١
چرﺎﻗ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﯽﺳرﺮﺑ V. dahliae
ﻞﻣﺎﻋ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻪﺒﻨﭘ يﺪﻧوآ ﯽﮔدﺮﻣﮋﭘ يرﺎﻤﯿﺑ
ﺟﻮﻗ ﺪﺣﻮﻣ ﻪﻤﯿﻠﺳ
1ﻖ ، ﻦﺗوﺮﻓ ﺎﺿﺮﻟاﺪﺒﻋ يراﺪﻤﻠﻋ رﻮﭘ ﯽﻠﻌﻣﻼﻏ ﻢﯿﻫاﺮﺑا،2
3
*
1 . يﻮﺠﺸﻧاد ﻪﺘﺷر نﺎﻐﻣاد ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ﯽﮑﺷﺰﭙﻫﺎﯿﮔ
2 . تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﮑﺷﺰﭙﻫﺎﯿﮔ ﺶﺨﺑ نارﺪﻧزﺎﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ
3 رﺎﯾدﺎﺘﺳا. ﯽﻫﺎﯿﮔ تاﺪﯿﻟﻮﺗ هوﺮﮔ د
سووﺎﮐ ﺪﺒﻨﮔ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧا
هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ لﻮﺌﺴﻣ :*
هﺪﯿﮑﭼ
ﻪﻧﻮﮔ ﺮﺛا رد ﯽﮔدﺮﻣﮋﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
مﻮﯿﻠﯿﺴﯿﺗرو
ﻢﻬﻣ زا و هﺪﺷ دﺎﺠﯾا يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾﺮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ نﺎﻬﺟ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺐﻠﻏا رد ﻪﺒﻨﭘ يﺎﻫ .
ﻦﯿﺑ رد
ﮔ ﻪﻧﻮ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ يﺎﻫ ،
Verticilium dahliae
ﺖﺳا نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ ﺐﻠﻏا رد ﺐﻟﺎﻏ ﻪﻧﻮﮔ .
چرﺎﻗ يﺰﮐﺎﺧ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ و هدﻮﺑ
ﺐﺟﻮﻣ
ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ ترﺎﺴﺧ ددﺮﮔ
. ﻦﯾا زا ور رد دراد يدﺎﯾز ﺖﯿﻤﻫا يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ .
چرﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد -
ﺶﮐ ﺎﮐ رد ﯽﻧاﺪﻨﭼ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﻫ راﺪﻧ يرﺎﻤﯿﺑ ترﺎﺴﺧ ﺶﻫ
ﻧﺪ . ﻦﯾا زا شور ﻦﺘﻓﺎﯾ ور يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
ﻪﺑ ﻞﻣاﻮﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا صﻮﺼﺧ
ﺖﺳا رادﻮﺧﺮﺑ يدﺎﯾز ﺖﯿﻤﻫا زا ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ .
ﺖﺸﮐ زا ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ ﻪﯾاﺪﺟ ﺞﻨﭘ داﺪﻌﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾارد 18
عراﺰﻣ زا هﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ كﺎﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﺒﻨﮔ ﻪﺒﻨﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ سووﺎﮐ
ﮕﻨﺑزر ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ رد ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ لﺎ
. ﻪﯾاﺪﺟ ﻪﺳ داﺪﻌﺗ ﻦﯾا زا
) Trichoderma harzianum ،
T.
virens و T. asperallum. رد (
لﺮﺘﻨﮐ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ (Verticilium dahliae)
) راﺮﻓ يﺎﻫ ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ،ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ و
...
( زا
ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ .
ﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :
V. dahliae
ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ ، ،
ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻤﯿﻧ و يﺮﯿﺴﻣﺮﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻣﻮﺑ و ﻢﻬﻣ تﻻﻮﺼﺤﻣ زا ﻪﺒﻨﭘ ،نﺎﺘﺴﮐﺎﭘ ،ﻞﯾزﺮﺑ ،نﺎﺘﺴﮑﺑزا ،ﺎﯿﻟاﺮﺘﺳا ،ﺎﮑﯾﺮﻣآ ﻪﻠﻤﺟزا نﺎﻬﺟ يﺮﯿﺴﻣﺮﮔ
ﯽﻣ ﺪﻨﻫ و ﮏﯾﺰﮑﻣ ،ﺮﺼﻣ ،ﻦﯿﭼ ﺪﺷﺎﺑ
. ﯽﻠﻋ فﺎﯿﻟا ،ﯽﻋﻮﻨﺼﻣ فﺎﯿﻟا ﺮﯿﮔاﺮﻓ و ﻊﯾﺮﺳ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻢﻏر ﻪﺒﻨﭘ
دوﺪﺣ نﺎﻨﭽﻤﻫ 48
% ار ﯽﻧﺎﻬﺟ فﺮﺼﻣ زا
ا دﻮﺧ ﻪﺑ صﺎﺼﺘﺧ ﯽﻣ ﻠﺑﺎﻗ ،يﺮﮕﯾد هدروآﺮﻓ ﭻﯿﻫ دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑ رد ﯽﺘﺣ و ﺪﻫد دراﺪﻧ ار نآ ﺎﺑ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺖﯿ
) ،يﺮﺻﺎﻧ 1374 .(
ﺖﯿﻤﻫا زا اﺪﺟ
ﻪﯾﺬﻐﺗ رد ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﺶﻘﻧ ﯽﺸﮐ ﻦﻏور زا ﺲﭘ نآ هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ ﻪﻟﺎﺠﻨﮐ و هدﻮﺑ اراد نﺎﻬﺟ رد ار مود مﺎﻘﻣ ﻪﺒﻨﭘ ،ﯽﻨﻏور تﺎﺗﺎﺒﻧ ﻦﯿﺑ رد ،ﯽﺟﺎﺴﻧ دراد ماد . ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾا ﺮﻤﻫ ﺎﻫ
رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﺻﺎﺧ ﺖﯿﻤﻫا زا ﯽﻋارز نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻦﯿﺑ رد ﻪﺒﻨﭘ ﻪﮐ هﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ،ﺮﺸﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ نوﺰﻓا زور ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ها
ﺪﺷﺎﺑ . ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺟرد زا نآ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ )
،ﯽﺒﺟر 1379 .(
راﺮﻗ بﺮﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺪﯾﺪﻬﺗ درﻮﻣ هراﻮﻤﻫ ﺪﻨﻤﺷزرا هﺎﯿﮔ ﻦﯾا ،ﻦﺳﺎﺤﻣ ﻦﯾا دﻮﺟو ﺎﺑ دﺮﯿﮔ ﯽﻣ
. ﯽﻣﻮﯿﻠﺴﯿﺗرو ﯽﮔدﺮﻣﮋﭘ ،بﺮﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا
يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا و هدﻮﺑ ﺖﺳا ناﺮﯾا ﻪﻠﻤﺟ زا ،نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ ﺐﻠﻏا رد ﻪﺒﻨﭘ يﺎﻫ
. ﻪﻧﻮﮔ ﺮﺛا رد يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
Verticilium
ﻞﺜﻣ
V. albo-atrum ،
V. tricorpus ،
V. nigrescens و
V. nubilum
ﯽﻣ دﺎﺠﯾا ﯽﻟو ،دﻮﺷ
V. dahliae
ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻣ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ ﺐﻟﺎﻏ ﺪﺷﺎﺑ
.
ﻪﺧﺮﭼ ﮏﺗ يرﺎﻤﯿﺑ ﮏﯾ ،ﯽﻣﻮﯿﻠﯿﺴﯿﺗرو ﯽﮔدﺮﻣﮋﭘ يرﺎﻤﯿﺑ دراد ﯽﯾاﺰﯾرﺎﻤﯿﺑ هرود ﮏﯾ ﻂﻘﻓ ﯽﻋارز ﻞﺼﻓ ﺮﻫ رد و هدﻮﺑ يا
. ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ يرﺎﻤﯿﺑ
ًﺎﺗﺪﻤﻋ ار ﯽﻋارز ﺮﯿﻏ لﻮﺼﻓ ﻪﺑ
ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﯽﻄﯿﺤﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ندﻮﺑ ﺪﻋﺎﺴﻣ ترﻮﺻ رد ﯽﻫﺎﮔ و توﺮﻠﮑﺳاوﺮﮑﯿﻣ ﺳا و ﻪﺴﯾر مﺮﻓ
و رﺬﺑرد رﻮﭙ
يﺎﯾﺎﻘﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﯽﻣ ﺮﺴﺑ هدﻮﻟآ دﺮﺑ
)
El-Zik, 1985
( .
شور ﻦﯾﺮﺗ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻦﯾﺮﺘﻤﻬﻣ زا موﺎﻘﻣ مﺎﻗرا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﭼﺮﮔ ﯽﻣ يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ يﺎﻫ
نﺎﻣز ﻪﺑ زﺎﯿﻧ موﺎﻘﻣ مﺎﻗرا ﻪﯿﻬﺗ ﯽﻟو ،ﺪﺷﺎﺑ
ًﺎﺘﺒﺴﻧ دراد ﯽﻧﻻﻮﻃ .
چرﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺋﺎﯿﻤﺷ لﺮﺘﻨﮐ ﺶﮐ
رد يدﺎﯾز ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺎﻫ دراﺪﻧ يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ
. ﻦﯾا زا شور ﻦﺘﻓﺎﯾ ور لﺮﺘﻨﮐ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
ﻪﺑ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﺖﺳا رادﻮﺧﺮﺑ يدﺎﯾز ﺖﯿﻤﻫا زا يرﺎﻤﯿﺑ ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ رد ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ صﻮﺼﺧ
.
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻤﻫ ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ يﺎﻫ ﻢﺴﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ زا و يزﺎﺟ
ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ كﺎﺧ رﻮﻠﻓوﺮﮑﯿﻣ ﺐﻟﺎﻏ يﺎﻫ ﺪﻧور
(Harman et al., 2004) .
ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا يﺎﻫ
ﺲﻨﺟ ﻢﺴﯿﻧﺎﮑﻣ ﺎﺑ و ﻪﺘﺷاد ﯽﻌﯿﺳو ﯽﻧﺎﺑﺰﯿﻣ ﻒﯿﻃ ﯽﺘﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
) ﻢﺴﯿﺘﯾزارﺎﭘ و زﻮﯿﺑ ﯽﺘﻧآ ،ﺖﺑﺎﻗر (
ﯽﻫﺎﯿﮔ ياﺰﯾرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣاﻮﻋ
٢
ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻣ لﺮﺘﻨﮐ ار ﻒﻠﺘﺨﻣ
(Harman et al., 2004) ﺖﺒﺜﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ .
T. harzianum و
Trichoderma viride
ﯽﮔدﺮﻣﮋﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﯿﻠﻋ
ﯽﻣﻮﯿﻠﯿﺴﯿﺗرو )
V. dahliae (
ﻪﺟﻮﮔ ﻓ ﻪﻋرﺰﻣ و هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد ﯽﮕﻧﺮ شراﺰﮔ ار
ﺖﺳا هﺪﺷ )
) Arriagada et al., 2012
(.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا زا فﺪﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﯽﻣﻮﺑ يﺎﻫ ﻪﯾاﺪﺟ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﺒﻨﭘ ﯽﮔدﺮﻣﮋﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ﮏﯾژﻮﻟﻮﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ نﺎﮑﻣا ﯽﺳرﺮﺑ
ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
دﻮﺑ ﻪﻧﺎﺨﻠﮔ ﻂﯾاﺮﺷ رد ،نآ ﯽﯾارﺎﮐ ﺪﯿﯾﺎﺗ ترﻮﺻ رد ﺎﺗ ﺶﯾﺎﻣزآ
و رد ﻪﻋرﺰﻣ دﺮﯿﮕﺑ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ .
ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
ﻊﻤﺟ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ يروآ
لﺎﺳ هﺎﻣ ﺮﯿﺗ رد ﻪﺒﻨﭘ هدﻮﻟآ يﺎﻫ 1392
راﺮﻗ ﺪﯾدزﺎﺑ درﻮﻣ سووﺎﮐ ﺪﺒﻨﮔ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ رد ﻊﻗاو ﻪﺒﻨﭘ ﻒﻠﺘﺨﻣ عراﺰﻣ
ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﺗﻮﺑ و يروآ ﻊﻤﺟ عراﺰﻣ زا كﻮﮑﺸﻣ و هدﻮﻟآ ﻪﺒﻨﭘ يﺎﻫ ﺪﺷ هداد لﺎﻘﺘﻧا هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ
. رﺎﻗ چ زا ﺲﭘ ﺎﻫ ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ يور ،يزﺎﺳاﺪﺟ
ﺪﻧﺪﺷ ﺺﻟﺎﺧ ندﺮﮐ رﻮﭙﺳا ﮏﺗ شور ﺎﺑ رﺎﮔآ بآ ﻪﺗﻮﺑ ﻪﺸﯾر فاﺮﻃا زا و ﯽﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ چرﺎﻗ يزﺎﺳاﺪﺟ ﺖﻬﺟ .
ﺎﺗ ﻪﺒﻨﭘ يﺎﻫ
ﻖﻤﻋ 30 ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺪﺷ يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ي
. كﺎﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ و ﻞﻘﺘﻨﻣ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ ﻪﻋرﺰﻣ ﺮﻫ يﺎﻫ
ﺎﺑ يزﺎﺳ ﻖﯿﻗر ﻞﻤﻋ ﺖﻗر
3 يﺎﻫ 10 -
و(RB- نﻮﺗﺎﺳ و ندﺎﻔﮑﻣ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﺸﮐ ﻂﯿﺤﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫيﺮﺘﭘ رد ﺖﻗر ﺮﻫ زا ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ ﮏﯾ ﺲﭙﺳ .ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ لﻮﻠﺤﻣ ﻦﯾا زا10-4
ﺪﺷ ﺶﺨﭘS-F) (Davet and Rouxel, 2000)
تﺪﻣ ﻪﺑ يﺮﺘﭘ فوﺮﻇ و 96
يﺎﻣد رد ﺖﻋﺎﺳ 25
يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﮑﯾرﺎﺗ رد و داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
مﻮﯿﻠﺴﯿﻣ ﺪﺷر ﺎﺗ هﺪﺷ ﺎﺠﻧا ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﺎﻫ
دﺮﯿﮔ م . ﺮﺒﺘﻌﻣ ﺪﯿﻠﮐ زا ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ Kubicek and Harman, 1998
ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﯾاﺪﺟ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﺪﺷر زا ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد و ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﯾﺎﺗ ود ﺖﺸﮐ شور زا يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ يور ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ يﺎﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﻄﺑار
%GI = (dc- dt / dc) × 100
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
ﻪﮐ ﺪﺷر زا ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد :GI
، :Dc
ﺮﻄﻗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺗ رد چرﺎﻗ ﺪﺷر ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿ
و ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ رﺎﻤﯿﺗ رد چرﺎﻗ ﺪﺷر ﺮﻄﻗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣDt
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . راﺮﻓ يزﺎﮔ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ يﺮﺘﭘ
يﺮﺘﭘ يور مﻮﯿﻠﺴﯿﺗرو يﻮﺘﺤﻣ يﺮﺘﭘ رود و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﭼرﺎﻗ ﺖﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ يوﺎﺣPDA
يﺎﻣد رد و دوﺪﺴﻣ ﻢﻠﯿﻓارﺎﭘ ﺎﺑ ﺎﻫ 25
ﻪﺟرد
زا ﺪﻌﺑ و ﺪﺷ هداد راﺮﻗ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ 96
ﺪﯾدﺮﮔ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ ﺮﻄﻗ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﻪﺑ ماﺪﻗا ﺖﻋﺎﺳ
Kucuk and Kivanc, 2003)
.(
ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد قﻮﻓ يﺎﻫ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻪﯿﻠﮐ ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ
. هداد ﺰﯿﻟﺎﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
راﺰﻓا مﺮﻧ ﻪﺨﺴﻧ ﺎﺑSAS
1/
9
ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺤﻧا .
هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ
5 ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد .
ﺘﻧ ﺎ ﺚﺤﺑ و ﺞﯾ
هداد ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﯽﻣﻮﯿﻠﯿـﺴﯿﺗرو يرﺎـﻤﯿﺑ ﻞـﻣﺎﻋ ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد ﺮﺑ فﻼﺘـﺧا
يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺣا ﺢﻄﺳ رد
لﺎﻤﺘ 1 ﺪﺻرد دراد دﻮﺟو .
يرﻮﻃ ﻪﺑ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﮐ T.asperallum
، T.virense و
T.harzianum 1 ﺎـﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
7/
76 ، 6/
76 و 7/
76 ﺪﺻرد ﺘﺷاد يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ لﺮﺘﻨﮐ رد ار ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻨ
. ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ﺖـﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ چرﺎﻗ ود
T. harzianum 2
و
T .harzianum 3
يﺮﺘﻤﮐ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ لﺮﺘﻨﮐ تاﺮﺛا اد
ﺪﻨﺘﺷ . ﯽﻘﺑﺎﻣ ﻪﯾاﺪﺟ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ فﺬﺣ لوﺪﺟ زا ندﺮﮐ ﻞﻤﻋ ﻒﯿﻌﺿ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺎﻫ )
لوﺪـﺟ
1 .(
لوﺪﺟ 1 - ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﺤﺗ يﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﺛا
ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧراد زﺎﺑ ﺪﺻرد ﯽﻣﻮﯿﻠﯿﺴﯿﺗرو يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ
زا ﺪﻌﺑ 4 زور
هرﺎﻤﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ
ﻗ ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺪﺻرد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
چرﺎ
يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ يﺪﻨﺑ هوﺮﮔ
لﺎﻤﺘﺣا 1 ﺪﺻرد
1 T.asperallum
7/
76 A
2 T.virense
6/
76 A
3 T.harzianum 1
7/
76 A
4 T.harzianum 2
45 / 53 B
5 T.harzianum 3
85 / 49 C
٣
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ راﺮﻓ داﻮﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ چرﺎﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
اﺰﯿﻣ ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ن ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ يور راﺮﻓ يﺎﻫ
ﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ چرﺎﻗ ﻪﻨﮔﺮﭘ نآ ﻦﯿﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺎﻫ )
لوﺪﺟ .( 2
ود ﻒﯿﻌﺿ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ
ﺖﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ T. h3
و T.h2 ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ فﺬﺣ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﯿﻘﺑ ياﺮﺑ ،ﯽﻠﺒﻗ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ رد .
لوﺪﺟ 2 : ن ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ داﻮﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ
چرﺎﻗ ﺪﺷر ﯽﮔﺪﻧرادزﺎﺑ ﺮﺑ راﺮﻓ V. dahlia
زاﺪﻌﺑ 96 ﺖﻋﺎﺳ
هرﺎﻤﺷ رﺎﻤﯿﺗ Treatment
ﺪﺷر ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ V.
Dahlia ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ لﺮﺘﻨﮐ ﺪﺻرد V. Dahlia
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ يﺪﻨﺑ هوﺮﮔ 1
ﺪﺻرد
1 55 T.a
/1 79
/ 72 A
T.v 2 56
/1 36
/ 72 A
3 55 T.h
/1 22
/ 73 A
عﻮﻤﺠﻣ زا ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد 5
كﺎﺧ زا هﺪﺷ اﺪﺟ يﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ ﻪﯾاﺪﺟ ﺪﺒﻨﮔ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ يﺎﻫ
سووﺎﮐ ﺎﻗر ترﺪﻗ ﺮﻈﻧ زا هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ رد ﻪﮐ ،ﺖﺑ
راﺮﻓ داﻮﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ و زﻮﯿﺑ ﯽﺘﻧآ ﻪﯾاﺪﺟ ﻪﺳ ،ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
T. harzianum, T. virense و
T. asperallum ياراد
ﻧدﻮﺑ ﺎﻫ ﻪﯾاﺪﺟ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺘﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺪ
. ﻔﻟآ و ﻦﭘﺮﺗ تﺎﻘﺘﺸﻣ ،ﺎﻫ ﻞﮑﻟا ،نﻮﺘﮐﻻ ﻞﻣﺎﺷ يدﺪﻌﺘﻣ راﺮﻓ يﺎﻫ ﺖﯿﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺎ
ﺖﺳد ﻪﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ار ﻦﭘﺮﺗ ﺪﻧروآ ﯽﻣ
Zeppa et al., 1991) (
. ﺖﺸﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﭘﻮﮑﺳوﺮﮐﺎﻣ يﺎﻫ ﯽﺳرﺮﺑ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺖﺑﺎﻗر رد ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ چرﺎﻗ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ زا ﯽﮐﺎﺣ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ رو چرﺎﻗ ﺮﺑاﺮﺑ رد يا
دﻮﺑ مﻮﯿﻠﺴﯿﺗ .
ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﻪﮐ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﻮﻣزآ ﻦﯾا رد
يرﻮﻃ ﻪﺑ هدﻮﺑ مﻮﯿﻠﺴﯿﺗرو چرﺎﻗ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ رﺎﯿﺴﺑ ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ يﺎﻫ ﻪﯾاﺪﺟ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ ﻪﮐ
4 ﻪﯾاﺪﺟ ﺮﺜﮐا زور ﻪﻨﮔﺮﭘ ،ﺎﻫ
ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ يﺎﻫ
ﻒﯿﻫ يور ،نآ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ و ﺪﺷر ﻞﺤﻣ لﺎﻐﺷا ﻦﻤﺿ و ﺪﻧﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ار يرﺎﻤﯿﺑ ﺷ ﺮﻘﺘﺴﻣ ﺎﻫ
ﺪﻧدﻮﻤﻧ رﻮﭙﺳا ﺪﯿﻟ ﻮﺗ و هﺪ .
رد
ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا ﺞﻨﭘ زا ﻪﯾاﺪﺟ ﻪﺳ ﺎﻫ
ﻪﯾاﺪﺟ
، ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺖﺑﺎﻗر ترﺪﻗ ﺪﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ يا
. ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺮﯾﺎﺳ يﺎﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﯾاﺪﺟ زا ﯽﻀﻌﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد ﻪﯾﺬﻐﺗ ترﺪﻗ زا ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ چرﺎﻗ يﺎﻫ
ﺪﻧرادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ يا )
،يدﻮﺒﻬﺑ 1376 و نﺎﯾرﺎﺒﺘﻋا و ،نارﺎﮑﻤﻫ
2000 .(
ﻊﺑﺎﻨﻣ
1.
ك ،يدﻮﺒﻬﺑ .
1376 . لﺮﺘﻨﮐ رد ﺎﻣردﻮﮑﯾﺮﺗ ﺖﺴﯿﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ چرﺎﻗ و ﺶﮐ چرﺎﻗ ﺪﻨﭼ ﺮﯿﺛﺎﺗ Phytophtora capasici
ﻞﻔﻠﻓ يور . ﺎﻧ نﺎﯾﺎﭘ ﯽﺳﺎﺘﺷرﺎﮐ ﻪﻣ
ﺪﺷرا . ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد .
ﻪﺤﻔﺻ 100 .
2.
ا ،ﯽﺒﺟر . 1379.
ﻪﺒﻨﭘ يﺎﻬﯾرﺎﻤﯿﺑ )
ﻪﻤﺟﺮﺗ .(
ناﺮﻬﺗ ،ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺮﺸﻧ ﺰﮐﺮﻣ .
ﻪﺤﻔﺻ 251 .
3.
يﺮﺻﺎﻧ
، ف 1374. . ﻪﺒﻨﭘ . تارﺎﺸﺘﻧا نﺎﺘﺳآ سﺪﻗ يﻮﺿر ﻪﺤﻔﺻ. 675 .
4. Arriagada, C., García-Sanchez, M., Díaz, R., Sampedro, I., Aranda, E., García-Romera, I. and Ocampo, J.A.
2012.
5. Suppressive effect of olive residue and saprophytic fungi on the growth of Verticillium dahliae and its effect on the
6. dry weight of tomato (Solanum lycopersicum L.). Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 12(2):303-313.
7. Davet, P. and Rouxel, F. 2000. Detection and isolation of soil fungi. Science Publishers, Inc, U.S.A 8. El-Zik, K.M. 1985. Integrated control of Verticillium wilts of cotton. Plant Dis. 69:1025-1033.
9. Etebarian, H.R. Scott, E.S. and Wicks, T.J. 2000. Trichoderma harzianum T39 and T. virenes DAR74290 as potential biological control agents for phytophtora erythroseptica. Eur. J. Plant Pathol. 106: 329-337.
10. Harman, G.E, Howell, C.R., Viterbos, A., Chet, I. and Lorito, M. 2004. Trichoderma species opportunistic, avirulent
11. plant symbionts. Nature Reviews/ Microbiology. 2:43-56.
12. Kubicek, C. P. and Harman, G. E. 1998. Trichoderma and Gliocladium, Basic Biology, Taxonomy and 13. Genetics, Vol. 1. Taylor & Francis, London. 278 p.
14. Kucuk, C. and Kivanc, M. 2003. Isolation of Trichoderma spp. and determination of their antifungal, biochemical
15. and physiological features. Turkey Journal of Biology. 27:247-253.
16. Zeppa, G., Allegrone, G., Barbeni, and Guarda, P.A.1991. Variability in the production of volatile metabolites by Trichoderma viride . Rev. Plant Pathol.70: 4735.
