نﺎﻧ مﺪﻨﮔ يﺎﻫ ﻦﻳﻻ و مﺎﻗرا ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ )
Triticum aestivum (
ﺎﺑ ناﺮﻳا
ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا AFLP
ﻲﻠﻋ هﺰﺒﺳ ﻪﻤﻴﻬﻓ ﻲﺸﻋﺮﻣ ﻦﺴﺣ ﺪﻴﺳ ،1
ﻲﺗﻼﺤﻣ يﺮﻴﺼﻧ يﺪﻬﻣ ،2
ﻲﺳوﺎﻛ ﺎﺿرﺪﻴﻤﺣ ،3
4
هﺪﻴﻜﭼ
نﺎﻧ مﺪﻨﮔ )
Triticum aestivum
( ﻲﻣ ناﺮﻳا رد ﺪﻴﻟﻮﺗ ناﺰﻴﻣ و ﺖﺸﻛ ﺮﻳز ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ياراد ﺪﺷﺎﺑ
و ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻬﻟﺎﺳ ﻲﻃ رد ﺪﺳر
ﺎـﺑ
زا هﺪﺷ حﻼﺻا و يرﺎﺠﺗ مﺎﻗرا دورو ﻪﺘﻳراو عﻮﻨﺗ ناﺰﻴﻣ
ﻪﺘﺳﺎﻛ نآ يﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ
. ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ ﻲـﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد 34
و ﻢـﻗر
ﻲﻟﻮـﻜﻟﻮﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸـﻧ زا ،ﺎـﻬﻧآ ﻦﻴـﺑ يﺪﻧوﺎﺸـﻳﻮﺧ ﻂﺑاور و نﺎﻧ مﺪﻨﮔ ي ﻪﺘﻓﺮﺸﻴﭘ ﻦﻳﻻ ﺪـﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘـﺳا AFLP
. يﺮﮔزﺎـﻏآ ﺐـﻴﻛﺮﺗ ﺖـﻔﺟ ﺖـﻔﻫ
EcoRI/Tru1I
عﻮﻤﺠﻣ رد ، 351
راﻮﻧ ﻪﻛ دﻮﻤﻧ دﺎﺠﻳا ﻲﻫد زﺎﻴﺘﻣا ﻞﺑﺎﻗ 129
%) 7 / 36 ( ﺎﻬﻧآ زا دﺪﻋ ﺪﻧدﻮﺑ ﻞﻜﺷ ﺪﻨﭼ
. ﻣ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒـﺷ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴ
ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﺐﻳﺮﺿ ، Nei
96 / 0 ﺪﺷ هدز ﻦﻴﻤﺨﺗ )
99 / 0 - 91 / 0 .(
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ماﺮﮔورﺪﻧد
UPGMA
ﻦﻴﺑ ار ﻲﻠﺻا هوﺮﮔ رﺎﻬﭼ ،
34 ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺺﺨﺸﻣ مﺪﻨﮔ ﻦﻳﻻ و ﻢﻗر دﻮﻤﻧ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار نآ ﺰﻴﻧ PCA
. ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪـﺘﻳراو ﻦﻴﺑ ﻲﻛﺪﻧا
يﺎـﻫ
دراد دﻮﺟو رﻮﺸﻛ رد مﺪﻨﮔ يرﺎﺠﺗ .
ﺎﻫ ﭗﻴﺗﻮﻧژ ﻪﻛ دراد ﺖﻟﻻد ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺮﺑ دوﺪﺤﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﺢﻄﺳ
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﺪـﻳﺎﺑ و هدﻮـﺑ نﺎﺴﻜﻳ ﺄﺸﻨﻣ ياراد
ﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺔﻨﻣاد ش
ﻪﺘﻳراو ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﺎﻫ
رﻮﺸﻛ رد مﺪﻨﮔ ي ددﺮﮔ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺟﻮﺗ
.
هژاو يﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ : ،مﺪﻨﮔ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ
، AFLP
ﻮﻨﺗ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ع ﻲﻠﻜﺷ ﺪﻨﭼ ، .
ﻪﻣﺪﻘﻣ مﺪﻨﮔ ،دﺮـﻓ ﻪـﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ يﺎﻬﻴﮔﮋﻳو ﻞﻴﻟد ﻪﺑ هﺎـﻴﮔ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻬﻣ
ﺖﺳا ﻦﻴﻣز يور ﻲﻋارز ،
زا ﻲﻌﻴـﺳو ﺖﺣﺎﺴـﻣ رد ﻪﻛ ﻲـﺿارا
ﻪﻧﺎﻴﻟﺎـﺳ ﺪـﻴﻟﻮﺗ و ﺖﺸـﻛ ﺮـﻳز ﺢﻄـﺳ ﺮـﻈﻧ زا و هﺪﺷ ﺖﺸﻛ ﺎﻴﻧد ﺖـﻴﻤﻫا لوا ي ﻪـﺟرد رد تﻼﻏ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ . رد
ناﺮﻳا ﺰﻴﻧ ـﻳز ﺢﻄـﺳ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ مﺪﻨﮔ ﺮ
ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺖﺸﻛ .
ﻪﻧﻮﮔ ياراد مﺪﻨﮔ
يﺎﻫ
ﺖﺸــﻛ ﺮــﻳز ﺢﻄــﺳ ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ ﻲــﻟو ﺖــﺳا يدﺪــﻌﺘﻣ )
90 (%
و
ﺪﻴﻟﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ )
94 (%
ي ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ
T. aestivum
نﺎﻧ مﺪﻨﮔ ﺎﻳ ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺖﺸـﻛ ﻪـﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ هزوﺮﻣا
يﺎـﻫ
،نﺎـﻫﺎﻴﮔ ﺺﻟﺎﺧ ﻢﺘﺴـﻴﺳﻮﻛا رد ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ ي ﻪـﻨﻣاد
يﺎـﻫ
ـــﻛ ﺖـــﺳا ﻪـــﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـــﻛ يزروﺎﺸ )
9 .(
و مﺎـــﻗرا ﻲـــﻓﺮﻃ زا
ﻪــﺘﻳراو يﺎــﻫ ﻪــﺑ ور دوﺪــﺤﻣ فﺮﺼــﻣ ﺦﻳرﺎــﺗ ﺎــﺑ هﺪــﺷ حﻼــﺻا
ﺖــﺳا ﻪﺘــﺷاﺬﮔ ﺶﻳاﺰــﻓا )
13 .(
دﺎــﻳز رﺎﻴﺴــﺑ داﺪــﻌﺗ ﻢﻏﺮــﻴﻠﻋ
و ﻪﺘﻳرا يﺎـﻫ ـﻫد ﺪـﻨﭼ ﻲـﻃ رد ﻪـﻛ يرﺎـﺠﺗ ﺔ
حﻼـﺻا ﻪﺘـﺷﺬﮔ هﺪﺷ
ﻲـﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ نﺎﻬﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ،ﺪﻧا ﻲﻛﺪﻧا داﺪﻌﺗ ﺖﺸﻛ ﺮﺑ ﻪﺘﻳراو زا
يﺎﻫ ﺖﺳا راﻮﺘﺳا ﻲﻋارز )
9 .(
رادرﻮـﺧﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ يﺎﻨﻏ زا ناﺮﻳا رﻮﺸﻛ ﻪﻜﻧآ دﻮﺟو ﺎﺑ ﭗﻴﺗﻮﻧژ عﻮﻨﺗ و ﺖﺳا
،ﺎﻫ ﻲـﻋارز نﺎـﻫﺎﻴﮔ يﺎـﻬﺘﻴﻌﻤﺟ و ﺎﻫداﮋﻧ
ﻦـﻳا ﺮـﺿﺎﺣ لﺎـﺣ رد ﻲـﻟو ،ﺖﺳا هدﻮﺑ دﺎﻳز نآ رد ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﺶﺨﺑ ﻲﻛﺪﻧا ﻲﻋارز مﺎﻗرا و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ تﺪﺷ ﻪﺑ عﻮﻨﺗ ﺪﻴﻟﻮﺗ هﺪﻤﻋ صﺎﺼـﺘﺧا دﻮـﺧ ﻪـﺑ ار لﻮﺼﺤﻣ ﺮﻫ
ﻲـﻣ ﻫد ـﻨ ﺪ . ﺎـﺑ
شزرا و هﺎــﻴﮔ ﻦــﻳا ﻲــﻋارز و يدﺎﺼــﺘﻗا ﺖــﻴﻤﻫا ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ياﺮــﺑ مﺪــﻗ ﻦﻴــﻟوا ،نآ ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘــﺳا توﺎــﻔﺗ ناﺰــﻴﻣ ﻲﺑﺎــﻳزرا
مﺪــﻨﮔ ﻦﻴــﺑ عﻮــﻨﺗ ﻪــﻨﻣاد و ﻲــﻜﻴﺘﻧژ يﺎــﻫ
ﺰــﻴﻧ و ناﺮــﻳا نﺎــﻧ
ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﻲﺣﻼـﺻا يﺎﻫرﺎﻛ ياﺮﺑ ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ يﺰﻳر عﻮـﻨﺗ زا عﻼـﻃا
وﺎﺸﻳﻮﺧ ﻂﺑاور و ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻦﻴـﺑ يﺪﻧ
ﻦـﻳﻻ و مﺎـﻗرا
يﺎـﻫ ﻖﻃﺎـﻨﻣ
ﺖـﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ .
شور ﻪـﺑ عﻮـﻨﺗ ﻲﺑﺎـﻳزرا
يﺎـﻫ ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ مﺎـﺠﻧا
ﻲﻣ دﻮﺷ شور نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ﺎﻣا ،
ﻲﻳﺎﻫ ﺮـﺑ و ﻲﻟﻮﻠﺳ ﺢﻄﺳ رد ﻪﻛ
هدﺎﻣ سﺎﺳا ﻜﻴﺘﻧژ ي
ﻲ ترﻮـﺻ ﻲـﻣ
،ﺮﺘﻧﺎـﺳآ ،ﺮﺗﺪـﻳﺪﺟ ،دﺮـﻴﮔ
1 و 4 - نﺎﻳﻮﺠﺸﻧاد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ
ياﺮﺘﻛد و ﺪﺷرا ﻲ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻴﺑ
، 2 و 3 – ا ﺄﻴﻫ يﺎﻀﻋ ﻲﻤﻠﻋ ت يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد
، ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد .
شور ﺮﻳﺎﺳ زا ﺮﺗدﺎﻤﺘﻋا ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻳﺎﺷ و ﺮﺘﻌﻳﺮﺳ ﺎﻫ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد يا ﺪﻴﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ
) 6 ( ﺮـﺑ
يور 16 ﻪــﺘﻳراو ﺮﻛرﺎــﻣ زا هدﺎﻔﺘــﺳا ﺎــﺑ رﻮﺸــﻛ رد مﺪــﻨﮔ ي
ﻲﻟﻮــﻜﻟﻮﻣ ﺔــﻳﺎﭘ ﻪــﻛ ﺪــﺷ ﺺﺨﺸــﻣ ،ﺖــﻓﺮﮔ ترﻮــﺻ AFLP
ﻪـﺘﻳراو ﻦﻴـﺑ يدوﺪـﺤﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ
ﺎـﻫ دراد دﻮـﺟو .
و ﻲﻧﺎﻜﻟوﺪـﻨﻣ
نارﺎﻜﻤﻫ )
10 ( ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ ﻦﻴـﻴﻌﺗ ياﺮـﺑ ار RAPD
28 رﺎـﻛ ﻪـﺑ رﻮﺸـﻛ رد نﺎـﻧ مﺪـﻨﮔ ﻦﻳﻻ و ﻢﻗر نﺎﺸـﻧ و ﺪـﻧدﺮﺑ
ﻦﻳﻻ و مﺎﻗرا ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻪﻛ ﺪﻧداد
يﺎﻫ ﻦﻴﻳﺎـﭘ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮـﻣ
ﺖــﺳا . نارﺎــﻜﻤﻫ و نﺎــﻴﺗ )
24 ( ﻲــﻜﻴﺘﻧژ عﻮــﻨﺗ ﻲــﺳرﺮﺑ رد
ﻪﺘﻳراو يﺎﻫ ﺮﻛرﺎـﻣ ﻚـﻤﻛ ﻪـﺑ ﻦﻴـﭼ ﻲﻟﻮـﻤﻌﻣ مﺪﻨﮔ رد AFLP
يﺎﻬﻟﺎﺳ ي ﻪﻠﺻﺎﻓ 1990
- 1940 ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
هدﻮـﺗ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ نﺎﻣز لﻮﻃ رد
يﺎـﻫ و و ﻲﻣﻮـﺑ ﻪـﺘﻳرا
يﺎـﻫ
ﻪﺘﻳراو ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺗادراو
يﺎﻫ حﻼﺻا
ﺪﻧراد هﺪﺷ .
نارﺎـﻜﻤﻫ و سﻮﺗرﺎـﻣ )
20 ( ﺶﻳﺎـﺳﺮﻓ ﻲـﺳرﺮﺑ رد
ﻪﺘﻳراو ﻲﻜﻴﺘﻧژ
يﺎﻫ مورود مﺪﻨﮔ ﺎﻴﻧﺎﭙﺳا و ﺎﻴﻟﺎﺘﻳا
نﺮـﻗ لﻮـﻃ رد
ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻢﺘﺴﻴﺑ ﻪﺟرد ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺎﻳرد AFLP
ﻲﻳﻻﺎـﺑ ي
ﺘﻳراو ﻦﻴﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒﺷ زا ﻪ
ﺎﻫ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ و ﻪﺘـﺷاد دﻮﺟو
ﺖﺳا هﺪﻳدﺮﮔ ﻆﻔﺣ ﺮﻴﺧا نﺮﻗ لﻮﻃ رد .
ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦـﻳا زا فﺪﻫ
يﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ ﻂﺑاور و ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﺢﻄﺳ ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻲﺑﺎﻳزرا 34
نﺎﻧ مﺪﻨﮔ ﻦﻳﻻ و ﻢﻗر رﻮﺸﻛ رد
ﻲﻟﻮـﻜﻟﻮﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸـﻧ ﻚـﻤﻛ ﻪﺑ
ًﺎــﺘﻳﺎﻬﻧ و AFLP
يﺪــﻨﺑ هوﺮــﮔ ﺮﺘــﺳﻼﻛ ﻪــﻳﺰﺠﺗ شور ﻪــﺑ ﺎــﻬﻧآ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﻲﻫﺎـﻴﮔ داﻮﻣ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ :
يﺎـﻫ ﻦـﻳا رد هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮـﻣ مﺪـﻨﮔ
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ يﻮــﺿر نﺎــﺳاﺮﺧ يزروﺎﺸــﻛ تﺎــﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰــﻛﺮﻣ زا
ﻊﻤﺟ ﺪﻳدﺮﮔ يروآ .
ﻞﻣﺎـﺷ مﺎﻗرا ﻦﻳا ﺪـﻧﻮﻟا
، كﺮـﺗا ، تﻮـﻤﻟا
،
يدازآ ، رذآ 2
، ﺎﻳﺎﺘﺳوﺰﺑ ، ﻦـﺷور ساﺮﻛ ﻚﺑ ،
،زﺮـﺒﻟا ساﺮـﻛ
نژﻮﻜﺳﺎﮔ ،تﻼﻓ ،ناﺮﻤﭼ ،
درﺎﭙﺳﺎﮔ ، سﺪﻗ ، ﺮﻳﻮـﻛ ،ﺪـﻨﻣﺮﻴﻫ
،
جﺮﻛ 1 جﺮﻛ ، 2 ، جﺮﻛ 3
، يوﺪﻬﻣ ، ﺖـﺷدوﺮﻣ ،Mv17
، ﻚـﻴﻧ
ﺪﻴﻣا ،ﺪﻳﻮﻧ ،داﮋﻧ ،
زﺎﺘﺸﻴﭘ ، رﺎﻳﺮﻬـﺷ ،ﻦـﺷور ،
زاﺮﻴـﺷ ، يدوﺮﻴـﺷ
،
سﻮﺗ ، ﻲﺴﺒﻃ ،ﻦﺠﺗ ،
سﺮﮔاز و ﻦﻳرز ﺪﻧدﻮﺑ .
جاﺮﺨﺘﺳا
: DNA
جاﺮﺨﺘﺳا ﻲﻳﺎﻘـﺳ شور يﺎـﻨﺒﻣ ﺮﺑ DNA
نارﺎـﻜﻤﻫ و فوﺮﻌﻣ )
23 ( ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻲﻛﺪـﻧا ﺎـﺑ .
ﻪﭽﻫﺎﻴﮔ ﺎﻫ ﻲﮔﺮﺑ ود ﻪﻠﺣﺮﻣ رد اﺮﺨﺘﺳا ﺖﻬﺟ
ج ﻲﻣﻮـﻧژ DNA
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .
ﻚـﻤﻛ ﻪـﺑ ناﻮـﺟ و هزﺎـﺗ يﺎﻬﮔﺮﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﺪﻤﺠﻨﻣ ﺲﭙﺳ و ردﻮﭘ ﻊﻳﺎﻣ تزا .
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ ﺎﺗ هﺪﺷ ردﻮﭘ يﺎﻣد رد جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣز
20°C
- ﺪﻧﺪﻳدﺮﮔ يراﺪﻬﮕﻧ .1
/ 0 مﺮﮔ
ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ هﺪﺷ ردﻮﭘ يﺎﻬﮔﺮﺑ زا 900
جاﺮﺨﺘـﺳا ﺮﻓﺎـﺑ ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ
)
NaCl 700 mM ,Tris-HCl 100 mM pH 7.5 ,EDTA 100 mM pH 8.0 ,CTAB 1% (w/v); β-Mercaptoethanol 1%
(v/v) PVP 4% (w/v
( يﺎــﻣد ﺎــﺑ 65
رد داﺮﮕﻴﺘﻧﺎــﺳ ﻪــﺟرد
بﻮﻴﺗوﺮﻜﻴﻣ 5 ml
/ 1 تﺪـﻣ ﻪﺑ و ﻪﺘﺨﻳر 90
هﺎﮕﺘـﺳد رد ﻪـﻘﻴﻗد
يﺎﻣد و يرﺎﻣ ﻦﺑ 65
ﺪﺷ ﻪﺑﻮﻜﻧا ﻪﺟرد .
ﺲﭙﺳ 450 ﺮـﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ
ﺖﺒﺴــﻧ ﻪــﺑ ﻞــﻜﻟا ﻞــﻴﻣآوﺰﻳا مﺮــﻓوﺮﻠﻛ لﻮــﻠﺤﻣ 24
: 1 ﻪــﺑ
ﺪـﻳدﺮﮔ طﻮـﻠﺨﻣ ﻲﺑﻮـﺧ ﻪـﺑ و ﻪﻓﺎﺿا بﻮﻴﺗوﺮﻜﻴﻣ .
نآ زا ﺲـﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ تﺪﻣ ﻪﺑ 15 رد ﻪﻘﻴﻗد 13000rpm
ﺪﻧﺪـﺷ ژﻮﻴﻔﻳﺮﺘﻧﺎﺳ .
هﺪـﺷ ﻞـﻘﺘﻨﻣ ﺪﻳﺪﺟ بﻮﻴﺗ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻲﻳور لﻮﻠﺤﻣ ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد لﻮﻠﺤﻣ ﻢﺠﺣ مﻮﺳ ود و )
600 ﺮﺘﻴﻟوﺮﻜﻴﻣ (
دﺮـﺳ لﻮﻧﺎـﭘوﺮﭘوﺰﻳا
ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ .
ـﺷ هداد نﺎـﻜﺗ ﻲﻣارآ ﻪﺑ ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ ﺎـﺗ ﺪ
فﻼﻛ دﻮﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ DNA
. ﻢﻴـﻧ تﺪـﻣ ﻪـﺑ ﺎﻬﺑﻮﻴﺗوﺮﻜﻴﻣ ﺲﭙﺳ
رد ﺖﻋﺎـــﺳ 20°C
- ﺪـــﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮـــﻗ .
نﺎـــﻣز نﺎـــﻳﺎﭘ زا ﺲـــﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ،نﻮﻴﺳﺎﺑﻮﻜﻧا
ﺎﻫ تﺪﻣ ﻪﺑ 10 رد ﻪﻘﻴﻗد 8000rpm
ﺖـﻬﺟ
نداد بﻮﺳر ﺪﻧﺪﺷ ژﻮﻴﻔﻳﺮﺘﻧﺎﺳ DNA
. ﺖـﻴﻠﭘ نآ زا ﺲﭘ
DNA
لﻮﻧﺎــﺗا ﺎــﺑ 70
% رد لﻮﻧﺎــﺗا ﺮــﻴﺨﺒﺗ زا ﺲــﭘ و ﺪــﺷ هداد ﻮﺸــﺘﺴﺷ
ﻣ لﻮﻠﺤ ﺪﻳدﺮﮔ ﻞﺣ TE
.
ﻞــﺣاﺮﻣ ياﺮــﺟا
: AFLP
تﺎﺸــﻳﺎﻣزآ سﺎــﺳا ﺮــﺑ AFLP
شور نارﺎﻜﻤﻫ و سو )
25 ( ﻪـﻨﻴﻬﺑ شور ﻪﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻤﻛ ﺎﺑ
جﺮﻛ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻴﺑ هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ رد هﺪﺷ )
ﺎـﺑ ﻲﺼﺨﺷ تﺎﺒﺗﺎﻜﻣ
يﺪﻴﺳ ﺮﻴﭘ سﺪﻨﻬﻣ (
مﺎﺠﻧا ﺪﻳدﺮﮔ . 500 مﺮﮔﻮﻧﺎـﻧ ﻲﻣﻮـﻧژ DNA
ﻚﻤﻛ ﻪﺑ 5
ﻢﻳﺰـﻧآ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ زا ﺪﺣاو
يﺎـﻫ ﻲـﺷﺮﺑ
EcoRI
و
Tru1Ι
) سﺎﺘﻨﻣﺮﻓ ( عﻮـﻧ ود ﺲﭙـﺳ و ﻪـﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻢﻀـﻫ درﻮﻣ
ﻢﻳﺰﻧآ رﻮﺘﭘادآ
يﺎﻫ هدرﻮـﺧ شﺮﺑ تﺎﻌﻄﻗ يﺎﻬﺘﻧا ﻪﺑ قﻮﻓ ﻲﺷﺮﺑ
ﺪﻧﺪﺷ ﻞﺼﺘﻣ .
يﺎـﻫﺮﮔزﺎﻏآ زا ﻲﺑﺎـﺨﺘﻧا ﺶﻴـﭘ ﺮﻴﺜﻜﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
يﺎــــــﻬﺘﻧا رد ﻲﻓﺎــــــﺿا ﺪــــــﻴﺗﻮﺌﻠﻛﻮﻧ ﻚــــــﻳ ياراد
′ 3
،
' 3 - A GACTGCGTACCAATTC -
'
: 5 RI
و Eco - ' 5
' 3 - C GATGAGTCCTGAGTAA
:
I 1
ﺪـﻳدﺮﮔ هدﺎﻔﺘـﺳا Tru
.
ﺎــﺑ ﻲﻳﺎــﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﻚــﻤﻛ ﻪــﺑ ﺲﭙــﺳ 3
رد ﻲﻓﺎــﺿا ﺪــﻴﺗﻮﺌﻠﻛﻮﻧ
يﺎﻬﺘﻧا
′ 3 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻲﺑﺎﺨﺘﻧا ﺮﻴﺜﻜﺗ ﺶﻨﻛاو .
اﺪـﺘﺑا رﻮـﻈﻨﻣ ﻦﻳﺪﺑ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫﺮﮔزﺎﻏآ ﺶﻨﻳﺰﮔ
ي ) DNA
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ود
ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ
رود ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻚـﻳ و ﻢﻫ يژﻮـﻟﻮﻓرﻮﻣ ظﺎـﺤﻟ زا
( زا و
ﻦﻴﺑ 40 ﺮﮔزﺎـﻏآ ﺖـﻔﺟ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا ي
. نﺎـﻴﻣ ﻦـﻳا زا 7
يﺮﮔزﺎــﻏآ ﺐــﻴﻛﺮﺗ ﺖــﻔﺟ )
CTG Tru / AGC
، Eco+
CTG
Tru / AGG
، Eco+
CTC Tru / AAC
، Eco+
CGG Tru /
ACT
، Eco+
CTG Tru / ACG
، Eco+
CAG Tru / ACG
، Eco+
CAG Tru / AAC
(Eco+
، ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ ﺎــﺑ داﺪــﻌﺗ
راﻮــﻧ و
ﻲﻠﻜﺷ ﺪﻨﭼ و
يﺪـﻨﺑ راﻮﻧ يﻮﮕﻟا ،ﺮـﺘﻬﺑ
بﺎـﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪـﺷ . ياﺮـﺑ
ةﺪﻫﺎﺸﻣ يﻮﮕﻟا يﺪﻨﺑ راﻮﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ
ﻞﻳﺮﻛا ﻲﻠﭘ لژ زا PCR
ﺪﻴﻣآ 6 % ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
تﺪﻣ ﻪﺑ زرﻮﻓوﺮﺘﻜﻟا 2
ژﺎـﺘﻟو ﺎـﺑ ﺖﻋﺎـﺳ
ﺖﺑﺎﺛ 1200 ﺮﻓﺎـﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺖﻟو
TBE 1x
ﮓـﻧر و مﺎـﺠﻧا
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ هﺮﻘﻧ تاﺮﺘﻴﻧ شور ﻪﺑ يﺰﻴﻣآ )
21 .(
ﺎﻫ هداد ﻪﻳﺰﺠﺗ
: ﻮﺗ هﺪـﺷ ﺮـﻴﺜﻜﺗ يﺎـﻬﻧﺎﻜﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻂـﺳ
و رﻮﻀـﺣ و ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺖﻔـﺻ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﻛرﺎﻣ رد ﺶﻳﺎـﻤﻧ ﻪﺑ ﺮﻔﺻ و ﻚﻳ داﺪﻋا ﺎﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ رﻮﻀﺣ مﺪﻋ ﺪﻣآ . هداد ﺲﭙﺳ
راﺰـﻓا مﺮـﻧ ﻪﺑ ﺎﻫ
Excel
ﻪﻠـﺻﺎﻓ و هﺪـﺷ ﻞـﻘﺘﻨﻣ
ﺐﻳﺮــﺿ سﺎــﺳا ﺮــﺑ ﻲــﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒــﺷ
راﺰــﻓا مﺮــﻧ ﻂــﺳﻮﺗ Nei
Popgene 32
) 26 ( ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻦ
ﺺﺧﺎﺷ راﺰﻓا مﺮﻧ
ﻲﻳﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ
1I
) عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ (
،
2ne
) ﻂﺳﻮﺘﻣ
ﻲﻧژ نﺎﻜﻣ ﺮﻫ رد ﺮﺛﺆﻣ ﻞﻟآ داﺪﻌﺗ (
،
3na
) هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻞـﻟآ داﺪﻌﺗ
ﻲــﻧژ نﺎــﻜﻣ ﺮــﻫ رد هﺪــﺷ (
،
4h
) ﻲــﻜﻴﺘﻧژ عﻮــﻨﺗ (
ﻪﺒــﺳﺎﺤﻣ ﺰــﻴﻧ
ﺪــﻳدﺮﮔ . شور سﺎــﺳا ﺮــﺑ يﺪــﻨﺑ هوﺮــﮔ
UPGMA
ﺔــﻳﺰﺠﺗ و
ﻲﻠﺻا يﺎﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ )
(PCA
مﺮـﻧ ﻂﺳﻮﺗ
راﺰـﻓا
Ntsys
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا .
ﺗ راﺰـﻓا مﺮـﻧ ﻚـﻤﻛ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ يﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﻪﻳﺰﺠ
Statistica
ترﻮـﺻ
و ﺖﻓﺮﮔ ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻪـﻳﺰﺠﺗ زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﺎﺑ نآ ﺞﻳﺎﺘﻧ
PCA
ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﺰﻴﻟﺎﻧآ
7:
ﺖﻔﺟ يﺮﮔزﺎﻏآ ﺐﻴﻛﺮﺗ
،ﻪـﺘﻓر رﺎﻛ ﻪﺑ
ًﺎﻋﻮﻤﺠﻣ 351 زﺎﻴﺘﻣا ﻞﺑﺎﻗ ﺪﻧﺎﺑ
ﻲﻫد ار دﺮﻛ دﺎﺠﻳا
،ﺪﻧ هزاﺪـﻧا ﻪﻛ
دوﺪﺤﻣ رد ﺎﻬﻧآ ة
50 ﺗ ﺎ 1000bp
دﻮﺑ . ،ﻦﻴـﺑ ﻦـﻳا رد 129
راﻮـﻧ
%) 7 / 36 ( ﺪﻨﭼ ﺪـﻧداد نﺎﺸـﻧ ﻲﻠﻜﺷ .
داﺪـﻌﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ يﺎـﻫراﻮﻧ
ﺮﮔزﺎﻏآ ﺖﻔﺟ ﺮﻫ يازا ﻪﺑ هﺪﺷ ﺮﻴﺜﻜﺗ 1
/ 50 داﺪـﻌﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ و
يﺎﻫراﻮﻧ ﺮﮔزﺎـﻏآ ﺖـﻔﺟ ﺮـﻫ يازا ﻪـﺑ ﻞﻜـﺷ ﺪـﻨﭼ 4
/ 18 دﻮـﺑ
) ﻞﻜﺷ 1 (.
ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ تﻼﻓ و ﻲﺴﺒﻃ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ
) 99 / 0 ( ﻪــﻧﻮﻤﻧ و ــﻫ يﺎ رذآ و نژﻮﻜــﺳﺎﮔ 2
ﺖﻫﺎﺒــﺷ ﻦﻳﺮــﺘﻤﻛ
ﻲﻜﻴﺘﻧژ ) 91 / 0 ( ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ .
ﻪﺷﻮﺧ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻦﻴـﺑ ار ﻲﻠـﺻا هوﺮﮔرﺎﻬﭼ، يا
34 ﺔﻧﻮﻤﻧ ـﻤﻧ ﺺﺨﺸـﻣ مﺪﻨﮔ دﻮ
) ﻞﻜـﺷ 2 .(
ﻞﻣﺎـﺷ لوا هوﺮـﮔ
ﺔﺘﻳراو ﻞﻣﺎـﺷ مﻮـﺳ هوﺮﮔ ،زﺮﺒﻟا ساﺮﻛ ﻞﻣﺎﺷ مود هوﺮﮔ ،ﺪﻴﻣا رذآ و تﻮـﻤﻟا ،تﻼﻓ ،ﻲﺴﺒﻃ
2 وﺮـﮔ و ﺮﻳﺎـﺳ ﻞﻣﺎـﺷ مرﺎـﻬﭼ ه
ﻪﺘﻳراو يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﻳز ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
يﺎﻫ
ﺒـﺷ ﺐﺴﺣﺮﺑ يدﺪﻌﺘﻣ ﺪﻧﺪـﺷ ﻢﻴﺴـﻘﺗ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎ
. ﺔـﺘﻳراو ود
هوﺮـﮔﺮﻳز رد و هدﻮﺑ سردوز و هرﺎﻬﺑ ود ﺮﻫ ﻲﺴﺒﻃ و تﻼﻓ 1
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ
ﺪﻧا . جﺮﻛ 1 ﻪـﻤﻴﻧ ود ﺮـﻫ و هدﻮﺑ ﻦﺷور ﻢﻗر ﺪﻳﺮﺒﻴﻫ
سردوز ﻲﻣ
ﺮـﮔ ﺮﻳز رد و ،ﺪﻨﺷﺎﺑ هو
16 ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ .
،زاﺮﻴـﺷ
راﺮـﻗ هوﺮـﮔﺮﻳز ﻚـﻳرد ﻪﻛﺪﻨﺘﺴﻫ هرﺎﻬﺑ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻦﺠﺗ و ﺪﻨﻣﺮﻴﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧا . رد و هدﻮـﺑ سردوز و هرﺎﻬﺑ مﺎﻗرا ﺮﻳﻮﻛ و داﮋﻧ ﻚﻴﻧ
هوﺮﮔ ﺮﻳز 11
ﺪﻧراد راﺮﻗ .
هوﺮﮔ ﺮﻳز رد 9
،ﻦـﻳرز ،ﺪـﻧﻮﻟا مﺎﻗرا
جﺮــﻛ ،ﺪــﻳﻮﻧ 2
د ﻲــﮕﻤﻫ سﻮــﺗ و ﻦﻴﺑﺎــﻨﻴﺑ يﺪــﺷر ﭗــﻴﺗ يارا
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﻞﻜﺷ 1:
يﺪﻨﺑراﻮﻧ ﻒﻴﻃ ﻲـﻠﭘ لژ
ﺪﻧﺎﺸـﻧ ﺖـﺷﺮﺳاو ﺪـﻴﻣﻼﻳﺮﻛا هﺪﻨﻫ
يﻮـﮕﻟا ي
يراﻮﻧ 34AFLP ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﻤﻳاﺮﭘ
ي ) E-ACG/ M-CAG .(
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ زا
هرﺎﻤﺷ 1 - 34 زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ،ﺖﺳار ﻪﺑ ﭗﭼ زا و :
ﺪﻧﻮﻟا جﺮـﻛ ،ﺎﻳﺎﺘـﺳوﺰﺑ ،
2 جﺮـﻛ ،ﻦـﺠﺗ ،زاﺮﻴـﺷ ،سﺮـﮔاز ،ﺪـﻳﻮﻧ ،داﮋﻧ ﻚﻴﻧ ،ﺮﻳﻮﻛ ،سﻮﺗ ، 1
،ﺪـﻨﻣﺮﻴﻫ ،
،ﻦﻳرز ،يدوﺮﻴﺷ ،سﺪﻗ ،ﻦﺷور ،درﺎﭙﺳﺎﮔ ،نژﻮﻜﺳﺎﮔ
،يدازآ ،رﺎﻳﺮﻬـﺷ ،زﺎﺘﺸـﻴﭘ
جﺮﻛ ،كﺮﺗا ،ﺪﻴﻣا ،زﺮﺒﻟا ساﺮﻛ ،Mv17 3
،ﻦـﺷور ساﺮﻛ ﻚﺑ ،يوﺪﻬﻣ ،ناﺮﻤﭼ ،
رذآ ،ﺖﺷدوﺮﻣ 2
ﻲﺴﺒﻃ ،تﻼﻓ ،تﻮﻤﻟا ، .
1- Shannon's Information index 2- Effective number of alleles 3- Observed number of alleles 4- Nei's (1973) gene diversity
ﻜﺷ ﻞ 2 : شور زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ماﺮﮔورﺪﻧد UPGMA
ﺐﻳﺮﺿ و ﻲﻧ رد 34 مﺪﻨﮔ ي ﻪﺘﻳراو ﺎﺑ
ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا
AFLP
ﺗ و ﻪــﻳﺰﺠﺗ ﻪــﻔﻟﺆﻣ ﻞــﻴﻠﺤ
يﺎــﻫ ﻲﻠــﺻا
:1
زا ﻲــﻜﻳ PCA
شور يﺎﻫ ﺐﻳﺮـﺿ ي ﻪـﻳﺎﭘ ﺮـﺑ يﺪـﻨﺑ هوﺮـﮔ ياﺮﺑ هﺮﻴﻐﺘﻣ ﺪﻨﭼ
ﺲﻧﺎﻳراو ﺎﻳ ﻪﺑﺎﺸﺗ /
هداد ﻦﻴﺑ رد ﺲﻧﺎﻳراوﻮﻛ
ﻲـﻣ ﺎـﻫ ﻪـﻛ ،ﺪـﺷﺎﺑ
رﺎـﺑرد يﺮـﺗ ﺪـﻴﻔﻣ تﺎﻋﻼﻃا ة
هوﺮـﮔ ﺰﻳﺎـﻤﺗ
يﺎـﻫ ﻪـﺋارا ﻲﻠـﺻا
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ) ،ﻲﻨﻴﺗﻮﺑ 2002 .(
يﺪـﻌﺑ ود رادﻮـﻤﻧ ﺖـﻬﺟ ﻪـﻛ PCA
ر ﻲﺳرﺮﺑ و يﺪﻨﺑ هوﺮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ ﻂﺑاو
ﺎﻫ ﺪـﺷ ﻢﺳر )
ﻞﻜـﺷ 3 (
ﻪــــﺘﻳراو ﺎــــﻫ ﻪــــﺑ ار 4 رد ﻪــــﭽﻧآ ﻖﺑﺎــــﻄﻣ ﻲﻠــــﺻا هوﺮــــﮔ
ماﺮﮔورﺪــﻧد
UPGMA
دﻮــﻤﻧ يﺪــﻨﺑ ﻢﻴﺴــﻘﺗ ،ﺖــﺷاد دﻮــﺟو .
هوﺮﮔ ﻪـﺘﻳراو يﺪـﻨﺑ
ﺎـﻫ ﻦﻴـﺑ ﻲـﻳﺰﺟ رﺎﻴﺴـﺑ يﺎـﻬﺗوﺎﻔﺗ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ
ﻪــﻧﻮﻤﻧ اﺮــﻳز ،ﺖــﺳﺎﻬﻧآ ﺎــﻫ
يدﺎــﻳز ﻲــﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒــﺷ ياراد
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺶﻨﻛاﺮﭘ يﺪﻌﺑ ﻪﺳ رادﻮﻤﻧ
،ﺎﻫ عﻮـﻨﺗ ﻲﺑﻮـﺧ ﻪـﺑ
ﻪـﺘﻳراو ﻦﻴـﺑ كﺪـﻧا ﻲﻜﻴﺘﻧژ
ﺎـﻫ داد نﺎﺸـﻧ ار )
ﻞﻜـﺷ 4 .(
ﺞﻳﺎـﺘﻧ
راﺰﻓا مﺮﻧ زا ﻞﺻﺎﺣ
Statistica
درﻮـﻣ مﺎـﻗرا ﻲﻧﺎـﺷﻮﭘ ﻢﻫ ﺮﺑ ﺰﻴﻧ
ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴـﺑ كﺪـﻧا ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺎـﻫ ﺖـﺷاد ﺖـﻟﻻد
) ﺖﺳا هﺪﺸﻧ هدروآ ﻞﻜﺷ (.
ﺐﻳﺮـﺿ يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﺲﻳﺮﺗﺎﻣ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ د ﺎﺑ ،Nei
ﺔﻨﻣا دوﺪﺣ ﻲﺘﻫﺎﺒﺷ 99
/ 0 - 91 / 0 هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻲﻧﺎﺷﻮﭙﻤﻫ و ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻴﺑ هﺪﺷ
ﺎﻫ يﺪـﻌﺑ ﻪـﺳ و يﺪﻌﺑ ود ﻊﻳزﻮﺗ يﺎﻫرادﻮﻤﻧ رد
ﻦـﻳﻻ و مﺎـﻗرا دﺎﻳز رﺎﻴﺴﺑ ﺖﻫﺎﺒﺷ زا ﻲﻛﺎﺣ ،PCA
يﺎـﻫ درﻮـﻣ
ﺖﺳا ﻲﺳرﺮﺑ .
ﺺﺧﺎـﺷ ندﻮـﺑ ﻦﻴﻳﺎـﭘ و قﻮـﻓ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ )
31 / 0 (،
ﻲﻣ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ ﺢﻄـﺳ ،ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻦﻴﺑ ﻪﺘﻳراو يﺎﻫ ﺮﮕﻳﺪـﻜﻳ ﻪـﺑ ﻚـﻳدﺰﻧ و دوﺪـﺤﻣ رﺎﻴﺴـﺑ مﺪـﻨﮔ
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪـﺑ ﻪﻛ دراد ﺖﻟﻻد ﻪﺘﻜﻧ ﻦﻳا ﺮﺑ دوﺪﺤﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ
ﭗﻴﺗﻮﻧژ دﺎﻳز لﺎﻤﺘﺣا
ﺎﻫ نﺎﺴﻜﻳ ﺄﺸﻨﻣ ياراد ﻲﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ
مﻮـﻧژ ﻲﮔﺪـﻴﭽﻴﭘ و مﺪـﻨﮔ رد يرورﺎـﺑ دﻮـﺧ يﻻﺎـﺑ ﺪﺻرد ﻪﺑ رﺎﻈﺘﻧا ﻲﻣ ًﺎﺻﻮﺼﺧ و مﺎﻗرا ﻦﻴﺑ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻛ ﺖﻓر ﻻ
ﻦﻳ يﺎـﻫ
ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
يﺎﻬﻫوﺮﮔ ﺮﻳز رد ﻪﻛ ﻲﻣﺎﻗرا ﻲﻣﺎﻤﺗ
ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺑﺎﺸﻣ
ﺪﻧا و هدﻮـﺒﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ زا
ﻪﺘﻳراو ﻲﻜﻴﺘﻧژ ي ﻪﻳﺎﭘ شﺮﺘﺴﮔ
ﺎﻫ ﺖﺳا يﺪﺟ و ﻲﺳﺎﺳا يزﺎﻴﻧ .
هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ دﻮﺟﻮﻣ ﺪﻫاﻮﺷ مﺎـﻗرا ﺪﻳﺪـﺷ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ ﺶﻳﺎﺳﺮﻓ ي
ﻦﻳا زا ﻲﺷﺎﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﻛ هدﻮﺑ مﺪﻨﮔ ﻪﻫد ﺪﻨﭼ ﻲﻃ رد ﻪﻛ ﺖﺳا
ﻪﺘﺷﺬﮔ ي نﺎـﻴﻣ زا ،نﻮـﻨﻛ ﺎـﺗ ﺰﺒـﺳ بﻼـﻘﻧا زا ﺲـﭘ هﮋﻳو ﻪﺑ و
دﺎﻳز داﺪﻌﺗ داﺪـﻌﺗ ﺎـﻬﻨﺗ ،رﻮﺸـﻛ رد هﺪـﺷ حﻼﺻا ﻲﻋارز مﺎﻗرا
ﺖﺸـﻛ ﻲﻠـﺻا ﻢﻗر ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يدوﺪﺤﻣ ﻲـﻣ
ﺪﻧﻮـﺷ . ﻲـﺳرﺮﺑ رد
1- Principal Co-ordinate Analysis
ﻪـﺘﻳراو و ﻪﻧﻮﮔ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا عﻮﻨﺗ
يﺎـﻫ
،رﻮﺸـﻛ ﻲـﻋارز نﺎـﻫﺎﻴﮔ
ز مﺎﻈﻧ ود ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ رﻮﺸﻛ رد ﻲﻠﺻا ﻲﻋار
ﺞﻧﺮـﺑ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يﺮﮕﻳد و مﺪﻨﮔ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺰﻳﺎﻤﺘﻣ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ﻪﻛ هدﻮﺑ رﻮﺸﻛ رد ﺐﻟﺎﻏ مﺎﻈﻧ مﺪﻨﮔ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ مﺎﻈﻧ
رﻮﺸـﻛ ﻖﻃﺎـﻨﻣ ﺮﻳﺎـﺳ رد رﺰـﺧ يﺎـﻳرد ي ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻬﻧﺎﺘﺳا ﺰﺟ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ .
مﺎـﻈﻧ ﻚﻳ مﺪﻨﮔ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ يزروﺎﺸﻛ مﺎﻈﻧ
ﻴﻠﻛ ﻪﻛ هدﻮﺑ مواﺪﻣ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ دﻮـﻛ ﻞـﻴﺒﻗ زا ﻲـﻋارز لﺎﻤﻋا ﻪ
و بوﺎﻨﺗ ، ﻲﺷﺎﭘ ....
رﺎﻛ ﻪﺑ مﺪﻨﮔ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺖﻬﺟ رد
ﻲﻣ دور ) . 11 .(
مﺎﻈﻧ ﻦﻳا ﺎﻫ شﺮﺘﺴـﮔ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ
ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ هدﺎﻔﺘـﺳا و ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺶﻳاﺮﮔ و هدﺎﻬﻧﺮﭘ
ﻪـﺘﻳراو زا ﻊﻴﺳو ي
يﺎـﻫ ﺚـﻋﺎﺑ ﻪـﻛ دراد ﺪـﻴﻛﺄﺗ لﻮﺼـﺤﻣ ﺮـﭘ
و ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ فﺬﺣ ﺪﻳﺪـﺷ تﺎﻧﺎـﺳﻮﻧ و ﻲﺗﺎـﺒﺛ ﻲـﺑ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻣ ددﺮﮔ . لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
% 84 رد مﺪـﻨﮔ ﺖﺸﻛ ﺮﻳز ﺢﻄﺳ
ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻬﻨﺗ رﻮﺸﻛ 10
ﻪﺘﻳراو ﻲـﻣ و تﻼـﻓ ﻢـﻗر ود و ﺪـﺷﺎﺑ
ﻲﻳﺎــﻬﻨﺗ ﻪــﺑ سﺪــﻗ
% 29 دﻮــﺧ ﻪــﺑ ار مﺪــﻨﮔ ﺖﺸــﻛ ﺮــﻳز ﺢﻄــﺳ
صﺎﺼﺘﺧا ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد ) 11 .(
ﺰـﻛاﺮﻣ زا ﻲـﻜﻳ ناﺮـﻳا ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا
رﺎﻤﺷ ﻪﺑ مﺪﻨﮔ عﻮﻨﺗ ﻲﻣ
دور ) 6 ( مرژ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺖﻬﺟ رد ﻮﺠﺘﺴﺟ ،
ﻢﺳﻼﭘ يﺎﻫ ﺖﺳا يﺪﺟ و ﻲﺳﺎﺳا زﺎﻴﻧ ﻚﻳ ﺮﺗ عﻮﻨﺘﻣ .
دﻮـﺟو ﺎﺑ
ﻦـﻳﻻ ﻚﻳ ي ﻪﻴﻬﺗ ياﺮﺑ ﻦﻳﺪﻟاو بﺎﺨﺘﻧا دراﻮﻣ ﺐﻠﻏا رد ﻪﻜﻨﻳا ناﺰـﻴﻣ و ﻦﻳﺪﻟاو دﺮﻜﻠﻤﻋ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﻳﺮﺒﻴﻫ ﻢﻗر ﻚﻳ ﺎﻳ ﺺﻟﺎﺧ ترﻮﺻ ﻲﻋارز ﻢﻬﻣ تﺎﻔﺻ ﻲﮔﺪﻧﻮﺷ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﻲﻣ
ﻲـﻟو ،دﺮـﻴﮔ
او ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ زا عﻼﻃا ﻚـﻴﻜﻔﺗ ﻪـﺑ ﻞـﻴﻧ ﺖـﻬﺟ ﻦﻳﺪـﻟ
يﺎـﻫ
رﺎﻤﺷ ﻪﺑ يروﺮﺿ يﺮﻣا جﺎﺘﻧ رد زوﺎﺠﺘﻣ ﻲﻣ
دور . ﺺﺧﺎﺷ يﺎـﻫ ﻪﺑﺎﺸﺗ
مﺎﻗرا نﺎﺸـﻧ رﻮﺸﻛ رد ﺖﺸﻛ ﺮﻳز مﺪﻨﮔ ﻲﻋارز ﻲـﻣ
ﺪـﻫد
ﺮـﻈﻧ زا يدﺎـﻳز ﺖﻫﺎﺒﺷ رﻮﺸﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻬﻧﺎﺘﺳا ﻦﻴﺑ ﻪﻛ مﺎـﻗرا
يﺎﻬﻧﺎﺘـﺳا ﻦﻴـﺑ ﺖﻫﺎﺒـﺷ ﻦـﻳا و دراد دﻮـﺟو مﺪـﻨﮔ ﺖﺸـﻛ ﺮﻳز ﺒﺴﻧ ﻲﻤﻴﻠﻗا ﻲﮔﮋﻳو زا ﻪﻛ روﺎﺠﻣ
ًﺎﺘ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺪﻧرادرﻮﺧ ﺮﺑ ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ
ﺖــﺳا . رﺎــﻈﺘﻧا ﻪــﻛ رﻮﻄﻧﺎــﻤﻫ ﻦﻳاﺮﺑﺎــﻨﺑ ﻲــﻣ
ﻲــﻜﻴﺘﻧژ عﻮــﻨﺗ دور
ﻪﺘﻳراو ﺎﻫ ﺖﺳا هﺪﻧﺎﻣ ﺖﺑﺎﺛ )
11 .(
ﻢﻗر ﺔـﻋﻮﻤﺠﻣ ﺮـﻳز رد ﻪـﻧﻮﮔ
ندﺮـﻛ ﺺﺨﺸـﻣ ﺖـﻬﺟ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻚﻴﻣﻮﻧﻮﺴﻛﺎﺗ يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ
ﻞﻜﺷ 4 : زا ﻞﺻﺎﺣ يﺪﻌﺑ ﻪﺳ رادﻮﻤﻧ PCA
ﻞﻜﺷ 3 : هوﺮﮔ يﺎﻫ زا هﺪﺷ ﻖﺘﺸﻣ يﺪﻌﺑ ود رادﻮﻤﻧ رد PCA
82
ﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ نﺎﻧ مﺪﻨﮔ يﺎﻫ ﻦﻳﻻ و مﺎﻗرا ﻲ
) Triticum aestivum (
ﺎﺑ ناﺮﻳا ...
هوﺮـﮔ داﺮـﻓا زا ﻪﻛ داﺮﻓا زا ﻲﻫوﺮﮔ
يﺎـﻫ ﺮـﻈﻧ زا ﻪـﻧﻮﮔ ﺮـﮕﻳد
رﺎﻛ ﻪﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ اﺰﺠﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ ﻣ
ﻲ دور ) 13 .(
ﺖﺳا ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا
ﺮـﺿﺎﺣ ي ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻪـﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲـﻣ
ﻪـﻛ ﺖـﻔﮔ ناﻮـﺗ
ﻪﺘﻳراو يﺎﻫ توﺎـﻔﺗ و هدﻮـﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﻪﻴﺒﺷ رﺎﻴﺴﺑ ،ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ
يا هﺪﻳد ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﺑ ﻲﻤﻧ
ﻪﻛ دور ﻲﻣ لﺎﻤﺘﺣا و دﻮﺷ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ توﺎـﻔﺘﻣ ﻢـﻫ ﺎـﺑ نژ يدوﺪـﻌﻣ داﺪـﻌﺗ ﺎـﻳ ﻚﻳ رد ﻂﻘﻓ .
ﺘﺟا يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ زا ﻲﻜﻳ ﻲـﻨﺘﺒﻣ ﻪـﻛ ﻦﻳﻮﻧ يزروﺎﺸﻛ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ بﺎﻨ
ﺖـﻴﻔﻴﻛ و دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺎﺑ هﺪﺷ حﻼﺻا مﺎﻗرا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺑ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ ﺮﻳﺎـﺧذ عﻮـﻨﺗ ﺶﻫﺎـﻛ ،ﺖﺳا لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ . رد
مﺎـﻗرا ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ ﻊﻳﺮﺳ ﺶﻫﺎﻛ ،ﻲﻠﺻا ﻲﻧاﺮﮕﻧ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ ﺖﺳﺎﻴﻧد مﺎﻤﺗ رد ﻲﻋارز .
ﻢـﻗر ﻚـﻳ ياﺮـﺑ ﻊﻴﺳو ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ
دﻮــﺟو ﻪــﺑ ﻲﻳﺎــﺟ ﻲــﻣ
ياﺮــﺑ ﻲــﻋارز هﺎــﻴﮔ ﻚــﻳ ﻪــﻛ ﺪــﻳآ
ﻲـــﻋارز مﺎـــﻗرا و هﺪـــﺷ ﺖﺸـــﻛ ﺎـــﺠﻧآ رد ﻲﻧﻻﻮـــﻃ تﺪـــﻣ ﻪـﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮﻣ ،ناﺮﮕﺣﻼﺻا ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ حﻼﺻا ﺪﺷﺎﺑ ) 13 .(
ﺔـﻨﻣاد ندﻮـﺑ ﻚﻳرﺎﺑ ﻪـﺟﻮﺘﻣ ار ﺎـﻣ ،ﻲـﻜﻴﺘﻧژ عﻮـﻨﺗ
يﺮﺘﮔرﺰﺑ ﺮﻄﺧ ﻲﻣ
مﺪـﻨﮔ ﻲـﻜﻴﺘﻧژ يﺮﻳﺬـﭘ ﺐﻴﺳآ نآ و ﺪﻳﺎﻤﻧ
ﭼﻮـﻛ زوﺮـﺑ ترﻮـﺻ رد اﺮﻳز ،ﺖﺳا رﻮﺸﻛ رد يﺮـﻄﺧ ﻦﻳﺮﺘﻜ
ﻪـﺘﻓر ﻦﻴﺑ زا هﺪﺷ ﺖﺸﻛ مﺎﻗرا ﻲﻣﺎﻤﺗ يرﺎﻤﻴﺑ ﻚﻳ ﻲﻣﺪﻴﭘا ﻞﺜﻣ ﺖـﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ يﺮﻳﺬﭘﺎﻧ ناﺮﺒﺟ يﺎﻫرﺮﺿ و .
فﺮـﻃ زا
هدﺎﻔﺘــﺳا درﻮــﻣ ﻦﻳﺪــﻟاو رد ﻲﻓﺎــﻛ عﻮــﻨﺗ دﻮــﺟو مﺪــﻋ ﺮــﮕﻳد ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻞﻴﻜﺸﺗ ياﺮﺑ
ﺎﻫ ﺖـﺳا ﻦﻜﻤﻣ ،نﻮﻴﺳاﺪﻳﺮﺒﻴﻫ ﻖﻳﺮﻃ زا
ﻞﺜﻣ ﻲﻤﻛ تﺎﻔﺻ ياﺮﺑ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻦــﻜﻤﻣ ﺮــﻴﻏ ﺎــﻳ ﻞﻜﺸــﻣ ﺖﻔــﺻ دﻮــﺒﻬﺑ ﻪــﺠﻴﺘﻧ رد و هﺪــﺷ ددﺮﮔ ) 13 .(
هدﻮﺗ يﺎﻫ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ زا ﻲﺷزرا ﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻴﻟوا ﻲﻣﻮﺑ
ﻲﻋارز ي ﻪﻧﻮﮔ ﻚﻳ حﻼﺻا ياﺮﺑ ﻲﻣ
ﻪـﺑ ردﺎـﻗ ﺐﻠﻏا و ،ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﻪــﺘﻳراو ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﺴــﻫ ﻲﻄﻳاﺮـﺷ رد ﺖﻣﺎﻘﺘـﺳا يﺎـﻫ
نآ رد نرﺪــﻣ
ﺐﻴﺳآ تﺪﺷ ﻪﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﻣ
ﺛ وﺮﻨﻳا زا ﺪﻨﻨﻴﺑ يﺮﺘﻬﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ تﺎﺒ
نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا ﻲﻣ
ﺪﻨﻫد . هدﻮـﺗ ﻦـﻳا شزرا ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ
يﺎـﻫ ﻲﻣﻮـﺑ
ًﺎﺳﺎﺳا ،هﺪﻨﻳآ و لﺎﺣ رد ﺮﺸﺑ ياﺮﺑ نژ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ
ﻲﻳﺎﻫ ﻪـﻛ ﺖـﺳا
نژ ﻪـﭼ ،دراد دﻮﺟو ﺎﻬﻧآ رد
،يرﺎـﻤﻴﺑ ﻪـﺑ ﺖـﻣوﺎﻘﻣ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ
لﺮـﺘﻨﻛ ار ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ يرﺎﮔزﺎﺳ و ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﻲﻣ ﺣ رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻬﻧآ ﻪﭼ و ﺪﻨﻨﻛ هﺪﻨﻳآ رد و ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ ﺮﺿﺎﺣ لﺎ
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ شزرا ﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ .
لﺎـﺒﻧد ﻪـﺑ و ندﺮﻛ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺎﺑ
ﻪﺘﻳراو ﻦﺘﻓر ﻦﻴﺑ زا نآ
يﺎﻫ ﺎﻬﻧآ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ،ﻪﻴﻟوا
ﻦﻴﺑ زا ﺰﻴﻧ ﻲﻣ
دور . هﺮـﻴﺧذ ﻲﻳﺎـﻬﻧﺎﻳز ﻦﻴـﻨﭼ زا يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ياﺮﺑ
ﻪﺘﻳراو ندﺮﻛ
يﺎﻫ يروﺮﺿ ﻪﻴﻟوا ﻲﻣ
ﺪﻳﺎﻤﻧ ) 7 .(
ﻪﻴﻬﺗ ﺎﺑ ﺎـﻗرا ي م
ﻪـﺋارا و هﺪﺷ حﻼﺻا هدﻮـﺗ ﻦﻴـﻋراز ﻪـﺑ ﺎـﻬﻧآ ي
يﺎـﻫ ﻪـﺑ ﻲﻣﻮـﺑ
ياﺮـﺑ يﺮﻄﺧ ﮓﻧز ﻦﻳا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻦﺘﻓر ﻦﻴﺑ زا لﺎﺣ رد ﺖﻋﺮﺳ ﻢﺘﺴﻴﺳ يﺎﻫ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ يزروﺎﺸﻛ ﻲﻣ
ﺪﻳآ . ﺖـﺳا هﺪﺸـﻧ ﺺﺨﺸﻣ
ﻪﻛ دﺮﺘﺴﮔ شﺮﻳﺬﭘ ة
ةرﺎـﻬﺑ مﺪـﻨﮔ مﺎﻗرا رد ﻲـﻜﻳﺰﻜﻣ هﺎـﺗﻮﻛﺎﭘ
ﻊﻳﺮـﺳ فﺬـﺣ ﺐـﺟﻮﻣ ﺖـﺳا ﻪـﻧﻮﮔ ﻦـﻳا عﻮﻨﺗ ﺰﻛﺮﻣ ﻪﻛ ﺎﻴﺳآ يرﺎﻴﺴﺑ هدﻮﺗ زا يﺎﻫ ﻖﻃﺎـﻨﻣ ﻲـﺧﺮﺑ رد ﻲﻋارز هﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻲﻠﺤﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ )
4 .(
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1 - چا . سا . ﻻوﺎﭼ . ﻴﺑ لﻮﺻا ﻲﻫﺎﻴﮔ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮ ) .
،ﻲﺳرﺎﻓ ﻪﻤﺟﺮﺗ م.
و،
،ﻲﻠﻌﻟاوذ ج . 1382 . ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد تارﺎﺸﺘﻧا .
2 - ح ،داﮋﻧ ناﺮﻳا .
ن ،نﺎﻳزﺎﺒﻬﺷ و ، .
1384 . تﻼﻏ ﺖﻋارز .
لوا ﺪﻠﺟ . نﺎﺤﻳرﻮﺑا ﻲﻟﺎﻋ شزﻮﻣآ ﻊﻤﺘﺠﻣ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد .
3 - م ،ﺶﺨﺑ جﺎﺗ .
ع ،ازﺮﻴﻣ رﻮﭘ و ، .
ﻒﻟا . 1382 . تﻼﻏ ﺖﻋارز .
دﺎﻬﺟ تارﺎﺸﺘﻧا ﻲﺑﺮﻏ نﺎﺠﻳﺎﺑرذآ ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد
.
4 - هرﻮﺗﺎﺳ - ﺮﻓﻼﺳا . مﺪﻨﮔ : دﺮﻜﻠﻤﻋ دروآ ﺮﺑ و يژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ،يژﻮﻟﻮﻛا .
) م ،ﻲﻓﺎﻛ ﻪﻤﺟﺮﺗ .
ﻒﻟا ،داﮋﻧ ﺮﻔﻌﺟ .
م ،يﺪﻤﺣﻻا ﻲﻣﺎﺟ .
1383 . هﺎﮕﺸﻧاد تارﺎﺸﺘﻧا
ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ .
5 - ع ،يﺪﻴﻌﺳ .
ع ،يﺮﺒﻛا ، .
ف ،رﺎﻴﺘﺨﺑ ، .
م ،روﺮﻬﻣ ، .
ز ،ﻖﻃﺎﻧ و ، .
1384 . مﺪﻨﮔ مﺎﻗرا تﺎﺼﺨﺸﻣ هﺪﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ رادوﺎﭼ و ﻪﻟﺎﻜﻴﺘﻳﺮﺗ ،ﻮﺟ ،مورود مﺪﻨﮔ ،نﺎﻧ
تﻼﻏ ﺶﺨﺑ ﻂﺳﻮﺗ )
1382 - 1309 .(
يزروﺎﺸﻛ شزﻮﻣآ ﺮﺸﻧ .
6 - ﻒﻟا ،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﺪﻴﺳ .
ع ،يﺮﻬﺷﻮﺑ تﺎﺠﻧ هﺎﺷ و ، .
1380 . يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﺎﺑ مﺪﻨﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا .AFLP
يزروﺎﺸﻛ مﻮﻠﻋ ي ﻪﻠﺠﻣ
،ناﺮﻳا 32 ) 2 :(
607 - 612 .
7 - ﻴﻣﺪﺒﻋ س ،ﻲﻧﺎﺸ . ع ،يﺮﻬﺷﻮﺑ تﺎﺠﻧ هﺎﺷ ، .
1377 . ﻲﻠﻴﻤﻜﺗ تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا )
ﻲﻫﺎﻴﮔ يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗﻮﻴﺑ .(
ناﺮﻬﺗ تارﺎﺸﺘﻧا .
8 - ب ،ﺐﺴﻧ ﻲﻠﺿﺎﻓ .
م ،يﻮﻘﻧ ، . ح . م ،يدﺮﻣ ، .
ب ،يﺪﻤﺻ يدﺰﻳ و ، .
م ،ﻲﻤﻇﺎﻛ . 1385 . ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ و
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﺮﻳا مﺪﻨﮔ مﺎﻗرا ﻂﺑاور
هراﻮﻫﺎﻣ ﺰﻳر يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ .
ي ﻪﻠﺠﻣ ناﺮﻳا يزروﺎﺸﻛ مﻮﻠﻋ .
33 ) 2 : ( 33 - 47 .
9 - ع ،ﻲﻜﭼﻮﻛ .
م ،يﺮﻴﺼﻧ ، .
غ ،ﻦﻴﺑ نﺎﻬﺟ ، .
ﻒﻟا ،يدﺎﺑآ ﺾﻴﻓ عراز و ، .
1383 . رد ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ ﻪﺘﻳراو عﻮﻨﺗ ناﺮﻳا
. ،نﺎﺑﺎﻴﺑ ي ﻪﻠﺠﻣ 9
) 1 :(
67 - 49 .
10 - ب ،ﻲﻧﺎﻜﻟوﺪﻨﻣ .
ﻒﻟا ،ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﺪﻴﺳ ، .
ع ،يﺮﻬﺷﻮﺑ تﺎﺠﻧ هﺎﺷ ، .
م ،ﺎﻫدﺎﻨﻗ ، . م ،يﺪﻴﻣا و ، .
1382 . و مﺎﻗرا ﻲﻜﻴﺘﻧژ عﻮﻨﺗ و يﺪﻧوﺎﺸﻳﻮﺧ ﻂﺑاور ي ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
مﺪﻨﮔ يﺎﻫ ﻦﻳﻻ )
Triticum aestivum (
ﺎﺑ ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ .RAPD
،ناﺮﻳا يزروﺎﺸﻛ مﻮﻠﻋ ي ﻪﻠﺠﻣ 34
) 2 :(
447 - 454 .
11 - م ،يﺮﻴﺼﻧ . ع ،ﻲﻜﭼﻮﻛ ، .
د ،يﺮﻫﺎﻈﻣ و ، .
1384 . ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ ناﺮﻳا رد ﻲﻋارز يﺎﻫ .
،نﺎﺑﺎﻴﺑ ي ﻪﻠﺠﻣ 10
) 1 : ( 33 - 50 .
12 -
،يﻮﻘﻧ م.
ح .
،ﻲﺿﺎﻳ هﺮﻗ ، ب
.
،هﺪﻜﻟﺎﺳ ﻲﻨﻴﺴﺣ و ، ق
. 1384 . ﻲﻟﻮﻜﻟﻮﻣ يﺎﻫﺮﮕﻧﺎﺸﻧ .
ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد تارﺎﺸﺘﻧا .
13 - رآ ﺮﺘﻟاو . ﺮﻬﻓ . 1383 ﻲﻋارز مﺎﻗرا دﺎﺠﻳا لﻮﺻا . ) .
نارﺎﻜﻤﻫ و ح ،ﻲﻟﺎﻨﻳز ﻪﻤﺟﺮﺗ .(
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد تارﺎﺸﺘﻧا ،لوا پﺎﭼ .
14-Arabi, M.I.E. & Shoaib, A. 2006. Genetic diversity among syriacultivated and landraces wheat revealed by AFLP
markers. Journal ofGenetic Resources and Crop Evolution, 53 (5): 901-906.
15-Barrett, B.A. & Kidwell, K.K. 1998. AFLP_based genetic diversity assessment among wheat cultivars from the pacific northwest. Journal of Crop Science, 38(5): 1261-1271.
16-Blake, T., Singh, M., Chabane, K. & Valkoun, J. 2006. Optimum sample size for estimating gene diversity in wild wheat using AFLP markers. Journal of Genetic Resources and Crop Evolution, 53 (1): 23-33.
17-Bottini, M.C.J., Bustos, A., Jouve, N. & Poggio, L. 2002. AFLP characterization of natural population of Berberis in Patagonia, Argentina. Journal of Plant Systematic and Evolution, 231: 133- 142.
18-Incirli, A. Bilgic, H. & Akkaya, S. 2001. Assessment of polymorphic AFLP in triticum durum and aegilops sp.
Turkish Journal of Biology, 25(3): 291-299.
19-Kumar, L. S. 1999. DNA markers in plant improvement: An overview. Biotechnology Advances. 17: 143-182.
20-Martos, V. Royo, C. Rharrabti, Y. & Moral, G. 2005. Using AFLP determine phylogenetic relationships and genetic erosion in durum wheat cultivars released in Italy and Spain throughout the 20th century. Journal of Field Crops Research, 91 (1): 107-116.
21-Muller, UG. & Wolfenbarger, LLR. 1999. AFLP genotyping and fingerprinting. Journal of TREE, 14: 389-394.
22-Samuel, P., Phillipe, L., & Richard, W. 2002. AFLP in Triticum aestivum L.: patterns of genetic diversity and genome distribution. Journal of Euphytica, 125: 89-102.
23-Saghai-Maroof, M.A., Soliman, K.M., Jorgensen, R.A. & Allad, R.W. 1984. DNA spacer length polymorphism in barley: mendelian inheritance, chromosomal location and population dynamics. Proc. Natl. Acad. Sci. USA. Vol.
(81). Pp: 8014-8018.
24-Tian, Q., Zhou, R. & Jia, J. 2005. Genetic diversity trend of common wheat (Triticum aestivum L.) in China revealed with AFLPmarkers.Journal of Genetic Resources and Crop Evolution, 52 (3): 325-331.
25-Vos, P., Hogers, R., Bleeker & et al. 1995. AFLP: a new technique for DNA fingerprinting. Nucleic Acids Research, 23: 4407-4414.
26-Yeh, F. C., Yong, R. C. and T. Boyle. 1999. POPGEN, the user-friendly shanewave for population genetic analysis.
Molecular Biology and Biotechnology center, University of Alberta, Canada. http://www.alberta.Cal~tyeh.
The study of genetic diversity in varieties and lines of bread wheat (Triticum aestivum), using
AFLP molecular markers
F. Sabzeali, S. H. Marashi, M. Nassiri, H. R. Kavusi1
Abstract
Bread wheat (Triticum aestivum) has the highest cultured area and production in Iran, but in recent years it looks that as a result of introduction of commercial and breeder varieties diversity of wheat varieties has been reduced. In this study AFLP molecular marker was used to investigate genetic variation of 34 wheat varieties and advanced lines and also to evaluate relationship existing within them. Seven pairs of primer combinations of EcoRI/Tru1I yielded 351 scorable bands out of which 129 bands were polymorphic. Average genetic similarity based on Nei coefficient was estimated as 0.96.
Dendrogram obtained from UPGMA method specified four main groups for these 34 varieties and lines, subsequently confirmed by PCA analysis. The results indicated low level of genetic variation within commercial variesties cultivated in the country. Limited range of genetic variation suggests that the genotypes are probably of same origin and more attention should be paid for extending genetic variation of wheat varieties.
Key words: Bread wheat, AFLP marker, genetic diversity, polymorphism
1- Contribution from Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad.
