هرهب یداصتقا یبایزرا ییوراد ناهایگ زا یرادرب
عتارم یلع
دابآ ،یریسوم
گنرهوک یرایتخب
ماهلا ❖
؛یمیخف
ب دیا ش ه دیا دمر ،یعی طشدبا ه و هدتی کدقیقیق ت زا ب ،یعی طشدبا م ش ب تیشهوژ دایداتسا داودتس
بکدقیقیق
شوواآ ه جاهزق و هدی . ازاا بیز زمش ب
یدمتعم داوج ❖
؛ *
ب کدقیقیق قتتتسسا بطقزا کدقیقیق م ش ب تیشهوژ دیتینای ب وتی طقازا ه دش
داودتس بکدقیقیق شوواآ ه اهزق ج
ب و هدی ازمق
ازاا ب .
یلق بنیز ❖ ؛روپ
دبتش د م ش
کدقیقیق ب دیا ش ه دیا دمر ،یعی طشدبا ه و هدتی کدقیقیق ت زا ب ،یعی طشدبا داودتس
بکدقیقیق
شوواآ ه جاهزق و هدی ازاا بیز زمش ب .
تزع ❖
؛ینامیلس هلا
ه دیا دمر ایتی شآ ه ،یعی طشدبا ه ایا بطقزا ه ایا دبش د یز زمش ب دیا ش
ازاا ب .
مهش زااههش ❖
؛ینیدلا تیشهوژ شزا ب
ب دیا ش ه دیا دمر ،یعی طشدبا ه و هدتی کدقیقیق ت زا داودتس
بکدقیقیق شوواآ
ه جاهزق
ب و هدی ازاا بیز زمش
.
هدیکچ هرهب یداصتقا يبايزرا و ييوراد ناهايگ تخانش
زا یرادرب اهنآ يساسا تاموزلم زا يکي ، حرط هيهت
یاه یرادعترم هروظنمدنچ تسا
. شهوژپ
رررضاح ، اب فده دروآرب خاررش هرهب یداررصتقا یاه ييوراد ناهايگ زا یرادرب
دروم هدادتررسا رم رد ا يلع يقلايي عت یريررسوم دابآ
و ، رد عقا
گنرهوک یرايتخب ، روظنم ميا یارب .دررش ماجنا ،
اررس رد یاه 1397 ات 1399 ، هنو ن م ررض هزادنا و يهايگ شررشوپ زا یرادرب
رادقم یريگ
ديلوت هدادتررسا دروم مادنا و ييوراد ناهايگ
هنوگ هفولع رادقم ،ماد یارچ دروم یاه
خاررش یاه هب ه وت اب یداررصتقا هداد
یاه ع یروآ
هدررش ، دررش ه ررساحم .
هرهب لاخان دمآرد ،جياتن هب ه وت اب ريررسوم م ماررش ييوراد ناهايگ زا یرادرب
Allium hirtifolium
) ، رررس مب
Allium jesdianum
يهوک هرت ،)
Allium ampeloprasu
) ، هنوپ
Mentha longifolia
) و يياند مشيوآ
Thymus daenensis
) ، هرود کي رد
،ترشادرب 463974 / 116 نويليم اير راتکه رد ، هنيزه رررک زا پ هک درش دروآرب هرهب ناهنپ و راکرشآ یاه
تنار ،یرادرب
زا رلاح یدارصتقا
،ييوراد ناهاريگ شورف 054342
/ 40 نويليم اير رارتکه رد ارررس رد هب
ترررسد حم زا هقطنم عتارم زا راتکه ره راظتنا دروم شزرا .دمآ
هرهب یرادرب ييوراد ناهايگ زين
يزنت رن متفرگ رظن رد اب 4
/ 5 رد درلرد هامرويرهرش 1399
، 714547 / 7 نويليم اير حم زا و راتکه رد
هفولع ماد یارچ دروم ،
130050 / 1 نويليم اير درش دروآرب راتکه رد
راظتنا دروم شزرا ک زا ييوراد ناهايگ هرس هک
، رلاح 87 درلرد
ترسا . ا مينچ ه رس ااترش هنلاا هرهب ييوراد ناهايگ زا یرادرب ،
رد هدودحم 300 ييوراد ناهايگ شنکارپ یراتکه ردن هرس ،
ارس رد ، ه رساحم
دش . رد عو جم ، هرهب یرادرب کيژولوکا ولا رب ينت م ييوراد ناهايگ زا
، يم .دنک اديا يلحم ااتشا و داصتقا رد ي هم شقن دناوت
ناگژاو دیلک :
ا ،یداصتقا دوس ، لاخ دمآرد ،عترم راظتنا دروم شزر ييوراد ناهايگ
، هدادتسا دنچ هروظنم .
: وئرم هدنريون * سا ت هرا ش
: 09143477875 Email: motamedi@rifr-ac.ir
:بیوصت خیرات 07
/ 07 / 1400
ص 35 6 - 621
1 . همدقم
هک تررسا ميا ر نايب ،عتارم تيريدم هچخيرات يررسررب حرط یاره یرادرعترم
هرب يتيريدرم هرنيزگ ميرتهب ناونع
ارس زا ،عتارم 1367
، زاغآ هدرش هب ات و زورما
، یاراد زارف و
یاهدورف
هدوب يدلتخم .ترررسا
هب یروط هک کي هب کيدزن
يم ههد حرط یار ا و ريورررصت ،هيهت دنور هک دورررش یاه
یرادعترم
، ياررش ميا همادا ترسا يهيدب .ترسا هدرش دنک
حرط یراررگاو تدرم هرکنيا هرب هر وت ارب یاره
یرادرعترم
رد
رورشک عتارم مطرس رترشيب ور ،
هب ما تا ترسا اي و هب يلد
تدرم شهارک دادرارق
حرط زا دريدر یاره 30
هرب ارررس 10
يم ما تا فررش رد ارس ،تيکلام ساررحا مدع ر رس مدرشاب
هرهب تريبارر ،يلارررش ترينما و یرادرب
رد هرجيتن شهارک
هرهب تکراررشم یاراد عتارم تيريدم رد نارادرب
حرط هدررش
و عم ،اترسار ميا رد .ترسا
ًلا ميا رس وئ ا يم حرطم هک دورش
ر وت ارب هرب ه دريککرت رد عترم زا ييارچ هداردترررسا رب داريز
حرط یاه یرادعترم يم هنو چ ،
عتارم رب هدراو راشف زا ناوت
ي هم ماگ و ترساک رد
ته دن ناوت و هافر شيازفا یزارس
نارادرعترم ،
هرهب عماو تريبارر و يفرع رادرب
رارررش
یرادعترم تشادرب ،
؟ 25]
.[
يياجنآزا ا هک ترريرسوک یاه
هب يعونتم تامدخ يعترم
يم ه ارا یرررشب عماو دنهد
، هب ديا ن اهنآ هاگديد زا ًافرررل
ر يد دريارب هرکلب ،درک هر وت ماد یارچ و هرفولع دريلوت ه ن زا هدادترسا یاه اهنآ
دروم زين .دريگ رارق ه وت
مياربانب
،
دررنچ هدارردترررسا
هررب هررک عتارم زا هروظنم زا يکي ناونع
شلاچ يپ ميون یاه ش
هرهب یور هدر مان عترم نارادرب
هدرش ،
يم هب دناوت قحت و قررساپ یارب يررساررسا راکهار کي ناونع
س رد حرطم دراوم وئ
قوف ا ، دوش هتفرگ رظن رد 5]
.[
دريککرت رب زا هداردترررسا هر ن ييوراد نارهاريگ
هرررريارقم و
خارررش هرهب یدارررصتقا یاره
رد ييوراد نارهاريگ زا یرادرب
ارب هرررريارقم حرط رد عترم زا هداردترررسا و عم هر ن
یاره
یرادررعترم
ماد یارچ یارب هررفولع درريلوت هررک يلها یارره
يم يم ،)دررشاب یو خررساپ دناوت
ررس وئ ا زين و قوف رد حرطم
ررس وئ تلاا ر يد مهک دررشاب
هرهب رد ييوراد ناهايگ زا یرادرب
،ماد یراده ن یارب عترم هفولع زا ييارچ هدادترسا اب هررياقم هرهب یاهراوناخ دمآرد زا ي هرس هچ
يم مارش ار رادرب دورش
؟
،هررکنيا و زا راررتکه ره راررظتنا دروم شزرا هررب هرر وت اررب
هار رررشيور يعترم یاره
ارحلزا هرهب و ييوراد نارهاريگ یرادرب
ديلوت مينچ ه ماد یارچ یارب هفولع
م ناکم و ررررسانم یاه
ناکم هچ ماش ،یداصتقا شزرا یاراد يم يياه
دنشاب 25]
.[
رس وئ تلاا ،روکرم هب ناونع یرايررب يلرلا نايب و هلئررم
شهوژپ زا هرهب ارب ترم یاره
ييوراد نارهاريگ زا یرادرب
ترسا . اترسار ميا رد
، شرازگ هدرش شقن ،ييوراد ناهايگ هک
تيريدم هعرسوت و تتادح و يلحم مدرم دارصتقا رد ي هم تررريررسوکا دنراد يعي ط یاه
و هب هطررساو شقن اهنآ رد
هدرش ر رس ،راوناخ ترشيعم تيا ح هب
ناونع اررم زا يکي
هياپ هرلرع رادياپ تيريدم رد یا دنرشاب حرطم يعي ط یاه
20]
، 32 ، 35 ، 38 . [
مينچ ه رب
تلاوصحم شقن و تي ها
يعرف
، شاعم ميمکت و دارررصتقا رد هب هتررررباو یاهراوناخ
هفولع ديلوت هب یداررصتقا ي ترررباو شهاک ته ،عترم
،
ديککت هدرش يم شرازگ و دورش
م ماوع یرار نوناق
ميحرلان
نامزارس يهد هرلرع یاه و يل ن يفاک علاطا مدع ،يعترم
دو ن ،تلاورصحم زا هدادترسا ي نو چ زا ناکما مدع و رازاب
تاردارل
، و يعرف تلاورصحم هب ه وت مدع يلرلا ماوع زا
هعرسوت اهنآ يم درشاب 14]
. [
شرازگ ،عورضوم ميا دي ات رد
يم دورررش هرک يعرف تلاورررصحم
، مييعت رد ي هم شقن
هرهب یاهراوناخ ترشيعم هقطنم رد رادرب
ه ين کرشخ اقيرفآ
يم نايب و دنراد ،روکرم تاديلوت ددرگ
39 رد دمآرد زا درل
يم ريکرررشت ار ريقف یارهراونارخ درنهد
م هريرررلوت مياربارنب
يم هرلرع هعرسوت و تتادح هب دياب هک دورش و يل ن یاه
هرهب يهدناماررس اب و تخادرپ يعترم تلاوررصحم زا یرادرب
هرهب دعترررم طانم مييعت و يعرف تلاوررصحم زا یرادرب
شورف زا ررررلاررح دررمآرد يبارريزرا مينچ ه و يعرف لاورررصحم يمارگ ،روکررم ت
رثؤم رد رقف نازيم شهارک رد
ترررشادرب هرقطنم
21]
.[
رد ميا ار ترا يباريزرا ارب ، د
درمآر
رب و عترم هرفولع دريلوت زا ررررلارح شيررررس یاره
Eremurus olgae
) عتارم رد ها نازخ
وکام
، شرازگ درررش
هک رب ترشادرب زا هلرلاح یدارصتقا دورس شيررس یاه
رصف يط رد راوناخ ره یارب هرهب
،یرادرب 15 اير نويليم
هلررلاح یداررصتقا تنار و اررس رد
5 / 262 رد اير رازه
دررش دروآرب اررس رد راتکه دروم شزرا ،ساررسا ميا رب.
تررررشادرب رحم زا هرقطنم عتارم زا رارتکه ره رارظتنا لاورررصحم ت
ار يعرف 670
هرفولع رحم زا و ارير رازه
یدريلوت دارعم ار 5
/ 10 رارتکه رد ارير نويليم ،
دروآرب
درندرک 17]
. [
يباريزرا ارب مينچ ه د
زا ررررلارح درمآر
هرهب ميريرش هرشير یرادرب نايب
Glycyrrhiza glabra
رد )
هعلق هزات عتارم
يلا ررش ناررسارخ
، شرازگ هک دررش دمآرد
،عترم هفولع تررشادرب حم زا يياتررسور راوناخ ره لاخ 5 / 28 اير نويليم ترشادرب حم زا و
ميريرش هرشير نايب
،
85 / 2 نويليم اير يم ارس رد درشاب
هک هب ريترت ، 55 و 6
رد ار راوناخ هنلااررس دمآرد زا دررلرد رب
يم دريگ م ررض .
ترررشادرب حم زا رررلاح یدارررصتقا تنار هکنيا ،هفولع
5 / 541 تررشادرب حم زا و راتکه رد اررس رد اير رازه
هرشير ميريرش یاه ،نايب
8 راتکه رد ارس رد اير نويليم
ديدرگ شرازگ
37]
. [
،اترسار ميا رد ه رساحم اب
دروم شزرا
يبرغ ناجيابراآ هدقن یارررسانراو عتارم راظتنا زا
رظن ديلوت
يعرف وررصحم و هفولع
ريررسوم
Allium hirtifolium
) ،
دريدرگ ناريب هرک
عتارم زا رارتکه ره رارظتنا دروم شزرا
يزنت رن متفرگ رظن رد اب ريررسوم ديلوت حم زا هقطنم ارس رد درلرد هرس 1393
، 23639000
اير و راتکه رد
،یديلوت هفولع حم زا 980000
اير راتکه رد تررسا
هب .
ت مي ه رريتر
، حم زا هقطنم عتارم رارظتنا دروم ک شزرا
،هرفولع دريلوت و ريرررسوم دريلوت لارب
رب 24619000
ارير
دروآرب درش ،عترم راظتنا دروم شزرا ک زا ريرسوم هرس هک
96 تسا دلرد 28]
.[
يررسررب یاه ماجنا هدررش صوررصخ رد یداررصتقا شزرا
،هفولع ديلوت حم زا عتارم یديلوت یاهدرکراک و شيرررس
يبرغ ناجيابراآ ترشدلپ عتارم رد نلا ند چراق
، داد نارشن
ريم هرک نلا ند چرارق هرنازور لارخارن درمآرد مي نا
، رد ارررس
1397
، 649 رد عو جم و ارير رازه آ
هرنلاارررس لارخارن درم
هرهب رک یارب نارادرب
، 938053
يم ارير رازه .درررشارب
رد
ميا ا ترا
، هنيزه رررک زا پ ترشادرب هرود کي رد یاه
تررشادرب راکررشآ
یارب هنازور لاخ دمآرد ،) قن و ح هرهب رک
نارادرب
، هرب 316703
دريرررسر ارير رازه .
رب ميا
ساررسا ، نلا ند تررشادرب زا ررلاح یداررصتقا تنار
، 316
رد اير رازه
ررس رد راتکه ا
، .ديدرگ ه ررساحم مينچ ه
اراترررشا نازيم هدرررشدارجيا
هرهب رحم زا چرارق زا یرادرب
نلا ند
، 18 اررس رد ردن ،عوررضوم ميا رب و دررش شرازگ
دريککرت هرک درررش زا يعيرررسو شخب دريلوت ارب هرقطنم عتارم
تلاورصحم
،يعرف رد رد ي هم شقن آ
هقطنم یاهراوناخ دم
دراد 15]
.[
یدارررصتقا شزرا دروآرب هرهب
رررل زا یرادرب
عتارم رد عتارم هفولع زا رلاح دمآرد اب هررياقم رد اريتک يقلايي برغ ناهدرلا ، رررررره لاخ دمآرد هک داد نارشن
هفولع ترشادرب حم زا يياترسور راوناخ
، 106 اير نويليم
ارس رد ،اريتک ترشادرب حم زا و
78 / 11 رد اير نويليم
هرک ترررسا ارررس هرب
رريترت ، 76 و 5 / 8 درمآرد زا درررلرد
راوناخ اه هرهب ی رادرب ار يم مارش .دورش
رد ،هطبار ميا هرهب
هرنارکلارم هرهب زا رررلارح یرادرب
هرفولع ،اريتک و هرب رريترت ،
46 / 5 و 65 / 2 .درررش دروآرب ارررس رد ارير دراريليم جيارتن
ه رساحم اب ترم هنلاارس ااترشا
زين نارشن هک داد هرس
یارب هقطنم رد ااترشا هرهب
زا یرادرب اريتک و هفولع
، 120
و 68 ردن رررس هک ترررسا ه
م اريتک يعرف ورررصح
، ک زا
ااترشا رلاح 4 / 64 درلرد ترسا 31]
م[
يبايزرا ،مياربانب
هرهب يکيژولوکا و یدارررصتقا ييوراد نارهاريگ زا یرادرب
و
هفولع ديلوت
، هوژپ زا یرايررب يلرلا فده يتررياب ش
یاه
ارب ترم یرادرعترم
ترکرارررشم و شزومآ ارب ارت دريگ رارق
وب عماو هرهب هرناورپ رودرررل و يم
درنچ یرادرب
زا هروظنم
ندرک یدارصتقا فده هب ،عترم یرادعترم
.ديرسر ، مي ه رب
ررررضارح شهوژپ ،سارررسا ارب
فدره و یدارررصتقا يباريزرا
هرهب يکيژولوکا يلع عتارم ييوراد نارهاريگ زا یرادرب
داربآ
یريسوم گنرهوک
، دش ماجنا .
2 . شور و داوم اه
2.1 . یفرعم هقطنم دروم هعلاطم
هدودحم مرضاح شهوژپ ماجنا یارب يلع عتارم زا یا
دابآ
يفرع ناماررس مان هب یريررسوم
روررشناد يرررنت رد عقاو
،یراريتخب گرنرهوک دروم
يرررسررب
هدودرحم .ترفرگ رارق
،روکررم زا رظن و يرررضارا درحاو ،،ارخ ،يفارگوپوت ، يلقا
يناتررهوک عتارم زا يعيرسو مطرس فرعم ،يهايگ شرشوپ ،نآ جيارتن هرک ترررسا هرقطنم ربارق
ي عت هار رررشيور هرب یاره
تسا هباشم .
عتارم دروم شهوژپ تحاررم اب 525
تيعقوم اب ،راتکه
ييايفارا 52
º31
´ات º3153 و يلا ررش ضرع 21´
º51
´ات º5123 وط يقرررش رد ، يعادترا هنماد 3100
- 2350 دراد شنکارپ ،رتم
کرش 1 .) هقطنم رلاغ ريرش ،
60 - 30
درلرد يم درشاب و ته ،نآ يلا رش .ترسا يگدنراب رسوتم
هنلااررس دنلب تدم هقطنم ، 678 يليم رتم و یامد ررسوتم
هنلاارس ،نآ 4 / 9 ارس ه رد يتن
يم دارگ درشاب . ترسا اب هب دان
هرق ط یدرنب گ ي يلقا هرقطنم يلقا ،مرررسو
، بوطرم يليخ
يم دررسارف درشاب
هک ناترربات یاراد و کنخ و دتعم یاه
ناتررمز دررس يليخ یاه يم
درشاب ف و ناتررمز رص
، هديرشوپ
يم نادن خي و فرب زا دشاب
19]
.[
لکش 1 . ييايفارغج تيعقوم رم
ا عت يلع دابآ يريسوم گنرهوک
2.2 . شور یسررب
2.2.1 . هزادهنا یریگ یهاهیگ یهههشوپ
و دروآرب
ییوراد ناهایگ دیلوت عتارم دروم يرررسررب ،
تارعلارطم ساريقم رد
ييار ا
1:25000
یاراد ،یرهارت دو ن یارن م رب و ريت کري
يرهارريرگ اررب ماررن
Astragalus brachycalyx- Daphne
mucronata-Cirsium bracteosum
يرم .دررررشاررب
یاررب
هزادنا ،روکرم يهايگ يت خاد رد ،يهايگ شررشوپ یريگ
هررس هدوت دررش هتفرگ رظن رد فرعم زا پ و
ندرک هدايپ
هنو ن هک ررش یرادرب
شررشوپ یاهروتکاف تررشادرب ته ،يهايگ
رد ره هدوت فرعم
، 30 تلاپ ود يعبرمرتم
اب هللاف
10 هررس دادتما رد ر يد ه زا رتم تکرررنارت
100 یرتم ،
رقتررم درش . رد عو جم ، 90 ود تلاپ رتم
يعبرم دادتما رد
9 ترکررررنارت 100
.درررش هدرب رارکب یرتم ميب رررلاوف
تکرررنارت زين اه
50 رتم .دررش هتفرگ رظن رد زا کي ره رد
تلاپ اه ، هياپ دادعت و ي ات ششوپ دلرد ادتبا یاه
،يهايگ
هزادرنا زا پ و دريدرگ ترررشادداري هرررصخارررش یريگ
یاره
ميهايگ شرررشوپ یراتخارررس رادقم
ديلوت هنوگ هفولع یاه
مادرنا دريلوت رادرقم و ماد یارچ دروم یاره
هداردترررسادروم
هنو ن شور هب ،ييوراد ناهايگ ، عاررضم یريگ
رب ررررح
راررترکه رد مرگورلريک دروآرب ،
درريدرگ و درريلوت عو جم زا
سلاک اره ی شوخ يکاروخ ررررررحرب عترم رک دريلوت م
.دريدرگ دروآرب رارتکه رد مرگوليک درح ررياررررض ار عا ارب
هرهب دررررلرد و هار رررشيور زارجم یرادرب يکاروخرررشوخ
سلاک سلاک زا کري ره هرفولع رادرقم رد يهاريگ یاره یاره
هرفولع رادرقم ،يهاريگ ربارق
ترررشادرب
عترم دروم شهوژپ ،
هفولع ت ررن زا و ديدرگ ه رساحم باق
ترشادرب هب
هفولع
،يهايگ يت ي ترررياررش ، ک زا
رظن مييعت ،هفولع ديلوت
.درش رد ميا ا ترا هفولع ت ررن هچنانچ ، باق
ترشادرب ره
يت زا شيب ،نآ ک ديلوت هب يهايگ 40
،درررشاب درررلرد
نآ ي ترررياررش زا
رظن بولطم ،هفولع ديلوت ميا رگا م)S1
ميب ت ررن 40
- 30 رسوتم ،نآ ي ترريارش ،درشاب درلرد
ميب ،روکررم تر ررررن رگا م)S2
30 - 20 ،درررشارب درررلرد
ک ،نآ ي تررررياررررش هرفولع رادرقم ،هرچنارنچ و )S3
باق ترشادرب زا رت ک ،يهايگ يت ره 20
ک ديلوت درلرد
مدرشاب نآ هترريارش ريغ
)N
زا رظن يم هفولع ديلوت درشاب
1،3،4،26]
.[
عتارم یارچ تريفرت يرررسرربدروم
رادرقم هرب هر وت ارب ،
هرفولع ربارق ترررشادرب
رادرقم ندو ن ارحل و
7 / 1 مرگوليک
هرب ،کرررشخ هرفولع یرل داژن درندرررسوگ هرنازور زارين ناونع
نزو مي ناريم ارب هرقطنم عتارم رد هدرننک ارچ یراريتخب 50
تدم یارب ،مرگوليک 120
دش ه ساحم زور 10،2]
.[
یارهرازارب هرب هرع ارم و ينادريم شيار يپ هرب هر وت ارب هنوگ يما ت زا هک درش خرشم ،يلحم دو وم ييوراد یاه
رم يهاريگ رريکرت رد عتا
دروم شهوژپ هرب ، يفرع ترورررل
هرهب ،دمآرد رررک و شورف ته ي ن یرادرب
اهنت و دورش
هرهب ريررسوم زا یرادرب
Allium hirtifolium
مب ،) رررس
Allium jesdianum
هررررت ،)
يرررهورررک
Allium
ampeloprasu
سولک ،)
Kelussia odoratissima
هرنوپ ،)
Mentha longifolia
مررررشيوآ و ) يررياررند
Thymus
daenensis
کرش ترسا جيار ،)
2 ديلوت دروآرب ته ارل .)
قف ،ييوراد نارهاريگ مادرنا دريلوت رادرقم
هداردترررسادروم
هرنوگ درم روکررم یاره
.ترفرگ رارق رظن ،صورررصخ ميا رد
هدغ یاه رب ، رس مب و يهوک هرت ،ريسوم ينيمزريز یاه
هرس ز رس ات هلارسراهچ
هخارشررس و سولک گ یاه
مرشيوآ راد
هرنوپ و ييارند
، يلحم رازارب رد دريرخ
و شورف يم دورررش .
مياربارنب دريلوت دروآرب رد
دريلوت رادرقم ارهنت ،ييوراد نارهاريگ
مادرنا ،هريارپ ره رد روکررم یاره درم
رظن .ترفرگ رارق يعي ط
هنوگ درررشر هلحرم ندو ن ناررررکي هب ه وت اب ترررسا و اه
ندوب تواردتم مينچ ه
مادرنا دروم هداردترررسا
رد هرنوگره ،
هزادرنا دريلوت یريگ
، مارجنا شيور رررصف لتخم رحارم رد
.دررش مزلا روکرم عترم هک تررسا رکا هب
، رورب و هدوب قرق
ريرررسوم و سولک
تره يعي ط عبارنم هرادا ترارظن ارب
هرهب یرادرب نارادعترم
، يياجنآ زا و تررسا هدررش یراک هپک
هياپ یاه سولک
، رد ارس یاه ماجنا ،شهوژپ مرس هب زونه
رررسانم هرهب
یرادرب دندوب هديررسرن م
زا ديلوت ميا هنوگ رد
تار رررسارحم
، فررررل رظن .درررش مينچ ه
درح ررکادرح
هرهب زارجم یرادرب ييوراد نارهاريگ
ارب هريکت رب رررصن هريرظن
ياررش ميرتهب رد ،ترشادرب رصن و ترشاد زا
رظن تيعرضو
،شيارسرف هب ،اخ تيرساررح مدع و عترم شيارگ و یارب
ه ين طانم کرشخ
، عترم ياررش هب ه وت اب دروم
هعلاطم ،
40 دلرد هتفرگ رظن رد دش
6]
.[
2.2.2 . صخاش هاساحم یداصتقا یاه
ییوراد ناهایگ تمیق دروآرب هفولع و
هرب ،ييوراد نارهاريگ تر يق نآ هرلدار م ريلد
ارب ،رازارب رد
يلحم رازاب رد اهنآ ت يق مي نايم هب دانتررسا
، .دررش دروآرب
هرب زين یدريلوت هرفولع تر يق ارب يعترم هرفولع هرکنيا ريلد
زا ،ييارغ شزرا و يکاروخررشوخ سلاک ،هنوگ عون هب ه وت
يم م هان یلااک کي یداررصتقا رظن رازاب کي رد و دررشاب
نامزاررس ي ن هلدا م هتفاي دوررش
16]
، 23 ،[
هنيزه شور زا
ميز يار
)و دارعم تر يق
و درررش دروآرب هرفولع رادرقم
ترررشادرب ربارق يگژيو هرررريارقم هرب هر وت ارب
عون ارهنآ یاره
هرب ،و ارب )يياررغ شزرا و يکاروخرررشوخ سلاک ،هرنوگ روط
ريررررض رد مي نايم 7
/ 0 داعم بررررض و TDN
ديدرگ
12]
.[
( خرس نب Allium Jesdianum ريسوم )
( Allium hirtifolium )
( يهوک هرت Allium Ampeloprasu
) ( سولک
Kelussia odoratissima )
( يياند نشيوآ Thymus daenensis
) ( هنوپ
Mentha longifolia )
لکش 2 . ريوصت هنوگ ياه عتارم ييوراد يلع
يرايتخب و لاحمراهچ ناتسا رد يريسوم دابآ
دمآرد ادن و صادخ هدن اددس صادخ
راونادخ لدحم زا
هرهب يرادرب ييوراد ناهايگ
هررنريزره ،يرنادرريرم تاررعلارطا یاررنر رم ررب دررمآرد و ارره
هرهب هفولع ديلوت و ييوراد ناهايگ زا یرادرب
، .ديدرگ دروآرب
هزادرنا زا پ ،هرطبار ميا رد و ييوراد نارهاريگ دريلوت یريگ
متفرگ رظن رد ارب معترم هرفولع دريلوت زا علاطا مينچ ه تر يق مي ناريم ارهنآ
.درررش هر رررسارحم لارخارن درمآرد ، رد
،دعب هلحرم هنيزه رررک اب
هرهب راکرشآ یاه ح یرادرب
و
) رقن و رخارن درمآرد زا )یرگرارک نارهنپ لا
د ، لارخ درمآر
هب تسد راوناخ ررحرب هدمآ
، ديدرگ دروآرب
22،7]
.[
يداددصتقا تدنار
هرهب يرادرب و ييوراد نادهاديگ زا
هفولع يصوت هنلااررس یداررصتقا دوررس هب
تررسد هدمآ کي شورف زا
دراد مان یدارصتقا تنار ،مطرس دحاو رد ورصحم
33]
[
هک
هنيزه رررک زا راکشآ یاه
ح و قن و ) )یرگراک ناهنپ
مطرس رب هلرلاح باو يررقت و لاخان دمآرد زا
، هب ترسد
يم ديآ 34]
.[
باور رد یداررصتقا تنار ه ررساحم ي نو چ
1 يلا 3
ه ارا هدش :تسا
هطبار 1 ) S
TC ER TR−
=
ER
،یدارررصتقا ترنار
S
ترحاررررم
شنکارپ هدودرحم
،)راررتکه TR
و )يتفارريرد ررک لاررخاررن دررمآرد TC
هنيزه ناهنپ و راکشآ یاه
) ک هنيزه
.تسا
هطبار 2 ) PY
Y TR=
Y
و دلوم هنوگ ورصحم ديلوت ک
PY
ورصحم ت يق
يم .دشاب هطبار 3 )
TFC TVC
TC = +
TVC
هنيزه و رياتم یاه هنيزه TFC
.تسا تباث یاه
هيشاح يبايرازاب هرهب
زا يرادرب ييوراد ناهايگ
يبايرازاب هيرررشاح ،
خارررش زا هب هم یاه
يلحت روظنم
هرهب یدارررصتقا تريبارر و ترررسا ييوراد نارهاريگ زا یرادرب
هدرخ ت يق توادت زا ترا ع هد ع و يررشورف
زا هک يررشورف
هطبار 4 ديدرگ ه ساحم
22]
. [
ا ي م ت يق فرعم ، خاش یاه
ماررش و تررسا يبايرازاب تامدخ ته رازاب ماوع يتخادرپ هتررب ،یروآرف ،ديرخ ،یدنب
ح و قن يم یرادرا نا و دورش
9]
. [
ورصحم نديرسر ات هک يتامدخ عون هب ريررض ميا هزادنا هرب فررررصم ترررسد
يم مارجنا ييارهن هدرننک هرب زين و دريگ
تدررش و نآ شورف تعرررس و وررصحم یريرپدارررف تباقر
دراد ي ترب رازاب ک يياراک و رازاب رد دو وم
22]
.[
هطبار 4 )
100
= −
r w r
p p r p
،يبايرازاب هيررشاحr Pr
هدرخ ت يق
ت يق اي يررشورف
و رازارب رد ورررصحم
Pw
هدر ع تر يق
عترم رد يرررشورف
يم .دشاب هن اس لاغتشا هرهب زا رلاح ااترشا ه رساحم ته ناهايگ یرادرب
زور ردن نازيم ،هرقطنم هرتررررگ رد ييوراد -
یارب مزلا رارک
ييوراد ناهاريگ ترررشادرب
، هب دريدم یراک یاهزور رار رررش
اس کي رد دو وم 250
)زور
، هجيتنرد و يرقت
، ااتشا ارس رد ردن رررحرب هلرلاح
هطبار يرط زا ، 5
، ه رساحم
ديدرگ 16]
.[
هطبار 5 ) 250
d E n
=
، ااتررشاE
و زور رد غاررش دارفا را ررشn
تررلرفd
هرهب هرود رد )زور ااتشا يم یرادرب
دشاب .
رادظتنا دروم شزرا زا هدهقطم عتارم زا رادتکه ره
لحم هرهب يرادرب هفولع و ييوراد ناهايگ زا
عو جم شزرا دحاو رد هنلاارس لاخ یاهدورس ينونک
تنار مطس يب ات ميمز راتکه کي )یداصتقا
لاح تياهن
ميمز نآ راظتنا دروم شزرا ،ميعم ورررصحم کي ديلوت زا يم نارشن ار دهد
13]
.[
يب ات شزرا ه رساحم تياهن
، ميا اب
يم ترورررل ضرف هرنيزه و ارهدرمآرد هرک دريگ
اره
، هرب روط
يب ارت هرنلاارررس تربارث مروت رن ارب و هرترررسويپ هرمادا تريارهن
م ي عتارم زا راتکه ره شزرا مياربانب مدنباي دروم
يرسررب زا
رظن هرهب زا یرادرب يرقت اب ،هفولع ديلوت اي ييوراد ناهايگ
يعقاو ريزنت رن رب یدارررصتقا ترنار
، هرطبار يرط زا
6
ه ساحم .ديدرگ
هطبار 6 ) r
REV = ER
REV
شزرا ورررصحم کي زا يرررشان عترم راتکه ره
،ميعم ER
و یداررصتقا تنار ررررک اب يعقاو يزنت رن r
شخب کي رد جيار يکناب دوررس رن زا کرررير و مروت رن يم یداررصتقا .دررشاب
زکرم تاعلاطا هب ه وت اب يزنت رن
کناب دورس و مروت رن متفرگ رظن رد و ناريا رامآ رظن رد ،ي
يم هرتفرگ هرب هر وت ارب ريزنت رن ،شهوژپ ميا رد .دورررش
رد ناريا رامآ زکرم تاعلاطا هامرويرهررش
1399 ه ررساحم ،
،يکناب دوررس هنلااررس رن ،ينامز عطقم ميا رد .دررش 20
،يياترسور یاهراوناخ یارب هنلاارس مروت رن و درلرد 4
/ 25
توادت زا هک دوب درلرد اهنآ
يزنت رن ، ،يعقاو
4 / 5 درلرد
.دش ه ساحم زين عترم رارظتنا دروم شزرا رک
، یارهدرمآرد ع زا
يب ات ينونک لاخ هدروآرف ه ه تياهن
مارش هدرشديلوت
)ييوراد ناهايگ و هفولع ديلوت
سارسا رب هطبار
7 ه رساحم ،
دررش 30]
[
يرط ميا هب هک
، يم دررلرد و تي ها هب ناوت
شزرا يلاير هرهب ونک هدش یرادرب ت رن ييوراد ناهايگ ين
يب ات هقطنم ک شزرا هب تسد تياهن
.تفاي
هطبار 7 )
=
= n
i r
TREV ERi
1
TREV
عور رجرم زا يرررشاررن عرتررم راررترکره رره شزرا
،تادريلوت ERi
هرب یدارررصتقا ترنار ترررسد
دريلوت زا هدرمآ
وصحم وi
.تسا يعقاو يزنت رنr
رد يرريون ومرف اب ،حرطم یدارصتقا تا رساحم يما ت مرن
رکا رازفا
، .دش ماجنا
3 . جیاتن
3.1 . ه وهصخ ی
تا و تیعهضو تاعلاطا و یکیزیف
رم ییارگ ا
عت دروم یهوژپ
ترم تارعلاطا و يکيزيف تاريرررلورررصخ هار رررشيور
يسرربدروم
ود حرش هب زين
1 تسا .
عتارم تيعرضو دروم
،يرسررب و رسوتم شيارگ
شرشوپ
ت رم ،رضاح اح رد ،،اخ و يهايگ تسا
ود 2 .)
لو ج 1 . عتارم يکيزيف تايصوصخ و يهايگ ششوپ تاعلاطا يلع
يريسوم دابآ گنرهوک
دلرد ،اخ تخل دلرد
ر شلا دلرد
و گنس هزير نس دلرد
ششوپ ي ات دحاو
يضارا رلاغ ته
ريش رلاغ يعادترا هنماد
)رتم تحارم
)راتکه يهايگ يت
2 / 15 2
/ 13 3
/ 10 3
/ 61 ناترهوک يلا ش
- يبون
% 60 - 30 2900 - 2100 51 / 524 As.br- Da.mu-Ci.br
لو ج 2 . رم شيارگ و تيعضو اب طبترم تازايتما ا
يلع عت يريسوم دابآ گنرهوک
عترم شيارگ )شيارگ یوزارت ساسا رب عترم تيعضو
تيعضو )یروتکاف راهچ شور يللا هخرن ساسا رب عترم يهايگ يت
و هينب ماع يباداش ريکرت ماع
يهايگ ششوپ ماع
يهايگ ،اخ ماع
شيارگ عون ع
تازايتما هق ط
تيعضو ع
تازايتما زايتما
هق ط زايتما هق ط زايتما هق ط زايتما هق ط
ت رم 4
+ بوخ 43
8 کي 8 کي 10 کي 17 کي As.br- Da.mu-Ci.br
3.2 . لوت ی د هنوگ هفولع ماد یارچ دروم یاه
،يرررسررب دروم عترم رد ارچ ربارق هرفولع دريلوت رادرقم 8 / 243 دح ريارض باررتحا اب هک ترسا راتکه رد مرگوليک
هرهب سلاک يکاروخرررشوخ و هار رررشيور زارجم یرادرب یاره
رادقم ميهايگ ،يرسررب دروم هدودحم ترسادرب باق هفولع
4 / 73 دش دروآرب راتکه رد مرگوليک ود
3 .) 3.3
. لوت ی د هدافتسادروم مادنا ییوراد ناهایگ
مادنا ديلوت رادرقم هرهب هک ييوراد ناهايگ یاه
زا یرادرب
،تررررسا جيار هرقطنم رد ارهنآ 4
/ 486 رارتکه رد مرگوليک
ريررض ا عا اب هک درش دروآرب 40
د هرهب دح درلر یرادرب
ربارق دريلوت رادرقم مزارجم ،ترررشادرب
6 / 194 رد مرگوليک
.درش ه رساحم ،راتکه رد
ميا ي ات شرشوپ درلرد ، ا ترا ،
رارتکه رد هياپ دادرعت هداردترررسادروم مادنا و
ييوراد ناهاريگ
زين ودر رد 4
هر ارا ، هدرررش ريت دريلوت ،ارهنآ یارن م رب هرک يهايگ
، زا اق ،ييوراد ناهايگ رظن ب
.تسا ه ساحم
ج لو 3 . هفولع لباق تشادرب عتارم يلع يريسوم دابآ گنرهوک
يهايگ يت تحارم
)راتکه
تيعضو
عترم عترم شيارگ
سلاک هب ي ترياش
شياسرف
دح هرهب یرادرب
ها شيور زاجم )دلرد
باق ديلوت
ماد یارچ مرگوليک )راتکه رد
سلاک ي ات ششوپ دلرد یاه
يهايگ
ناهايگ سلاک I
ناهايگ سلاک II
ناهايگ سلاک III
ارچ باق
As.br- Da.mu-Ci.br 524/51 بوخ ت رم S1 50 243 /8 6/8 20/23 17/8
لو ج همادا 3
.
يهايگ يت
ديلوت سلاک يهايگ یاه
)راتکه رد مرگوليک
هفولع باق تشادرب
سلاک يهايگ یاه )راتکه رد مرگوليک
هفولع باق تشادرب يت
يهايگ رد مرگوليک
)راتکه
هفولع ت رن باق تشادرب
ک ديلوت هب )دلرد
هق ط ي ترياش هفولع ديلوت ناهايگ
سلاک I
ناهايگ سلاک II
ناهايگ سلاک III
ارچ باق
ناهايگ سلاک I
ناهايگ سلاک II
ناهايگ سلاک III
ارچ باق
As.br- Da.mu-Ci.br 62/5 60/6 120/7 32/25 18/18 24/14 73/38 30 S2
لو ج 4 عتارم ييوراد ناهايگ يصوت را هم . يلع
يريسوم دابآ گنرهوک
لوت ي د مادنا
ييوراد رد مرگوليک
)راتکه ديلوت
باق تشادرب رد مرگوليک
)راتکه ديلوت
مرگوليک رد )راتکه دلرد
ششوپ ي ات سوتم
ره ديلوت هياپ )مرگ کارت
دادعت رد هياپ
)راتکه هدودحم
شنکارپ
)راتکه مادنا
هدادتسادروم مان
يسراف ي لع مان
56 / 194 76
/ 121 4
/ 304 5
/ 4 8 / 12 23780 53
مادنا ز ي مزر ي ن ي مادنا و )هدغ
يياوه ريسوم
Allium hirtifolium
2 / 51 128
3 / 2 43 / 17 7340 150
مادنا ز ي مزر ي ن ي مادنا و )هدغ
يياوه رس مب
Allium jesdianum
8 / 12 32
9 / 1 9 / 3 8238 ينيمزريز مادنا 200
يياوه مادنا و هرت
Allium ampeloprasu يهوک
8 / 4 12
4 / 2 3 / 2 5231 150
مادنا يياوه و گ و رب
)هخاشرس هنوپ
Mentha longifolia
4 10
2 / 2 16 / 2 4632 150
مادنا يياوه و گ و رب
)هخاشرس مشيوآ
يياند Thymus daenensis
3.4 . رم زا راهتکه ره راهظتنا دروم شزرا ا
عت ههقطنم
زا لحم هرهب یرادرب گ ییوراد ناهای هفولع و
رارظتنا دروم شزرا عتارم زا رارتکه ره
شهوژپدروم ،
رظنزا هرهب ودر رد ،ييوراد نارهاريگ زا یرادرب
5 ، هر ارا
هدش .تسا رد ميا ا ترا ، ، لاخان دمآرد اب ترم ريداقم
يبايرازاب هيرشاح ريررض و هنلاارس ااترشا ،یدارصتقا تنار هرهب اب ترم زين ييوراد ناهايگ زا یرادرب
ه ارا هدرش ترسا
ريررردت زا هک اهنآ
يم ناوت رد هرهب تيولوا مييعت رادرب
زا ی
هنوگ ييوراد یاه
، ي ررصت .تفرگ تررسا لرررم هچنآ
، هب
ارحل ربارق هف و ترحار ريرررردت هرکنيا و جيارتن رتهب ندوب
هدارس ،دريگ ترورل جياتن زا یرت ديککت
ريداقم رب یرترشيب
هک ترسا هدرش راظتنا دروم شزرا گربرد
ي هدنر ر يد ريداقم
خاش يم زين یداصتقا یاه .دشاب
ه ررساحم زا پ خاررش
یاه یارب روکرم یداررصتقا
هرنوگره ييوراد مادرنا دريلوت هرررس هرکنيا هرب رظن ، هرنوگ
اره ی
لتخم مطرررس درحاو رد
تواردتم ا
دروآرب تره ،ترررس
خاررش یاه
ک یارب یداررصتقا هنوگ
اه ،مطررس دحاو رد ديلوت هرس درلرد
ره هنوگ نآ یدارصتقا خارش رد
هنوگ ،
مياربانب .ديدرگ برض ه وت اب
ييوراد مادنا ديلوت ت رن هب
هنوگره هب ک ييوراد ناهايگ ديلوت هدادترررسادروم
يت رد
لاخان دمآرد ،يهايگ ناهايگ شورف زا ررلاح
دروم رظن
ترررشادرب هرود کري رد
، 463974 /
116 نويليم ارير رد
راتکه
، دررش دروآرب
هنيزه ررررک زا پ هک و راکررشآ یاه
هرهب ناهنپ ناهايگ شورف زا رلاح یدارصتقا تنار ،یرادرب
،ييوراد 054342 /
40 ارير نويليم
رارتکه رد
ارررس رد
هرب ترررسد درمآ . مينچ ه
زا رارتکه ره رارظتنا دروم شزرا
عترم دروم هرعلارطم رحم زا هرهب یرادرب ييوراد نارهاريگ
ارب
يزنت رن متفرگ رظن رد 4
/ 5 اررس رويرهررش رد دررلرد
1399 ، 714547 /
7 اير نويليم
اتکه رد ر .دش دروآرب
ريرسوم يبايرازاب هيرشاح 14
ررس مب ،)درلرد 50
يهوک هرت ،)دلرد 52
)دلرد
، هنوپ 10 مشيوآ و )دلرد
12 )درلرد هب رس ااترشا و دمآ ترسد هرهب هنلاا
زا یرادرب
ناهاريگ ييوراد زين دودح ردن هرررس ارررس رد
رد هدودرحم
300 ييوراد نارهاريگ شنکارپ یرارتکه
درررش هر رررسارحم
ود 5 .)
لو ج 5 . راظتنا دروم شزرا يلع عتارم
لحم زا گنرهوک يريسوم دابآ هرهب
يرادرب زا ييوراد ناهايگ
هنلااس ااتشا ) اس رد ردن ريرض يبايرازاب هيشاح )دلرد
راظتنا دروم شزراهرهب زا یرادرب ناهايگ ييوراد )راتکه رد اير نويليم تنارداصتقا ی اير نويليمرد راتکهاسرد )
لاخان دمآرد ) اير نويليم ت يقهد عشورف ي اير نويليم مرگوليک ره یازا هب )
ت يقهدرخشورف ي ره یازا هب اير نويليممرگوليک ) ديلوت ت رن هب هنوگ رهلوتيد ک هايگ يت رد ييوراديهايگ )دلرد
باق ديلوت تشادرب )راتکه رد مرگوليک ييوراد هايگ
2 / 1 14
518540 / 9 400114 / 51 618400 / 56 43 / 0 5 / 0 58 / 62 76 / 121 Allium hirtifolium
8 / 0 50
423704 / 5 286400 / 29 720000 / 30 65 / 0 8 / 0 3 / 26 2 / 51 Allium jesdianum
31 / 0 52
037 / 397 144000 / 2 368000 / 2 19 / 0 25 / 0 5 / 6 8 / 12 Allium ampeloprasu
18 / 0 10
033333 / 0 180000 / 0 580000 / 1 37 / 0 42 / 0 4 / 2 8 / 4 Mentha longifolia
2 / 0 12
380741 / 0 056000 / 2 280000 / 2 45 / 0 0.5 05
/ 2 4
Thymus daenensis
دروم شزرا رم زا راتکه ره راظتنا
ا عت دروم يسررب زين زا حم هفولع ديلوت ،
يزنت رن متفرگ رظن رد اب 4
/ 5 رد دلرد هامرويرهش 1399
، 130050 / 1 نويليم اير
راتکه رد
، دش دروآرب ود 6 ).
