يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
١
ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
قﻼﺧا رﺎﺘﻓر شوﺮﻓ رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ
) درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ : نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ
ﻦﯿﻋﺮﺳ (
ﻪﻤﻃﺎﻓ داﮋﻧﺮﻗﺎﺑ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد ،
، ﻦﯾﻮﻧ ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﻪﺴﺳﻮﻣ ،ﯽﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ -
ﻞﯿﺑدرا - ناﺮﯾا
ﻪﻣﻮﺼﻌﻣ ﯽﻧﻼﺒﺳ ﺪﺷرا ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ يﻮﺠﺸﻧاد ،
، ﻦﯾﻮﻧ ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﻪﺴﺳﻮﻣ ،ﯽﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ -
ﻞﯿﺑدرا - ناﺮﯾا
ﻦﯾﻮﻧ ﯽﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﻪﺴﺳﻮﻣ ،ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ هوﺮﮔ ،ﯽﻧﺎﺸﺧر ﺪﯾوﺎﺟ -
ﻞﯿﺑدرا - ناﺮﯾا
Email: ([email protected])
هﺪﯿﮑﭼ ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﻖﯿﻘﺤﺗ زا فﺪﻫ ﺮﯿﺛﺎﺗ
قﻼﺧا رﺎﺘﻓر شوﺮﻓ رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ) درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ : نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ (
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . يدﺮﺑرﺎﮐ عﻮﻧ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ فﺪﻫ ظﺎﺤﻟ زا
، ﻖﯿﻘﺤﺗ مﺎﺠﻧا شور ظﺎﺤﻟ زا و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ
ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻣ
ﯽ ﺷﺎﺑ ﻨ ﺪ . ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﻣآ ي اﯾ ﻦ
ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﯿﻠﮐ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ لﺎﺳ رد 1397 ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﻬﻧآ داﺪﻌﺗ رد دوﺪﺤﻣﺎﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ندﻮﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ .
شور درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا اﺮﺑ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ ﯿ ﺮ ي شور ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ ﯽﺒﺴﻧ ﺖﺳا . اﺮﺑ ي ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ﻢﺠﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻧ ﯿ ﺰ زا لﻮﻣﺮﻓ
ناﺮﮐﻮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻖﺒﻃ ا ﻦﯾ لﻮﻣﺮﻓ داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ رﺎﻣآ ي ﺮﺑاﺮﺑ 384 ﺖﺳﺪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳا . ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺶﺨﺑ ود رد ﺮﺿﺎﺣ
و يﺮﻈﻧ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻠﻤﻋ .
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ مزﻻ تﺎﻋﻼﻃا ،يﺮﻈﻧ ﺶﺨﺑ رد ﺶﺨﺑ رد و ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ يدﺎﻨﺳا و يا
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا و ﯽﻧاﺪﯿﻣ شور زا تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﻊﻤﺟ ياﺮﺑ ،ﯽﻠﻤﻋ يرادﺎﻓو دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻫ
قﻼﺧا و نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر
شوﺮﻓ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ و ﯽﯾاور يﺎﻬﻧﻮﻣزآ ﻪﻣﺎﻨﺸ
ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺎﻫ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺪﯿﯾﺎﺗ درﻮﻣ و ﺪﻧا
. هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا هدﺎﺳ نﻮﯿﺳﺮﮔر نﻮﻣزآ ﺎﺑ وSPSS
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ دﺎﻌﺑا
قﻼﺧا رﺎﺘﻓر
شوﺮﻓ ) رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ قﻼﺧا ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ،
رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ و قﻼﺧا يرﺎﺠﻨﻫ رازﺎﺑ
ﯾﺑﺎ ﯽ قﻼﺧا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ (
رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ
ﺪﻧراد يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﻋﺮﺳ .
يﺪﯿﻠﮐ نﺎﮔژاو قﻼﺧا:
رﺎﺘﻓر
،شوﺮﻓ يرادﺎﻓو
،نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
٢
ﻪﻣﺪﻘﻣ :
ﺖﮐﺮﺷ ﺎﻫ هزوﺮﻣا رد اﺮﺷ ﯾ ﻂ ﺘﺑﺎﻗر ﯽ ﺪﻨﺘﺴﻫ و زﺎﺳرادﺎﻓو ي ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﯾ ﮑ ﯽ زا ﻪﻏﺪﻏد ﺎﻫ ي ﻢﻬﻣ ﻪﺑ رﺎﻤﺷ ﻣ ﯽ آ ﯾ ﺪ . ﺪﺑ ﯾ ﻦ ظﺎﺤﻟ
ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻢﻬﻣ قﻼﺧا رﺎﺘﻓر شوﺮﻓ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺸﮕﻫار ي ﺖﮐﺮﺷ ﺎﻫ رد اﯾ ﻦ ﻣز ﯿ ﻪﻨ ﺪﺷﺎﺑ . ﯾﮑ ﯽ زا دﺎﻌﺑا ﻢﻬﻣ رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ
، قﻼﺧا
رﺎﺘﻓر شوﺮﻓ ﺖﺳا ﻪﮐ رد اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺛﺎﺗ ﯿ ﺮ نآ ﺮﺑ ور ي رادﺎﻓو ي ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ درﻮﻣ ﺶﺠﻨﺳ راﺮﻗ ﻣ ﯽ ﯿﮔ دﺮ . رد مﻮﻬﻔﻣ رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ
، دﺎﻘﺘﻋا
ﺮﺑ اﯾ ﻦ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻧ ﯿ ﻞ ﻪﺑ فاﺪﻫا ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﯽ ﮕﺘﺴﺑ ﯽ مﺎﺗ دراد ﻪﺑ ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ و ﺮﻌﺗ ﯾ ﻒ ﻧ ﯿ ﺎﻫزﺎ و ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺎﻫ ي ﺎﻫرازﺎﺑ ي فﺪﻫ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،
ﺎﻬﺷزرا و ﯽﻗﻼﺧا يﺎﻫدﺮﮑﯾور و
ﻣﺎﺗ ﯿ ﻦ ﺎﺿر ﯾ ﺖ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻪﺑ ﻮﺤﻧ ي بﻮﻠﻄﻣ ﺮﺗ و زاﺮﺗﺮﺛﻮﻣ ﺎﺒﻗر رد نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ و بﺬﺟ هزوﺮﻣا ،
ﻦﯿﺑ ﺢﻄﺳ رد تﺎﻃﺎﺒﺗرا و تﺎﻋﻼﻃا ﮥﻌﺳﻮﺗ ،ﺎﻫرازﺎﺑ نﺪﺷ ﺮﺗ ﻪﮑﺗ ﻪﮑﺗ و ﯽﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ نﺪﺷ لﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ زا ﺖﺑﺎﻗر ﮥﺻﺮﻋ رد ﯽﯾﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﻬﻨﺗ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺗ ﻞﮑﺸﻣ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ نﺪﺷ ﺮﺗ هﺮﺒﺧ و ﺮﺗ هﺎﮔآ و ﯽﻠﻠﻤﻟا ﺧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﺪﻨﻫد راﺮﻗ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ و بﺬﺟ ار دﻮﺧ يﺎﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﻠﺻا رﻮﺤﻣ ﻪﮐ دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮ
. ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﯽ
ﺪﻫد
رادﺎﻓو ﻪﮐ ي رﺎﻣآ نﺎﺑز ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا شﺮﮕﻧ ﮏﯾ ﺎﯾ رﺎﺘﻓر ﮏﯾ ي
ﻧ ﯿ ﺰ ﺴﺑ ﯿ رﺎ ﺖﺳا هﺪﻧزرا .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ رادﺎﻓو ي ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﯾ ﮏ رد زرﺎﺑ ﻞﻣﺎﻋ
ﻘﻓﻮﻣ ﯿ ﺖ ﻣ ﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ رﺎﮐ و ﺐﺴﮐ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . ا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﺘﮑﻧ ﯾ
ﻪﮑﻨ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ اﺰﻣ رادﺎﻓو ﯾﺎ
ي ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي زا ﺪﻧراد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺎﺑ ار
ا ﻪﻠﻤﺟ ﯾ ﻦ اﺰﻣ ﯾﺎ ﻣ ﯽ روآدﻮﺳ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ ي
ﺰﻫ ﺶﻫﺎﮐ ،نﺎﻣزﺎﺳ ﯾ
ﻪﻨ ﺎﻫ ي رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ
، اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺮﺘﺸﻣ ﻦﺘﺷاد ،ﺖﮐﺮﺷ شوﺮﻓ ﯾﻧﺎ
ﯽ ﺎﺑ
ﺳﺎﺴﺣ ﯿ ﺖ ﻗ ﯿ ﺘﻤ ﯽ ﺎﭘ ﯿﯾ ﻦ و ...
دﺮﮐ هرﺎﺷا )
ﻟوا ﯿ
1رﻮ ، 2009 .(
ﻣﺎﮕﻨﻫ ﯽ ﻪﮐ ﯾ ﮏ ﮐ ﺎﺑ تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﺿﺮﻋ ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﯿﻔ
ﯿ ﺖ ﺎﺿر مواﺪﻣ رﻮﻄﺑ ﯾ
ﺖ ﺮﺘﺸﻣ ي ﻮﺧ ﯾ ﺶ ﻣﺎﺗ ار ﯿ ﻦ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ .
ﺮﺘﺸﻣ ي ﺑ ﻪ رﺪﺗ ﯾ ﺞ زا نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯾ
ﮏ رادﺎﻓو سﺎﺴﺣا ي
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪﻬﻌﺗ و .
اﺮﺑ ناواﺮﻓ ﻪﻗﻼﻋ ي
ﺮﺧ ﯾ ﺪ و نﺎﻣزﺎﺳ زا
ﺎﻤﺗ و نآ ﻪﺑ دﺪﺠﻣ ﻪﻌﺟاﺮﻣ ﯾ
ﻞ اﺮﺑ ي ﺻﻮﺗ ﯿ ﻪ ﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ تﺎ
ﺎﻨﺷآ و نﺎﺘﺳود ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﯾ
نﺎ ﺮﺗ ﻢﻬﻣ زا ﯾ
ﻦ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﯾ
ﮏ
ﺮﺘﺸﻣ ي ﻣ رادﺎﻓو ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . رادﺎﻓو ﺐﺴﮐ ي
دﺎﺼﺘﻗا ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ي
اﺮﺑ ي نﺎﻣزﺎﺳ ﺴﺑ ﺎﻫ ﯿ رﺎ ﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ ﯿ ﺖ ﺖﺳا . ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ تﺎﻌﻓد ﻪﺑ رادﺎﻓو
اﺮﺑ ي ﺮﺧ ﯾ ﺪ ﻨﭽﻤﻫ و هدﻮﻤﻧ ﻪﻌﺟاﺮﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ و لﻮﺼﺤﻣ ﯿ
ﻦ ﻠﺒﺗ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯿﻐ
ﯽ ارﯾ نﺎﮕ ﻣ بﺬﺟ رد ﺮﺘﺸ
ﯾ نﺎ ﺪﺟ ﯾ ﺪ
اﺮﺑ ي ﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ هﺪﻨﻨﮐ ﻪﺿﺮﻋ نﺎﻣزﺎﺳ ﯽ
اﯾ ﺎﻔ ﻣ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ )ﯾ ﺤ ﯿﺎ ﯽﯾ
، 1388 .(
ﻟﺎﺣ رد ﯽ رازﺎﺑ ﻪﮐ ﯾﺑﺎ ﯽ ﻪﺑ دﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ ﮏﻤﮐ فﺪﻫ ﺎﺑ
ﻣﺎﺗ و ﺎﻬﻧﺎﻣزﺎﺳ ﯿ
ﻦ ﺎﻫ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ي
ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻋﺎﻤﺘﺟا دﺎﻌﺑا زا ﺎﻬﻧﺎﻣزﺎﺳ ﺮﺜﮐا ﺖﻠﻔﻏ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﮑﺷ ﯽ
ﻗﻼﺧا و ﯽ رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ
، ﺐﺟﻮﻣ
ﺎﻫ نﺎﻣرآ زا فاﺮﺤﻧا و هﺪﻤﻋ تﺎﻔﻠﺨﺗ مﺎﺠﻧا ي
رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ اﺰﻓا هار رد ﯾ
ﺶ روآدﻮﺳ ي دﺮﮔ ﯾ هﺪ ﺖﺳا . ﺧﺮﺑ ﯽ نﺎﻣزﺎﺳ زا ﺎﻫ
اﯾ ﻦ ﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﯽ
ﺪﻧا ﯾ ﺪﻨﺸ ﺎﻋر ﻪﮐ ﯾ ﺖ ﻗﻼﺧا لﻮﺻا ﯽ
رازﺎﺑ رد ﯾﺑﺎ ﯽ ﻣ زا ﯿ ناﺰ ﺳﺮﺘﺳد ﯽ دﺎﺼﺘﻗا فاﺪﻫا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ي
ﻣ ﯽ ﺪﻫﺎﮐ . ا زا ﯾ ﻦ رد ﺎﻬﻧآ دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ور
اراد هراﻮﻤﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ ي
ﺨﺗ ﺗﺎﻔﻠ ﯽ ا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯾ
هدﺎﺠ د ﯾ هﺎﮔﺪ ﻔﻨﻣ ﯽ رازﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻗﻼﺧا دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﻣا ﯿ
تﺎ رد
رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ ﻣ ﯽ ﻧاﻮﺗ ﺪ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻬﻧﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺳ ﻪﺑ ﯾﮑ
ﯽ زﺎﺳرادﺎﻓو ﺎﻬﻧآ زا ي
ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ )
،نﺎﻤﻫ 55 .(
يﺪﻨﯾاﺮﻓ ؛ﯽﻧﺎﮔرزﺎﺑ يا هﺪﯾﺪﭘ ؛ﻪﺘﺴﺑاو يرﺎﺠﺗ يﺎﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ زا ﯽﻫوﺮﮔ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﺖﺳا هﺪﺷ نﺎﯿﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ياﺮﺑ ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻒﯾرﺎﻌﺗ ﺮﮕﯾد ﯽﻧﺎﻌﻣ يرﺎﯿﺴﺑ و ؛ﺎﺿﺎﻘﺗ و ﻪﺿﺮﻋ ﻞﯾﺪﻌﺗ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ؛تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﮑﻟﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺎﯾ ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﺪﻨﯾاﺮﻓ ؛يدﺎﺼﺘﻗا .
ﻒﯾرﺎﻌﺗ ﻦﯾا زا ماﺪﮐ ﺮﻫ
ﺎﻌﻓ زا يا ﻪﺷﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐ نﺎﯿﺑ ﺖﺳا ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﯿﻟ
. درﻮﻣ ﺪﻌﺑ ﺪﻨﭼ زا ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ندﻮﺑ ﯽﻗﻼﺧا ﺖﯿﻤﺳا هﺎﮔﺪﯾد زا
زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ دﺎﻌﺑا ﻦﯾا ﻪﮐ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ :
و سﺮﺘﺳد رد تﺎﻋﻼﻃا ﺖﯿﻔﯿﮐ و تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ،هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ يﺪﻨﻤﻧاﻮﺗ
،ﺎﻫ ﻪﻨﯾﺰﮔ نﺎﯿﻣ زا ندﺮﮐ بﺎﺨﺘﻧا ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ رازﺎﺑ قﻼﺧا مﺎﻈﻧ
ﻪﻨﯿﻣز ﯽﺑﺎﯾ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ،نﺎﺑﺎﯾرازﺎﺑ سﺎﺳاﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ﻞﮐ ﺮﺘﻣﺎﻋ رﻮﻃ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ فﺪﻫ زا ﺪﻨﮐ
ﺪﻨﻨﮐ توﺎﻀﻗ ﺎﻫ نآ هرﺎﺑرد و ﯽﺑﺎﯾزرا و ﯽﻗﻼﺧا ﺮﻈﻧ )
،ﯽﻤﯿﻫاﺮﺑا 1391
.(
ﺖﻧزﺎﮔ و ﺪﻬﭽﻧار )2
2010 ( اﻮﻨﻋ ﯽﻗﻼﺧا ﺖﯿﻫﺎﻣ درﻮﻣ رد توﺎﻀﻗ ياﺮﺑ ار ﻢﻬﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺳ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ن
:
1 - تﺎﻐﯿﻠﺒﺗ يراﺬﮔ ﺮﺛا ترﺪﻗ ﺺﯿﺨﺸﺗ ياﺮﺑ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ،يدﺮﻓ لﻼﻘﺘﺳا .
2 - دﻮﺷ ﯽﻣ تﺎﻣﺪﺧ و تﻻﻮﺼﺤﻣ درﻮﻣ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺶﻧاد ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ،هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺖﯿﻤﮐﺎﺣ .
1 . Oliver
2 . Ranchhad and Gauzente
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
٣
3 - و هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ياﺮﺑ يﺮﻀﻣ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ،دﻮﺷ ﯽﻣ ﻎﯿﻠﺒﺗ ﻪﮐ ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ﯽﻨﻌﯾ ،لﻮﺼﺤﻣ ندﻮﺒﻧ رﺎﺒﻧﺎﯾز ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ
ﺪﺷﺎﺑ )
،ﺖﻧزﺎﮔ و ﺪﻬﭽﻧار 2010
.(
هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا لاﻮﺳ ﻦﯾا ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﺋﺎﻬﻧ فﺪﻫ
ﻦﯿﺑ
شوﺮﻓ رﺎﺘﻓر قﻼﺧا رد
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو يﺎﻬﻠﺘﻫ
ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ ﻪﭼ
؟دراد يﺮﯿﺛﺎﺗ
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ و يﺮﻈﻧ ﯽﻧﺎﺒﻣ :
يرادﺎﻓو ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يرﺎﺘﻓر يﺎﻫدﺮﮑﯾور
، ﯽﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ار لﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﻊﺟار هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺪﯾﺮﺧ ﯽﻌﻗاو رﺎﺘﻓر ﺪﻨﮐ
. شور
ﺎﻫﺪﯾﺮﺧ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻦﯾﺮﺗدﺮﺑرﺎﮐﺮﭘ 1
ﻪﺨﺴﻧ ﻪﺑ يرادﺎﻓو ﺪﻧﺮﺑ
ﺖﺳا . ﯽﻣﺎﻤﺗ دﺮﮑﯾور ﻦﯾا رد ﺪﻧﺮﺑ
صﺎﺧ يﻻﺎﮐ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﮏﯾ يراﺪﯾﺮﺧ يﺎﻫ
ﺮﻫ ﻪﺑ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫﺪﯾﺮﺧ ﺖﺒﺴﻧ و هﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺪﻧﺮﺑ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯾ ﯽﻣ ﯽ ددﺮﮔ . نآ ﻪﺑ يرادﺎﻓو هﺎﮔ ﺪﻧﺮﺑ
ﺐﺴﺣ ﺮﺑ
لد ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻋﻮﻧ ﮏﯾ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫﺪﯾﺮﺧ زا هاﻮﺨﺑ
ﺪﻧﺮﺑ دﻮﺷ ﯽﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا صﺎﺧ .
زا ﺶﯿﺑ ﻪﭼ نﺎﻨﭼ لﺎﺜﻣ يرﺎﺑ 50
ﺪﺻرد
ﮏﯾ فﺮﺻ ﯽﻧﺎﻣز هرود ﮏﯾ ﯽﻃ رد ﺎﻫﺪﯾﺮﺧ ﺪﻧﺮﺑ
دﻮﺷ صﺎﺧ
، ﻪﺑ رادﺎﻓو ار يﺮﺘﺸﻣ نآ ﺪﻧﺮﺑ
ﯽﻣ ﺪﻨﻧاﻮﺧ . ﻦﺷور يرﺎﺘﻓر يﺎﻫدﺮﮑﯾور
ﻪﺑ يرادﺎﻓو ﻪﮐ ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﺪﻧﺮﺑ
, ﺖﺴﯿﻧ ﭻﯿﻫ ﺎﯾ ﻪﻤﻫ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ يا هﺪﯾﺪﭘ .
ضﻮﻋ رد
، زا ﻪﮐ دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد يرﺎﺘﺳﻮﯿﭘ ﺪﯾﺎﺑ يرادﺎﻓو
ﻪﺑ ﻞﻣﺎﮐ ﯽﺗوﺎﻔﺗ ﯽﺑ ﺎﺗ ﻞﻣﺎﮐ يرادﺎﻓو ﺪﻧﺮﺑ
ﺖﺳا هدﺮﺘﺴﮔ .
دراد دﻮﺟو هﺪﺸﻧ ﻢﯿﺴﻘﺗ يرادﺎﻓو زا ﺮﯿﻏ ﻪﺑ يرادﺎﻓو عﻮﻧ ﻦﯾﺪﻨﭼ .
رد
ود ﻦﯿﺑ هﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ يرادﺎﻓو ياراد هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑ ﺪﻧﺮﺑ
ﺖﺳا . ﮏﯾ ﻪﺑ ﺎﺗﺪﻤﻋ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺮﮕﯾد دراﻮﻣ رد ﺪﻧﺮﺑ
ﻪﺑ ﯽﻫﺎﮔ ﻪﮔ لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد ﺎﻣا ﺪﻧرادﺎﻓو ﺪﻧﺮﺑ
ﯽﻣ عﻮﺟر ﻢﻫ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ ﺪﻨﻨﮐ
. ﺢﻄﺳ ندﺮﺑ ﻻﺎﺑ و عﻮﻨﺗ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ ار رﺎﮐ ﻦﯾا ﺪﯾﺎﺷ
ﺪﻨﻫد ﯽﻣ مﺎﺠﻧا دﻮﺧ ﯽﮕﺘﺨﯿﮕﻧا .
دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ دراﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ رد
، ﻦﯿﺑ ﺰﯾﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﺪﻧﺮﺑ
ﺪﻧا توﺎﻔﺗ ﯽﺑ ﻼﻣﺎﮐ ﺎﻫ .
ﺮﻠﺗﺎﮐ
ﺪﻧاد ﯽﻣ رازﺎﺑ يﺪﻨﺑ ﺶﺨﺑ رﺎﯿﻌﻣ ﮏﯾ ار ﯽﻓﺮﺼﻣ يرادﺎﻓو يﺎﻫﻮﮕﻟا .
يو ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻣ :
،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ
ﺪﻧراد ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يرادﺎﻓو ﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ ﯽﺘﺣ ﺎﯾ و ﺎﻫ هﺎﮕﺷوﺮﻓ .
رادﺎﻓو ﺖﯿﻌﺿو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ وا يﺪﻨﺑ ﻢﯿﺴﻘﺗ هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ ﻪﺑ ار ناراﺪﯾﺮﺧ ،ي
دﺮﮐ : ) يدﻮﺼﻘﻣ
، 1392 : 298 - 297 (.
ﻪﭼرﺎﭙﮑﯾ نارادﺎﻓو -
ﺪﻧﺮﺧ ﯽﻣ ار ﺪﻧﺮﺑ ﮏﯾ ﻪﺸﯿﻤﻫ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ .
،ﻒﻟا ﺪﯾﺮﺧ يﻮﮕﻟا ﮏﯾ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻧ ﻒﺻو يرادﺎﻓو ﻒﻟا ﺪﻧﺮﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻒﻟا،ﻒﻟا،ﻒﻟا،ﻒﻟا،ﻒﻟا دراد يﺮﯾﺬﭘﺎ
.
ﯽﺑﺎﻌﺸﻧا نارادﺎﻓو -
ﺪﻧرادﺎﻓو ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﻧﺮﺑ ﻪﺳ ﺎﯾ ود ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ .
يﻮﮕﻟا ﺪﯾﺮﺧ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ب و ﻒﻟا نﺎﯿﻣ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ يرادﺎﻓو ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ب،ﻒﻟا،ب،ب،ﻒﻟا،ﻒﻟا .
لﺎﺣ رد ﺎﻌﯾﺮﺳ داﺮﻓا هوﺮﮔ ﻦﯾا
ﺪﻧا ﺶﯾاﺰﻓا .
ذ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﮐ يداﺮﻓا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﮏﻨﯾا
،ﺪﻧﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﯽﻨﻫ ﺪﻧﺮﺧ ﯽﻣ ار ﺞﯾار و هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ يﺎﻫ ﺪﻧﺮﺑ زا يا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ
.
ﯽﻟﺎﻘﺘﻧا نارادﺎﻓو -
ﺖﺳا ﺮﯿﯿﻐﺗ رد ﺮﮕﯾد ﺪﻧﺮﺑ يﻮﺳ ﻪﺑ ﺪﻧﺮﺑ ﮏﯾ زا نﺎﺷ يرادﺎﻓو ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ .
ﺪﯾﺮﺧ يﻮﮕﻟا
ﺖﺳا هداد ﺮﯿﯿﻐﺗ ب ﻪﺑ ﻒﻟا ﺪﻧﺮﺑ زا ار دﻮﺧ يرادﺎﻓو هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﻦﯿﺒﻣ ،ب،ب،ﻒﻟا،ﻒﻟا،ﻒﻟا .
نﺎﮔﺪﻨﻫد ﺮﯿﯿﻐﺗ -
ﯽﺻﺎﺧ يرادﺎﻓو ﻪﻧﻮﮔ ﭻﯿﻫ ﺪﻧﺮﺑ ﮏﯾ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻧﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ نﺎﺸﻧ
ﺪﻨﻫد ﯽﻤﻧ .
يﻮﮕﻟا
ﺖﺳا رادﺎﻓو ﺮﯿﻏ هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﮏﯾ ﻦﯿﺒﻣ ب،ه،ب،د،ج،ﻒﻟا ﺪﯾﺮﺧ .
ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ شوﺮﻓ ﺖﻤﯿﻗ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺎﯾ ﻪﮐ يا هﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ
ﺖﺳا ) دﺮﺧ ﯽﻣ ﯽﺟاﺮﺣ رد ار دﻮﺧ ﻪﻗﻼﻋ درﻮﻣ ﺪﻧﺮﺑ ﯽﻨﻌﯾ (
ﺖﺳا عﻮﻨﺗ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺎﯾ )
ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﺪﻧﺮﺑ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺪﯾﺮﺧ رﺎﺑ ﺮﻫ رد ﯽﻨﻌﯾ
ﺖﺳا .(
قﻼﺧا رﺎﺘﻓر شوﺮﻓ
ﯽﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ﺎﻬﺘﮐﺮﺷ زا ﯽﺧﺮﺑ ﯽﻣ يدﺎﺼﺘﻗا فاﺪﻫا ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﯽﺳﺮﺘﺳد ناﺰﯿﻣ زا ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ رد ﯽﻗﻼﺧا لﻮﺻا ﺖﯾﺎﻋر ﻪﮐ ﺪﻨﺸﯾﺪﻧا
ﺪﻫﺎﮐ .
ﺖﺳا هﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﯽﻔﻨﻣ هﺎﮔﺪﯾد دﺎﺠﯾا ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯽﺗﺎﻔﻠﺨﺗ ياراد هراﻮﻤﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﺎﻬﻧآ دﺮﮑﻠﻤﻋ ور ﻦﯾا زا .
ﯽﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ا ﻢﻫ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
تارﻮﺼﺗ فﻼﺧ ﺮﺑ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،هﺪﺷ شوﺪﺨﻣ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ زا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ نﻮﻨﮐ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ ﺰﯿﻧ ﻒﻠﺨﺘﻣ يﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ يروآدﻮﺳ ناﺰﯿﻣ زا ،ناﺮﯾﺪﻣ ﻪﻧﺎﯾاﺮﮔدﻮﺳ .
نﺎﻨﯿﻤﻃا و دﺎﻤﺘﻋا ناﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﮐ ﻪﭽﻧآ اﺬﻟ
ﺪﯾﺎﻤﻧ يزﺎﺳزﺎﺑ ار ﻦﯿﻓﺮﻃ .
ﺖﺳا رﺎﮐ و ﺐﺴﮐ رد دﺎﻤﺘﻋا زا ﯽﯾﺎﻀﻓ دﻮﺟو .
يﺎﻫ ﺖﯿﺼﺨﺷ ﺐﻟﺎﻗ رد ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯽﻤﻧ ﺮﮕﯾد يزوﺮﻣا ناﺮﯾﺪﻣ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
۴
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﯾ ﺖﺳا مزﻻ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ راوﺪﯿﻣا دﻮﺧ نﺎﻣزﺎﺳ تﺎﯿﺣ ﻪﺑ لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد و ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ،ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻞﮐ زا اﺰﺠﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﯾﺎﻤﻧ شﻼﺗ راﺪﯾﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ ﯽﻗﻼﺧا و ﯽﻄﯿﺤﻣ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻈﺣﻼﻣ .
ﻫ هﺎﮔﺪﯾد فﻼﺧ ﺮﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻔﯿﻇو ،ﯽﺘﻨﺳ يﺎ
ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﯾﺎﻫ ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ياراد ﺰﯿﻧ دﻮﺧ رﺎﮐ و ﺐﺴﮐ يﺎﻀﻓ و ﻂﯿﺤﻣ لﺎﺒﻗ رد ﻪﮑﻠﺑ ،ﺖﺴﯿﻧ دﻮﺳ ﺐﺴﮐ ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻬﻧﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﻬﺘﮐﺮﺷ دﻮﺷ ﯽﻣ دﺎﯾ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﺎﻬﻧآ را .
رﺎﮐ و ﺐﺴﮐ ﻪﺑ لﺎﻌﺘﻣ يدﺮﮑﯾور ،ﺖﮐﺮﺷ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ﻊﻗاو رد
ﺳ ﮏﯾ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻣ راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ار ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﺑ نﺎﻣرﺎ
ﺪﻫد . ،غورد مﺰﻠﺘﺴﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﻪﺑ ﻢﻬﺘﻣ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﻪﭼ ﺮﮔا
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﻓر ﻪﺑ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﯽﺑ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ و ﻒﯿﻌﺿ رﺎﺸﻗا و نﺎﮐدﻮﮐ رﺎﻤﺜﺘﺳا و ﯽﺘﻟاﺪﻋ ﯽﺑ ،ﺐﻠﻘﺗ )
3ﺎﯿﺗآ ،
2011 .(
ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ :
ﻫاﺮﺑا ﯿ ﻤ لﺎﺳ رد ﯽ 1391
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ رد رازﺎﺑ ﺶﻘﻧ
ﯾﺑﺎ ﯽ ﻗﻼﺧا ﯽ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر رد ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﯿﺳر ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ
دﻮﺟو يراد ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺪﯾﺮﺧ رﺎﺘﻓر و ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ يﺎﻫ ﻪﺘﺨﯿﻣآ دراد . و يراد ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺪﯾﺮﺧ رﺎﺘﻓر و ﯽﺘﯿﻌﻗﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ دراد دﻮﺟ
. زا ﯽﮐﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نآﺮﺑ هوﻼﻋ
ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺪﯾﺮﺧ رﺎﺘﻓر و ﯽﻗﻼﺧا ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﻦﯿﺑ ،ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﻪﮐ ﺖﺴﻧآ دراد دﻮﺟو يراد )
ﻫاﺮﺑا ﯿ ﻤ ،ﯽ 1391 .(
ﯽﺴﯿﺑوﺪﻧ ﻪﮐ ﯽﻘﯿﻘﺤﺗ لﺎﺳ رد1
2012 داد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺪﻨﻣ ﻪﻄﺑار ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ دﺎﻌﺑا ،
،تﺎﻃﺎﺒﺗرا ،دﺎﻤﺘﻋا ار لﺮﺘﻨﮐ و ﺪﻬﻌﺗ
ﺮﻈﻧرد ضرﺎﻌﺗ داد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺮﺑ دﺎﻌﺑا ﻦﯾا ﻦﯿﺑ ﻪﻄﺑار رد ار ﺖﯿﺴﻨﺟ ﺮﯿﺛﺎﺗ و ﺖﻓﺮﮔ
. وا تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺖﯿﺴﻨﺟ و ﺪﻨﻃﺎﺒﺗرا رد يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺎﺑ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻨﻣ ﻪﻄﺑار ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﺪﻌﺑ رﺎﻬﭼ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺠﻧﺎﯿﻣ يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺎﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺮﮔ ﯽﺠﻧﺎﯿﻣ ﺪﻨﮐ ﯽﻣ يﺮﮔ
. دﺎﻌﺑا ﻦﯿﺑ ﻪﻄﺑار رد ار ﯽﺸﻘﻧ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣرد
ﻪﻄﺑار ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﺪﻨﮐ ﯽﻤﻧ ﺎﻔﯾا يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺎﺑ ﺪﻨﻣ
)
،ﯽﺴﯿﺑوﺪﻧ 2012
.(
ﯽﻗﻼﺧا و ﯽﺷزا يﺎﻫﻮﮕﻟا يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و وﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﯽﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ رد
ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻬﻧآ يﺎﻫزﺎﯿﻧ ﻦﯿﻣﺎﺗ و ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و هدﻮﻤﻧ ﮏﻤﮐ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺮﺘﻬﺑ كرد رﻮﮐﺬﻣ يﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ يروآدﻮﺳ ناﺰﯿﻣ و هدﻮﻤﻧ ﺐﯿﻏﺮﺗ ﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ ﻦﯾا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯾﺮﺧ ﻪﺑ ار ﺎﻬﻧآ ،نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ فﺮﺼﻣ ﺪﯾﺮﺧ رﺎﺘﻓر ﺮﺑ هداد ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ ار ﺖﺳا
) نارﺎﮑﻤﻫ و وﺎﺷ
،1
2011 .(
ﻖﯿﻘﺤﺗ شور
ﻒﻟا ( ﺶﻫوﮋﭘ شور :
ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ فﺪﻫ يدﺮﺑرﺎﮐ و ﻪﺑ ظﺎﺤﻟ شور مﺎﺠﻧا
،ﺶﻫوﮋﭘ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ - ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ زا
عﻮﻧ ﯽﺸﯾﺎﻤﯿﭘ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ .
ب ( يرﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ رﺎﻣآ ﻪﻌﻣﺎﺟ:
ي اﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﯿﻠﮐ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ لﺎﺳ رد 1397 ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﺎﻬﻧآ داﺪﻌﺗ ﻪﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد دوﺪﺤﻣﺎﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ندﻮﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺖﻠﻋ .
ج ( ﻪﻧﻮﻤﻧ شور و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ يﺮﯿﮔ
: اﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ شور ي
ﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯿ ﺮ ي ﻓدﺎﺼﺗ شور ﯽ
ﯽﺒﺴﻧ دﻮﺑ . اﺮﺑ ي ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ
ﻧﯿ ﺰ زا ناﺮﮐﻮﮐ لﻮﻣﺮﻓ ا ﻖﺒﻃ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا
ﯾ ﻦ لﻮﻣﺮﻓ رﺎﻣآ ﻪﻧﻮﻤﻧ دوﺪﺤﻣﺎﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ياﺮﺑ ي
384 د ﺮﻔﻧ ﻣ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ ر ﯽ
دﻮﺷ .
د ( شور يروآدﺮﮔ تﺎﻋﻼﻃا
و راﺰﺑا ﺶﺠﻨﺳ : ﻊﻤﺟ يروآ تﺎﻋﻼﻃا درﻮﻣ
زﺎﯿﻧ
،ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﯽﻧاﺪﯿﻣ و ﺎﺑ ﻪﻌﺟاﺮﻣ
ناﺮﮕﺸﺳﺮﭘ ﻪﺑ
ﻞﺘﻫ يﺎﻫ ﺮﻬﺷ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ نآ ﻪﺋارا و ﻦﯿﻋﺮﺳ ﺎﻬﻧآ
مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ .
3 - Attia
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
۵
زا 2 ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﯾز حﺮﺷ ﻪﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ :
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ قﻼﺧا
شوﺮﻓ رﺎﺘﻓر ﺮﯿﻐﺘﻣ ندﺮﮐ ﯽﺗﺎﯿﻠﻤﻋ ياﺮﺑ:
شوﺮﻓ رﺎﺘﻓر قﻼﺧا ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﺳ ياراد ﻪﮐ ﯽﯾا ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا
رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ
قﻼﺧا ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ،
رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ و قﻼﺧا يرﺎﺠﻨﻫ رازﺎﺑ
ﯾﺑﺎ ﯽ قﻼﺧا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ
) ،هداز ﺐﺟر و هداﺰﯿﻠﻋ 1390
.(
ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ رادﺎﻓو
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ي ﺮﯿﻐﺘﻣ ندﺮﮐ ﯽﺗﺎﯿﻠﻤﻋ ياﺮﺑ :
رادﺎﻓو ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ زا ي ،يرﺎﺘﻓر يرادﺎﻓو ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﺳ ياراد ﻪﮐ ﯽﯾا
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ يراﺬﮔ ﻪﯾﺎﻣﺮﺳ يرادﺎﻓو ،ﯽﺷﺮﮕﻧ يرادﺎﻓو )
ﺮﺒﺠﻧر ﯾ نﺎ ﻣﻼﻏ و ﯽ ﺮﮐ ﯾ ﻦ ، 1386 .(
ز ( ﯽﯾاور و ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ دﻮﺼﻘﻣ: زا ﯽﺋاور نآ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﻠﯿﺳو هزاﺪﻧا
،يﺮﯿﮔ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﺼﯿﺼﺧ و ﯽﮔﮋﯾو درﻮﻣ ﺮﻈﻧ ار هزاﺪﻧا دﺮﯿﮕﺑ . ياﺮﺑ
ﻦﯿﯿﻌﺗ رﺎﺒﺘﻋا
،ﯽﺋاﻮﺘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
ﻪﺑ يداﺪﻌﺗ زا ﺐﺣﺎﺻ ناﺮﻈﻧ و ﺪﯿﺗﺎﺳا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و مﻮﻠﻋ يرﺎﺘﻓر هداد هﺪﺷ و زا ﺎﻬﻧآ رد درﻮﻣ
تﻻاﻮﺳ و ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﯿﺿﺮﻓ ﺎﻫ ﯽﻫاﻮﺧﺮﻈﻧ ﺪﯾدﺮﮔ
و ﯽﺋاور ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ درﻮﻣ
ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺐﯾﺮﺿ ﺎﺑ ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ يﺎﻔﻟآ
خﺎﺒﻧوﺮﮐ رد ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﺘﺴﺑاو و ياﺮﺑ ﮏﯾﺮﻫ زا يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ
،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ يﺎﻔﻟآ و ،ﺪﺷ ﻪﻤﻫ
ﺎﻬﻧآ ﺮﺗﻻﺎﺑ زا 90 /0
ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .
ر ( ﻪﯾﺰﺠﺗ شور ﻞﯿﻠﺤﺗو
هداد ﺎﻫ رد: ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ ياﺮﺑ جاﺮﺨﺘﺳا تﺎﻋﻼﻃا و ﻪـﯾﺰﺠﺗ و ﻞـﯿﻠﺤﺗ ﺎـﻬﻧآ زا ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ هدﺎﻔﺘـﺳاSPSS
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻖﯿﻘﺤﺗ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ
لوﺪﺟ ) 1 ( نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺑﯿ
ﻦ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ قﻼﺧا رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ
ﻣ ﺆ ﻪﻔﻟ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺮﯿﻏ ﺐﯾاﺮﺿ ﺎﻫ
ﺐﯾﺮﺿ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
Beta Sig t
. رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا B
ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ 71
/ 3 15
/ 0 63
/ 23 000
/ 0
ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ قﻼﺧا 10
/ 0 05
/ 0 14
/ 0 94
/ 1 044
/ 0
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ قﻼﺧا و ﻦﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يرادﺎﻓو
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺎﺑ ،كﻼﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﯿﻠﺤﺗ دورو شور ﻪﺑ هدﺎﺳ نﻮﯿﺳﺮﮔر .
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ )
1 ( ناﺰﯿﻣ دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣp
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯾا ﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﺳا راد
ﯽﻣ نﺎ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ
ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ قﻼﺧا ) 14 / 0 BETA=
( ﺮﯿﻐﺘﻣ يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ار .
لوﺪﺟ ) 2 ( نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺑﯿ
ﻦ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ يرﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ
ﻣ ﺆ ﻪﻔﻟ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺮﯿﻏ ﺐﯾاﺮﺿ ﺎﻫ
ﺐﯾﺮﺿ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
Beta Sig t
. رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا B
راﺪﻘﻣ ﺖﺑﺎﺛ 890
/ 1 196
/ 0 640
/ 9 000
/ 0
ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ يرﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا 587
/ 0 054
/ 0 62
/ 0 962
/ 10 000
/ 0
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ
يرﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا و ﻦﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يرادﺎﻓو
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺎﺑ ،كﻼﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﯿﻠﺤﺗ دورو شور ﻪﺑ هدﺎﺳ نﻮﯿﺳﺮﮔر .
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ )
2 ( ناﺰﯿﻣ دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻦﯾا رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣp
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﺳا راد
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ
يرﺎﺠﻨﻫ قﻼﺧا ) 62 / 0 BETA=
( ﺮﯿﻐﺘﻣ يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ار
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ .
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
۶
لوﺪﺟ ) 3 ( نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺑﯿ
ﻦ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ قﻼﺧا رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ
ﻣ ﺆ ﻪﻔﻟ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺮﯿﻏ ﺐﯾاﺮﺿ ﺎﻫ
ﺐﯾﺮﺿ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
Beta Sig t
. رﺎﯿﻌﻣ فاﺮﺤﻧا B
ﺖﺑﺎﺛ راﺪﻘﻣ 230
/ 2 109
/ 0 785
/ 29 000
/ 0
ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ قﻼﺧا 103
/ 0 109
/ 0 17
/ 0 024
/6 000
/ 0
ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ
ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ قﻼﺧا و ﻦﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يرادﺎﻓو
نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺎﺑ ،كﻼﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﯿﻠﺤﺗ دورو شور ﻪﺑ هدﺎﺳ نﻮﯿﺳﺮﮔر .
هرﺎﻤﺷ لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ )
3 ( ناﺰﯿﻣ دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ رد هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣp
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻦﯾا راد
ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻪﮐ ﺪﻫد
ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ قﻼﺧا ) 17 / 0 BETA=
( ﺮﯿﻐﺘﻣ يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ار
ﯽﻣ ﯽﻨﯿﺑ ﺶﯿﭘ ﺪﻨﻨﮐ
.
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ﻘﻓﻮﻣ ﺰﻣر ،يﺮﺘﺸﻣ ﯿ
ﺖ ﻟﺎﻌﻓ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ و نﺎﻣزﺎﺳ ﺮﻫ ﯿ
ﺖ ﻣ يدﺎﺼﺘﻗا يرﺎﺠﺗ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . رﺎﺒﺘﻋا ﯾ ﮏ ﺎﭘ ﺮﺑ ،ﻖﻓﻮﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﯾﻪ
ﺪﻨﻠﺑ ﻂﺑاور
ﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ نآ تﺪﻣ ﯾ
نﺎ دﺮﮔ ﺎﻨﺑ ﯾ هﺪ ﺖﺳا . ﻠﮐ ﯿ يﺪ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺎﺿر ﺐﺴﮐ ﻞﻣﺎﻋ ﯾ
ﺖ ﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو و ﯾ
نﺎ ارا ، ﯾﻪ ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﻣﺪﺧ .
ﻧﺎﻣزﺎﺳ ﯽ ﻪﮐ ﯾﮑ ﯽ ﻠﻤﻋ فاﺪﻫا زا ﯽ
ر دﻮﺧ ا ارا ﯾﻪ ﺎﭘ ﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ تﺎﻣﺪﺧ ﯾﻪ
ﻧ و تارﺎﻈﺘﻧا ﯿ
يﺎﻫزﺎ ر حﺮﻃ يﺮﺘﺸﻣ ﯾ
يﺰ ﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ هدﻮﻤﻧ ﯽ
-
ﮑﺗ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯿ
ﻪ ﺎﺳ ﺮﺑ ﯾﺮ ﺻا ﻘﻓﻮﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ،ترﺎﺠﺗ لﻮ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﺘﺸﻣ ﺮﻫ هزوﺮﻣا ي
و شزرا ﯾ هﮋ اﺮﺑ ﺎﻫ ﺖﮐﺮﺷ و دراد ار دﻮﺧ ي
ﺖﺳد ﻪﺑ
ﺑ ﻢﻬﺳ ندروآ ﯿ
ﺮﺘﺸ ي ﺖﺑﺎﺛ رازﺎﺑ زا ﯾﺎ
ﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ور ﯾ
ﺪ ﺪﻨﻨﮐ هزرﺎﺒﻣ .
زﺎﺑ را ﯾﺑﺎ ﯽ ﺳ رد ﯿ ﺮ ا ﻪﻠﺣﺮﻣ رد دﻮﺧ ﻞﻣﺎﮑﺗ ي
ﻪﮐ دراد راﺮﻗ
رازﺎﺑ ﯾ نﺎﺑﺎ ﺪﻧا رد ﺎﻬﻨﺗ ﯾ
ﻪﺸ ﯾ ﻦﺘﻓﺎ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﺪﺟ ﯾ ﺪ ﻧ ﯿ
؛ﺪﻨﺘﺴ رازﺎﺑ زا فﺪﻫ هزوﺮﻣا ﯾﺑﺎ
ﯽ ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﺮﻃ زا ﺎﺿﺎﻘﺗ ﯾ
ﻖ قﻮﺳ و نداد ﺪﺷر
ﺮﺘﺸﻣ نداد ي
رادﺎﻓو نﺎﺑدﺮﻧ رد غﻮﻠﺑ ﺪﺣ ﺎﺗ ي
ﺖﺳا ﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ .
ﯽﺸﻟﺎﭼ قﻼﺧا ،يا ﻪﻓﺮﺣ قﻼﺧا رد ﺚﺤﺑ درﻮﻣ هزﻮﺣ ﻦﯾﺮﺗ
ر ﻪﺑ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﯽﺑ و ﯽﺘﻟاﺪﻋ ﯽﺑ ،ﺐﻠﻘﺗ ،غورد مﺰﺘﻠﺴﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﻪﺑ ﻢﻬﺘﻣ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ،ﺖﺳا ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﺖﺳا ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا هﺎﻓ
. زا ﺎﻣا فﺮﻃ
ا ﺪﯿﻔﻣ ﺪﻧا هﺪﯿﺳر ﯽﮕﺘﻓﺎﯾ ﻪﻌﺳﻮﺗ زا ﯽﺤﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫرﻮﺸﮐ مﺎﻤﺗ دﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ ﮏﻤﮐ ياﺮﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ﺮﮕﯾد ﺖﺳ
. ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ فﺬﺣ اﺬﻟ
ﺖﺴﯿﻧ نآ قﻼﺧا تﻼﮑﺸﻣ ﻪﺑ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﺦﺳﺎﭘ .
ﻢﯿﺷﺎﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ياﺮﺑ ﯽﻗﻼﺧا يرﻮﺌﺗ ﮏﯾ ياﺮﺟا و ﻦﯾوﺪﺗ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺑ ﻪﮑﻠﺑ .
ﻦﯾا
وﮋﭘ ياﺮﺑ ﯽﺑﻮﭼرﺎﭼ ﻪﺋارا ﻪﺑ ﻢﻫ و ﺪﻫد نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ قﻼﺧا ﯽﻠﺻا تﺎﻧﺎﯾﺮﺟ زا ﯽﻠﮐ ﺪﯾد ﻢﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﯽﭘ رد ﺶﻫ
ﺧا مﺎﻈﻧ ﻦﯾوﺪﺗ ﯽﻗﻼ
دزادﺮﭙﺑ ﯽﺑﺎﯾرازﺎﺑ ياﺮﺑ .
ﻞﮐ رد ﺖﮐﺮﺷ ﺎﻫ ﻣ ﯽ ﺎﺘﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﯾ
ﺞ اﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ ﺶﻫوﮋﭘ و
،ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫ
ﺎﻫرﺎﮑﻫار ﯽﯾ اﺮﺑ ار ي شوﺮﻓ رﺎﺘﻓر قﻼﺧا ﺘﻧ رد و
ﯿ ﻪﺠ ﺮﺸﻣ ﻦﺘﺧﺎﺳرادﺎﻓو ﯾ
نﺎ ﺪﻧﺮﺒﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا ﯽﮐﺎﺣ دﺎﻌﺑا
قﻼﺧا رﺎﺘﻓر شوﺮﻓ ) رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ قﻼﺧا ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ،
رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ و قﻼﺧا يرﺎﺠﻨﻫ رازﺎﺑ
ﯾﺑﺎ ﯽ
قﻼﺧا ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ (
رد يرادﺎﻓو نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻞﺘﻫ
يﺎﻫ ﺮﻬﺷ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﯿﺿﺮﻓ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺪﻧراد يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﻋﺮﺳ
)
،ﯽﺴﯿﺑوﺪﻧ 2012 ( ﻦﯾﻮﮕﻧ ، نﻮﺗﺎﻬﻨﯿﻣ ) 2015 (،
ﻦﭼ و ﻮﺋﺎﻣ ) 2007 ( ، ) نوﺎﺑ و
،ﻦﭼ 2011 (،
) وﺎﺷ و
،نارﺎﮑﻤﻫ 2011 (،
) يﺪﻤﺣا
،داﮋﻧ
1390 ( و )
،ﯽﺳﺎﺒﻋ 1391 ( ﯽﻣ ﻮﺴﻤﻫ ﺮﯾز تادﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد ﺪﺷﺎﺑ
ددﺮﮔ ﯽﻣ ﻪﺋارا :
1.
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﮐ ددﺮﮔ
ﻞﺘﻫ يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ ندﺮﮐ ﺪﯿﮐﺎﺗ و ﻞﺘﻫ ﻦﯾا رد دﻮﺧ يرﺎﮐ هزﻮﺣ رد ﯽﻗﻼﺧا رﻮﺸﻨﻣ ﻪﺋارا ﺎﺑ
دﻮﺷ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ رد يرادﺎﻓو دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ نﺎﻨﮐرﺎﮐ ياﺮﺑ نآ .
2.
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﮐ ددﺮﮔ
ﻞﺘﻫ يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ يﺎﻫ هﺪﻋو ﻪﺑ ﻪﻧﺎﻗدﺎﺻ نداد مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﯽﻣ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻫد
دﻮﺷ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ رد دﺎﻤﺘﻋا و ﺪﻬﻌﺗ دﺎﺠﯾا .
3.
ﯽﻣ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ ﻪﮐ ددﺮﮔ
ﻞﺘﻫ يﺎﻫ ﺮﻬﺷ ﻦﯿﻋﺮﺳ ﺎﺑ و ﯽﻤﻠﻋ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﺳﺎﻨﺸﻧاور هزﻮﺣ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ زا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ
ﺪﻧﻮﺷ نﺎﯾﺮﺘﺸﻣ دﺎﻤﺘﻋا رد ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ دﺎﻤﺘﻋا ﻦﺘﻓر ﻻﺎﺑ يﺎﻬﺼﺧﺎﺷ ندﺮﮐ ﯽﺗﺎﯿﻠﻤﻋ
يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﯽﻠﻠﻤﻟا ﻦﯿﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﻦﯿﻟوا
) ﺶﻟﺎﭼ و ﺎﻫ ﺖﺻﺮﻓ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺘﺳا ﺖﯾرﻮﺤﻣ ﺎﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ
ﻞﯿﺑدرا (
٧
ﻊﺟاﺮﻣ و ﻊﺑﺎﻨﻣ
ﯽﻠﺧاد ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1.
ﻫاﺮﺑا ﯿ ﻤ ﯽ
، ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ).
1391 .(
ﺶﻘﻧ رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ ﻗﻼﺧا ﯽ رد رﺎﺘﻓر فﺮﺼﻣ
،نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ
قﻼﺧا رد مﻮﻠﻋ و روﺎﻨﻓ ي
، لﺎﺳ
،مرﺎﻬﭼ هرﺎﻤﺷ 2،
ﺺﺻ 29 - 33 .
2.
ﺪﻤﺣا ي داﮋﻧ ﻔﻄﺼﻣ ﯽ ).
1388 .(
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﻮﻣ ﺮﺑ رادﺎﻓو ي رﺎﺘﻓر ي و ﺮﮕﻧ ﯽﺷ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻪﺑ مﺎﻧ رﺎﺠﺗ ي رد ﺶﺨﺑ
،تﺎﻣﺪﺧ
ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ﺑ ﯿ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ﯽ ﺪﻧﺮﺑ .
3.
ﺮﺒﺠﻧر ﯾ
،نﺎ ﺪﻤﺣا و ﻣﻼﻏ ﯽ ﺮﮐ ﯾ
،ﻦ ﻦﻤﻬﺑ ).
1386 .(
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ رادﺎﻓو ي ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ رد بﺎﺨﺘﻧا ﯾ ﮏ ﮏﻧﺎﺑ ﺘﻟود ﯽ
،
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ
،ﺖﻣﻼﺳ لﺎﺳ
،ﻢﻬﻧ هرﺎﻤﺷ 17
، ﺺﺻ 142 - 177 .
4.
ﺳﺎﺒﻋ ﯽ
، داﻮﺟ ).
1391 .(
"
ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺶﻘﻧ و ﺎﺟ ﯾ هﺎﮕ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﻮﻣ رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ ﻪﻄﺑار ﺪﻨﻣ ﺮﺑ ﺎﺿر ﯾ ﺖ ﺮﺘﺸﻣ ﯾ نﺎ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي ﮏﻧﺎﺑ ﺖﻠﻣ نﺎﺘﺳا
ناﺮﻬﺗ 1391
"
، ﺎﭘﯾ نﺎ ﻪﻣﺎﻧ ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽ ﺪﺷرا ﺪﻣ ﯾﺮ ﯾ ﺖ ﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﯽ
، هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ .
5.
ﻠﻋ ﯿ
،هداﺰ ﻠﻋ ﯽ و ﺐﺟر
،هداز ﻦﺴﺤﻣ ).
1390 .(
ﺶﻘﻧ ﻗﻼﺧا ﯿ تﺎ رد رازﺎﺑ ﯾﺑﺎ ﯽ ﻮﻧ ﯾ
،ﻦ ﻪﻠﺠﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﺳودﺮﻓ ﯽ
،ﺪﻬﺸﻣ لﺎﺳ
،ﻢﺸﺷ
هرﺎﻤﺷ 14
، ﺺﺻ 23 - 52 .
6.
،يدﻮﺼﻘﻣ ﻦﯿﺴﺣﺪﻤﺤﻣ
.) 1392 .(
طﺎﺒﺗرا ﻦﯿﺑ ﺖﯾﺎﺿر يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﯽﯾارﺎﮐ و ﯽﺸﺨﺑﺮﺛا ﺎﻫﺪﻨﯾاﺮﻓ
«،
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ تﻻﺎﻘﻣ
ﻦﯿﻣرﺎﻬﭼ
ﺲﻧاﺮﻔﻨﮐ ناﺮﯾﺪﻣ
،ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺮﯿﺗ .
7.
ﯾ ﺤ ﯿﺎ ﯽﯾ اﯾ ﻪﻠ ﺪﻤﺣا ).
1388 .(
ﺮﺘﺸﻣ لﻮﺻا ي
راﺪﻣ ي ) راﺪﮑﻧﺎﺑ ي
، راﺪﻠﺘﻫ ي زﺎﺳوردﻮﺧ و ي
( ناﺮﻬﺗ ، : تارﺎﺸﺘﻧا ﮏﺑﺎﺷ .
ﯽﺟرﺎﺧ ﻊﺑﺎﻨﻣ :
1. Attia, A.; Shankarmahesh, Mahesh N. and Singhapakdi, A. (2011), “Marketing ethics: a comparison of American and Middle-Eastern marketers”, International Business Review, Vol. 8, No.
61, pp. 611-632.
2. Ndubisi, N.O. (2012)"Relationship marketing and customer loyalty" Marketing intelligence &
planning, vol.25No.1p98-106.
3. Oliver, R.L. (2009),"Whence consumer loyalty?" Journal of marketing, Vol.63, pp.33-44.
4. Ranchhad, Ashok and Gauzente, Clair (2010), “ Ethical marketing for competitive advantage”, Academy of Marketing Science Review, Vol. 8, No. 10, pp. 115-128.
5. Shaw D, Shiu E Gauzente C, (2011). The Impact of Ethics in Consumer Choice: a Multivariate Modelling Case Study. ANZMAC Visionary Marketing for the 21st Century: Facing the Challenge.
