-/:r-*':a*flJ
lssN
2302-4542
PFIOCEEDINEs
Jl
.
IV
5!nl
lll,til
fJ++i
[]ll\
i
t,v\.fitl{J;\ll
JJilrili(
ltlgil
&
Thermofluid
,OENI\]6qtr-q\
PEtrFIN
ILML
-EHNIH
I(E5Ei'IHIERtrtrN
EIFINmEStN
KEMFNOItrItrN
UNti.rH
BqNGSE
"
'-
,
-
, ;
-
,
PROCEEDING
PENINGIGTAN
PEIT{N
ILMU
TI]KNIK
MESIN
UNTUK
Kf, SEJAHTf,
RAAN
DANKEiII{NDIf,JAN
BANCSA
DEWAN REDAKSI
Id.rygury
J.r.bl
Ir
Muhdnud wEizwild4
M So , Pn D &etu Jwtun T.k tk M.nh don InABh, FohI@ fEbi* I]GMJlr
Subq8)t.PhDd.tErnirJrro
Tekai*Mesh&r
Indatn, Fatulb TekniL UGM)P.diti.
P.I3.nii
Prot Murrldr Bu (S.tjcDd BKS-TM)
K.t!
Juu$,Dcp.rtcDo/PrcSm Sludi Te*nit M.sindrlu
BKSTM selndmBi,K.lu.!
Pot
H@ii
S.lbdi
s.kft!rb:
Dr
C.sg
NugrdhoB.ndih.r.l
D.'rn
nd.r.i:
Dr. Sl4abo
Dr.
Ktrsi
Dr M!d.
Mie
rdiwd:
P:of.
Hwin
SiptudD' tklndutiulo
Dr Suyibo
Dr.
Khosi
Dr Mrdc
Mie
Dr
c.sg
NugohoDr. KNmoo
Dr.Adhir.W.
qhb
4d..tu
ona@n6.
byMtq
4@
de
r@e
n6 n@,4e@r
hy@rtu
rryrth
a ,0a,a4@.
Matutdr{.@tuiN
tulhy, ddFrMe
htvRd Nd b h.@dtdou
fuq**eFlqyam'hlwiq
,t02-lilill
Pd$nh
L.ju
P.nrk
n
M
(F.qI n
l.)
ddg.!
Tml
tl€Ltmdt
Arubunilb
r.rt.d.p
OEc,r
dtnSr4@
Ronehns Eend.Kerjr
.fra,rld
Srei
prdr M6in ECM Po.trble
Muslih M.lEdika Rllan Esap€mda, Andi
Sudim
[M
N - 060) ]]35Iat
gin!
P.rouknr
B.j.
P.r*rkrs ALi D2vlng
DibubuiM.trggulrLn
PrhrrGusn
AldlE
IbEIm. &inalHoni
(MAT"00I)
r39rModitilGi
Altt
l-ji
Fluidil$
MerodeVtkuD
MdgglmLn
Tulglru
Irdllsi
(Modifiqrior Ol
v.orr
nuidiryTsi
Uritrs IrdmliotrF!mrc.)
Is Prina Ndda
Dd
Agil Gibrd(MAT-002)..
.... ...
... 1396St
bitr.!
T.e.l
KoEpNitf,dg
Go.dok (f,ichhodi.CdlCps)
D€tr9rtrM.rrib
Ria
winwd.
RvoNy
Padibn,Di
P.ma(ei.
Hinaud
Hadi Sul'iso( MAT
4O.t)
... ...
...
1402/
MoiDbolog,Ctdlcd
El.nat
Conpdllio!,
AndBisodp.ribility
OrIndon6ir.
i
wild
Sillr*on
Cocooai
Tjokorda Gdc Tina Nindhia,zdd.k
KnejditTma Rml
\
L Va l-uor/
t40-L.j-u
Xa{*n
(SDcificWo. R.i.) M.t.rj.l
R6ir
AkriliLDagd
P.n.ab.h.n
S.nt
Pdau.r P.d! D.trt t PmsthBisYu$f
K&Itu.
Dq
TdnaWdiaineM
(MAT
0061
l4lr
P.ng.rul
Urur.nPdgelr*. ELliod.
C.ndr Ternrd.p DisroBiP.dt Sttutiur
S.ob!tr3.!
Ls
Log.n Trh S.j.trtu Plrl TipL B.rp.ngurtTriyono, Heru Sukero. Jaka Sulstya Budi
(MAT407).
r4l5Frbnsdotr Of Coppe.
Nrr*orD6ir.
PolyptulylEcMrtrir
By Ch.nLtry MethodeA.
M.r.n.l
Foi Dipol.rn.l.
InPolto.r
Elstol'.t
M.bbn.€ F!.l
C.[
ApplioiioaMuhunad Fitrolla!, A}Inad
Hma
Yuwono, Sui Katili( MAT
-003)
..
1420Posrruh T.DDennrr T€Dperils 10dc,5000c
Dn
wrktuT.bo
T.rD€nls
T.rt.drp
Nil.i
r.&u.ttn
TrriL Drn SttuklurMitm
Pd.
Brj. Tuhng.r
Srcl Dox (MAT
009)
..
...
..
..1424T.toik M..in
!
€mM
4 r
h.nbi!
d rvunirtr&r Grd.i M.da (Lrc )
MorDhorog/,
Ch.Diol
El€rdts
CoDpodrior,rd
ai@dp.ribiliry
olltrdordi.r
Wild
Sllkrom
CocoonTjokorda Gde Tirra Nbdniar, zdaek KnejAik:. Toh6
RMI:
I
D.D&E @rofMciDicd
Engrdins, Ensillgin3 reury, UdlyM!U
v.niq
rinbl4
Bni.Irioresi!Fu
+62{16l-39514?2 E.@il: nindnh@atmcm
2 foculty ofFood
ai
Bichcdod T@luology, Tebnicli 5, 166 23 Prgu.,Cacfi R.public
In rhis dicle, thc doiDh6lo$/
ofso
indigmDsIndd*im
wild silkvomwMs
fiom rh. .Ddi.s ofcdcul!lrif*$rr!
,!dAth6
rduutr
idqdn.d hd mmF&d wid co@ms
$om
.M
of B@blaNri
thdru
dsog)M
in lndoresir The.quipM
rtdsG
iliad for d.nrtfrcorion,ftc6c
wa scmi.s.Itu
nisosoF
6EM) -ncLsd
rndrcd B@ldoM SFoE6@py {LlBt w6 Ncd b iddiE,d.
elo.'ns @teitin rh. rcsp..ri!. sillvom
@M
T1'. C.[ nodtl*
TtF of U-2 OS eaed
fd cs ih. bieonprribiliry ofrhcrl*wom
NM
udd
eU cultuilg Ttu Ddpholoatese
prs!.d
in rhe rtp.d ud $c ohmtcd.lmr
cofrF it ons
e
tFrt
d arp..itv.ly Il G Irterstil8 lo b? .xpb.n lh{ bdh Indmsim vildsill@
cam
ll!rc e@d bie@p.ribtlily 6 l]E do@niF ed s
rrm
Bobyanm.
rworn!
MorDlrclo6/, wil4siitvm,
c@@ Ldresi& bioonr*ibiliiySills e suFic qldal in
nFhuicrlly,biMmrlnbk d{t
d.8r&bl.lhd.
forcof6 !
wi&Mgf
of proFnics (Vcpon!&
KlplD,20ol
Tnoch!flcd potdi.s
ols*r
in 6b.rir lms
ofdd!C/ rbsorb.d b.forc fril@
ex...d.l
odd ntull
pobm.6 dd
slnrhdic
daiili
c6
bjgh{crfm
nb6
of Kevbr (M.ituh o/ ,1,As Eponc{t in
lINy
pubticdid!, th. sill nob rh. spdiesof
Bm6rahdi
is
*ll
lnom
for ibhiqonp!|itili9
6 bimr6irl
Tb.
dm$riqdcdB@bB
mri
sill
h6
b€dB.d
ontrrcirlly
a
,utuEsirbim.dicol (Altna ?rzl.,20or)
SiU
n\o
h!rcmoc
rdliq 6 ti@rdi.l
si'e
lMy
€scbd
f€ndy-6
{tdm.s@r! lh t silt issuiobL fd 3-D s.trolding
'l@id.
As !s.fioE
$c€I
gro\th ud spud ddg rh. trba, md rh. nd. 6fill rfi. sap b rom
shtu
ord.
brtr
(!nB;'
., o/,200a) Ir
u
also EFrtc{i d8t rh.hllm
eI
wBodhd., grcs
ud
sp@d ond1c
dn'msioNltil}
fihron pr4uc.d
ton .@
or
BmbwThe r.s@h.s
fd
utilzrion ofsillam
com
6
bi@oldi.r
a.bov.
mrioncdutil
hw
jusl puaMdon
d
o*
rFcies ofsilt:lm
cem
L\.r isim
th. sFci.s of B@byx mori Other t}?. ofsillwom
cm
€p.cirly fror drc wnd $d js rotdomnicd.d
td
dodd te.xpld.i
in otlEr b lind nore suibbL 3ilknrrrid
ftr
$ct€nq
or cvdndrc supdid bi@mpdibilily
I
is th? pupoe ofrhis
emh
bobift
rh. Indon.rieeNe
of wildsillvom
.i@s f.m
dc
sp€i6
oi
Cd.uhdifenesh
ed Ac.iD
dls b
h. inv.stig&d nsnoaholory, chenic.l
.ldds
cmpositidbd
'ft.
wildSilt*m
clrcerf@
lie
spei$
oicriculr
rird.tub
(Ft
l!)
ud Attlcs dt$ (Fis.lbl
*d.
otbitud6m
lftLndi slres
Th. doresticd.d silL*om@.M
oiBmbn
f,onrh,
rG
t&ofdn
l{lue,iu
w€
(Fis.lc)M
slsoincnded
h
dtsr.strh
for tlE conrpd$ra i
Tn
obwrriono
eAholoryua
cddlcr.d btuug s.Mj!8
d.tu
frcro$op. SEM) T!. phdoqs
blcn {rd tlEdbcd *6
mGutd
I
qa
ed
dE E.dr*G
FlmEd ir
blstoaM forat
Fig. L (r)
CM
ofcridL
dif.n6t!.,
(b)
An-s
dla.!dG)
B@b{rtd
Tt IG
inde.dhqrdoh
D.dosocry(LIB'
G
LCdb
nbndt
d.
.l.mI
o@tcnr in dcGD.drc
dnwm
dm.
Du !o limitdim of rh.spG fd rhi3
dicl.,
ody ln..ld.nl
td
dEww
lo8rh mB. frmo b 500m
w
F.mt
dFd ln. prDos
.f
bio.r'@.ribilityEll 6. rtol.
siltM
c<@n,hould @&Aodetming prG3.
TlE denn of
d.
d.gllldn8prc$
will b. dpLini.
ep.riicdiclc
bl' drbd
ir
rti,
dicL.
TIc dc8ulm.d siU(rc
Du in ro rh. Iiquidof €I
cdnE (DMIM Q
b.dn1 6!0
STGMATlt
en
rhr
*
usld is U-2 OSiM
ATCC (USA) md Ll togftw for 2 &ys
Obtuio
of6. 6ll g@lt
re
cddrtd
byang
flDm@
nicbsop.
widrpndtu
d ddridierh.@U
The ooahology
of$e
6b6fi@
tn
BonbtaEdi
is
pllgt
d in
Fie.2a.tr is food
byndumdt
tbar$.
6b€rdidd.r
t
lo"n apD.din
t
{udcy
ord.
ni$ogrd
fd
d.
siz.3l-32
!s
(Fig2)TnisnD@tlallhenta
siz
ismdld
ihd
b.ih cricnl,bifd.ftt
'nnuniFnnr
qdj.
kd
{Lrcr|), Yod.Atu
rda
TlE Oioul.dl*siu i
foud *idr diDcta 55.56rrno
58-59ro (aDD<arn
@.
20% in6qEcy
of ihe histogm)6
dcpicred in Fig.la dd Fis 3b. Th.didlt
r ofdDAtra.s
alda
b
3@
inb<iwd
of Booblansi
dd
Cridl.
irifddir.la
that is 4041!D
(rppd
30%
ir
fieq@.y ofrh.hisloFu ir
Fis. 4)tu-i6(pn
Fig. 2. (.) Mlrpbolo$, of Bmbya
hdi
O)
Hilrosm
of dEdind
of rh.i
reir
u.rhx
(sN'rlu x)r
h.milrd
rvu EEib
crdFhvr&
(uGH)ljfm.frh
r.:
c. M& Al, snl ci.Bi
Ti. 'I]]!ftf.
obou
14.lddb
dde
foud m th.A@6
dLs nm.ly: ca A1, K Pr, O, Sn, Cr, Bi, Ti, C! q FJ,Al
!$
Fb 3 (b) Hist%m ofrhe dimeb. of
rh. 6l:r
of
ci.
,trildsEib
t-..
-+i
l
t.
tudn6(en
(b)
Ft. 4 (!) Mrpholqy ofAtticN dlN
O)
Hikem
oi
rh.discd
ol th.fibs ol
Il
c{
h€pmf.n
ty
IX.le
irduedta*dom
sF.Eospy
(LIBd
rt'l
lnechoicrl
.l.fu
codt
@t
@@ne.
fNd
dlficeds
depicred inFig 5 Ttd Ch@ical
cl@r
@krt
in theBmhF
nori
G:
C, C4r\
P..Sa
O, Bi. Ti, Fe, Btchmic,l
.ldht
cMrmr
lor lne
C.Iic'nrG)
Fig. J.
C
ic,l
dulys
rcsul. by BinALs
induEnhqldoh
sp.tu$ofy
oIBt
(r)smba
D.i
(b)cn
hdro6M
(c)Att'cs
I n
inr6ri.e
rd
dirNs
nm
nhtld
dEbi@ntrnbiliy
of rh. wildsill'W
.@s
ofLdmesr.
Fig. 6 is rfienimsp€
ob&rEtto ofrhc gbMh of
d.
ell
in rhcEslenv.
nltBm
ct]mn fd 2
drr.
x is cledly obs@cdlh!
rh. €Ud.
foddrc
i'
lhc both of Cncdrdf.netu
0d
Atu
dla
(lig. 6b .nd 6c)mtd4
in rh.A.nbla
nd
Tlis ondidod
b.dftad
b
lhetudr
dd wildiiltToo
ced
ndn Indmcsiie
nm
bio@optjbl?cmprq
rh. Bonblx nni rhdFiC
6
cnotn of thc cclls(r)
Bonbyamori O)
cn.d!
tif.n6du
(c)A@B
unha$
crdjs
,.d.
(IJGM), Yo@A@us !dG.
ft.
ch.mical clemmr co@osirde
prmfcd
diffddr
btrtrll
m
foud
hlving go.d br@onp.tibility for6ll
oulMng *irb dd. rhd n sem borh lddd.sirrild
sillwm
man
hrvinsb.r*
biodpatihilitydo
Bmbya mdiTlE lut]1m acho*ledsc
liMcEl
suppon Mcivrdfton
DiEtrft
Gmdl ofHBhr F-juonon offtc
Minisry
Edndion
dc ue
r-nc Retubh ofrdddesid tuEh
schd.
ol Ac.tLFic Mobilq-dd
Exch€ns.
poslu ud6 cmrer
nmba2|f,f,26lv't2\17
dd.d
2n
J'ny 2012 prri&islppon
itm
th. Insnd. ofCloic.l
Technologyol
PdBE d$ v.ry nuch elno*lqdged
spccill
rbDl
addEsedro
Pet
In3. K.tmna Dem.rov4 CSc Tosdher w h 14 Ju Lipoy Ph D For rh. pdtusison to uelll
eech
flcjliry in rbeL1.?d@nr
of
Biochi..i rd
Mrcoboro$rhsnde cbbolo3y of Pr!3u. Cack Rcpubli.
Alba
CH .Dq
F Jaknb( C .C !bro. T . Ho@.R
L., Ch.4J,
Lq
H,
tuchnon4J
,ktlm, D L
Si&h6ci
bi@rd.ls,
Bromrftrls,24. 401 ,116, (20031
Mclrcla L, Fajddon,
r,llotuonq
S, L.ngm, R,Chh.,
J,
Snyder48.. Nov
oti.. cB,
K.plaa
D,
silk inplMb for rh! h.alins of diricrl siz bon. delco6, Bonc, 37, 633-693,Un3dr,
RE,
P.Eis4K,
\lblf,
M,
MonaA,
Nridie6,, c,
xnlQsriclq
cJ,
E dorhelioliabon of
i
non-woren !il* fibrcir nd forsc
in ds@ dgitudins: src$tndd
gcnc Eguldidn of
hmm
erdorhelirlelh,
Biomorsials 25 . 5137-5 146. (2L,O.r)
UnS.l, R.E,
WdI M.
PeteqK.,
Mor4A.,Miglir.si. C, Ki*parick, C.J,6rsrh of hulfu c.lls
o
! non-*oh sill libloin nd ap.bntial
lor 6. n tis(
dsimdns,Biotute.ials. ?5. 1069 1075. (2004)
V.p€n&
C,
Kaple
DL,
Silk dsi
hiorore.ialfto8 Polln Sc1,32.91 lm7. (2001
'Ille moQholqy of rhe Si[aom .1)@n ol Cncu].
hfo.ste
ud
Au.us.d6
*d.
found drfidcnr*irh
Bmbt{
monn.
dimad
ol Bmbt* non