Plaxis Egitim Klavuzu

(1)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 1

PLAXIS Versiyon 8

(2)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 2 Çevirenin Notu:

PLAXIS programının yapımcıları tarafından hazırlanan bu eğitim kılavuzunu tercüme ederken hatalar yapmış olabilirim. Bu hataların fark edildiğinde tarafıma bildirilmesi beni memnun edecektir.

Bu kılavuz tercüme maddi bir menfaat elde edilmesi amaçlanmamıştır. İnternet ortamında paylaşılan bilgilerden ettiğim istifadeye küçük de olsa bir karşılık vermek istedim. Bu çalışmamın bilgi paylaşımı konusunda gayret gösteren diğer insanlar için de teşvik olmasını ümit ediyorum.

Birçok yerde cümleleri tercüme ederken orijinal İngilizce kelimeleri kullanıp parantez içerisinde Türkçesini vererek veya tam tersi orijinalini parantez içinde vererek hem konuyla ilgili teknik terimlerin iki dildeki karşılıklarının bilmeyenlerce öğrenilmesi, hem de varsa çevirideki hataların fark edilmesi amaçlanmıştır. Özellikle teknik terimleri Türkçemize tercüme ederken yapmış olduğum hatalardan dolayı özür diler, tercümenin ilgilenenlere faydalı olmasını dilerim.

Uğur SEZER İnşaat Mühendisi

(3)

İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER ... 3 1 TAKDİM ... 5 2 BAŞLARKEN ... 6 2.1 YÜKLEME ... 6

2.2 GENEL MODELLEME BAKIŞ AÇISI ... 6

2.3 INPUT (GİRİŞ) PROSEDÜRLERİ ... 7

2.3.1 GEOMETRİ NESNELERİNİN GİRİLMESİ ... 7

2.3.2 METİN VE DEĞERLERİN GİRİLMESİ ... 8

2.3.3 SEÇİMLERİN GİRİŞİ ... 8

2.3.4 YAPISAL GİRİŞ ... 9

2.4 PROGRAMI BAŞLATMA ... 10

2.4.1 GENEL AYARLAR ... 10

2.4.2 BİR GEOMETRİ MODELİ OLUŞTURMA ... 11

3 KUM ÜZERİNDEKİ BİR DAİRESEL ZEMİNİN OTURMASI (DERS 1) ... 14

3.1 GEOMETRİ ... 14

3.2 DURUM A: RİJİT TEMEL ... 14

3.2.1 GİRDİYİ OLUŞTURMA ... 14

3.2.2 HESAPLAMALARI GERÇEKLEŞTİRME ... 24

3.2.3 ÇIKTI SONUÇLARINI GÖRME ... 28

3.3 DURUM B: ESNEK TEMEL... 30

4 BİR HAFRİYATIN SUALTINDA (SUBMERGED) İNŞASI (DERS 2) ... 36

4.2 CALCULATIONS (HESAPLAMALAR) ... 44

4.3 ÇIKTI SONUÇLARINI GÖRME ... 46

5 DRENAJSIZ NEHİR SETİ ... 50

5.1 GEOMETRİ MODELİ ... 50

5.2 HESAPLAMA (CALCULATION) ... 52

5.3 OUTPUT (ÇIKTI) ... 56

6 GERİYE BAĞLI BİR DUVAR KULLANARAK KURU HAFRİYAT (DERS 4) ... 57

6.1 INPUT (GİRİŞ) ... 57

6.2 HESAPLAMALAR ... 60

(4)

6.4 SERTLEŞEN ZEMİN (HARDENING SOIL) MODELİ KULLANIMI ... 66

6.5 SERTLEŞEN ZEMİN DURUMU İÇİN ÇIKTI ... 67

6.6 MOHR-COULOMB İLE KARŞILAŞTIRMA ... 68

7 BİR YOL SETİNİN İNŞASI (DERS 5) ... 69

7.1 INPUT (GİRDİ) ... 69

7.4 GÜVENLİK ANALİZİ (SAFETY ANALISIS) ... 74

7.5 GÜNCELLENMİŞ AĞ ANALİZİ ... 77

8 TÜNEL İNŞAATI SEBEBİYLE OTURMALAR (DERS 6) ... 80

8.4 SERTLEŞEN ZEMİN (HARDENING SOIL) MODELİ KULLANMA ... 87

8.5 SERTLEŞEN ZEMİN DURUMU İÇİN ÇIKTI ... 88

8.6 MOHR-COULOMB DURUMUYLA KARŞILAŞTIRMA ... 89

EK A – MENÜ AĞACI ... 90

A.1 INPUT MENÜSÜ ... 90

BAŞLANGIÇ KOŞULLARI MENÜSÜ ... 91

A.2 CALCULATIONS MENÜSÜ ... 92

A.3 OUTPUT MENÜSÜ ... 93

A.4 CURVES MENÜSÜ ... 95

EK B – HESAPLAMA ŞEMASI ... 96

(5)

1 TAKDİM

PLAXIS özellikle Geoteknik Mühendisliği projelerinde deformasyon ve stabilite analizleri için geliştirilmiş bir sonlu eleman paketidir. Basit grafiksel giriş prosedürleri karmaşık sonlu eleman modellerinin hızlıca üretilmesini mümkün kılar ve gelişmiş çıktı olanakları hesap sonuçlarının detaylı sunumunu sağlar. Hesaplamanın kendisi tamamen otomatiktir ve sağlam sayısal prosedürlere dayalıdır. Bu konsept yeni kullanıcıların sadece birkaç saatlik eğitimden sonra program paketiyle çalışmasını mümkün kılar.

Çeşitli dersler çeşitli ilginç pratik uygulamalarla ilgili olmasına rağmen, bu eğitim kılavuzu ile yeni kullanıcıların PLAXIS ile aşina olmalarına yardımcı olmak amaçlanmıştır. Bu yüzden bu dersler pratikteki projelerin bir temeli olarak kullanılmamalıdır.

Bu Eğitim Kılavuzu ne Sonlu Eleman Metoduyla ilgili teorik altyapıyı içermekte ne de program içerisinde kullanılabilecek olan çeşitli zemin modelleriyle ilgili detaylı bilgi vermektedir. Bunlardan ikincisi Material Models Manual (Malzeme Modelleri Kılavuzu)’nda bulunabilir, teorik altyapı ise Scientific Manual’de (Bilimsel Kılavuz) verilmiştir. Programın kullanım özellikleriyle ilgili detaylı bilgi Reference Manual’de bulunabilir. Tüm kılavuz setlerine ek olarak uygulamalı tecrübe ve programı kullanmak için gerekli altyapı (background) bilgisini sağlamak amacıyla dünyada birçok yerde düzenli olarak kısa kurslar tertip edilmektedir.

(6)

2 BAŞLARKEN

Bu bölüm PLAXIS de kullanılan bazı notasyonlar ve temel giriş prosedürlerini tanımlar. Kılavuzda menü öğeleri veya Windows özel öğeleri Italik olarak basılmıştır. Klavyedeki tuşlar veya ekrandaki düğmelere basılmak veya tıklanmak gerektiğinde, tuşun veya düğmenin ismi köşeli parantez içinde gösterilmiştir (mesela <Enter> tuşu).

2.1 YÜKLEME

Yükleme için bu kılavuzdaki Genel Bilgiler bölümüne müracaat edilebilir.

2.2 GENEL MODELLEME BAKIŞ AÇISI

Analiz edilecek her yeni proje için öncelikle bir geometrik modeli oluşturmak önemlidir. Bir geometrik model üç boyutlu problemin iki boyutlu olarak temsil edilmesidir ve noktaları, çizgileri ve kümeleri içerir. Bir geometri modeli alt zeminin temsili olarak belirgin zemin tabakalarına bölümlenmesini, yapısal nesneleri, inşaat aşamalarını ve yükleri içermelidir. Model yeterince büyük seçilmelidir ki model sınırları çalışılan projenin sonuçlarını etkilemesin. Geometri modelindeki üç tip bileşen aşağıda daha detaylı olarak tanımlanmıştır.

Points (Noktalar):

Noktalar çizgilerin başlangıç ve bitimlerini oluşturur. Noktalar ayrıca ankrajlar, nokta kuvvetleri, nokta rijitlikleri ve sonlu eleman ağının (mesh) yerel iyileştirilmesi (daha sık örgülü ağ) için kullanılabilir.

Lines (Çizgiler):

Çizgiler geometrinin fiziksel sınırlarını, model sınırlarını ve geometrideki süreksizlikleri (duvarlar veya kabuklar, belirgin zemin tabakalarının ayrımları veya inşaat aşamaları gibi) tanımlamak için kullanılır. Bir çizginin birkaç fonksiyonu ve ya özelliği olabilir.

Clusters (Kümeler):

Kümeler çizgilerle tamamen çevrili olan alanlardır. PLAXIS geometri çizgilerinin girdisine dayalı kümeleri otomatik olarak tanır. Küme içerisindeki zemin özellikleri homojendir. Bu yüzden kümeler zemin tabaka parçaları olarak göz önüne alınabilir. Kümelerle ilgili işlemler küme içindeki tüm elemanlara uygulanır. Bir geometri modelinin oluşturulmasından sonra, geometri modelindeki kümeler ve çizgilerin düzenine bağlı olarak bir sonlu eleman modeli otomatik olarak oluşturulabilir. Bir sonlu eleman ağında, aşağıda tanımlandığı gibi üç tip bileşen tanımlanabilir.

Elements (Elemanlar):

Ağ oluşturulması esnasında kümeler üçgen biçimli elemanlara bölünür. 15-düğümlü elemanlar ve 6-düğümlü elemanlar arasında bir seçim yapılabilir. Güçlü olan 15-6-düğümlü eleman gerilme ve göçme yüklerinin hassas hesaplanmasını sağlar. Ayrıca, 6-düğümlü elemanlar kullanılabilirlik (serviceability) durumlarının hızlı bir hesabı için uygundur. Aynı eleman dağılımı göz önüne alındığında (mesela varsayılan kaba ağ oluşturma), 15-düğümlü elemanlardan oluşan ağların 6-düğümlü elemanlardan oluşan ağlara göre açıkça daha hassas ve daha esnek olduğunun, fakat hesaplamaların da daha fazla zaman aldığının kullanıcı farkında olmalıdır. Zemini modellemede kullanılan üçgen elemanlara ek olarak, yapısal davranış ve zemin-yapı etkileşimini modellemek için uygun plak elemanları, geogrid elemanlar ve arayüz elemanları oluşturulabilir.

(7)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 7 15-düğümlü eleman 15 düğüm içerir ve 6-düğümlü üçgen 6 düğümle tanımlanır. Düğümlerin elemanlar üzerindeki dağılımı Şekil 2.1 de gösterilmiştir. Bitişik elemanlar ortak düğümleri vasıtasıyla bağlanırlar. Bir sonlu eleman hesaplaması boyunca, deplasmanlar (ux ve uy) düğümlerde hesaplanır. Yük-deplasman

eğrilerinin oluşturulması için düğümler önceden seçilebilir.

Stress points (Gerilme noktaları):

Deplasmanların aksine olarak, gerilmelerin ve şekil değiştirmeler düğümlerden ziyade özel Gauss birleşim noktalarında (veya gerilme noktalarında) hesaplanır. 15-düğümlü üçgen eleman Şekil 2.1a da belirtildiği gibi 12 gerilme noktası içerir ve 6-düğümlü üçgen eleman Şekil 2.1b de belirtildiği gibi 3 gerilme noktası içerir. Gerilme izi ve gerilme-şekil değiştirme diyagramlarının oluşturulması için gerilme noktaları önceden seçilebilir.

Şekil 2.1 Düğümler ve gerilme noktaları

2.3 INPUT (GİRİŞ) PROSEDÜRLERİ

PLAXIS de bilgi girişi, fare tıklayıp sürükleme karışımı, ve klavye girişi vasıtasıyla belirlenmiştir. Genelde ayrım dört tip giriş arasında yapılabilir:

Geometri nesnelerinin girişi (ör: zemin tabakası çizimi)

Metin girişi (ör: proje ismini giriş)

Değerlerin girişi (ör: zemin birim ağırlığı giriş) Seçimlerin girişi (ör: bir zemin modeli seçilmesi)

Fare genellikle çizim ve seçim amacıyla kullanılır, klavye ise metin ve değerleri girmek için kullanılır.

2.3.1 GEOMETRİ NESNELERİNİN GİRİLMESİ

Geometri nesnelerinin oluşturulmasının temeli nokta ve çizgilerin girilmesidir. Bu ise çizim alanında fare işaretçisi vasıtasıyla yapılır. Menüden veya araç çubuğundan (toolbar) birçok geometri nesnesine ulaşılabilir. Çoğu geometri nesnesini girmenin temeli bir çizgi çizme prosedürüdür. Çizim modlarının herhangi birinde çizgiler çizim alanında sol fare düğmesini tıklayarak çizilir. Bunun sonucu olarak ilk nokta oluşturulur. Fareyi hareket ettirip yine farenin sol düğmesine tıklayarak yeni bir nokta ve beraberinde önceki noktadan yeni noktaya doğru bir çizgi oluşturulur. Çizgi çizimi fare sağ düğmesine tıklayarak veya klavyeden <Esc> tuşuna basmak suretiyle sona erdirilir.

(8)

2.3.2 METİN VE DEĞERLERİN GİRİLMESİ

Herhangi bir yazılım için olduğu gibi, bazı değerlerin ve metnin girilmesi gerekir. Yazım kutularında gereken girdi belirtilir. Belirli bir nesne için çoklu yazım kutuları pencerelerde gruplandırılmıştır. İstenen metin veya değer klavyede yazılıp akabinde <Enter> tuşu veya <Tab> tuşuna basılır. Bunun sonucunda değer kabul edilir ve sonraki girdi alanı vurgulanır. Hollanda gibi bazı ülkelerde küsuratlı değerlerdeki ondalık noktası virgülle gösterilir. Yazım kutuları ve tablolarda olan gösterimin şekli işletim sisteminin ülke ayarlarına dayanır. Değerlerin girilişi bu ayarlara göre olmalıdır.

Birçok parametrenin varsayılan değerleri vardır. Bu değerler başka klavye girişi olmadan <Enter> tuşuna basılmak suretiyle kullanılabilir. Bu şekilde bir penceredeki tüm girdi alanları OK düğmesine ulaşılıncaya kadar girilebilir. OK düğmesinin tıklanmasıyla bütün değerler onaylanır ve pencere kapatılır. Alternatif olarak fareyi kullanarak diğer girdi alanının seçilmesi yeni girdi değerlerinin kabulünü netice verecektir. Farenin sol düğmesiyle OK tuşuna tıklanarak girdi değerleri kabul edilir.

<Esc> tuşuna basılması veya Cancel düğmesine sol tıklanması girdiyi iptal edecek ve pencereyi kapatmadan önce varsayılan veya önceki değerleri geri yükleyecektir.

Spin edit özelliği Şekil 2.2 de gösterilmiştir. Sadece normal bir girdi alanı gibi klavye vasıtasıyla bir değer

girilebilir, fakat ayrıca her bir spin edit in sağ kenarındaki veya oklarına sol tıklayarak değerini önceden tanımlı bir miktara artırmak veya azaltmak mümkündür.

Şekil 2.2 Spin edits (döner düzenleyiciler)

2.3.3 SEÇİMLERİN GİRİŞİ

Seçimler aşağıda tanımlanan radyo düğmeleri, onay kutuları (check boxes) veya kombinasyon (combo) kutuları vasıtasıyla yapılabilir.

(9)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 9 Şekil 2.4 Onay kutuları

Şekil 2.5 Kombinasyon (Combo) kutuları

Radio buttons (Radyo düğmeleri):

Radyo düğmeli bir pencerede sadece bir madde aktif olabilir. Aktif olan seçim maddenin önünde bulunan beyaz dairenin içinde siyah bir nokta ile belirtilir. Beyaz daire içine fareyle sol düğmesiyle tıklayarak veya klavyedeki yukarı ve aşağı ok tuşlarını kullanarak seçim yapılır. Mevcut seçim diğer seçeneklerden birine değiştirildiğinde, ‘eski’ seçenek silinecektir. Şekil 2.3 de radyo düğmeli bir pencere örneği gösterilmiştir. Şekil 2.3 deki seçime göre Pore pressure distribution (boşluk basıncı dağılımı),

General phreatic level (Genel atmosfer basıncına açık seviye) olarak ayarlanmıştır.

Check boxes (Onay kutuları):

Onay kutuları olan bir pencerede birden fazla madde aynı anda seçilebilir. Seçim beyaz kare içine fare sol düğmesiyle tıklayarak veya klavyeden boşluk tuşuna basarak yapılabilir. Önceden seçilen bir maddeye yeni bir tıklama seçimi iptal edecektir. Üç onay kutulu bir örnek Şekil 2.4 de gösterilmiştir.

Combo boxes (Kombo, Kombinasyon kutuları):

Bir kombo kutusu mümkün olan seçeneklerin önceden tanımlı bir listesinden bir maddeyi seçmek için kullanılır. Kombo kutulu bir pencere örneği Şekil 2.5 de gösterilmiştir. Kombo kutusunun sağ tarafında bulunan okuna sol tıklanır tıklanmaz mümkün seçenekleri gösteren bir açılır liste oluşur. Bir kombo kutusu radyo düğmeleri grubuyla aynı işlevselliğe sahiptir fakat daha az yer kaplar.

2.3.4 YAPISAL GİRİŞ

Gerekli girdi mümkün olduğunca mantıklı olacak şekilde düzenlenir. Windows ortamı ekranda bilgiyi düzenleme ve sunum için birçok yol sağlar. Sonraki kısımda Windows elemanlarına referansı kolaylaştırmak için bazı yapısal girdi türleri aşağıda tanımlanmıştır.

Sayfa kontrol ve sekmeler:

Üç sekmeli bir sayfa kontrol örneği Şekil 2.6 da gösterilmiştir. Bu şekilde Mohr-coulomb zemin modelinin model parametrelerinin girdisi için ikinci sekme aktiftir. Sekmeler uygun sekmeye sol tıklanarak veya klavyeden <Ctrl><Tab> tuşları kullanılarak aktifleştirilebilir.

Grup kutuları:

Grup kutuları başlıkları olan dikdörtgen kutulardır. Bunlar ortak özelliklere sahip maddeleri kümelendirmek için kullanılır. Şekil 2.6 daki aktif sekme Stiffness (Rijitlik), Strength (Dayanım) ve

(10)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 10 Şekil 2.6 Sayfa kontrol ve sekmeler

2.4 PROGRAMI BAŞLATMA

Programın kılavuzun General Information (Genel Bilgiler) de tariflenen prosedürü takip ederek kurulduğu varsayılır. Data dosyalarının saklandığı ayrı bir klasör oluşturulması tavsiye olunur. PLAXIS program grubundaki Plaxis input simgesine çift tıklanarak PLAXIS başlatılabilir. Kullanıcıya yeni bir problem mi tanımlayacağı yoksa daha önce tanımlanmış bir projeye mi erişmek istediği sorulur. Eğer ikinci seçenek seçilirse, program en son kullanılan projelerin dördünü listeler. Bu listeden doğrudan bir seçim yapılabilir. Bu listede ilk görünen <<more files>> maddesinin seçilmesi bir dosya istekçisini netice verir. Buradan kullanıcı daha önce tanımlanmış bir projeyi değiştirmek için seçebilir.

2.4.1 GENEL AYARLAR

Eğer yeni bir proje tanımlanacaksa, Şekil 2.7 de gösterilen General settings penceresi gösterilir. Bu pencere iki sekmeden oluşur. Birinci sekmede geçerli proje için çeşitli ayarlar verilmiştir. Burada bir dosya ismi belirtilmemiştir; bu işlem projeyi kaydederken yapılabilir.

Kullanıcı proje başlığı olarak problemin kısa bir tanımını girebileceği gibi, Comments (yorum) kutusunda daha ileri bir tanımlama girebilir. Başlık önerilen dosya ismi olarak kullanılır ve çıktı çizimlerinde görünür. Yorum kutusu basitçe analiz hakkında bilgi depolamak için uygun bir yerdir. Ek olarak analiz türü ve eleman türü belirtilmelidir. Opsiyonel olarak dinamik kuvvetlerin pseude-statik (eşdeğer-statik) simülasyonu için yerçekimine ek olarak ayrı bir ivme belirtilebilir.

İkinci sekme Şekil 2.8 de gösterilmiştir. Temel birimler olan Length (Uzunluk), Force (Kuvvet) ve

Time(Zaman) a ek olarak çizim alanının en az boyutları verilmelidir, böylece geometri modeli çizim

alanına uysun. Aksların genel sistemi şöyledir: x-aksı sağa doğru, y-aksı yukarı doğru, z-aksı ise kullanıcıya doğru yönelirler. PLAXIS de iki boyutlu bir model (x,y)-düzleminde oluşturulur. z-aksı sadece gerilme çıktıları için kullanılır. Left (Sol) modelin en düşük x-koordinatı, Right (Sağ) en yüksek x-koordinatı,

(11)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 11 Şekil 2.7 Genel ayarlar – Project sekmesi

Şekil 2.8 Genel ayarlar – Dimensions (Boyutlar) sekmesi

Pratikte, verilen değerler sonucu ortaya çıkan çizim alanı spin edit lerde verilen değerlerden daha büyük olacaktır. Bunun sebebi kısmen PLAXIS programının boyutlara otomatik olarak küçük bir kenar boşluğu eklemesi ve kısmen de belirtilen değerler ve ekran arasında genişlik/yükseklik oranındaki farktır.

2.4.2 BİR GEOMETRİ MODELİ OLUŞTURMA

Genel ayarlar girilip OK düğmesine tıklandığında ana Input (Girdi) penceresi görünür. Ana pencere Şekil 2.9 da gösterilmiştir. Ana pencerenin en önemli kısımları işaretlenmiş ve aşağıda kısaca açıklanmıştır.

(12)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 12 Şekil 2.9 Input programının Ana penceresi

Main menu (Ana menü):

Ana menü araç çubuğundan ulaşılabilecek bütün seçenekleri ve sık kullanılmayan bazı ek seçenekleri içerir.

Tool bar (General) (Araç çubuğu - genel):

Bu araç çubuğu disk operasyonları, bastırma, yakınlaştırma veya nesneleri seçme gibi genel eylemler için kullanılan düğmeleri içerir. Ayrıca PLAXIS paketinin diğer programlarını (Calculations, Output ve Curves) başlatmak için düğmeleri bulundurur.

Tool bar (Geometry) (Artaç çubuğu – geometri):

Bu araç çubuğu ise bir geometri modeli oluşturmakla ilgili eylemler için kullanılan düğmeleri içerir. Düğmeler genel olarak o şekilde sıralanmıştır ki; araç çubuğunda soldan sağa doğru düğmeler takip edilerek bitmiş bir geometri modeline ulaşılır.

Rulers (Cetveller):

Çizim alanının hem solunda hem de üstünde bulunan cetveller fiziksel koordinatlara işaret eder. Böylece geometri boyutlarının doğrudan bir görünüşü mümkün olur.

Draw area (Çizim alanı):

Çizim alanı geometri modelinin üzerinde oluşturulduğu çizim yaprağıdır. Çizim alanı aynen geleneksel bir çizim programındaki olduğu gibi kullanılabilir. Çizim alanındaki küçük noktaların oluşturduğu ızgara düzenli pozisyonlara sıçramak için kullanılabilir.

(13)

Origin (Orijin):

Eğer fiziksel orijin verilen boyutlar arasında ise, x- ve y-akslarını da gösteren küçük bir daire ile temsil edilir.

Manual input (Elle girme, manuel girme):

Eğer fareyle çizim istenen hassasiyeti vermiyorsa, o zaman Manual input (elle girme) yolu kullanılır. Burada x- ve y-koordinatları için değerler boşlukla ayrılmış ilgili değerleri yazmak suretiyle girilebilir. Elle girme ayrıca seçili bir noktaya yeni koordinat atamak veya nokta numarasını girmek suretiyle mevcut bir geometri noktasını işaretlemek için kullanılabilir.

Cursor position indicator (İmleç pozisyon göstergesi):

İmleç pozisyon göstergesi fare imlecinin hem fiziksel birimlerde hem de ekran pikseli olarak şimdiki pozisyonunu verir.

Yukarıda zikredilen nesnelerin bazısı View menüsünden ilgili maddenin seçimini iptal ederek kaldırılabilir. Her iki araç çubuğu için de, fare imlecini ilgili düğme üzerine getirip yaklaşık bir saniye üzerinde tutmak suretiyle düğmenin ismi ve fonksiyonu gösterilir; düğmenin aşağısında küçük sarı bir kutuda bir ipucu görünecektir. Her iki araç çubuğu için ulaşılabilecek ipuçları Şekil 2.10 da gösterilmiştir. Bu Eğitim Kılavuzunda düğmeler ilgili ipuçları vasıtasıyla işaret edilecektir.

Şekil 2.10 Araç çubukları Sırayla tercümesi:

1. Sıra: Calculation (hesaplama) programına git, Curves (Eğriler, grafik) programına git 2. Sıra: Output (çıktı) programına git, Yeni, Aç, Kaydet, Bastır, Küçült, Seçim, Geri al

3. Sıra: Geometri çizgisi, Mafsal ve Dönme yayı, Geogrid, Düğümden-düğüme ankraj, Tunel Dizayn edici, Dönme rijitliği (plaklar), Yayılı yük sistemi A, Nokta yük sistemi B, Kuyu, Malzeme ayarları 4. Sıra: Plak, Arayüz, Sabit-uçlu ankraj, Standart rijitlikler, Önceden tanımlı deplasmanlar, Yayılı Yük

sistemi A, Nokta Yük sistemi A, Drenaj, Mesh (ağ) oluştur, Başlangıç kuşullarını tanımla

Komple bir geometri modelinin oluşturulmasıyla ilgili detaylı bilgi için, okuyucu bu Eğitim Kılavuzunda tanımlanan çeşitli derslere başvurabilir.

(14)

3 KUM ÜZERİNDEKİ BİR DAİRESEL ZEMİNİN OTURMASI (DERS 1)

Önceki kısımda PLAXIS programının bazı genel görünümleri ve temel özellikleri sunuldu. Bu kısımda ise kum üzerindeki dairesel bir temelin oturması adıyla ilk uygulama dikkate alınır. Bu uygulama programın pratik kullanımına aşina olma yolundaki ilk adımdır. Bir geometri modeli oluşturmak için genel prosedürler, bir sonlu eleman ağı üretilmesi, sonlu eleman hesaplanmasının çalıştırılması ve çıktı sonuçlarının değerlendirilmesi burada detaylı olarak tanımlanır. Bu kısımda sağlanan bilgiden daha sonraki derslerde faydalanılacaktır. Bu yüzden sonraki herhangi alıştırma örneklerine kalkışmadan önce bu ilk dersi tamamlamak önemlidir.

3.1 GEOMETRİ

Şekil 3.1 Kum tabaka üzerindeki dairesel bir temelin geometrisi

Şekil 3.1 de görüldüğü gibi 1.0 m yarıçaplı bir dairesel temel 4.0 m kalınlığında bir kum tabakasına yerleştirilmiştir. Kum tabakasının altında çok derinlere uzanan rijit bir kaya tabakası vardır. Alıştırmanın amacı temele uygulanan yük sebebiyle zeminde oluşan gerilme ve deplasmanları bulmaktır. Hesaplamalar hem rijit hem de esnek temel için yapılmıştır. Bu iki durum için de sonlu eleman modeli benzerdir. Kaya tabakası modelde dahil edilmez; yerine kum tabakasının tabanına uygun bir sınır koşulu uygulanır. Kumdaki herhangi bir mümkün mekanizmayı sağlamak ve dış sınırın herhangi bir etkisinden sakınmak amacıyla, model yatay doğrultuda toplam 5.0 m yarıçapında bir daireye kadar genişletilir.

3.2 DURUM A: RİJİT TEMEL

İlk hesaplamada, temel çok rijit ve sert olarak nazara alınır. Bu hesaplamada temelin kendisini modellemek yerine kum tabakasının üstünde üniform bir girinti vasıtasıyla temelin oturması simüle edilir. Bu yaklaşım çok basit bir modele ulaştırır ve bu yüzden ilk alıştırma olarak kullanılır, fakat bazı olumsuzlukları da vardır. Mesela temeldeki yapısal kuvvetler hakkında herhangi bir bilgi vermez. Bu dersin ikinci kısmı daha ileri bir modelleme yaklaşımı olan esnek bir temel üzerindeki harici yükle ilgilidir.

3.2.1 GİRDİYİ OLUŞTURMA

Input program simgesine çift tıklayarak PLAXIS programını başlatın. Bir Create/Open Project diyalog kutusu görünecektir. Burada existing project (mevcut proje) veya create a new one (yeni bir proje oluştur) seçeneklerinden birini seçebilirsiniz. New Project (Yeni proje) yi seçin ve OK düğmesine tıklayın

(15)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 15 (bak Şekil 3.2). Şimdi Project (Proje) ve Dimensions (Boyutlar) isimli iki sekmeden oluşan General settings

(Genel ayarlar) penceresi görünür (bak Şekil 3.3 ve Şekil 3.4).

Şekil 3.2 Create/Open Project diyalog kutusu

General settings (Genel ayarlar)

Her analizdeki ilk adım sonlu eleman modelinin temel parametrelerini ayarlamaktır. Bu iş General

settings penceresinde yapılır. Bu ayarlar problemin tanımını, analizin türünü, temel eleman türlerini,

temel birimleri ve çizim alanının büyüklüğünü içerir.

Şekil 3.3 General settings penceresinin Project sekmesi Temel hesaplaması için uygun ayarları girmek için şu adımları takip edin:

 Project sekmesinde, Title kutusu içine “Lesson 1” (Ders 1) girin ve Comments (yorumlar) kutusu

içine “Settlements of a circular footing” (Dairesel bir temelin oturması) yazın.

 General (genel) kutusu içine analizin türü (model) ve temel eleman türü (Elements) beliritilir. Bu

ders dairesel bir temelle ilgili oluğu için Model kombo kutusundan Axisymmetry (eksenel simetri) seçin ve Elements (Elemanlar) kombo kutusundan 15-node (15-düğümlü) seçin.

 Acceleration (İvme) kutusu düşey doğrultuda (aşağı doğru) -90° lik sabit bir yerçekimi açısını

işaret eder. Normal yerçekimine ek olarak eşdeğer-dinamik analiz için bağımsız ivme bileşenleri girilebilir. Bu değerler bu alıştırma için sıfır olarak bırakılır. Sekme yaprağının aşağısındaki Next

(16)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 16  Dimensions sekmesinde, Units (birimler) kutusundaki varsayılan değerleri koruyun

(Length-Uzunluk birimi=m; Force-Kuvvet birimi=kN; Time-Zaman birimi=gün).

 Geometry dimensions kutusunda gerekli çizim alanının büyüklüğü girilmelidir. Oluşturulacak

geometrinin üst ve alt koordinat değerleri girildiğinde PLAXIS küçük bir kenar boşluğu ekleyecek, böylece bu geometri çizim alanı içine iyi bir şekilde uyacaktır. Left (sol), Right (sağ), Bottom (alt) ve Top (üst) yazım kutuları içine sırasıyla 0.0, 5.0, 0.0 ve 4.0 değerlerini girin.

 Grid kutusu grid boşluklarını ayarlamak için gerekli değerleri içerir. Bu grid ekran üzerinde

referans olarak kullanılabilecek bir noktalar matrisini sağlar. Ayrıca geometrinin oluşturulması esnasında düzenli noktalara sıçramak için kullanılabilir. Noktalar arasındaki mesafe Spacing değeriyle belirlenir. Bundan öte sıçrama noktalarının ara boşlukları Number of intervals (aralık

sayısı) değeri vasıtasıyla daha küçük aralıklara bölünebilir. Spacing için 1.0 ve intervals için 1

girin.

 Ayarları kabul etmek için OK düğmesine tıklayın. Şimdi geometrinin çizilebileceği çizim alanı görünür.

Şekil 3.4 General settings penceresinin Dimensions sekmesi

İpucu: Bir hata yapılması durumunda veya genel ayarların değişmesine ihtiyaç duyulduğunda, File

menüsünden General settings seçeneğini seçerek General settings penceresine ulaşabilirsiniz.

Geometri Contour (Geometri konturu, çevre çizgisi):

Genel ayarlar tamamlandığında çizim alanı orijin işareti ve aks sisteminin doğrultusuyla birlikte görünür. x-ekseni sağa doğru ve y-ekseni yukarı doğru yönelmiştir. Bir geometri çizim alanının içinde herhangi bir yerde oluşturulabilir. Nesneleri oluşturmak için araç çubuğundaki düğmelerden veya Geometry menüsündeki seçeneklerden birini kullanabilirsiniz. Yeni bir proje için Geometry line düğmesi daima aktiftir. Aksi takdirde bu seçenek ikinci araç çubuğundan veya Geometri menüsünden seçilebilir. Önerilen geometrinin konturlarını çizmek için şu adımları takip edin:

(17)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 17  İmleci (şimdi bir kalem olarak görünür) eksenlerin başlangıcında konumlandır. Durum çubuğundaki birimlerin 0.0 x 0.0 olarak okunduğunu kontrol edin ve fare sol düğmesine bir kez tıklayın. Şimdi ilk geometri noktası (no 0) oluşturuldu.

 x-ekseni boyunca (5.0; 0.0) konumuna hareket ettirin. İkinci noktayı (no 1) oluşturmak için fare sol düğmesine tıklayın. Aynı anda nokta 0 dan nokta 1 e doğru ilk geometri çizgisi oluşturulur.  Yukarı doğru (5.0; 4.0) konumuna hareket ettirin ve yine tıklayın.

 Sola doğru (0.0; 4.0) konumuna hareket ettirin ve yine tıklayın.

 Son olarak başlangıca (0.0; 0.0) geri gelin ve yine fare sol düğmesine tıklayın. Sonuncu nokta zaten olduğu için yeni bir nokta oluşturulmaz, fakat sadece nokta 3 den nokta 0 a ek bir geometri çizgisi oluşturulur. PLAXIS ayrıca bir küme (geometri çizgileriyle tam olarak çevrili alan) algılayacak ve ona açık bir renk verecektir.

 Çizimi durdurmak için sağ fare tuşuna tıklayın.

İpucu: Yanlış konumlandırılmış noktalar ve çizgiler önce araç çubuğundan Selection düğmesini seçerek

değiştirilebilir veya silinebilir. Bir nokta veya çizgiyi hareket ettirmek için nokta veya çizgiyi seçin ve onu istenen konuma sürükleyin. Bir nokta veya çizgiyi silmek için nokta veya çizgiyi seçin ve klavyeden <Del> düğmesine basın.

İstenmeyen çizim işlemleri araç çubuğundan Undo düğmesini tıklayarak veya Edit menüsünden

Undo seçeneğini seçerek veya klavyeden <Ctrl><Z> tuşlarına basarak kaldırılabilir.

> İmleci hareket ettirirken klavyede <Shift> tuşuna basılı tutmak suretiyle çizgiler yatay veya düşey olarak mükemmel çizilebilir.

Önerilen geometri plakları, mafsalları, geogridleri, arayüzleri, ankrajları veya tünelleri içermez. Bu yüzden ikinci araç çubuğunda bu düğmeleri atlayabilirsiniz.

İpucu: Bir sonlu eleman ağı oluşturulabilecek hale gelmeden önce tüm geometri modeli tamamlanmış

olmalıdır. Yani geometri modeline ilk önce sınır koşulları ve model parametreleri girilmeli ve uygulanmalıdır.

Boundary Conditions (Sınır Koşulları):

Sınır koşulları ikinci araç çubuğunun orta kısmında ve Loads menüsünde bulunabilir. Deformasyon problemleri için iki tip sınır koşulu vardır: Öntanımlı deplasmanlar ve öntanımlı kuvvetler (yükler).

Prensip olarak her doğrultuda bütün sınırların bir sınır koşulu olmalıdır. Yani, belli bir sınıra hiçbir açık sınır koşulu verilmezse (serbest bir sınır), öntanımlı kuvvetin sıfıra eşit olduğu ve serbest bir deplasman yapan doğal koşullar uygulanır.

Geometrinin deplasmanlarının belirsiz olduğu bir durumdan sakınmak için, geometrinin bazı noktaları öntanımlı deplasmanlara sahip olmalıdır. Öntanımlı deplasmanların en basit formu mesnetlenme (sıfır deplasman), fakat sıfır-olmayan öntanımlı deplasmanlar da verilebilir. Bu problemde rijit temelin oturması kum tabakasının tepesinde sıfır-olmayan öntanımlı deplasmanlar yoluyla simüle edilmiştir.

(18)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 18 Şekil 3.5 Input penceresinde Geometri modeli

Bu ders için sınır koşullarını oluşturmak için, şu adımları takip edin:

Standart sınır koşullarını ayarlamak için araç çubuğunda Standart fixities düğmesine tıklayın veya Loads menüsünden Standart fixities seçeneğini seçin.

 Sonuç olarak PLAXIS geometrinin tabanında tam sabitlik (mafsal mesnet) ve düşey kenarlarda ise kayar mesnet koşulları (ux=0; uy=serbest) oluşturacaktır. Belli bir doğrultudaki mesnetlenme,

ekranda mesnetlenme doğrultusuna dik olarak iki paralel çizgi olarak görünür. Bu yüzden kayar mesnetler iki düşey paralel çizgi olarak görünürler ve sabit mesnet çapraz taralı çizgiler olarak görünür.

İpucu: Standart fixities seçeneği çoğu geoteknik uygulamalar için uygundur. Bu seçenek standart sınır

koşullarını girmek için hızlı ve elverişli bir yoldur.

Araç çubuğundan Prescribed displacements (Öntanımlı deplasmanlar) düğmesini seçin veya

Loads menüsünden ilgili seçeneği seçin.

 İmleci (0.0; 4.0) noktasına hareket ettirin ve sol fare düğmesine tıklayın.

 En üst geometri çizgisi boyunca (1.0; 4.0) noktasına hareket ettirin ve yine fare sol düğmesini tıklayın.

 Çizimi durdurmak için fare sağ düğmesine tıklayın.

Geometrinin en üstünde yeni (4) noktasına ek olarak, düşey doğrultuda aşağıya doğru 1 birimlik (1.0 m) bir öntanımlı deplasman ve sabit bir yatay deplasman oluşturulur. Öntanımlı deplasmanlar geometrinin

(19)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 19 başlangıç konumundan başlayan ve hareket doğrultusunu işaret eden bir grup oklar olarak olarak görünürler.

İpucu: Öntanımlı deplasmanın girdi değeri önce Selection düğmesine tıklayıp ve sonra da öntanımlı

deplasmanın uygulandığı çizgiye çift tıklanarak geğiştirilebilir.

> Öntanımlı deplasman hesaplama aşamaları tanımlanırken (Bölüm 3.2.2) gerçekten aktif hale getirilir. Başlangıçta aktif değildir.

Material data sets (Malzeme veri setleri):

Zeminin davranışını simüle etmek için uygun bir zemin modeli ve uygun malzeme parametreleri geometriye atanmalıdır. PLAXIS de zemin özellikleri malzeme veri setlerinde toplanır ve çeşitli veri setleri malzeme veritabanında depolanır. Veritabanından alınan bir veri seti bir veya daha fazla kümeye atanabilir. Yapılar için (duvarlar, plaklar, ankrajlar, geogridler vb. gibi) sistem benzerdir, fakat farklı yapı türlerinin farklı parametreleri ve bu yüzden farklı türde veri setleri vardır.

PLAXIS Soil & Interfaces (Zemin & Arayüzler), Plates (Plaklar), Anchors (Ankrajlar) ve Geogridler için malzeme veri setlerini ayırır.

Malzeme veri setlerinin oluşturulması genel olarak sınır koşullarının girilmesinden sonra yapılır. Ağ (mesh) oluşturulmadan önce bütün malzeme veri setleri tanımlanmalı ve bütün kümeler (clusters) ve yapılara uygun veri setleri atanmış olmalıdır.

Tablo 3.1 Kum tabakasının malzeme özellikleri

Malzeme veri setlerinin girdisi araç çubuğunda Material Sets (Malzeme Setleri) düğmesi vasıtasıyla veya

Material menüsünden ulaşılabilen seçenekle seçilebilir.

Kum tabakası için bir malzeme seti oluşturmak için şu adımları takip edin: Araç çubuğundan Material Sets (malzeme setleri) düğmesini seçin.

(20)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 20  Material Sets penceresinin alt kenarındaki New düğmesine tıklayın. Yeni bir dialog kutusu üç

sekmesiyle birlikte görünecek: General, Parameters ve Interfaces (bak Şekil 3.6 ve Şekil 3.7).  General sekmesindeki Material Set kutusunda Identification kutusuna “Sand” (kum) yazın.

 Material model (Malzeme modeli) kombo kutusundan Mohr-Coulomb ve Material type (Malzeme türü) kombo kutusundan Drained (Drenajlı) seçin (varsayılan parametreler).

 General properties kutusuna ve Permeability kutusuna Tablo 3.1 de listelenen malzeme

özelliklerine göre uygun değerleri girin.

 Model parametrelerinin girilmesine devam etmek için Next düğmesine veya Parameters sekmesine tıklayın. Parameters sekmesinde görünen parametreler malzeme modeline bağlıdır (bu durumda Mohr-Coulomb modeli).

Farklı zemin modelleri ve onlara uygun parametreler için Material Models (Malzeme Modelleri) kılavuzuna göz atın.

(21)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 21 Şekil 3.7 Zemin ve arayüz veri seti penceresinin Parameters sekmesi

 Tablo 3.1 deki model parametrelerini Parameters sekmesindeki ilgili yazım kutularına girin.  Geometri modeli arayüzleri içermediği için, üçüncü sekme atlanabilir. Şu anki malzeme veri

setinin girdisini onaylamak için OK düğmesine tıklayın. Şimdi oluşturulan veri seti Material Sets penceresinde ağaç şeklinde görünecektir.

 Material Sets penceresinden “Sand” (Kum) veri setini çizim alanında zemin kümesine sürükleyin

(seçin ve hareket ettirirken fare sol düğmesini basılı tutun) ve bırakın (fare sol düğmesini serbest bırakın). İmlecin şeklinin veri setini bırakmanın mümkün olup olmadığını gösterecek şekilde değiştiğine dikkat edin. Bir kümeye doğru bir veri seti atanması kümenin renginin değişmesiyle gösterilir.

 Veritabanını kapatmak için Material Sets penceresinde OK düğmesine tıklayın.

İpucu: PLAXIS bir projeye ait veritabanı ile global malzeme setlerinin veritabanını birbirinden ayırır. Veri

setleri global veritabanını kullanarak bir projeden diğerine değiştirilebilir. Bu eğitim Kılavuzundaki bütün derslerin veri setleri programın yüklenmesi esnasında global veritabanına depolanır. Mevcut bir veri setini kopyalamak için Material Sets penceresinde Global >>> düğmesine tıklayın. Global veritabanının ağaç görünümünden uygun veri setini (bu durumda “Lesson 1 sand”) proje veritabanına sürükleyip bırakın. Şimdi global veri setine bu proje için de ulaşılabilir. Benzer şekilde proje veritabanında oluşturulan veri setleri global veritabanına sürüklenip bırakılabilir.

İpucu: Mevcut veri setleri material sets penceresini açıp, ağaç görünümünden veri setini seçerek ve Edit

düğmesine tıklayarak değiştirilebilir. Başka bir yol olarak, bir kümeyi çift tıklayıp properties penceresinde

Material set kutusunun arkasındaki Change düğmesine tıklayarak material sets penceresi açılabilir. Şimdi

proje veritabanı ağaç görünümünden bir veri seti seçilip Apply düğmesine tıklanarak ilgili kümeye atanabilir.

(22)

> Program malzeme parametreleri üzerinde bir uyumluluk denetimi yapar ve veride tespit edilen bir uyumsuzluk durumunda bir uyarı mesajı verir.

Mesh Generation(Ağ Oluşturma)

Geometri modeli tamamlandığında, sonlu eleman modeli (veya mesh) oluşturulabilir. PLAXIS tam otomatik bir ağ oluşturma prosedürünü mümkün kılar. Burada geometri temel eleman türlerine ve eğer uygunsa uyumlu yapısal elemanlar bölünür.

Şekil 3.8 Temel civarındaki geometrinin sonlu eleman ağı

Ağ oluşturulması geometri modelindeki noktaların ve çizgilerin konumlarının tam hesaplamasını yapar, böylece tabakaların, yüklerin ve yapıların tam konumları sonlu eleman ağında hesaplanır. Ağ oluşturulması işlemi en uygun üçgenlerin araştırıldığı ve biçimsiz bir ağı netice veren sağlam bir üçgenleme prensibi temeline oturur. Biçimsiz ağlar düzenli eleman kalıplarından oluşmaz. Ancak bu ağların sayısal performansı düzenli eleman sıralarıyla oluşturulan düzgün biçimli ağlardan daha iyidir. Ağ oluşturmanın kendisine ek olarak girdi datasının (özellikler, sınır koşulları, malzeme setleri vs.) geometri modelinden (noktalar, çizgiler ve kümeler) sonlu eleman ağına (elemanlar, düğümler ve gerilme noktaları) dönüşümü yapılır.

Ağı oluşturmak (üretmek) için şu adımları takip edin:

Araç çubuğunda Generate mesh düğmesine tıklayın veya Mesh menüsünden Generate seçeneğini seçin.

Ağ oluşturulmasından sonra içinde oluşturulan ağın gösterildiği (bak Şekil 3.8) yeni bir pencere (Output penceresi) açılır.

(23)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 23  Geometri giriş moduna dönmek için Update düğmesine tıklayın.

İpucu: Ağ oluşturulmasından elde edilen sonuç tatminkar olmasa bile geometri girişine dönmek için

Update düğmesi kullanılmalıdır.

İpucu: Varsayılan olarak, ağın Global coarseness (Global kabalık) ayarı Coarse (kaba) olarak ayarlıdır. Bu

ise birçok durumda ilk yaklaşım için yeterlidir. Global coarseness ayarı Mesh menüsünde değiştirilebilir. Ağı global veya yerel olarak iyileştirmek için ek seçenekler de mevcuttur.

> Bu girdi aşamasında hala geometrinin parçalarında değişiklik yapmak veya geometri nesnesi eklemek mümkündür. Eğer bu aşamada değişiklikler yapılırsa, o zaman sonlu eleman ağı yeniden oluşturulmalıdır.

Eğer gerekliyse, global veya yerel iyileştirme (refinement) yapılarak ağ optimize edilebilir. Ağ iyileştirilmesi diğer bazı derslerde nazara alınır. Burada şimdiki sonlu eleman ağının kabul edilmesi önerilir.

Initial Conditions (Başlangıç Koşulları)

Ağ oluşturulduğunda sonlu eleman modeli tamamlanmıştır. Fakat hesaplamalara (Calculations) başlamadan önce, başlangıç koşulları oluşturulmalıdır. Başlangıç koşulları, genelde, başlangıç yeraltı suyu koşulları, başlangıç geometri konfigürasyonu ve başlangıç efektif gerilme durumlarından oluşur. Şimdiki temel projesinde kum tabakası kurudur, dolayısıyla yeraltı suyu koşullarını girmeye ihtiyaç yoktur. Fakat analiz K0 prosedürü vasıtasıyla başlangıç efektif gerilmelerinin oluşturulmasını gerektirir.

Başlangıç koşulları Input programının ayrı modunda girilir. Başlangıç koşullarını uygun biçimce oluşturmak için şu adımları takip edin:

Araç çubuğunda Initial conditions düğmesine tıklayın veya Initial menüsünden Initial

conditions seçeneğini seçin.

 Önce suyun birim ağırlığının varsayılan değerini (10 kN/m3) gösteren küçük bir pencere görünür. varsayılan değeri kabul etmek için OK tıklayın. Yeraltı suyu koşulları modu görünür. Araç çubuğunun ve geometri zeminin geometri girdi moduna göre değiştiğine dikkat edin.

Başlangıç koşulları seçeneği iki farklı moddan oluşur: Su basınçları modu ve geometri konfigürasyon modu. Bu iki mod arasındaki geçiş işlemi araç çubuğundaki ‘switch’le (geçiş anahtarı) yapılır.

Şimdiki proje su basınçlarını içermediği için geçiş anahtarının sağ tarafına tıklayarak geometri konfigürasyon moduna devam edin (Başlangıç gerilmeleri ve geometri konfigürasyonu). Yeraltı suyu seviyesi otomatik olarak geometrinin tabanına yerleştirilir.

Araç çubuğunda Generate initial stresses düğmesine (kımızı artılar) basın veya Generate menüsünden Initial stresses seçeneğini seçin. K0 prosedürü diyalog kutusu görünür.

 Zemin ağırlığı için toplam çarpanı, ∑Mweight, 1.0 olark tutun. Bunun anlamı; başlangıç gerilmelerinin oluşturulması için tüm zemin ağırlığı uygulanır. PLAXIS tarafından önerilen varsayılan K0 değerini kabul edin ve OK tıklayın.

(24)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 24 Şekil 3.9 Temel etrafındaki geometride başlangıç gerilmeleri

İpucu: K0 prosedürü sadece yatay tabakalı geometriler için yatay bir zemin yüzeyi ve ,eğer

uygulanacaksa, yatay bir yeraltı suyu seviyesiyle birlikte kullanılabilir. K0 prosedürü hakkında daha fazla bilgi için Appendiks A (Ek A) veya Reference Manual (Referans Kılavuzu) na bakın.

> K0 ın varsayılan değeri Jaky formülüne esas alır: K0 = 1 - sin . Eğer değer değişmişse, varsayılan

değer K0 için negatif bir değer girilerek tekrar elde edilebilir.

 Başlangıç gerilmelerinin oluşturulmasından sonra efektif gerilmelerin asal gerilmeler olarak gösterildiği Output penceresi açılır (bak Şekil 3.9). Çizgilerin uzunluğu asal gerilmelerin göreceli büyüklüğünü gösterir ve çizgilerin yönelimi ise asal doğrultuları gösterir. Input programı geometri konfigürasyon moduna dönmek için Update düğmesine tıklayın.

Başlangıç gerilmelerinin oluşturulmasından sonra, hesaplama tanımlanabilir. Calculation düğmesine bastıktan sonra, kullanıcının veriyi hard diske kaydetmesi istenir. Yes düğmesine basın. Şimdi dosya istemcisi görünür. Uygun bir dosya ismi girin ve Save düğmesine tıklayın.

3.2.2 HESAPLAMALARI GERÇEKLEŞTİRME

Calculate düğmesine tıklayıp girdi verisini kaydettikten sonra, Input programı kapanır ve Calculations

(Hesaplamalar) programı başlar. Calculations programı hesaplama aşamalarını tanımlamak ve yürütmek için kullanılabilir. Ayrıca çıktı sonuçlarının görülebilmesi için, hesaplanmış aşamaları seçmek için kullanılabilir.

Calculations penceresi, Şekil 3.10 da gösterildiği gibi, bir menü, bir araç çubuğu, bir grup sekme ve

(25)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 25 Şekil 3.10 General sekmesiyle birlikte Calculations penceresi

Sekme yaprakları (General, Parameters ve Multipliers) bir hesaplama aşamasını tanımlamak için kullanılır. Bu aşama yükleme, inşaat veya kazı aşaması, bir konsolidasyon periyodu veya bir güvenlik analizi olabilir. Her proje için çoklu hesaplama aşamaları tanımlanabilir. Tüm tanımlı hesaplama aşamaları pencerenin alt kısmındaki listede görünür. Preview (Önizleme) sekmesi geometrinin güncel durumunu göstermek için kullanılabilir. Bir önizleme sadece seçili aşamanın hesaplanmasından sonra mümkündür.

Calculations programı yeni bir projenin girilmesinden sonra doğrudan başlatıldığında, ilk hesaplama aşaması otomatik olarak girilir. Bu analizde temelin oturmasını simüle etmek için plastik bir hesaplama gereklidir. PLAXIS otomatik yükün adım adım girilmesi için Load Advancement (Yük İlerlemesi) denilen kullanışlı bir prosedüre sahiptir. Bu prosedür çoğu pratik uygulamalar için kullanılabilir. Plastik hesaplamaların içerisinde, temelin girintisini simüle etmek için öntanımlı deplasmanlar aktifleştirilir. Hesaplama aşamalarını tanımlamak için şu adımları takip edin:

 Phase ID kutusuna (opsiyonel olarak) şimdiki hesap aşaması için uygun bir isim yazın (mesela

“Girinti”) ve bu aşamanın başlayacağı aşamayı seçin (bu durumda hesaplama sadece Aşama 0 –

Initial phase).

 General sekmesine tıklayın, Calculation type (Hesaplama türü) kombo kutusundan Plastic seçin.

 Parameter düğmesine veya Parameter sekmesine tıklayın. Parameter sekme yaprağı Şekil 3.11

de gösterildiği gibi hesap kontrol parametrelerini içerir.

 Maksimum Additional steps (Ek adımlar) sayısı için varsayılan değeri (250) koruyun ve Iterative

prosedure (Tekrarlı prosedür) kutusundan Standart setting seçin. Hesap kontrol parametreleri

(26)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 26 Şekil 3.11 Parameters sekmesiyle birlikte Calculations penceresi

 Loading input (Yükleme girişi) kutusundan Staged Construction (Aşamalı İnşaat) seçin.

 Define (Tanımla) düğmesine tıklayın. Şimdiki aktif geometri konfigürasyonunu gösteren Staged Construction penceresi görünür.

 Öntanımlı deplasmanları üst çizgisine çift tıklayarak seçin. Bir diyalog kutusu görünür.

Şekil 3.12 Staged Construction penceresinde Prescribed Displacements (Öntanımlı Deplasmanlar)  Öntanımlı Deplasmanlar diyalog kutusunda Şekil 3.12 de gösterildiği gibi öntanımlı deplasmanın

büyüklüğü ve yönü belirtilir. Bu durumda her iki girdi alanına Y-value (Y-değeri) olarak aşagı doğru deplasmanın 0.1 m olduğunu gösterecek şekilde -0.1 girin. OK tıklayın.

(27)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 27 Hesaplama tanımlanması şimdi tamamdır. İlk hesaplamaya başlamadan önce, daha sonra yük-deplasman eğrileri veya gerilme-şekil değiştirme diyagramları oluşturmak için düğümler ve gerilme noktaları seçilmesi tavsiye olunur. Bunu yapmak için şu adımları takip edin:

Araç çubuğunda Select points for Curves düğmesine tıklayın. bunun sonucunda sonlu eleman modelindeki tüm düğüm noktalarını gösteren bir pencere açılır.

 Sol üst köşedeki düğümü seçin. Seçilen düğüm ‘A’ ile gösterilecektir. Calculations penceresine geri dönmek için Update düğmesine tılayın.

 Calculations penceresinde Calculate (Hesapla) düğmesine tıklayın. Böylece hesaplama süreci

başlatılacaktır. Mavi okla () işaretlenmiş olarak, yürütülmek için seçilen tüm hesap aşamaları (bu durumda sadece bir aşama) prensip olarak Start from phase (aşama …dan başla) parametresiyle kontrol edilen sırada yürütülür.

Şekil 3.13 Calculations info window (Hesaplama bilgi penceresi)

İpucu: Calculate (Hesapla) düğmesi sadece, yürütme için seçilen hesaplama aşaması listede

odaklanılmışsa görülebilir.

Hesaplamanın yürütülmesi esnasında hesaplama aşamasının güncel ilerlemesi hakkında bilgi veren bir pencere görünür (bak Şekil 3.13). Sürekli olarak güncellenen bu bilgi bir yük-deplasman eğrisi, yük sistemlerinin seviyesi (toplam çarpanlara göre) ve iterasyon işleminin ilerleyişi (iterasyon numarası, global hata, plastik noktalar vs.). Hesaplama bilgi penceresi hakkında dah fazla bilgi için Referans Kılavuza bakın.

Hesaplama sona erdiğinde, hesap aşamalarının listesi güncellenir ve ilgili Log info not kutusunda bir mesaj görünür. Log info not kutusu hesaplamanın başarılı bir şekilde sona erip ermediğini gösterir.

(28)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 28 Şimdiki hesaplama ‘Prescribed ultimate state fully reached’ (Önceden tanımlanan en son duruma tam olarak ulaşıldı) mesajını vermelidir. Öntanımlı 0.1 m deplasmanı sonuç vermesi için uygulanan yükü kontrol etmek için, Multipliers (Çarpanlar) sekmesine tıklayın ve Reached values radyo düğmesini seçin. Mevcut iki kolondaki çarpanların ulaşılan değerlerine ek olarak, pencerenin sol altında ek bilgi gösterilir. Şu anki uygulama için Force-Y (Kuvvet-Y) değeri önemlidir. Bu değer uygulanan öntanımlı düşey deplasmana karşılık gelen toplam reaksiyon kuvvetini temsil eder. Bu ise temelin 1.0 radyanlık kısmının altına tekabül eder (analizin eksenel simetrik olduğuna dikkat edin). Toplam temel kuvvetini elde etmek için, Force.-Y değeri 2 ile çarpılmalıdır (bu bize yaklaşık 1100 kN luk bir değer verir).

İpucu: Calculations penceresinin ortalarında bulunan Next, Insert ve Delete düğmelerini kullanarak

hesaplama aşamalarında ekleme, araya girme veya silme işlemleri yapılabilir.

> Her hesaplama veya hesaplama serisinin yürütülmesinden sonra, hesaplama aşamalarının listesini kontrol edin. Başarılı bir hesaplama listede yeşil bir onay işaretiyle () gösterilir. Başarısız hesaplama kırmızı bir çarpıyla (x) gösterilir. Yürütülmesi için seçilen hesap aşamaları ise mavi bir okla () gösterilir.

> Bir hesap aşamasının yeşil onay işareti veya kırmızı bir çarpıyla işaretlendiği görüldüğünde, araç çubuğu Output düğmesini gösterir. Bu düğme Output programına doğrudan ulaşımı sağlar. Bir hesap aşamasının mavi bir okla işaretlendiği görüldüğünde, araç çubuğu Calculate düğmesini gösterir.

3.2.3 ÇIKTI SONUÇLARINI GÖRME

Hesaplama bittiğinde sonuçlar Output programında değerlendirilebilir. Output penceresinde bütün geometrideki, enkesitlerdeki ve eğer uygulanmışsa yapısal elemanlardaki deplasmanlar ve gerilmeleri görebilirsiniz.

Ayrıca sayısal sonuçlara da sekmeli formda ulaşılabilir. Temel analizinin sonuçlarını görmek için şu adımları takip edin:

 Calculations penceresindeki son hesap aşamasına tıklayın. Ek olarak, araç çubuğundaki Output

düğmesine tıklayın. sonuç olarak Output programı çalışır ve seçilen hesap aşamasının sonundaki deforme olmuş ağı (deformasyonların görülmelerini kesinleştirmek için belli ölçekte büyütülmüştür) maksimum deplasman işaretiyle birlikte gösterir (bak Şekil 3.14).

 Deformations menüsünden Total displacements seçin. Bütün düğümlerin toplam

deplasmanlarını oklar şeklinde ve göreli büyüklüklerine işaret ederek gösterir.

 Araç çubuğundaki presentation (sunum) kombo kutusunda şimdi Arrows okunmaktadır. Bu kombo kutusundan Shadings seçin. Çizim toplam deplasmanların renkli gölgelendirilmesini gösterir. Renk sınırlarında deplasman değerleriyle birlikte bir indeks gösterilir.

 Araç çubuğundaki presentation kombo kutusundan Contours seçin. Çizim etiketlenmiş olan toplam deplasmanların kontur çizgilerini gösterir. Etiketlere ilişkin deplasman değerleriyle birlikte bir indeks gösterilir.

(29)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 29 Şekil 3.14 Deforme olmuş ağ

İpucu: Toplam deplasmanlara ek olarak, Deformations menüsü Incremental displacements (Artışlı, fark,

marjinal deplasmanlar) ın sunumuna müsaade eder. Artışlı deplasmanlar sadece bir hesaplama adımı

içerisinde (bu durumda son adım) olan deplasmanlardır. Artışlı deplasmanlar nihai failure (yenilme, yetersizlik) mekanizmasını canlandırmada faydalı olabilirler.

 Stresses menüsünden Effective stresses seçin. Çizim efektif gerilmeleri asal gerilmeler olarak,

doğrultuları ve göreli büyüklüklerinin bildirimiyle birlikte gösterir (bak Şekil 3.15).

İpucu: Gerilme ve deplasmanların çizimi Geometry menüsünden ulaşılabildiği üzere geometrik

(30)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 30 Şekil 3.15 Asal gerilmeler

Araç çubuğundaki Table (Tablo) düğmesine tıklayın. İçinde bir tablonun gösterildiği yeni bir pencere açılır. Bu Tablo tüm elemanların her bir gerilme noktasındaki Kartezyen gerilmelerin değerlerini gösterir.

3.3 DURUM B: ESNEK TEMEL

Proje şimdi temelin esnek bir plak olarak modelleneceği biçimde değiştirilir. Bu durum temelde yapısal kuvvetlerin hesaplanmasına imkan sağlar. Bu alıştırmada kullanılan geometri bir önceki alıştırmayla aynıdır, sadece temeli modellemek için ek elamanlar kullanılır. Hesaplamanın kendisi öntanımlı deplasmanlar yerine yük uygulanmasına dayanır. Yeni bir model oluşturmak gerekmez; önceki modelden başlayabilirsiniz. Onu değiştirip farklı bir isim altında kaydedin. Bunu yapmak için şu adımları takip edin:

Geometriyi değiştirmek

Araç çubuğunun sol tarafındaki Go to Input düğmesine tıklayın.

 Create/Open Project penceresinden önceki dosyayı (“lesson1 veya hangi isim verilmişse) seçin.

 File menüsünden Save as seçeneğini seçin. Şimdiki proje dosyası için kullanılmayan bir isim girin

ve Save düğmesine tıklayın.

 Öntanımlı deplasmanların uygulandığı geometri çizgisini seçin ve klavyeden <Del> tuşuna basın.

Select items to delete (Silinecek maddeleri seçin) penceresinden Prescribed displacements (Öntanımlı deplasmanlar) seçin ve Delete düğmesine tıklayın.

Araç çubuğundaki Plate (plak) düğmesine tıkayın.

 (0.0; 4.0) konumuna hareket edin ve fare sol düğmesine tıklayın.

 (1.0; 4.0) konumuna hareket edin ve fare sol düğmesine tıklayın, peşine çizimi bitirmek için fare sağ düğmesine tıklayın. 3 noktasından 4 noktasına esnek temeli temsil eden bir plak oluşturulur.

(31)

Sınır koşullarını değiştirme

Araç çubuğundaki Distributed load - load system A (Yayılı yük – yük sistemi A) düğmesine tıklayın.

 (0.0; 4.0) noktasına ve sonra da (1.0; 4.0) noktasına tıklayın.

 Yayılı yük girişini bitirmek için fare sağ düğmesine tıklayın. Yayılı yükün varsayılan girdi değerini (sınara dik olarak 1.0 kN/m2) kabul edin. Yük aktifleştirildiğinde girdi değeri gerçek değerine değiştirilecektir.

Temel için malzeme özellikleri ekleme

Material sets (Malzeme ayarları) düğmesine tıklayın.

 Set type (türü seç) kombo kutusundan Plates (Plaklar) seç.

 New düğmesine tıkla. Temel özelliklerinin girildiği yeni bir pencere görünür.

 Identification (Tanımlama) kutusuna “Footing” (Temel) yazın ve Elastic malzeme türünü seçin.

 Tablo 3.2 de listelenen özellikleri girin.

 OK düğmesine tıklayın. Şimdi Material sets penceresinin ağaç görünümünde yeni veri ayarı

görünür.

 “Footing” ayarını çizim alanına sürükle ve temelin üstüne bırak. Malzeme ayarını bırakmanın geçerli olduğunu gösterecek şekilde imlecin şeklinin değiştiğine dikkat edin.

 OK düğmesine basarak veritabanını kapatın.

Tablo 3.2 Temelin malzeme özellikleri

İpucu: Eğer Material Sets (Malzeme Ayarları) penceresi temelin üzerinde görüntülenir ve onu gizlerse,

pencereyi başka bir konuma sürükleyin, böylece temel açıkca görülebilir.

İpucu: Denk kalınlık (Equivalent thickness) PLAXIS tarafından EA ve EI değerlerine göre otomatik olarak

hesaplanır, elle girilemez.

Generating the mesh (Ağı oluşturma)

Sonlu eleman ağını oluşturmak için Mesh Generation düğmesine tıklayın. Su basınçlarının ve başlangıç gerilmelerinin ağ oluşturulduktan sonra yeniden oluşturulması gerektiğini bildiren bir uyarı görünür. OK düğmesine tıklayın.

(32)

İpucu: Ağın oluşturulması düğümlerin ve gerilme noktalarının yeniden dağılımını verir. Genelde, mevcut

gerilmeler gerilme noktalarının yeni konumlarıyla uyumlu değildir. Bu yüzden ağı oluşturduktan sonra başlangıç su basınçlarının ve başlangıç gerilmelerinin yeniden oluşturulması önemlidir.

Initial conditions (Başlangıç koşulları)

Tekrar Geometri input modunda, Initial conditions düğmesini tıklayın.

Şimdiki proje boşluk suyu basınçlarını (pore pressures) içermediği için, araç çubuğundaki geçiş anahtarına (switch) tıklayarak (sağ tarafına) Geometry configuration moduna ilerleyin.

K0 precedure diyalog kutusu göründükten sonra, Generate initial stresses düğmesine tıklayın.

 ∑Mweight değerini 1.0 olarak koruyun ve tek bir küme için K0 ın varsayılan değerini kabul edin.

 Başlangıç gerilmelerini oluşturmak için OK düğmesine tıklayın.  Başlangıç gerilmelerini inceledikten sonra Update düğmesine tıklayın.

 Calculate (hesapla) düğmesine tıkayın ve bu projenin kaydedilmesini onaylayın (Bence bu

aşamaya kadar beklemeyin, arada aklınıza esince kaydedin).

Calculations (Hesaplamalar)

 General sekmesinde, Calculation type: Plastic seçin.

 Aşamanın tanımlanması için uygun bir isim girin ve aşamanın başlangıcı olarak (Start from phase) için 0 - initial phase (balangıç aşaması) kabul edin.

 Parameter sekmesinde, Staged construction (Aşamalı inşaat) seçeneğini seçin ve Define (Tanımla) düğmesine tıklayın.

 Aktif geometrinin çizimi görünecektir. Yükü aktifleştirmek için üzerine tıklayın. Bir Select items

(maddeleri seç) diyalog kutusu görünecektir. Her iki plağı ve yükü sollarındaki onay kutularını

işaretleyerek aktifleştirin.

 Yük seçiliyken diyalog kutusunun altındaki Change (Değiştir) düğmesine tıklayın. Yükü ayarlamak için Distributed load - load system A (Yayılı yük - yük sistemi A) diyalog kutusu görünecektir. Her iki geometri noktası için de -350 kN/m2 lik Y-value (Y-değeri) girin. Bu değerin bu dersin ilk kısmından elde edilen temel kuvvetine yaklaşık olarak eşit olduğuna dikkat edin.

 (350 kN/m2 x  x (1.0 m)2 ≈ 1100 kN). (Temelin yarısına isabet eden yük)  Diyalog kutularını kapatın ve Update tıklayın.

Hala uygun noktaların seçili olup olmadığını görmek için yük-deplasman eğrileri için düğümleri ve gerilme noktalarını kontrol edin (ağ yeniden oluşturulduğu için düğümler de değişmiş olabilir!). Ağın sol üst düğümü seçilmelidir.

 Hesap aşamasının hesaplama için mavi okla işaretli olup olmadığını kontrol edin. Eğer değilse hesap aşamasına çift tıklayın veya sağ tıklayıp açılan menüden Mark calculate seçin. Hesaplamayı başlatmak için Calculate düğmesine tıklayın.

Sonuçları görme

 Hesaplamadan sonra en son hesap adımının sonuçları Output düğmesine tıklanarak görülebilir. Deplasmanlar ve gerilmeler alıştırmanın ilk kısmından elde edilenlere benzer olmalıdır.

(33)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 33  Temele çift tıklayın. İçinde ya temel deplasmanlarının ya da eğilme momentlerinin çizilmiş

olacağı (ilk penceredeki çizim türüne bağlı olarak) yeni bir pencere açılır.

 Menünün değiştiğine dikkat edin. Temeldeki kuvvetleri görmek için Forces (Kuvvetler) menüsünden çeşitli seçenekleri seçin.

İpucu: Output penceresinde çoklu (alt-)pencereler eş zamanlı açılabilir. Bütün pencereler Window

menüsündeki listede görünürler. PLAXIS programı alt-pencerelerin gösterimi için Windows standartlarını takip eder (Cascade, Tile, Minimize, Maximize vs.). bu standart olasılıkların bir tanımı için Windows kılavuzunuza bakın.

Yük-deplasman eğrisini oluşturma

En son hesap adımının sonucuna ek olarak, çoğu kez yük-deplasman eğrisini görmek faydalıdır. Bu yüzden PLAXIS programındaki dördüncü program kullanılır. Şekil 3.17 de verilen yük-deplasman eğrisini oluşturmak için şu adımları takip edin:

Araç çubuğundaki Go to Curves program düğmesine tıklayın. Böylece Curves (Eğriler) programı başlar.

 Create/Open Project diyalog kutusundan New chart (Yeni grafik) seçin.

 En son temel projesinin dosya ismini seçin ve Open düğmesine tıklayın.

Şekil 3.16 Curve (Eğri) oluşturma penceresi

İki kolondan (x-ekseni ve y-ekseni) oluşan bir Curve generation penceresi çoktan seçmeli radyo düğmeleri ve her kolon için iki kombo kutusuyla birlikte görünür. Her eksen için seçimlerin kombinasyonu eksenler boyunca hangi değerin çizileceğini belirler.

(34)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 34  X-ekseni için Displacement (Deplasman) radyo düğmesini seçin, Point kombo kutusundan A(0.00/4.00) ve Type (Tür) kombo kutusundan Uy seçin. Ayrıca Invert sign onay kutusunu seçin.

Böylece x-ekseninde A noktasının düşey deplasmanı çizilir (mesela temelin merkezindeki).  Y-ekseni için Multiplier (Çarpan) radyo düğmesini seçin ve Type (Tür) kombo kutusundan

∑Mstage (Sum-Mstage) seçin. Böylece y-ekseninde çizilecek olan uygulanmış belirli

değişikliklerin miktarıdır. Değer 0 dan 1 doğru değişecektir. Yani öntanımlı yükün (350 kN/m2) %100 ü uygulanmış ve öntanımlı nihai duruma tamamen ulaşılmıştır.

 Giridyi kabul etmek için OK düğmesine tıklayın ve yük-deplasman eğrisini oluşturun. Sonuç olarak Şekil 3.17 deki eğri Curves penceresinde çizilir.

İpucu: Curve settings penceresi ayrıca eğrinin özelliklerini ve sunumunu değiştirmek için de kullanılabilir.

Şekil 3.17 Temel için yük-deplasman eğrisi

İpucu: Curve generation penceresini yeniden girmek için (bir hata durumunda, yeniden oluşturma veya

değişikşik istendiğinde), araç çubuğundan Change curve settings (Eğri ayarlarını değiştir) düğmesine tıklayabilirsiniz. Bunun sonucunda görünen Curve settings penceresi içinde Regenerate düğmesine tıklamalısınız. Alternatif olarak Format menüsünden Curve seçeneğini seçerek Curve settings penceresini açabilirsiniz.

> Çerçeve ayarlarını değiştirmek için Frame settings penceresi kullanılabilir. Bu pencere araç çubuğundan Change frame settings (Çerçeve ayarlarını değiştir) düğmesine tıklanarak veya Format menüsünden Frame seçeneğini seçerek açılabilir.

Durum A ve Durum B arasında karşılaştırma

Durum A ve Durum B den elde edilen sonuçları karşılaştırırken, Durum B deki temel aynı 1100 kN luk maksimum yük için Durum A dakinden daha fazla deformasyon sergilemiştir. Bunun sebebi Durum B de plak elemanının olması sebebiyle dah ince bir ağ oluşturulması olabilir. (Varsayılan olarak, PLAXIS programı plak elemanıyla temas bölgelerinde daha küçük zemin elamanları oluşturur) Genelde, kaba ağlı geometriler yeterli esneklik sergilemeyebilirler ve bu yüzden daha az deformasyon geçirirler. Ağ

(35)

Tercüme: İnş. Müh. Uğur Sezer [email protected] – 0532 797 25 38 Sayfa 35 kabalığının sayısal sonuçlardaki etkisi eksenel simetrik (axisymetric) modellerde daha fazla sözkonusudur. Eğer, bununla birlikte, aynı ağ kullanılırsa, iki sonuç oldukça iyi bir şekilde uyuşacaktır.