• Tidak ada hasil yang ditemukan

Universitas Sumatera Utara

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Membagikan "Universitas Sumatera Utara"

Copied!
27
0
0

Teks penuh

(1)

I

B

A

B

N

A

U

L

U

H

A

D

N

E

P

g n a k a l e B r a t a L . A a g g n i h e s t a s e p n a g n e d g n a b m e k r e b h a l e t i n i t a a s a d a p i g o l o n k e t n a u j a m e K g n u s g n a l k a d it n u p u a m g n u s g n a l a r a c e s n a d s a t a b a p n a t g n a y a i n u d n a k b a b e y n e m i d t a k a r a y s a m u k a li r e p n a d p u d i h a l o p h a b u g n e m duniayangdapa tmenyebabkan n a d a y a d u b , i m o n o k e , l a i s o s n a h a b u r e p a y n l a s i m a k e r e m p u d i h m a l a d n a h a b u r e p . a i n u d i d m u k u h n a k a g e n e p l a h m a l a d n a n i k g n u m e k p u t u n e m k a d it n a d a i d e m , i s a m r o f n i i g o l o n k e t n a t a a f n a m e p n a d n a g n a b m e k r e P ,r e t u p m o k a y n l a s i m i s a k i n u m o k handphone ,facebook ,emali ,interne tdan lain a r a c e s a i s u n a m n a b a d a r e p n a d t a k a r a y s a m u k a li r e p h a b u g n e m h a l e t a y n i a g a b e s m a l a d n a k t a a f n a m i d h a l e t i n i i s a k i n u m o k n a d i s a m r o f n i i g o l o n k e T . l a b o l g i a b n a p u d i h e k r o t k e s i a g a b r e b m a l a d t a k a r a y s a m l a i s o s n a p u d i h e k k sekto r n a d i d a b ir p n a p u d i h e k , n a t a h e s e k , n a k i d i d n e p , n a k n a b r e p , s i n s i b , n a h a t n ir e m e p . a y n i a g a b e s n i a l g n a y t a a f n a m n a k ir e b m e m t a p a d i n i i s a k i n u m o k n a d i s a m r o f n i i g o l o n k e T i n i i g o l o n k e t a w h a b i r a d a s i d u lr e p a g u j , n i a l g n a y i s i s i d n u m a n , fi ti s o p n a k ir e b m e m peluang pula untuk djiadikan media melakukan itndak pidana atau n a t a h a j e k -kejahatan yang disebu tsecarapopula rsebagai Cyberc irme (kejahatan ( n a k u lr e p i d a g g n i h e s ) a y a m a i n u d i d Cybe rLaw) hukumduniamaya. . r e b i S m u k u H n a g n e d l a n e k i d g n a y u r a b m u k u h u t a u s r i h a l h a l e t i n i t a a S i r a d a t a k n a n a d a p i a g a b e s n a k it r a i d ” r e b i S m u k u H “ h a li t s I Cybe rLaw ,saa tin i

(2)

n a g n e d t i a k r e t g n a y m u k u h h a li t s i k u t n u n a k a n u g i d l a n o i s a n r e t n i a r a c e s a u D . i s a m r o f n i i g o l o n k e t n a t a a f n a m e p Istliah l ain yangdigunakan adalahHukum ( a y a M a i n u D Virtua l World Law) , Hukum Teknolog i Informas i (Law Of y g o l o n h c e T n o it a m r o f n I ) ,dan hukum Mayantara. I stliah t ersebutl ahi rmenginga t k m e t s i s n a d r e t u p m o k m e t s i s n a g n ir a j i u l a l e m n a k u k a li d g n a y n a t a i g e k omunikas i n a k t a a f n a m e m n a g n e d ) t e n r e t n i( l a b o l g n u p u a m l a k o l p u k g n il m a l a d k i a b k i n o rt k e l e m e t s i s n a k a p u r e m g n a y r e t u p m o k m e t s i s s i s a b r e b i s a m r o f n i i g o l o n k e t a y a m u a t a l a u tr i v a r a c e s t a h il i d t a p a d g n a y 1. e m ir c r e b y C adalah sebuah bentuk k irmina l yang mana menggunakan l a n i m ir k n a k a d n it n a k u k a l e m k u t n u a r a c u a t a t a l a i a g a b e s r e t u p m o k n a d t e n r e t n i 2 . , i d a J cybercrime merupakan bentuk k irmina lyang menngunakan interne tdan m a l a D . l a n i m ir k n a k a d n it n a k u k a l e m k u t n u a r a c u a t a t a l a i a g a b e s r e t u p m o k e k , n i a l i s i n if e d jahatan duniamayaadalah i stliah yang mengacu kepadaakitvtia s u a t a n a r a s a s , t a l a i d a j n e m r e t u p m o k n a g n ir a j u a t a r e t u p m o k n a g n e d n a t a h a j e k . n a t a h a j e k a y n i d a jr e t t a p m e t w a L r e b y C adalah hukum yang mengatu rak itvtia sdunia maya ,yang u k u h n a g n a p a l p u k a c n e m m p irva tdan l apangan hukum po ilitk3 .Jadi ,Cybe rLaw k e y b u s u a t a n a g n a r o r e p g n a r o n a g n e d n a g n u b u h r e b g n a y k e p s a p a it e s i t u p il e m i a l u m i d g n a y t e n r e t n i i g o l o n k e t n a k t a a f n a m e m n a d n a k a n u g g n e m g n a y m u k u h i a l u m t a a s a d a p onilnedan memasuk iduniacyberatau maya .Cybe rLaw send ri i i r a d l a s a r e b g n a y h a li t s i n a k a p u r e m CyberspaceLaw .Perkembangan Cybe rLaw 1 AhmadRamil ,Cybe rLawdanHAK IDalamSistemHukumI ndonesia,ReifkaAdtiama , 1 . l a h , 6 0 0 2 , g n u d n a B 2 Widodo ,Hukum Pidana d iBidang Teknolog iInformas i(Cybercrime Law);Telaah s u s a K h a d e B n a d k it i r o e T ,AswajaPresindo ,Yogyakatra ,2011 ,hal .12 3 Ibid ,hal .13

(3)

m u l e b h e l o n a k t a b i k a i d i n i l a H . u j a m n a k a t a k i d a s i b m u l e b i ri d n e s a i s e n o d n I i d . a i s e n o d n I h u r u l e s i d t e n r e t n i a n u g g n e p a y n a t a r e m a a y a m a i n u d n a t a h a j e K tau cybercrime umumnya mengacu kepada r u s n u i a g a b e s r e t u p m o k n a g n ir a j u a t a r e t u p m o k n a g n e d n a t a h a j e k s a ti v it k a a n a m i d l a n o i s i d a rt n a t a h a j e k n a t a i g e k k u t n u n a k a n u g i d a g u j i n i h a li t s i , a y n a m a t u u a t a h a d u m r e p m e m k u t n u n a k a n u g i d r e t u p m o k n a g n ir a j u a t a r e t u p m o k .i d a jr e t u ti n a t a h a j e k n a k n i k g n u m e m n a t a h a j e k s i n e j u t a s h a l a S e-commerce adalah penipuan onilne .Penipuan e n il n o yang dimaksud dalam e-commerce adalah penipuan onilne yang k a d it a g g n i h e s n a g n a g a d r e p n a d s i n s i b n a u lr e p e k k u t n u t e n r e t n i n a k a n u g g n e m e m i g a l ngandalkanbasi sperusahaanyangkonvensiona lyangnyata.4 n a t a h a j e k u t a u s a y n i d a jr e t t a p m e t k u t n u a n a r a s i d a j n e m a y a m a i n u D -u a t a r e b i s n a t a h a j e k i a g a b e s a g u j t u b e s i d g n a y n a t a h a j e k Cybercrime , bag i n il g n a u r m a l a d a y n a h i n i r e b i s n a t a h a j e k g n a r o a p a r e b e b gkup kejahatan , n a u p i n e p hacker ,penyebaran bertia palsu maupun penyebaran suatu ha lyang n a k a t a k i d t a p a d g n a y a j a s t u b e s r e t l a h n a k u b i p a t e t ,i f a r g o n r o p r u s n u g n u d n a g n e m i a g a b e s Cyberc irme banyak sekal ibentuk kejahatan l ain yang masih asing yang r e t a g u j masuk d idalam kategor iCybe rCrime ,salah satu dar ikejahatan t ersebu t n a t a h a j e k h a l a d a penipuan. Penipuan send ri i memiilk i atr i sebaga i a ti r e b n a k li p m a n e m k u t n u k i n o rt k e l e a ti r e b n a m ir i g n e p m a l a d n a a n u g h a l a y n e p t a b i k a g n e m g n a y a y n n i a l n a u lr e p e k n a d n a l k i kan keitdaknyamanan bag ipara 4 Asir l Stiompul , Hukum Interne t : Pengenalan Mengena i Masalah Hukum d i e c a p s r e b y C ,CirtaAdtiyaBakit ,Bandung ,2001 ,hal .8

(4)

, b e w a n u g g n e p penipuan in ibiasanya datang dengan cara betrubi-tub itanpa . a y n n n a b r o k h e l o i k a d n e h e k i d k a d it i l a k g n ir e s n a d a t n i m i d 5 p a g g n a g n e m a i n u d h u r u l e s i d g n a r o n a k a y n a b e K penipuanmelaluii nterne t i n i hanya terdapa tpada emali namun sesua idengan perkembangan teknolog i . s a u l e m n i k a m e s n u p a y a m a i n u d n a d , il a d n e k r e t k a d it n i k a m e s i r a h n i k a m e s g n a y a g g n i h e S penipuan melaluii nternet itdak hanyat erbata spadaemali saja namun s u ti s a d a p t a p a d r e t a g u j -stius ,blog dan l ain-lain .Penipuan melaluii nternet pada h a d n e r s a ti l a u k r e b g n a y s u ti s a d a p n a k h a r a g n e m n a d n a l k i i s ir e b a y n a s a i b g o l b . g n o h o b a ti r e b u a t a n a u p i n e p g n u d n a g n e m g n a y a y a h a b r e b s u ti s u a t a 6 a y n a s a i B penipuan melalu i internet diki irm dengan tujuan tetrentu k u d o r p k u t n u i s o m o r p n a d i s a k il b u p a i d e m i a g a b e s a y n l a s i m -produk perusahaan u a t a l i a m e k il i m e p h e l o n a k u k a li d g n a y spammer.7 Misalnyasebuah perusahaan n a k a u t n e t n a n a l k ir e p i u l a l e m a k ij , a k e r e m k u d o r p g n a r a b l a u j n e m n i g n i u t n e tr e t a y a i b n a k a m e m yangcukupmahal ,denganmenggunakancarai n imakaperusahan m ir i g n e m t a p a d n a k a t u b e s r e t emai lsebanyak-banyaknya ke seluruh pemiilk li a m e yangadad iduniai ni . a r a c e s n a u p i n e P onilne pada p irnisipnya sama dengan penipuan i n k a y a y n n a t a u b r e p a n a r a s a d a p h a l a y n a h n a k a d e b m e m g n a Y . l a n o i s n e v n o k . )i s a k i n u m o k e l e t t a k g n a r e p , t e n r e t n i ,r e t u p m o k ( k i n o rt k e l E m e t s i S n a k a n u g g n e m a r a c e s n a u p i n e p , m u k u h a r a c e s a g g n i h e S onilne dapa t dipelrakukan sama 5 JosuaStiompul ,Cyberspace ,Cybercrimes ,Cyberlaw :TinjauanAspekHukumPidana , a s u n a t a T ,J akatra ,2012 ,hal .36 6 http://m.kompasiana.com/postr/ead/553463/2/mengenal--c - iriirc -i stius-penipuan-onilne 0 2 l a g g n a t s e s k a i d , -8-2013 7 Widodo ,Hukum Pidana d iBidang Teknolog iInformas iCybercrime Law :Telaah s u s a K h a d e B n a d k it i r o e t ,Aswaja ,Yogyakatra ,2013 ,hal .92

(5)

g n a d n U b a ti K m a l a d r u t a i d g n a y l a n o i s n e v n o k k il e d a n a m i a g a b e s -Undang .) P H U K ( a n a d i P m u k u H e g a s s e M t r o h S ( S M S i u l a l e m n a u p i n e p , t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p n i a l e S g n a d n U m a l a d r u t a i d a g u j ) e c i v r e S -Undang Nomo r 11 Tahun 2008 tentang l E i s k a s n a r T n a d i s a m r o f n I ek rtonik .Mediayangdigunakan dalampenipuanSMS d u s k a m i d g n a y k i n o rt k e l e a i d e m u t a s h a l a s n a k a p u r e m g n a y e n o h p d n a h h a l a d a g n a y E T I U U 2 a k g n a 1 l a s a P n a g n e d i a u s e s t u b e s r e t l a H . E T I U U m a l a d a t a u b r e p h a l a d a i s a m r o f n I i g o l o n k e T “ : t u k ir e b i a g a b e s i y n u b r e b n hukum yang a i d e m u a t a / n a d , r e t u p m o k n a g n ir a j , r e t u p m o k n a k a n u g g n e m n a g n e d n a k u k a li d ” . a y n n i a l k i n o rt k e l e n a u p i n e p i a n e g n e m n a r u t a g n e p , E T I U U a y n n a k g n a d n u i d m u l e b e S g n a d n U m a l a d r u t a i d S M S i u l a l e m -Undang Nomo r 36 Tahun 1999 tentang .i s a k i n u m o k e l e T 8 Namun sesua idengan perkembangan jaman penipuan melalu i m u k u h a k a m , t u b e s r e t S M S i s i m a l a d e ti s b e w n a k m u t n a c n e m a g u j g n a y S M S . 8 0 0 2 l ir p A 1 2 l a g g n a t E T I U U m a l a d k u s a m i s a k i n u m o k e l e t a n e r a k , a k it a m e l e t m u k u h a k g n a r e k m a l a d k u s a m i s a k i n u m o k e l e t m u k u H k r e p a y n a d a embangan aspek-aspek telemaitka bergerak begtiu cepa tmengikut i k e p s A . i n i i r a h a i n u d n a h a b u r e p -aspek tersebu tteru smenyesuaikan d ri idalam n a r e P . n a k if i n g i s h a l k a d it n i a m n a r u t a i s i s ir a d a r a t n e m e s ,i s n a t s b u s a r a c e s k it k a r p e m a r a g e n p a it e s i d h a t n ir e m e p njad ibegtiu penitng dimana pemeirntah seluruh t u b e s i d g n a y a p a a y n s u s u h k a k it a m e l e t h a l a s a m i p a d a h g n e m g n a u jr e b a i n u d i d a y n a r a g e n a g r a w i g a b a i d e s r e t g n a y ” n a k n i g n ii d k a d it g n a y i s a m r o f n i n a g n e d 8 dIbi ,hal .9

(6)

( t e n r e t n i cyberspace) . Oleh karena tiu . Merumuskan kerangka akomodait f . n a s u r a h e k n a k a p u r e m i p a d a h i d g n a y h a l a s a m p a d a h r e t 9 h e l o n a k i d a ji d g n a y m u k u h n a s a d n a l i d a j n e m a k it a m e l e t m u k u h n a r u t A m a l a d k i a b m u k u h k a g e n e P . s a g u t n a k n a l a j n e m m a l a d m u k u h k a g e n e p a r a p s k e t n o k iu s consttiutum maupun iu s consttiuendum . Tentunya , pasca g n a d i b i d a y n s u s u h k m u k u h a k it a m e l b o r p n a h u r u l e s e k E T I U U a y n n a k g n a d n u i d . E T I U U a d a p k u j u r e m n a k a k i n o rt k e l e i s k a s n a rt n a d a k it a m r o f n i 10 i n i t a a s n a u p i n e p u k a l e p t a r e j n e m k u t n u n a k a n u g i d g n a y m u k u h r a s a D b e s i y n u b r e b g n a y , P H U K 8 7 3 l a s a P h a l a d a aga ibeirku:t u a t a i ri d n e s i ri d n a k g n u t n u g n e m k u t n u d u s k a m n a g n e d a p a i s g n a r a B " u a t a u s l a p a m a n i a k a m e m n a g n e d , m u k u h n a w a l e m n a g n e d n i a l g n a r o n a i a k g n a r n a g n e d n u p u a t a t a h il s u m u p it n a g n e d , u s l a p t a b a tr a m k u t n u n i a l g n a r o n a k k a r e g g n e m n a g n o h o b e k menyerahkan sesuatu benda , g n a t u i p n a k s u p a h g n e m n u p u a m g n a t u h i r e b m e m a y a p u s u a t a , a y n a d a p e k ". n u h a t 4 a m a l g n il a p a r a j n e p a n a d i p n a g n e d n a u p i n e p a n e r a k m a c n a i d g n a d n U n a k r a s a d r e b n a k g n a d e S - Undang Repub ilk Indonesia nomo r11 i s a m r o f n I g n a t n e t 8 0 0 2 n u h a t dan Transaks iElekrtonik ,lebih spesiifk d idalam a w h a b n a k t u b e s i d 1 t a y a 8 2 l a s a P “Seitap orang dengan sengaja dan tanpa hak n a k t a b i k a g n e m g n a y n a k t a s e y n e m n a d g n o h o b a ti r e b n a k r a b e y n e m kerugian . ” k i n o rt k e l e i s k a s n a rt m a l a d n e m u s n o k 1 t a y a 8 2 l a s a P m a l a D in idapa tdikatakan masih belum sempurna atau n a k a d n it k u t n u n a u c a r a s a d i a g a b e s n a k a n u g i d k u t n u r u b a k h i s a m penipuan ,ha l n a k a n e r a k i d i n i itndakan penipuan tiu sendri imemiilk iberbaga ibentuk untuk u ti g n i m m a p s i r a d n a it r e g n e p i s a k if il a u k a y n s a u l u a t a n a t a h a j e k n a k u k a l e m 9 Maskun ,KejahatanSiber;CybercrimeSuatuPengantar ,Kencana ,Makasar .2013 ,Hal . 6 1 0 1 Ibid, hal .17

(7)

n a r a b e y n e p n a k a d n it k u t n u a y n a h n a k a t a k i d t a p a d 1 t a y a 8 2 l a s a P i r a D . ir i d n e s n a k a n u g i d i n i l a s a p a li b a p a i p a t e t , n a k t a s e y n e m n a d g n o h o b a ti r e b dalam itndakan g n i m m a p s pasal t ersebu tmasih t elralu kabu rdan d riasa masih belum mencukup i u k a l e p t a r e j n e m k u t n u itndak pidana penipuan melalu iinternet .Ha lin ijuga i s i n if e d a y n m u t n a c r e t m u l e b n a k a n e r a k i d penipuan dalam Undang-Undang 0 0 2 n u h a T 1 1 r o m o N 8 tentang Informas i dan Transaks i Elekrtonik , dalam g n a d n u -undang tersebu thanya mencantumkan unsur-unsu rdan kuail ifkas idar i e m i r c r e b y c hanya secara umum semata sehingga itdak membedakan apakah i r a d i s a k if il a u k cybercrime tersebu ttermasuk kategor idar icracking ,hacking , , g n i d r a c phising,s pammingataupunyangl ain.11 n a k a d n it n a k a t a k i d t a p a d , n i a l a r a g e N n a k g n i d n a b i d a li b a p A cybercrime n a k a d n it a y n s u s u h k penipuan melalu i internet telah menjad i suatu n i n a k i g u r e m t a p a d g n a y s u ir e s t a g n a s g n a y n a h a l a s a m r e p dividu , , ir i d n e s u ti a r a g e N n u p u a m n a a h a s u r e p a y n l a s i m u t n e tr e t k o p m o l e k i a n e g n e m s u s u h k a r a c e s r u t a i d a g g n i h e s cyberc irme tersebu tmisalnya d i i a n e g n e m s u s u h k n a r u t a r e p n a k r a u l e k i d h a l e t a k ir e m A cybercrime yatiu t c A n o it c a s n a r T c i n o r t c e l E m r o fi n U (UETA) .yang diadops ioleh Naitona l s w a L e t a t S m r o fi n U n o s r e n o is s i m m o C f o e c n e r e f n o C (NCCUSL )pada 9 9 9 1 n u h a t ,Eropa dengan European E-Commerce Direcitve ,sejauh in i p i a n e g n e m enipuan melalu i internet telah dtietapkan d i leve l negara n r o fi l a C i d , a y n l a s i M . n a i g a b ia pesan iklan tetrentu haru s mengawal i n a g n e d a k e r e m k e j b u s ADV :atau ADV:ADLT .Karena pesan sepetr iin i i s a v it o m a y n n a p a r a h a k a m , l a u n a m a r a c e s n a k a d e b i d /r e tl if i d h a d u m i d u a t A . g n a r u k r e b n a k a t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p n a k u k a l e m g n a y n a i g a b a r a g e n a d a v e N pailng awa lsada rakan spam ,ktia d liarang t u b e s r e t l i a m e a k ij i l a u c e k , il a k e s a m a s l a i s r e m o k l i a m e m ir i g n e m g n u s g n a l r a g a i a d n a ti d , m ir i g n e p k i s if t a m a l a n a d i l s a a m a n n a k a tr e y n e m n a g n e d n a m r e j a r a g e n , n a l k i i a g a b e s i l a n e k i d t a p a d Informaiton and c i n u m m o C aitonServiceAct ,Ausrtailadengan DigtialCopyrigh tAc t2000 i a n e g n e m a n a m i d spamtelahdibua tundang-undang ant ispam ,Hongkong n a g n e d A -nitSpam Code o f Pracitces , Negara Singapore dengan The c i n o r t c e l E Transaciton sAc t(ETA )1998 ,negaraSingaporei n imerupakan 1 1 Ibid ,hal .64

(8)

u t a s -satunyanegarad iASEAN yang membe lrakukan hukumsecarat ega s p a d a h r e t spammer sdenganSpamControlAc t2007.12 n o p s e r e m m a l a d a i s e n o d n I t a k a r a y s a m m u k u h n a r a d a s e k a y n g n it n e P s a ti v it k a cybe rcrime masih driasakurang .Hal i n idisebabkan antaral ain h e l o kurangnya pemahaman dan pengetahuan masyaraka tterhadap jeni s n a t a h a j e k cybe rc irme .Pemahaman dan pengetahuan in imenyebabkan a y a p u penanggulangan cybe rcrime mengalam ikendala ,dalam ha lin i g n a y a l a d n e k berkenaan dengan penataan hukum dan prose spengawasan p a d a h r e t t a k a r a y s a m seitap akitvtia s yang diduga berkatian dengan n a t a h a j e k cybe rc irmetersebu.t13 :t u k ir e b i a g a b e s s m s /t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p h o t n o c a p a r e b e B . 1 Melalu iSMS t a m a l a r e b g n a y t e n r e t n i a i d e m i r a d r e b m u s r e b i n i s u s a K m o c .s w e n u b ir t. n a d e m . w w w 14 dimana penipuan melalu iSMS in iterkai tundian M T P n a k a m a n s a t a g n e m g n a y l e s n o p r o m o n i u l a l e m m ir i k i d u ti S M S . h a i d a h r e b S M S i m ir i k i d g n a y l e s n o p r o m o n g n a g e m e p n a k t u b e y n e m n a d s o i K i d n u r o m o n n a k m u t n a c n e m n a g n e d h a i d a h n a k g n a n e m e m an .Hadiah undian tiu . y r r e b k c a l b n a d , i a n u t g n a u , r o t o m , li b o m n i a l a r a t a n a i s ir e b g n a y e ti s b e w n a k m u t n a c n e m a g u j S M S m ir i g n e p u ti n i a l e S h a l a d a a y n e ti s b e W . n a i d n u g n a t n e t i s a m r o f n i www.undianisipulsa2013.web .scom . i s a n u l e m h a d u s g n a n e m e p a li b a p a a m ir e ti d a s i b h a i d a h n a k t u b e s i d e ti s b e w m a l a D r a s e b e s n a k g n a n e m i d g n a y h a i d a h B K P B / K N T S a m a n k il a b i s a rt s i n i m d a a y a i b n a a r a d n e k k u t n u ( 0 0 0 . 0 2 5 . p R n a d ) li b o m n a a r a d n e k k u t n u ( 0 0 0 . 0 8 7 . 1 . p R 2 1 http://pyia.wordpres .scom/2012/05/01/peraturan- nd -a regulasi- /-1 ,diakse stangga l20 -8-2013 3 1 dI bi 4 1 http://medant.irbunnew .scom/2013/08/23/waspada-penipuan-lewat- ss - im k -in makin -h i g g n a c ,diaksest angga l20-082013

(9)

k u t n u n u m a N . k n a b r e f s n a rt i u l a l e m n a k u k a li d g n a u n a m ir i g n e P . ) r o t o m n o p e l e t r o m o n i g n u b u h g n e m s u r a h g n a n e m e p , g n i n e k e r r o m o n n a k t a p a d n e m . r o t n a k r o m o n n a k u b , l e s n o p r o m o n a g u j g n a y u p i n e p . 2 MelaluiI nternet n a r o k u ti a y k a t e c a i d e m i r a d r e b m u s r e b i n i s u s a K Kompas15 ,dimana n a k r a w a n e m n a g n e d r o t s e v n i t u r k e r e m n a g n e d a k g n a s r e t n a k u k a li d i n i n a u p i n e p u ti a y t e n r e t n i s u ti s t a p m e n a k a n u g g n e m n a g n e d i s a t s e v n i www.asiaktia.com , e b a i s a . w w w rsama.com ,wwwi.nvestasimandri.icom ,danwww.mandi irk tia.com . g n a y n u p a p a i s k a j a g n e m r i h o T t u b e s r e t s u ti s t a p m e i u l a l e M n ir p n a g n e d i s a t s e v n ir e b k u t n u s u ti s i g n u j n u g n e m sip mutllieve lmarkeitng . i r a c n e m n a g n e d i s a t s e v n i m a r g o r p n a k r a w a n e m a k g n a s r e T downilne empa t . ir i d n a M n a d A C B k n a B g n i n e k e r a u d i u l a l e m g n a u r e f s n a rt n e m n a g n e d g n a r o g n i s a m A C B g n i n e k e r i d i s a t s e v n i k u t n u s u s u h K -masing investo rdiminta . 0 2 . p R r e f s n a rt n e m 000 sehingga satu downilne investasinya Rp.80.000 . g n i s a m i ri d n a M g n i n e k e r i u l a l e m n u p a d a -masing investo r diminta u t a s a g g n i h e s 0 0 0 . 0 5 . p R r e v s n a rt n e m downilneinvestasinyaRP .200.000. e k r o t e y n e m h a l e t g n a y r o t s e v n i l a t o t , 2 1 0 2 r e b m e v o N n a l u b i a p m a S n e k e r ingBCAmencapa i162.549orang .Kemudian,i nvesto ryangmen rtansfe r g n a g e m e m a k g n a s r e T . g n a r o 8 7 3 . 2 2 i a p a c n e m i ri d n a M g n i n e k e r e k g n a u .t u b e s r e t ir i d n a M n a d A C B g n i n e k e r ir i d n e s 5 1 Kompas ,PenipuanI nvestas ionilneTerungkap. ,Kami ,s 26- 11 - 2012 ,ha l22.

(10)

t a p a d k u t n u k ir a n e m t a g n a s a k a m s a t a i d s u s a k h o t n o c n a k r a s a d r e B p n a k i a r u g n e m roblemaitkamengena iitndakpidanapenipuan melaluii nterne/tsm s g n a d n U t u r u n e m n a k i d i y n e p n a k u k a l e m n a g n e d – UndangNomo r11Tahun2008 n a k i d i y n e p e m s i n a k e m i r a d s u s u h k a r a c e s n a k u k a li d n a k i d i y n e p a n e r a k ) E T I ( n a d i p a r a c a m u k u h m a l a d r u t a i d a n a m i a g a b e s a .untuk tiu ,pelru adanya aspek g n a y a y a m a i n u d i r a d p u k g n il g n a u r a y n s a t a b r e t k a d it a n e r a k s a u l a r a c e s m u k u h n a r u t a g n e p a n e r a k , a y a m a i n u d m a l a d n a t a h a j e k a y n i d a jr e t i h u r a g n e p m e m i a n e g n e m penipuanmelaluii nterne tin isanga tbergunat erutamaberkatiandengan “ m a l a d n a n a m a e k cyberspace” ,untuk tiu dibutuhkan suatu kebjiakan baik yang r u t a g n e m g n a y a y n n i a l s u s u h k n a k a ji b e k n u p u a m h a t n ir e m e p n a r u t a r e p t a fi s r e b n a t a u b r e p m a l a d cybe r sebaga i upaya membeirkan kenyamanan penggunaan i r a d n i h g n e m n a d t e n r e t n i perbuatan-perbuatanyangmengarahkepenipuan. g n a y i s a m r o f n i n a k ir e b m e m t a p a d n a k p a r a h i d i n i n a it il e n e p a g g n i h e S g n a d i b i d m u k u h n a d n a u h a t e g n e p u m li n a g n a b m e k r e p i g a b i tr a r e b cybe rcrimed i t n u k ir a tr e t s il u n e p a k a m s a t a i d t u b e s r e t l a h a n e r a K . a i s e n o d n I uk mengangka t t e n r e t n I i u l a l e M n a u p i n e P a n a d i P k a d n i T n a k i d i y n e P e m s i n a k e M : h a l a s a m g n a d n U t u r u n e M – UndangNo11Tahun2008. h a l a s a M n a s u m u r e P . B a p a r e b e b a d a s a t a i d t u b e s r e t g n a k a l e b r a t a l n a i a r u i r a d k a l o t k it it r e B a s a h a b m e p i d a j n e m n a k a g n a y h a l a s a m ndalampenuilsans k irpsii ni ,yatiu: . 1 Bagaimanakahpengaturanhukum itndakpidanapenipuanmelaluii nternet? . 2 Bagaimana mekanisme penyidik melakukan penyidikan dalam kasu s itndak t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p a n a d i p ?

(11)

n a s il u n e P t a a f n a M n a d n a u j u T . C n a u j u T . 1 i a p a c i d n i g n i g n a y n a u j u t s a t a i d h il i p i d g n a y n a h a s a m r e p n a k r a s a d r e B : h a l a d a . a Mengetahu i ketentuan – ketentuan hukum pidana dalam itndak pidana t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p . b Mengetahu ibagaimana prose spenyidikan yang dliakukan penyidik terhadap k a d n it pidanapenipuanmelaluii nternet n a s il u n e P t a a f n a M . 2 k i a b t a a f n a m r e b t a p a d a y n li s a h n a k p a r a h i d i n i n a k u k a li d g n a y n a it il e n e P .s it k a r p a r a c e s n u a p u a m s it ir o e t a r a c e s . a Manfaa tteo irit s dimaksudkan hasi ldar ipeneilitan in i d i harapkan dapa t t n u t a a f n a m r e b uk mengembangkan limu hukum pidana ,khususnya dalam .t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p i a n e g n e m a n a d i p m u k u h . b Manfaa t prak it s dimaksudkan hasi l dar i peneilitan in i diharapkan dapa t n a h a m e l e k i k i a b r e p m e m k u t n u t a a f n a m r e b -kelemahanyangadadalamhukum e m g n a y a n a d i p nyangku ttentang penipuan melalu iinterne tdalam prose s . n a k i d i y n e p n a s il u n e P n a il s a e K . D a n e r a k h e l o , s il u t i d n a d h il i p i d a j a g n e s s a t a i d n a h a l a s a m r e p k i p o T m e t s i s b u s u t a s h a l a s i a g a b e s h a l a d a i n i n a s a h a b m e p k o k o p , s il u n e p n a u h a t e g n e p e s

(12)

m e t s i s i r a d peradlian pidana yang seirng d ipersoalkan mengena imekanisme .t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p a n a d i p k a d n it n a g n e d n a ti a k r e b g n a y n a k i d i y n e p , n a s a h a b m e p i s n a t b u s m a l a d a d e b r e b s il u n e p n a t a m a g n e p , a d a n u p u a l a K m r e p , i n i i s p ir k s m a l a d a y n n a s il u n e p n a d n a t a k e d n e p asalahan terhadap m a l a d a w h a b , i n i t e n r e t n i i u l a l e m n a u p i n e p a n a d i p k a d n it n a k i d i y n e p e m s i n a k e m ir o e t n a g n e d n a k ti a k i d g n a y n a ri k i m e p l i s a h i n r u m h a l a d a i n i n a h a s a m r e p -teor i u k u b i s n e r e f e r i u l a l e m m u k u h -buku dan bantuandar iberbaga ipihakdalamr angka l e m engkap ituga sakhi rdan memenuh isyara tguna memperoleh gela rSajrana . a r a t U a r e t a m u S s a ti s r e v i n U m u k u H n a h a b n a k l u p m u g n e m n a g n e d i a l u m i d i s p ir k s n a s il u n e P -bahan baik a g u j u ti g n i p m a s i d n a d n a a k a t s u p r e p i r a d h e l o r e p i d g n a y r u t a r e ti l i u l a l e m e n e p n a k a d a i d ilitan. n a a k a t s u p e K n a u a j n i T . E n a it r e g n e P . 1 Penyidikan t u r u n e m n a d l a h m a l a d k i d i y n e p n a k a d n it n a i a k g n a r e s h a l a d a n a k i d i y n e P g n a d n U m a l a d r u t a i d g n a y a r a c -Undang i n iuntuk mencar isetra mengumpulkan g n a t n e t g n a r e t t a u b m e m u ti i t k u b n a g n e d g n a y i t k u b itndak pidana yang tejrad i . a y n a k g n a s r e t n a k u m e n e m a n u g g n a d n U b a ti K m a l a d i d t a h il a ti k a s i b i n i k i d i y n e p h a li t s I -Undang Hukum k i d i y n e P “ : i y n u b r e b g n a y 1 t a y a 1 l a s a P m a l a d i d n a k s a g e ti d g n a y a n a d i P a r a c A t a a i s e n o d n I k il b u p e R a r a g e N i s il o p t a b a j e p h a l a d a aupejaba tNeger iSiplit etrentu

(13)

g n a d n u h e l o s u s u h k g n a n e w e w i r e b i d g n a y -undang untuk melakukan .’ ’ n a k i d i y n e p 16 k i d i y n e p i d a j n e m g n a y a w h a b n a k a t a k i d a l u p t a p a d n a i k i m e d n a g n e D : h a l a d a i n i l a h m a l a d . a Pejaba tKepoilsianNegaraRepubilkI ndonesia . b Pejaba tPegawa iNeger iSipi ltetrentu yang diber iwewenang khusu soleh g n a d n u -undangdani n idapa tberupa: . 1 Pejaba tbeacukai . 2 Pejabati migrasi . 3 Pejaba tkehutanan t a b a j e p n a t a k g n a p e k t a r a y s a w h a b , P A H U K ) 2 ( t a y a 6 l a s a P t u r u n e M t a y a 6 l a s a P m a l a d d u s k a m i d a n a m i a g a b e s (1 )KUHAP ,akan diaturl ebih l anju t h a l a d a d u s k a m i d g n a y h a t n ir e m e p n a r u t a r e P . h a t n ir e m e p n a r u t a r e p m a l a d . 3 8 9 1 n u h a T 7 2 r o m o N h a t n ir e m e P n a r u t a r e P 17 : 3 8 9 1 n u h a T 7 2 . o N 2 l a s a P t u r u n e M . 1 Penyidikadalah: . a Pejaba t Kepoilsian Negara Repubilk Indonesia tetrentu yang g n a r u k e s -kurangnyaberpangka tPembantuLetnanDuaPo ils.i . b Pejaba tPegawa iNeger iSipi ltetrentu yang sekurang-kurangnya g n a y u a t a ) b /I I n a g n o l o G ( I t a k g n i T a d u M r u t a g n e p t a k g n a p r e b . u ti n a g n e d n a k a m a s i d . 2 Dalam ha l disuatu sekto r kepoilsian itdak ada pejaba t penyidik n a d n a m o k a k a m , a f u r u h ) 1 ( t a y a m a l a d d u s k a m i d a n a m i a g a b e s n a n t e l u t n a b m e p h a w a b i d a r a t n i b t a k g n a p r e b g n a y n a i s il o p e k r o t k e s . k i d i y n e p a y n n a t a b a j a n e r a k , i s il o p a u d 6 1 And iHamzah ,HukumAcaraPidanaI ndoneisa ,Penerbi tCVSaptaAtrhaJ aya,J akatra ,1996, 9 8 . l a h 7 1 Ibid,hal .79

(14)

t a b a j e p i r a d i ri d r e t g n a y k i d i y n e p n a k a p u r e m u t n a b m e p k i d i y n e P kepo ilsian negarar epubilk I ndonesia ,baikyang menjaba tpangka tpoils imaupun g n a y a r a g e n n a i s il o p e k n a g n u k g n il m a l a d l i p i s i r e g e n i a w a g e p k u s a m r e t g n a y t a k g n a p m a l a d a i s e n o d n I k il b u p e R a r a g e N n a i s il o p e k a l a p e k h e l o t a k g n a i d r e p n a g n e d r u t a i d g n a y u t n e tr e t aturanpeme irntah. 6 l a s a P m a l a d r u t a i d i n i u t n a b m e p k i d i y n e p n a d k i d i y n e P - Pasa l13 . P A H U K V I b a B a u d e k n a d u t a s e k n a i g a B Tuga sdanWewenangPenyidik a p a r e b e b h e l o u t n a b i d a g u j k i d i y n e p , k i d i y n e p s a g u t n a k u k a l e m m a l a D . u t n a b m e p k i d i y n e p Menuru tpasa l1 buit r13 dan pasa l10 KUHAP ,penyidik g n a n e w e w i r e b i d a i s e n o d n I k il b u p e r a r a g e n n a i s il o p e k t a b a j e p u ti a y u t n a b m e p g n a d n u m a l a d r u t a i d g n a y n a k i d i y n e p s a g u t n a k u k a l e m t a p a d u t n e tr e t -undang i n i 18.Sedangkan Dalam Pasa l10 aya t(2 )KUHAP ,diaturoleh PP No .27 Tahun : h a l a d a u t n a b m e p k i d i y n e p i y n u b r e b ) 1 t a y a 3 l a s a P ( 3 8 9 1 . a Pejaba tpolsi iNegaraRepubilkI ndoneisat etrentuyangsekurang-kurangnya .i s il o p a u d n a s r e s t a k g n a p r e b . b Pejaba tPegawa iNeger iSipi ltetrentu dalam ilngkungan kepoilsian r a g e N a R I yang sekurang-kurangnya berpangka t pengatu r muda . u ti k u t n u n a k a m a s i d g n a y u a t a ) a /I I n a g n o l o G ( .s a u lr e p i d P A H U K h e l o i n i k i d i y n e p t a b a j e p g n a n e w e W 19 Dalam pasa l7 i a y n u p m e m a y n a b ij a w e k a n e r a k i rl o p k i d i y n e p a w h a b n a k t u b e s i d ) 1 ( t a y a P A H U K : g n a n e w e w . a Meneirma laporan atau pengaduan dar i seseorang tentang adanya ; a n a d i p k a d n it 8 1 Ratna Nuru lAifah, Praperadlian dan Ruang Lingkupnya, Cet .Petrama ,Penerbti 3 1 . l a h , 6 8 9 1 a tr a k a J , o d n i s s e r P a k i m e d a k A V C 9 1 dIbi ,hal .14

(15)

. b Melakukan itndakanpetramapadas aa tdtiempa tkejadian; . c Menyuruh berhent iseorang t ersangka dan memeirksa t anda pengena l ; a k g n a s r e t ir i d . d Melakukanpenangkapan ,penahanan ,penggeledahandanpenytiaan; . e Melakukanpemeirksaandanpeny tiaans ura;t .f Mengamb lis idikj ar idanmemortets eseorang; . g Memanggi l orang untuk didenga r dan dipeirksa sebaga itersangka ;i s k a s u a t a . h Mendatangkanorangahl iyangdipelrukandalamhubungannyadengan ; a r a k r e p n a a s k ir e m e p .i Mengadakanpenghenitanpenyidikan; .j Mengadakan itndakanl ainmenuru thukumyangbe tranggungj awab. r u t a i d g n a y n a g n a n e w e k a w h a b a t a y n r e t , P A H U K ) 1 ( t a y a i y n u b m a l a D e k n a k g n a d e s , ir l o p k i d i y n e p n a g n e w e k h a l a d a a y n n a a t a y n e k i n i m a l a d wenangan i a u s e s r u t a i d P A H U K ) 2 ( t a y a 7 l a s a P t u r u n e M l i p i S i r e g e N i a w a g e P k i d i y n e p g n a d n u n a g n e d -undang yang menjad i dasa r hukumnya masing-masing yang t a b a j e p n a s a w a g n e p n a d i s a n i d r o o k h a w a b i d a d a r e b a y n s a g u t n a a n a s k a l e p m a l a d i s n a n i d r o o K . ir l o P k i d i y n e p dan pengawasan t ersebut t ercakup j uga d idalamnya t a b a j e p a d a p e k n a u t n a b i r e b m e m n a k a d n it a tr e s k u j n u t e p i r e b m e m n a k a d n it .) S N P ( li p i S i r e g e N i a w a g e P g n a y i rl o p k i d i y n e p i tr e p e s a m a s g n a y g n a n e w e w a g u j u t n a b m e p k i d i y n e P P A H U K ) 2 ( t a y a 7 l a s a p m a l a d r u t a i d .Menurut pasa l11 KUHAP ,wewenang u l u h a d h i b e lr e t s u r a h n a n a h a n e p g n a n e w e w a y n it r a , s a t a b r e t u t n a b m e p k i d i y n e p a n a m i d n a n a h a n e p i l a u c e k r e t , k i d i y n e p i r a d g n a n e w e w n a h a p m il e p t a p a d n e m n a k u lr e p i d t a g n a s g n a y l a h a n e r e k n a k n i k g n u m i d k a d it k i d i y n e p h a t n ir e p atau . k i d i y n e p s a g u t e p a d a m u l e b a n a m i d l i c n e p r e t g n a y h a r e a d a d a p a d a p e k a r a k r e p s a k r e b n a k a h a r e y n e m u t n a b m e p k i d i y n e p , i n i l a h m a l a D a r a c a i l a u c e k r e t , m u m U t u t n u n e P a s k a J a d a p e k n a k h a p m il i d k u t n u k i d i y n e p

(16)

o n a k h a r e s i d g n u s g n a l t a p a d , t a k g n i s n a a s k ir e m e p leh penyidik pembantu kepada . m u m U t u t n u n e P a s k a J 20 , a y n s e s o r p m a l a d n a k i d i y n e p n a r a c n a l e k a y n g n it n e p a p a t e b t a g n i g n e M k i a b e s g n a y a m a s a jr e k n a k u lr e p i d t a g n a s -baiknya antara penyidik Po rl i dan . u t n e tr e t li p i S i r e g e N i a w a g e P k i d i y n e p . 2 PerananPenyidikDalamPenyidikan , m u m u n a u t n e t e k n a s a h a b m e p a d a p n a k s a l e ji d h a l e t g n a y a n a m i a g a b e S , n a k a t a y n e m g n a y n a k i d i y n e p n a it r e g n e p n a k s u m u r e m , 2 n a d 1 r it u b 1 l a s a P i r e b i d g n a y ” u t n e tr e t “ i r e g e n i a w a g e p t a b a j e p u a t a i rl o p t a b a j e p h a l a d a k i d i y n e p n u h e l o s u s u h k g n a n e w e w dang-undang .Sedangkanpenyidikanberatr;is erangkain m a l a d r u t a i d g n a y a r a c n a g n e d i a u s e s k i d i y n e p t a b a j e p n a k u k a li d g n a y n a k a d n it g n a d n u -undang untuk mencar ise tra mengumpulkan buk it ,dan dengan bukt i tiu e t g n a y a n a d i p k a d n it g n a r e t i d a j n e m u a t a t a u b m e m jrad i setra sekailgu s . a y n a n a d i p k a d n it u k a l e p u a t a a y n a k g n a s r e t n a k u m e n e m 21 n a k a d n it a d a p n a k k a t e li d a y n n a n a k e n e p n a k i d il e y n e p n a k a d n it a d a P k a d n it i a g a b e s a g u d i d u a t a p a g g n a i d g n a y ” a w it s ir e p n a k u m e n e m n a d i r a c n e m “ e t t a r e b k it it , n a k i d i y n e p a d a P . a n a d i p kanannya dlietakkan pada itndakan t a p a d n a k u m e ti d g n a y a n a d i p k a d n it a y a p u s ” it k u b n a k l u p m u g n e m a tr e s i r a c n e m “ n a k u t n e n e m n a d n a k u m e n e m t a p a d r a g a a tr e s , g n a r e t i d a j n e m t a p a d i d a j n e m . a y n u k a l e p 0 2 Ibid,hal .16 1 2 M .YahyaHarahap ,PembahasanPermasalahanDanPenerapanKUHAP,Edsi i2 ,Cetakan , 1 1 Sina rGraifka,J akatra ,2009 ,hal .109

(17)

d e k a n k a m n a a d e b r e p a d a k a d it r i p m a h d u s k a m i d n a s a l e j n e p i r a D uanya . e s a f a u d h a l a d a n a k i d i y n e p n a d n a k i d il e y n e p a r a t n A . a j a s l a u d a r g t a fi s r e b a y n a H i s i n a d n a ti a k r e b g n il a s a y n a u d e k a r a t n A . u t a s d u j u w r e b g n a y n a k a d n it -mengis i , n a i k i m e d n u m a N . a n a d i p a w it s ir e p u t a u s n a a s k ir e m e p n a k a i a s e l e s i d t a p a d a n u g i r a d u a j n it i d beberapas eg,it erdapa tperbedaanantarakedua itndakant ersebu:t22 . 1 Dar iseg ipejaba tpelaksana ,pejaba tpenyeildik terd ri idar i“semua ” a t o g g n a Polir ,danpadadasarnyapangka tdanwewenangnyaberadad i n a s a w a g n e p h a w a b penyidik, . 2 Wewenangnya sanga t terbatas , hanya meilput i penyeildikan atau a g u d i d g n a y n a k a d n it u t a u s s a t a a t a d n a k u m e n e m n a d i r a c n e m l a h m a l a d a y n a H . a n a d i p k a d n it n a k a p u r e m -ha l telah mendapa t g n a y n a k a d n it n a k u k a l e m k i d il e y n e p h a l u r a b , k i d i y n e p i r a d h a t n ir e p b f u r u h ) 1 ( t a y a 5 l a s a P t u b e s i d (penangkapan, l arangan meninggalkan .) a y n i a g a b e s n a d , n a a ti y n e p , n a h a d e l e g g n e p , t a p m e t n a a s k ir e m e p u ti a y n a t a i g e k i a g a b r e b n a k u k a li d u lr e p n a k i d i y n e p m a l a d i D n a k u s a m e p , n a h a d e l e g g n e p , n a n a h a n e p , n a p a k g n a n e p , i s k a s u a t a a k g n a s r e t , a d n e b n a a ti y n e p , h a m u r pemeirksaan surat , pemeirksaan dtiempa t kejadian . n a t a m r e c e k n a d u t k a w n a k u lr e m e m t u b e s r e t n a k u k a li d s u r a h g n a y l a h i a g a b r e B n a d a n u g a y a d r e b g n a y l i s a h n a k t a p a d n e m t u b e s r e t n a k u k a li d g n a y a u m e s r a g a . a n u g l i s a h r e b r u t a i d a r a c a a ti r e b i a n e g n e m P A H U K m a l a D dalam Pasa l75 buit r(1 ) : t u k ir e b i a g a b e s i y n u b r e b g n a y 2 2 dI bi

(18)

: g n a t n e t n a k a d n it p a it e s k u t n u t a u b i d a r a c a a ti r e B : ) 1 ( . a Pemeirksaant ersangka; . b Penangkapan; . c Penahanan; . d Penggeledahan; . e Pemasukanr umah; .f Penytiaanbenda; . g Pemeirksaans ura;t . h Pemeirksaans aks;i .i Pemeirksaandit empa tkejadian ; .j Pelaksanaanpenetapandanputusanpengadlian; . k Pelaksanaan itndakanl ain sesua idengan ketentuan dalamundang -; n a t a b a j g n a d n u . 2 Bertia acara dibua toleh pejaba t yang bersangkutan dalam melakukan t a y a a d a p t u b e s r e t n a k a d n it (1 )dandibua tata skekuatans umpahj abatan. . 3 Bertia acara tersebu tselain dtiandatangan i oleh pejaba tpada aya t(2 ) t u b e s r e t n a k a d n it m a l a d t a b il r e t g n a y k a h i p a u m e s h e l o i n a g n a t a d n a ti d .) 1 ( t a y a a d a p l a d i d a k a m , P A H U K ) 1 ( t a y a 5 7 l a s a p a d a p t a h il i d a k i J am pembuatan u ti a y , n a u l u h a d n e p n a a s k ir e m e p t a k g n it a d a p h a l a d a r a s e b n a i g a b e s a r a c a a ti r e b a r a c a a ti r e b u a t a l a b r e v s e s o r P . j ri t u b a d a p i l a u c e k r e t a r a k r e p n a k i d i y n e p n a t a i g e k t a a f n a m r e b n a k a g n a y n a g n r e t e k h e l o r e p m e m m a l a d k i d i y n e p a y a p u u t a u s h a l a d a g a b ipeme irksaand imukahakimataus idangpengadlian. g n a y s a g u t e p n a b a w a j g n u g n a tr e p n a s u m u r n a k a p u r e m a r a c a a ti r e b i d a J n a t a u b r e p k i d i y n e m n a d i k i d il e y n e m n a d i r a c n e m m a l a d i d a y n t a u b m e m -n a y n a i g a b h a l a d a a r a c a a ti r e b t a u b m e M . a n a d i p i d t a p a d g n a y n a t a u b r e p g ama t s e s o r p a w h a b n a k a t a k i d t a p a D . a r a k r e p k i d i y n e m n a d i r a c n e m m a l a d i d g n it n e p s a g u t e p s a t a n a u l u h a d n e p n a a s k ir e m e p m a l a d s a g u t e p t a u b i d g n a y a r a c a a ti r e b a y n t u j n a l e s n a a s k ir e m e p r a s a d n a k a p u r e m h a l a d a u ti a r a k r e p i a p m u j n e m g n a y n a d i s r e p a k u m i d i a p m a s ganpengadlian.23 3 2 Ibid,hal .110

(19)

a ti r e b g n a t n e t a y n t a p a d n e p n a k a k u m e g n e m h ti m S H .J n a d r e o B e D . J. G : t u k ir e b i a g a b e s a r a c a 24 , i s il o p i a w a g e p g n it n e p g n il a P g n a y a m a t u r e t , l a b r e v s e s o r p m a l a D m a l a d a y n t a p a d n e p n a k a t a y n e m b ij a w , k i d i y n e p a u m e s k u t n u u k a lr e b a y n l u t e b e s o r p se sverba ldengan telti ibenar ,oleh karena hakim menganggap prose sverba l n a k u k a l e m h a l e t a w k a d r e t a w h a b n a g n a r e t e k i a g a b e s u ti k i d i y n e p i a w a g e p . a y n a d a p e k n a k h u d u t i d t a p a d g n a y m u k u h i d t a p a d g n a y n a t a u b r e p r e t e k i a y n u p m e m s u r a h k i d i y n e p , u ti b a b e s h e l O amp lian dan kecerdasan a l a g e s n a s il u t n a g n e d n u p u a m n a s il a r a c e s k i a b n a k i a r u g n e m k u t n u perbuatan -n a ri k i p n a d n a t a u b r e p -pikrianya sendri isetra keterangan-keterangan orang lain . h a d u m g n a y s a g u t n a k u b i n I . a m a s k e s n a d t a k g n i s n a g n e d t n e p r o t k a f ) a u d ( 2 a d A inguntukmembua tprose sverba lyangbaik ,yatiu: . 1 Ha lyangt etrangkapdenganpancai ndra. . 2 Ha lmengingat r o t k a f a d a k a d it u ti a d a p i r a d n i a l e s a w h a b , it r a r e b n a k u b i n I -fakto rlain g n a t n e t n a u h a t e g n e p h a l a i a y n g n it n e p g n a r u k k a d it g n a y l a H . g n it n e p g n a y ri s a n a g n a t n e t n a u h a t e g n e p i g a l a m a t u r e t n a d l a b r e v s e s o r p n a n u s u s -anasi r . k i d i y n e p i a w a g e p n a r u j u j e k a tr e s n a r a g g n a l e p n a d n a t a h a j e k 25 4 2 Ratna Sair ,Penyidikan dan Penuntutan Dalam Hukum Acara Pidana ,KHSM FH -0 5 . l a h , 5 9 9 1 , n a d e M , U S U 5 2 dIbi ,hal .51

(20)

. 3 PengeritanTindakPidanaPenipuanMelaluiI nterne tMenuru tKUHPDan l a s a P h a l a d a n a u p i n e p a n a d i p k a d n it m u k u h r a s a D 378 KUHP , yang :t u k ir e b i a g a b e s i y n u b r e b u a t a i ri d n e s i ri d n a k g n u t n u g n e m k u t n u d u s k a m n a g n e d a p a i s g n a r a B " u a t a u s l a p a m a n i a k a m e m n a g n e d , m u k u h n a w a l e m n a g n e d n i a l g n a r o n a i a k g n a r n a g n e d n u p u a t a t a h il s u m u p it n a g n e d , u s l a p t a b a tr a m n a k k a r e g g n e m n a g n o h o b e k orang l ain untuk menyerahkan sesuatu benda , g n a t u i p n a k s u p a h g n e m n u p u a m g n a t u h i r e b m e m a y a p u s u a t a , a y n a d a p e k ". n u h a t 4 a m a l g n il a p a r a j n e p a n a d i p n a g n e d n a u p i n e p a n e r a k m a c n a i d r u s n u -unsu rpokok itndakpidanapenipuan26: l a s a p m a l a d n a m u k u h m a c n a i d g n a Y in iadalah orang yang membujuk u a t a g n a t u t a u b m e m a y a p u s u a t a g n a r a b u t a u s e s n a k ir e b m e m a y a p u s n i a l g n a r o : n a g n e d m u k u h n a w a l e m n a g n e d g n a t u i p n a k s u p a h g n e m . a itpumusilha;t . b rangkaiankebohongan; . c namapalsu; . d keadaanpalsu. i ri d n a k g n u t n u g n e m d u s k a m n a g n e D sendri iatauorangl ainadalah: - membujuk i alahmenanamkan pengaruh demikian r upat erhadaporang i a u s e s u t a u s e s t a u b r e b u a m a y n i h u r a g n e p m e m g n a y g n a r o a g g n i h e s l a o s k u d u d i u h a t e g n e m u ti g n a r o a li b a p a l a h a d a p , a y n k a d n e h e k n a g n e d n a k a k a d it , a y n r a n e b e s g n a y maumelakukanperbuatan tiu. - mengena i cara membeirkan barang itdak multak haru s diserahkan k a lt u m k a d it n a k h a r e y n e m g n a y g n a r o g n a d e s ir i d n e s a w k a d r e t a d a p e k 6 2 R .Sughandhi ,KUHPdanPenjelasannya ,UsahaNasional ,Surabaya ,1980 ,ha.l396

(21)

n a k u k a li d h e l o b i n i l a h . ir i d n e s u ti k u j u b i d g n a y g n a r o s u r a h a l u p . n i a l g n a r o - "menguntungkan diir sendri i dengan melawan hukum" beratr i . k a h a d a it i ri d n e s n a k g n u t n u g n e m - "itpu musilhat" ialah suatu itpu yang diatu r sedemikian rapinya n a k a i a y a c r e p m e m t a p a d n u p l a m r o n n a ri k i p r e b g n a y g n a r o a g g n i h e s . u ti n a k u p it i d g n a y n a r a n e b e k - "rangkaian kebohongan" ialah susunan kailmat-kailma tbohong yang p u t u ti d h a d u s g n a y n a g n o h o b e k a g g n i h e s , a p u r n a i k i m e d e s n u s u s r e t n a g n o h o b e k n a g n e d -kebohongan yang lain sehingga keseluruhannya n a k a e s g n a y u t a u s e s g n a t n e t a ti r e c n a k a p u r e m -akanbena.r - "nama palsu" ialah nama yang bukan nama sebenarnya ; misalnya . n a m i S i t n a g i d n i m a S - "keadaan palsu" ialah misalnya seseorang yang itdak mempunya i i a w a g e p , s ir a t o n , i s il o p i a g a b e s k a d n it r e b n a d u k a g n e m n a t a b a j u t a u s e s . a y n i a g a b e s n a d , a y d a m a t o k t u r u n e m n a u p i n e P a n a d i P k a d n it n a it r e g n e P . 4 Undang - Undang No 11 Tahun k i n o rt k e l E i s k a s n a r T n a D i s a m r o f n I g n a t n e T 8 0 0 2 Penipuanmenuru t U U ( k i n o rt k e l E i s k a s n a r T n a d i s a m r o f n I g n a t n e t 8 0 0 2 n u h a T 1 1 . o N U U “ i y n u b r e b g n a y , ) 1 ( t a y a 8 2 l a s a P h a l a d a n a k a n e k i d g n a y l a s a p a k a m , ) E T I Seitap n a g n e d g n a r O sengaja dan tanpa hak menyebarkan bertia bohong dan

(22)

i s k a s n a r T m a l a d n e m u s n o k n a i g u r e k n a k t a b i k a g n e m g n a y n a k t a s e y n e m ” . k i n o rt k e l E g n a y a ti r e b h a l a d a n a k t a s e y n e m n a d g n o h o b a ti r e b n a g n e d d u s k a m i d g n a Y g n a r o t u r u n e m g n a y r a n e b k a d it g n a y i s a m r o f n i i s ir e b yangpadaumumnyadapa t g n a y n a s u t u p e k l i b m a g n e m i s k a s n a rt n a k u k a l e m g n a y n e m u s n o k t a u b m e m a w h a b a y n m u l e b e s i u h a t e g n e m h a l e t a i a li b a p a n k a u k a l k a d it a i a y n s u r a h e s d u s k a m i d g n a y r a n e b k a d it g n a y i s a m r o f n I .r a n e b k a d it h a l a d a t u b e s r e t i s a m r o f n i m r o f n i h a l a i as imenegna isyara tkonrtak ,produsen ,dan produk yang dtiawarkan . g n a Y . n a i g u r e k i m a l a g n e m n e m u s n o k , u ti r a n e b k a d it g n a y i s a m r o f n i t a b i k A n a k g n u ti h r e p i d t a p a d g n a y s i m o n o k e n a i g u r e k h a l s u r a h i n i s i d n a i g u r e k d u s k a m i d .l ir e t e m a r a c e s 27 i r a d a n a d i p n a m a c n A pasalt ersebu tadalah penjara pailng l ama 6 (enam ) k u t n U . ) E T I U U ) 2 ( t a y a 5 4 l a s a P ( r a il i m 1 p R k a y n a b g n il a p a d n e d u a t a / n a d n u h a t k i n o rt k e l e i t k u b n a k a n u g g n e m a s i b m u k u H k a g e n e P t a r a p A , a y n n a it k u b m e p i a g a b e s i t k u b n a s a u lr e p i a g a b e s a y n k a t e c l i s a h u a t a / n a d manaPasa l5ayat( 2 )UU g n a d n U b a ti K n a g n e d i a u s e s a y n n i a l l a n o i s n e v n o k i t k u b g n i p m a s i d , E T I -Undang .) P A H U K ( a n a d i P a r a c A m u k u H Buny iPasa l5UUI TE: l i s a h u a t a / n a d k i n o rt k e l E n e m u k o D u a t a / n a d k i n o rt k e l E i s a m r o f n I ) 1 ( m u k u h i t k u b t a l a n a k a p u r e m a y n k a t e c yangs ah. l i s a h u a t a / n a d k i n o rt k e l E n e m u k o D u a t a / n a d k i n o rt k e l E i s a m r o f n I ) 2 ( n a s a u lr e p n a k a p u r e m ) 1 ( t a y a a d a p d u s k a m i d a n a m i a g a b e s a y n k a t e c i d u k a lr e b g n a y a r a c A m u k u H n a g n e d i a u s e s h a s g n a y i t k u b t a l a i r a d a i s e n o d n I . e m m u l e b i n i t a a s a d a g n a y E T I U U mua tpasa lkhusus/ekspilsi ttentang n a g n e d m u m u /l a r e n e g t a fi s r e b i n i t a a s E T I U U ) 1 ( t a y a 8 2 l a s a P . ” n a u p i n e p “ k il e d 7 2 JosuaStiompul ,2012 ,Opcti ,hal .191

(23)

a d a p a tr e s ” n a k t a s e y n e m n a d g n o h o b a ti r e b n a r a b e y n e p “ n a t a u b r e p t a r e b k it it n a s u m u r n a u j u T . t u b e s r e t n a t a u b r e p n a k t a b i k a i d g n a y ” n a i g u r e k “ Pasa l28 aya t k a h p a d a h r e t n a g n u d n il r e p n a k ir e b m e m k u t n u h a l a d a t u b e s r e t E T I U U ) 1 ( -hak a d a p n a u p i n e p k il e d n a g n e d a y n p i s n ir p n a a d e b r e P . n e m u s n o k n a g n it n e p e k n a d k a d it P H U K 8 7 3 l a s a P m a l a d ” ir i d n e s i ri d n a k g n u t n u g n e m “ r u s n u h a l a d a P H U K m a l a d i g a l m u t n a c r e t Pasa l28 aya t(1 )UU ITE ,dengan konsekuens ihukum a n a d i p r u s n u s u p a h g n e m k a d it , n a u p i n e p u k a l e p a y n k a d it u a t a n a k g n u t n u i d a w h a b i t k u b r e t t u b e s r e t n a t a u b r e p n a u t n e t e k n a g n e d t u b e s r e t n a t a u b r e p s a t a . n i a l g n a r o i g a b n a i g u r e k n a k l u b m i n e m 28 ti l e n e P e d o t e M . F i an i n i i s p ir k s n a t a u b m e p m a l a d n a k a n u g r e p i d g n a y n a it il e n e p e d o t e m n u p a d A : h a l a d a n a it il e n e P s i n e J . 1 n a k g n u b u g n e m g n a y n a it il e n e p h a l a d a n a k a n u g i d g n a y n a it il e n e p s i n e J n a it il e n e P s i g o l o i s o s m u k u h n a it il e n e p n a d f it a m r o n m u k u h n a it il e n e p a r a t n a o n m u k u h rmait fdisebutj ugas ebaga ipeneilitankepustakaanataus etud idokumen . n a it il e n e p a n e r a k , r e n ir t k o d m u k u h n a it il e n e p t u b e s i d f it a m r o n m u k u h n a it il e n e P n a r u t a r e p a d a p a y n a h n a k u j u ti d u a t a n a k u k a li d -peraturanyang t etruil syatiuKtiab g n a d n U -Undnag Hukum Pidana (KUHP) ,Ktiab Undang-Undang Hukum Acara g n a d n U , ) P A H U K ( a n a d i P -Undang Nomo r11 Tahun 2008 t entang I nformas idan a g u j i n i m u k u h n a it il e n e P . n i a l g n a y m u k u h n a h a b u a t a , k i n o rt k e l E i s k a s n a r T 8 2 http://hukumonilne.com/kilnik/detai/lcara-penyidik-melacak-penipuan-dalam- lj - ilua b -e e n il n o ,diaksest angga l30- 80 -2013

(24)

s i d n e m u k o d i d u t s n u p u a t a n a a k a t s u p e k n a it il e n e p n a g n e d t u b e s i d ebabkan r u t a r e ti l n a k u k a li d k a y n a b h i b e l i n i n a it il e n e p -ltieratu r buku yang ada . n a a k a t s u p r e p i d n a it il e n e p u ti a y n i a l h a li t s i i a y n u p m e m s i g o l o i s o s m u k u h n a it il e n e P n a it il e n e P . n a g n a p a l n a it il e n e p n a g n e d t u b e s i d a l u p t a p a d n a d s ir i p m e m u k u h k a li d n a g n a p a l ukan d iKepoilsisanDerahSumateraUtara .Peneilitan l apangan i n i k a h i p i r a d g n u s g n a l t a p a d i d g n a y a t a d u ti a y ) r a s a d a t a d ( r e m ir p a t a d a p u r e b n a h e l o r e P . n a g n a p a l n a it il e n e p i u l a l e m n a g n e d k i d i y n e P k a h i p u ti a y n e d n o p s e r n a g n a p a l n a it il e n e p i r a d r e m ir p a t a d dapa tdliakukanmelalu iwawancara. m u k u H n a h a B r e b m u S . 2 : h a l a d a n a k a n u g i d g n a y m u k u h n a h a B . a Bahan Hukum P irme r adalah bahan yang telah ada dan yang g n a d n U b a ti K i r a d i ri d r e t i s p ir k s n a g n e d n a g n u b u h r e b -UndangHukum g n a d n U b a ti K , a n a d i P -Undang Hukum Acara Pidana ,dan Undang i s k a s n a r T n a d i s a m r o f n I g n a t n e t 8 0 0 2 n u h a T 1 1 r o m o N g n a d n U . D U U k i n o rt k e l E . b Bahan Hukum Sekunde r adalah bahan yang diperoleh untuk a p u r e b g n a y r e m ir P m u k u H n a h a B n a g n e d n a ti a k r e b n a d g n u k u d n e m r u t a r e ti l -ltieratu r yang terkai t dengan bantuan hukum sehingga . n a k u k a li d g n a y n a it il e n e p g n a j n u n e m . c Bahan Hukum Tersie rbahan hukum yang membeirkan petunjuk atau r e d n u k e s n a d r e m ir p m u k u h n a h a b p a d a h r e t a n k a m r e b n a s a l e j n e p p s ir a n u p u a m l a n r u j it r e p e s -arsippeneilitan.

(25)

a t a D n a l u p m u g n e P . 3 . a LibraryResearch . r e d n u k e S a t a d n a d r e m ir P a t a d i r a d l i b m a i d i n i n a it il e n e p m a l a d i r e t a M u ti a y r e d n u k e s a t a d i t u p il e m g n a y a t a d s i n e J Library research (peneilitan p a d a h r e t n a it il e n e p n a k u k a l e m n a g n e d u ti a y , ) n a a k a t s u p e k berbaga i u k u b , n a a c a b r e b m u s -buku , berbaga i ltieratur , dan juga berbaga i g n a d n u r e p n a r u t a r e p -undangan yang berka tian dengan “Mekanisme . ” t e n r e t n I i u l a l e M n a u p i n e P a n a d i P k a d n i T p a d a h r e T n a k i d i y n e P . b FieldResearch a r a c n g n e d h e l o r e p i d r e m ir p a t a D Field Research (peneilitan l apangan) , m n a g n e d u ti a y enelti i langsung ke lapangan mengena i Mekanisme . t e n r e t n I i u l a l e M n a u p i n e P a n a d i P k a d n i T p a d a h r e T n a k i d i y n e P a d a p e k a r a c n a w a w i u l a l e m n a k u k a li d n a g n a p a l i d u t s u a t a n a it il e n e P a g g n i h e s , a r a t U a r e t a m u S h a r e a D n a i s il o p e K i d k i d i y n e P u ti a y , n a m r o f n i e l o r e p m e m h sailnan data-data yang lebih lengkap dan menunjang .s il u n e p n u s u s i d g n a y n a h a l a s a m r e p n a s a h a b m e p a t a D s i s il a n A . 4 p a d a h r e T n a k i d i y n e P e m s i n a k e M i a n e g n e m m u k u h n a h a b r e b m u s h a l e t e S s il a n a i d n a i d u m e k , l u p m u k r e t i n i t e n r e t n I i u l a l e M n a u p i n e P a n a d i P k a d n i T a i r a d h e l o r e p i d g n a y s i s il a n a u t a u s u ti a y , fi t a ti l a u k s i s il a n a e d o t e m n a k a n u g g n e m .t u m u S a d l o P i d a r a c n a w a w

Referensi

Dokumen terkait

Penggunaan model pembelajaran Teams Games Tournaments (TGT) terbukti dapat meningkatkan pemahaman siswa pada Dampak Globalisasi di Berbagai Bidang yang

Setelah data sudah di input maka pihak pimpinan (pemilik toko) dapat mengakses serta mengunduh file laporan data barang beserta transaksi pada sistem inventori.. Admin

Perlu lokasi yang tepat dan agak jauh dari perempatan dibuat fasilitas halte yang menjorok ke tepi luar agar manfaat jalan tidak berkurang.. Tiang lampu yang berada di manfaat

Neila Ramdhani, Fakultas Psikologi Universitas Gadjah Mada. Avin Fadilla Helmi, Fakultas Psikologi Universitas

Kompetisi antar kandidat dalam Pilihan gubernur Jateng 2013, yang berlomba mendongkrak elektabilitas menarik untuk diteliti dan dikaji. Untuk terpilih menjadi pemimpin,

[r]

RSUP Haji Adam Malik Medan tentang gambaran perdarahan postpartum pada. tahun 2009-2011 didapatkan 26 kasus.Perdarahan postpartum

Kentjono WA, Kemoterapi pada Tumor Ganas THT-Kepala Leher Pendidikan Kedokteran Berkelanjutan III Ilmu Penyakit Telinga Hidung Tenggorok-Kepala Leher, SMF Ilmu