یسررب یداقتنا
تسایس اه و همانرب یاه ةعسوت یرهش رد ناریا
نیسح ینامیا یمرجاج
1
خیرات تفایرد : 81 / 81 / 49 خیرات
شریذپ : 81 / 18 / 49
هدیکچ اهرهش دنمزاین راذگتسایس ی و همانرب یزیر یارب هعسوت دنتسه . حرط یاه ۀعسوت یرهش دننام
حرط عماج
، مهم نیرت یاهرازبا یارجا تسایس اه و همانرب اه هب رامش یم دنور . یارجا رثؤم نیا
حرط
، دنمزاین دانسا یتسدلااب دننام حرط شیامآ
،نیمزرس راذگتسایس ی رتهب رد همانرب یاه
عسوت ۀ
،نلاک تیریدم یرهش دمآراک و تکراشم مدرم تسا . رد نیا
،هلاقم یارب لیلحت
لوحت یاه یرهش رد ناریا
، زا یرظن ۀ ینیشنرهش هتسباو
هدافتسا هدش تسا و اب یرورم رب
هم م نیرت مادقا ه ا ی هلخادم یا تلود اه یارب ۀعسوت یرهش
، یاهدقن حرطم هدش مرد درو
حرط یاه ۀعسوت یرهش رد نارود رضاح نایب یم ش نو د . هب رظن یم دسر هک نونکا رد دوبن
تکراشم و تراظن
،یمدرم تسایس اه و همانرب یاه ۀعسوت یرهش راتفرگ رد ناوید یرلااس یاه
میظع و تنار ییوج یاه نامزاس اه ی یمومع
، رد هلباقم اب طیارش ینیشنرهش هتسباو
تسکش
هدروخ دنا . هچنآ دشر اهرهش ار تیاده یم دنک
، هن بوچراچ یاه یتسایس
، هکلب عفانم هورگ یاه
دنمتردق ییوجدوس زا
نیمز و تنار یاه یرهش و یلاقت ناتسدیهت یرهش یارب فرصت نیمز و
تخاس هناشاک یا رقحم تسا . یارش یط هک موادت تیعضو ینیشنرهش ینوماریپ
ار رد یپ دهاوخ
تشاد .
هژاو یاه یدیلک :
،نارهت ینیشنرهش
،هتسباو حرط عماج
،رهش حرط یاه ۀعسوت
،یرهش تیریدم
یرهش .
1 . شناد رای هورگ تاعلاطم هعسوت یعامتجا
، کشناد د ة عامتجا مولع ی ،نارهت هاگشناد imanijajarmi@ut.ac.ir
بی نا هلئسم
8
لیدبت ناریا زا هعماج یا ییاتسور - شع یریا هب هعماج یا رتشیب یرهش رد ةرود ینامز رتمک زا کی
هدس
، لوحت یگرزب رد ناینب و راتخاس روشک هب رامش یم دور . لوحت ی هک همادا دراد و ینیشنرهش اب
هجوت هب تیعمج یریذپ یاهرهش گرزب
روشک هب هژیو ۀقطنم یرهش نارهت
، نانچمه رد لاح دشر
تسا (
،یلسوت 1131 : 111 ).
ساسارب نیرخآ هداد یاه زکرم رامآ ناریا ( یرامشرس لاس
1131 )
تیعمج یرهش رد ناریا 31 نویلیم رفن ( 1 / 11 دصرد زا لک تیعمج ) تسا هک رد دودح رازه و
دصیس رهش یگدنز یم دننک . نیا رد یلاح تسا هک رد یادتبا ةدس متسیب
، اهنت 53 دصرد زا تیعمج
دودح 11 نویلیم یرفن روشک
، رد رهش یاه یکدنا یگدنز یم دندرک ( یراب
،ری 1131 ).
ینیشنرهش
هدرتسگ و زکرمت دیدش تیعمج رد تختیاپ
، ییاهدمایپ رب
یا یاهراتخاس
،یعامتجا یداصتقا
و
یسایس روشک دراد و نیا اهدمایپ زا لئاسم مهم ی تسا هک هب هعلاطم و یسررب هب هژیو رد ةزوح
تاعلاطم یرهش زاین دنم تسا .
اهرهش فلاخرب هدیدپ
یاه
،یعیبط هب راذگتسایس ی
و همانرب یزیر زاین دنراد . یمن ناوت راظتنا
تشاد هک لئاسم یرهش دننام زاین هب
،نکسم لمح لقنو یمومع و نیمأت ینمیا
، هبدوخ دوخ
ور هب دوبهب ب راذگ ن د . طیحم یگدنز یرهش
، دنمزاین مجح یمیظع زا تسایس
،یشیدنا لخادم
ه یاه
هعسوت یا
، یگنهامه و
ماظتنا تسا . یکی زا تیلاعف یاه دیفم یارب میظنت رهش
، پ شی ینیب و
همانرب یزیر دنیآ ة عسوت ۀ نآ تسا هک رد بلاق راذگتسایس ی
، همانرب یزیر و حرط یاه ۀعسوت یرهش
ماجنا یم وش د .
اب دوجو سیسأت ترازو هناخ اه و نامزاس یاه فلتخم و نیودت و یارجا عاونا تسایس اه
،
همانرب اه و حرط اه
، تلاکشم دمع
ة ینیشنرهش روشک
دننام زکرمت دمع ة تیعمج رد نارهت و
نلاک اهرهش
، موادت نایرج ترجاهم هب
یاهرهش
،روکذم شرتسگ ناکسا
یمسرریغ و
رقف رد
اهرهش
، لح هدشن یقاب هدنام دنا . موادت تلاکشم زا
ههد یاه شیپ نونکات ناشن یم دهد هک تلاکشم
یراتخاس و
ینلاک دوجو دنراد هک تسایس اه و همانرب یاه ۀعسوت یرهش
، زا هجوت هب نآ اه و
لح ش ا ن هدنامزاب دنا . رد راتشون رضاح
، یرورم یداقتنا رب مهم نیرت تسایس اه و همانرب اه و اب هجوت
هژیو هب نارهت وص تر یم دریگ و یخرب زا لئاسم نآ اه ییاسانش یم
وش د . هلاقم رد ادتبا یرورم
1 لأت رد . فی ا نی هلاقم
، هداد زا اه ی شهوژپ حرط ی
« سررب ی اج ،شقن هاگی ناکما و جنس ی لکشت اه ی غ یتلودری مدرم و تکراشم و داهن
حرط ققحت رد یمومع نارمع و هعسوت یاه
»...
هک رد لاس 1131 زا یوس هسسوم نارهت هاگشناد یعامتجا تاقیقحت و تاعلاطم
ترازو یزاسرهش و یرامعم تنواعم یارب هار
و یزاسرهش ماجنا
،دش رهب ه هتفرگ هدش تسا ..
یخیرات رب لوحت ه ا ی یرهش و تسایس یاه هب هتفرراک یارب تیاده عسوت ۀ رهش دراد هک زا ۀلمج
نآ اه یم ناوت ط حر عماج بوصم 1113 نارهت و اهدمایپ و اهدقن ی حرطم هدش رب نآ تسایس اه ار
مان درب . رد شخب یرگید زا هلاقم
، تسایس یاه ۀعسوت یرهش نارود رضاح یسررب یم ش و د و
هب روط صخشم
، لصف نارمع یرهش همانرب یاه عسوت ۀ جنپ هلاس و حرط عماج یرهش لیلحت و دقن
یم دنوش .
بدا ی تا رظن ی و موهفم ی
عون لوحت ه ا ی یرهش ناریا رد ههد یاه هتشذگ دننام ترجاهم یاه درتسگ ة اتسور -
،یرهش دشر
رهش هب نیزه ۀ دازام یداصتقا یشان
زا تارداص یتفن
، شیب ینیشنرهش
،1
عطق یاهدنویپ هقطنم
یا
اتسور و رهش و مهرب ندروخ هلسلس بتارم یرهش
، هارمه اب شیادیپ لئاسم و تلاکشم نمزم
و
لح هدشن یا دننام
،ینکسمدب کیفارت
و یگدولآ یاه فلتخم
، تیاکح زا ةدیدپ
« ینیشنرهش هتسباو
»
دنراد ( نایماسح و
،ناراکمه 1131
).
یچیاچ ا ن اب ۀعلاطم لئسم ۀ شنرهش ینی هتسباو رد ناریا و رصم و
اب هرهب یریگ زا یرظن ه ه ا ی زلتساک ( 1331 ) و تربلیگ و رلگوگ ( 1335 )
، راهچ دنیارف طسب
هیامرس یراد و ینیشنرهش هتسباو
ار رد یاهروشک نوماریپ
ی نینچ حرش یم دهد :
لوا ذوفن و ۀنخر یزرواشک یراجت
و ب یرارقر تایلام یاه یلوپ رد قطانم ییاتسور
، ببس
یشاپورف لاکشا
شیپ هیامرس یراد دیلوت یزرواشک یم
دوش
؛ یقافتا هک هب ترجاهم زا
اتسور هب رهش
رجنم هدش تسا . اب تادراو یاهلااک هناخراک یا زا یاهروشک زکرم
، عیانص یتسد یرهش و ییاتسور
لیلحت یم دنور و بجوم شیازفا نازیم یراکیب رد نایم نارجاهم ییاتسور
و نارگتعنص یرهش
یم دنوش .
مود تاقبط مکاح یموب هراومه دازام یلوپ و یسنج ار هب گنچ یم دنروآ . هقبط ییاه هک
تروصرهرد
، فانم ناشع رد یاتسار عفانم هیامرس یراد رد زکرم تسا .
موس شخب ی زا یورین راک ییاتسور و
تعنص نارگ یرهش رد یاهرهش کچوک
- هک زا لاکشا
دیلوت شیپ هیامرس یراد ادج هدش دنا - هب جیردت هب لابند راک هب یاهرهش گرزب
ترجاهم یم
دننک
، اما
اهنت شخب یکچوک زا نیا نارجاهم هب
ناونع نارگراک یدزمتسد
بذج شخب یتعنص هب تدش
هیامرس رب یرهش یم دنوش . رتشیب ورین اه ی راک یرهش
، بذج دیلوت ییلااک راک رب و تیلاعف یاه
یتامدخ یم دنوش .
1. Over Urbanization
مراهچ هارمه اب رف ا یاهدنی لااب
، ناوید یرلااس یتلود زکرمتم رد یاهروشک نوماریپ
لکش
یم دریگ
« هک فده یلصا نآ
، کرادت کی تخاسریز بسانم
یارب عسوت ۀ یتعنص هتسباو رد زکارم
یرهش یلصا تسا
» (
،نایچیاچ 1131
: 3 .)
یکی زا یاهدمایپ ینیشنرهش
،هتسباو دیدپ ة
« شیب ینیشنرهش
» ای دنیارف ینیشنرهش نودب
یتعنص ندش تسا . نیم نویج
، دشر ناباتش یرهش رد یاهروشک نوماریپ
ار ب ه خرچ ۀ
هعسوت یگتفاین هتسباو یم دناد . زا هاگدید و ی
، هس تیعقوم هک رد نآ
، شیب ینیشنرهش یم
دناوت یور
د ه د ترابع دنا زا :
لوا
« شیب ینیشنرهش و
هعسوت یگتفاین نودب یتعنص ندش هتسباو
» هک رب یاپ ۀ لدابم ۀ رباربان
تارداص داوم
و عبانم ماخ و تادراو یاهلااک یتعنص رارق دراد . رد نیا طیارش
، شیازفا تیفرظ
لاغتشا رد شخب یاه یدیلوت راوشد تسا .
مود
« شیب ینیشنرهش و
هعسوت یگتفاین
» هب لیلد روضح عیانص گرزب و طسوتم هیامرس رب هک هب
تکرش یاه یتیلمدنچ هتسباو
دنا . رد نیا تیعضو
، هچرگا تکرش یاه هیامرس رب شخب یگرزب زا عبانم
یلحم ار فرصم یم دننک
، هب زادنا ة یفاک یارب روشک داجیا لاغتشا دنرادن . نآ اه کی قبط ۀ رگراک زا ثیح
یمک دودحم
، اما یاراد تیمها یسایس رد حطس یلحم داجیا یم دننک .
موس
« شیب ینیشنرهش هب
لیلد تارداص عبانم
ماخ شزرااب هب هژیو تفن
» هک هب
« یخرب اهروشک
هزاجا یم دهد ات تیفرظ یاه یلام ار عیمجت و لک اهدنیارف ای عیانص ار زا شک یاهرو هتفرشیپ دراو
دننک
» ( نامه : 15 .) زا اجنآ هک لکش یریگ و رارمتسا ینیشنرهش هتسباو
، لصاح ماظن دیلوت
هیامرس یراد هتسباو و یریگرارق روشک
رد تیعقوم ینوماریپ
و رد دروم یاهروشک یتفن
،
همین ینوماریپ
،تسا تسایس یاه ۀعسوت یرهش زکرمتم رب رهش و نودب هجوت هب لئاسم یراتخاس
،
یداینب رت زا لح تلاکشم یرهش
، هدنامزاب و دمآراکان هولج یم دننک . تسکش حرط یاه ۀعسوت
یرهش ببس قیمعت طیارش ینیشنرهش هتسباو
و دیدشت تلاکشم یرهش
یم دوش .
شسرپ اه ی شهوژپ
1 . ایآ زکرمت تردق تلود یزکرم و لخادم ه یاه نآ رد یزاسرهش
، ببس هلصاف نتفرگ عماج ۀ ناریا
زا تنس یاه نهک یزاسرهش شیوخ
و شریذپ یوگلا یزاسرهش هتسباو
دش
؟
5 . ایآ مسینردم مکاح
رب تسایس اه و همانرب یاه ۀعسوت یرهش
، بجوم تلفغ حرط یاه ۀعسوت
یرهش زا هوجو یناسنا و یعامتجا اهرهش
هدش
؟تسا
1 . ایآ یدمآراکان حرط
یاه ۀعسوت یرهش و یناوتان رد یارجا رثؤم نآ اه ببس دیدشت تیعضو
ینیشنرهش هتسباو
هدش
؟تسا
شور سانش ی
ۀلاقم رضاح درکیور یفیک دراد و رد
،نآ دانسا یرادا و یشهوژپ طوبرم
هب تسایس اه
، همانرب اه و
حرط یاه ۀعسوت یرهش رد ناریا یسررب یم وش د . شور شهوژپ
« لیلحت یدانسا
» تسا . رد نیا
هلاقم
، اب هجوت هب بوچراچ یرظن
و خساپ یاه یلامتحا شسرپ اه
، هتفای اه میظنت یم وش دن . هلاقم
،
یتیاور یخیرات ا ز مهم نیرت لئاسم هئارا یم دهد .
ی هتفا اه
رصع راجاق و زاغآرس زاسرهش ی نردم ی تس ی
هب رواب یبیبح ( 1111 ) عماج ۀ ناریا رد صرع ۀ یزاسرهش
، فلاخرب شیپ ضرف جیار ییاتسیا
،هعماج
رد شلات یارب یزاسون شیوخ
دوب . ناریا اب شزرا اه و یاهرایعم یبرغ
بور ه ور دش و هب رظن
یم دیسر یارب مادا ۀ تایح
، دیاب نیا رییغت اه ار دریذپب
؛ یارب لاثم
، رد نارود تلود دنمورین هیوفص
،
رد تباقر اب
،لوبناتسا ناهفصا
هب ناونع تختیاپ روخرد تنطلس یوفص و ناریا باختنا دش . هب لیلد
یدنمورین و
یراوتسا تلود تقو یوفص
، نیا تلود تسناوت اب شمارآ مزلا
، ینوگرگد یاه ندمت
رصع شیوخ ار بذج و مضه دنک و نآ ار ناماس و نامزاس دهد . ییوپاکت هک لوصحم نآ
،
« بتکم
ناهفصا
» رد یزاسرهش تسا
( نامه : 113 ).
هب رظن یبیبح
، نیا
« یهاگآدوخ
» رد یزاسرهش هیراجاق
و یولهپ
، رتمک هب مشچ دمآ و لماوع ب ی ینور ببس ینوگرگد یاه هتخیسگراهم دندش
. رد رخاوا
رود ة هیراجاق
، رهش دیدج یناریا رد لباقت اب اتسور دیدپ دمآ و راش نهک یناریا رد یانعم هقطنم یا
نآ
، زا طابترا دنچ هیوس اب شنوماریپ و
اب یاهاتسور ریز
ذوفن دوخ دنامزاب . رهش هب ناونع زکرم
یرادا - یتموکح و
یراجت
، شیب زا هکنآ رد طابترا
،یداصتقا یعامتجا
و یگنهرف و یسایس اب
اهاتسور و قطانم فارطا دوخ
،دشاب رثأتم زا طیارش دورو و شدرگ ک لاا و یامرس ۀ یجراخ دش
( نامه : 111 .)
عسوت ة رهش ی رد رود ة هاشاضر 8019 - 8081
اهرهش رد زاغآ رود ة تسیب هلاس
، ینعی رد یادتبا ةدس 1111 یدیشروخ
، اهنت 53 دصرد زا تیعمج
روشک ار رد دوخ دنتشاد
، اما رقت ابی یمامت مادقا ه ا و لوحت ه ا ی رود ة تموکح هاشاضر
رد اهرهش
ماجنا دش . اب دوجو
،نیا رد نایاپ نیا هرود
، رد دودح لاس اه ی 1151 تبسن تیعمج نیشنرهش
،
اهنت 1 / 1 دصرد شیازفا تفای و هب 1 / 53 دصرد دیسر ماسح(
نای و
،ناراکمه 1131
)
، اما
هب تردق دیسر ن ناخاضر د ر یادتبا هد ۀ 1111 یدیشروخ
، یارب رهش و س تسای یاه ۀعسوت یرهش
یاهدمایپ یدج
اد تش .
« لمعلاروتسد زا
نیا سپ
، نوگرگد ندرک رهش دوب . رهش یانعم یخیرات دوخ
ار زا تسد د ا د و موهفم ییاپورا نآ هب راک هتفرگ دش
» بح(
،یبی 1133 : 11 ).
تشیب ر هجوت تلود هاشاضر
، هب غت یی ر رهاظ اهرهش هب هژیو نارهت .دوب ارب ی زاسون ی اهرهش
،
تسخن تلایکشت رادا
ی م ت بسان اب ناوق ی ن فلتخم زا هلمج ناوق ی ن رادرهش ی
، زاسرهش ی و تبث
لاما ک هب دوجو دمآ . ا ی ن ارف ی دن ی دوب ک ه رد رود ة 11 لاس ۀ یهاشداپ یولهپ
لوا ب ه جیردت تروص
.تفرگ مادقا ه ا ی تلود یولهپ
، باتش ندیشخب هب
تاحلاصا ی دوب هک رد رخاوا رود ة راجاق زاغآ
هدش .دوب
« رد ا ک ربت 1533
، نارهت کی رواشم رمآ کی ا یی رد مز ین ۀ ح ک تمو رهش ی و کی سدنهم
رمآ کی ا یی همانرب یزیر رهش ی ار هب تمدخ تفرگ
» نانب(
،ی 1331 : 31 ).
رد نارود دیدج
، نوناق یدلب ۀ
بوصم 1533 وغل ش د و یارب زکرمت رتشیب ماظن همانرب یزیر و مأت نی رابتعا یلام رادرهش ی اه
، نوناق
یدلب ۀ یرگید رد لاس 1113 هب بیوصت دیسر
.
« نیا نوناق
، باختنا رادرهش و ریاس یاضعا
یرادرهش ار
رد رایتخا ترازو هلخاد رارق داد
» دشر(
،هی 1111 : 135 .)
رد لباقم هتساوخ یاه دیدج
، یارب تلوهس شدرگ هیامرس و لااک و شیازفا ییاراک و
،یهدزاب تفاب
یتنس و یخیرات رهش
، مه نوچ یعنام هب رظن یم دمآ هک دیاب هب ره یتمیق زا رس هار همانرب یاه یزاسون
تموکح هتشادرب یم ش د . صرع ۀ ودمآ یاهدش یرهش
، دهاش یاهدادخر یدیدج
دش و رد نیمه لاس اه
،
هراگنا یاه ینیون دننام نابایخ یاه ضیرع رد یزاسرهش رادیدپ
دش دن و میکحت تفای دن .
« نویسازینردم رد
یاهرهش ناتسا اه
، دودحم هب ثادحا ود نابایخ ضیرع یلصا یم دش هک رب یور تفاب میدق یرهش
شیپ هیامرس یراد لیمحت هدش دندوب و رگیدمه ار اب هیواز یاه دون هجرد عطق یم دندرک . ثادحا نیا
نابایخ اه
، خساپ یراکشآ هب روضح
،لیبموتا هب هژیو یراب اه و سوبوتا اه دوب هک یمن دنتسناوت زا نایم
نابایخ یاه کیراب و چیپرپ مخو تفاب یرهش شیپ هیامرس یراد روبع دننک
» (
،نایچیاچ 1131
: 31 )
، اما
نردم ندرک رهاظ رهش
، اب فیرحت دنیاشوخان یرامعم
،یتنس بیرخت هلحم یاه گرزب یخیرات و
یاهدمایپ تساوخان
ۀ یب رامش هارمه دوب .
لخادم ه ه ا ی تلود رد رهش
، هنت ا دودحم هب نارهت دوبن و یدادعت زا اهرهش رد رسارس روشک
راتفرگ غیت یزاسون یتموکح دندش
.
« رد راوزبس زین شخب ییاه زا سردم ۀ هیرخف
، طوبرم هب دهع
نایملید و سرادم رادمتعیرش و
هیحیصف ناریو دش و هزاورد اه و هاش د راوی لاک زا نیب تفر . رد
زاریش
، یتمسق زا رازاب یرات یخ لیکو زا نیب تفر و رد دزی
، یشخب زا نادیم یاه شزرااب
قامخچریما و
هاش بسامهط هک
رد رمز ة نیرتابیز یاهاضف یرهش ناریا
،دندوب دوبان دش
» ( یدیعس
،یناوضر 1111
: 113 .)
ترازو روشک لود ت یولهپ لوا
، رد یکی زا نیتسخن مادقا
ه ا ی هلخادم یا هعسوت یا
، یارب
ماظتنا یشخب هب دنیآ ة
،رهش حرط دیدج نارهت ار اب تراظن ناراشتسم یجراخ
رد لاس 1113 هیهت
رک د . نیا حرط
، رثأتم زا نایرج نیب یللملا
« شبنج نردم
» دوب و میهافم هیاپ یا نآ ار تفاب یجنرطش
و ییادج یاهدرکلمع یرهش
، انب رب کی هقطنم یدنب کشخ لیکشت یم دنداد . یاهدرکلمع یرهش
دیدج
، رد تسه ۀ نهک رهش یاج دنتفرگ و نامتخاس یاه لحم ۀ یمیدق کرآ
، ریغ زا ود ترامع
ناتسلگ و سمش هرامعلا بیرخت و هب یاج نآ اه نامتخاس ییاه دننام خاک یرتسگداد و
ترازو
ییاراد هتخاس دش دن . یبیبح ( 1133 ) رد دقن نیا حرط یم سیون د :
« نیا حرط یتح هب لابند نتفای
یطابترا اب تفاب رهش تسین . تفاب یمیدق
، یارب نآ اهنت کی هاگراک ینامتخاس بوسحم
یم دوش ...
حرط اب رانک نتشاذگ یگدنز
،یرهش داهنشیپ ینوگرگد نآ
ار زا قیرط رییغت دبلاک رهش م ی دهد ...
چیه لمعلاروتسد و
یداهنشیپ ار
یارب دنیآ ة رهش و دبلاک یتآ نآ رد دوخ درادن . یتح هشقن یا هیلوا
هک یامیس یدبلاک رهش ار دعب زا یارجا حرط ناشن دهد زین دوجو درادن ...
عومجم ۀ یرهش
نیا نینچ هراپ هراپ هدش
، نحص ۀ شیامن یب ن یمظ یعامتجا دهاوخ
دوب هک رد لاس یاه دعب زا یارجا
حرط میمعت یم دبای ..
. زا نیا سپ
، رهش یب چیه هطباض یا و رد یمامت تاهج هعسوت یم دبای . عسوت ۀ
نیا نینچ
، دوخ ار زا قیرط لاغشا یب یور ۀ نیمز و یعون یرامعم تخس
هتسباو هب لوصا
ییارگددجت
، هضرع یم دراد ...
رد تقیقح
، حرط 1113
،نارهت چیه یریثأت رب عسوت ۀ رهش و رب عسوت ۀ
هقطنم درادن . نیا حرط رد نامه زاغآ دلوت شیوخ یم دریم . هبرجت شا رد طیحم یاه یرهش
هب تعرس شومارف یم دوش و یارب هکنآ یروآدای ددجم زا نآ دوش
، یم یاب د ات لاس 1113 ربص درک
؛
ینامز هک حرط عماج نارهت رادیدپ یم ددرگ
» (
،یبیبح 1133 : 13 - 51 .)
رهش رد نارود یولهپ
، نحص ۀ یلجت یگتفیش هب
،برغ عاطقنا یخیرات و یبلطددجت تسا
.
« رد
نیا
،یگتفیش ره هچنآ زا رظن نامزاس یگنهرف هعماج تیوه شخب تسا
، هب ناونع میهافم یتنس ات دح
دراوم هزوم یا و هناخراگن یا هب بقع هدنار یم دوش . هچنآ هب ناونع تیوه عماج ۀ دیدج حرطم یم ددرگ
و عوضوم غیلبت رارق یم دریگ
، هشیر یاه دوخ ار هن نورد تیوه یناریا هک رد یوسارف اهزرم و رد
یتیوه ماک لا هناگیب دراد . بلاق اه و لاکشا ییاضف هب راک هتفرگ هدش یارب نلاعا نیا تیوه دیدج زین
لاماک هناگیب دنتسه . رهش هب ناونع رولبت ییاضف - یدبلاک نیا ینوگرگد شزرا
اه
، شزرا یاه نهک و
رادیاپ نامزاس ییاضف شیوخ ار هب رود یم دنکفا . اب لاحتسا ۀ
« ک نه
» هب
« هنهک
» و
« تنس
» هب
« بقع یگدنام
»،
تفاب رهش و نامزاس ییاضف نآ هک هن و بقع هدنام یقلت یم دنوش . رهش زا رظن ینهذ و
هن ینیع
، ییاراک شیوخ ار زا تسد یم دهد .
،هجیتن تلاخد یاه نیگنس ینیع و یدام رد دبلاک نآ
تسا
؛ لاح هکنآ تینهذ رهش رد تیوه نهک شیوخ یقاب یم دنام
» (
،یبیبح 1111 : 31 - 33 .)
تلاخد تلود یولهپ رد تیریدم یرهش و یارجا همانرب یاه ۀعسوت یرهش اب هدافتسا زا تردق
یلام و یماظن تلود
، نودب هجوت هب یاهراتخاس یتنس
ةرادا روما بجوم دش ات
« نارتنلاک
،یرهش
اهادخدک و
رگید نلاوئسم ماظن
یمیدق یلحم
» (
،نایماهاربآ 1113
: 113 ) زا نایم دنورب . زا رظنم
عسوت ۀ س ی یسا
، تموکح هاشاضر یاهراکوزاس تکراشم
نادنورهش رد
رادا ة روما یاهرهش لوصحم
رصع هطورشم ار زا م ی نا درب و اب ا ی داج ماظن روسناس و
،ناقفخ یدازآ ار س بوکر درک . اب دوجو
ای ن
، رد نارود تموکح 13
ۀلاس وا 113 یرادرهش رد
ا ی نار سیسأت دش دن . رد ا ی ن ۀلصاف ینامز
،
هب روط طسوتم رد ره لاس تشه یرادرهش سیسأت
دش دن .
عومجمرد
، مهم نیرت یگژیو یاه یزاسرهش و
ۀعسوت یرهش رد نیا هرود ار یم ناوت هب نیا بیترت
درمشرب : عاطقنا o اب
« کبس نارهت
» ةرود راجاق
، یفن قرش و میهافم نآ و یگریچ رکفت یبرغ و رهاظم
یدبلاک
؛نآ دیلقت o یلکش قیداصم رهش یتعنص و وگلا یریگ عسوت ۀ یدبلاک و ییاضف زا نآ
؛ نیدب بیترت
،
،ناتسرامیب هاگتسیا
ر ها نهآ
، هناخراک و هاگشناد
، هب ناونع رصانع یموهفم رهش دیدج رد
یارو تفاب دوجوم رارق یم دنریگ
؛
تلاخد o نیگنس رد تفاب و تخاس هدولاش یاه یرهش اب فده یفن دولاش ة
؛دوجوم
داجیا o نابایخ هب ناونع دامن ددجت هب ناونع کاوژپ یزاسرهش ۀنوگ
ینامسوه
؛1
ییادج o یاهدرکلمع یرهش
ربانب یعون هقطنم یدنب فاطعنا ریذپان
، داجیا اهاضف و نادیم یاه
یمومع
، رثأتم زا شبنج م یرامع و یزاسرهش نردم
نیب یللملا ۀهد 1351 اب میهافم هیاپ یا
دننام تفاب یجنرطش
؛
1 . نامسوه نژوا ژرژ نوراب
، راپ فورعم رادرهش سی
رخاوا رد هک هد
ۀ 1331 ط و ی هد ۀ 1331 تسد ار رهش نآ ام
ی ۀ لخادم ه ه ا ی
خ ،اهراولب ثادحا اب و داد رارق هدرتسگ نابای
یاه ظع می هعومجم و اه ی امتخاس گرزب ن
ی دنچ ،هقبط ۀنیمز غت ریی رهچ ة راپ سی زا ار
رهش ی اطسو نورق یی رهش هب ی هب نردم انعم ی زورما ی .تخاس مهارف
داجیا o ینوگرگد رهش
ی رب ساسا میمصت ه ا ی یعطقم و هاگ ینآ
؛
تخاس o هاگشناد نارهت هب ناونع دامن هتینردم رد ۀمادا یقطنم دنیارف سیسأت نونفلاراد
؛
شیادیپ o نابایخ اه و نادیم یاه دیدج و عت ضیر نابایخ یاه یمیدق و هجیتنرد
، ینوگرگد
یامیس
؛اهرهش تکرح o رازاب یخیرات زا هاگمارآ شیوخ رد لد تفاب نهک یخیرات هب رانک نابایخ یاه
؛دیدج
ترجاهم o زا
قطانم و لحم ه یاه یمیدق هب لحم ه یاه دیدج هک ببس ییادج ینیزگ یتاقبط و
یتاقبط ندش رهش
؛دش
دیپ o شیا موهفم رهش نیون رد لباقم رهش یتنس
، اب داجیا نابایخ یاه
،ضیرع لحم ه ه ا ی دیدج
،
نامتخاس یاه نردم و مادهنا تفاب یاه یمیدق هک دامن یندمت نیون ار لیکشت یم داد و زا
نآ هب ناونع
« ندمت یراولوب
» مه دای یم دش
؛
نتسسگ o تشر ۀ تسویپ ۀ یرامعم و یزاسرهش اب
ذوفن کبس نیب للملا
، روضح نارامعم یناریا
لیصحت هدرک رد جراخ
، طلس ۀ یناهج کبس مسینردم رد
یرامعم
؛
یگتسباو o لوحت
ه ا ی یزاسرهش و
یرامعم هب تردق رهاق
،یزکرم یهت ۀ هشقن و حرط زا
،لااب
دیدهت فلاخم ا ن و باعرا ضرتعم ا ن و بوکرس ییاهداهن
ک ه یگدنیامن مدرم
ار رب هدهع
دنتشاد .
عسوت ة رهش ی رد رود ة اضردمحم هاش
8081 - 8091
، معت ی ق شنرهش ین ی هتسباو
زاغآ نارود تنطلس یولهپ مود
، هارمه اب یمارآان و یگتفشآ یاه
،یسایس یعامتجا و
یداصتقا
یشان زا لاغشا ناریا هب لیلد گنج یناهج مود دوب . رد نیا طیارش
، تلود ییاناوت نیودت تسایس و
یارجا رثؤم نآ اه ار دن تشا . زا مین ۀ مود هد ۀ 1111 دوب هک تموکح تسناوت دوخ ار تیبثت ک ن د و
تسایس اه و همانرب شیاه ار هب ارجا دروآرد . زا مهم نیرت تسایس اه و مانرب ه یاه رثؤم رب ۀعسوت
یرهش رد لاس یاه یدعب دیاب هب یارجا مانرب ۀ تاحلاصا یضرا
رد هد ۀ 1111 هک دیدشت ترجاهم
ناییاتسور هب
اهرهش ار رد یپ
،تشاد ۀیهت حرط یاه عماج یارب اهرهش رد رخاوا نیا ههد و میمصت
هب تخاس ناتسهش یولهپ رد نارهت هب ناونع زکرم دیدج تختیاپ رد یادتبا ۀهد 1131 هراشا درک .
دننام ةرود
،هتشذگ نارهت مهم نیرت یرهش تسا هک تسایس اه و همانرب یاه ۀعسوت یرهش ار باتزاب
یم دهد . درانرب داکروه تلاوحترد
نارهت رد رصع یولهپ مود
، هس نارود توافتم ار زا مه یمت ی ز یم دهد :
1 . نارود میکحت ییادج لامش و بونج رهش هک اب روضح تقوم ناهاشداپ رد
تماقا هاگ یاه
عقاو رد لامش ( نارواین ) یگنر نیدامن هب دوخ
؛تفرگ
5 . نارود نیتسخن همانرب یزیر یرهش رد رخاوا ۀهد 1111 هک یط نآ
، تموکح شلات
درک ات
ۀعسوت رهش ساسارب یروحم یقرش - یبرغ دشاب . نیا میمصت همانرب یزیر
، هب تدش زا رابتعا
هلحم یاه یمیدق مک یم درک
، عسوت ۀ رهش ار هب هدودحم یاه 53 هلاس رصحنم یم تخاس و
هاگ راک هب یناریو هلحم یاه تسدیهت جراخ
زا ةدودحم رهش یم دیشک
؛
1 . نارود سپ زا شیازفا دیدش تمیق تفن رد لاس 1131
« هک رصع هحص نداهن رب عا رابت
یسایس میژر و هاج یبلط یاه یب یور ۀ نآ دوب و باتزاب نیا گرزب ییامن ار رد شنیرفآ کی
« یتیس
» نیب یللملا
، یرهش هدنیآ ارگ و زیمآرحس رد
شخب
،یلامش ینعی
« ناتسهش یولهپ
»
یم ناوت تسجزاب هک
رب نآ دوب ات رب قن ش یناهج تختیاپ ناریا
، شیب زا هشیمه دیکأت دهن
»
(
،دراکروه 1133
: 11 - 11 .)
نارهت هب لابند ۀعسوت یداصتقا زا عون هیامرس یراد هتسباو
، رد نیا نارود دشر یتیعمج و
ییاضف یناباتش ار هبرجت درک . یچیاچ ا ن هچ را لماع نیا هلئسم ار هب نیا حرش یم دناد :
1 . زکرمت کیدزن رب مه ۀ رادا ه ه ا ی
،یزکرم سسؤم ه ه ا ی یراجت و
؛یتعنص
5 . زکرمت تیلاعف یاه ةدمع یتعنص اب یورین راک لباق هجوت
؛
1 . زکرمت هیامرس یراذگ هیامرس یا یجراخ و
؛یموب
1 . ترجاهم ةدرتسگ
اتسور - رهش هک نارهت دصقم یلصا نآ هب هژیو سپ زا تاحلاصا یضرا
دوب (
،نایچیاچ 1131
: 111 .)
اب دوجو نیا
، ات رخاوا ۀهد 1111
، دشر رهش نارهت ن ه چ یبوچرا نیعم تشاد و هن عبات
یتسایس صخشم دوب
.
« رانیمس یسررب لئاسم یعامتجا رهش
نارهت
» هک سسؤم ۀ تاعلاطم و
تاقیقحت یعامتجا
هاگشناد نارهت رد لاس 1111 رازگرب درک
، ناشن داد هک رهش نارهت راتفرگ
یب یمظن تسا و اب یناماسبان یاه یشان زا شرتسگ یب باسح و اب هدنیآ یا کیرات
، شیب زا ره زیچ
هب
« ۀشقن عماج رهش
» زاین دراد ( سسؤم ۀ تاعلاطم و
تاقیقحت یعامتجا
، 1111 .) یارب لح نیا
هلئسم
، رد لاس 1113 میمصت هتفرگ دش ات یارب نارهت حرط عماج هیهت دوش . ۀیهت حرط
، هس لاس
نامز درب . ا هچرگ دودحم ة 53 لاس ۀ رهش ( ات 1111 ) رد لاس 1113 نییعت
،دش ناسدنهم رواشم
روتکیو نئورگ و زیزعلادبع
،نایئامرفنامرف نیتسخن
حرط یداه نارهت ار رد لاس 1113 میلست
تاماقم تلود ناریا دندرک و تلود زین اهنت کی لاس دعب نآ ار بیوصت درک .
لوصا یهدناماس ۀیاپ
شیپ ینیب هدش رد حرط روکذم ترابع دندوب زا :
رامش o تیعمج نارهت رد نایاپ ةرود 53 هلاس هب 3 / 3 نویلیم یم دیسر
؛
لاقتنا o روحم عسوت ۀ رهش و نامزاس نداد هب نآ ساسارب یطخ یقرش - یبرغ هب یوس جرک
یارب یریگولج زا
ۀعسوت هلحم یاه یبونج
؛
داجیا o مه نامز هن بطق یرهش
،یوناث هعطق یدنب یضارا و نتخاس هعومجم یاه گرزب
ینوکسم (
کرهش اه ) هک دوخ عقاورد یاهرهش یدیدج
بوسحم یم
دندش
؛ هدولاش یدنب
یاضف رهش رد لصافدح جرک
هب سراپنارهت هک
اب هکبش یا هدرتسگ زا هارگرزب اه و کی طخ
ورتم اب رگیدکی طبترم یم دندش
؛ نیا
،زکارم هب یانثتسا رازاب و زکرم سابع دابآ
، همه اقیقد
هباشم رگیدکی
؛دندوب
رظندیدجت o رد
هدولاش یدنب اهدوگ و لیدبت نآ اه هب هعومجم یا زا هچایرد اه و کراپ یاه یمومع
؛
لیدبت o زکرم رهش رد ترواجم رازاب
هب
« زکرم ناهج یدرگ
»؛
شیازفا o مکارت تیعمج شخب یزکرم اب داجیا ومجم هع یاه گرزب ینوکسم یعمج
هب یاج
هناخ یاه کچوک یتنس ود ات هس هقبط اب فده شخبدوس ندرک دربراک لیاسو لمح لقنو .
قباطم حرط یم تسیاب ۀعسوت نارهت زا لخاد هب تمس هدودحم یاه 53 لاس ۀ نآ رد جنپ لحرم ۀ
جنپ هلاس ماجنا یم تفرگ . یارب نیلوا لحرم ۀ جنپ هلاس
، هدودحم یا نییعت دش هک یارجا
،نآ رهش ار
هب ود تمسق میسقت درک :
« نارهت رد دودحم ة جنپ هلاس
» و
« نارهت جراخ زا دودحم ة جنپ هلاس
».
نیا
کیکفت هناگود
، ببس شیادیپ ود عون یگدنز دش : کی یگدنز
« ینوناق
» نورد هدودحم و کی
یگدنز
« ینوناقریغ
» جراخ زا دودحم ه (
،یناقلاط 1131 .)
لکشم یساسا حرط نآ دوب هک یارقف یرهش ار هب باسح هدرواین دوب . نارهت هتسناوتن دوب مه ۀ
تیعمج رجاهم ییاتسور ار
بذج دنک و رتشیب نآ اه هب هدر یاه ناراکیب ای همین ناراکیب یرهش
یم دنتسویپ .
« هزیراتلورپ ندش
» تیعمج رجاهم ییاتسور رد
نارهت قافتا اتفا هد دوب
، اما همانرب نازیر
، هب
نیا تیعمج رد
لاح شرتسگ یهجوت
دنتشادن . هب لیلد عناوم حرط یارب تخاس یاهزاسو
کچوک سایقم
، اهراوناخ ی مک دمآرد رد هلباقم اب دشر ماسرس روآ تمیق اه و ةراجا نکسم
، ریزگان هب
نیمز یاه فارطا دودحم ة حرط یور روآ د دن هک زونه یتمیق تبسن ا کدنا دنتشاد . یارجا حرط
هب یبوخ ولج تفرن . یرادرهش تسایس
یاه یداضتم تشاد
؛ هناخ یاه خ جرا زا ةدودحم ناتسدیهت
ار بارخ یم درک
، اما رد ربارب فلخت یاه نادنمتردق دننام
تخاس جرب یاه میظع ناریمش یراک
ماجنا یمن داد . هلئسم یا هک ببس دش ات یداضت راکشآ نایم رقف تقر زیگنا نارجاهم ییاتسور
و
کبس و ویش ة نز یگد یخرب زا هداوناخ اه ی هفرم یرهش راکشآ دوش . نیا داضت
« راتفرگ ی ییاه ار
یارب تلود داجیا درک
؛ هب هژیو شلات یرادرهش نارهت
یارب جارخا دارفا زا قطانم جراخ زا هدودحم
،
هب ییورایور نارجاهم
تسدیهت اب
یاهورین یتینما رجنم دش
» فرشا(
و
،یزیزعونب 1131
: 113 .)
زفا شیا یاهدمآرد یتفن
رد لیاوا هد ۀ 1131 ببس شیازفا نازیم هاج یبلط یاه تموکح دش
.
گرزب نیرت نیا هاج یبلط اه رد صرع ۀ یرهش
، میمصت هب تخاس
« ناتسهش یولهپ
» هب ناونع زکرم
یرادا و یراجت دیدج رهش نارهت رد هپت یاه سابع دابآ ب دو .
« هلئسم عقاورد ترابع دوب زا یارجا
گرزب نیرت ژورپ ة یزاسرهش رد
ناهج . رد رظن دوب هک حرط ثادحا ناتسهش
، رد لاجم 15 ات 51
لاس و نودب هجوت هب رارقرب نتخاس یعون ماظتنا و یگنهامه اب
همانرب یاه هعسوت و زیهجت ناریا رد
حوطس رگید تروص دریذپ
؛ اریز نیا اک هاگر میظع و روانهپ
، زا نیا سپ یئزج زا میرح یصاصتخا
هاشداپ هب باسح یم دمآ
؛ یمیرح هک هاش
، نیتسخن گنس یانب تختیاپ دیدج دوخ ار رد 53 دادرم
1131 رد نآ اپرب تشاد
» (
،دراکروه نامه
: 51 - 51 .)
ینیشنرهش هتسباو
رد رانک تیهام ماکدوخ ۀ میژر و داسف رد هصرع یاه فلتخم یرادا و
ینامزاس
، هارمه اب هاج هنابلط ندوب همانرب یاه ۀعسوت یرهش ببس دش ات یارجا حرط عماج نارهت
هب یبوخ ولج دورن . ماهارگ تیعضو نارهت ار رد هد ۀ 1131 نینچ حیرشت هدرک تسا :
« کی حرط
عماج دوجو دراد
، اما امتخاس ن اه هب تروص هاوخبلد شخپ هدش دنا . رهش نانچ هب تعرس هعسوت
هتفای تسا هک تامدخ یساسا یرهش
، ای ییاناوت قیبطت هتفاین دنا ای هب تدش تحت دنراشف ...
کبش ۀ
نابایخ اه هب رابجا
، راب کی نویلیم نویماک و سوبوتا و لیبموتا ار رب شود یم دشک . لاح هکنآ یارب
یمین زا نیا رادقم
، شیپ ینیب هدش هدوب تسا . متسیس لمح لقنو یمومع
، ریز راشف شلات یارب
لمح ود نویلیم رفاسم رد زور رد لاح درخ ندش تسا ...
نیا یطیحم تنوشخ زیمآ تسا هک رد
ضرع تسیب لاس هتشذگ
، هب تیفیک یگدنز یسآ ب هدناسر و نآ شزرا ییاه ار هک نایناریا نآ همه
مهم یم هدرمش دنا - بدا و نامهم یزاون - زا نیب هدرب تسا و یرگشاخرپ و
یهاوخدوخ ار
قیوشت
هدرک تسا
» (
،ماهارگ 1133 : 51 .)
لامعا طباوض مظن شخب و ینوناق حرط عماج رد لکش یریگ نامزاس ییاضف رهش
، ببس
غت ریی ه ا ی ریز ش د :
رییغت o تاهج شرتسگ نامزاس
ییاضف رهش رد روحم لامش - بونج هک(
هب ماغدا ۀتسویپ
شیرجت و یر رجنم م ی دش ) هب روحم یقرش - یبرغ و شرتسگ ات تاعافترا یقرش
نارهت
،
رد نتفرگرب مامت دابآ ی یاه برغ و ماغدا تسسگ ۀ جرک رد نامزاس ییاضف هش
؛ر
رییغت o کاردا ییاضف رد
،هعماج هب یوحن هک یاهاضف زابرس و هدیشوپرس
، زا ورملق ویش ة یگدنز
جراخ دندش و
« نارهت دیدج
» اتدمع ساسارب یاهاضف هتسب لکش تفرگ و دشر درک و یاهاضف
زاب یارب روبع و فقوت نیشام رد رظن هتفرگ
؛دش
رییغت o رد دنور دشر تسویپ ۀ ت ناره و داجیا تسسگ یاه یلیمحت رب نامزاس ییاضف رهش
لماش یضارا یلاخ هتخاس هدشن و شیادیپ تفاب اه ی تسویپان ۀ نوریب زا دودحم ة یظافحتسا
؛
لکش o یریگ افرص یمک تفاب اه ی هموح یا و هتسویپان
، لقتسم زا تاسیسأت و
تازیهجت و
یاهاضف یرهش
، اب تیفیک رایسب نییاپ رد تخاس زاسو
؛
ریذپ o ش تیزکرم
،یراجت یتامدخ و یرادا ات دح عابشا رد تفاب اه ی یخیرات و یمیدق و
تمسق اه ی هدیبسچ هب نآ اه زا تفاب
؛دیدج
لیدبت o تفاب اه ی هموح یا و هتسویپان هب تیزکرم
،یهاگراک راک
هناخ یا و دیلوت ی و هجیتنرد
،
یبطق ندش یلیمحت اهدرکلمع
؛
یگدوسرف o مئاد
تفاب اه ی یخیرات و یزکرم نامزاس ییاضف و لیدبت اهانب و یاهاضف
اب تیوه هب رابنا یاهلااک
،یتادراو هاگتنوکس نارجاهم
رایسب
،ریقف هاگنلاوج شورفتسد
اه و
هاگفقوت هخرچراهچ اه
، راگ ی اه و راوس ی اه
؛
شرتسگ o تفاب
اه ی هموح یا و تسویپان ۀ نودب تاسیسأت و
تازیهجت و
یاهاضف یرهش
رقتسم رب یضارا ریاد و ریاب یزرواشک و
لکش یریگ هاگتنوکس اه ی یارقف یرهش و وردوخ
اب تعرس رایسب و تیفیک نییاپ تخاس زاسو ارهت(
ن هموح یا ) رئاح(
،ی 1113 .)
رییغت ه ا ی ییاضف
، ببس ینوگرگد رد
یخرب زا میهافم یداینب یگدنز یرهش دندش .
« موهفم
تنوکس
، هب نکسم و تیرهش
، هب دشر رهش لدب دش . یژولوئدیا بلاغ
رب دشر رهش
، ثادحا
نابایخ و کیکفت یضارا رد ره هزادنا و هراوق یا دوب . رح می یاه ضف ییا دننام میرح رباع
،هدایپ
میرح یاضف یصوصخ و
میرح یاهاضف یرهش
، یکی سپ زا یرگید هب ۀلیسو نابایخ و نامتخاس
هدیچرب دندش .
« تمرح یعامتجا
» هبام ازا ی ییاضف دوخ ینعی
« میرح
» ار رد نیا هرود زا لکش یریگ
نامزاس ییاضف نارهت زا تسد داد و بزرم دن ی یاه نآ رایسب مهرد و شودخم دندش
» (
،یرئاح
1113 : 33 .)
دامتعا نایم مدرم و تموکح زین
هب تدش بیسآ هدید دوب و یراکمه و
یدنویپ نایم نآ اه
دوجو تشادن . یدیجم سیئر نامزاس همانرب جدوبو ۀ تقو رد نیا هنیمز یم دیوگ :
« مدرم نیا یروج
دندوب . راظتنا دنتشاد هک همه زیچ رد لقا تدم رد نیرتهب لکش ناشیارب مهارف دوش . نآ اه مه
یاهراک ناشدوخ ار
دننکب ...
نآ تفگ یدونشو هک
یم تسیاب دوجو هتشاد دشاب و نآ یراکمه هک
نیب مدرم و تسایس یاه یتلود و دید یتلود اه تسیاب دوجو هتشاد
،دشاب دوجو تشادن و نیا
هبزور زور رتدب یم دش
» (
،یدیجم 1135 : 35 .)
نینچ تیعضو یناماسبان
یمن تسناوت موادت
هتشاد دشاب .
« رد دادرم 1133
، تموکح ناریا
تفایرد هک مامز روما رهش ار زا تسد یم دهد . رگید یسک طخ تموکح ار
یمن دناوخ
؛ هن رگراک
کرت رد شکنولآ و
هن سیئر کاواس هک هس دحاو ینامتخاس گرزب
ار نودب بسک زوجم زا
یرادرهش رد
تسد نامتخاس تشاد
» (
،داکروه 1133 : 151 .)
،راگزومآ تسخن
ریزو دیدج
، رد
یشلات ماکان تیدودحم یاه
ینوناق ار یغلم درک و ببس گرزب نیرت راجفنا رد راک دتسوداد
تلاغتسم رد
خیرات تختیاپ دش . ارهت ن رگید زا تسد هتفر دوب و کی لاس دعب تبون هب رسارس
ناریا دیسر .
عسوت ة رهش ی رد نارود رصاعم
باتش دشر ینیشنرهش هب
لیلد ترجاهم نوزفازور
ناییاتسور هب
یاهرهش گرزب
و هب هژیو نارهت
،
سپ زا بلاقنا یملاسا مه همادا تفای و لکشم نتفای کم ینا بسانم تنوکس ار یارب ناتسدیهت
رتشیب درک . حرط اه ی ۀعسوت یرهش
، هشیدنا یا یارب نکسم بسانم یارب هورگ اه ی مک دمآرد
تشادن دن . رد نینچ یطیارش
، ناتسدیهت من
ی دنتسناوت رظتنم
دننامب و دوخ رد ییاناوت قلخ
« س تسای یاه خ ینابای
» ب(
،تای 1113 ) تسد هب راک دندش .
« یشاپورف طخ
هدودحم هب لابند بلاقنا
یملاسا و هب ریز لاؤس نتفر حرط اه ی عماج یرهش رد لاس اه ی 33 و 31 ببس دیدرگ ات رد لصاف ۀ
رایسب یهاتوک
، رد یرایسب زا قطانم یشاح ۀ
،رهش کرهش یزاس یاه یب هیور و بلغا هبدوخ یدوخ
جاور دبای
» (
،یرها 1111 : 11 .) رد نارهت
، کرهش اه یی دننام کاخ دیفس سراپنارهت
، ملاسا رهش
،
ناوراک و هیریشم
، رد داج ة ناسارخ و یلو رصع رد تفای دابآ
، رد نیا نارود رس دندروآرب . نیا
هدیدپ
، دودحم هب نارهت دوبن . ییاهرهش دننام
،دهشم
،زیربت
،هاشنامرک
،کارا
،نادمه
،ناهفصا
،زاریش
،سابعردنب زاوها
و نادهاز مه راتفرگ هیشاح ینیشن و ناکسا یمسرریغ دندش
، اما نیا هاگتنوکس اه
طیارش تسیز هتسیاش ار مأت نی من ی دندرک و بلغا یتلاکشم دننام
مکارت دارفا راوناخ رد یاضف
نکسم و دوبمک اهانبریز و دوبن ای تیدودحم ضرع
ۀ تامدخ یرهش دنتشاد .
حرط یاه عماج رهش
راتخاس س تسای اه و همانرب اه ی ۀعسوت یرهش
، سپ زا بلاقنا رییغت ینادنچ تفاین و نانچمه
حرط اه ی عماج
، مهم رت نی س دن ۀعسوت یرهش هب رامش م ی تفر . هب روط لومعم
، هس حطس یارب
تسایس اه و همانرب یاه ۀعسوت یرهش دوجو دنراد :
فلا ) حطس نلاک ای یلم هک تسایس اه و همانرب یاه ۀعسوت یرهش یارب ۀنهپ نیمزرس یلم رد
بلاق تسایس یاه همانرب یا تدمزارد هیهت
و نیودت یم دوش
؛
ب ) حطس هقطنم یا هک رد نآ
، حرط ییاه دننام حرط عماج ناتسرهش هیهت
و طباور نایم اهرهش
و اهاتسور و دشر و شرتسگ لداعتم نآ اه رد یسایقم هقطنم یا میظنت یم دوش
؛
پ ) حطس یلحم هک رد نآ
، یارب کی رهش دحاو ای ش ره و نوماریپ نآ
، مانرب ۀ هعسوت نیودت
یم دوش . هب روط لومعم
، حطس فلا و ب رد روشک رد بلاق همانرب یاه هعسوت و حطس پ
مه رد بلاق
« حرط عسوت ۀ رهش
1» ای
« حرط عماج رهش
» ماجنا یم دریگ .
تیمها حرط ۀعسوت یرهش رد نآ تسا هک لک ماظن هلخادم رد رهش
، هب نآ هب ناونع رازبا ینوناق
و ینف اکتا دراد . زا نیا
،ور هچنانچ حرط ییاسران و صقن هتشاد
،دشاب ماظن تیریدم و همانرب یزیر
یرهش اب للاتخا هجاوم دهاوخ دش (
،یمامغ 1111 .) مهم نیرت حرط یاه ۀعسوت یرهش
، م ط ا قب
نوناق رییغت مان ترازو ینادابآ و نکسم
، هب ترازو نکسم و یزاسرهش و
نییعت فیاظو نآ
بوصم 13 / 11 / 1131 هب حرش ریز دن : حرط عماج
،نیمزرس حرط
عماج
،رهش حرط یلیصفت و حرط
یداه . شیب زا جنپ ههد زا نامز یهت ۀ نیتسخن حرط یاه ۀعسوت یرهش رد روشک یم درذگ . نیا
حرط اه اب فده عسوت ۀ ک یدبلا و ییاضف نوزوم و گنهامه یارب یاهرهش روشک هیهت یم دنوش
، اما
نیا حرط اه هکنانچ همانرب نازیر راظتنا دنتشاد
، یقیفوت تشادن و یارجا نآ اه اب تلاکشم یدایز
هارمه دوب . جیاتن هعلاطم یا رابرد ة للع ققحت نتفاین حرط یاه عماج اشن ن داد هک نیا حرط اه
یتلاکشم یساسا
هب حرش ریز دنراد :
فلا ) یاهدقن براجت یهت ة حرط یاه ةعسوت یرهش زا دعب یرظن
1 . رد حرط اه هب تردن ییاهداهنشیپ یارب
ندشارجا دوجو
راد د
؛
5 . یرادرهش اهنت
داهن ییارجا یارب ۀعسوت یرهش تسا و یارب ریاس هاگتسد اه شقن و یمهس
شیپ ینیب هدشن
؛تسا
1. City Development Plan
1 . رد هراپ یا زا حرط اه
، یاهداهنشیپ رایسب
یلک و بسانتمان اب
تعسو تایلمع حرط ۀعسوت
یرهش و گنهامهان اب
تلایکشت
،یرادا یناسنا
، ینف و عبانم یلام رد بلاق اس نامز یرادا -
ییارجا حرطم هدش
؛تسا
1 . ا هچرگ لاطم یب رد دروم ۀیهت ۀمانرب یلام حرط اه هک نیمضت تیلباق ییارجا حرط تساه
، هدمآ
،تسا رد دروم یگنوگچ نیمأت
عبانم یلام حرط یثحب هدشن تسا
؛
3 . هب شقن مدرم و شخب صوصخ ی رد یارجا حرط اه هجوت هدشن
؛تسا
3 . هب نامز یدنب یارجا حرط اه هجوت هدشن و چیه هنوگ ییامنهار و
تیاده ی یارب یارجا
یجیردت حرط هدشن
؛تسا
1 . تراظن رب ارجا
، هب لیلد تلاکشم یلام
رد نیمأت تارابتعا مزلا
یارب تراظن و دوبن رواب هب
ترورض لامعا
نینچ
،یتراظن نونکات ماجنا هدشن تسا .
ب ) یاهدقن براجت ةیهت حرط یاه ةعسوت یرهش زا دعب یلمع
1 . رتشیب یرادرهش اه
، نامزاس ییارجا نم بسا یارب یارجا حرط اه ار
؛دنرادن
5 . تیریدم یزاسرهش
دوجوم رد یرادرهش یاه روشک
، شقن نییعت هدننک یا رد تهج یریگ
تیلاعف یاه یرادرهش درادن
و اهنت رد طیح ۀ رودص ناورپ ۀ ینامتخاس هب
تراظن رب وحن ة
هدافتسا زا
،نآ شقن لاماک ییارجا دراد
؛
1 . هب لیلد دوبن همانرب یاه جنپ لاس ۀ تایلمع یزاسون و
،نارمع یانبم میظنت تایلمع
،هنلااس
صیخشت نلاوئسم
و ترورض یاه یروف تسا و رد لمع
، یرادرهش اه یتح همانرب یاه
مظنم هاتوک تدم هب ناونع تکرح مدق هب مدق یارب یارجا حرط یاه ۀعسوت یرهش دنرادن
؛
1 . دمآرد یرادرهش اه
، هب چیه هجو بسانتم اب هنیزه یاه حرط
؛تسین
3 . هب لیلد دوبن ینامزاس یارب
،تراظن یرادرهش اه دوخ مادقا هب تراظن رب ارجا هدرک دنا هک
رتشیب وطعم ف هب تراظن رب تخاس زاسو و یریگولج زا
مادقا ه ا ی فلاخ هدوب تسا . ریاس
هاگتسد یاه لیخد رد رما ۀعسوت یرهش
، هب تراظن یاه یدروم رب یارجا حرط افتکا یم دننک
و اب یرادرهش رد
یارجا حرط هارمه دنتسین
؛
جیتن ۀ ییاهن هعلاطم نیا دوب هک
« چره دن نیا حرط اه اب فرص هنیزه و یژرنا یدایز هیهت
هدیدرگ دنا و تاریثأت یتبثم زین رد هقطنم یدنب یربراک اه و تیاعر طباوض و تاررقم ینامتخاس
هتشاد دنا
، اما دصرد یزیچان زا همانرب اه و حرط یاه نآ اه م ققح هدیدرگ تسا
» ( مانلصف ۀ تیریدم
،یرهش 1113 : 113 ).
