آسیب شناسی نظام‌های فاصله‌گذاری در تایپ‌فِیس‌های فارسی

یاه سیِف پیات رد یراذگ هلصاف یاه ماظن یسانش بیسآ

*

یسراف

2یئراچ اضرلادبع ،^1**یهلا حلاص .ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،رنه هدکشناد ،یریوصت طابترا دشرا سانشراک ¹ .ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،رنه هدکشناد یملع تئیه وضع ² )91/12/13 :ییاهن شریذپ خیرات ،91/11/8 :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ نآ عبت هب و گنهرف ،يبرغ ياهرو��شک يروآ نف رب ينتبم کینومژه راب رانک رد يناهج ي هدکهد ي هدیا يب��سن ققحت ،عماوج هنوگ نیا .تسا هداد رارق يدج يدیدهت ي هنات��سآ رد ار ام رو��شک هلمج زا هع��سوت لاح رد ياهرو��شک رات��شون عون و ي��سانش بیسآ اب و دنهد رارق ي��سررب و لیلحت دروم ار نآ نو��گانوگ یاه هصخا��ش دیاب ،دوخ رات��شون عون یا��قب يار��ب ي��سانش بیسآ فده اب و يلیلحت-يفیصوت شور اب هلاقم ن��یا .دنیامن زور ياهرایعم اب نآ قا��بطنا رد يع��س ،ينا��سر زور هب یضرع یاهروحم یراذگ هلصاف یاه ماظن ادتبا روظنم نیدب .تسا هدش نیودت يسراف یاه سیِف پیات رد یراذگ هلصاف یاه ماظن ی هجنس ود اب یسراف یاه سیف پیات رد اهنآ درکلمع ،یسایق یلیلحت اب سپس و دنا هدش فیرعت اهنآ یاه هعومجمریز و یلوط و یاه سیف پیات هک یتلاکشم .تسا هتفرگ رارق یبایزرا دروم یبرغ یراگن فورح ینابم زین و یناریا -یملاسا یسیونشوخ دعاوق .دومن یدنب هتسد ”یمیسرت“ و ”یراتخا��س“ تلاکشم ی هت��سد ود هب ناوت یم ار دنت��سه هجاوم نآ اب هزوح نیا رد ی��سراف .دنک يمن هدنسب يیاهنت هب روکذم ی هفلوم ود زا کی چیه اب فرص قابطنا ،تلاکشم نیا ندومن عفترم و درکلمع دوبهب يارب فیرعت و فورح يحارط هب مادقا ،اهنآ نامأوت نت��سب راک هب و هفلوم ود ره هب يهاگآ اب دیاب ناحاّرط ،اه بی��سآ نیا عفر يارب .دنیامن یراذگ هلصاف یاه ماظن یدیلک یاه هژاو .یسرُک ،یسیونشوخ ،یراگن فورح ،سیِف پیات

.تسا ”یسراف (Typefaces) یصخش فورح یسانش بیسآ“ ناونع اب لوا هدنراگن دشرا یسانشراک ی همان نایاپ زا جرختسم رضاح هلاقم^* . E-mail: Typographer_chareie@yahoo.com ،2518753-0263 :ربامن ،09125605109 :نفلت :لوئسم هدنسیون^**

و مرف زا لک��شتم ،یحارط لماوع رگید نوچمه زین رات��شون اهنآ نایم هک یا ه��لصاف هب اضف و ¹اه ه��سیون هب مرف هک ت��ساضف ییاه هصخاش ،یراذگ هلصاف یاه ماظن .دوش یم قلاطا ،دراد روضح ناوت یم هک یا هنوگ هب ،دنت��سه ²اه سیف پیات رد یتایح و م��هم نآ دصرد 90 و فورح تیریدم ،یراگ��ن فورح دصرد 10 ت��فگ رد اه هسیون ی هلصاف ی هط��ساو هب هک ییاضف .ت��ساضف تیریدم ،دوشن تیریدم هناهاگآ میظنت اب هک یتروص رد ،دبای یم دومن نتم .دنک یم ییامنزاب ار یبولطمان یرصب تیفیک و ت��سا یلیلحت -یفیصوت رضاح ی هلاقم رد ق��یقحت شور نیا رد .دنا هد��ش یروآدرگ یا هناخباتک ترو��ص هب نآ تا��علاطا کی اب ی��سراف یاه سیف پیات رد یراذگ هلصاف یا��ه ماظن هلاقم یناریا-یملاسا یسیونشوخ دعاوق ی هجن��س ود اب یسایق لیلحت رارق ی��سانش بیسآ و ی��سررب دروم نیتلا یراگن فورح ینابم و اه شسرپ نیا هب نشور یخ��ساپ ات تسا هدش یع��س و دنا هتفرگ

زا مادک ر��ه رد جیار ماظن ا��ب لماک قابطنا ا��یآ“ هک دو��ش هداد رد جیار یاه بی��سآ دناوت یم ییاهنت هب ثحب دروم یاه هجن��س یارب ای ؟دنک فرطرب ار یسراف یاه سیف پیات یراذگ هلصاف ماظن ره راتخاس زا لکشتم( یتَحاس نایم یماظن هب تلاکشم نیا عفر

”؟تسا زاین )هجنس ود روحم ود رب رات��شون ندروآ دیدپ یارب فورح هک ه��نوگ نامه یرصب ی هجیتن کی لوصح یارب ،دنوش یم هدرتسگ ضرع و لوط هب ،اهروحم نیا یود ره رد اهنآ نا��یم ی هلصاف دیاب زین بو��لطم اب ات درک میهاوخ یعس هلاقم نیا رد .دوش لامعا بسانتم یا هنوگ یاه سیف پیات رد یراذگ هلصاف یاه ماظن درکلمع یسایق یسررب نیا یاه یتساک هب ،یضرع و یلوط روحم ود رد نیتلا و ی��سراف .میزادرپب یسراف یاه سیف پیات ی هنیمز رد هزوح

شهوژپ هنیشیپ

رادروخرب ییاز��سب تیمها زا هلاقم نیا عوضوم هک نآ دوجو اب هنیمز نیا رد یکدنا یاه شهوژپ و تاعلاطم هنافسأتم یلو ،ت��سا بلغا ،رضاح ی ه��لاقم اب و��سمه تاعلاطم .ت��سا هتفریذپ تروص .دنا هدومن ی��سررب ار هلاقم نیا رد ثحب دروم یاه هجن��س زا یکی نآ رد هک ،یلئاضف للها بیبح ”طخ میلعت“ باتک ریظن ییاه شهوژپ باتک ،هدش هتخادرپ یملاسا یسیونشوخ رد جیار دعاوق حر��ش هب یناخ چیلق اضردیمح ِ”یسیونشوخ تاحلاطصا و ناگژاو گنهرف“

یسررب دروم یسراف ی��سیونشوخ ماظن رد جیار ناگژاو نآ رد هک ینوزف داهرف زا ”ی��سراف فورح ی��سانش تخیر“ ی هلاقم ،هتفرگ دروم اهنآ زاین دروم یاضف و ی��سراف فورح ی هراومادنا نآ رد هک ناونع اب ینایرهاظ رایشوه ی هلاسر ای و ت��سا هتفرگ رارق یسررب فورح يحارط رد نآ دربراک و خ��سن طخ ياه تیفرظ ی��سررب“

دعاوق یسررب هب ًافرص دها��ش هاگشناد رنه هدکشناد رد ”ي��سراف باتک ریظن ییاه شهوژپ .دنا هتخادرپ یناریا-یملاسا یسیونشوخ لپ و ی��سوربمآ نیواگ ”The fundamentals of typography“

تکِفرِپ رفوتسیرک ”The Complete Typographer“ باتک ،سیره

”The Practical Philosophy of Typography“ با��تک ا��ی و نیتلا یاه سیف پیات ی��حارط ینابم هب ًا��فرص ،تیاو یو س��کلا دودعم زا .دنزادرپ یم نو��گانوگ یاه هرود رد اهنآ یاه هصخا��ش و رضاح راتشون اب وسمه هک یدنمراتخا��س و مجسنم یاه شهوژپ یحارط لوصا“ ناونع اب یجوا یفطصم ی هلاقم هب ناوت یم ت��سا هفرح همانهام 38 هرامش رد 1390 لاس رد هک درک هراشا ”فورح و هراومادنا قابطنا ناکما نآ رد و ت��سا هدی��سر پاچ هب دنمرنه رارق یسررب دروم نیتلا فورح اب یسراف فورح جیار یاه ی��سرک .تسا هتفرگ نیا رد نی��شیپ یاه شهوژپ اب رضاح ی هلاقم زیامت ی ه��طقن

یاه بی��سآ ندومن عفترم یارب دنک یم شلات هک ت��سا نآ هزوح هک دنک هئارا یتَحا��س نایم یبول��سا ،ثحب دروم ی هزوح هب هدراو .دشاب اه هجنس نیا ود ره رد جیار دعاوق زا لکشتم

يسرک

یتنس طوطخ رد یدنب یسرک يسرک« حلاطصا و تسا يلدنص و تخت ينعم هب تغل رد یسرک و فورح ي هلصاف هک يیاج نآ زا .ندوب تخاونکی ينعی »نت��شاد يسیونشوخ قیقد رای��سب لوصا زا ي��سرک طخ زا و مه زا تاملک تبسن تیعقوم“ يریبعت هب ای يدنب يسرک دعاوق هب اجنیا رد ،تسا ي هطبار يدنب يسرک هک نیا رگید ي هتکن .میزادرپ يم ”ي��سرک هب یاضعا ار ود ن��یا ناوت يم هک ارچ ،دراد »ب��یکرت« اب ي��گنتاگنت دروآ رام��ش هب »عضو ن��سُح« مان هب يرتگرزب ي هعومجم ي��لصا .)313 ،1388 ،يناخ چیلق(

میسقت هت��سد ود هب اهنآ ي هیواز رابتعا هب ار ي��سرک طوطخ :دننک يم رب رگیدکی زا اهنآ ي هلصاف تیاعر اب هک يسرک يقفا طوطخ )1

:دوش يم میسقت هتسد جنپ هب دوخ ،هطقن بسح نیرت مهم و نیرت لومعم هک تسا يطخ :یروحم يسرک )فلا هداس فورح .تسا رط��س ره يلصا روحم و يقفا ي��سرک ي هنوگ هب نایاپ رد هک يیاه هدی��شک زین و »ف ،ب ،ر ،د« ریظن )فیصرت(

رب لومعم تلاح رد »ف ،دخ ،اس« ریظن دننک يم لیم لااب يو��س نیتلا یراگن فورح رد .)1 ریوصت( دنریگ يم رارق ي��سرک نیا يور

همدقم

تسا يسرک نیرت يلصا هک دراد مان ^{Base Line} يسرک نیا لداعم يور رب دنراد ينحنم ي هیاپ هک يفورح زج هب گرزب فورح مامت و .دنریگ يم رارق نآ هک تسا يروحم يسرک اب يزاوم يضرف طخ :لوا يسرک )ب ،مه« نوچ يیاه هدیشک و دریگ یم رارق نآ زا رتلااب هطقن ود ًابیرقت نیا يور رب ،دننک يم لیم نییاپ يو��س هب اهتنا رد هک »رتف ،ر��س .)2 ریوصت( دنریگ يم رارق يسرک زا رتلااب هطقن ود ًابیرقت هک ار یا ي��ضرف طخ :مود ي��سرک )ج هداس فورح .دنمان يم »مود يسرک« تسا نآ يزاوم و لوا يسرک »ص ،ي ،ن« دننام يا هریاد فورح زا سپ هاگره »و ،ر ،ا ،د« دننام ينعی اهنآ يلااب رد ،دنریگ رارق »ک ،ف ،ب« دننام تخت فورح ای .)2 ریوصت( دنوش يم هتشون مود يسرک و( هطقن هس ًابیرقت هک ت��سا يضرف يطخ :مو��س ي��سرک )د نیا .دریگ یم رارق نآ يزاوم و لوا ي��سرک زا رتلااب )رت��شیب يهاگ يلااب نوچ( تبثم و يقفا يدنب يسرک زرم نیرتلااب ناوت يم ار طخ نیا يور رب يهاگ رطس نایاپ فورح .تسناد )تسا يروحم يسرک .دنریگ يم رارق يسرک يطخ ،دنمان يم زین »طخلا ل��یذ« ار نآ هک نییاپ ي��سرک )ه رت نییاپ هطقن ود ًابیرقت و تسا يا هریاد فورحریز رب سامم يضرف هب يسرک نیا .)2 ریوصت( تسا نآ يزاوم و يروحم يسرک طخ زا يفنم و يقفا یسرک اهنت يروحم يسرک ریز رد یریگیاج بب��س .تسا نیرت نییاپ و نیرتلااب نییاپ ی��سرک و مو��س ی��سرک هچ رگ شکرس یادتبا بلغا اما ،دنت��سه یدنب ی��سرک ماظن رد طوطخ

.دنوش یم جراخ اهنآ زرم زا »م« فرح یاهتنا و »گ ،ک« فورح يکی ،يلصا ط��خ ود لما��ش هک ي��سرک يدومع طوطخ )2 رد يرام��ش يب يضرف طوطخ و رط��س نایاپ رد يرگید و زاغآ رد زا دناوت يم يقفا يسرک فلاخ هب ي��سرک نیا .ت��سا ود نیا نایم رد هک ارچ ،)2 ریوصت( دوش لیکشت يرام��ش يب يدومع ياه طخ

يرورض يضرف طخ نیا نت��شاد رظن رد ... و رود ،لوزن ،دوعص ره ي هیواز و تسا دومع يروحم ي��سرک رب »يدومع يسرک« .تسا يگنهامه رد و دوش یم هدیجنس زین نآ هب تبسن تاملک و فورح شقن )تباتک ي هحفص دننام( هحفص کی ياهرط��س نایاپ و زاغآ .)103،1387 ،يلئاضف ( دراد يمهم رایسب اه سیف پیات رد یدنب يسرک یاه یسرک نیتسخن رد هشیر ،نیتلا فورح رد جیار ياه يسرک هک یلاح رد .)4 ریوصت( دراد ک��یتوگ نهک نیتلا فورح رد ج��یار ياه يسرک و تسا توافتم هلئسم نیا ،ي��سراف یاه سیف پیات رد جیار ياهدرادناتسا يانبم رب لماک روط هب ناوت يمن ار اهنآ رد جیار تأشن اجنآ زا لکشم نیا .داد رارق ي��سیونشوخ يدنب ي��سرک رد يانبم رب اه يسرک ،ام يسیونشوخ ي هدیچیپ ماظن رد هک دریگ يم ”يرصب يدنب يسرک“ و ”يسدنه يدنب يسرک“ ماظن ود زا يبیکرت حیضوت يسدنه يدنب يسرک ماظن نیشیپ ثحبم رد .دنا هد��ش انب بیکرت نسح زا يرگید هجو يرصب يدنب يسرک ماظن اما ،دش هداد تسا تیور لباق روفو هب و تسام ي��سیونشوخ ناکرا زا هک ت��سا هب لوصح يارب اه يسرک لحم ماظن نیا رد .)89 ،1387،یلئاضف(

ددعت ،بیکرت ي هطساو هب و دو��ش يم ضوع رتابیز يرصب ي هجیتن ناوت يمن شور نیا زا پیات رد هکیلاح رد دو��ش یم داجیا ي��سرک رد هک تفگ ناوت يم هتکن نیا هب هجوت اب .)5 ریوصت( درک هدافتسا يدنب يسرک اب قابطنا تیلباق درفم فورح ،يسراف یاه سیف پیات فورح اما ،)6ر��یوصت( دنراد ار ي��سیونشوخ رد فورح ي��سدنه تابیکرت رد ج��یار یرصب یدنب ی��سرک اب قابطنا تیلباق ب��کرم .دنرادن ار یسیونشوخ 3 ماظن کی ي هطساو هب نیتلا یاه سیف پیات رد يدنب يسرک کچوک فورح يارب يطخ 5 ماظن کی و گرزب فورح يارب يطخ

:دنوش يم صخشم ریز ياه مان اب هک دریگ يم لکش نییاپ يسرک )3 ⁴اه ه��سیونلااب يسرک )2 ³يلصا ي��سرک )1 يیاه ه��سیون عافترا نازیم نییعت يارب هک ي��سرک )4 ⁵اه ه��سیون

.یروحم یسرک -1 ریوصت

.نیتلا یاه سیف پیات رد جیار یاه یسرک ی هشیر -4 ریوصت

اب ی�سراف یاه سیف پیات رد ج�یار یاه ی�سرک قابطنا ت�یلباق مدع -5ر�یوصت .یسیونشوخ رد جیار یاه یسرک

فورح و یسراف یاه سیف پیات درفم فورح یاه ی�سرک قابطنا تیلباق -6ریوصت .یسیونشوخ درفم

.اه یسرک عاونا رادومن -2 ریوصت

.یتنس طوطخ رد یدنب یسرک رادومن -3ریوصت )315 ،1388 ،یناخ چیلق( :ذخام

رارق اه هسیونلااب يسرک و يلصا يسرک نایم هک دوش يم هدافت��سا راک هب گرزب فورح عافترا نییعت يارب هک ي��سرک )5 .⁶دنریگ یم .)7 ریوصت( )183-4 ،1390 ،یجوا( ⁷دور يم يتح ای و صخ��شم و قیقد خیرات کی يبرع-ي��سراف فورح و هتفرگ يتن��س خ��سن فورح زا يبر��س فورح هک ینیعم لحم هک نیا تسا مّلسم هچنآ .تسین دانتسا لباق دنا هدش کیتامتسیس اه نلاعا رد يولهپ هرود لیاوا و راجاق هرود رخاوا زا هک يبرس فورح

هک يلصا يسرک 5 مجسنم ماظن زا ،دندش يم هدافتسا اه همانزور و اب اما .دندوبن رادروخرب ،دند��ش یم هت��سب راک هب کچوک فورح رد نیریز ياه هدئاز هک دیسر هجیتن نیا هب ناوت يم اهنآ قیقد يسررب قیبطت اب ار ن-م-س-ي-ل-ح-و-ر فورح دننام يلصا يسرک طخ تفرگ رظن رد ناوت يم اه هسیون نییاپ طخ ناونع هب نیتلا فورح -آ-ا يلااب ياهتنا دننام يلصا ي��سرک طخ يلااب يناقوف طوطخ و طخ و درب راک هب ناوت يم اه هسیونلااب طخ نوچمه ار ل-ط-گ-ک ار ي-غ-ع-ر-و-ح-ه-م-ا-س-ص-د فور��ح يلصا ياه مرف يلااب ،يجوا( تفرگ رظن رد ناوت يم کچوک x فرح عافترا ناونع هب زین .)8 ریوصت( )184 ،1390 یحارط ی��سیونرتیت و نتم يارب هک نیتلا یاه سیف پیات رد ات تسا هد��ش هتفرگ رظن رد يرتمک ياه ي��سرک دادعت ،دنا هد��ش ظفح ار دوخ يیاناوخ و حو��ضو کچوک ياه هزادنا رد يتح ن��تم ؛تسا سکعرب ًلاماک يسراف یاه سیف پیات رد هلئسم نیا اما ؛دنک دنا هدش یحارط یسیونرتیت و نتم يارب هک يسراف یاه سیف پیات ًافرص هلئسم نیا هتبلا .)11 ات 9 ریواصت( دنراد یددعتم یاه يسرک تسا هدش رادیدپ اهنآ يحارط رد مزلا رحبت مدع و يتقد مک ببس هب شهاک %50 ات ار اه يسرک نیا دادعت ناوت يم يئزج یتاحلاصا اب و رتمیلیم مهد کی دودح رد يا هلصاف اه يسرک نیا زا يرایسب .داد کی هب ار اه ي��سرک هنوگ نیا ناوت يم يگدا��س هب هک دنراد مه اب دراوم زا يلیخ رد يئزج ياه فلاتخا نیا هچ رگا .داد لیلقت يسرک ریثأت هعلاطم ماگنه هب مشچ يگتسخ رد اما ،دنتسین صیخشت لباق هک يرگید بلاج ي هتکن .)1 ،ات یب ،داژنرومیت( دنراد يهجوت لباق نیا دراد دوجو يسراف ویتاروکد رایسب و ویتاروکد یاه سیف پیات رد ياه يسرک ،يسراف یسیونرتیت و نتم یاه سیف پیات زا هک ت��سا

.نیتلا یاه سیف پیات رد فورح یدنب یسرک-7ریوصت )184 ،1390 ،یجوا( :ذخام

.یطخ 5 یدنب یسرک ماظن کی اب یسراف فورح قابطنا تیلباق -8ریوصت )184 ،1390 ،یجوا( :ذخام

.نتم یاه سیف پیات -9ریوصت 51:اه یسرک دادعت -رز : یسراف ی هنومن داد�عت -اک�یتوله ن�یتلا ی ه�نومن 16:اه یسرک .رتیت یاه سیف پیات -10ریوصت

40:اه یسرک دادعت -رتیت : یسراف ی هنومن دادعت -نمور وین زمیات نیتلا ی هنومن 20:اه یسرک .ویتاروکد یاه سیف پیات -11ریوصت

25:اه یسرک دادعت- رون : یسراف ی هنومن دادعت -ک�یلاتیا دیلو�س ولراه ن�یتلا ی ه�نومن 21:اه یسرک

نیا سکع ،نیتلا فورح رد هک ت��سا يلاح رد نیا .دنراد يرتمک دادعت شیازفا رب فورح تانیئزت نازیم شیازفا و تسا یراج هدعاق رد اه يسرک یلقادح نازیم .دراد يمیقتسم ریثأت اهنآ ياه ي��سرک رب اهنآ بلاغ هک ت��سا ور نآ زا ي��سراف ویتاروکد یاه سیف پیات یحارط اهنآ رد یتارییغت لامعا اب و ن��یتلا یاه سیف پیات یانبم .)11 ریوصت( )23 ،1387 ،یراصنا( دنا هدش

يضرع روحم ياه يراذگ هلصاف

8طوطخ نایم ي هلصاف فورح اب پا��چ نف تاحلاطصا زا طو��طخ نایم ي ه��لصاف نآ زا پیات ه��ب طوبرم ثحابم رد ز��ین هزورما هک ت��سا يبر��س دوش يم قلاطا يزلف هعطق هب هژاو نیا لصا رد .دوش يم هدافت��سا دور یم راک هب ن��تم طوطخ نایم قیقد يراذ��گ هلصاف يارب ه��ک ”رط��سم“ نوچ يدرکلمع و (Ambrose, Harris,2010,124)

نایم ررقم يا هلصاف نییعت يارب هک دراد ام يتنس يسیونشوخ رد تنیوپ دحاو اب طوطخ نایم ي هلصاف .د��ش يم هدافت��سا طوطخ .دوش يم قلاطا طوطخ نیب ي هلصاف هب هزورما و دوش م هدیجنس اه هسیون هب و دنک يم داجیا اضف نتم نایم رد ،طوطخ نایم ي هلصاف .)13 ریوصت( (Perfect,1992,195) د��هد يم س��فنت هزا��جا یاه سیف پیات يار��ب ب��سانم طوطخ نایم ي هلصاف باختنا اه هسیونلااب ي هزادنا اب يمیقتسم طابترا و ت��سا توافتم نوگانوگ دریگ رارق هک يحطس ره رب رات��شون .دراد اهنآ ياه ه��سیون نییاپ و نایم ي هلصاف ندش مک اب هک دنک يم داجیا يرت��سکاخ تفاب کی تماخض هتبلا .دنک يم هولج رت هریت يرتسکاخ گنر نیا ،اهرط��س نیا داجیا رد يمیقت��سم شقن زین فورح نایم ي هلصاف و فورح اهرط��س ي هلصاف رگا ي��سراف فورح رد .دنراد يرت��سکاخ تفاب شخب هب فورح ي��ضعب يناقوف تم��سق ،دو��ش مک هزادنا زا شیب

تسا موهفم نیا هب هک دنک يم دروخرب يیلااب رطس فورح يناتحت نیا رگا لاح .دوش باختنا رت��شیب يمک دیاب اهرط��س ي هلصاف هک زا و دنیاشوخان طاسبنا يعون د��شاب زاین دروم نازیم زا شیب هلصاف زورب زا يریگ شیپ يارب .دوش يم رادیدپ هحفص رد يگتخی��سگ مه اهرطس ي هلصاف یارب بولطم ي هزادنا نیرتمک دیاب يلکشم نینچ .(Ambrose, Harris,2010,63) دوش باختنا

طوطخ نایم ي هلصاف عاونا

9کیتاموتا طوطخ نایم ي هلصاف هک تسا یتباث ضرف شیپ یانبم رب شور نیا رد یراذگ هلصاف اه سیف پیات مامت رب ناسکی ی ا هنوگ هب یا هنایار یاهرازفا مرن طسوت دروم یاضف و اه سیف پیات ی هراومادنا ،شور نیا رد .دوش یم لامعا طوطخ نیب هک یا هلصاف نازیم و دریگ یمن رارق رظن د��م اهنآ زاین 1/2 ددع رد سیف پیات ی هزادنا برض ی هطساو هب ،دوش یم لامعا هک اج نآ زا شور نیا هک تسا حضاورپ .)14 ریوصت( دوش یم نییعت یاه سیف پیات رثکا رد ،دهد یمن رارق رظن دم ار فورح ی هراومادنا عافترا فلاتخا شددعتم یاه هسیون نییاپ و اه هسیونلااب هک یسراف هک ارچ دو��ش یمن یبولطم ی هجیتن هب رجنم ،دنراد یهجوت ل��باق و فورح للاقت��سا رد للاتخا ،رگیدکی اب فورح دروخرب ب��جوم هتکن نیا هتبلا .دو��ش يم فورح يیاناوخ و يیابیز ناز��یم شهاک ناکم فلاتخا رثا رد لکشم نیا زا يشخب هک تسا هجوت لباق زین ندش جراخ و اهنآ هدننکروصحم بلاق رد يسراف فورح يریگیاج دیدپ اهنآ يارب هد��ش فیرعت هدننکروصحم بلاق زا فورح ي��خرب فلاتخا و دادعت ببس هب نیتلا یاه سیف پیات رد شور نیا .دیآ يم رد اه هسیون بسانم يریگیاج و اه هسیون نییاپ و اه هسیونلااب کدنا .دوش يم زاس لکشم تردن هب ناش هدننکروصحم بلاق اهنآ %60 تفگ ناوت یم يسراف یاه سیف پیات يرصب يسررب اب دنوش يم يتلاکشم راچد کیتاموتا طوطخ نایم ي هلصاف تلاح رد تلاک��شم نیا زا يریگ شیپ يارب و د��ش هرا��شا اهنآ هب لااب رد هک ندروآ ت��سد هب يارب هک ار »1/2 × فورح ي هزادنا« لومرف د��یاب ي هزادنا« لکش هب دوش يم هدافتسا کیتاموتا طوطخ نایم ي هلصاف هرهب يتسد طوطخ نایم ي هلصاف زا ای و درک حلاصا »1/5 × فورح .تفرگ

10يتسد طوطخ نایم ي هلصاف شناونع زا ه��ک نا��نچمه يت��سد طوطخ نا��یم ي ه��لصاف رد .تسا کیتاموتا طوطخ نایم ي هلصاف لباقم تلاح ت��سادیپ رظن رد اب و شا ه��برجت هط��ساو هب ارآ هحفص ای حارط ،تلاح ن��یا ،رظن دروم سیف پیات يرصب ت��یفیک ،فورح ي هراومادنا نتفرگ رد هک يفده و سرت��سد رد ياضف نازیم ،سیف پیات م��لق رطق دنک يم نیعم طوطخ نایم ي هلصاف يارب ار يا هزاد��نا ،دراد رظن تلاح نیا رد دیاب ار يسراف یاه سیف پیات رثکا .(Adobe.com)

.)15 ریوصت( تفرگ راک هب

.نیتلا یاه سیف پیات رد تارییغت لامعا اب یسراف یاه سیف پیات یحارط -12ریوصت

.طوطخ نایم ی هلصاف -13 ریوصت

11هتسب طوطخ نایم ي هلصاف هک دو��ش يم قلاطا يتلاح هب هت��سب طوطخ نایم ي ه��لصاف دن��شاب ربارب مه اب طوطخ نایم ي هلصاف و س��یف پیات ي هزاد��نا و تخ��س يرصب تیفیک ،تلاح ن��یا رد .(desktoppub.com)

هجوت اب نیتلا یاه سیف پیات رد تلاح نیا .دوش يم داجیا يبلص عافترا و اه يسرک دادعت ندوب مک و اه هسیون راو بعکم تیهام هب يیاناوخ اما ،دهد يم شهاک ار نتم يیاناوخ نازیم هچرگا ،فورح رثکت هک ي��سراف یاه سیف پیات هک يلاح رد دنک يمن ل��تخم ار يیاناوخ ناکما دراد يدایز عونت اهنآ فورح عافترا و دنراد يسرک .)16 ریوصت( دنک يم بلس لماک روط هب ار

يلوط روحم ياه يراذگ هلصاف

12فورح ياه تفج نایم ي هلصاف رد راذگریثات یا هصخا��ش فورح یاه تفج نا��یم ی هلصاف یرات��شون داجیا رد هک ت��ساه سیف پیات یراذگ هلصاف یاه ماظن تبثم یاضف نایم یرصب لداعت یاراد ،بولطم یرصب تیفیک اب یساسا یتیمها زا فورح ییاناوخ و یصخ��شت تیلباق و یفنم و هب نیتلا یاه سیف پیات رد هصخاش نیا لرتنک .ت��سا رادروخرب ماظن زا رت ناسآ رگیدکی زا فورح ندوب کفنم و ی��سدنه ببس

يسراف يابفلا رد هصخا��ش نیا .تسا یسراف رات��شون ی هدیچیپ نایم ي هلصاف ا��ی ناب��سچ فورح ياه تفج تلااصتا لو��ط رب ي هلصاف لاثم يار��ب .دراد تللاد ناب��سچریغ فورح ياه تفج ي هلصاف زا توا��فتم »خ« رانک رد »ر« فورح يا��ه تفج نایم .)17 ریوصت( تسا »ک« رانک رد »ر« فورح ياه تفج نایم ،فورح نوگانوگ یاه تفج يارب یصاصتخا تا��میظنت لامعا يت��سدکی بجوم و هدرک کمک يفنم و تبثم يا��ضف لداعت ه��ب ات تسا يرورض عقاو رد .دو��ش يم يسراف رات��شون يزاون م��شچ و روط هب فرح ود ره يارب يسراف راتشون رد فورح تلااصتا میظنت تسا لوصا نیمه تیاعر لیلد هب و دریگ رارق يسررب دروم هناگادج رظن هب دنیاشوخ و زاون مشچ هزادنا نیا ات يسراف ي��سیونشوخ هک قفوم ،شیوخ ررکم ياه هبرجت ددم هب سیونشوخ هک ارچ دسر يم تبثم ياهاضف نایم لداعت يرارقرب و فورح نیب لصاوف میظنت هب هدیشک ي هلیسو هب دراوم بلغا رد راک نیا( دوش يم يرادید يفنم و یکی ،فورح نایم لصاوف .)دیآ يم تسد هب فورح يسیون هاتوک ای سیف پیات لاثم يارب ،دوش يم بوسحم اه سیف پیات یاه يگژیو زا يرتشیب يگدرتسگ يلوط دعب رد رز سیف پیات هب تب��سن تراجت .)18 ریوصت( دنک يم لاغشا ار يرتشیب ياضف و دراد

پیات ،رتیت رتیت سیف پیات ،رز نتم سیف پیات :پچ هب تسار زا اه هنومن ،کیتاموتا طوطخ نایم ی هلصاف -14ریوصت .هناخدور ویتاروکد سیف

رتیت یصخ�ش فورح ،رز نتم یصخ�ش فورح :پچ هب ت�سار زا اه هنومن ،یت�سد طوطخ نایم ی هلصاف -15ریوصت .هناخدور ویتاروکد یصخش فورح،رتیت

سیف پیات ،رتیت رتیت سیف پیات ،رز نتم سیف پیات :پچ هب تسار زا اه هنومن ،هتسب طوطخ نایم ی هلصاف -16ریوصت .هناخدور ویتاروکد

لیلد هب ،لا��تیجید ينیچ فور��ح زا شیپ ا��ت لصاوف ن��یا لباق نانچ نآ ،يبر��س يا��ه کلاب ياه يراو��شد و ت��یدودحم هد��ش رت نا��سآ رای��سب اضف نیا لرتنک هزورما اما دندوبن میظنت تارابع و اهرتیت يارب ًابلاغ فورح ياه تفج نایم ي هلصاف .تسا لامعا نتم ي هندب رد و دریگ يم رارق هدافتسا دروم گرزب و هاتوک نایم ي هلصاف هک يیاه تفج اب اه سیف پیات زا يضعب .دو��ش يمن

.(Apple.com) دنریگ يم رارق ناربراک رایتخا رد هدش حلاصا اهنآ نایم ي هلصاف و فورح نایم ي هلصاف تاحلاطصا دراوم يضعب رد . دوش یم هدافتسا هملک نیا ضرع مه زین اه هسیون سپ نیتلا فور��ح هک دهد يم نا��شن يبوخ هب 19 ر��یوصت زا هدافت��سا لیلد هب و فورح ياه تفج نایم ي هلصاف لا��معا زا يرصب ي هجیتن ،هد��ش فیرعت فورح ياه تفج نا��یم ي هلصاف هجیتن ي��سراف فورح رد هک یلاح رد د��نهد يم ه��ئارا ي��بولطم نایم ي هلصاف لامعا زا سپ و تسا يسیلگنا فورح فلاخ ًلاماک يرصب ي هجیتن و دنریگ يم ه��لصاف مه زا اهنآ فورح يا��ه تفج .دننک يم يیامنزاب ار يبولطمان سا��سا زا هک دنک يم ادیپ روهظ و زورب اجنآ زا لک��شم ن��یا دنا هد��شن فیرعت فورح ياه تفج ي ه��لصاف ي��سراف فورح رد نایم رد ار لصاوف ن��یا ت��سرد تاعلاطا يانبم رب اهرازفا مرن و بلاق يیا��سانش فرص هب لصاوف نیا هکلب دننک يمن داجیا فورح لک رد .دنو��ش يم لامعا فورح رب ا��ه فیلگ ¹³ي هد��ننکروصحم قیرط زا يسراف فورح ياه تفج نایم ي هلصاف هک تفگ ناوت يم نازیم )2 و مه زا اد��ج فورح نایم ي هلصاف )1 ي هصخا��ش ود رد .دنا یسررب لباق نابسچ فورح لاصتا طاقن رد ¹⁴ينا��شوپ مه ،غ ،ظ ،ض ،ش ،ژ ،چ ،ا« فورح بیکرت ًافرص ،ادج فورح شخب عون تلع هب اهنآ نا��سمه ياه هداوناخ و »ي ،و ،ن ،م ،ل ،گ ،ق نا��ش هدننک روصحم بلاق زا فورح يخرب جورخ و نا��ش هراومادنا

.)20ریوصت( دنوش يم نیرفآ لکشم صخشم های��س گنر اب 23 ات 21 ریواصت رد هک يیاه بیکرت

.»ک« و »خ« فرح اب لاصتا رد »ر« فرح یفنم یاضف هسیاقم -17ریوصت )25 ،1390 ،یدهاز( :ذخام و ی�سراف یاه سیف پیات رب فورح یاه تفج نایم ی هلصاف لامعا ریثات -19ر�یوصت

یاه تفج نایم ی هلصاف لا�معا زا شیپ یرصب دومن ت�سار تم�س یاه هنومن،نیتلا یاه تفج نایم ی ه�لصاف لامعا زا سپ یرصب دو�من پچ تم�س یاه هنومن و فورح .دنک یم ییامنزاب نیتلا و یسراف فورح رد ار فورح

نیا.تسا هد�ش جراخ دوخ ی هدننک روصحم بلاق زا گ فرح زا یتم�سق -20ریوصت ی هجیتن و دنک یم یریگولج رگیدکی زا فورح نتفرگ هلصاف دایز زا دراوم رثکا رد هتکن اب فورح لخادت ثعاب هنومن نیا دننام دراوم یا هراپ رد اما دروآ یم دیدپ ییابیز یرصب .تسا هدش اهنآ للاقتسا نتفر نیب زا و رگیدکی

.رز و تراجت یاه سیف پیات یلوط دعب هسیاقم -18ریوصت

دنتسه يراد لکشم لصفنم فورح ياه تفج رگنایامن ،دنا هد��ش زا شیب يکیدزن اه تفج نیا بلاغ لکشم .دندنمزاین حلاصا هب هک نیا .تسا ناشفورح للاقتسا نتفر نیب زا و مه هب ناشمادنا ّدح تسا نیا تسخن هار ؛درب نایم زا ناوت يم تروص ود هب ار لکشم هک تسا نیا مود هار و دوش حلاصا اه تفج نیا نایم ي هلصاف هک لکشم هک يیاه تفج نایم ي هلصاف ،نیتلا یاه سیف پیات دننام دنو��ش هئارا ملق رانک رد ازجم ياهدحاو تروص هب و فیرعت دنراد .دوشن هجاوم يلکشم اب اه سیف پیات زا هدافتسا يارب ناحارط ات يتخاونکی مدع رد هدمع لکشم زین نابسچ فورح شخب رد رد هلئسم نیا هچرگا .ت��سا ناب��سچ فورح ينا��شوپ مه نازیم هیجوت لباق يرصب رت بولطم ي ه��جیتن يات��سار رد دراوم يضعب نایم ي هلصاف لا��معا ناکما ر��یظن يرت مهم دعب رد ا��ما ،ت��سا رادیدپ بجوم ،فور��ح نایم يّلک ي هلصاف و فور��ح ياه تفج يضعب هک ارچ دو��ش يم يبولطمان رای��سب يرصب ي هجیتن ند��ش زا سپ ،دنراد ر��گیدکی اب يرت مک ينا��شوپ مه نازیم هک فور��ح فورح نایم يّلک ي هلصاف ای فورح ياه تفج نایم هلصاف لامعا رد ،دور يم ت��سد زا اهنآ لاصّتا ي هطقن و دنو��ش يم ادج م��ه زا ریواصت .دنوش يم هدناوخ و هدید لقتسم دحاو ود تروص هب هجیتن اهنآ ي هجیتن و فورح ياه تفج نایم يناسکی مدع نیا 26 ات 24 .دننک يم يیامنزاب ار ي هلصاف لامعا رد

15فورح نایم يّلک ي هلصاف تسا ترابع يسیلگنا رات��شون رد فورح نایم يّلک ي هلصاف نایم ي هلصاف اب و نا��سکی روط هب فورح نایم ي هلصاف میظنت زا نایم ي هلصاف رد ه��ک دراد توافت رظن ن��یا زا فورح يا��ه تفج و صخ��شم فرح ود نایم اه هلصاف م��یظنت ،فور��ح يا��ه تفج رد هکیلاح رد در��یگ يم ماجنا دنمفده و هد��ش باسح یا هنوگ هب لوط هب يبایتسد يارب هلصاف رییغت نیا فورح نایم يلک ي هلصاف

تهج یب ،دنمفده ریغ یاه هلصاف هجیتن رد .تسا ربارب ياهرط��س رد .(Microsoft.com) دنوش يم شیازفا ای شهاک راچد ناسکی و لوط ندرک زارت يارب فورح نایم يّلک ي هلصاف زین يسراف راتشون يسراف فورح يگتسویپ لیلد هب اما ،دوش يم هتفرگ راک هب اهرطس ي هملک رخآ فرح نایم ي هلصاف رب لصا رد هلصاف نیا ،رگیدکی هب .)27 ریوصت( دوش يم لامعا يدعب ي هملک تسخن فرح اب نیشیپ نینچ لامعا لیلد هب فورح نا��یم يّلک ي هلصاف هک ت��سا حضاو رارق هدافت��سا دروم طایتحا ي هدید اب دیاب يا هنارگن يلک ت��سایس و سیف پیات تیلک رب دناوت يم هنلاوقعمریغ ي هدافت��سا اریز دریگ تاحلاطصا دراوم یضعب رد .دنک دراو هشدخ راتشون يرصب تیفیک نیا ياج هب زین اه ه��سیون نایم ي هلصاف و فورح نایم ي ه��لصاف

.دنا هتفرگ رارق هدافتسا دروم هملک

16تاملک نایم ي هلصاف ياه شخب زا زین تاملک نایم رد زاین دروم هلصاف ي هب��ساحم نیا ،نیتلا ياه سیف پیات يحارط رد .تساه سیف پیات يحارط مهم

(Em) گرزب ^M فرح ضرع ي هزادنا زا يدصرد زا هدافتسا اب هلصاف هنافسأتم .(Ambrose, Harris, 2010,122) دو��ش يم هب��ساحم هبساحم هنوگ نیا زین ار يسراف تاملک نایم ي هلصاف ،اهرازفا مرن رثکا و هدعاق مادک ره ام نوگانوگ طوطخ هک تسا يلاح رد نیا .دننک يم رد .دنراد تاملک نایم ي هلصاف ندرک ظاحل يارب ار دوخ صاخ شور تاملک نایم ي هلصاف ثحبم يملاسا يسیونشوخ فلتخم ياه هنوگ رارق ي��سررب دروم بیکرت شخب رد و ”ع��ضو ن��سح“ ي هدعاق رد يارب هکنیا زا هتشذگ ،هطقن ،يملاسا يسیونشوخ رد .ت��سا هتفرگ ياه هلصاف تیاعر يارب ،ت��سا نازیم تاملک و فورح ير��یگ هزادنا ار لصاوف ي هزادنا نادات��سا و ت��سا نازیم زین تاملک و فورح نیب

.نتم یاه سیف پیات ی هتسد زا رز سیف پیات راد لکشم یاه تفج یسررب -21ریوصت

.رتیت یاه سیف پیات ی هتسد زا رتیت سیف پیات راد لکشم یاه تفج یسررب -22ریوصت

.ویتاروکد یاه سیف پیات ی هتسد زا نارود سیف پیات راد لکشم یاه تفج یسررب -23ریوصت

نبا ار يریگ هزادنا شور نیا .)28 ر��یوصت( دننک يم رکذ يراو هطقن دنچ و رط��س ،عارصم ،هلمج رد بیکرت .داد ط��سب و درک زاغآ باوب و مظنم رارق و ترواجم نسح نآ و دنمان يم يّلک بیکرت ار رط��س يگنهامه مه اب همه هک يروط هب تسا رگیدکی رانک رد اهنآ بترم يسیونشوخ يّلک بولسا رد .د��شاب هت��شاد يبوخ و لدتعم عضو و هک يملق اب هطقن کی ي هزادنا هب ار تاملک نایم ي هلصاف يملا��سا .)89 ،1387 ،یلئاضف( دنریگ يم رظن رد تسا هدش هتشون نآ اب نتم زا دلُب و يلومعم یاه هنومن رد تاملک نایم ي هلصاف ،29 ریوصت رد ي هداوناخ رد .تسا هتشاذگ شیامن هب ار جیار سیف پیات ود یاه هداوناخ

نایم رد سیف پیات ن��یا فلتخم ياه هنوگ نایم هک يا ه��لصاف ،رز فلتخم ياه هنوگ رد هکیلاح رد تسا ناسکی دوش يم لامعا تاملک فورح يرصب تیفیک هب هجوت اب هلصاف نیا ،لایرآ نیتلا سیف پیات .دروآ دیدپ هدنناوخ يارب يرت بولطم يرصب ياضف ات دنک يم رییغت تباث ي هزادنا کی زا ي��سراف ياه سیف پیات %67 دودح رد رد تاملک نایم ی ه��لصاف و دننک يم هدافت��سا تاملک نا��یم رد و فورح ی هراومادنا ،یرصب تیفیک نداد رارق رظن دم نودب ا��هنآ .)33 ات 30 ریواصت( دنا هدش ظاحل اهنآ لآ هدیا یاضف

17اه هناخدور راتشون رد بسانمان يراذگ هلصاف ي هطساو هب هک يتلاکشم زا يکی و فاکش لیلد هب ًلاومعم اه هناخدور .دنتسه اه هناخدور ،دوش يم داجیا راتشون ياه نوتس زا يددعتم طوطخ رد تاملک هک يدیفس ي هلصاف اه فاکش نیا اه هناخدور حلاصا یارب و دنیآ يم دیدپ ،دننک یم داجیا نییاپ هب لااب زا نتم ندناخرچ اب .دننک يم میظنت ار دیفس لصاوف و نیا يناسآ هب ناوت يم نتم هب رات مشچ اب نتسیرگن ي هلیسو هب ای و

.(Ambrose, Harris,2010,123) داد صیخشت ار اه هناخدور هتشون ادج ببس هب نیتلا یاه سیف پیات رد اه هناخدور لکشم

18يلیمحت میظنت تلاح رد لکشم نیا .دیآ يم شیپ رتشیب فورح ندش

زا راچد شیازفا %21 زا سپ هک رز سیف پیات رد ینا�شوپ مه نازیم عونت -24ریوصت .دوش یم یگتخیسگ مه

راچد شیازفا %27 زا سپ هک رتیت سیف پیات رد یناشوپ مه نازیم عونت -25ریوصت .دوش یم یگتخیسگ مه زا

شیازفا %29 زا سپ هک رون سیف پیات رد ینا�شوپ مه نازیم عونت -26ریوصت .دوش یم یگتخیسگ مه زا راچد یسراف یاه سیف پیات رب فورح نایم یلک ی هلصاف ریثات ی�سررب -27ریوصت

.نیتلا و

.یسیونشوخ رد تاملک نایم هلصاف یریگ هزادنا شور یسررب -28ریوصت )68 ،1381 ،نیسای یدافس( :ذخام

یراتشون عون ببس هب یسراف راتشون رد اه هناخدور .دوش يم دیدشت بلغا یطخ رگیدکی هب فورح ندیبسچ اب اریز دنوش یم لیدعت اهنآ هدیبسچ تکرح یقفا تهج رد ار مشچ هک دیآ یم دیدپ یسرک اب یزاوم یقفا .)36ریوصت( دهاک یم اه هناخدور یدومع تکرح تدش زا و دهد یم يسراف ¹⁹هشوگ تسار فورح نایم رد هدمع اه هناخدور لک��شم هعومجم دننام( نیتلا و انیس یاه سیف پیات و يیانب يفوک طخ دننام لیام يایاوز ياراد هک يفورح زا رتشیب) ^SQUARE یاه سیف پیات ،فورح هنوگ نیا رد .) 35و 34 ریوصت( دو��ش يم هدهاشم ،دنت��سه دید رب هک دننک يم داجیا يتردقرپ يدومع يفنم ياضف ا��ه هناخدور هک دیامن یم مزلا هتکن نیا رکذ هتبلا .دراذگ يم یئوس ریثات بطاخم رب لکشم نیا و ت��سا رظن دروم يفوک طخ يرصب دومن ًافرص اجنیا ،دوخ تیهام رب انب طخ نیا ه��ک ارچ دراذگ يمن يریثات نآ ت��یهام نوتم يارب و تسا هتشاد يسیون هعطق ي هنیمز رد ينیئزت يدرکراک .تسا هدش يمن هدافتسا نآ زا يراتشون دوش يم صخ��شم هدنام ياج رب نهک ياه هنومن ي��سررب اب

پیات ی هداو�ناخ فلتخم یا�ه هنوگ رد تا�ملک نایم ی هلصاف ی�سررب -29ر�یوصت .لایرآ و رز یاه سیف

اه هلصاف مین و اه هلصاف حلاصا زا سپ اضف رد ییوج ه�فرص نازیم لودج -30ر�یوصت .اه سیف پیات رد

پیات رد اه هلصاف مین و اه هلصاف حلاصا زا سپ اضف رد ییوج هفرص نازیم -31ریوصت .رز نتم سیف

پیات رد اه هلصاف مین و اه هلصاف حلاصا زا سپ اضف رد ییوج هفرص نازیم -32ریوصت .رتیت رتیت سیف پیات رد اه هلصاف مین و اه هلصاف حلاصا زا سپ اضف رد ییوج هفرص نازیم -33ریوصت

.رون ویتاروکد سیف

.نیتلا هشوگ تسار فورح رد هناخدور یسررب -34ریوصت

.یفوک طخ رد اه هناخدور یسررب -35ریوصت )166 ،1350 ،یلئاضف( :ذخام

راتشون زا هک يتسرد کرد ي هط��ساو هب ام يتن��س نادنمرنه هک تیریدم ار تلاک��شم نیا يگدا��س ه��ب دنت��شاد نآ تا��یفیک و لکشم لوا ي هنومن رد هک هد��ش رکذ هنومن ود ریز رد .دندرک يم لرتنک اه هدیشک و تادم يریگیاج لحم ي هطساو هب اه هناخدور تادم نداد رارق اب بتاک ،هنومن نیا رد ؛)37ریوصت( ت��سا هد��ش يفنم ياضف ندمآ دیدپ زا عنام درخ تاملک ریز رد اه هدی��شک و رکفت اب نراقم يیوگ ناطاطخ راکهار نیا .تسا هد��ش اه هناخدور روضح لحم ار )تولخ( يفنم ياضف هک ت��سا يملا��سا ناملاع رکفت نیا دومن .دنت��سج يم يرود نآ زا و دنتسناد يم ناطی��ش هب نابتاک زین يدراوم رد .ت��سا دوه��شم زین يناریا يرگراگن رد يیاه بیکرت يفنم و تبثم ياضف ي هنادات��سا لرتنک ي هط��ساو لرتنک ریثأت تحت نا��نچ اهنآ رد اه هناخدور هک د��نا هدروآ دیدپ .)38ریوصت(دنبای یمن ییامندوخ لاجم هک دنتسه اضف ي هناهاگآ رد هک تفگ ناوت يم ،) 40و 39 ریواصت( اه هنومن نیا هب هجوت ا��ب دح ات و دنتسین ينیب شیپ لباق اه هناخدور نیا ي��سراف رات��شون ی هلصاف شیازفا اب يسیلگنا راتشون رد .دنا لرتنک لباقریغ يدایز يسراف راتشون رد اما دنو��ش يم دید��شت اه هناخدور طوطخ نایم اه هناخدور ،طوطخ نا��یم ی هلصاف شیازفا اب و ت��سین هنوگ نیا زین رما نیا تلع نیرت مهم .دنور يم نیب زا ای و دنو��ش يم لیدعت ی هلصاف شیازفا اب هک تسا يسراف فورح ي هراومادنا يگدیچیپ زکرمت و دنبای يم زورب لاجم رتشیب اضف ندش زاب و طوطخ نایم .دنهد يم قوس دوخ تمس هب فورح فارطا ياضف زا ار مشچ

هجیتن

یاه سیف پیات یراذ��گ هلصاف یاه ماظن ی��سایق ی��سررب اب ینابم و یناریا -یملاسا یسیونشوخ دعاوق ی هجنس ود اب یسراف تلاک��شم ،هک دی��سر هجیتن نیا هب ناوت یم یبرغ یراگن فورح یمیسرت تلاکشم ی هت��سد ود رد ناوت یم ار هزوح نیا رد جیار ماظن هب طو��برم یاه بی��سآ .دومن ید��نب هت��سد یراتخا��س و لکشم ؛دننک یم زورب اه یسرک ددعت و یریگیاج رد یدنب یسرک اه یسرک ددعت لک��شم و تسا یراتخا��س اه ی��سرک یریگیاج یراگن فورح ینابم اب قابطنا ی هلی��سو هب هک ت��سا یمی��سرت یراذگ هلصاف ما��ظن رد جیار یاه بی��سآ .دنو��ش یم عفترم یبرغ دیاب اهنآ حلاصا یارب و دنتسه یراتخاس ،تاملک و طوطخ نایم یاه بیسآ .درک هدافتسا یناریا -یملا��سا ی��سیونشوخ دعاوق زا ی هلصاف و فور��ح یاه تفج نایم یراذگ هلصاف ما��ظن رد ج��یار

دیاب اهنآ حلاصا یارب اما ،دنتسه یراتخاس زین فورح نایم یلک یاه هجنس رد جیار دعاوق زا لک��شتم هک یتحاس نایم یبول��سا هک دهد یم ناشن یبوخ هب روکذم جیاتن .دوش لامعا تسا روکذم یاه سیف پیات هک یتلاکشم ندومن عفترم و درکلمع دوبهب يارب قابطنا ،دنتسه هجاوم اهنآ اب یراذگ هلصاف یاه ماظن رد ی��سراف -یملا��سا ی��سیونشوخ دعاوق ي هفلوم ود زا کی چیه اب فر��ص و ؛دنک يمن هدن��سب يیاهنت هب یبرغ یراگن فورح ینابم و یناریا ود ره هب يهاگآ اب ناحارط ات ت��سا زاین اه بی��سآ نیا عفر يارب و فورح يحارط هب مادقا اهنآ نامأوت نتسب راک هب و اه هفلوم نیا .دنیامن یراذگ هلصاف یاه ماظن فیرعت

.اه هناخدور لیدعت رد فورح لاصتا شقن یسررب -36ریوصت )414 ،1350 ،یلئاضف( :ذخام .اضف لرتنک زا هدافتسا اب یسیونشوخ رد اه هناخدور لرتنک -38ریوصت

)166 ،1350 ،یلئاضف( :ذخام

.اه هدیشک و تادم زا هدافتسا اب یسیونشوخ رد اه هناخدور لرتنک -37ریوصت )141 ،1350 ،یلئاضف( :ذخام .رز نتم سیف پیات رد اه هناخدور رب طوطخ نایم ی هلصاف شیازفا ریثات یسررب -39ریوصت

اه تشون یپ

1 Characters.

ای کی زا يا هعومجم سیف پ��یات کی ،يفارگ و��پیات رد^Typefaces2 يحارط يا هناگی کبس اب و هزادنا دنچ ای کی رد هک ت��سا ^(Font) ملق دنچ ًامومع .دنراد ربرد ار ا��ه تملاع زا گنهامه يا هعومجم مادکره و دنا هد��ش ربرد ار يراذگ هطقن مئلاع و دادعا ،ابفلا فورح زا يا هعومجم سیف پیات کی ای ،دو��ش لما��ش زین ار اهدامن و اه هراگن هدیا يخرب ت��سا نکمم و دریگ يم .دریگب رب رد ار يشک هشقن ای يضایر ياهدامن دننام اهنآ زا لماک يا هعومجم

3 Base Line.

4 Ascender Line.

5 Descender Line.

6 x-height.

7 CAP Height.

8 Leading.

9 Automatic Leading.

10 Manual Leading.

11 Set Solid Leading.

12 Kerning.

سیف پیات رد اه هناخدور رب طوطخ نایم ی هلصاف شیازفا ریثات یسررب -40ریوصت .لولشک ویتاروکد

13 Bounding Box.

14 Overlap.

15 Tracking.

16 Word Spacing.

17 Rivers.

18 Forced Justify.

19 Square Rounded.

عبانم تسرهف

.نارهت ،تمس تاراشتنا ،يتاعوبطم کیفارگ ،)1387(نارماک ،رجاهمراشفا هاگشناد تاراشتنا ،مسینردم و يناریا دنمرنه ،)1384(نارماک ،رجاهمراشفا

.نارهت ،رنه ياروش ي هناخریبد ،يسراف تنوف ي همانشهوژپ ،) ات یب(نارماک ،داژنرومیت

.نارهت ،يناسر علاطا يلاع زانهم ی همجرت ،یملا��سا یسیونشوخ ،)1381(دیمح ،نی��سای یداف��س

.نارهت ،یملاسا رنه تاعلاطم هسسوم تاراشتنا ،رف هتسیاش .ناهفصا ،ناریا يلم راثآ نمجنا رشن ،طخ سلطا ،)1350(للها بیبح ،یلئاضف

.نارهت ،شورس تاراشتنا ،طخ میلعت ،)1387(للها بیبح ،یلئاضف .نارهت ،رظن تاراشتنا ،هریبد ،)1388(اضر ،ينیدباع .نارهت ،رنه لاب يس تاراشتنا ،تنوف باتک ،)1388(مارهب ،يوارفع و يسیونشوخ تاحلاطصا و ناگژاو گنهرف ،)1388(اضردیمح ،يناخ چیلق .نارهت ،هنزور تاراشتنا ،هتسباو ياهرنه

تارا��شتنا ،ي��سراف فورح ي��سررب و لیلحت ،)1389(دوع��سم ،مارموکین .رهشملاسا ،رهشملاسا يملاسا دازآ هاگشناد ،يقتم هفطاع ی همجرت ،فورح يحارط رد يلمأت ،)1389(سکلا ،تیاو يو

.نارهت ،يتشدریم يارس گنهرف تاراشتنا ،حارط ود تیاور هب تنوف يحارط ،)1387(باهش شوایس و نارماک ،يراصنا

.22-31صص ،متفه هرامش ،پاچ و کیفارگ همان لصف ،دنمرنه هفرح همان لصف ،فورح يحارط لو��صا ،)1390(يفطصم ،يجوا

.182-184 صص،38 هرامش Ambrose, Gavin & Harris, Paul(2010), The fundamentals of typography, Ava publishing, Switzerland.

Hillner Matthias(2010), Basics Typography, Ava publishing, Switzerland.

Perfect Christopher(1992), The Complete Typographer, Rockport, Massachusetts.

www.adobe.com www.apple.com www.desktoppub.com www.fontfeed.com www.mirosoft.com

www.truetype-typography.com