و شجنس تیولوا
یدنب هفلؤم
یاه یراگزاس تیفرظ یلحم عماوج
هجاوم رد ه
اب میلقا رییغت
( قطنم ۀ :هعلاطم دروم )دابانگ ناتسرهش
ینابرق یدهم
؛*
اد رایشناد ارهت هاگشناد ،یعیبط عبانم ۀدکشن
،جرک ،ن .ناریا
؛روپ یقت یدهم دیس نارهت هاگشناد ،یرادزیخبآ دشرا یسانشراک ۀتخومآ شناد
،
،جرک .ناریا
؛یدوراگیس یقیلخ مارهش ۀدکشناد رایشناد
نارهت هاگشناد ،یعیبط عبانم
،
،جرک .ناریا
؛یگیب ملع ریما نارهت هاگشناد ،یعیبط عبانم ۀدکشناد رایداتسا
،جرک ، .ناریا
هدیکچ رد ییاتسور عماوج
هزوح و دنتس ه نکاس زیخبآ یاه سا رب
و یمیلقا طیارش سا نیمز
ره هک یص اخ یسانش زوح
ۀ دراد زیخبآ ،
زا نآ اه
دوخ یگدنز یارب دافتسا
ۀ دیفم یم .دننک هزورما نابیرگ یمیلقا لومعم تارطخ زا ریغ یرطخ نآ تش یعم و نانیش ن زیخبآ ریگ
اه ا تس
یمیلقا تارییغت مه نآ و زا یشان
تیلاعف یناس نا یاه
، نتخوس زا لص اح یناهج شیامرگ رگید ترابع هب تخوس
رب .تسا یلیس ف یاه
زا هدافتس ا اب شهوژپ نیا رد ساس ا نیا صخاش
رد هدش فیرعت یاه جنپ
یامرس ۀ هب یداص تقا و یناس نا ،یکیزیف ،یعامتجا ،یعیبط
ریداقم یس ررب جنپ
یامرس ۀ م ؤ رث هب تبس ن نانیش نزیخبآ یراگزاس تیفرظ نازیم رد دیدپ
ۀ رد میلقا رییغت یاتس ور هس
،دابآ یجاح
گنش پ هدون و روس یگ رد
یمیلقا ینگمه هب هجوت اب هعلاطم نیا رد .تس ا هدش هتخادرپ دابانگ ناتس رهش 3
اتس ور کش خ میلقا رد
ادتبا شهوژپ نیا رد .تس ا هدش باختنا دابانگ ناتس رهش ساس ا رب
شس رپ زا کی ره نازیم همان صخاش
هناگ چنپ یاه و
هبحاص م یاه
نامزاااس اب هتفای هورگ فده یاه یاتااسور هااس رد
یحان ۀ اب ربارب بیترت هب یریوک 11
/ 3 ، 39 / 3 ، 14 / 3 ، 26 / 3 ، 7 / 2 هبااساحم .دیدرگ مه
توافت هک دش صخش م ،نمیرف نومزآ زا هدافتس ا اب نینچ ینعم
نیب یراد هیامرس
اه فلتخم ی ،بیترت هب هک دراد دوجو
هیامرس یاه
نیرتشیب یداصتقا و یعیبط ،یکیزیف ،یناسنا ،یعامتجا تأ
ریث نانیشنزیخبآ یراگزاس تیفرظ نازیم رد ار یارب هک تسا رتهب اذل دنراد
یشنزیخبآ تلاکشم لح زا ،نان
هیامرس نتخادنا نایرج هب یارب یناسنا و یعامتجا یاه هیامرس
رگید یاه )یداصتقا و یعیبط ،یکیزیف(
.درک هدافتسا ناگژاو دیلک :
،یراگزاس تیفرظ ۀیامرس
دابانگ ،یلحم عماوج ،میلقا رییغت ،یعامتجا
* لوئسم هدنسیون :
سامت هرامش +982632249314 :
Email: mehghorbani@ut.ac.ir
رات ی خ وصت ی ب : 0 2 / 03 / 1397
ص 556 - 43 5
1 . همدقم
یگدنز رب هراومه یعیبط طیحم نانکااااس
ییاتاااسور
ریثأت تسا هتشاذگ
، ار دوخ یگدنز دارفا نیا هک یتروص هب
هدرک راگزااااس یعیبط لماوع اب نامز ،بیترت نیا هب و دنا
درم ینوکاااسم تفاب و اهاتاااسور یلک لکاااش ،یگدنز تعیبط اب ار یگنهامه نیرتااشیب نامز لوط رد ییاتااسور .درک ادیپ ۀمه
رد یریااااشع و ییاتاااسور یلحم عماوج
هزوح .دنتسه نکاس یعیبط زیخبآ یاه هزوح
رب زیخبآ یاه
هژیو طیارش ،دوخ یسانش نیمز و یمیلقا طیارش ساسا یا
مهارف نانیش نزیخبآ تنوکس یارب ار یم
ره و دنننک ۀزوح
نانکاس رایتخا رد ار یص اخ تادیلوت و تلاوص حم زیخبآ رارق دوخ یم
رد هک یروط هب .دهد ۀلاااصاف
هد دنچ یتح
هب رگیدکی زا یرتمولیک هنوگ
طیحم طیارش یا ادیپ رییغت ی
بس انت رد زین یعامتجا و یگنهرف طیارش هک تس ا هدرک رییغت راچ د نآ اب هداااش
.دن ا دی فم یاه دربراک رب هولاع
هزوح دوجو ،زیخبآ یاااه یبط تارطخ
و هژیو ،صاااخ یع
ره درف هب راااصحنم ۀزوح
زا زین زیخبآ یگژیو
نآ یاه اه
ا هک تاااس یم
دنور رد هیلوا لماع کی ترواااص هب دناوت
هرف و یداصتقا تارییغت نانیشنزیخبآ یگن
ریثأت دشاب راذگ
[ 26 ،]
یمیلقا لومعم تارطخ زا ریغ یرطخ هزورما اااما نابیرگ نآ تش یعم و نانیش ن زیخبآ ریگ اه
ا مه نآ و تس
یمیلقا تارییغت زا یاااشان1
تیلاعف ترابع هب ینااااسنا یاه
یناهج شیامرگ رگید نتخواااس زا لاااصاح2
تخواااس یاه
.تااسا یلیااسف نآ زا رطخ نیا
دوجوم یعیبط عبانم هک اج
رد ۀرک رطخ هب ار نیمز یم
نیا هب هتاااسباو عماوج ،دزادنا
رطخ هاب مه ار عباانم یم
دزادانا [ 26 .]
یمیلقا تارییغت
نیرتااشیب یریثأت
د مک و فیعاای راااشقا رب دراد هک آر
دم
.تاااسا هعماج شیازفا هب هجوت اب
هرهب زا نااااسنا یرادرب
رد تع یبط هه د
و فرط کی زا ریخا یاه ریثأت
لم اوع
زا فلتخم هدیدپ هلمج
... و یلاااسکااشخ ،میلقا رییغت یاه رد رییغت بباااس
یرادیاپ تابث و ۀزوح زیخبآ هب کی ناونع
تسا هدش یعیبط متسیسوکا [
14 .]
عبانم تروص نیا رد
کی یکاخ و یبآ ۀزوح
هک زیخبآ یلصا
تادیلوت عبانم نیرت
یلحم عماوج یزرواش ک فرط ود زا دنتس ه
یناس نا راش ف(
.دنتاااسه یدوبان ارعم رد )یمیلقا رااااشف و سااااسا رب
،هداااش نایب بلاطم تیفرظ ان هب یموهفم نادنماااشناد
یراگزاااس ندااش راگزاااس نازیم رد ار
متااسیااس فیرعت اه
هدرک ییاناوت یراگزااااس تیفرظ وهفم .دنا متاااسیاااس
،اه
نااااسنا ،اهداهن یظنت یارب تادوجوم رگید و اه
رد دوخ م
هوقلاب تارطخ ربارب زا هداف تاااسا قیرط زا )میلقا رییغت(
تاااصرف تاااسا دوجوم یاهدمایپ هب هاااساپ ای اه
[ 8 ] .
نامه زا هک هنوگ نیا
یم تفایرد فیرعت وهفم نیا دواااش
رد قیقحت و احب صتخم طقف ۀزوح
یطیحم ولع ای
ون ره یارب هک تاااسا یموهفم کی و تاااسین یعامتجا یم یمتاااسیاااس دناوت
.دواااش فیرعت ظ
یراگزااااس تیفر
متااسیااس یعامتجا یاه
- کیژولوکا هب تبااسن
شنت یاه
زا یطیحم شهاک رد مهم میهاف م هل مج
بی اااسآ یاه
متااسیااس هچرگا .تااسا یلامتحا هب تبااسن یعیبط یاه
هدیدپ راکدوخ ترواااص هب میلقا رییغت ریظن یمیلقا یاه
راگزااااس یم
اما دنواااش ۀلئاااسم
ندرک راگزااااس یلاااصا
متس یس تس ا هدیدپ نیا هب تبس ن یعامتجا یاه ،
هک ارچ
متس یس رد
،یعامتجا یاه هک تس ا ناس نا یلص ا رص نع
یم ناوت یاه شنکاو ،فلتخم طیارش رد دنمش وه روط هب
.دنک ذاختا ار یتوافتم زا یرایاااسب رد
شهوژپ ،اه ناققحم
لم اوع یاااسررب هب رثؤم
نیب رد یراگ زااااس تی فرظ رب
ییاتس ور نازرواش ک رپ
هتخاد نیا ییاس انش رد یعس و دنا
لماوع هتاااشاد .دنا راگزااااس تیفرظ هار زا ی
یفلتخم یاه
یم یسررب دوش
[ 9 ] یلو ۀتکن تسا نیا نآ یسررب رد مهم
و متس یس کی یراگزاس تیفرظ هک ۀدودحم
هبلغ ییاناوت
یمن نآ هب و دش اب تباث دناوت ۀدودحم
یداص تقا یاهریغتم
دع اب و تاااسا طوبرم یعامتجا – تیعطق
ور هب ور ییاه
1 Climate Changes 2 Global Warming
تااسا [ 23 .]
مه هقطنم ره رد دوجوم یعیبط عبانم نینچ
هقطنم نآ یراگزاااس تیفرظ رب زین ریثأت
یدیدااش یراذگ
.دنراد هک دنتفایرد نارگااشهوژپ تیفرظ و هبرجت
ینف یاه
یراگزاااس تیفرظ نازیم اب یمیقتااسم طابترا نازرواااشک نآ دراد اه هک یروط هب
ینلاوط و یبناج تارطخ تدم
نآ کرد رد یمیلقا تارییغت و تااسا رثؤم هدیدپ نیا زا اه
ب ار ییلااب تیفرظ یم ناااشن دوخ زا یراگزاااس یار
دنهد
[ 20 ].
تاااقیقحت هااب هاانیمز نیا رد یددااعتم نیققحم هتخادرپ یدنمااشزرا یم هلمج نآ زا هک دنا
هب ناوت [ 1 ، 5 ،
15 ، 18 و 21 ] .درک هرااااشا هافر ،فده هک یطیاراااش رد
،دااشاب تااسیز طیحم تیفیک دوبهب ای یرادهگن و ناااسنا تشیعم وهفم ساسا رب یتسیاب ،متسیس درکلمع یبایزرا و یدااااصتقا ،یعام تجا داع با وهفم نیا .داااشاب رادی اپ رب رد ار یکیژولوکا یم
جنپ رادیاپ تشیعم بوچراهچ .دریگ
نیا یارب ار هیامرس ون م
روظن یم فیرعت هیامرس :دنک
یاه
یکیزیف یرابتعا ،)یتخااااسریز(
،یعامتجا ،)یدااااصتقا(
لوااصا هک دنراد یعااس نارگااشهوژپ .یناااسنا و یعیبط ب ار هیامرااس ره شجنااس ه
صخاااش ات دنروآ تااسد و اه
یم باختنا هیامرس ره یارب هک ییاهریغتم ساس ا رب دوش
دااشاب تباث لوااصا یرااس کی [
3 .]
صخاااش هدمع و اه
لماوع و یعیبط عبانم ،یعامتجا و یدااااصتقا یاهریغتم یوگلا ان هب ییوگلا رد ییاتاااسور یکیزیف جنپ
هیامراااس
فیرعت .تااسا هدااش ریثأت
جنپ ۀیامرااس یعیبط
یعامتجا ، ،
یکیزیف
، یناااسنا یداااصتقا و یراگزاااس تیفرظ ءاقترا رد
ًادیدج هک تس ا یعوی وم عماوج دروم
نارگش هوژپ هجوت
صخاش ،هیامرس جنپ نیا زا ادکره .تس ا هتفرگرارق یاه
صخاش نیا زا ادکره و دنراد ار دوخ صاخ ار یتایئزج اه
متس یس نورد یم رارق هجوتدروم یناس نا یاه
رب هک دنهد
دنراذگ رثا یلحم عماوج یراگزاااس تیفرظ یور [
26 ].
رد
و کااشخ میلقا رد ،نآ تحاااسم رتااشیب هک ناریا روااشک همین
ًاتبسن تیعمج و تسا کشخ قطانم نیا رد ار یدایز
رد ،هداد یاج دوخ ۀدی دپ
نادن چود یتیمها میلقا رییغت
یم ادیپ رب .دنک یبایزرا سااااسا دنمناوت حرط یاه
یزااااس
اوه و بآ تارییغت ربارب رد ناریا رواااشک رظن ریز هااک
نویس ناونک هتفرگ تروص للم نامزاس یاوه و بآ رییغت
لاس ات نبرک دیس کا ید تظلغ هچنانچ ،تس ا 2100
ود
یامد طاااسوتم ،دواااش ربارب رواااشک
زا 5 / 1 ات 5 / 4 ۀجرد
یتنااااس دودح رواااشک شراب نیگنایم و شیازفا دارگ
10
دصرد دودح(
25 نیا رادقم .تفای دهاوخ شهاک )رتمیلیم
لامرن تیعیو اب هسیاقم رد شهاک ب
ه یارب هژیو لصف
یاه
ات یتح درس 20
شیپ زین دص رد ینیب
دهاوش .تس ا هدش
زا یکاح قوف ۀبلغ
روش ک رب کش خ و رگ یمیلقا طیارش
رد ههد هب تبسن یتآ یاه هرود
تسا یخیرات یاه [
11 .]
رب
بیس آ لثم یتاعوی وم تیمها ،شرازگ نیا یانبم یریذپ
،
بات یروآ ربارب رد یراگزااااس تیفرظ و یارب میلقا رییغت
یم نش ور شیپ زا شیب ام روش ک .دوش
رد ساس ا نیا رب
زا هدافتسا اب شهوژپ نیا صخاش
رد هدش فیرعت یاه جنپ
یناس نا ،یکیزیف ،یعامتجا ،یعیبط هیامرس یداص تقا و
هب
ریداق م یاااسررب جنپ
رثؤم ۀی ام راااس تی فرظ نازیم رد
نانیااشنزیخبآ یراگزاااس هب تبااسن
ۀدیدپ میلقا رییغت رد
ۀقطنم .تسا هدش هتخادرپ دابانگ ناتسرهش قرش
2 . یسانش شور
.1.2 یفرعم ۀقطنم هعلاطم دروم
ۀقطنم دروم شهوژپ نیا رد هعلاطم ۀدودحم
ناتسرهش
رد هک تسا یویر ناسارخ ناتسا رد عقاو دابانگ تاصتخم
ییایفارغج 46˝
59´ 34˚
˝ و
´25
˚5 34 و یلامش 18˝
31´ 59˚
˝و
´17
˚ 43 57 یقرااش ساااسا رب هقطنم میلقا .دراد رارق
ترامود شور کشخ میلقا یاراد هدش حلاصا ن
.تسا درس
دابانگ تش د رد بآ عبانم دایز ریخبت لیلد هب
ًاتدمع روش
یم دنشاب [ 4 و 19 .]
گنشپ هدون ،دابآ یجاح یاتسور هس هک هقطنم نیا رد رد صوااصخ هب یوج تلاوزن ،تااسا هتفرگرارق روااسیگ و
لاس هتش ذگ یاه بونج رد هک یلاس کش خ وقو لیلد هب
یوی ر ناس ارخ یرتش یب تدش )دابانگ ناتس رهش قرش (
نونکات و تس ا هتش اد ۀرهچ
دوهش م هقطنم حطس رد نآ
تعارز شخب رد یزرواشک داصتقا هک هدیدرگ عاب ،تسا
یرادغاب و یکتم
مید تشک و هدوب ینیمز ریز بآ عبانم هب
ًلامع .دوش شزرا یب یداص تقا ظاحل زا شخب ور نیمه زا
نیمأت ۀدمع تش ک یرادغاب و تعارز زا ناییاتس ور دمآ رد
تروص یبآ یم
.دریگ تسا هدیدرگ عاب یعیبط عبانم رقف
ات تیلباق روص رد ار ییاتس ور داص تقا ،نیمزرس نیا یاه
تهج فلتخم تأ
نیم .دیامن تیاده شاعم یاااسررب
یاه
ناااشن یتیعمج یم
دهد دنور هیحان نیا یاهاتااسور هب ور
یااشهاک رزب یاتااسور دنچ زج هب ار
یم یط اما .دیامن و یداص تقا یس ررب
س یاقم ۀ ناش ن تیعمج تیعی و اب نآ
تس ین رارقرب تیعمج و )دیلوت( داص تقا رد یلداعت هک داد رد و شخب هب یتیعمج بطق دااااصتقا فلتخم یاه ناونع
زادنا مااشچ .تااسین حرطم یداااصتقا بطق آ
دنی ۀ هقطنم
شهاک زا یکاح رتاااشیب
و کچوک یاهاتاااسور تیعمج
هک تسا ینعم نادب نیا .تسا رتگرزب یاهاتسور یرادیاپان عبان م لی لحت و طاق ن نیا یدوبان نآ
عبان م دی ده ت اب اه
یلخاد رتگرزب یاهاتسور تسا ربارب
[ 24 و 25 ].
لکش 1 . تیعقوم ۀقطنم هعلاطم دروم
2.2 شور . قیقحت
ۀعلاطم دنچ لماااش نانیااشن زیخبآ یراگزاااس تیفرظ
یدنبزرم دیاب هع لاط م وراااش یارب ادت با .تاااسا هلحرم متس یس یعامتجا یاه قیقحت فادها اب طبترم کیژولوکا–
یارب سپس .دوش باختنا ۀعماج
هب ادقا هعلاطم دروم فده
هماناااشاااسرپ ۀیهت کمک هب ات درک زلا یاه
هیوگ نآ یاه
طم نیا رد .دوش هدیجنس یراگزاس تیفرظ هب هجوت اب هعلا
یمیلقا ینگمه هس
ناتسرهش کشخ میلقا رد اتسور دابانگ
.تس ا هدش باختنا رد ییاوه و بآ ظاحل زا اتس ور هس نیا
رارق هقطنم کی هتفرگ
زا اما دنا ،یدااااصتقا طیاراااش رظن
.دنتشاد رارق یتوافتم طیارش رد یگنهرف و یتیعمج ،نانیااشنزیخبآ یراگزاااس تیفرظ نازیم شجنااس رد تاااسا نیا لماوع نیا زا یکی .دنراد تلاخد یفلتخم لماوع دوجوم عبانم هب تبس ن یلحم درم ییاناوت و تیساس ح هک نآ کرد و یهاگآ حطس و بط ریغ و یعیبط یایلاب زا اه
یعی
یجراخ .تس ا ردقچ لومعم
فلتخم فادها یارب شور نیرت
یناااسنا ولع تاعلاطم ۀیهت
اب هک تااسا همانااشااسرپ فده
یم هیهت هعلاطم شهوژپ نیا رد .دوش
ادتبا شسرپ ۀمان هیلوا
رورم سااااسا رب عبانم رب ی
یاهدیدزاب زا دعب و داااش هیهت
حلاص ا و ینادیم هیوگ
شس رپ اه ۀمان
رد یراگزاس تیفرظ
( فلتخم هورگ جنپ ۀی ام راااس
،یکیزیف ،یعام تجا ،یعیبط
.دش هیهت ترکیل فیط بلاق رد و )یداصتقا و یناسنا یارب نومزآ زا دیاب همانااشااسرپ نیا ییایاپ شور
یاه
و ینادیم نومزآ
رد .درک هدافتاااسا خابنورک نومزآ و هیلوا
یارب لوا دیدزاب نومزآ
ۀیلوا اب ادتبا ،همانش س رپ 30
زا رفن
هبحاصم اتسور شش رد یفداصت تروص هب ییاتسور دارفا مه .داااش نیا رد نینچ
نومزآ زا یاااضعب هیلوا هیوگ
و اه
.دش صخش م یراگزاس تیفرظ رد رثؤم ناهنپ یاهریغتم یااسررب رد ۀیلوا
،خابنورک نومزآ رد همانااشااسرپ ییایاپ
زلا ییایاپ زا همانش س رپ هک دش صخش م هدوبن رادروخرب
زا رتمک خاب نورک یاف لآ(
5 / 0 اب اذل ) زا نتفرگ کم ک
ًاددجم و هیهت رگید راب همانااشااسرپ ،امنهار نارگااشهوژپ نومزآ رد و دش نومزآ
همانش سرپ هک دش صخش م ییاهن
تس ا رادروخرب زلا درادناتس ا زا زا رتش یب خابنورک یافلآ(
7 / 0 ژپ یراکمه اب همانش س رپ ییاور نینچ مه .) نارگش هو
امنهار دییأت دش . ۀمانشسرپ بلاق رد هدش هیهت
46 لاوس
هک دش هیهت 9
هورگ رد نآ لاوس هیامرس
،یعیبط یاه 14
هورگ رد لاوس ۀیامرس
،یعامتجا 8
هورگ رد لاوس ۀیامرس
،یتخاسریز و یکیزیف 6
هورگ رد لاوس ۀیامرس
و یناسنا 9
هورگ رد لاوس ۀیامرس
.تفرگ رارق یداصتقا
رد صخااشم نارکوک لودج زا هدافتااسا اب شهوژپ نیا هک یتااسیاب اهاتااسور تیعمج دادعت هب هجوت اب هک دااش
زا لقادح 90
قطانم زا ود دیدزاب رد اذل .دوش لاوس رفن
دادعت هب ،اتسور هس نتفرگ رظن رد اب ،یریوک 30
ره زا رفن
.دش لاوس یراگزاس تیفرظ شجنس یارب اتسور یارب اهتنا رد هبتر
نب جنپ ید ۀیامرس
،یعامتجا ،یعیبط
یرف نومزآ زا یداصتقا و یناسنا ،یکیزیف د
.دش هدافتسا نم
یرف نومزآ د
نم نومزآ زا یکی یارب هک تاااسا یرامآ یاه
اااسیاقم ۀ
هب تر نیگنای م رظن زا و دراد دربراک هورگ دن چ
هورگ یم ولعم ار اه هورگ نیا ای آ هک دن ک
یم اه زا دن ناوت
ای دنش اب هعماج کی
؟هن لقادح دیاب نومزآ نیا رد سایقم
هب تر .داااشاب یا ود سنای راو هی زجت یارب نمدی رف نومزآ
هداد یارب( هفرط هبتر شور هب )یرتماراپ ریغ یاه
هب یدنب
یم راک یارب زین و دور سیاقم
ۀ هبتر نیگنایم هورگ یدنب
یاه
دراد دربراک فلتخم هک تاااسا نیا نومزآ نیا بیاعم زا.
رد دارفا دادعت هنومن
هنومن و دنااشاب ناااسکی دیاب اه دیاب اه
دنشاب هدش روج یگمه .
هداد دورو یارب شهوژپ نیا رد رن زا هنایار هب اه
رازفا
Microsoft Excell 2010
هداد لیلحت و هیزجت یارب و یاه
رازفا رن زا همانشسرپ
SPSS 16
.دش هدافتسا
لودج 1 . نیگنایم خساپ یریوک یاتسور هس رد هدش هداد یاه لک نیگنایم و
3 اتسور
هیامرس ون دابآ یجاح یاتسور
گنشپ هدون یاتسور روسیگ یاتسور
اهاتسور لک نیگنایم
یعیبط 1
/ 3 22
/ 3 02
/ 3 11
/ 3
یعامتجا 78
/ 3 78
/ 3 62
/ 2 39
/ 3
یکیزیف 83
/ 2 275
/ 3 57
/ 3 14
/ 3
یناسنا 4
53 / 3 24
/ 2 26
/ 3
یداصتقا 9
/ 2 24
/ 2 7
/ 2 7
/ 2
هب تازایتما شجناس زا هدافتاسا اب سپاس هدمآ تاسد
هیوگ یارب هزادنا و یااسررب هب ،هورگ ره فلتخم یاه
یریگ
تارییغت هب تبااسن نانیااشنزیخبآ یراگزاااس تیفرظ داعبا .دش هتخادرپ یمیلقا
3 جیاتن .
رادومن ( 1 ) یجاح یاتسور فلتخم عبانم نازیم نیگنایم
ناش ن ار دابآ یم
،رادومن نیا هب هجوت اب .دهد ۀیامرس
یناسنا
دراد ار رادقم نیرتااشیب دابآ یجاح یاتااسور رد هب هجوت اب .
هیوگ دش صخش م همانش س رپ رد هدش نایب یاهریغتم و اه
رظن زا ات اااسور نیا هک هب رجت اب دارفا دوجو
هب لی ام ت و
اتاااسور رد ندنام و رهاااش هب ناناوج ندرکن ترجاهم ۀرمن
تیعمج شیازفا هب لیامت رظن زا اما تسا هدرک بسک ییلااب تااشیعم نتااشادن تلع هب بااسانم
نییاپ ۀرمن بااسک یرت
هدرک دنا . یاهریغتم هب هجوت ۀیامرس
همانشسرپ رد یعامتجا
امه ،اتسور طیحم هب هقلاع ،تکراشم ،دامتعا لثم رد یگنه
قح تیاعر ۀبآ
.تسا هدرک تفایرد ییلااب هرمن ،رگیدکی
هب هجوت اب هیوگ
یاه ۀیامراااس هجیتن ،یکیزیف
یریگ
یم دواااش یات اااسور رد هک یجاح
دوبن تل ع هب داب آ
تخاااسریز نیمز نتااشادن دوجو ،بااسانم یطابترا یاه
یااایارا نداااش دودحم لیلد هب رزب و عیاااسو یعارز فارطا رد ییاتااسور هب
نیمز ۀلیااسو و ریذپ شیاااسرف یاه
و بس انم یزرواش ک تاناکما دوبن نینچمه و کلام رزب و یزرواااشک دیدج تلاآ نیااشام ریظن زور هب یرایبآ
یاه
یتنس فیعی دح رد یکیزیف هیامرس رظن زا اتس ور نیا ،
دروآرب یم .دوش هیامرس اییاتسور یداصتقا و یعیبط یاه ن
دننامه زین هیامرس
یاراد یکیزیف یاه ۀرمن
تبسن یرتمک
هب هیامرااس .دنتااسه یناااسنا و یعامتجا یاه نیا رد نوچ
اتس ور هب هجوت اب یلاس کش خ
رد یمک یبآ عبانم ریخا یاه
دنراد رایتخا یمن
اص تقا یرادماد و یزرواش ک هک دنناوت ید
هجیتن رد دنااشاب هتااشاد و یزرواااشک تلاوااصحم شهاک
ب .تسا هتشاد یپ رد ار یماد بمک هب هجوت اب هک یروط ه
دو
نیمز هفرص هب یزرواش ک و یرادماد ،یعترم و یعارز یاه
،یکلام هدرخ تروااص هب نازرواااشک و تااسین نیمز
یاه
یداصتقا هفرص راک و تشک هک دنراد رایتخا رد ار یکچوک یارب نآ یکیدزن رد نوچ ات اااسور نیا هولاع هب .درادن اه
نیا رد و دراد رارق ینابایب ییارا ییارا
هپت یاه هسام و یا
هلاااس ره دراد دوجو ینااش هب
ۀلیااسو یاهداب
120 ۀزور
رارق ناوارف رابغ و درگ ارعم رد ،ناتاااسیاااس یم
و دریگ
رطخ هب ار درم یتملاس یم
.دزادنا رادومن هب هجوت اب
( 2 ) ،گنااشپ هدون یاتااسور رد ، دننام
دابآ یجاح یاتس ور
، ۀیامرس یناس نا رد ار رادقم نیرتش یب
هب هجوت اب .دراد هیامراااس جنپ نیب هیوگ
نایب یاهریغتم و اه
دوجو رظن زا اتسور نیا هک دش صخشم همانشسرپ رد هدش و رهااش هب ناناوج ندرکن ترجاهم هب لیامت و هبرجت اب دارفا اتااسور رد ندنام ۀرمن
رظن زا اما تااسا هدرک بااسک ییلااب
هب تیعمج شیازفا هب لیامت تش یعم نتش ادن تلع
بس انم
نییاپ ۀرمن بسک یرت
هدرک .دنا ۀیامرس یاتسور رد یعامتجا
هب هجوت اب ،دابآ یجاح یاتاااسور دننام زین گناااشپ هدون یاهریغتم ۀیامرااس
،دامتعا لثم همانااشااسرپ رد یعامتجا
قح تیاعر رد یگنهامه ،اتاسور طیحم هب هقلاع ،تکرااشم ۀبآ ،رگیدکی ۀرمن
هب هجوت اب .تاااسا هدرک تفایرد ییلااب
هیوگ یاه ۀیامرااس ،یکیزیف
هجیتن هدون یاتااسور یارب هک یا
نایب دش هتفرگ گنش پ یم
هب روس یگ یاتس ور رد هک دنک
دوجو تلع تخااااسریز
نیمز دوجو ،باااسانم یطابترا یاه
بسانم یزرواشک تاناکما نینچمه و رزب و عیسو یعارز تلاآ نیااشام ریظن زور هب و زا یزرواااشک دیدج
ۀرمن ییلااب
تااسا هدوب رادروخرب
، نیا لیلد هب اما روط هب اتااسور نیا هک
هدافتسا هزیناکم یرایبآ زا لماک یمن
و دنک یرایبآ یتنس یاه
،دراد دوجو ات اااسور نیا رد زونه ۀرمن
رظن زا ات اااسور نیا
ۀیامرس .تسا هدش رتمک یمک هرمن رثکادح زا یکیزیف نوچ
اب اهاتسور نیا هب هجوت
یلاسکشخ یمک یبآ عبانم ریخا یاه
دنراد رایتخا رد یمن
یداصتقا یرادماد و یزرواشک هک دنناوت
دنشاب هتشاد
، یماد و یزرواشک تلاوصحم شهاک هجیتن رد
یزرواشک تلاوصحم و یهایگ ششوپ .تسا هتشاد یپ رد ار ب ه ناهایگ و هتسپ ریظن دنسپروش تلاوصحم تشک تمس
یعترم دنس پروش لیامتم
دنراد لیامت مه اهرادماد و تس ا
هک اد .دننااااسرب شورف هب ار دوخ یاه ۀجیتن
،تامادقا نیا
ناوت شهاک و ییات اااسور تلاواااصحم و تادی لوت شهاک .تسا اتسور درم یداصتقا
رادومن 1 . فلتخم ریداقم 5
یاتسور یراگزاس تیفرظ شجنس رد هیامرس دابآ یجاح
رادومن 2 . فلتخم ریداقم 5
گنشپ هدون یاتسور یراگزاس تیفرظ شجنس رد هیامرس
رادومن 3 . فلتخم ریداقم 5
روسیگ یاتسور یراگزاس تیفرظ شجنس رد هیامرس
هب هجوت اب نیگنایم
ب یاه ه زا هدمآ تاااسد هاااساپ
یاه رادومن ریااسفت و روااسیگ یاتااسور رد همانااشااسرپ
( 3 )،
یم
،روااسیگ یاتااسور رد هک تفرگ هجیتن ناوت ۀیامرااس
هجوت اب .دراد هیامرس جنپ نیب رد ار رادقم نیرتمک یناسنا هب هیوگ صخش م همانش س رپ رد هدش نایب یاهریغتم و اه
هبرجت اب دارفا دوجو رظن زا اتس ور نیا هک دش یزرواش ک
و
لیامت رد ندنام و رهاااش هب ناناوج ندرکن ترجاهم هب
اتس ور ۀرمن ینییاپ تس ا هدرک بس ک
، هب لیامت رظن زا اما
تااشیعم نتااشادن تلع هب تیعمج شیازفا بااسانم
ۀرمن
نییاپ بااسک یرت هدرک
.دنا ۀیامرااس یاتااسور رد یعامتجا
رواااسیگ یاهریغتم هب هجوت اب ،
ۀی امراااس رد یعام تجا
،اتس ور طیحم هب هقلاع ،تکراش م ،دامتعا لثم همانش س رپ تیاعر رد یگنهامه قح
،رگیدکی هبآ ۀرمن
ینییاپ تفایرد
تسا هدرک هب هجوت اب .
هیوگ یاه ۀیامرس ،یکیزیف هجیتن
یا
یاتااسور یارب هک روااسیگ
یم نایب دااش هتفرگ رد هک دنک
دوجو تلع هب روااسیگ یاتااسور تخاااسریز
ابترا یاه یط
نینچمه و رزب و عیاااسو یعارز نیمز دوجو ،باااسانم ریظن زور هب و بااسانم یزرواااشک تاناکما نیااشام
تلاآ
زا یزرواشک دیدج ۀرمن
رایسب تسا هدوب رادروخرب ییلااب
،
نیا لیلد هب اما یرایبآ زا لماک روط هب اتاااسور نیا هک
هدافتسا هزیناکم یمن
و دنک یرایبآ نیا رد زونه یتنس یاه
تس ور ،دراد دوجو ا ۀرمن
رظن زا اتس ور نیا ۀیامرس
یکیزیف
.تاااسا هداااش رتمک یمک هرمن رثکادح زا رد هکنیا تلع
رویگ یاتااسور ۀیامرااس
یداااصتقا و یعیبط ۀرمن
رایااسب هک تس ا نیا تس ا هتفرگ ینییاپ
لثم اتس ور نیا رد نوچ
گنسپ هدون یاتسور هب هجوت اب
یلاسکشخ عبانم ریخا یاه
دن راد رای تخا رد یمک یبآ یمن
و یزروااااشک هک دن ناوت
دناااشاب هتاااشاد یدااااصتقا یرادماد
، شهاک هجیتن رد
ششوپ .تسا هتشاد یپ رد ار یماد و یزرواشک تلاوصحم ب یزرواش ک تلاوص حم و یهایگ ه
تلاوص حم تش ک تمس
هتفر یعترم دنس پروش ناهایگ و هتس پ ریظن دنس پروش هرادماد و تاااسا هک دنراد لیامت مه ا
اد هب ار دوخ یاه
.دننااااسرب شورف ۀجیتن
و تادیلوت شهاک ،تامادقا نیا
اتس ور درم یداص تقا ناوت شهاک و ییاتس ور تلاوص حم .تسا رادومن رد 4
جنپ رد اتاااسور هاااس زا نیگنایم رادقم
ۀیامرس رد یداص تقا و یناس نا ،یعامتجا ،یکیزیف ،یعیبط
ۀیحان هدهاااشم یریوک یم
جنپ امت ،رادومن نیا رد .دوااش
ًابیرقت هیامراااس نیا و دنراد رارق یطاااسوتم رادقم کی رد
هجیتن ناشن ۀدنهد راذگ تلاح رد اتسور هس هک تسا نیا
نیا و دنتس ه نایب وی وم
یم دنک رد تلاوحت و رییغت هک
ۀقطنم نیا تهج و تاااسا نداتفا قافتا لاح رد یریوک
ب هقطنم نیا رد تلاوحت و رییغت توافتم هیامراااس ره یار
سپ .تاااسا یم
لااااس رد هک تفگ ناوت 1396
تیفرظ ،
یاهاتسور یراگزاس ۀقطنم
دراد ار یطسوتم رادقم یریوک
رد رادقم نیا هک تسا نکمم و لاس
.دنک رییغت ،هدنیآ یاه
رادومن 4 . فلتخم ریداقم 5
یریوک هیحان یاهاتسور یراگزاس تیفرظ شجنس رد هیامرس
رادومن رد (
5 ،) اهاتاااسور لک و اهاتاااسور ریداقم نیب هتفرگ تروااص هااسیاقم
و تااسا یم هک تفرگ هجیتن ناوت
رادقم ات دابآ یجاح و روااسیگ ،گنااشپ هدون یاهاتااسور .دراد توافت ردقچ نیگنایم صخشم رادومن نیا رد
یم دوش
رد روااسیگ و دابآ یجاح ،گنااشپ هدون یاتااسور هااس هک ۀیامرس نیگنایم اب یعیبط ۀیامرس
اتس ور هس رد یعیبط
رادقم رد
ًابیرقت .دراد رارق ینااااسکی مه
رادومن نیا نینچ
ناش ن یم رد دابآ یجاح و گنش پ هدون یاهاتس ور هک دهد
ۀیامرااس و یعامتجا
ۀیامرااس هااس یلک نیگنایم زا یناااسنا
اتسور ود نیا و دراد یرتشیب رادقم اتسور و اجسنا رظن زا
روس یگ یاتسور اب هس یاقم رد ،یناس نا و یعامتجا یرادیاپ یوق دنتسه رت
، نوچ ن زا روسیگ یاتسور یعامتجا دعب رظ
یناسنا و رادقم
رتمک ی اتسور هس نیگنایم زا .دراد
هجوت اب رادومن هب
( 5 ) ، هیامرس تس رد اتس ور هس رد یکیزیف یاه
سکعرب هیامرااس یجاح یاهاتااسور و تااسا یعامتجا یاه
،اتااسور هااس نیگنایم زا نوچ گنااشپ هدون و دابآ ۀیامرااس
دنراد یرتمک یکیزیف زا ینعی
رظن ور یتخاس ریز یاهاتس
یارب یرتمک یلیخ تاناکما دابآ یجاح و گناااشپ هدون .دنراد روس یگ یاتس ور هب تبس ن دوخ درم یگدنز نیا زا
رادومن یم و دابآ یجاح یاتاااسور هک تفرگ هجیتن ناوت
رظن زا روااسیگ ۀیامرااس
تااشیعم ،یداااصتقا و رترادیاپ
نئمطم یرت راد ن هب هجوت اب گناااشپ هدون یاتاااسور اما د
هکنیا زا
،تااسا هتفرگ یرتمک زایتما ،اتااسور هااس نیگنایم درم نآ یلاها .دنراد دوخ یارب یرتمک یداصتقا ناوت
رادومن 5 . سیاقم ۀ فلتخم ریداقم 5
یراگزاس تیفرظ شجنس رد هیامرس یحان
ۀ یریوک
روظنم هب هبتر
عبانم یدنب نومزآ زا اتاااسور رد دوجوم
یرف د هدافتسا نم دیدرگ
یرف نومزآ ساسا رب . د
جوت اب و نم ه
حطس هب ینعم
زا هک نومزآ نیا رد یراد 01
/ 0
،تسا رتمک
صخاااشم دیدرگ
توافت هک ینعم
نیب یراد هیامراااس
یاه
دراد دوجو یداص تقا و یناس نا ،یکیزیف ،یعامتجا ،یعیبط اذل یم زا کی ادک هک درک صخاااشم ناوت هیامراااس
یاه
نایم رد اتااسور هااس نیب رد ار تیمها نیرتااشیب دوجوم تیمها کی ادک و دراد ناییاتاااسور یراگزااااس تیفرظ .دراد یرتمک لودج ساااسا رب (
6 ) صخااشم یم
رد هک دوااش ۀقطنم
،دابانگ ناتس رهش یریوک هیامرس
هک درم یعامتجا یاه
دامتعا لماااش ینهذ دعب(
ااس ۀیامر تکراااشم و )یعامتجا
ینیع دعب(
ۀیامراااس )یعامتجا
، نینچ مه هیامراااس
یاه
هورگ تیمک هب طوبرم رتاااشیب هک ینااااسنا فلتخم یاه
طوبرم یم دواااش
، رد زین ۀجرد یارب درم و دراد رارق ود
زاین درم زا یفلتخم راش قا هب دوخ یگدنز تیعی و دوبهب .دنراد ۀیامرس هب طوبرم رتش یب هک یکیزیف تخاس ریز
و اه
تیولوا رد یلحم درم یارب تاااسا اتاااسور درم تاناکما دراد رارق وااس ۀیامرااس
و یعیبط هیامرااس
یداااصتقا یاه
و نیرتمک نییاپ
نااااشن وااایوم نیا و دراد ار هبتر نیرت
یم ون نیا هک دهد هیامرس
رد ینییاپ ریداقم رد اه ۀقطنم
یریوک هعلاطم دروم .دراد دوجو
لودج 1 . ۀجیتن یرف نومزآ د
یسررب یارب نم هبتر
یدنب هیامرس رد اتسور هس یاه ۀقطنم
یریوک
هیامرس ون ۀیامرس
یعیبط ۀیامرس
یعامتجا ۀیامرس
یکیزیف ۀیامرس
یناسنا ۀیامرس
یداصتقا
نیگنایم 88
/ 2 6
/ 3 18
/ 3 34
/ 3 2
هبتر یدنب 4
1 3
2 5
هبحاصم دارفا دادعت هدنوش
90
یدازآ هجرد 4
عبرم یاک 844
/ 54
یراد ینعم حطس 000
/ 0
4 . و ثحب هجیتن
یریگ
نانیااشنزیخبآ یراگزاااس تیفرظ شجنااس یااسررب رد صخااشم دیدرگ
یاتااسور هااس رد ۀیحان
یریوک ره نازیم
زا کی هیامرااس جنپ یاه ۀناگ
یراگزاااس تیفرظ رب راذگرثا
میلقا رییغت ربارب رد اب ربارب بیترت هب
11 / 3 ، 39 / 3 ، 14 / 3 ،
26 / ، 7 / 2 یم .دنااشاب یریوک یحاون رد
دراد تروراای هک
دوبهب یارب هیامراااس
و ینااااسنا ،یدااااصتقا ،یعیبط یاه
رواااش هب هجوت اب یحاون نیا هک ارچ دواااش شلات یکیزیف رم تش یعم ،ینیمزریز بآ عبانم ندش رد د
ارعم رطخ
یریوک یحاون درم هک نیا هب هجوت اب و دراد رارق یدای ز زا دوخ یزرواشک یارب متسیس
یرایبآ یاه یتنس
هدافتسا
یم نینچمه و تسا نییاپ یحاون نیا رد یرایبآ هدزاب دننک هب هجوت اب دنراد رارق هیحان نیا رد هک یرگید یاهاتااسور
یلاس کش خ یاهاتس ور هب ترجاهم هب ادقا یپ رد یپ یاه
دابانگ ناتااسرهااش و هیحان نیا رتگرزب هدرک
کی نیا و دنا
.تسا دابانگ ناتسرهش و رتگزب یاهاتسور یارب لضعم دابآ یجاح یاتااسور رد ۀیامرااس
یناااسنا یم
هب دناوت
کی ناونع ۀطقن
و دوش حرطم اتسور نیا رد توق یم
دناوت
یراگزاس تیفرظ رد ات دوش یقلت تبثم لماع کی اتس ور
.دنک نفح تارطخ زا ار اتاااسور ۀیامراااس
رد یعامتجا
ًاب یرقت مکارت تل ع اب زین داب آ یجاح یات اااسور یلااب
رادقم زا رگید یاهاتاااسور هب تباااسن اهدنویپ و تاطابترا و تاااسا رادروخرب ییلااب یم
تاکرحت زااااس هنیمز دناوت تسور ینادابآ و تفرشیپ یارب یداصتقا
.دوش ا هیامرس یاه
یلوبق لباق رادقم و زایتما زا دابآ یجاح یاتااسور یکیزیف ییاتسور عبانم فعی طاقن زا دروم نیا و تس ین رادروخرب بوااسحم یم
نیا یور رب یتااسیاب و دوااش هیامرااس
یاه
و تقد ییاتس ور همانرب
دوش یدج یزیر
، وقو رد هک ارچ
هدیدپ ،یعیبط یاه هیامرس
ریز و یکیزیف یاه شقن یتخاس
شنکاو رد یمهم عماوج نفح یارب عقوم هب و عیرااس یاه
افیا یم
ًامومع .دنک ،اهاتاااسور رد
هیامراااس و یعیبط یاه
اب یگنتاگنت طابترا یدااااصتقا للاتخا هنوگره و دنراد مه
رد هیامراس هب اتاسور رد یدااصتقا یگتفاشآ ،یعیبط یاه
نامه .دراد لابند هدهاااشم هک روط
یم دوااش یم نایب ناوت
مک ریداقم زا زین دابآ یجاح یاتس ور هک درک هیامرس
یاه
و دنتسه رادروخرب یداصتقا و یعیبط متسیس
یعیبط یاه
،میلقا رییغت ربارب رد اتس ور نیا رد یداص تقا و بیس آ
ریذپ
.داد دنهاوخ ناشن ،ینارگشهوژپ روشک لخاد رد نینچمه
خ رد راااسلباب نازروااااشک روااااب و شاااناد شاااقن صوص
غت بآ تارااااایی تس ایس زا تااااایامح رد ار ییاوهو
یاه
دا ندرک یا سررب یزرواا شک رد یراگزاا س هتفای.
نانآ یاه
بآ تارییغت صوااصخ رد شناد نازیم هک داد ناااشن ،اوهو
تسایس زا نازرواشک تیامح حطس و نآ وقو هب رواب یاه
شیب ،هلباقم نازروااااشک ،نیاربانب .تاااسا طاااسوتم دحزا
یبوخ تخ ان اااش بآ رییغت زا
رییغت وقو هب و دن راد اوهو
بآ صواااصخ رد نازرواااااشک هاگ دی د .دن راد رواب اوهو
تسایس لیلحت ساسا رب .دش یبایزرا تبثم زین هلباقم یاه
رییغت وقو هب رواب و یعارز نیمز طاااسوتم ،نویاااسرگر بآ مهم ،اوهو زا نازرواشک تیامح رب راذگریثأت لماوع نیرت
تسایس یراگزاس یاه ش
[ دندش هتخان 17
.]
تاطابترا ،دابآ یجاح دننام زین گنشپ هدون یاتسور رد
ًابیرقت و دراد یرتش یب تردق ییاتس ور زا ناییاتس ور همه
.دنتس ه رادروخرب اتس ور رد یص اخ اجس نا کی ۀیامرس
تسا رادروخرب یهجوت لباق رادقم زا زین اتسور نیا یناسنا و یم ظ تیوقت رد دناوت ور یراگزااااس تیفر
راذگ رثا اتاااس
ش اب سپ .د یم هک تفرگ هجیتن ناوت هیامرس
یعامتجا یاه
اتسور نیا توق طاقن ءزج ،گنش پ هدون یاتسور یناس نا و بوسحم یم
.دنوش سکعرب هیامرس ،یعامتجا و یناسنا یاه
هیامرس ،اتسور درم یداصتقا یاه یمن
کی ناونع هب دناوت
دوااش بوااسحم یراگزاااس تیفرظ تیوقت رد تبثم لماع تسا رادقم نیرتمک ،هیامرس جنپ نیب رد نآ رادقم هک ارچ رد و ،میلقا رییغت ربارب رد گنش پ هدون یاتس ور ،هزوح نیا
.داد دهاوخ ناش ن ریذپ بیس آ ار دوخ هیامرس
یعیبط یاه
هلمج زا اتس ور هیامرس
دقم رد هک تس ا ییاه یطس وتم را
دنک ادیپ همادا دنور نیمه اب هک رگا و دنتااسه
، طاقن ءزج
باس ح هب اتس ور فعی یم
.دنیآ هیامرس نیا یعیبط یاه
نیا اب اتسور تسا رادروخرب یبوخ رادقم زا هک
، نینکاس اما
ییاناوت اتاااسور هرهب
دنرادن ار نآ زا یدااااصتقا یرادرب
، هب
تااسا هدااش فیعااضت درم داااصتقا لیلد نیمه هب نیا و
و دوجوم عبان م زا یهاگآ دوبمک لی لد ۀدیدپ
میلقا رییغت
.تااسا هیامرااس اتااسور یکیزیف یاه زا
ًاتبااسن رادقم یبوخ
و تاااسا رادروخرب نانچ
هچ دنک ادیپ همادا دوجوم دنور اب
دوبهب(
تخاسریز )اه
یم بسانم روتکاف کی ناونع هب دناوت
هدون یاتاااسور یراگزااااس تیفرظ تیوقت یارب تبثم و تیوقت هک ارچ .دیآ باسح هب گنشپ تخاسریز
اه یم دناوت
تارثا هدیدپ و دهد شهاک ار فلتخم یعیبط یایلاب و اه
.دوش کانرطخ عیاقو زورب عنام یفنم دنور کی رد هکنیا هب هجوت اب روااسیگ یاتااسور
یتیعمج راااس هب دوخ نورد رد
یم
ًلاومعم و درب تیعمج
کچوک یاهاتاااسور درم ترجاهم لیلد هب نآ دایز هب رت
تس ا اتس ور نیا و
نانچ هچ شیپ ار یتیعمج دنور نیمه دریگب
یرااس کی راچد یراجنهان
یناااسنا و یعامتجا یاه
داااش دهاوخ دوخ لخاد رد هچرگا .
صخااااش فلتخم یاه
ۀیامرااس مهم هک یناااسنا
نیرت نآ تااسا تیعمج رادقم اه
یم رد ار اتااسور دناوت دنک تظفاحم یمیلقا تارییغت ربارب
،
آ رظن نیا زا روس یگ یاتس ور اما ناش ن ییلااب یریذپ بیس
یم دهد . ۀیامرس یاتس ور ود زا روس یگ یاتس ور یعامتجا
لیلد هب نیا و تااسا رتمک زین گنااشپ هدون و دابآ یجاح رد تکراش م دوبمک تیلاعف
وبرم یاه اب .تس ا اتس ور هب ط
نیا هب هجوت مه هک
ۀیامرس مه و یناس نا ۀیامرس
یعامتجا
ظن نیا زا اتاااسور نیا ،دراد رارق ینییاپ رادقم رد کی رد ر
ۀطقن راد رارق یدیدش فعی و یعامتجا یاهراتخاس و د
اتس ور نیا رد یناس نا یمن
ربارب رد ار اتس ور یرادیاپ دناوت
.دنک نیمضت یمیلقا تارییغت هیامرس
اب اتسور یعیبط یاه
تسین رادروخرب یبوخ نازیم زا همانشسرپ ریداقم هب هجوت کی اتس ور یداص تقا اظن رد هک هدش عاب نآ دوبمک و یب .دنک داجیا یمظن یب ،یرادقم یمظن
هداااش داجیا یاه
هب زین اتس ور یداص تقا متس یس و هدوب یلاس کش خ رثا رد هبور یفنم شنکاو یمک اب نآ لابند نیا اذل .تسا هدش ور
هبور هیامرس و عبانم نازیم شهاک رطخ رد زین متسیس ود ود نیا دنک ادیپ همادا دنور نیمه هک رگا و دنتاااسه ور لیدبت اتسور یارب یفعی طاقن هب ،متسیس یم
.دنوش جیاتن
دنلزنیئوک یلحم عماوج یهاگآ شقن قیقحت ۀرابرد
رییغت
انااص یراگزاااس تیفرظ شیازفا رد میلقا رد هک یلااصا عی
ناگدننکدیلوت هک داد ناااشن ،دنراد رارق هدیدپ نیا ارعم دعب هس رد لقادح و دنراد میلقا رییغت هرابرد یدایز یهاگآ دعب راهچ زا 1
) ،تیعطق دع و کس یر تیریدم 2
) تراهم
همانرب رد ،یهدنامزاس زاب و شزومآ ،یزیر
3 ) فاطعنا یریذپ
و یناور و یلام 4
اگزاس هب لیامت ) ،فلتخم دارفا نیب رد یر
دنراد یراگزاس یارب ییلااب تیفرظ [
11 .]
لودج ساس ا رب (
6 ،) صخش م یم
رد هک دوش ۀقطنم
،دابانگ ناتس رهش یریوک هیامرس
هک درم یعامتجا یاه
دامتعا لماااش ینهذ دعب(
ۀیامرااس تکراااشم و )یعامتجا
ینیع دع ب(
ۀی امراااس ،رگیدک ی قوقح تی اع ر ،)یعام تجا
دوخ نوماریپ تاقافتا زا درم یهاگآ حطاااس یم
رد دواااش
ۀجرد رگید ترابع هب .دراد رارق لوا ۀیامراااس
زا یعامتجا
رگید هیامراااس رد یرتاااشیب تردق و یراذگرثا ،اه
نیمأت
طیاراااش ۀیلوا
دراد درم یگدنز
، نینچ مه هیامراااس
یاه
هورگ تیمک هب رتاااشیب هک ینااااسنا اه
طوبرم فلتخم ی
یم رد زین دواااش ۀجرد
دوبهب یارب درم و دراد رارق ود
.دنراد زاین درم زا یفلتخم راش قا هب دوخ یگدنز تیعی و هیامراااس یاهاتاااسور درم یارب زین ینااااسنا یاه
ۀقطنم
اب دارفا دوجو لی لد هب یریوک و ناوج راک یورین ،هب رجت
لیاااصحت دارفا دوجو و دایز تیعمج ،لاعف هدرک
شزومآ و
و هبحااااصم رد و تاااسا رادوخرب ییلااب تیمها زا هدنهد هس اپ و شس رپ
، هس اپ هداد نینچ ندوب تروص رد هک دنا
اهاتس ور ،یدارفا یم
هتش اد یبوخ یقرت و تفرش یپ دنناوت
.دنشاب هیامرس زا یعونت داجیا لیلد هب یناسنا یاه شناد
اه
و ییاناوت فلتخم یاه یم
یراگزااااس تیفرظ دناوت ار درم
اقترا ء بیترت نیا هب .دنهد ۀیامراااس
و یعامتجا ۀیامراااس
یناسنا یم رگیدکی رانک رد دنناوت لیهست
دننک ۀ و تاطابترا
.داااشاب رگیدک ی نیب رد درم دام تعا ۀی امراااس
یکیزیف
رد اهاتااسور ۀجرد
تخاااسریز دوجو .دراد رارق وااس یاه
درم یارب تن رتنیا و نفلت لث م یطاب ترا و یتاااشاده ب ها نآ یگدنز یارب یدایز تیم نینچمه .دراد اتس ور رد اه
،سرادم و دجااااسم ریظن یعامتجا و یاااشزومآ تاناکما یم شیازفا و یمرگلد ع اب دن اوت ۀق لاع
هب یلحم درم
دواااش اهاتاااسور رد یگدنز ارچ ،
لقادح هک هیامراااس
و اه
تخااااسریز درم یارب یکیزیف یاه
یم یگدنز کی دناوت
.دنک داجیا ار هداس ۀیامرس
هیامرس و یعیبط یداصتقا یاه
و نیرتمک نییاپ
نااااشن وااایوم نیا و دراد ار هبتر نیرت
یم ون نیا هک دهد هیامرس
رد ینییاپ ریداقم رد اه ۀقطنم
نیا هچرگا .دراد دوجو یریوک هیامراااس
رد درم یارب ،اه
دراد رارق تی ولوا ،
زا یلحم درم هک نیا هب هج وت اب ام ا
یهاگآ همانش س رپ رد هدش حرطم یاهراکوزاس و تامادقا یمک هتشاد رد تاعویوم نیا تیمها زا و دنا نیمأت
یگدنز
و لئااااسم هب یتیولوا ،دنتاااشادن یقیقد تاعلاطا ،دوخ هار لح تیوقت یارب همانشسرپ رد هدش حرطم یعیبط یاه
دوخ تشیعم هدادن
م نیا .دنا ویو
ۀیامرس ۀرابرد یداصتقا
نتفرگ هدی دان لی لد هب و تاااسا حرطم زین هار
لح یاه
فلتخم یداص تقا و )تس ا هدش حرطم همانش س رپ رد هک(
ناییاتسور داصتقا ،یعیبط طقف عبانم رب درم ندرک هیکت تااسا هدااش هجاوم لکااشم اب ،
یلو هیامرااس یعیبط یاه
یلاااسکااشخ لیلد هب ریخا لاااس دنچ رد اهاتااسور عبانم
نیا و تاااسا هداد رارق نازروااااشک رایتخا رد ار یدودحم هب ناییاتسور یداصتقا و یلام عبانم هک هدش عاب هدیدپ دن ک ادی پ شهاک تداااش ،
نیا اذل هی امراااس عبان م و اه
یمن .دنک تظفاحم یمیلقا تارییغت ربارب رد ار درم دنناوت
هطبار نیمه رد هک دنتفایرد ینارگشهوژپ
نادقف ای رقف
زا یکی یلام عبانم تیدودحم
اب یراگزااااس یلاااصا یاه
تسا ییاوه و بآ طیارش تارییغت [
12،18 ] هطبار نیا رد .
یم تیعیو رد یلام ظاحل زا هک ینازرواشک درک نایب ناوت ،یمیلقا تارییغت لباقم رد اهنت هن ،دنراد رارق یباااسانمان
راگزااااس یمن
زا تارییغت نیا ربارب رد هراومه هکلب ،دنواااش
رادروخرب ییلااب یریذپ بیسآ تسه
دن [ 24 ].
( فلتخم عبانم دوبمک ای دوجو هب هجوت اب جنپ
)هیامرس
اهاتسور زا کی ره رد یم
یسررب ار یراگزاس تیفرظ ناوت
قیقحت ،درک تا
ب جیاتن و ه رصحنم هقطنم ره رد هدمآ تسد
درف هب یم مه .داااشاب هجوت اب فلتخم یلحم عماوج ،نینچ
میلقا هب نامزمه ،دنتسه نکاس اه نآ رد هک یفلتخم یاه دنتس ه لوحت و رییغت لاح رد هتس ویپ ،یمیلقا تارییغت اب هب طوبرم تاعلاطم نیاربانب .دنراد ار دوخ صاخ ییایوپ و یمیلقا تارییغت ربارب رد یلحم عماوج یراگزااااس تیفرظ یروشک اب یتسیاب ناریا روشک رد طیارش اب
یمیلقا هباشم
ش هسیاقم .دو
ینارگااشهوژپ اتااسار نیمه رد نییعت دوخ شهوژپ رد
هطقن نیرتش یب ییایلارتس ا ییاتس ور عماوج رد هک دندرک دراد دوجو ناییاتاسور یراگزااس تیفرظ یارب هک یفعای و یتاعلاطا فعی هطقن یروانف
یتس یاب دروم نیا و تس ا
عماوج رد هک دوش تیوقت ایلارتسا ییاتسور
[ 2 ]
نینچمه یناققحم
هک دنتفایرد بونج رادماد عماوج
ایلارتااسا رادماد عماوج ،مااشپ دیلوت شهاک لیلد هب
قرااش
ایلارتاااسا دیلوت شهاک و هفولع دوبمک لیلد هب
هرب یاه
تارییغت ربارب رد ،دیدج یمیلقا
بیاااسآ یرتاااشیب یریذپ
دنراد [ 17 ].
رد هم ان رب یزیر یاه دن مناوت و یلحم عماوج یزاااااس
یتسیاب نانیشنزیخبآ عبانم زا هدافتسا اب
رد هک یدنمتردق
دراد دوجو اتااسور رگید تیوقت تمااس هب
عبانم فیعاای رت
هیاااصوت اذل .درک تکرح یم
رد هک دواااش همانرب
یزیر یاه
دنمناوت نانیااشنزیخبآ یزاااس ۀقطنم
ناتااسرهااش یریوک
ا رد هک نیا هب هج وت اب ،داب ان گ ی
ن هق طنم تلاکاااشم
هناگدنچ زا هدافتس ا اب دراد دوجو یا هیامرس
یعامتجا یاه یناسنا و
تسا ناییاتسور دنمتردق عبانم هلمج زا هک ادتبا
تی وقت یارب یعمج یرکف مه و یگنهام ه کی داج یا هب و درک ادیپ تااسد میلقا رییغت ربارب رد یراگزاااس تیفرظ
هدافتااسا اب سپااس هیامرااسزا
رگید یاه لثم
هیامرااس یاه
یعیبط و صتقا دنتسه فیعی هک یدا نتخادنا نایرج هب و
نآ نیزگیاج یدااااصتقا و یلام عبانم تیوقت هب وراااش اه و یلاس کش خ نامز رد یعیبط عبانم فرص م شهاک یارب
هدیدپ .درک یعیبط کانرطخ یاه
References
]1] Brown, P. R., Bridle, K. L. and Crimp, S. J. (2016). Assessing the capacity of Australian broadacre mixed farmers to adapt to climate change: Identifying constraints and opportunities. Agricultural Systems, 146, 129-141.
]2] Brown, P. R., Nelson, R., Jacobs, B., Kokic, P., Tracey, J., Ahmed, M. and DeVoil, P. (2010). Enabling natural resource managers to self-assess their adaptive capacity. Agricultural Systems, 103(8), 562-568.
]3] Campbell, B., Sayer, A. J., Frost, P., Vermeulen, S., Pérez, R. M., Cunningham,A., and Prabhu, R. (2001). assessing The performance of natural Resources Systems. Ecology and society, 5(2), 267-292.
]4] Forooghi, F., Rezaei, M., Heydari, Zeinab., (2011). Study of groundwater quality effects in gonabad plain using factor analysis and combined diagrams.The fifteenth conference of the Iranian Geological Society,
]5] Glaas, E., Neset, T. S., Kjellström, E. and Almas, A. J. (2015). Increasing house owners adaptive capacity: Compliance between climate change risks and adaptation guidelines in Scandinavia. Urban Climate, 14, 41-51.
]6] Ghorbani, M., (2014). The report of national project: Social network analysis; modeling, policy-making and implementation of natural resources co-management. University of Tehran and the Iranian Forest, Rangeland and Watershed Management organization, 1.
]7] Ghorbani, M., (2015). The report of national project: Social network analysis; modeling, policy-making and implementation of natural resources co-management University of Tehran and the Iranian Forest, Rangeland and Watershed Management organization, 2. (In Persian)
]8] Ghorbani, M., (2015). Monitoring and evaluation of policy action plan on social networks empowers local communities and territories Cup Management. Department of Natural Resources, Tehran University, 85.
]9] Ghorbani, M., Azarnivand, H., Mehrabi, A. A., Bastani, S., Jafari, M., and vice, H., (1392). Social network analysis:
a new approach in policy-making and planning collaborative management of natural resources. Journal of range and Watershed, 1 (7): 85-47.
]10] Grothmann, T., and Patt, A., (2005). Adaptive capacity and human cognition: the process of individual adaptation to climate change. Global Environmental Change, 15 (3), 199-213.
]11] Hosseini, S., Nazari, M., and Araghinejad, S., (2012). Investigating the effect of climate change on agriculture sector with emphasis on the role of adaptation strategies in this section. Journal of Economic Reaserch and Agriculture Development, 4(1).
]12] IPCC. (2014). Technical Guidelines for Assessing Climate Change Impacts and Adaptations. Glossary.
]13] Jones, R,. (2001). An environmental risk assessment/management framework for climate change impact assessments.
Natural Hazards, 23,197–230.
