ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ
هرود 5 هرﺎﻤﺷ ، 1
رﺎﻬﺑ 1392
ﺺﺻ 40 - 21
ﺄﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﻪﺋارا هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺮﻴﺛ
ﺮﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ ﺐﺴﻛ
ﺖﻛﺮﺷ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
)
(SMEs
يرﺎﺼﻧا ﺮﻬﭼﻮﻨﻣ ﻲﻧﺎﻤﺣر ﻦﻴﺴﺣ ،1
ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ لﺎﻤﻛ ،2
ﻲﻧﺎﻤﺣر ﻦﻳﺪﻟا
،3
ﻲﻧﺎﺒﺳﺎﭘ ﺪﻤﺤﻣ
،4
يﺮﮕﺴﻋ ﻲﻠﻋﺪﻤﺤﻣ
5
:هﺪﻴﻜﭼ هﺪﻤﻋ ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ و مﺎﻬﺑا ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗ ﺶﻴﭘ رد ﻲﺸﻧاد نﺎﻨﻛرﺎﻛ و ناﺮﻳﺪﻣ رﺎﻛ
ﺎﻫدﺮﺒﻫار ﻲﻨﻴﺑ
ﺖﻬﺟ و يﺮﻴﮔ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ نﻼﻛ يﺎﻫ ﺎﻫ
، ﺖﻋﺮﺳ و يرﺎﺠﻔﻧا ﺪﺷر
"
ﺮـﺸﺑ ﺶﻧاد
"
ﺖﺳا ﻦﻳازا ؛ ور
، نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ د ر ﻲﭘ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ
و ﺶﺠﻨـﺳ ،ﺎﻫزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ
يزﺎـﺳﺮﺘﺴﺑ ياﺮـﺑ
دﺎـﺠﻳا
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻧاد ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﺗ ﻪﺑ ﻊﻗﻮﻣ زا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲـﺸﻧاد دﻮـﺧ و ﻂﻴـﺤﻣ نﻮـﻣاﺮﻴﭘ هﺮـﻬﺑ
ﺪـﻨﻨﻛ يرادﺮـﺑ
.
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﺄﺗ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ،
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺮﻴﺛ هدﺎﻴﭘ
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ﺮﺑ
.ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺶﻫوﮋﭘ
تﺎﻋﻼﻃا يروآدﺮﮔ ﺮﻈﻧ زا ﺮﺿﺎﺣ
، ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ - هدﻮـﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،
ﺮﺑ سﺎـﺳا
فﺪﻫ .ﺖﺳا يدﺮﺑرﺎﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳ
يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻧاﺪﻴﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ ، هرﺎﺑرد
ي ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ
ﺖﻛﺮﺷ رد ﻊﻤﺟ راﺰﺑا .ﺖﺳا ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ هدﻮـﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد تﺎﻋﻼﻃا يروآ
هداد ﻪﻛ ﺖﺳا نآ يﺎﻫ
، .ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺮﻴـﺴﻣ ﺰﻴﻟﺎﻧآ و ﻲﺋﺰﺟ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ شور ﻚﻤﻛ ﻪﺑ
ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺸﻧ ن ﻲﻣ ﺪﻫد
، زﺎـﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻧﺎﻣ
يروﺎـﻨﻓ تﺎـﻋﻼﻃا
ﺄـﺗ ﻦﻳﺮﺘـﺸﻴﺑ ﺮـﺑ ار ﺮﻴﺛ
راد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ
ﺄـﺗ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ ﺰﻴﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ و د
ﻲـﻣ ﻦـﻳا ﻪـﻛ دراد ار ﺮﻴﺛ زا ﺪـﻧاﻮﺗ
مﺪﻋ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳرﺎﺘﺧﺎﺳ دﻮﺟو ﻢﺠﺴﻨﻣ
ﺖﻛﺮﺷ رد دﻮﺷ ﻲﺷﺎﻧ ناﺮﻳا رد ﻚﭼﻮﻛ و ﻂﺳﻮﺘﻣ يﺎﻫ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ : ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
،ﺶ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ،
ﺖﻛﺮﺷ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ
1 . ،رﺎﻴﺸﻧاد ﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜ ناﺮﻬﺗ
، ناﺮﻳا
2 . ﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ا
ﻪﺴﻧاﺮﻓ ،ﻞﺑﻮﻧﺮﮔ ،ﻞﺑﻮﻧﺮﮔ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ي
3 . رﺎﻳدﺎﺘﺳا
،
،ﺰﻳﺮﺒﺗ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا
4 . رﺎﻳدﺎﺘﺳا
،
،ﺰﻳﺮﺒﺗ ﺪﺣاو ﻲﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻳا
5 . ﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ا
،نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ مﻮﻠﻋ ﻲﻠﻣ ﻲﻣدﺎﻛآ ،دﺎﺼﺘﻗا ي
،ﻮﻛﺎﺑ
، نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 25 / 11 / 1391
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 02 / 05 / 1391
ﻮﻧ ﻳ هﺪﻨﺴ لﻮﺌﺴﻣ ﻟﺎﻘﻣ :ﻪ يرﺎﺼﻧا ﺮﻬﭼﻮﻨﻣ
E-mail: Ansari_rma@hotmail.com
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪﺘﺷﺬﮔرد ا ي ﻪﻧ ناﺪﻨﭼ رود
، ترﺪﻗ و ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻳ ﻚ نﺎﻣزﺎﺳ ﻳﺎ ـﻳ ﻚ ﻪـﻌﻣﺎﺟ ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻲـﺳﺮﺘﺳد
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ دﺎﻣ ي بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ ﺪﺷ )
Ansari et al, 2012
(.
ﺎﻣا نﻮﻨﻛا ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻲﻠﻛ لﻮـﺤﺘﻣ
هﺪﺷ
، ﺬﮔ ﺎﺑ ا ﺪﻳﺪﺟ هراﺰﻫ ﻪﺑ دورو و ﻲﺘﻌﻨﺻ بﻼﻘﻧا زا ر
،
نﺎﻣزﺎـﺳ ﺪـﺷر كﺮﺤﻣ رﻮﺗﻮﻣ ﻪـﺑ ﺎـﻫ
ﻊﺑﺎـﻨﻣ
و يدﺎﻣ ﻲﻤﻧ دوﺪﺤﻣ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻬﻣ ﻪﻜﻠﺑ دﻮﺷ
ﻪﻤﻫ ﺪﺷر ﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳﺮﺗ
نﺎﻣزﺎـﺳ ﻪـﺒﻧﺎﺟ
هﺎـﮕﻨﺑ و ﺎـﻫ يﺎـﻫ
،ﺮﺿﺎﺣ ﺮﺼﻋ يدﺎﺼﺘﻗا
"
"ﺶﻧاد ﺖـﺳا
(Davenport & Grover, 2001)
. ﺶـﻧاد
، ﻳ ﻪـﺑ زا ﻲـﻜ
ﻢﻬﻣ نﺎﻣزﺎﺳ يدﺮﺒﻫار ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﻳﺮﺗ هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﺎﻫ
، ﺖـﻳﺰﻣ ﺐـﺴﻛ ياﺮـﺑ ﺶـﻧاد ﺪـﻴﻟﻮﺗ مﺎﮕﻨﻫ نآ زا
نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﺳا هﺪﺷ يروﺮﺿ ﺎﻫ
)
Nonaka, 1995
( هزوﺮﻣا و
، ﻲﻠﺻا ﻦﻳﺮـﺗ ﺖـﻳﺰﻣ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ناﻮﺗ ﺎﻬﻧآ رد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻧاد بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ
،ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ ﻲﻧﺎﻤﺣر) 1390
(.
هﺪﻤﻋ ﻦﻳﺮﺗ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ي ﺪﻴﻟﻮﺗ ي و ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ ﺮﺼﻋ ﺮﺿﺎﺣ
، ﻲﺸﻧاد ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪـﺑ نآ ﻲـﺳﺮﺘﺳد
ﺪﻧراد . نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻲﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺗ وﺮﺸﻴﭘ و زﺎﺘﺸﻴﭘ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧردﺎﻗ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ، ﻦﻳﺮﺗﺮﺒﺘﻌﻣ و
ﻪـﺑ زور ﻦﻳﺮـﺗ
ﺶﻧاد ﺮﺸﺑ ي ار رد هزﻮﺣ ﺐﺴﻛ و نﺎﺷرﺎﻛ رد رﺎﻴﺘﺧا ﺪﻧﺮﻴﮔ و زا نآ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻨﻴﻬﺑ ﺪـﻨﻨﻛ و ﺎـﺑ فﺮـﺼﺗ
،ﺶﻧاد دﺮﺧ و تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ ﺎﺑ شزرا نﺎﻨﻛرﺎﻛ هدوﺰﻓا و
ﺰﻴﻧ ﭘﻴ هدﺎ
،يزﺎﺳ يراﺪﻬﮕﻧ و ﻆﻔﺣ ،ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﺶـﻧاد
ﻪﺑ ﻪﻟﺰﻨﻣ ي ﻲﻳاراد نﺎﻣزﺎﺳ سﻮﻤﻠﻣﺎﻧ يﺎﻫ ﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﻨ )
Ansari et al, 2012
.(
رد ﻪﻣادا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺲﭘ
زا ﺑﻴ نﺎ ﻪﻠﺌﺴﻣ و روﺮﻣ ي ﻊﻣﺎﺟ ﺮﺑ ﺑدا ﻴ تﺎ و ﻪﺋارا لﺪﻣ هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺐـﺴﻛ و ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ رد
ﻨﺻ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎ
، شور ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ ﺑﻴ نﺎ ﻲﻣ ﻮﺷ د . ﺲـﭘ زا ﺰﺠﺗ ـﻳ ﻪ -و
ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ هداد ﺎﻫ ي ﻊﻤﺟ روآ ي هﺪﺷ ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺶﻫوﮋﭘ ﺚﺤﺑدرﻮﻣ راﺮـﻗ
ﻪـﺘﻓﺮﮔ ، ﺎـﺘﻧ ﻳ ﺞ ﺶﻫوﮋـﭘ رد
ﺶـﺨﺑ
ﺎﭘ ﻳ ﻧﺎ ﻲ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﭘﻴ دﺎﻬﻨﺸ ﻲﻳﺎﻫ ﻪﺋارا ﻲﻣ ﻮﺷ د .
ﻪﻠﺌﺴﻣ نﺎﻴﺑ
ﺘﻔﮔ ﻪﺑ ﻪ ﺮﺘﻴﭘ ﺮﻛارد
،1
"
زار ﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ن
ﺎﻫ نﺮﻗ رد 21
، نﺎﻤﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖـﺳا ﺶﻧاد
"
؛
،ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ناﺮﻳﺪﻣ ﺎﻣزﺎﺳ ن ﺎﻫ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺮﺑ ﺶـﻧاد ﺮـﺗﺮﺑ نﺎـﻜﻣا
ﻢﻴﻤـﺼﺗ ذﺎـﺨﺗا يﺎـﻫ
لﻮـﻘﻌﻣ
ﻪـﻨﻴﻣز رد ﺮـﺗ
تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻢﻬﻣ
و دﻮﺒﻬﺑ يﺎﻫدﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻨﺘﺒﻣ
ﺮﺑ ﺶﻧاد ار
ﺪـﻨﻨﻛ اﺪـﻴﭘ .
،ﻊـﻗاورد
"
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺶـﻧاد
"
،
ﻪﻟﻮﻘﻣ يا ﻢﻬﻣ ﺗ ﺮ زا دﻮﺧ ﺶﻧاد بﻮﺴﺤﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ و ﺎﻣزﺎـﺳ ن ﺎـﻫ دﺪـﺻرد نآ
ﻪـﻛ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻮـﺤﻧ
ه ي
ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﻞﻳﺪﺒﺗ تﺎﻋﻼﻃا و
يدﺮﻓ ﻪﺘﺴﻧاد و
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ار ﻪﺑ ﺶﻧاد و رﺎﻬﻣ ت ﺎﻫ ي يدﺮﻓ و ار ﻲﻫوﺮﮔ
ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺪﻨﻨﻛ
(Garavelli et al, 2004)
. ﻪﺑ رﻮﻃ
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻪـﺑ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﻲﻠﻛ ﺶـﻧاد ندﺮـﻛ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ و يدﺮﻓ ﻲﻣ
ﺮﭘ دزاد ﻦﻳﺪﺑ ﺶﻧاد و ﻊـﺒﻨﻣ ﻞـﻴﻟد
1. Peter Drucker
ﻪﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ رﺎﻤﺷ
ﻲﻣ اراد ﻪﻛ دور ﻲﻳ
يﺎﻫ ﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﺳﻮﻤﻠﻣﺎﻧ ﻲ
ﻪﺑﺮﺼﺤﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻞـﺑﺎﻗﺮﻴﻏ ،دﺮـﻓ
ﻲﺑ و ﺪﻴﻠﻘﺗ ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﻞﻳﺪـﺑ
(Grant, 1996)
.
ﺎﻣزﺎـﺳ ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ ﻪـﺑ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﺖـﻳﺰﻣ ﻦـﻳا ﺐـﺴﻛ رد ن
ﺑ ﻪ اراد دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﺶﻧاد ﺮﺛﺆﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻲﻳ
ﺮﺑ ندﺮـﻛ ﻞﻤﻋ و ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺸﻧاد يﺎﻫ آ سﺎـﺳا
ﻧ ﺎـﻬ
دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ )
Alavi & Leidner, 2001
(.
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺑ ﻪ ﺮﻴﮔرﺎﻛ ي ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻧاد
، ﻳ ﻲﻜ زا ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﻞﻣاﻮﻋ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎـﻫ رد ﻂﻳاﺮـﺷ
ﻲﺘﺑﺎﻗر و ﻲﻳﺎﻧادﺮﺼﻋ ﺖﺳا
. ﺖﻴﻤﻫا ﻦﻳا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﺪﺣ ي ﺖﺳا ﻪﻛ يرﺎﻤـﺷ زا نﺎﻣزﺎـﺳ ﺎـﻫ
، ﺶـﻧاد
دﻮﺟﻮﻣ ار هزاﺪﻧا ﻲﻣ يﺮﻴﮔ ﺪﻨﻨﻛ
و ﻪﺑ ﻪﻟﺰﻨﻣ ي ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺮﻜﻓ ي نﺎﻣزﺎﺳ و ﺰﻴﻧ ﻲﺼﺧﺎﺷ اﺮﺑ ي ﻪﺟرد ﺪﻨﺑ ي
نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ رد شراﺰﮔ ﺎﻫ ي دﻮﺧ ﺲﻜﻌﻨﻣ ﻲﻣ ﻨﻨﻛ ﺪ . ﻦﻳا ﺴﺳﺆﻣ ﻪ
،ﺎﻫ راﺮﻘﺘﺳا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻧاد رد نﺎﻣزﺎﺳ
ار ﻪﺑ ﻪﻟﺰﻨﻣ ي ﻲﺸﺨﺑ ﮋﺗاﺮﺘﺳازا ي نﺎﻣزﺎﺳ روﺮﺿ ي ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد )
،يرﺎﺴﻧاﻮﺧ 1384
.(
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺐـﻟﺎﻄﻣ
ﻪﺘﻔﮔ هﺪﺷ رد روﺮﻣ ﺑدا ﻴ تﺎ و ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ دﻮﺒﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي د هرﺎﺑر ي هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ
ﺄﺗ و ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛ
،ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر اﻳ
ﻦ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ لﺎﺒﻧد ﻪـﺋارا ي ﻟﺪـﻣ ﻲ
ﺖﺳا ﻪﻛ ﻪﺑ ﺪﻣ ﻳ ناﺮ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻚﭼﻮﻛ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﻤﻛ
ﺪﻨﻛ ﺎﺗ ﻪﺑ ﺘـﺳرد ﻲ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ شزرا زا
هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﻧاد و
ﺪﻧﻮﺷ هﺎﮔآ .
ﻦﻳازا ،ور ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ لاﺆﺳ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ شﻼﺗ يﺎﻫ
دﻮﺷ هداد ﺦﺳﺎﭘ ﺮﻳز :
1 . ﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ ﻪﭼ ﻳ
رد ﻲ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ
؟ ﺪﻧراد ﻲﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
2 . ﻲﻣ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺎﻳآ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ﺎﻫSMEs
؟ﺪﻨﻛ ﻚﻤﻛ
تﺎﻴﺑدا روﺮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻗد ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﺰـﻴﻧ و ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ يﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ و ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻖﻴ
ﻦﻳﺮﺧآ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ مﺎﺠﻧا ﻲﻧﺎﻣز ﻢﻈﻧ سﺎﺳاﺮﺑ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ هﺪﺷ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ
ﻪﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻪﻟﺰﻨﻣ
ي ﻚﻳ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺪﻴﻠﻛ ﺮﺼﻨﻋ ﺪﻳﺪﺠﺗ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻧ ﺖﺳا حﺮﻄﻣ ﺮﻈ
(Pettigrew, 1990)
ﻲﻣ ﺖﻳاﺪﻫ ار ﺎﻤﺷ ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﺪﻴﻨﻜﻧ ﺖﻳاﺪﻫ ار ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺎﻤﺷ ﺮﮔا . ﻦﻜﻤﻣ و ﺪﻨﻛ
.ﺖﺳا هﺪﻣآ نﺎﺗﺮﺳ ﺮﺑ ﻲﻳﻼﺑ ﻪﭼ ﺪﻳﻮﺸﻧ ﻪﺟﻮﺘﻣ ﺖﺳا ﺖـﺳا ﻢﻬﻣ ﮓﻨﻫﺮﻓ
؛
ﻲﻣاﺪـﻗا ﺮـﻫ اﺮـﻳز نوﺪـﺑ
ﺶﻴـﭘ يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ،(ﺪﻧرﺎﻛ رد ﻪﺸﻴﻤﻫ ﻪﻛ) ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻫوﺮﻴﻧ زا ﻲﻫﺎﮔآ ﻲـﻨﻴﺑ
و هﺪـﺸﻧ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ
(Schein etal, 1999)
ﻲﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ . شﻼـﺗ ﻊﻧﺎﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮـﻴﻴﻐﺗ يﺎـﻫ
حﺮﻃ رد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺷ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
(Yeh et al, 2006)
ﺑ و ﺮﺘﺸﻴ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ قﺎـﻔﺗا
ﺮـﻈﻧ
ﻢﻬﻣ ﻪﻛ ﺪﻧراد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮﺗ
، ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ
،ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ ﻲﻧﺎﻤﺣر)
1390 (
ﺳ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ
، ﺴﭘ و نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﻪﻛ دراد هرﺎﺷا ﻲﺷور و ﻚﺒﺳ ﻪﺑ ﺖ
ﺎﻫ ﺮﺑ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ي سﺎـﺳا
نآ رد
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يرﺎﻛ يﺎﻫﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻞﻴﻬﺴﺗ ﺖﻬﺟ ﻲﻣ رﺎﻛ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ نورد داﺮﻓا .ﺪﻧا
ﺪﻨﻨﻛ
نﺪﻴﺳر ياﺮﺑ ار ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘـﺸﭘ ﺖﻛﺮﺷ ﻲﻠﻛ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ
ﺪـﻨﻨﻛ )
Santoro et
al, 2000
.(
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺟا رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺰﻴﻣآ
، ﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ هﺪـﺷ ناواﺮﻓ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﻲﻧﺎﻣزﺎ
.ﺖﺳا فوﺮﺘﺳا ﺮﻈﻧ ﻖﺒﻃ
،1
ﺎﻣزﺎﺳ ن ﺎﻫ
ﺐـﺳﺎﻨﻣ تﺎـﻋﻼﻃا ﺮـﺼﻋ ياﺮـﺑ ﻲـﻘﻓا ي نﻮـﭼ .ﺪﻨﺘـﺴﻫ ﺮـﺗ
ﺎﻣزﺎﺳ ن ﺎﻫ ﺐـﺴﻛ ﻲﺘﺑﺎﻗر و ﻊﻳﺮﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ياراد ﻂﻴﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻲﻘﻓا ي رﺎـﻛو
، فﺎـﻄﻌﻧا يﺮﻳﺬـﭘ
يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻧراد
(Ruikar et al, 2006)
.
يﺮﺒﻫر و يﮋﺗاﺮﺘﺳا
ﺶﻟﺎﭼ ﻪﻠﻤﺟ زا هدﺎﻴﭘ هﺪﻤﻋ و ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻖﻓﻮﻣ يزﺎﺳ
، ﻲﻣ ﻪـﺑ ناﻮﺗ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﻖﻳﻮـﺸﺗ
ﻪﺑ ياﺮﺑ داﺮﻓا ﻖﻳﻮﺸﺗ و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ شﺮﻳﺬﭘ كاﺮﺘﺷا
دﺮﻛ هرﺎﺷا ﺶﻧاد ﻦﺘﺷاﺬﮔ
(Park, 2004)
.
ياﺮﺑ يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻦﺘـﺷاد دراﻮﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻠﺑﺎﻘﻣ
ﻢـﻬﻣ ﻲـﻠﻴﺧ ﺶـﻧاد ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و ﻲـﺸﻧاد ﻲﻤـﺳر ﺖـﺳا
(Suuassee & Sewry, 2003)
يﮋﺗاﺮﺘـﺳا ﻂﺳﻮﺗ يدﺎﻳز ﺪﺣ ﺎﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻚﻳ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ .
ﺖﻳاﺪﻫ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ
دﻮﺷ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ و ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و لﻮﺻا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ ﺰﻴﻧ يﺮﺒﻫر . ﺖﺳا
ﺑ و ﻪ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
ﻳﺎﻤﺣ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺖ
ﺎﻫ رد) ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ي حﺮﻃ ياﺮﺑ نﺎﻣز و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ ﺖﻬﺟ
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎـﻫ يﺎـﻫ
دراد (ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
(Gaffoor, 2008)
. ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪـﻛ ﺪـﻨﻛ
ﻴﻟﺎﻌﻓ ،نﺎﻣزﺎﺳ بﻮﭼرﺎﭼ نآ رد ﺖ
ﺎﻫ فﺪـﻫ ي يراﺬـﮔ
هﺪـﺷ
د ندﺮـﻛ ﻲـﻣﺮﻫا ياﺮـﺑ يا ﻲـﻳارا
يﺎـﻫ
ﻪﺘﺴﻧاد ﻲﻣ مﺎﺠﻧا نﺎﻣزﺎﺳ يا ﺪﻫد
)
Chatzkel, 2000
( ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ يروﺮﺿ ﻞﺻا ﻚﻳ ،ﻊﻗاو رد .
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ناﺮﻳﺪـﻣ ﻂـﺳﻮﺗ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﺮﻤﺘﺴﻣ ﻲﻜﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺪﻬﻌﺗ دﺎﺠﻳا ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﺮﺒﻫر و ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﺷرا و ﻻﺎﺑ ﺢﻄﺳ ي
نﺎﺸﻧ ﺪﻳﺎﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺻﺮﻋ رد ﻲـﮔﮋﻳو هﺪﻨﻫد
يﺎـﻫ
ﺧ ﺻﺎ ﻲ ﻲﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ دﻮﺷ
،ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ ﻲﻧﺎﻤﺣر) 1390
.(
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ
ﺗﺎﻋﻼﻃا ﻲ
ﺮﺛﺆﻣ ﺶﻧاد ﺶﺨﭘ
، ﻛ ﻪﺑ ﻴ ﺧﺎﺳﺮﻳز ﺖﻴﻔ ﺖ
ﺎﻫ ي يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا
ﻦﺘﺧﺎـﺳ ﺎـﻧاﻮﺗ ياﺮﺑ .دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺪﻨﻳآﺮﻓ رد ﺮﻴﮔرد داﺮﻓا هﺪﻳا و ﺶﻧاد ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ و يﺮﻴﮔ
ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ﻪﺑ ،ﺎﻫ ﺐـﺳﺎﻨﻣ
ﺖـﺳا زﺎﻴﻧ نﺎﻨﻛرﺎﻛ ﺖﻳﻮﻘﺗ و ندﺮﻛ هﺎﮔآ ياﺮﺑ
(Taylor & Wright, 2004)
. يروﺎـﻨﻓ تﺎـﻋﻼﻃا
1. Ostroff
ﻪﺑ ﻪﻟﺰﻨﻣ ي شﻼﺗ يراﺪﻬﮕﻧ يﺪﺼﺘﻣ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
، ـﻣ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﺆ
رد ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺮﺛ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳا
(Yeh et al, 2006)
. نآ زا ﺶﻴﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪـﺷﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺎﻳ يروﺎﻨﻓ ﻚﻳ ﻪﻛ
،
ﻛ ﺖﺳا ﻲﺷور ﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ ﻪ
ﺖ ﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا يرﺎﻛ ي ﻲﻣ
دﻮﺷ .
،ﻦﻳا دﻮﺟو ﺎﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ
يﺎـﻫ
،ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ
ـﻋﻼﻃا ﺗﺎ ﻲ ﺖـﺳا ﻲﺗﺎـﻴﺣ
(Turban et al, 2006)
ﺶـﻘﻧ ،ﻊـﻗاو رد .
يروﺎﻨﻓ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ياﺮﺑ تﺎﻋﻼﻃا
، ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا و ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺶﻧاد نزﺎﺨﻣ زا ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ
ﺶﻧاد ﻂﻴﺤﻣ تﻼﻴﻬﺴﺗ و ا
ﺖﺳ ﻲـﻣ و تﻼﻣﺎـﻌﺗ ﺪـﻧاﻮﺗ ﻢﻫاﺮـﻓ ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و ﻲـﻫوﺮﮔ ،يدﺮـﻓ
ـﻨﻛ .ﺪ
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يروﺎﻨﻓ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺰﻨﻣ
ي ﺶـﻧاد يزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ راﺰﺑا
، رد ﺶـﻧاد دﺎـﺠﻳا يﺎﻫﺪـﻨﻳآﺮﻓ ﻪـﺑ
ﻂﻴﺤﻣ ﻚﻤﻛ ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ
(Tian et al, 2009)
يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ . ﺎـﺑ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ و تﺎﻋﻼﻃا
هﺪﺷ ﻦﻴﺠﻋ ﻢﻫ ﺞﻳوﺮﺗ ﻪﺑ ود ﺮﻫ اﺮﻳز ؛ﺪﻧا
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺶﻧاد ﺪﻨﻨﻛ
)
Alavi & Leidner,
(2001
يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ.
ﺑ تﺎﻋﻼﻃا ﺎ
نآ ﻲﻣ ﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ ار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
، ﺪﺷﺎﺑ داﺮﻓا ﺖﻣﺪﺧ رد ﺪﻳﺎﺑ
؛
ﻞﺑﺎﻗ و هدﺎﺳ ﺪﻳﺎﺑ ،ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ ﻚﻤﻛ نوﺪﺑ نﺎﻨﻛرﺎﻛ و ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا
يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ تﺎﻋﻼﻃا
ﻢﻫ
ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ ﻧﺎﻤﺣر)
،ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ ﻲ 1390
.(
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﻞﺑﺎﻗ ﺖﻤﺴﻗ و ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻧاد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛدﺎﺠﻳا ،داﺮﻓا ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻦﻫذ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻧاد ﻪﺟﻮﺗ
(ESCFWA, 2003)
ﺎﺒﺗرا ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ . ﺎﺗ و ﺪﻧراد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ ﻲﮕﻨﺗﺎﮕﻨﺗ ط
نﻮﻨﻛ
حﺮﻃ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ي ﻲﺑ ﺖﻠﻋ
ﺎﻋ ﻪﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻪـﺟاﻮﻣ ﺖـﺴﻜﺷ ﺎـﺑ ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻞـﻣ
هﺪﺷ ﻪﺑ ؛ﺪﻧا يرﻮﻃ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﻞﮔار ﻪﻛ 431
ﻲﻠـﺻا ﻊﻧﺎـﻣ ﻪـﻛ ﺪﻴـﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﺻﻮﺼﺧ نﺎﻣزﺎﺳ
هدﺎﻴﭘ ﺪﻨﺘﺴﻫ داﺮﻓا ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ
(Ruggles, 1998)
؛ زا ﻦﻳا ياﺮـﺟا ياﺮـﺑ ﺖـﺳا مزﻻ ،ور
ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ حﺮﻃ ﺰﻴﻣآ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
، هﮋﻳو ﻪﺟﻮﺗ نﺎﺴﻧا هﺎﮕﻳﺎﺟ و ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﻪﺘـﺴﻫ ،داﺮـﻓا .دﻮﺷ يا
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺶـﻧاد دﺎـﺠﻳا ﺘـﺴﻫ
ﺪﻨ
(Ndlela et al, 2001)
ﻢـﻬﻣ زا و
ﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻦﻳﺮـﺗ ياﺮـﺑ ﺎﻫزﺎـﺳ
ﺑ ﻪ ) ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ ﻪـﺑ .(Ibid
يرﻮـﻃ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ هﺪـﺷ نﺎـﻴﺑ ﻪـﻛ هد
ﺪـﺻرد
و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ دﻮﻧ
داﺮﻓا ﺪﺻرد ﺖﺳا
،ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ ﻲﻧﺎﻤﺣر) 1390
.(
ﺎﻛ ﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﺶﻧاد دﺮﺑر ﻪﺑ ﺶ
ﻪﻟﺰﻨﻣ ي ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ
ﺖﺑﺎﻗر ﺮﻳﺬﭘ يدﺎﻬﻧ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا يﺪﻨﻳاﺮﻓ ي ﻲﻣ
هدﺮﻛ ﻞﻤﻋ يﺮﮕﻳد زا ﺮﺘﻬﺑ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا ﺎﺗ ﺪﺷﻮﻛ ،
زا
يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺐﺴﻛ .دﺮﻴﮔ ﻲﺸﻴﭘ يو يﺎﻫ
رد ﻲﺘﺑﺎﻗر
ﺶﻟﺎـﭼ زا ﻲـﻜﻳ ﻪـﺑ زوﺮـﻣا نﺎـﻬﺟ ﻲـﺳﺎﺳا يﺎـﻫ
ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺢﻄﺳ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ
) يدﺎﺑآرز رﻮﭘ و ناﺮـﮕﻳد
، 1384 ( ﺖـﻳﺰﻣ .
ﻣ ياراد ﻲﺘﺑﺎﻗر و ﻢﻴﻫﺎﻔ
ﻪﻛ ﺖﺳا يدﺪﻌﺘﻣ ﻒﻳرﺎﻌﺗ ﺮﻳز رد
هرﺎﺷا نآ درﻮﻣ ﺪﻨﭼ ﻪﺑ ﻲﻣ
دﻮﺷ :
ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﺖﻛﺮـﺷ يﺎﻫدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺖﻴﺑاﺬﺟ ناﺰﻴﻣ زا ترﺎﺒﻋ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ زا ﺎـﺒﻗر
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺐﻳﺮﺿ .ﺖﺳا
، ﻲﮔﮋﻳو رد ﺰﻳﺎﻤﺗ ار نآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺘﻛﺮﺷ ﺮﻫ دﺎﻌﺑا ﺎﻳ ﺎﻫ
ﺎﻣﺪـﺧ ﻪـﺋارا ﻪـﺑ ردﺎﻗ ت
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﺎﺒﻗر زا ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻣ
ﻪﺑ .ﺪﻨﻛ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ
، ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي شزرا ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ مﻮﻬﻔﻣ ،ﻲـﻨﻳﺮﻓآ
،هﻮﻘﻟﺎـﺑ ناﻮـﺗ ﺖﺧﺎﻨﺷ ،يﺮﺘﺸﻣ يدﻮﻨﺸﺧ ،ﻲﻳاﺮﮔرازﺎﺑ
هﺰـﻴﮕﻧا ،ﻞـﻌﻔﻟﺎﺑ ناﻮـﺗ نداد ﺖـﻛﺮﺣ ،يزﺎـﺳ
ترﺎﻬﻣ ﺦﺳﺎﭘ ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﻤﻴﻗ ،يزﺎﺳ يروآﻮﻧ و ﻲﻳﻮﮔ
ﺖﺳا ) يدﺎﺑآرز و ،رﻮﭘ ناﺮﮕﻳد
، 1384 (.
ﻳ رد ﺎ يﺮﮕﻳد ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا
يﻮـﻠﻋ و ﻲﻌﻳﺎﻨـﺻ
، ﺖـﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﻞﻣﺎـﺷ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ
ﺎـﻳ
يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺖﺳا ﻪﻛ هراﻮﻤﻫ ﺖﻛﺮﺷ ار ﻪﺑ نﺎﺸﻧ نداد يدﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮـﺘﻬﺑ
زا ﺎـﺒﻗر ردﺎـﻗ ﻲـﻣ دزﺎـﺳ ؛
ﺑ ﻪ ﻲﺗرﺎﺒﻋ
، ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻞﻣﺎﻋ ﺎﻳ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ زا ﻲﻠﻣاﻮﻋ ﺖﺳا ﻪﻛ رد ﻚﻳ ﻂﻴﺤﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر نﺎﻣزﺎﺳ ار رﺎﻴﺴﺑ
ﻖﻓﻮﻣ ﺮﺗ زا ﺮﻳﺎﺳ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻫ ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ و ﺎﺒﻗر ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺑ ﻪ ﻲﺘﺣار زا نآ ﺪﻴﻠﻘﺗ ﺪﻨﻨﻛ ) يﻮﻠﻋ ،ﻲﻌﻳﺎﻨﺻ دﺎﺷ
،
1385 ؛ جﺎﺗ ﻲﻨﻳﺪﻟا ،ناﺮﮕﻳد و 1391
(.
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ياﺮﺑ ﺖﺳد ﻲﺑﺎﻳ ﻪﺑ ﺖﻳﺰﻣ
،ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻚﻳ نﺎﻣزﺎـﺳ ﻢـﻫ
ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲﺟرﺎﺧ دﻮﺧ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻨﻛ و ﻢﻫ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎﻫ ي ﻲﻠﺧاد ار درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ راﺮﻗ رد .ﺪﻫد ﺮﻴﺴﻣ
دﺎﺠﻳا ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ود ﻪﺘﻜﻧ ﻢﻬﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﻖﻤﻌﺗ :ﺖﺳا ﺖـﺴﺨﻧ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ، نﺎﻣزﺎـﺳ ﺪـﻧاﻮﺘﺑ ـﺑ ﻪ ﻪﻄـﺳاو
ﻲﮕﺘﺴﻳﺎﺷ ﺎﻫ
ي
،دﻮﺧ ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر يراﺪﻳﺎﭘ ﻖﻠﺧ ﻨﻛ ﺪ ﻪﻛ ياﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻨﻤﺷزرا هدﻮﺑ ، هراﻮﻤﻫ ﺮﺗﺮﺑ
زا .ﺪﺷﺎﺑ ﺎﺒﻗر
،مود ﺑ ﻪ ﺮﻃﺎﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﺎﻫ ي ﻲﻄﻴﺤﻣ و تﺪﺷ
،ﺖﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺎﻳ ﺑ ﻪ ﻲﺘﺣار
ﻂﺳﻮﺗ ﺎﺒﻗر ﺪﻴﻠﻘﺗ ﻲﻣ دﻮﺷ ﺎﻳ زا ﺮﻈﻧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ يدوز ﮓﻧر ﻲﻣ دزﺎﺑ و ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ﺎﺑ ﻳﺰﻣ ﺖ ﺎﻫ ي يﺪﻳﺪﺟ
ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺪﻧﻮﺷ
؛ ﺮﺑ ﻦﻳا سﺎﺳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻳﺎﺑ ﻪﺑ ﺮﻜﻓ اﺪﻴﭘ ﺮﻛ ند ﻳﺰﻣ ﺖ ﺎﻫ ي راﺪﻳﺎﭘ ﻲﺘﺑﺎﻗر ياﺮﺑ
دﻮـﺧ
ﺪﺷﺎﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ.
ﺖﻛﺮﺷ ﻞﻣﺎﺷ عاﻮﻧا ﻲﻳاراد ﺎﻫ
، يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎﻫ
، يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ
،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ
،تﺎﻋﻼﻃا ﺶﻧاد
و
...
ﺖﺳا ﻪﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻬﻧآ ار لﺮﺘﻨﻛ يرﻮﻃ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ ﻪﻛ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺎﻫ ي شزرا ﻦﻳﺮﻓآ ار ﻪﻌـﺳﻮﺗ هداد ، اﺮـﺟا
ﻨﻛ ﺪ ﻦﻳا .
ﺎﻨﻣ ﺑ ﻊ ار رد ﻪﺳ ﻪﺘﺳد
،يﺪﻨﺑ ﻊﺑﺎـﻨﻣ
،سﻮـﺴﺤﻣ سﻮـﺴﺤﻣﺎﻧ
و يﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺎـﻫ
ي ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ
ﻲﻣ ناﻮﺗ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻴﻠﺑﺎﻗ .دﺮﻛ ﺖ ﺎﻫ ي
،ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ ﺖﺳا زا رﺎﻬﻣ ت ﺎﻫ
، ﺶﻧاد و ﻲﻳﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﻪـﻛ
رد
ﺮﺳﺎﺗﺮﺳ نﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺟو دراد و رد
،داﺮﻓا ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺎﻫ ﺮﻓ ، ا ﺎﻫﺪﻨﻳ و ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺲﻜﻌﻨـﻣ ﻲـﻣ
.دﻮـﺷ ﺖـﻳﺰﻣ
ﻲﺘﺑﺎﻗر راﺪﻳﺎﭘ
، ﻪﺑ نآ ﻪﺘﺳد زا ﻳﺰﻣ ﺖ ﺎﻫ ي ﻲﺘﺑﺎﻗر قﻼـﻃا ﻲـﻣ دﻮـﺷ ﻪـﻛ ﻪـﺑ ﻪﻄـﺳاو هﺮـﻬﺑ يﺮـﻴﮔ زا
ﻲﮕﺘﺴﻳﺎﺷ ﺎﻫ
نﺎﻣزﺎﺳ ي
، ياﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻨﻤﺷزرا
،هدﻮﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﺒﻗر ﺑ ﻪ ﻲﺘﺣار ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻴﻠﻘﺗ و ﻲﭙﻛ يرادﺮﺑ
هدﻮﺒﻧ ، ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺘﺴﻳﺎﺷ و ﺖﺑﺎﻗر يﺮﻳﺬﭘ ار ﻪﺑ نﺎﻐﻣرا دروآ
.
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻲﺳرﺮﺑ رد ﺎﻫ
ﻊﻣﺎﺟ و ﻊﻴﺳو ي مﺎﺠﻧا
هﺪﺷ ﺑ ﺮ ﻪﻨﻴـﺸﻴﭘ و ﻲﻋﻮـﺿﻮﻣ تﺎﻴﺑدا ﺶﻫوﮋـﭘ
لﺎـﺳ زا ، 1997
،
لﺪﻣ زا ﺎﺗ ود ﺎﻳ ﻲﻜﻳ ﺮﻈﻧ زا ﻊﻣﺎﺟ يﺎﻫ
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺶﻫوﮋـﭘ
ﺮـﮕﻳد ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲـﺳرﺮﺑ ﺮـﺿﺎﺣ
ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ رد و بﺎﺨﺘﻧا لﺎﺳ نآ زا تﻻﺎﻘﻣ ﺶﻫوﮋﭘ
.ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ ﻲﻨﺘﻔﮔ
ﺖﺳا
، تﻻﺎـﻘﻣ ﺮـﮕﻳد زا
دﺎﻳ .ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺮﻬﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ رد هﺪﺷ ﺞﻳﺎـﺘﻧ سﺎـﺳاﺮﺑ ﻪـﻛ هﺪـﻳﺰﮔﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻴﻟوا رد
ﺑ ﻪ ﺖﻛﺮﺷ برﺎﺠﺗ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﺎﻫ
ﺮﻴﻜـﺳا ،ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد گرﺰﺑ ي
1م و نﺪـﻴﻣآ )2
1997 ،(
ﺖﻔﻫ ﻞﻣﺎﻋ يﺪﻴﻠﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻞﻣاﻮﻋ و ﻪﻟﺎﻘﻣ نآ رد هﺪﺷ
ياﺮﺑ هدﺎﻴﭘ يزﺎﺳ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ
ﺶﻧاد ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ :زا ماﺰﻟا ﻪﺑ ﺐﺴﻛ
،رﺎﻛو يرﺎﻤﻌﻣ ﻢﺸﭼ و
،زاﺪـﻧا يﺮـﺒﻫر
،ﺶـﻧاد
،ﮓـﻨﻫﺮﻓ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ
،ﺮﻤﺘــﺴﻣ ﺖﺧﺎــﺳﺮﻳز
ــﻨﻓ ﺎ يرو ﻪﻌــﺳﻮﺗ يﺎﻫﺪــﻨﻳآﺮﻓ و ﻪــﺘﻓﺎﻳ ﺶــﻧاد
ﻲﻧﺎﻣزﺎــﺳ )
Skyrme, &
Amidon,1997
.(
ترﻮﭙﻧواد مود ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و3
) 1998 ( ، ﻲﺳ ﻚﻳو رد هژوﺮﭘ 24 ﺖﻛﺮـﺷ
ار درﻮﻣ توﺎﻔﺗ .ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻲﻓﺎﺸﺘﻛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ
ﻦﻳا ﻦﻴﺑ يرﺎﻴﺴﺑ 31
ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ هژوﺮﭘ ﻞـﻣﺎﻋ ﺖـﺸﻫ و
هژوﺮﭘ ﻦﻴﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺎﻫ
ﻧدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻖﻓﻮﻣ ي : زا ﺪـﻧدﻮﺑ ترﺎـﺒﻋ ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﻳا .ﺪ
1 . ﺸﭘ ؛ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘ 2
؛ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ فاﺪـﻫا ﺞﻳوﺮـﺗ و ﺢـﺿاو نﺎﻴﺑ . 3
هژوﺮـﭘ لﺎـﺼﺗا .
؛ﺪﺣاو يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 4
؛ﺶـﻧاد لﺎـﻘﺘﻧا ياﺮـﺑ دﺪﻌﺘﻣ لﺎﻧﺎﻛ . 5
شادﺎـﭘ . ﺎـﻫ ي
؛ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ناﺮﺑرﺎﻛ ياﺮﺑ ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا 6
؛ﻲـﺸﻧاد ﮓـﻨﻫﺮﻓ . 7
ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ و ﻲـﻨﻓ ﺖﺧﺎـﺳ ﺮـﻳز .
ﻢﻜﺤﺘﺴﻣ
؛ 8 . ﺶﻧاد رﺎﺘﺧﺎﺳ فﺎﻄﻌﻧا و دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ﺮﻳﺬﭘ رﺎـﻬﭼ ﻆـﻔﺣ و دﺎﺠﻳا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ نﺎﻴﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .
ﻞﻜﺸﻣ ﺮﺧآ ﻞﻣﺎﻋ ﻢﻬﻣ ،ﻞﻣﺎﻋ رﺎﻬﭼ ﻦﻳا ﻪﺘﺒﻟا و ﺖﺳا ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺮﺗ
زا ﺎـﻣا .ﺖـﺳا ﻦﻳﺮﻳﺎـﺳ زا ﺮﺗ
ﺎﺠﻧآ ﺎﺸﺘﻛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺑ ﻲﻓ
؛
ﺖـﺷاد نﺎـﻋذا ترﻮـﭙﻧواد
، ـﺗ ﺄ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛ هﺪـﺷدﺎﻳ
ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ رد
تﺎﺒﺛا ﻪﻧ و ﻲﺿﺮﻓ ﺪﻳﺎﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻘﻠﺗ هﺪﺷ
ﻮﺷ د
(Davenport et al 1998)
. ﻳ ﺪـﻌﺑ لﺎﺳ ﻚ
ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺰﺗﻮﺒﻴﻟ ﻪﻛ يا داد ﻪﺋارا 4
، ﻣ ﺶﺷ ﺆ اد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد يﺪﻴﻠﻛ ﻪﻔﻟ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﺶﻧ
ﻣ ﻦﻳا .دﺮﻛ ﺆ
ﻪﻔﻟ ﺎﻫ :زا ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ 1
ﺎﺒﻴﺘﺸﭘ ﺎﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﺮﺒﻫار ﻪﺑ زﺎﻴﻧ . ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺐﻧﺎﺟ زا ﻲﻧ
؛ﺪﺷرا 2 ﻪﺑ نآ لدﺎﻌﻣ ﺖﺴﭘ ﺎﻳ ﺶﻧاد ﺪﺷرا ﺮﻳﺪﻣ . ﺮﻳز هاﺮﻤﻫ
؛ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺖﺧﺎـﺳ 3
و نزﺎـﺨﻣ .
ﻚﻧﺎﺑ ﺖﺤﺗ ﺶﻧاد يﺎﻫ ؛ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻈﻓﺎﺣ ناﻮﻨﻋ
4 ﻢﺘﺴﻴﺳ . ؛ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫ 5
شادﺎـﭘ .
ياﺮﺑ ﺶﻧاد ﻢﻴﻬﺴﺗ ﻖﻳﻮﺸﺗ
؛ 6 ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻣﺎﺣ ﮓﻨﻫﺮﻓ .
(Liebowitz, 1999)
.
ﻜﻳ رد ﻪﻟﺎﻘﻣ زا ﺮﮕﻳد ﻲ ﺎﻫ
و ﻚـﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨـﺻ رد ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎﻫزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻪﻛ
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺖﺳا يﺰﻟﺎﻣ ﻂﺳﻮﺘﻣ دراد
،
ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ،هﺎـﮕﻨﺑ ﻲﻟﺎـﻣ يدﺎـﺼﺘﻗا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻪـﻛ
ﺧﺎﺳﺮﻳز ،تﺎﺼﺨﺸﻣ ﺖ
ﺎﻫ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ ﺎﻣزﺎﺳ ن ﺎﻫ ي
؛ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ گرﺰﺑ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ
هدﺎﻴﭘ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﺶﻧاد
ﺎﻣزﺎﺳ و تﺎﻴﺑدا ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ و ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ن
ﺎـﻫ و ﻚـﭼﻮﻛ ي
ﻂﺳﻮﺘﻣ هدزﺎﻳ هدﺮﻛ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ ار ﻞﻣﺎﻋ ،
ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا هدﺮﻛ ﺎﻋدا ﻲـﻣ
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﮓﻧاو .ﺪﺷﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ )
2005 (
، ،يﺮـﺒﻫر ﺖـﻳﺎﻤﺣ و ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ
1. Skyrme 2. Amidon 3. Davenport 4. Liebowitz
،ﮓﻨﻫﺮﻓ يروﺎﻨﻓ تﺎـﻋﻼﻃا ،
هزاﺪـﻧا ،فﺪـﻫ و يﮋﺗاﺮﺘـﺳا و ﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ ،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﺖﺧﺎـﺳﺮﻳز ،يﺮـﻴﮔ
ﻴﻟﺎﻌﻓ ﺖ ﺎﻫ و تﻼﻴﺼﺤﺗ و شزﻮﻣآ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ،ﻲﺷﺰﻴﮕﻧا يﺎﻫراﺰﺑا ، ار ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
ﻲﺗﺎﻴﺣ ﻞﻣاﻮﻋ
هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ
ﺖ ﺎﻫ
ﺖـﺳا هدﺮـﺑ مﺎﻧ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ ي
)
Wong, 2005
ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻲﻜﻳ رد .(
ﻫ ﻲﻳﺎ رد ﻪﻛ 108 ﻂـﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﻛﺮﺷ
ﺪﻧﻼﻨﻓ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﺖﺳا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﻴﺑ
،
هدﺎـﻴﭘ ﻪـﻨﻴﻣز رد ﻻﺎـﺑ ﺢﻄﺳ غﻮﻠﺑ ﻦﻴﺑ يزﺎـﺳ
ﺪﻨﻠﺑ ﺪﺷر و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ راﺪﻳﺎﭘ و تﺪﻣ
؛دراد دﻮـﺟو ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار
ﺎﻣزﺎـﺳ ﻲـﻟو ن
ﺎـﻫ ي
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .ﺪﻧراد عﻼﻃا ﻦﻳا زا ﻲﻤﻛ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ
رﺎـﺷا ﺪـﻧدﺮﻛ ه
، رد ـﺸﻫوﮋﭘ ﻲ هﺪـﻔﻫ داﺮـﻓا ﺪـﺻرد
ﺖﻛﺮﺷ رد هﺪﻨﻨﻛ ﺶﻫوﮋﭘ و ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻋﻼﻃا ﭻﻴﻫ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ مﻮﻬﻔﻣ زا 53
داﺮﻓا زا ﺪﺻرد ﺎـﻬﻨﺗ
رد .ﺪﻨﺘﺷاد ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﻲﺼﺨﺷ عﻼﻃا ﻚﻳ ﻲﺸﻫوﮋﭘ
لﺎﺳ رد ﻪﻛ 2006
رد 25 و ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺖﻛﺮﺷ
ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا ﺎﻜﻳﺮﻣا ﻚﭼﻮﻛ
، ﻛﺮـﺷ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﻒﺸﻛ ﺖ
ﺎـﻫ ﻚـﭼﻮﻛ و ﻂـﺳﻮﺘﻣ ي
ﻛﺮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖ
ﺎﻫ گرﺰﺑ ي ﻲﻤﻧ مﺎﺠﻧا
دﻮﺷ ﻛﺮﺷ رد ﻢﻴﻨﻛ ﺮﻜﻓ ﺮﮔا و ﺖ
ﺎﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻚﭼﻮﻛ و ﻂﺳﻮﺘﻣ ي
ﻛﺮﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺶﻧاد ﺖ
ﺎﻫ
ﺒﺘـﺷا ﺖـﺳا ﻚﭼﻮﻛ سﺎﻴﻘﻣ رد ﻲﻟو گرﺰﺑ ي هدﺮـﻛ هﺎ
ﻛﺮـﺷ ﻦـﻳا .ﻢـﻳا ﺖ
ﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺪﻧراد يدوﺪﺤﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد
؛ ﻦﻳاﺮﻳﺎﻨﺑ
، ﻪﺑ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﻃﺎﺧ ﺎﻫ
رد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻗﻼﺧ رﺎـﻛ
ﺪﻧراد )
Desouza & Awazu, 2006
.(
ﻲﻌﻴﻓر ) 1389
،دﺮـﻛ ﻪﻓﺎﺿا ﺰﻴﻧ ( و ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄـﺳ ﻪـﻛ ﺖـﺷاد ﻪـﺟﻮﺗ ﺪـﻳﺎﺑ
هﺮﻬﺑ نآ زا ﺶﻴﭘ ،نآ يﺎﻫراﺰﺑا زا يﺮﻴﮔ ﻪﺑ نآ تﺎﻴﺑدا ﻪﻛ
ﻪﺑ ﺪﺑﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ يزوﺮﻣا ﻞﻜﺷ رد ﻲﺘﻨﺳ ﻞﻜﺷ
هﺎﮕﻨﺑ ﺎﻫ
ًﺎﻤﻠﺴﻣ .ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ
ﺆ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫراﺰﺑا ﺮﺛ هﺎـﮕﻨﺑ ﻦﻳا رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
ﺎـﻫ ﺰـﻴﻧ
ﻲﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﺴﺨﻧ ، ﻲﻨﺘﺒﻣ
هدﻮﺑ ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫراﺰﺑا ﻦﻳا ﺮﺑ ،
ﻧآ ندﺮـﻛ ﻪـﻨﻴﻬﺑ و ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﻬﺟ رد ﺎـﻬ
ﺮﻘﺘـﺴﻣ
و ﺪﻧﻮﺷ مود ﻦﻳا ﻪﻛ هﺎﮕﻨﺑ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﺑ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ و ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺎﻫ
-
رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻦـﻳا ﺮـﺻﺎﻨﻋ و -
ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ .ﺪﻨﺷﺎﺑ هﺎﮕﻨﺑ يروﺎﻨﻓ ﺢﻄﺳ ،رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﻳﺮﺗ
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ .ﺖﺳا
هﺎﮕﻨﺑ ﺶﻧاد ﺎﻫ
هﺎﮕﻨﺑ و ﻦﻴﻳﺎﭘ يروﺎﻨﻓ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ
.ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻻﺎﺑ يروﺎﻨﻓ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ نﺎﺸﻳا
مﺎـﺠﻧا ﺎﺑ
ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ هﺎﮕﻨﺑ رد يرﺎﻣآ ﺎﻫ
و ﻚﭼﻮﻛ ي ،يﺰﻠﻓ ﺖﻌﻨﺻ هزﻮﺣ رد لﺎﻌﻓ ﻂﺳﻮﺘﻣ
- يروﺎـﻨﻓ ﺢﻄـﺳ ﺎـﺑ
ﻦﻴﻳﺎﭘ - ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺎﮕﻨﺑ ﻦﻳا رد ﻲﺘﻨﺳ رﻮﻃ
ه ﺎﻫ ﻪﺑ ﻲﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ دﻮـﺷ
ار ﻲـﺳرﺮﺑ
ﺮﻛ هد
، ﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺎﻫراﺰﺑا ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ رﺎﻬﻇا .دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ توﺎﻔﺘﻣ يروﺎﻨﻓ ﺢﻄﺳ نا
نارﺎﻜﻤﻫ و ﻪﻳ لﺎﺳ رد
2006
، فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻳﺰﺠﺗ و ياﺮـﺟا ياﺮﺑ ﺎﻫزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻲﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ نﺎﻣزﺎﺳ نورد رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎﻫزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻪـﻛ ﺪﻨﻨﻛ
نﺎﻣزﺎـﺳ رد
ﻪﺑ و نﺎﻣزﺎﺳ رد ﺶﻧاد دﺎﺠﻳا ﻚﻳﺮﺤﺗ ،ﺶﻧاد ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺐﺟﻮﻣ كاﺮﺘﺷا
ﻲﻣ نآ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ و يراﺬﮔ ﺪﻧﻮﺷ
ﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﺸﺨﺑﺮﺛا و دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ و ﺖ
ﺎﻫ
ﻲـﻣ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ي .ﺪـﻧدﺮﮔ
ﻪـﻛ ﺪـﻧدﺮﻛ نﺎـﻴﺑ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺶﻘﻧ ﻪﻛ ﺎﻫزﺎﺳ هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ
ﻛﺮﺷ رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ ﺖ
ﺎﻫ و ﻚﭼﻮﻛ ي
ﻣ ﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد دراد ﻂﺳﻮﺘ ن
ﺎﻫ
ﺖﺧﺎـﺳﺮﻳز و رﺎﺘﺧﺎـﺳ ،ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ گرﺰﺑ ي ﻲـﻣ
ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺖﻳﺎﻬﻧرد و ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎﻫزﺎـﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻪـﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ رد ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
ﻛﺮﺷ زا عﻮﻧ ﻦﻳا رد ﺶﻧاد ﺖ
ﻲﻣ ﺎﻫ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ،ﺪـﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺖـﻳﺎﻤﺣ ،يﺮـﺒﻫر و يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺪﻨﻧاﻮﺗ
،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻓ
يروﺎﻨ تﺎﻋﻼﻃا ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ و
ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺪﻧدوﺰﻓا ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .ﺪﺷ يزﺎﺳ
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺎﻫ
ﺄﺗ ﺶﻧاد دراد ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻳارﺎﻛ رد ﻲﺘﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛ )
Yeh et al, 2006
.(
رد ﺶﻫوﮋﭘ رد نﺎﻳﺮﻴﻣ ﺎﻬﺑ ﻪﻛ يﺮﮕﻳد لﺎﺳ
1384 هداد مﺎﺠﻧا ﺪﻧا
، ﺎﻳ ﺖﺳد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪـﺘﻓ
ﺪـﻧا
ﻪﻔﻟﺆﻣ يرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﻪﻛ ﺎﻫ
ﻖﻠﺧ ي ، و ﻢﻴﻬﺴﺗ رد ﺶﻧاد ﺖﺷﺎﺒﻧا ﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﺞﻨﭘ ﺢﻄﺳ
ﺎ راد هدﻮﺑ ﺪﻧا . ﺎـﻣا
ﻪﻔﻟﺆﻣ ياﺮﺑ نﻮﻣزآ ﻦﻳا ﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ي و ﺐﺴﻛ ،
هﺮﻬﺑ زا يرادﺮﺑ ﻨﻌﻣ ﺶﻧاد
ﺎ راد ﺖﺳا هدﻮﺒﻧ .
ﻲﺋﻮﻠﻧﺎﺷﻮﻳ ﻲﻧﺎﻤﺣر )
1390 (
، ﻧ سﺎﺳاﺮﺑ ﻴ زﺎ ﻪﻠﺌﺴﻣ و ﺶﻫوﮋﭘ ـﻳ ﻚ ﻘﻓﻮﻣ لﺪـﻣ ـﻴ
ﺖ ﭘ ـﻴ هدﺎ زﺎـﺳ ي
ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺣ ﻞﻣاﻮﻋ سﺎﺳاﺮﺑ ﺶﻧاد ﻴ
ﺗﺎ ﻲ ﻪﺋارا داد ﻪـﻌﻣﺎﺟ . ي رﺎـﻣآ ي ﺶﻫوﮋـﭘ
ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ ،
نﺎـﻨﻛرﺎﻛ
دﺎﺘﺳ ي رادﺮﻬﺷ ي هدﻮﺑ ناﺮﻬﺗ ،
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺮﻴﮔ زا 284 مﺎﺠﻧا ﺮﻔﻧ ﺪﺷ
ﺎﺘﻧ سﺎﺳاﺮﺑ . ﻳ
ﺞ ﺑ ﻪ زا هﺪـﻣآ ﺖـﺳد
ﺶﻫوﮋﭘ ﺺﺨﺸﻣ ﺷ ﺪ
،
ﻧﺎﻣزﺎـﺳ ﮓـﻨﻫﺮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲ
، زﻳ ﺮ ﺖﺧﺎـﺳ يروﺎـﻨﻓ تﺎـﻋﻼﻃا
ﻧﺎـﺴﻧا ﻊﺑﺎـﻨﻣ ، ﻲ
،
ﮋﺗاﺮﺘﺳا ي ﺮﺒﻫر و ي ﺗﺄ ﺛﻴ ﺮ ﻘﺘﺴﻣ ﻴ ﻢ ﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﻲ
ﺗﺄ ﺛﻴ ﺮ ﻔﻨﻣ ﻲ ﻘﻓﻮﻣ ﺮﺑ ﻴ ﺖ ﭘ ـﻴ هدﺎ زﺎـﺳ ي ﺪـﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ
.دراد ﺶﻧاد رد
ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﮕﻳد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻔﻄﺼﻣ ﻲﻨﺠﻨﻫ
رد لﺎـﺳ 1384 ﺎـﺑ ناﻮـﻨﻋ
"
ﻞـﻣاﻮﻋ ﺶـﻘﻧ
رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻲﺗﺎﻴﺣ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ
ود
و بﺎﻬـﺷ نﻮـﻳﺰﻳﻮﻠﺗ هﺪﻧزﺎـﺳ ﺖﻛﺮﺷ
ﻚﻴﻧوﺮﺘﻜﻟا مﺎﺳ
"
مﺎﺠﻧا داد ﺖﺳا ه ) ﻲﻳﺎﻔﻄﺼﻣ ﻲﻨﺠﻨﻫ
، 1384 ( و ﻚﻳ لﺎﺳ ﺪﻌﺑ
، ﻪـﻗﻼﻋ ﻲﻤﻳﺮﻛ ﺪـﻨﺑ
رد ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺸﻫوﮋﭘ
ﻲ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
"
ﻪﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮـﺑ يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ
ﺖﺑﺎﻗر ﺐﺴﻛ ﺮﻳﺬﭘ
نﺎﻣزﺎﺳرد ي ﺎﻫ
ﺗ ﺎﺑ ﺄ ﺪﻴﻛ ﺮـﺑ
رد نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يﺰـﻛﺮﻣ تﺎﺒﻌـﺷ
ﻚﻧﺎﺑ ﺎﻫ رﻮﺸﻛ ﻞﺧاد ي
"
هداد مﺎﺠﻧا هﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻧا
ﺮﺛا ﻪﻛ ﺪﻧا ﻴﻘﺘﺴﻣ
ﺮـﺑ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻢ
ﺖﺑﺎﻗر ﺮﻳﺬﭘ رد ي ﻨﻌﻣ ،ناﺮﻳا يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﺎ
راد ﺖﺳا ) ﻪﻗﻼﻋ ﻲﻤﻳﺮﻛ ﺪﻨﺑ
، 1385 (.
زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ رد ﺶﻫوﮋﭘ
ﻲﻳﺎﻫ ﻪﻛ رد لﺎﺳ 1388 ﻪﺑ ﺎﻴﻛ دواد ﻪﻠﻴﺳو ﻲﺑاﺮﻬﻣ ،يرﻮﺠﻛ
و ﻲﻧﺎﻘﻟﺎﻃ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
"
رد ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻘﻧ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ
زﺮـﺒﻟا ﻪـﻤﻴﺑ ﻲﻣﺎﻬـﺳ ﺖﻛﺮﺷ رد
نارﺪﻧزﺎﻣ بﺮﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ
"
ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻧ يروآدﺮﮔ ﺎﺑ
ﻈ تاﺮ 64 سﺎﻨﺷرﺎﻛ
، ﻪـﻄﺑار ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻪﺑ
و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺎـﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ
زا هدﺎﻔﺘـﺳا نﻮـﻣزآ
ﺎـﻫ
و نﻮـﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ يرﺎـﻣآ ي
ﻪﺘﺧادﺮﭘ نﻮﻴﺳﺮﮔر ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ .ﺪﻧا
ﺶﻫوﮋﭘ ﺴﻣ ﺮﻴﻴﻐﺘﻣ ﺶﺷ ﻲﮕﻤﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﻘﺘ
ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻞ
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﺶـﻧاد يﺮﺑرﺎﻛ ،ﺶﻧاد لﺎﻘﺘﻧا ،ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻴﮔدﺎﻳ ،ﺶﻧاد ﺐﺴﻛ ،ﺶﻧاد ﻖﻠﺧ ﻞﻣﺎﺷ
ﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﺑ ﺶﻧاد هﺮﻴﺧذ ﻨﻌﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﻪﺘﺴﺑاو
ﺎ راد ﻪﺘﺷاد ، ﺮـﺑ ﺪـﻧراﺬﮔﺮﻴﺛﺎﺗ نآ )
ﺎـﻴﻛ يرﻮﺠﻛ ،
ﻲﺑاﺮﻬﻣ ، 1388 (.
لﺪﻣ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺶﻧاد زا هدﺎﻔﺘﺳا و دﺎﺠﻳا
، دراد ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻪﻘﺑﺎﺳ نﺎﻣرﻮﺸﻛ رد ﻲﻳﺎﭘﻮﻧ و ﺪﻳﺪﺟ ﺚﺤﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺎﻣا
دراﺪﻧ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻪﻘﺑﺎﺳ نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻨﻴﻣز رد و
ﺶﻘﻧ ﺶـﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺐـﺴﻛ رد
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺰﻴﻧ
ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻫ يدﺎﻳز ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ رد هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا
.ﺖـﺳا ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا
ًﺎﻤﻠﺴﻣ ﻪﻟﻮﻘﻣ هﺪﺷدﺎﻳ ﺗ زﻮﻨﻫ و ﺖﺳﺎﭘﻮﻧ ﺰﻴﻧ ناﺮﻳا رد
هرﺎـﺑرد يدﺎـﻳز ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑﺮﺠ ي
زا هدﺎﻔﺘـﺳا
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻳا ﭻﻴﻫ ،ﺖﺴﻴﻧ ﺖﺳد رد نﺎﻣرﻮﺸﻛ رد ﺎﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻫوﮋﭘ ﻠﻣﺎﻛ ﻲ هرﺎﺑرد ﺰﻴﻧ ي هﻮﺤﻧ ي هدﺎﻔﺘﺳا
و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺶﻘﻧ
هدﺎﻴﭘ يزﺎﺳ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد
هﺪـﺸﻧ مﺎـﺠﻧا ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ
ﺖﺳا
؛ ﻪﺋارا لﺪﻣ ﻪﻛ دﺮﻛ نﺎﻴﺑ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ﻦﻳا رد هﺪﺷ
ﭘ ﺶﻫوﮋ ﻪﻟﺎﻘﻣ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ يﺎﻫ
ﻪـﻨﻴﻣز رد ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻲﻌﺳ و ﺖﺳا
مﺎﺠﻧا يﺎﻫ هﺪﺷ
ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد
ﻚﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ رد ﻮﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺎﻫزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ و
ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ .د ﺶﻫوﮋﭘ
درﻮـﻣ
راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا لﺪﻣ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﺎﻫ ﻪﺋارا ي رد هﺪـﺷ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲﻳﺎـﻫ ) ﺪـﻨﻧﺎﻣ
Desouza &
Awazu, 2006; Yeh et al, 2006 Wong, 2005;
:
APQC
( ﺖـﺳا ﻦـﻳا رد هﺪـﺷ ﻲﻌـﺳ .
ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﻫ رد ﻪﻛ يدﺎﻳز ﻞﻣاﻮﻋ زا ﻚﻳ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي هﺪﺷدﺎﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺮـﻈﻧ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،
ﺎﺼﺼﺨﺘﻣ و نﺎﮔﺮﺒﺧ ﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ن
ﺖ ﺎﻫ هﺪﺷ ﻲﻣﻮﺑ رﻮﺸﻛ ﻂﺳﻮﺘﻣ و ﻚﭼﻮﻛ ي
، د ﻚﻳ ر
را لﺪﻣ رد ﻪﻛ ﺪﻳﺪﺟ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﻨﺘﻔﮔ .دﻮﺷ هدروآ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋا
ﺖﺳا
، ﻚـﻳ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞـﻣاﻮﻋ زا يﺮـﺳ
ﻦﻳا رد هﺪﺷ ﺶﻫوﮋﭘ
ﻛﺮﺷ ﺎﺑ ﺖ ﺎﻫ هدﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ گرﺰﺑ ي ،
ﻚﻳ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ .ﺖﺳا ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺮﺳ
ﻦﻳا توﺎﻔﺗ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ مﺎﺠﻧا يﺎﻫ هﺪﺷ
ﻲﻣ ﻦـﻳا ﻪـﻛ دﺮـﻛ نﺎـﻴﺑ ﻦﻴﻨﭼ ناﻮﺗ ﺶﻫوﮋـﭘ
ﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳ
ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻚﻳ ﻪﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ ﺖﻳﺎﻤﺣ نآ زا ﺎﻫزﺎﺳﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ يﺮﺳ
ﻲﻣ ﺪﻨﻨﻛ
رد ﺮﻳﺎﺳ رد ﻲﻟو ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺎﻫ ﻪﺑ
ﺄﺗ ،ﻢﺘـﺴﻴﺳ يﺎـﺟ يﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ ﺮـﺑ ﺪـﻴﻛ
.ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
ﻪﺋارا لﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻳا ياﺮﺑ هﺪﺷ
ﺶﻫوﮋﭘ فاﺪﻫا و ﺶﻫوﮋﭘ ﻴﺿﺮﻓ ، ﻪ يﺎﻫ ﻊـﻤﺟ زا ﺲﭘ ﺮﻳز -
تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﻣ ﻮﺷ :ﺪﻧ
1 . .دراد دﻮﺟو ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻴﺑ
2 . .دراد دﻮﺟو ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﻴﺑ
3 . .دراد دﻮﺟو ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﻦﻴﺑ
4 . ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﻴﺑ .دراد دﻮﺟو ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار
5 . .دراد دﻮﺟو ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و يﺮﺒﻫر و يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻴﺑ
6 . ﺖﺧﺎﺳ ﺮﻳز ﻦﻴﺑ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ
ﻋﻼﻃا .دراد دﻮﺟو ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و ﻲﺗﺎ
ﻦﻳا فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺑ و ﺮ يا ﻴﺿﺮﻓ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪ
يﺎﻫ ﻪﺋارا
ـﺴﻣ ﻲﻣﻮـﻬﻔﻣ لﺪـﻣ ،هﺪـﺷ ﺌ
ﻪﻠ
ﻪﺑ ترﻮﺻ هدروآ ﺮﻳز ﺖﺳا هﺪﺷ
:
رادﻮﻤﻧ 1 . ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ ﺶﻫوﮋﭘ
شور ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻫوﮋﭘ
يرﺎﻣآ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﻪﻌﻣﺎﺟ درﻮﻣ يرﺎﻣآ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ ﺮﻈﻧ
، ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ ﻪـﻨﻴﻣز رد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ وIT
بﺎﺨﺘﻧا ﺰﻛاﺮﻣ .ﺖﺳا ﺶﻧاد هﺪﺷ
ياﺮﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﺠﻧا
، ناﺮﻳﺪـﻣ و ناروﺎـﺸﻣ زا و ناﺮـﻬﺗ نﺎﺘـﺳﺮﻬﺷ
و ﻚﭼﻮﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺚﻴﺣ ﻦﻳا زا .ﺪﻨﺘﺴﻫ نآ ﻂﺳﻮﺘﻣ
ﻣآ رادرﻮـﺧﺮﺑ ﻲﺑﻮـﺧ عﻮـﻨﺗ زا يرﺎ
ﻦﻳا رد نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ و نﺎﮔﺮﺒﺧ داﺪﻌﺗ ندﻮﺑ دوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .ﺖﺳا ﻛﺮـﺷ
ﺖ ﺎـﻫ
، ياﺮـﺑ ﻊـﻤﺟ يروآ
تﺎﻋﻼﻃا
، ﻪﻤﻫ ﻪﺑ ماﺪﻗا بﺎﺨﺘﻧا يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻲﺳﺮﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور .ﻢﻳدﻮﻤﻧ هﺪﺷ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ يﺮﻴﮔ
ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز 1 دﺎﻤﺘﻋا .
2 يرﺎﻜﻤﻫ .
3 زﺎﺑ ﻮﺟ .
4 ﺶﻧاد ﻢﻴﻬﺴﺗ .
ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ 1 ﻲﻳاﺮﮔﺰﻛﺮﻤﺗ .
2 ﺖﻴﻤﺳر . ﻲﻳاﺮﮔ
ﻲﻧﺎﺴﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ 1 ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ كرد .
2 ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ .
3 ﻲﻠﻐﺷ يﺎﻳاﺰﻣ رﺎﻈﺘﻧا .
4 ﺖﻟﻮﻬﺳ و ﻲﮔدﺎﺳ رﺎﻈﺘﻧا .
يﺮﺒﻫر يﮋﺗاﺮﺘﺳا 1 ﺶﻧاد يﮋﺗاﺮﺘﺳا .
2 . ﺖﺳﺎﻴﺳ شادﺎﭘ يﺎﻫ
3 ﺪﺷرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ .
ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ 1 يروآﻮﻧ .
2 ﺖﻴﻔﻴﻛ .
3 رازﺎﺑ ﻢﻬﺳ .
4 هﺪﺷ مﺎﻤﺗ ﺖﻤﻴﻗ . ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز
1 ﻪﻜﺒﺷ ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد .
ﺖﺨﺳ و راﺰﻓا
2 نﺎﻨﻛرﺎﻛ . يروﺎﻨﻓ تﺎﻋﻼﻃا
وﺎﻔﺗ ﻪﺑ ت ﺎﻫ ﻛﺮﺷ ﻦﻴﺑ دﻮﺟﻮﻣ ي ﺖ
ﺎﻫ بﺎـﺨﺘﻧا ي هﺪـﺷ
، ﻪـﻧﻮﻤﻧ يﺮـﻴﮔ ﺪﻨﭼ ﻪـﻠﺣﺮﻣ يا ﺖـﺳا كﺮـﻟآ) ،
ﻲﺑ ،ﻞﺘﺳ 1995 نﺎﻤﻫ .(
رﻮﻃ ﻪﻛ ﻪﺘﻔﮔ ﺪﺷ
، هدﺎﻴﭘ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ يزﺎـﺳ
و ﺶـﻧاد
ﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ ﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳا
لﺪـﻣ ود ﺮـﺑ ﺪـﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ و ﻲﻠﺒﻗ تﺎﻌ
"
ﺪـﻨﻤﻧاﻮﺗ يﺎﻫزﺎـﺳ ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ
ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
"
" و ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺐﺴﻛ
"
ﻲﻣﻮﺑ و بﺎﺨﺘﻧا يزﺎﺳ
لاﺆـﺳ .ﺖـﺳا هﺪـﺷ يﺎـﻫ
د ر ﺮـﻈﻧ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻳا ﺖﺴﺗ ياﺮﺑ هﺪﺷ ناﻮﻨﻋ
ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ فاﺪﻫا نﺪﺷ هدروآﺮﺑ ﺖﻬﺟ رد و
ﺮﻈﻧ
، ﺘﻌﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﺑ زا
هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ﺖﻤـﺴﻗ ﺮـﻫ رد ﻪﻛ ﻲﻠﺒﻗ ﺮﺒ
ـﺑ .ﺖـﺳا هﺪـﺷ بﺎـﺨﺘﻧا ، ﻪ
ﺰـﺟ
لاﺆﺳ يﺎﻫ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻛ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ياﺪﺘﺑا ﺦﺳﺎﭘ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻪﺑ
لاﺆـﺳ ﻪـﻴﻘﺑ رد ﺖـﺳا هﺪﻨﻫد ﺎـﻫ
ـﺑ ياﺮ
هزاﺪﻧا شور ﻖﺒﻃ ،ﻲﻔﻴﻛ تﺎﻋﻼﻃا يﺮﻴﮔ
"
تﺮـﻜﻴﻟ
"
ﺦـﺳﺎﭘ
هﺪـﺷ ﻞﻳﺪـﺒﺗ ﻲـﻤﻛ ﻞﻜـﺷ ﻪـﺑ ﺎـﻫ .ﺪـﻧا
درﻮﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳا
ﺶﻫوﮋﭘ ﺮﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺎﻫ
ﺖـﺳا دراﺪﻧﺎﺘـﺳا ي زا نﻮـﭼ ﻲـﻟو
نادﺮﮔﺮﺑ ﻲﺳرﺎﻓ هدﺎﻔﺘﺳا نآ ﺮﻛ
دﻮﺑ زﺎﻴﻧ ﻢﻳد ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ نآ ﻲﻳﺎـﻳﺎﭘ و ﻲـﻳاور ﻪﻛ
ﻮـﺷ
ﻴـﻴﻌﺗ ياﺮـﺑ .د ﻦ
نﻮﻣزآ اﺪﺘﺑا ،ﻲﻳاور رد ﻲﺗﺎﻣﺪﻘﻣ
ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ درﻮﻣ ﻦﻳﺪﺑ .ﺪﻣآ ﻞﻤﻋ
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رﻮﻈﻨﻣ رﺎـﻴﺘﺧا رد ﻪـﻴﻟوا
ﺶﺷ ﺪﻴﺗﺎﺳا زا ﺮﻔﻧ نﺎﮔﺮﺒﺧ و
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد رازﺎﺑ
ﻊـﻤﺟ زا ﺲـﭘ .ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ -
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ يروآ ﺎﻫ
ﺳ ، لاﺆ يﺎﻫ ﺮﻴﻏ و ﻢﻬﺒﻣ
ـﺳ زا ﻪﺘـﺳد نآ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻂﺒﺗﺮﻣ لاﺆ
ﻲﻳﺎـﻫ ﻞـﺑﺎﻗ ﻪـﻛ
ﻳو ،ﺪﻧدﻮﺑ حﻼﺻا ﺶﻳاﺮ
يﺪﻌﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رد و دﺪﺠﻣ ياﺮﺑ
ـﺳ و ﺪﺷ رﻮﻈﻨﻣ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ لاﺆ
يﺎـﻫ
ﻲﺑ ٌﻼﻣﺎﻛ فﺬﺣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا طﺎﺒﺗرا ﺷ
ﺎﻳ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا راﺰﺑا ﻲﻧورد ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ .ﺪ
نﻮﻣزآ ﺎﻫ ﻳ ﻲ هزاﺪﻧا ار ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﺼﻴﺼﺧ ﻪﻛ ﻲﻣ يﺮﻴﮔ
ﺪﻨﻨﻛ
، هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎﻔﻟآ ﺐﻳﺮﺿ زا
ﻊﻳزﻮﺗ ﺎﺑ و ﺖﺳا 25
ﭘ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮ ﺑ
ﻪ ﺶﻴـﭘ ترﻮﺻ نﻮـﻣزآ
زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ خﺎـﺒﻧوﺮﻛ يﺎـﻔﻟآ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ و
مﺮﻧ راﺰﻓا
SPSS
لوا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳﺎﻳﺎﭘ 76
/ 0 ﺑ ﻪ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻛ ﺪﻣآ ﺖﺳد لﻮﺒﻗ
ﺖﺳا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ ي ﺶﻫوﮋﭘ
ﺶﻳﺎﻤﻴﭘ ﻲﻔﻴﺻﻮﺗ رﺎﻣآ
ﻦﻴﺑ زا دﻮﻧ ﻪﺘﺳاﻮﺧ نﺎﻣز تﺪﻣ رد هﺪﺷ ﻊﻳزﻮﺗ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ،هﺪﺷ
62 .ﺪﺷ ﺖﻓﺎﻳرد و ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺎﻬﻧآ زا دﺪﻋ
لوﺪﺟ رد هرﺎﻤﺷ
) 1
،(
تﺎﻋﻼﻃا
ـﺑ ﻚـﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎـﻋﻼﻃا ﻲـﻨﻌﻳ ﻪﻣﺎﻨـﺸﺳﺮﭘ ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﺶﺨﺑ ﻪ
رﻮـﻃ
.ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ ﻪﺻﻼﺧ
لوﺪﺟ 1 . ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﻚﻴﻓاﺮﮔﻮﻣد تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺻﻼﺧ ﺎﻫ
ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﺳ
لﺎﺳ) ( ﺖﻴﺴﻨﺟ ﻪﻴﻟﺎﻋ تﻼﻴﺼﺤﺗ
(لﺎﺳ) رﺎﻛ ﻪﻘﺑﺎﺳ
لﺎﺳ) ( ﺪﻣ ﺎﺑ رﺎﻛ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺖﻳﺮﻳ
(هﺎﻣ) ﺶﻧاد
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 45 68 دﺮﻣ % 25 / 4 5
/ 10 36
ياﺮﺑ هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺎﻫ
ﻊﻤﺟ ي يروآ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا هﺪﺷ ﺎﻫ
، ﻦﻳا رد ﺶﻫوﮋﭘ تﺎـﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ شور زا
1ﻲﺋﺰﺟ ءﺰﺟ ﻦﻴﻤﺨﺗ نﺎﻜﻣا شور ﻦﻳا .ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ
2ءﺰﺟ ﻢﻫاﺮـﻓ لﺪـﻣ رد ار ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ تاﺮﺛا
ﻲﻣ ﻛ ار ﺖﻳدوﺪﺤﻣ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺪﻨ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ درﻮﻣرد
ﻊـﻳزﻮﺗ هﻮـﺤﻧ و يﺮـﻴﮔ هزاﺪـﻧا سﺎﻴﻘﻣ ،
هﺪﻧﺎﻤﻴﻗﺎﺑ ﺎﻫ اراد ﺖﺳا )
Chung Hung et al, 2005
( ﻪﺑ . رﻮﻃ ﻲﻠﻛ
، ﻲـﺋﺰﺟ تﺎـﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪـﺣ شور
لﺪﻣ رد ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻂﺑاور ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ هداد .دراد هﺪﻴﭽﻴﭘ يﺎﻫ
ﺎﻫ يروآدﺮﮔ ي ﻂـﺳﻮﺗ هﺪـﺷ
مﺮﻧ ﻚﻤﻛ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ هﮋﻳو راﺰﻓا
ﻪﻛ يا ﻪﺑ ﻲـﺣاﺮﻃ ﻲـﺋﺰﺟ تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻞﻗاﺪﺣ شور ياﺮﺑ صﺎﺧ رﻮﻃ
) هﺪﺷ
PLS Graph
،(
ﻞﻴﻠﺤﺗ هﺪﺷ .ﺖﺳا
ﻪﻴﺿﺮﻓ و لﺪﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﻫ
رد رادﻮﻤﻧ هرﺎﻤﺷ ) 2 ( مﺮﻧ زا ﻪﻛ راﺰﻓا
PLS Graph
ﺴﻣ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ لﺪﻣ سﺎﺳاﺮﺑ و ﺌ
ﺑ ﻪﻠ ﻪ هﺪـﻣآ ﺖـﺳد
ﺖﺳا
، اﺮﺿ ﻳ اﺮﺿ نﺎﻤﻫ ﺎﻳ ﺮﻴﺴﻣ ﺐ ﻳ
.ﺖﺳا هﺪﻣآ نﻮﻴﺳﺮﮔر دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺐ
رادﻮﻤﻧ 2 . مﺮﻧ ﻲﺟوﺮﺧ راﺰﻓا
PLS Graph
ﺑ زا ﺲﭘ ﻪ
نﺎـﺸﻧ ﻪـﻛ ﺮﻴـﺴﻣ ﺐﻳاﺮـﺿ نﺪـﻣآ ﺖﺳد ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲﻟﺎـﻤﺘﺣا ناﺰـﻴﻣ هﺪـﻨﻫد
زا ماﺪـﻛﺮﻫ
ﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﺎﻫزﺎﺳ هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ﺖﺳا ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يزﺎﺳ
، ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺮﮕﻳد رﺎﺑ ﺎـﻫ
ي ﺶﻫوﮋـﭘ ﻲـﺳرﺮﺑ
ﻲﻣ ﻴﻨﻛ .ﻢ ﻢﺠﻨﭘ ﺎﺗ لوا ﻪﻴﺿﺮﻓ ﻊﺟار
ﻪﺑ ﻪﻄﺑار عﻮﻧ ي
ا ﻊﺑﺎﻨﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺎﺘﺧﺎـﺳ ،ﮓﻨﻫﺮﻓ ،ﻲﻧﺎﺴﻧ
،ﻲﻧﺎﻣزﺎـﺳ ر
ﺮﻳز ،يﺮﺒﻫرو يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﺑ و يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﺖﺧﺎﺳ
ﻪ ﺖـﺒﺜﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ .ﺖﺳا ﺶﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
1. Partial Least Square (PLS) 2. Component-based approach
