هزادنا لدم و یریگ
یزاس خساپ
سفنت فورتورته
کاخ
هب ۀجرد تارییغت ارچ تحت و قرق یعترم متسیسوکا ود رد ترارح
یرتهب دازهب
؛
ۀدکشناد ،عترم مولع یرتکد عبانم
،یعیبط یراس یعیبط عبانم و یزرواشک مولع هاگشناد .ناریا ،
رادولج نایرفعج بنیز
؛*
هدکشناد رایشناد عبانم
،یعیبط هاگشناد مولع یزرواشک و
عبانم یعیبط یراس .ناریا ،
یلعنیسح یناخیلع
؛
هورگ داتسا مولع
و یسدنهم یزرواشک یروانف و یسدنهم ۀدکشناد ،کاخ
، هاگشناد نارهت ، ،زربلا ،جرک .ناریا
هدیکچ سفنت
کاخ کيفورتورته یم کاخ یلآ داوم ۀیزجت لصاح هک
هب یطيحم لماوع ريثأت تحت ؛دشاب دام مدداد دارار اامد صوصخ
ااه
خساپ کدد ارب یفلتخم سفنت
کاخ هب هجدد نينچمه و تدارح تيساسح
ییامد سفنت کاخ ( Q10 فده متسا هتفد داک هب ) زا
نیا
هعلاطم یسدرب خساپ سفنت کاخ هب تارييغت امد اب هدافتسا زا کينکت نويسابوکنا و
یسدرب دم اه یتیریدام متسيس ود دد فلتخم
متسا توافتم هنومن ،دوظنم نیا هب
اه تسد هددوخن زا هک کاخ متسيسوکا
عترم ارچ هدش و قرر لايبددا ولردانف هاقطنم دد عراو
؛دوب هدش تشادرب هب
تدم 4 ییامد حوطس دد هتفه 10
، 20 و 30 ۀجدد یتناس دارگ دادقم مدیدرگ نويسابوکنا سفنات
کااخ ااسارب
ايلر بذج شود هزادنا
نويسرگد زا مدش ريگ ريغ
یطخ متیدوگلا و گربنیول
- ارب دداوکدام نييعت
اهرتماداپ دم
هدافتسا مداش دد
نازيم متسيسوکا ود ره شیازفا
سفنت کيفورتورته کاخ
اب شیازفا امد هب تدوص ییامن نازيم مدوب سفنت
کاخ دد عترم ارچ دد هدش
قرر عترم زا رتلااب ییامد حوطس هس ره دم رثکا مدوب
یام فياصوت اد اامد و کااخ سفنات نازايم نيب ۀطباد هک ییاه شزاراب ؛داننک
هداد هب یبسانم شیامزآ اه
هب مدنداد ناشن قرر عترم دد صوصخ Q10
دد کاخ عترم ( هدش ارچ 21
/ 1 ( قرر عترم زا رتلااب ) 97
/ 0 مدوب )
دم بیارض هب هجوت اب لک دد زيلانآ و اه
Q10
، یم وينيهدآ دم بسانم دناوت
و اامد اب کاخ سفنت نيب ۀطباد نايب تهج دم نیرت
ارب بسانم ددع ددوآرب نينچمه Q10
دشاب کاخ م
:ناگژاو دیلک متیدوگلا ،نويسابوکنا
گربنیول - تيساسح ،دداوکدام ییامد
سفنت کاخ ( Q10 وينيهدآ دم ،)
هدنسیون * : وئسم
امت هدامش :
989111575586 +
Email: z.jafarian@sanru.ac.ir
رات خی وصت بی : 12 / 04 / 1397
ص 627 - 613
1 همدقم .
متسيسوکا دد نبرک ۀخرچ هاهد دد یکااخ ااه
ااه
ميالرا راييغت و شیاامرگ ثحب دد دایز مهس ليلد هب ريخا تاسا هاتفرگ دارر هجوت ددوم یناهج تدوص هب [
17 ] هاب م
دوط د داشتنا هک ديسکا
مهم ناونع هب نبرک زاج نیرت
هناخلگ اهزاگ تسا حرطم ا
[ 31 ] دد دواجوم یلآ داوم م
داماش هاب رفاسويب دد نبراک یلاصا نزااخم زا یکی کاخ یم دود [ 4 ] ۀایزجت دامايپ هاک کاخ کيفورتورته سفنت م
هاشید تااشوارت و کااخ یالآ ۀدام ،گربشلا یبورکيم ا
یام کااخ سفنت مهم ازجا زا یکی ،تسا ناهايگ داشاب
[ 16 ] یم بوسحم هیاپ سفنت ناونع هب هک ددرگ
[ 34 ]م
زا شيب عتارم 30
دد اد یکااخ نبراک ۀرايخخ داصدد
تسا هداد اج دوخ [
52 ] اس دد م ددوم دد ثحب ريخا اه
عاتارم حطس دد ربداک رييغت و ميلرا تارييغت ،ماد ارچ ینارگن هب رجنم نآ تاريثأت هدابدد ییاه
نبراک ۀخرچ دد اه
تسا هدش [
5 ] عتارم تیریدم عون هک هداد ناشن تاعلاطم م
هتاشاد کااخ نبرک ۀريخخ تارييغت رب یهجوت لبار مهس تسا [ 35
، 57 ] دوط هب م و هافولع ارچ ای و تشادرب هک
یگتفشآ ریاس یم عترم حطس دد هدش داجیا اه
هاب داناوت
هريخخ خرن رب و هدش نبرک ۀخرچ رييغت ببس تدش اای و
دشاب داذگريثأت نبرک تفد دده [
15 ]م
د دادااقم و تعرااس رااه دد داايلوت نبرکديااسکا
ماسيناگدا یکیژولويب تيلاعف ريثأت تحت یمتسيسوکا و ااه
تااسا یااطيحم اااهريغتم [
48 ] دد داايلک شااقن ااامد م
د داشتنا تارييغت نازيم نبرک ديسکا
زااب رفاسمتا هب1
یم دنک [ 61 ] سفنت تيساسح ليلد هب م تارييغت هب کاخ
دم ،امد شيپ اه
کااخ زا نبرک شهاک ،هدش هئادا ینيب
یاام ناااشن یناااهج شیااامرگ ۀااجيتن دد اد داانهد
[ 14 ] م
شيپ کدد هاب نبراک ۀاخرچ راب یميلرا تارثا قيرد ینيب
ماسيناگداورکيم راب تداراح هاجدد ريثأات زا ینشود ااه
د داشتنا اب طبترم دداد کااخ یالآ ۀداام زا نبرک ديسکا
[ 41 ] کدد اراب وامعم شود کاخ ییامد نويسابوکنا م هداش راتنک طیاراش دد کاخ کيفورتورته سفنت نازيم یم
نبرک رختسا شود نیا دد مدشاب دادیاپان1
دوداح ات و2
دادیاپ نبرک رختسا ،دایدج یالآ ۀداام اب ینیزگیاج نودب3
یم هیزجت دوش
[ 50 ] تارثا رتنک و زاسادج هجيتن دد و
ناکما فلتخم اهدوتکاف یم ریذپ
دشاب [ 23 ]م
هاب ندش یندعم اهدنیارف ریاس و کاخ سفنت خساپ ییاامن تلادااعم زا هدافتاسا ااب لاوامعم تدارح هجدد و 4
واينيهدآ یاام فياصوت5
دواش [ 39
، 41 ] داام ود نایا م
هجدد شیازفا اب کاخ سفنت نازيم ییامن شیازفا تداراح
یم ناشن توافتم رظن ینابم اب اد دهد
[ 13 ] دام م ااه
داام دااننام زااين رااگید یااطخ اااه
[ 49 ] داام اااه
کيتادداوک [
24 ] دم یکيتاسجل ااه [
28 , 51 ] دواجو
سفنات ییاامد خساپ ارب اد یتوافتم تاحيجوت هک دنداد یم هئادا کاخ مدنهد
Q10
دد کااخ سفنات ییاامد تياساسح ناونع هب هک گ رااظن یاام هااتفر سفناات تارااييغت تبااسن لماااش ،دوااش
امد دد کاخ کيفورترته
T0
و
T0+10
تسا [ 23 ] م
Q10
دم طسوت هک ینامز یم تسدب فلتخم اه
ریدااقم ؛دایآ
یم ناشن اد یتوافتم هب مدهد
هاجدد ییاامن دم اثم دوط
تدوص هب وا
𝑅 = 𝛼𝑒𝛽𝑇
هب هک ناايب اراب ومعم دوط
دد کاخ سفنت تارييغت دارار هدافتاسا ددوم امد اب طابتدا
یم نآ دد هک( دريگ ،کاخ سفنتR
دد سفنات تعراس𝛼
،یتناس هجدد رفص امد و ییاامد خساپ بیرض𝛽
اامدT
یم دادقم )دشاب
Q10
تاباث یموهفم دوط هب امد تارييغت اب
داام دد هااک یلاااح دد ،تااسا دادااقم رااگید اااه
Q10
اااب
اح اد یتوافتم ریداقم امد تارييغت یم لص
ددوآ [ 25
، 39 ] م
دام هاک تسين یکش کدد نوداب کااخ سفنات زااس
،کااخ سفنات ییاامد تياساسح دد تاراييغت زا یتسدد یم دودحم اد دم دربداک دنک
[ 14 ]م
نتفای
Q10
متسيسوکا دد یام فالتخم ااه
هاب داناوت
هجدد شیازفا هب کاخ خساپ اهدنیارف رتهب کدد تداراح
1 Carbon efflux
2 Pool labile carbon
3 recalcitrant carbon pool
4 exponential
5 Arrhenius
طيحم دد اگ طیاراش تحت هک ییاه
نيامز هراک نداش مر
هاعلاطم نیا زا فده نیاربانب مدیامن ینایاش کمک ،دنتسه زا هدافتاسا ااب اامد تارييغت هب کاخ سفنت خساپ یسدرب دام ییاناوت یسدرب نينچمه و نويسابوکنا کينکت ااه
و کااخ سفنات ییامد خساپ اب طابتدا دد فلتخم
Q10
دد
یم قرر و هدش ارچ عترم متسيسوکا ود ِکاخ دشاب
م
2 شور . یسانش
1.2 . هنومن کاخ یاه
هنومن یشیود لصف طساوا دد کاخ ۀددوخن تسد اه
یاعترم متسيسوکا ود دد ليبددا ناتسا ولردنف ۀقطنم زا ،هااقطنم یالک اميااس مداش تااشادرب هداش ارااچ و قرار یعافتدا حطس نيگنايم اب و یناتسهوک 1350
حطس زا رتم
ددوام قرار و هداش ارچ عتارم دد بيش تارييغت مدوب ایدد دودااح دد و ،مااک یااسدرب 1
ااات 5 طااسوتم مدوااب دااصدد
هقطنم یگدنداب 380
هاقطنم لاک دد و ااس دد رتميليم اداد عااتارم متااشاد حطااسم یفارگوااپوت یااسدرب ددواام
ارگ زا یمکارتم ششوپ بدواف و اه
هانوگ مدواب ااه ااه
لمااااش بااايترت هاااب هاااقطنم بااالاغ
Trifolium
pratense
،
Festuca ovina
و
Bromus tomentellus
هاب
هاانوگ هاراامه اااه
Potentilla sp.
،
Agropyron sp.
،
Stachy byzanthina
،
Dactylis glomerata
و
Poa sp.
هنومن حوطس ،متسيسوکا ود دد مدندوب ناکما دح ات دادرب
هب هيبش توافت ات ؛دش باختنا مه هنومن نيب یناکم اه
ااه
ددنلياس کای زا هدافتاسا ااب مدسرب نکمم دح نیرتمک هب داعبا هب زلف 35
یتناس و رطر رتم 25
یتنااس ، واط راتم
هنومن داداعت هاب کااخ ۀددوخن تسد اه 6
ود دد هانومن
دد یگتفااشآ دااجیا نوداب هدااش اراچ و قرار متاسيسوکا لکش( دش تشادرب یهايگ ششوپ 1
هنومن م) هلاصاففب ااه
اامد دد ،شیاامزآ عورش زا لبر ات و لقتنم هاگشیامزآ هب 5 یتناس هجدد هاگن ااچخی لاخاد دد داراگ
دنداش داد
[ 72 ]م
لکش 1 هنومن طاقن تیعقوم . هنومن شور و قرق و هدش ارچ متسیسوکا ود رد لیبدرا یولقدنف ۀقطنم رد یرادرب
کاخ یرادرب
2.2 . هنومن نویسابوکنا اه
تدم هب نويسابوکنا 4
مداش مااجنا دوتاابوکنا دد هتفه
داش نيايعت اايلر بذج شود اسارب کاخ سفنت دادقم [ 3 ] نگمه زا دعب هک تدوص نیا هب م هلصاففب ،کاخ زاس
50 دد هاانومن رااه زا مرااگ 6
ۀااظفحم لااخاد دد دارااکت
لخاد نایرج داجیا ارب نَف کی مدش هداد دارر یکيتسفپ م مدش هيبعت هظفحم دادق
15 یليم میدس ديسکودديه رتيل
ماد هاب دواظنم هاب ،تاکاسا کاچوک فراظ دد امرن کی
ولقودنف
لیبدرا
د نتخادنا لاخاد دد و هاتخید هداش داشتنا نبرک ديسکا
ییاامد دااميت راه اراب مدش هداد دارر یکيتسفپ ۀظفحم هاتفرگ راظن دد دااعبا نامه اب یلاخ یکيتسفپ فرظ کی دااش [ 54 ] زا هدافتااسا اااب کاااخ تاابوطد م یاانزو شود
هزاداانا ( دااش راايگ 105
،دارگيتناااس هااجدد 24
م)تعاااس
هنومن تبوطد هب اه
60 مداش هدنااسد یعادز تيفرظ دصدد
بسانم یتبوطد ۀدودحم نیا اراب یتبوطد ۀدودحم نیرت
یم کاخ سفنت دشاب
[ 26 ] ،هانومن ره زا دوظنم نیا ارب م
دادقم 50 اامد دد کااخ مرگ 105
یتنااس هاجدد داراگ
نوآ طسوت فراظ لاخاد ،نیزوات زا ساپ و کاشخ
ااه
خادوس اداد هک یکيتسفپ مدش هتخید ؛دندوب شکهز اه
هنومن هب ريگوالج ارب مدیدرگ هفاضا بآ عابشا دح ات اه
فرظ ،ريخبت زا زا داعب مدش هدناشوپ مکحم کيتسفپ اب اه
3 هنومن هدابود زود ااب هانومن راه یاعادز تيفرظ و نزو اه
ومرف زا هدافتسا مدش نييعت ریز
( 1
𝐹𝐶 =𝑆𝑆𝑊−𝐷𝑊𝐷𝑊 )
هاک ،)دااصدد بااسحرب( هاعدزم تاايفرظFC
نزوDW
و کشخ کاخ ساپ هداش عابشا بوطرم کاخ نزو SSW
زا 3 یم )مرگ بسحرب( زود دشاب
[ 62 ] تابوطد هاب هجوت اب م
هنومن ۀيلوا اات مزلا تابوطد داداقم ااه
60 تايفرظ داصدد
هنومن هب یعادز تابوطد مدش هفاضا اه
ماامت دد هداش دااجیا
هنومن ندرک نزو اب نويسابوکنا وط هدود دد اه
تافه ااه
هانومن مداش ظفح هزود تاحت دوتاابوکنا نودد کااخ ااه
ییااامد اااهداميت 10
، 20 و 30 یتناااس هااجدد داراار دارااگ
هنومن مدنتفرگ یناامز هلاصاف دد میدس ديسکودديه اه
1 ،
4 ، 7 ، 14 ، 21 و 28 هفاضا زا دعب و جداخ زود ولحم ندرک
لاباقم دد نيلااتف وانف رگاسانش و امرن کی میداب دیرلک کیرلکوددايه ديسا 1
/ 0 دایدرگ راتيت اامرن [
38 ] اراب م
اراب مداش لامع تدواص نيامه هاب اقيرد زين یلاخ ۀنومن د دااشتنا اای کايفورتورته سفنات دادقم ۀبساحم دياسکا
:دش هدافتسا ریز ومرف زا هنومن ره دد کاخ نبرک ( 2
𝑅𝐻=𝑉1−𝑉2.𝑁.22 )
𝑑𝑤
نآ دد هااک
RH
کاااخ کاايفورتورته سفناات دادااقم
(
mg CO2 g-1 soil
،)
V1
یليم بسحرب(
دياسا مجح )رتيل
،یلااخ ۀانومن اراب یفراصم کیرلکودديه
V2
باسحرب(
یليم راه اراب یفراصم کیرلکوددايه دياسا مجح )رتيل
،هنومن ،یفرصم ديسا ۀتيلامرن N
22 و لیدابت بیرض
dw
دوب هنومن ره دد کشخ کاخ نزو )مرگ(
[ 20 ]م
3.2 . هداد یزاس لدم و زیلانآ اه
دم شزارب تداراح هجدد اب کاخ سفنت فلتخم اه
و تافرگ تدواص هريغتم دنچ یطخ ريغ نويسرگد طسوت گربنیول متیدوگلا زا -
دداوکدام ااهرتماداپ نيايعت ارب 1
عوامجم ففتاخا ۀانيمک اانبم رب هک دش هدافتسا دم دام دد هتسباو ريغتم نيب تاعبرم هدهااشم داداعا ااب ااه
یم هدش اراب یاتفج یت نومزآ و سنایداو زيلانآ زا مدشاب
مدش هدافتسا ییامد حوطس دد سفنت تارييغت یسدرب ددع دادقم
Q10
م ریز ۀطباد زا هدافتسا اب :دش هبساح
( 3
𝑄10= (𝑅2⁄ )𝑅1 10 𝑇⁄ 2−𝑇1 )
نآ دد هک
R1
و
R2
هداش هدهااشم کاخ سفنت نازيم
امد دد بيترت هب
T1
و
T2
متسا
3 جیاتن .
1.3 ید راشتنا نبرک دیسکا
سفنااات شیازااافا نازااايم متاااسيسوکا ود راااه دد دواب ییاامن تدواص هاب امد شیازفا اب کاخ کيفورتورته
لکش(
1 نازيم نیرتمک اب ) داشتنا
1 / 0 و 01 / 0 یليم مراگ
کااخ اراب بايترت هب کاخ مرگره دد نبرک ديسکا د امد دد هدش ارچ و قرر عترم 10
یتناس هجدد مدارگ
دد ییاامد حطاس هاس راه دد سفنات نازايم تارييغت ینعم توافت قرر عترم کاخ ودج( داد ناشن اد داد
1 )
( 05 /
>0 طاس ود نياب هدش ارچ عترم دد هک یلاح دد )p
ح
1 Levenberg-Marquard algorithm
ییااامد 20 و 30 یتناااس هااجدد یاانعم توااافت دارااگ
داد
ییامد حطس اهنت مدشن هدهاشم 10
یتنااس هجدد دد داراگ
یانعم تواافت هدش ارچ و قرر عترم کاخ نازايم دد داد
داد نااشن کايفورتورته سفنت ییاامد حوطاس م
20 و 30 یتناس هجدد
ینعم توافت دارگ هب هچرگ ،دندادن ناشن داد
ددع ظاحل عاترم کااخ دد کايفورتورته سفنت نازيم
مدوب رتلااب هدش ارچ
لکش 1 هنومن یارب سوینیهرآ لدم شزارب . .)ب( قرق و )فلا( هدش ارچ متسیسوکا ود رد کاخ یاه
.تسا هدش لصاح نویسابوکنا ۀرود یط ییامد حطس هس رد کاخ سفنت نازیم ساسارب طاقن هداد نیب فلاتخا زیلانآ هدش جرد کچوک رادومن هزادنا یاه
هیبش و هدش یریگ .تسا هدش یزاس
لودج 1 رامیت تحت قرق و هدش ارچ یعترم متسیسوکا ود رد کاخ کیفورتورته سفنت نیگنایم تارییغت . ییامد
10 ، 20 و 30 یتناس هجرد دارگ
متسيسوکا نويسابوکنا ییامد حوطس
هدامآ
F 30C° امد 20C° امد 10C° امد
هدش ارچ عترم
±509 /
0 0/036aA†
±720 /
0 0/085bA
±267 /
2 0/111bA 94
/ 133 **
قرر عترم
±354 /
0 0/037aB
±628 /
0 0/043bA
±246 /
2 0/098cA 08
/ 277 **
هدامآ
** t 61 / 3 33
/ 1 ns 89
/ 0 ns -
ینعم ۀدنهد ناشن نوتس ره دد گدزب کرتشمريغ فورح و فیدد ره دد کچوک کرتشمريغ فورح† داد
،**
و*
ینعم بيترت هبns
،دصدد کی حطس دد داد 5
ینعم مدع و دصدد یت نومزآ اسارب داد
سنایداو زيلانآ و یتفج 0
0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
فلا
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
5 10 15 20 25 30 35
تدارح هجدد (
دارگ یتناس )
نبرک ديسکا د داشتنا(mg Co2 g-1 soil)
ب
2.3 . لدم امد اب کاخ سفنت یاه
ودااج دد 2
داام سفناات نيااب هدااش شزارااب اااه
عاترم متاسيسوکا ود کاخ ارب امد و کاخ کيفورتورته دام متاسا هداش هئادا هدش ارچ و هدش قرر ۀدااس ااه
دام ناونع هب یناوت و یطخ رگناايب هدااس یابرجت ااه
یم امد شیازفا اب کاخ سفنت شیازفا یاطخ دام مدنشاب
ترم کاخ دد هاب تباسن یفيعاض اتبسن شزارب هدش ارچ ع
نااشن نوياسرگد نيايعت بیرض اسارب قرر عترم کاخ ( داد 79 / 0
=
R2
لااباقم دد 81
/ 0
=
R2
کاايتادداوک داام م)
( قرر عترم کاخ دد رتهب شزارب 82
/ 0
=
R2
هاب تباسن )
( هدش ارچ عترم کاخ 80
/ 0
=
R2
هب اح نیا اب مداد ناشن )
یم رظن دام دسد دام و یاطخ ااه
ااه کايتادداوک
نيمخت مدانهد نااشن لااب امد دد اد سفنت زا ییلااب اه ماخریاک و ارِساک دم
[ 33 ] ۀیاپ اب دم کی ناونع هب مه
هاب تباسن رتاشيب اهرتماداپ نتشاد ليلد هب کيتادداوک هداد هب رتهب شزارب ،هداس کيتادداوک دم داد نااشن اه
( 83 / 0
=
R2
لااااااااااباقم دد 81
/ 0
=
R2
داااااااااام م)
𝑌 = 𝑎(𝑇 − 𝑇𝑚𝑖𝑛)𝑏
مااخریاک و اراِساک دام هباشم مه
و ارِساک دم هدش ارچ عترم کاخ دد هک توافت نیا اب دوب مداد ناشن رتهب شزارب ماخریاک
دم وا هجدد ییامن
𝑌 = 𝑎𝑒𝑏𝑇
هجدد ییامن دم و
رناکٌا طسوت هک مود [
44 ] عاترم کاخ دد ؛تسا هدش هئادا
هداد ااب یبسانم شزارب قرر ااه
( داد نااشن 85
/ 0
=
R2
ود )
یاسدرب ددوام کاخ ود ره دد نييعت بیرض هبنج زا دم مدندادن ناشن رگیدمه اب یتوافت
لودج 2 . لدم هدش ارچ و هدش قرق عترم متسیسوکا یارب امد و کاخ کیفورتورته سفنت نیب هدش شزارب یاه
نويسرگد زيلانآ طسوت تلاداعم هدش شزارب یطخريغ
دداوکدام متیدوگلا مدنا -
دد هتسباو ريغتم نيب تاعبرم عومجم نیرتمک هک ییاهرتماداپ نييعت ارب گربنیول
دم ریداقم یمامت مدش هدافتسا دنتشاد اد هدش هدهاشم دادعا اب اه حطس ددF
9 / 99 ینعم دصدد یم داد
دنشاب
دم هدش شزارب اهرتماداپ R2 F value
دم :
یطخ 𝑌 = 𝑎 + 𝑏𝑇 قرر a=-0/607, b=0/079 0/81 233/26
هدش ارچ a=-0/389, b=0/072 0/79 199/27
کيتادداوک دم :𝑌 = 𝑎𝑇2 قرر a=0/002 0/82 548/98
هدش ارچ a=0/002 0/80 434/12
ماخریاک و ارِساک : (
1971
) 𝑌 = 𝑎(𝑇 + 10)𝑏 قرر a=1/75 ×10-4, b=2/49 0/83 264/69 ارچ
هدش a=0/0001, b=-2/666 0/81 223/42
( دم : 4
) 𝑌 = 𝑎(𝑇 − 𝑇𝑚𝑖𝑛)𝑏 قرر a=0/015, b=1/624, Tmin=-22/56 0/83 249/73 هدش ارچ a=0/026, b=0/144, Tmin=-68/97 0/78 182/78
وا هجدد ییامن دم 𝑌 = 𝑎𝑒𝑏𝑇 قرر a=0/093 , b=0/101 0/85 293/91
هدش ارچ a=0/16, b=0/083 0/81 233/6
( رناکا 1990
) :𝑌 = 𝑎𝑒𝑏𝑇+𝑐𝑇2 قرر a=0/349, b=-0/026, c=0/003 0/85 198/94
هدش ارچ a=0/16, b=0/083, c=0/003 0/81 233/6 وينيهدآ دم
𝑌 = 𝑎 𝑒𝑥𝑝(𝑅∗(𝑇−273.2)𝐸 ×𝑇−10283.2)
قرر a=0/077, E=32/481 kJ mol-1 0/89 292/52 هدش ارچ a=0/139, E=26/594 kJ mol-1 0/86 231/97 ( دوليت و دیولل دم
1994 )
𝑌 = 𝑎 𝑒𝑥𝑝 (𝑇+273.2−𝑇𝐸0
0×283.2−𝑇𝑇−10
0)
قرر a=0/121, E0=31/62, T0=3/844 0/89 192/72 هدش ارچ a=0/012, E0=30/97, T0=-23/499 0/86 427/19
( نوسنيکنج دم 1990
) 𝑌 = 𝑑
𝑎+𝑏−(𝑇−1010 )
قرر a=1/613, b=0/613, d=-1/27 0/81 150
هدش ارچ a=8/196×12-10, b=0/964. d=-8/57×12-10 0/80 143/86 ( ويلک نو و رنتنيلش دم
1985 )
𝑌 = 𝑑
𝑎+𝑏−(𝑇−1010 )
+c
قرر a=5565/5, b=0/613, d=-15/3, c=-0/789 0/84 132/74 هدش ارچ a=-848654/14, b=-874/28,d=2052/84, c=1/063 0/61 39/42
=اهزاگ تباث*
kJmol-1K-1
-10 ×3
31 / 8
دم هکنیا هب هجوت اب یکيتاسجل و واينيهدآ ،ییاامن اه
ااب کاخ سفنت خرن شیازفا هب تبسن یفاک ۀزادنا هب تسا نکمم ،داشابن اسح تسا نيیاپ تدارح هجدد هک ینامز ،امد شیازفا يکرت هک تسا هداس یبرجت دم کی دام زا یاب
و اراِساک ااه
( ماااااااااخریاک
𝑌 = 𝑎(𝑇 + 10)𝑏
دداااااااانامولو و ) [
40 ]
𝑌 = 𝑏(𝑇 − 𝑇𝑚𝑖𝑛)2( )
هاااااک هداااااش هااااائادا دواااااب
𝑌 = 𝑎(𝑇 − 𝑇𝑚𝑖𝑛)𝑏
مدوب
𝑇𝑚𝑖𝑛
هاک اامد نیرتمک ناونع هب
مدش هتفرگ رظن دد ؛دوش فروتم کاخ سفنت نآ دد تسا نکمم دم لاک دد وينيهدآ و ییامن ۀیاپرب ییاه هاب تباسن
دم ریاس هداد اب رتهب شزارب ،اه
هزادانا ااه هداش رايگ
هب مدنداد ناشن دوط
بیرض نیرتلااب وينيهدآ دم دد هک
دام نيب دد نييعت ( داش هداید فالتخم ااه
89 / 0
=
R2
م)
نويساويتکا ژرنا و قرار عاترم کااخ اراب هدمآ تسدب1
بيترت هب هدش ارچ 48
/ 32 و 59 / 26
kJmol-1
مدوب
، وينيهدآ دم طسوت بیدا نيمخت نتفرگ رظن دد اب دوليت و دیولل [
39 ]
𝑅𝑠=𝑎𝑒−𝐸0⁄𝑇−𝑇0 دم مدندومن هئادا اد
فالتخم اهامد دد کاخ سفنت زا یبیداان نيمخت هک لکااش مداد ناااشن 1
شزارااب ، هداد هااب اد داام ناایا
اااه
هزادنا یام ناشن هدش ريگ نياب اهداناميراب زيلاانآ مداهد
هداد هزادنا اه هداد و ريگ
هيبش اه نایا دد هداش زاس
مداد نااشن متاسيسوکا ود کاخ دد یبسانم شنکارپ دم نداقتم یگدنکارپ قرر عترم متسيسوکا کاخ دنچره
رت
یااتن ااسارب متاشاد هداش اراچ عاترم کاخ هب تبسن دوليت و دیولل و وينيهدآ دم ود ،هعلاطم نیا دد لصاح عت بیرض دد یتوافت ( دندادن ناشن نيي
89 / 0
=
R2
ااب یالو )
ینعم هب هجوت هداامآ دادقم( داد
یام ) F
هاک تافگ ناوات
دواليت و دایولل دم و قرر عترم کاخ اب وينيهدآ دم ینعم هدش ارچ عترم کاخ دد مداد ناشن رتشيب داد
[ نواسنيکنج دم 28
وايلک نو و رنتنيلاش دام و ]
[ 51 شناکاو هک ،تسا یکيتسجل عبات یعون ] عوان
' 'S
دد
یم ناشن اد تدارح هجدد هب کاخ سفنت عترم کاخ مدهد
بسانم شزارب قرر هداش ارچ عترم کاخ هب تبسن اد رت
مداد ناشن ،نييعت بیرض هب هجوت اب دم ود نیا دد 3.3 . رادقم
Q10
ددع ریداقم
Q10
دم اب هدش زاس هيبش شزاراب اه
دم( هدش ( ودج دد هدش رکخ اه
2 و ) هباساحم ریدااقم
هداد زا هدافتسا اب هدش ۀاطباد زا هدافتسا اب دش هدهاشم اه
( 2 ( ودج دد ) 3
داداقم نیرتلاااب ااسا نیا رب مدش هئادا )
Q10
مداش هدهااشم کيتادداوک دم سپس و یطخ دم دد لاااب ریدااقم لاک دد
Q10
هااب و نيیااپ تداراح هااجدد دد
یتدابع
Q10
امد دد 10
یتناس ۀجدد دارگ
مدش هدهاشم
لودج 3 ریداقم . Q10 هیبش لدم اب هدش یزاس هداد زا هدافتسا اب هدش هبساحم ریداقم و فلتخم ۀدش شزارب یاه
هدش هدهاشم یاه
1
Q10 دم C° دد Q10 10
C° دد 30
قرر هدشارچ
قرر هدشارچ
یطخ 32
/ 5 45
/ 1 18
/ 3 41
/ 1
کيتادداوک 00
/ 4 00
/ 4 78
/ 1 78
/ 1
ارِساک و ماخریاک 74
/ 2 64
/ 3 74
/ 1 57
/ 0
( دم 4 ) 55
/ 1 02
/ 1 33
/ 1 01
/ 1
دم ییامن هجدد وا 75
/ 2 29
/ 2 75
/ 2 29
/ 2
رناکا 37
/ 2 06
/ 3 67
/ 1 99
/ 1
وينيهدآ 58
/ 0 64
/ 0 53
/ 0 59
/ 0
دیولل و دوليت 004
/ 1 003
/ 1 003
/ 1 003
/ 1
نوسنيکنج 0035
/ 1 06
/ 1 0031
/ 1 06
/ 1
ويلک نو و رنتنيلش 84
/ 0 00
/ 1 86
/ 0 99
/ 0
( هطباد 2
*) 97
/ 0 21
/ 1 -
-
( ۀطباد زا هدافتسا اب*
2 هداد و ) هزادنا اه متسا هدش هبساحم سفنت ۀدش ريگ
1 Activation energy
نيگنايم ریداقم
Q10
هداد ریدااقم ااب هاک سفنات ااه
هدش هدهاشم کيفورتورته هداش هباساحم نويسابوکنا دد
ربارب قرر عترم کاخ دد دوب 97
/ 0 اراچ عاترم کاخ دد و
هدش 21 / 1 مدوب
4 هجیتن و ثحب . یریگ
1.4 . سفنیت نازییم ریب ییایمد نوییسابوکنا ریثات
کاخ کیفورتورته وداج( یاااتن اااسا راب 1
یاانعم شیازاافا ) اااب داد
ود کاااخ کاايفورتورته سفناات نازاايم دد ااامد شیازاافا تااعلاطم مداش هدهااشم هدش ارچ و قرر عترم متسيسوکا دد اد اامد ااب کااخ کيفورتورته سفنت شیازفا ددعتم متسيسوکا فلتخم اه
[ 6
، 56
، 66 ] یاعترم متسيسوکا و
دااندرک شدازااگ [
63
، 64 ] رااضاح ۀااعلاطم یاااتن اااب هااک
هتفای اب شهوژپ نیا یاتن نينچمه متشاد یناوخمه ااه
[ 59 ، 65 ] شیازاافا هااک یااط اد کاااخ سفناات نازاايم
متشاد تقباطم ؛دندرک هدهاشم ییامد نويسابوکنا متاسيسوکا تیریدام عوان داد ناشن هعلاطم نیا یاتن
یم یعترم د داشتنا نازيم رب دناوت
کااخ زا نبرکدياسکا
دد ماد ارچ ريثأت ددوم دد هدش شدازگ تارثا مدشاب رثؤم د داشتنا ای سفنت نازيم کااخ زا نبرکدياسکا
تواافتم
هتفای اب رضاح ۀعلاطم یاتن متسا اه
[ 9 ، 19 ] ناايب هاک
یام کااخ سفنت شهاک ببس ارچ دندرک تاقباطم دواش
یلاح دد تشادن یاتن اب هک
[ 8 ، 32 ] قرار دنداد ناشن هک
ینعم شهاک ببس عترم عاترم هاب تبسن کاخ سفنت داد
یم هدش ارچ مه ،دوش
متشاد لماک یناوخ
یگدايچيپ ظاحل هب دنچ ره متاسيسوکا
یاعترم ااه
کااخ کايفورتورته سفنات تواافت هلئاسم فرص هيجوت فالتخم ااهدوتکاف یاسدرب هاب زاين و تسين ریذپ ناکما یام هابنج دنچ زا اهتنم ؛دداد ددوام اد هدایدپ نایا ناوات
مااهم زا یاالآ ۀدااام عواان و دادااقم مداد داراار یااسدرب نیراات
یم ريثأت کاخ سفنت نازيم رب هک تسا ییاهرتماداپ گ
دداذ [
45
، 70 ] م [ 60 ] دودح هک دنداد ناشن 75
و 81 زا دصدد
کاخ دد بيترت هب کاخ سفنت تارييغت اه
کای و دابود
نبراک رختاسا نازايم ااب طاابتدا دد ،هدش نويسابوکنا داب نآ یم اه کااخ دد یالآ ۀداام دصدد هعلاطم نیا دد مدشاب
هداد( دواب هداش اراچ عاترم زا رتاشيب قرر عترم هائادا ااه
شن هد یم حرطم اوس نیا اح نیا اب م)دنا ااب اراچ هک دوش
نازيم ،قرر عترم کاخ دد یلآ ۀدام دصدد ندوب لااب دوجو هداش اراچ عاترم زا رتمک متسيسوکا نیا دد کاخ سفنت دد و هایزجت خرن رب یميقتسم ريثأت یلآ نبرک تيفيک مدوب د ديلوت هجيتن دداد نبرک ديسکا
[ 37 ] کااخ یالآ نبرک
هس هب تاشگزاب خرن اب تخس و طسوتم ،دادیاپان یلک عون
1
یام مياسقت توافتم دواش
[ 11 ] ،دادایاپان نبراک رختاسا م
رتسد مسيناگداورکيم ارب عبنم نیرت یم اه
هاب و داشاب
دداد هیزجت تيلبار یتحاد [
55 ] ۀداام عوان نیا یسرتسد م
لاماوع و یکیزيف تظافح و ییايميش بيکرت هب هتسب یلآ وکا ره دد رگید داهاوخ تواافتم ربداک عون ره و متسيس
دوب [ 22 ] یم هبنج نیا زا م نازايم ندواب لاااب تالع ناوات
عاترم دد مدراک هايجوت اد هداش ارچ عترم کاخ دد سفنت ماد طسوت یهايگ سمويب تشادرب ليلد هب هدش ارچ و( ااه
لصاح گربشلا تشابنا نازيم )هفولع یتسد تشادرب اهاگ گرب و هراس زا اتح و مک اه
،داشاب زيچاان تاسا ناکمم ی
کزاان ۀاشید طاسوت کاخ یلآ نبرک ۀرکيپ بلاغ نیاربانب یم نيمأت ناهايگ هب ،هشید ۀیزجت مدوش
هشید صوصخ اه
ريثأت اهدنیارف زا کزان نبراک ۀرايخخ و مکارات راب داذاگ
یم عتارم دد کاخ دشاب
[ 36 ] مکارات لايلد هاب هاجيتن دد
هشید متسيس اراچ عاترم کاخ ،فیرظ ا
یاطيحم هداش
هدیا یام ماسيناگداورکيم تيلاعف ارب آ داشاب
[ 10 ] هاب م
تخس تبسن هب یلآ داوم نازيم یتدابع و نينگيل دننام ،رت
نااهايگ ۀرااس تشابنا ليلد هب قرر عترم کاخ دد زلولس یام هداش ارچ عترم زا رتشيب یفلع لاماع نيامه و داشاب
یم رم کاخ دد سفنت ندوب لااب لیلاد زا یکی دناوت ارچ عت
یام یافرط زا مداشاب قرر عترم هب تبسن هدش نایا ناوات
یگتفاشآ تالع هب قرر عترم دد هک درک حرطم اد امتحا
1 Turnover times
تاظافح نازايم کااخ نامتخااس ظافح هجيتن دد و مک هنادکاخ طسوت یلآ نبرک یکیزيف ليلد هب و هدوب رتشيب اه
ماسيناگداورکيم اراب یلآ نبرک یسرتسد مدع نازايم ااه
نبرک ۀیزجت نبراک دياسکا د دااشتنا هاجيتن دد و یالآ
یام هدش ارچ عترم زا رتمک اتاساد نيامه دد مداشاب
[ 43 ]
کاخ دد هک دنداد ناشن تاسد ااه
هاب تباسن( هددواخن
کاخ مدواب راتمک کااخ سفنات نازيم )هددوخ مخش اه
[ 12 ] هنادکاخ ۀزادنا شیازفا هک درک نايب زين لايلد هاب اه
شهااک بباس ،رتاشيب یکیزيف تظافح دااشتنا و سفنات
د یم نبرک ديسکا مددرگ
2.4 . لدم کاخ سفنت یاه
دام یمامت لک دد دام و یاطخ دام زاج هاب ااه
نو و رنتنيلش یبواخ شزارب ،هدش ارچ عترم کاخ دد ويلک
هداد هاب مداد نااشن کااخ سفنات ااه [
29 ] یاسدرب هاب
داام و ییااامن ،یناواات ،کاايتادداوک ،یااطخ ییااامد اااه
عااتارم دد وااينيهدآ )قراار( هدااشن ارااچ و هدااش ارااچ
همين هعلاطم یاتن هباشم ؛دندوب هتخادرپ ناتسلوغم کشخ
دم ،رضاح اد یناوات دوداح ات و ییامن ، وينيهدآ اه
بسانم دم نیرت اب مدندرک شدازگ کاخ ییامد خساپ اه
ۀعلاطم دد کيتادداوک دم وبر لبار نييعت بیرض دوجو ک داد ناشن عبانم یسدرب ،رضاح اراب یامک دنمرفع ه
طاابتدا ناايب اراب یلوامعم کايتادداوک دم زا هدافتسا ااح نایا ااب متشاد دوجو کاخ سفنت ییامد [
7 ] دام
گول - کيتادداوک بسانم اد1
ییاامد خاساپ ارب دم نیرت
ندواب بسانم زا یکاح یکدنا تاعلاطم مدندرک رکخ سفنت نو و رنتنيلش دم ت تارييغت اب طابتدا دد ويلک
کاخ سفن
دواب امد اب [
46 ] هاعلاطم نایا یااتن ااب دوداح اات هاک
متشاد تقباطم هعلاطم دد ، ا
[ 2 ] اراب دم نیرتبسانم اد رناکا دم
هداد ییامد خساپ نايب دم دنچ ره مدومن نايب هصرع اه
ندوااب کااچوک ۀاابنج زا یبااسانم داام مااه وااينيهدآ هدناميراب تاعبرم عومجم مدش حرطم2
اد شزارب نیرتهب دوليت و دیولل دم و وينيهدآ دم هداد هب
هزادنا اه مداد نااشن هاعلاطم نایا دد هداش ريگ
[ 14 ] داام یااسدرب هااب هداد ارااب فاالتخم اااه
اااه
و هاعدزم کااخ عون ود دد کاخ سفنت ییامد نويسابوکنا واينيهدآ دام هاک دانداد ناشن ؛دندوب هتخادرپ لگنج هب اد شزارب نیرتهب هداد
نيانچمه متاشاد اه [
67 ] دام
سفنات تاراييغت نايب ارب دم نیرتبسانم اد وينيهدآ مدندرک نايب امد اب طابتدا دد کاخ [
47 ] هاک دانداد ناشن
هداد ارب ااب واينيهدآ و ییامن دم ود تدم هاتوک اه
نييعت بیرض 93
/ 0 تاراييغت ناايب تاهج دام نیرتهب
یم امد اب طابتدا دد کاخ سفنت واينيهدآ دام مداشاب
اات یالو تاسا هایاپ دام کای کايمانیدومرت دد هچرگا یم دودح ناايب مه اد امد هب کاخ سفنت مسيناکم دناوت
دیامن [ 13 ] هاجدد واکعم زا دم نیا نوچ اح نیا اب م
سفنات نازايم تاراييغت یانيب شياپ ارب قلطم تدارح یم هدافتسا هاب ااسح یفااک ۀزادنا هب تسا نکمم ؛دنک
غت تدارح هجدد دد کاخ سفنت تاريي مداشابن نيیااپ اه
[ 14 , 39 ] ددوآراب تسا نکمم دم نیا هک دندرک نايب
تدارح هجدد دد بیدا هائادا کااخ سفنات زا نيیااپ ااه
مدیامن
1 2
رتماداپ دوجو اب
T0
و دایولل طاسوت هدش هئادا دم دد
ینادانچرييغت تسا وينيهدآ دم هدش حفصا هک دوليت آ دم اب دواجو لايلد هب اح نیا اب مدادن ناشن وينيهد نایا وينيهدآ دم هب تبسن دم نیا دد رتشيب رتماداپ
هاعلاطم دد متشاد دهاوخ رتشيب ریذپ فاطعنا دم ا
طسوت [ 1 ] یالگنج تیااس دااهچ دد دواليت و دایولل دم
هداد هب اد شزارب نیرتهب ناشن امد اب طابتدا دد سفنت اه
و دیولل مداد نآ دام هاک دنداش یعدام دوليت
ددوآراب ااه
هداد زا یبیداان یم هئادا سفنت اه
دهد [ 39 ] دام بايع م
واينيهدآ دم رظن انبم نتشادنرب دد دوليت و دیولل وينيهدآ دم دد متسا
T0
رفاص لاصا دد انبم امد ای
تدواص نایا هاب دم یتدابع هب تسا هدش هتفرگ رظن دد تاسا
𝑅𝑠 = 𝑎𝑒(−𝐸/𝑅(𝑇−0)
داهنااشيپ دام دد ااهتنم
1 Log-quadratic
2 Sum of Squared Residuals
یتاباساحم رتمادااپ ناوانع هاب اانبم اامد دوليت و دیولل ارب دادقم نیا هعلاطم نیا دد هک تسا هدش هتفرگ رظندد قرر عترم 84
/ 3 هداش اراچ عترم ارب و 49
/ 23 - نیوالک
مدش ددوآرب [
30 ] نایا ااب ددوآراب ریداقم هک دنداد ناشن
دانا سفنت زا رتکچوک ددع ، دم هزا
کااخ هداش رايگ
یم تسدب متاشاد تقباطم رضاح ۀعلاطم یاتن اب هک دهد
یم نیاربانب هاب دام تياساسح ددوام دد دابلط
دد هژایو
دواليت و دایولل و وينيهدآ دم ود توافت نيیاپ اهامد مدريگ دارر رظن ددوم
دم دد 4 ریداقم
Tmin
ارچ عترم ارب 97
/ 68 - ارب و
قرار عترم 56
/ 22 - یتنااس ۀاجدد دد مداش ددوآراب داراگ
هعلاطم طسوت ا [
29 ] اراچ و هداش اراچ عاترم ود دد هک
داداقم ،تفرگ تدوص )قرر( هدشن
Tmin
اراچ عاترم اراب
هدشن 02 / 22 - ۀجدد هداش اراچ عترم ارب و دارگ یتناس
61 / 112 - یتناس ۀجدد هک دش ددوآرب دارگ
دایز دودح ات
هب رضاح ۀعلاطم اب نآ مدواب ربارب قرر عترم دد صوصخ
ااه
هاب اد هداش اراچ و هداشن اراچ عاترم ارب نييعت بیرض بيترت 39 / 0 و 54 / 0 بیاراض زا راتمک هاک دندومن ددوآرب
کای اامد نایا ااح نایا ااب مدوب رضاح ۀعلاطم دد نييعت یمن و تسا کاخ سفنت ییامد خساپ زا یگژیو نآ ناوت
اد
هک ارچ ،تفرگ رظن دد کاخ سفنت ۀنيمک امد ناونع هب هداد میژد کی دد کاخ سفنت نازيم لصاح ،شیامزآ اه
یم یلومعم امد زا شيب اهامد دد هک تسا حضاو مدشاب
یلماواع رتنک تحت تسا نکمم کاخ سفنت ،نيیاپ دح تسين صخشم قيرد دوط هب زونه هک دشاب [
14 ]م
3.4 . نت ییامد تیساسح ( سف
Q10
)
دام هاک داد نااشن حوضو هب هعلاطم نیا یاتن ااه
دداع داداقم زا یتواافتم اهددوآرب فلتخم
Q10
نااشن
یم یم لماع نيمه هک دنهد تیدودحم دناوت
اراب اد ییاه
دیامن داجیا صخاش نیا ۀسیاقم [
53 ] م [ 58 ] هعلاطم دد ا
ددع دادقم هک داد ناشن
Q10
امد دد هدش هبساحم 10
جدد یتناس ه هب تبسن اد رتشيب دادقم ،رناکا دم اب دارگ
راضاح ۀعلاطم یاتن اب هک داد ناشن وا هجدد ییامن دم متشاد تهباشم دم ود نیا ددوم دد
دم اب ددوآرب ریداقم هباساحم ریداقم و فلتخم اه
( ۀلداعم اب هدش 3
فراص هاک داد نااشن هاعلاطم نایا دد )
هداد بسانم شزارب دم دد اه
یمن اموزل فلتخم اه دناوت
دادقم زا یبسانم ددوآرب
Q10
یاخرب دامآداکان مدهد هئادا
دم ددع ددوآرب دد اه
Q10
ماهف لابار یموهفم ظاحل هب
دادقم مريگب ضرف رگا هک تدوص نیا هب ؛تسا
Q10
سفنت
داداقم زا رتلااب ددع ظاحل هب نيیاپ امد دد ،کاخ
Q10
وا هاجدد ییاامن دم ؛تسا رتلااب امد دد کاخ سفنت فامع ،دداد ییاامد حطاس ود ره دد یناسکی ددوآرب نوچ یااام دااامآداکان هاااک میریذاااپب راااگا نيااانچمه مدواااش
متسيسوکا راب مکااح صااخ طیارش ظاحل هب فلتخم اه
نآ زا یتواافتم ریدااقم ،نااسکی امد دد یتسیاب اه
Q10
ادداوک دم ؛دنشاب هتشاد دد نااسکی ددوآراب ليلد هب کيت
یم بوسحم دمآداکان ،متسيسوکا ره مدوش
دادقم هب هجوت اب
Q10
ییاامد تيساسح ،هدش هبساحم
( هدش ارچ عترم کاخ دد 21
/ 1 قرار عترم کاخ زا رتلااب )
( هدش 97 / 0 ،رضاح هعلاطم یاتن هباشم مدوب ) [
21 ] نااشن
ددع دادقم هک دنداد
Q10
تلاااب هداش اراچ عاترم دد زا ر
هااعلاطم دد نياانچمه مدوااب قراار عااترم طااسوت ا
[ 71 ]
ددع دادقم نیرتمک
Q10
و )قرار( هداشن اراچ عاترم دد
دادقم نیرتلااب
Q10
هک دش شدازگ دیدش ییارچ حطس دد
دواجو اامتحا نایا متشاد یناوخمه هعلاطم نیا یاتن اب تايفيک ،یهاايگ شاشوپ عوان دد توافت ليلد هب هک دداد کااخ یلآ نبرک [
27 ] دد یامیزنآ تايلاعف و داداقم اای و
دشاب توافتم قرر و هدش ارچ عترم [
38 ]م
ددااع دادااقم یاافرط زا
Q10
دادااقم ااامد شیازاافا اااب
دم یمامت دد اد رتمک دد مداد نااشن یسدرب ددوم اه
داداقم شهااک هاتفرگ تدوص تاعلاطم زا دايسب
Q10
ااب
دااش هدهاااشم ااامد شیازاافا [
37
، 68
، 69 ] یاااتن اااب هااکم
دم متاشاد یناواخمه راضاح ۀاعلاطم دد ددوآراب اه
[ 42 ] مسيناگداورکيم یسرتسد شهاک هک دندرک نايب اه
یم کاخ یلآ ۀدام هب کاخ تياساسح شهااک ببس دناوت
( کاخ ییامد
Q10
مددرگ امد شیازفا اب )
