya ng kaiba, inaasimila niya ito.
Assimilation is trying to reduce the other to the same
Inilalagay mo sa language na familiar sa iyo. Sa konteksto mo. In relation to you. Ihinahalintulad mo sayo. Iginagaya o sa iyo. Making the other same
Involuntary ang pag-aasimili. Hindi nakokontrol. Hindi napipili. Natural na nagagawa
Halimbawa: pagrelate ng mga inaaral sa sariling karanasan. Telos ng asimilasyon. Ang Jouissance. Enjoyment of the self
We don’t care about the other. We care only of the same.
All enjoyment is self-enjoyment.
Ang ethical issue ng conatus essendi. Ng asimilasyon. Nagaganap sa kagyat na pagpapakita ng mukha.
Kung walang kaiba. Walang etika. Walang may paki sayo. Wala kang papakialaman. Mag-isa ka lang eh
Ngunit ano nga ba itong: Face. Mukha. Ka-iba
Not how you see the other, but how the other appears to you o Nakokontrol mo kung pano mo gusto Makita ang iba. Kung
ano ang gusto mo Makita.
o Pero ang nagpapakita sayo, hindi mo makkontrol
Asimilasyon
o Pagtingin mo sa mukha, nakikita mo siya bilang tao, nakikita mo ang dignidad niya. Nakikita mo ang pagiging iba niya. Kinikilala mo ang pagiging iba ng iba.
o Sa mukha ng iba umuusbong ang etika. Kung wala ang iba, walang etika
Paradox of the face: kataas-taasan at pagkadukha ng mukha
Kataas-taasan
o Kakayahan itong mang-utos.
o Sa kagyat na pagpapakita ng mukha, naririnig mo ang boses o “Thou shall not kill.” Respect. Mahiya ka sa sarili mo
Dukha
o Kahit inuutusan ka niya, pwede mo baliwalain ito. Ikaw pa rin ang may kontol
o Pagiging dukha nagmumula ang pang-uutos. Sa pagiging dukha, nagagawa niyang mang-utos.
Ulit ulit
Connatus essendi at mukha
Matatandaan na likas sa tao nag awing katulad ang kaiba
Sa harap ng kaiba, decentralization. Hindi ikaw ang pinaguusapan. Hindi mo maasimilate
Sa kagay na pagpapakita ng mukha, naroon ang panawagang maging mabuti
Mukha: kondisyon sa paggawa ng mabuti
Connatus essendi nagiging possible ang kagyat na pagpapakita ng mukha
Centripetal lahat ng ginagawa. Nakaturo sa iyo. Sa oras na makakita ka ng iba. Sa oras na kilalanin mo ang ang kaiba, nagaganap ang kagyat na pagpapakita ng mukha. A
Panawagang maging mabuti
Malaya ka pa rin kung tutugun mo ang tawag o hindi.
Sa dulo ng lahat, kaakibat ng conatus assendi, ng kilos ng
asimilasyon, malaya ka kung papaano ka magrereact sa kagyat na pagpapakita ng mukha.