هرود
23 هرﺎﻤﺷ
1 رﺎﻬﺑ 1400
ﻪﺤﻔﺻ يﺎﻫ 182 - 169
:ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ هار ﯽﺠﻨﺳ نﺎﮑﻣا و ﯽﺳرﺮﺑ ﻖﯾﺮﻃ زا ﺎﯿﺑﻮﻟ عراﺰﻣ رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ترﺎﺴﺧ ﺶﻫﺎﮐ يﺎﻫرﺎﮐ
ﮏﯿﻨﮑﺗ ﯽﻋارز يﺎﻫ
ﮏﻟ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ
1
يﺮﯾﺪﻏ لدﺎﻋ ،*
ﯽﺘﯾاﺪﻫ ﻞﻀﻔﻟاﻮﺑا ،2 3رﻮﭘ
،يﺰﮐﺮﻣنﺎﺘﺳاﯽﻌﯿﺒﻃﻊﺑﺎﻨﻣ ويزروﺎﺸﮐشزﻮﻣآ وتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺰﮐﺮﻣ،ﯽﮑﺷﺰﭘهﺎﯿﮔتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺶﺨﺑ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا .1 نﺎﻣزﺎﺳ
،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ شزﻮﻣآ و ﺞﯾوﺮﺗ
،يزروﺎﺸﮐ
،كارا ناﺮﯾا .
.ناﺮﯾا،كارا،يزروﺎﺸﮐﺞﯾوﺮﺗ وشزﻮﻣآ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗنﺎﻣزﺎﺳ،يﺰﮐﺮﻣنﺎﺘﺳاﯽﻌﯿﺒﻃﻊﺑﺎﻨﻣ ويزروﺎﺸﮐشزﻮﻣآ وتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺰﮐﺮﻣ، ﯽﻏﺎﺑ وﯽﻋارزتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺶﺨﺑ ،ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ .2 ،كارا،يزروﺎﺸﮐﺞﯾوﺮﺗ وشزﻮﻣآ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗنﺎﻣزﺎﺳ،يﺰﮐﺮﻣنﺎﺘﺳاﯽﻌﯿﺒﻃﻊﺑﺎﻨﻣ ويزروﺎﺸﮐشزﻮﻣآ وتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺰﮐﺮﻣ، يزروﺎﺸﮐﯽﺳﺪﻨﻬﻣ وﯽﻨﻓتﺎﻘﯿﻘﺤﺗﺶﺨﺑ ،ﯽﺑﺮﻣ .3 ناﺮﯾا
. 1399/04/25 :ﻪﻟﺎﻘﻣ شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ 1398/09/05 :ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ
هﺪﯿﮑﭼ ﻞﻣﺎﻋ ﺎﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ
Fusarium solani f. sp. phaseoli
يرﺎﻤﯿﺑ زا ﯽﮑﯾ ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﺖﺸﮐ ﺖﺤﺗ ﯽﺿارا رد ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ
.ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﺑ هار ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽﺸﯾﺎﻣزآ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا لﺮﺘﻨﮐ رد ﺮﺛﺆﻣ ﯽﻋارز ﻪﺑ يﺎﻫرﺎﮐ
ﻪﺑ كﻮﻠﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﺖﯿﻠﭙﺳا ترﻮﺻ لﺎﺳ ود ﯽﻃ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ
.ﺪﺷ اﺮﺟا ﻦﯿﻤﺧ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ رد ﻊﻗاو رﻮﺸﮐ يﺎﯿﺑﻮﻟ شزﻮﻣآ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺲﯾدﺮﭘ رد يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ ﻪﺑ ﯽﮔدﻮﻟآ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺎﺑ ﯽﻨﯿﻣز ﻪﻌﻄﻗ رد ﯽﻋارز رﺎﻬﭼ رد ﺖﺸﮐ عﻮﻧ
كﺎﺧ نوﺪﺑ ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺸﮐ ،ﯽﺗﺮﮐ ﺖﺸﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﮏﯾ ﺎﺑ ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺸﮐ ،ﯽﻫد
كﺎﺧ رﺎﺑ ود ﺎﺑ ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺸﮐ و ﯽﻫد كﺎﺧ رﺎﺑ
تﺮﮐ رد ﯽﻫد يﺎﻫ
ﻞﻣﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ و تﻮﻗﺎﯾ و ﻖﻓا ﺰﻣﺮﻗ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻞﻣﺎﺷ ﺢﻄﺳ ود رد ﺎﯿﺑﻮﻟ مﺎﻗرا ،ﯽﻠﺻا 20
، 30 و 40 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ ﻪﺑ
تﺮﮐ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ترﻮﺻ
يﺎﻫ ﻢﻫ .دﻮﺑ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﻞﻗاﺪﺣ و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺗﺶﯿﺑ ياراد تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﻋﺮﻓ ﺐﺒﺳ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻦﯿﻨﭼ
ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا شور ﻦﯿﺑ رد .ﺪﺷ ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ راد
ﻢﮐ ،ﺖﺷﺎﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ شور رد ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﻦﯾﺮﺗ
ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺷﺎﮐ ﮏﯾ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ
كﺎﺧ رﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﺑ تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر ﺖﺸﮐ زا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ .ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻫد 30
ﺎﺑ ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺸﮐ رد ،ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ﮏﯾ كﺎﺧ رﺎﺑ ﻪﺑ ﯽﻫد ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ اﺬﻟ .ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﻪﺑ ﺢﻄﺴﻣ زا ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺖﺷﺎﮐ شور رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا يﻻﺎﺑ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﺎﺑ ﯽﻘﻃﺎﻨﻣ رد دﻮﺷ
ﺑ يا هاﺮﻤﻫ ﻪ
كﺎﺧ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﻪﺗﻮﺑ يﺎﭘ ﯽﻫد
.دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ،ﺎﻫ
هژاوﺪﯿﻠﮐ :ﺎﻫ ﻢﮐاﺮﺗ
،ﻪﺗﻮﺑ
،ﯽﻫﺪﮐﺎﺧ ،تﺎﺑﻮﺒﺣ شور
ﺖﺸﮐ .مﻮﯾرازﻮﻓ ،
Evaluation and Feasibility of Root Rot Damage Reduction Strategies in Common Bean Farms through Agronomic Techniques
Mohammad Reza Lak1*, Adel Ghadiri2, Abolfazl Hedayatipour3
1. Assistant Proffesor, Plant Protection Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
2. Researcher, Horticulture Crops Department Research, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
3. instructor, Agricultural Engineering Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
Received: November 26, 2019 Accepted: July 15, 2020
Abstract
Bean root rot disease caused by Fusarium solani f. sp. phaseoli is one of the major diseases associated with beans. In order to evaluate effective agronomic strategies to control this disease, an experiment has been carried out as a factorial split plot arrangement in randomized complete block design with three replications over two years. The experiment takes place in a farm with a history of infection with the causal agent of root rot disease at the Bean Research and Education Campus of Khomein City. Type of cultivation includes flat-striped method, furrowing method without hilling up, furrowing method with one time hilling up, and furrowing method with two times of hilling up in main plot. Also, the two red bean cultivars involve Ofogh and Yaghout and the three plant density include 20, 30, and 40 plant/m2 in a sub-plot with factorial arrangement. Results show that among the studied cultivars, the highest grainyield and minimum bean root rot severity belong to Yaghout cultivar. Additionally,, increasing the plant density adds to the severity of Fusarium root rot disease. Among the different methods of planting, the least root rot severity occurs in the furrowing method with one time of hilling up, while the highest grain yield is obtained from cultivation of Yaghout at a density of 30 plant/m2 in furrowing planting method with one time hilling up. Therefore, in those areas where the occurrence of this disease is very potential, it is necessary to change the method of bean planting from flat to furrowing method and hilling up the plants.
Keywords: Fusarium, hilling up, plant density, planting methods, pulse crop.
1 ﻪﻣﺪﻘﻣ .
ﻞﻣﺎﻋ ﺎﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ
Fusarium
solani
لﺎﺳ رد رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا 1916
كرﻮﯾﻮﯿﻧ زا يدﻼﯿﻣ
ﺎﯿﻧد يرﺎﮐﺎﯿﺑﻮﻟ ﻖﻃﺎﻨﻣ مﺎﻤﺗ زا يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا .ﺪﺷ شراﺰﮔ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ يدﺎﯾز ترﺎﺴﺧ لﺎﺳ ﺮﻫ و هﺪﺷ شراﺰﮔ ﯽﻣ زا ﺶﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ .ﺪﻧز 85
ﻦﯾا ﺮﺛا رد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﺻرد
) ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ يرﺎﻤﯿﺑ
Abawi, 1989
ﻢﻫ .(
ﻦﯿﻨﭼ
Nzungize et al.
) يرﺎﻤﯿﺑ (2012
ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ
ﻪﺑ ار ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ بﺮﺨﻣ رﺎﯿﺴﺑ هﺪﻨﻨﮐدوﺪﺤﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ رد دﻮﺧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳاﺮﺑ و هدﺮﮐ داﺪﻤﻠﻗ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ،اﺪﻧاور و ﺎﯿﻨﮐ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﺴﻧﺎﺘﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﯾﺎﻤﻧ
ﺎﺗ ،يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا ﺮﺛا رد لﻮﺼﺤﻣ 70
ﺶﯿﭘ ﺪﺻرد ﯽﻣ ﯽﻨﯿﺑ
.دﻮﺷ
ﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ناﺮﯾا رد يدﺎﯾز ترﺎﺴﺧ ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮ
ﻪﺑ ،ﺖﺳا هدﺮﮐ ﻞﯿﻤﺤﺗ نازروﺎﺸﮐ ﻪﺑ يرﻮﻃ
ﺎﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﻪﮐ
ﺎﺗ ،ﻻﺎﺑ ﯽﮔدﻮﻟآ 85
ﯽﻣ ﻦﯿﺑ زا لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺻرد ) دور
Ahari
Mostafavi et al., 2009
نﺎﺘﺳا زا يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا .(
،نﺎﺘﺳﺮﻟ يﺎﻫ
و نﺎﻬﻔﺻا ،نﺎﺠﻧز ،سرﺎﻓ ،يرﺎﯿﺘﺨﺑ و لﺎﺤﻣرﺎﻬﭼ ،يﺰﮐﺮﻣ نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ هﺪﺷ شراﺰﮔ ﯽﻗﺮﺷ
) ﺖﺳا
Etebarian, 2002
رد .(
ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ عراﺰﻣ ﺮﺜﮐا يﺰﮐﺮﻣ نﺎﺘﺳا ﻢﻬﻣ يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا و هدﻮﺑ هدﻮﻟآ ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﻞﻀﻌﻣ ﻦﯾﺮﺗ
ﯽﻣ نﺎﺘﺳا يﺎﯿﺑﻮﻟ عراﺰﻣ ﺪﺷﺎﺑ
)
Lak et al., 2009
( .
شور ،يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ و لﺮﺘﻨﮐ ياﺮﺑ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﯽﮑﯿﺘﻧژ ،ﯽﺘﺴﯾز ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻋارز و
ﻪﺑ .ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا و ﯽﺳرﺮﺑدرﻮﻣ ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ ناﻮﻨﻋ
لﺎﺜﻣ
Schwartz et al.
) ﺶﺷﻮﭘ (2007
ﺎﺑ رﺬﺑ ندﺮﮐراد
چرﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺶﮐ
و نﺎﺘﭘﺎﮐ ،لﻮﻓﺎﺘﭙﮐ ،ﻞﯿﻣﻮﻨﺑ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾﺎﻫ
ﻪﺑ ار ﻞﯿﺴﮐﻻﺎﺘﻣ هار ناﻮﻨﻋ
زا ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﺖﻬﺟ رد ﺮﺛﺆﻣ يرﺎﮐ
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﺗ ود تﺪﻣ ﻪﺑ ،ﺎﯿﺑﻮﻟ ناﻮﺟ يﺎﻫ زا ﺲﭘ ﻪﺘﻔﻫ ﻪﺳ ﺎ
هدﺮﮐ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺖﺷﺎﮐ ﺶﻫوﮋﭘ زا يﺮﮕﯾد هوﺮﮔ ﺎﻣا .ﺪﻧا
ناﺮﮔ
تﻼﯿﺼﺤﺗ ياراد نازروﺎﺸﮐ ﯽﺘﻣﻼﺳ ،شور ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ و ﻪﺘﺧاﺪﻧا هﺮﻃﺎﺨﻣ ﻪﺑ ار ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ﻦﯿﯾﺎﭘ چرﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا شﺮﺘﺴﮔ ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﺶﮐ يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ رد ﺎﻫ
ﺎﺧ و بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ ،ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ .دراد لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار ك
چرﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ اﺬﻟ ﺶﮐ
ﯽﻤﻧ ﺎﻫ هار ﮏﯾ ﺪﻧاﻮﺗ رﺎﮐ
لﺎﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ،تﺎﺑﻮﺒﺣ راﺪﯾﺎﭘ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ) ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ
Nzungize et al., 2012
ﻢﻫ .(
ﻦﯿﻨﭼ
Lak &
Ghadiri
) و سﻼﭘوﺮﺘﯿﻧﺮﭘﻮﺳ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ (2018
ﻞﯿﺘﺑﻮﺳﻮﯿﺑ )
(سﻮﻠﯿﺳﺎﺑ يﺮﺘﮐﺎﺑ ﻪﯾﺎﭘ ﺎﺑ اﺰﺟا ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ
ي
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻧاد ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ و
ﺑﻮﻟ رد ﯿﺎ ﺑﯿ نﺎ ﺪﻧدﺮﮐ ﺶﯿﺑ ﻪﮐ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾﺮﺗ
راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ 23
زا ﺪﺻرد ﺗﯿ رﺎﻤ
ﻧﺮﭘﻮﺳ فﺮﺼﻣ ﯿ
سﻼﭘوﺮﺘ ﺳ و لوا بآ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ
ﻪ راﺮﮑﺗ رﺎﺑ
ﻪﺘﻔﻫ ﻪﺳ ﻞﺻاﻮﻓ ﻪﺑ ﯾ
ﮏ رﺎﺑ دﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﯾﺪ
. ا ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ ﯾ
ﻦ
رﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ﺶﻫﺎﮐ ي
ﻨﻌﻣ ﯽ راد .دﻮﺒﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ رد سﻼﭘوﺮﺘﯿﻧﺮﭘﻮﺳ ﺮﯿﺛﺄﺗ
ﻞﯿﺘﺑﻮﺳﻮﯿﺑ زا ﺮﺘﻬﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﯽﻣ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﺶﻫوﮋﭘ زا ﯽﺧﺮﺑ ار ﯽﻫﺎﯿﮔ موﺎﻘﻣ مﺎﻗرا زا هدﺎﻔﺘﺳا ناﺮﮔ
ﻪﺑ ﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﯾﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ناﻮﻨﻋ رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪ
ﯽﻣ ﺎﯿﺑﻮﻟ لﺮﺘﻨﮐ شور ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ ؛ﺪﻨﻧاد يﺎﻫﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑاﺮﺑ رد موﺎﻘﻣ يﺎﯿﺑﻮﻟ مﺎﻗرا ﻪﻌﺳﻮﺗ مﺰﻠﺘﺴﻣ
) ﺖﺳا ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻞﻣﺎﻋ
Abawi et
al., 2006
ﺎﺘﺳار ﻦﯾا رد .(
Otsyula et al.
) ﻦﯾﻻ (2003
يﺎﻫ
RWR719
،
MLB 49-89A
و
SCAM80-CM/15
زا ﯽﮕﻤﻫ
ﺎﯿﺑﻮﻟ هوﺮﮔ ) ﺰﯾر ﻪﻧاد يﺎﻫ
Mesoamerican
ﻦﯾﻻ و ( يﺎﻫ
1055
و
And 1062
) ﺖﺷرد ﻪﻧاد يﺎﯿﺑﻮﻟ هوﺮﮔ زا
Andean
ار (
ﻪﺑ ﻦﯾﻻ ناﻮﻨﻋ يﺎﻫﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫداﮋﻧ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ يﺎﻫ
.ﺪﻧدﺮﮐ حﺮﻄﻣ ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﻞﻣﺎﻋ
Naseri & Marefat
) ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ (2011
ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺎﺑ ﯽﻋارز يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ 122
نﺎﯿﺑ نﺎﺠﻧز نﺎﺘﺳا يﺎﯿﺑﻮﻟ ﻪﻋرﺰﻣ
ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﺰﻣﺮﻗ ﺎﯿﺑﻮﻟ عراﺰﻣ رد ﯽﮔدﻮﻟآ تﺪﺷ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻢﮐ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا .دﻮﺑ ﺪﯿﻔﺳ و ﯽﺘﯿﭼ ﺎﯿﺑﻮﻟ زا ﺮﺗ ﻢﻫ ناﺮﮔ
ﻦﯿﻨﭼ
يرﺎﯿﺑآ مﺎﺠﻧا ) رﺮﮑﻣ يﺎﻫ
3 - 2 زور ﮏﯾ زا ﺶﯿﺑ فﺮﺼﻣ ،(رﺎﺑ
ﺖﺸﻬﺒﯾدرا رد ﺖﺸﮐ ،هروا دﻮﮐ ﺪﺣ ﻒﻠﻋ يﻻﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ و هﺎﻣ
ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺪﯾﺪﺸﺗ ﻞﻣﺎﻋ ار ﻪﻋرﺰﻣ رد زﺮﻫ ﻢﻫ .ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﻦﯿﻨﭼ
Lak et al.
) رد (2009
ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺮﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﯽﺘﯿﭼ ﺎﯿﺑﻮﻟ مﺎﻗرا رد زا ،ﺖﺷﺎﮐ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺎﺑ ﻪ
ﻪﺑ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﻦﯾا .ﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﮐ يراد
ﺶﻫوﮋﭘ و يرﺎﻤﯿﺑ ترﺎﺴﺧ ناﺰﯿﻣ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ناﺮﮔ
ﻢﻫ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻢﻬﻣ تﺎﻔﺻ ﺮﯾﺎﺳ ﻦﯿﻨﭼ داﺪﻌﺗ و ﻪﻧادﺪﺻ نزو ،ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻞﻣﺎﺷ دﺮﮑﻠﻤﻋ
ﺑ ار هﺎﻣدادﺮﺧ مﻮﺳ ﻪﺘﻔﻫ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد ﻪ
ناﻮﻨﻋ
رد ﯽﺘﯿﭼ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا ياﺮﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻢﻫ .ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻦﯿﻤﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﯿﻨﭼ
Belete et al.
) (2013
و تﺪﺷ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﺑ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓﻮﯿﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻞﻣﺎﻋ ﺎﺑ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ناﺰﯿﻣ
F. solani
رد
ﻧ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﯽﭘﻮﯿﺗا ﯽﻗﺮﺷ لﺎﻤﺷ تﺎﻋﺎﻔﺗرا ،كﺎﺧ عﻮ
هدﺎﻣآ هﻮﺤﻧ شور و ﺖﺷﺎﮐ زا ﻞﺒﻗ ﻦﯿﻣز يزﺎﺳ
ﺖﯾﺮﯾﺪﻣ يﺎﻫ
ﻒﻠﻋ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ رد زﺮﻫ يﺎﻫ
نآ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .دراد ﯽﯾاﺰﺴﺑ ،ﺢﻄﺴﻣ ﺖﺸﮐ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﻒﻠﻋ يﻻﺎﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﻢﻬﺳ كﺎﺧ دﺎﯾز ﺖﺑﻮﻃر و زﺮﻫ يﺎﻫ
ﻞﺑﺎﻗ رد و ﺪﻧراد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ﯽﻣﺪﯿﭘا رد ﯽﻬﺟﻮﺗ
ا ﻞﺑﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﻢﺘﺴﯿﺳ و ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ،ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا عﺎﻔﺗر طﺎﺒﺗرا يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ عﻮﯿﺷ
ﯽﻨﻌﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد .ﺪﻧراﺪﻧ يراد
Naseri & Ansari Hamadani
) ﻞﻣﺎﻋ يﺎﻫﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ ﻦﯿﺑ طﺎﺒﺗرا يور (2017
ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﺧﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﮐاوﺮﮔا يﺎﻫ
ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﯿﺑﻮﻟ عراﺰﻣ يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ ﻪﮐ
از
فﺮﺼﻣ ،ﺰﻣﺮﻗ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺖﺸﮐ ،گرﺰﺑ دﺎﻌﺑا ﺎﺑ عراﺰﻣ ﻂﯾاﺮﺷ رد ﻒﻠﻋ فﺮﺼﻣ ﺶﻫﺎﮐ ،ﻪﺗﺎﻔﺴﻓ دﻮﮐ يﺮﺗ ﺶﮐ
دﻮﮐ و ﻦﯿﻟارﻮﻠﻓ
ﻢﻫ و كﺎﺧ رد ﻦﺷ يﻻﺎﺑ ﺪﺻرد ﺎﺑ عراﺰﻣ و ،هروا ﻦﯿﻨﭼ
ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ وpH
ﻢﮐ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ،كﺎﺧEC
.دﻮﺑ ﺮﺗ زا ﺶﯿﺑ
95 ﺸﮐ رد ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺖﺸﮐ زا ﺪﺻرد شور ﻪﺑ رﻮ
ﯽﻣ مﺎﺠﻧا ﺢﻄﺴﻣ ﯽﺗﺮﮐ ﺖﺸﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣ رد ﻦﯾا و دﻮﺷ
ﺎﻫرﻮﺸﮐ ﺮﯾﺎﺳ رد لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ لﻮﺼﺤﻣ ﮏﯾ
،ﯽﻨﯿﺟو ﻪﺑ هﺪﻤﻋ رﻮﻃ ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ شور ﻪﺑ
مﺎﺠﻧا يا
ﯽﻣ ) دﻮﺷ
Ghanbari et al., 2002
ﺖﺷﺎﮐ شور يﺎﯾاﺰﻣ زا .(
ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﯽﻣ ﯽﺗﺮﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يا
ﻪﯾﻮﻬﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ناﻮﺗ
كﺎﺧ مﺮﮔ ،ﻪﺸﯾر فاﺮﻃا ﺶﻫﺎﮐ ،ﺖﺸﮐ ﺮﺘﺴﺑ ﻊﯾﺮﺳ نﺪﺷﺮﺗ
تﺎﯿﻠﻤﻋ مﺎﺠﻧا نﺎﮑﻣا ،ﻪﻗﻮﻃ فاﺮﻃا ﺖﺑﻮﻃر كﺎﺧ
ﯽﻫد يﺎﭘ
ﻪﺗﻮﺑ ﻒﻠﻋ ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ ﻦﯿﺟو و ﺎﻫ دﺮﮐ هرﺎﺷا زﺮﻫ يﺎﻫ
)
Mehrpouyan et al., 2010
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ .(
ﻦﯾا ﻪﮐ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﻊﯾﺮﺳ راﺮﻘﺘﺳا رد رﻮﮐﺬﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺪﺳر
ﻪﭽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻋرﺰﻣ رد ﺎﯿﺑﻮﻟ يﺎﻫ ﻪﺑ ﯽﮔدﻮﻟآ تﺪﺷ ﺶﻫﺎﮐ و
ﺮﮔرﺎﻤﯿﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يﺎﻫ ﺮﺛﺆﻣ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﯽﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا اﺬﻟ ﯽﯾارﺎﮐ
زا ﯽﺧﺮﺑ
ﮏﯿﻨﮑﺗ ،ﺖﺷﺎﮐ شور ﻞﻣﺎﺷ ﯽﻋارز يﺎﻫ كﺎﺧ
ﯽﻫد يﺎﭘ
حﻼﺻا ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ هﺪﺷ
ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ترﺎﺴﺧ ﺶﻫﺎﮐ رد ،ﺎﯿﺑﻮﻟ ر .ﺪﻣآرد اﺮﺟا ﻪﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻪﺸﯾ
2 شور و داﻮﻣ . ﺎﻫ
ﺎﻣزآ ﯾ ﻪﺑ ﺶ ﻠﭙﺳا ترﻮﺻ ﯿ
رﻮﺘﮐﺎﻓ ﺖ ﯾ
كﻮﻠﺑ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞ ﺎﻫ
ي
ﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ ﯽ
ﻃ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﯽ
ﻋارز لﺎﺳ ود ﯽ
ﻪﻌﻄﻗ رد
ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﮔدﻮﻟآ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺎﺑ ﯽ
ﺑ ﻞﻣﺎﻋ چرﺎﻗ ﻪﺑ ﯿ
رﺎﻤ ي ﺲﯾدﺮﭘ رد
ﻘﺤﺗ ﯿ ﺑﻮﻟ شزﻮﻣآ و تﺎﻘ ﯿ
ﻦﯾا .ﺪﻣآرد اﺮﺟا ﻪﺑ رﻮﺸﮐ يﺎ
رد ﺲﯾدﺮﭘ ﺖﺸﻫ
ﮐ ﯿ ﺘﻣﻮﻠ ﺮ ي ﻤﺧ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﯿ
لﻮﻃ ﺎﺑ ﻦ
ﻓاﺮﻐﺟ ﯿﺎ ﯽﯾ 49 و ﻪﺟرد 57 ﻗد ﯿ ﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ و ﻪﻘ ﯿﺎ
ﯽﯾ 33
و ﻪﺟرد 39 ﻗد ﯿ عﺎﻔﺗرا رد و ﻪﻘ 1930
ﺮﺘﻣ ي رد ﺢﻄﺳ زا ﯾ
ﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻊﻗاو ﺖﺸﮐ ﻞﻣﺎﺷ ﺢﻄﺳ رﺎﻬﭼ رد ﺖﺸﮐ عﻮﻧ .
ﻮﺟ ﺖﺸﮐ ،ﯽﺗﺮﮐ ي
كﺎﺧ نوﺪﺑ ﻪﺘﺸﭘ و ﻫد
ﯽ ﻮﺟ ﺖﺸﮐ ، ي
ﺎﺑ ﻪﺘﺸﭘ و ﯾ
ﮏ كﺎﺧ رﺎﺑ ﻫد ﯽ ﻮﺟ ﺖﺸﮐ و ي
ود ﺎﺑ ﻪﺘﺸﭘ و
كﺎﺧ رﺎﺑ ﻫد ﯽ تﺮﮐ رد ﺎﻫ ي ﻠﺻا ﯽ ﺑﻮﻟ مﺎﻗرا ، ﯿ
ﺢﻄﺳ ود رد ﺎ
ﺑﻮﻟ ﻞﻣﺎﺷ ﯿ رد ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ و تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر و ﻖﻓا ﻢﻗر ﺰﻣﺮﻗ ﺎ
ﻞﻣﺎﺷ ﺢﻄﺳ ﻪﺳ 20
، 30 و 40 رد ﻪﺗﻮﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﻪﺑ ترﻮﺻ
تﺮﮐ رد ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ ﻋﺮﻓ يﺎﻫ
ﯽ ﺎﻣزآ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯾ
رد ﺶ
ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﻘﺗ ﺖﺣﺎﺴﻣ ﻪﺑ ﯾﺒ
ﯽ 6500 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﺪﻣآ رد اﺮﺟا ﻪﺑ .
ﻠﻤﻋ ﯿ تﺎ ﻬﺗ ﯿ ﻣز ﻪ ﯿ ﺎﭘ ﻢﺨﺷ ﻞﻣﺎﺷ ﻦ ﯿﯾ
،هرﺎﻬﺑ و هﺰ د
ﯾ ﮏﺴ ندز
ﻄﺴﺗ و ﯿ ﻣز ﺢ ﯿ ﻃ ﻦ ﯽ .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا لﺎﺳ ود ﺮﻫ ﻪﺑ
ﻦﯿﻣﺄﺗ رﻮﻈﻨﻣ
ﺮﺻﺎﻨﻋ زﺎﯿﻧدرﻮﻣ ﮔ ﯿ ﻬﺗ زا ﻞﺒﻗ و رﺎﻬﺑ رد هﺎ ﯿ
ﻣز ﻪ ﯿ ﻦ سﺎﺳاﺮﺑ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﻫددﻮﮐ ﻪﺑ ماﺪﻗا كﺎﺧ نﻮﻣزآ ﺞ ﯽ
دﺮﮔ ﯾ ﺮﻫ رد ﺖﺸﮐ .ﺪ
ترﻮﺻ هﺎﻣدادﺮﺧ مﻮﺳ ﻪﺘﻔﻫ رد ﺶﯾﺎﻣزآ ياﺮﺟا لﺎﺳ ود .ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ﻒﻠﻋ ﺎﺑ هزرﺎﺒﻣ ﺖﻬﺟ
ﺎﻫ ي ﺑﻮﻟ ﺖﺸﮐ زا ﻞﺒﻗ زﺮﻫ ﯿ
ﺎ
ﻒﻠﻋ زا ﭘ ﺶﮐ ﯿ ﺶ ور ﯾ ﺸ ﯽ ﺮﺗ ي ﻟارﻮﻠﻓ ﯿ ﻦ
EC48%
ﻣ ﻪﺑ ﯿ ناﺰ
ود ﻟﯿ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﺘﮑﻫ رد ﺮﺘ ﻢﻫ
ﻦﯿﻨﭼ ﻃ رد ﯽ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ
ﻧﯿ ﺰ ﯾ ﮏ ﺷ هزرﺎﺒﻣ رﺎﺑ ﯿﻤ
ﯿﺎ ﯽﯾ ﻒﻠﻋ ﺎﺑ ﺎﻫ ي ﻦﻬﭘ زﺮﻫ ﺎﺑ گﺮﺑ
ﻒﻠﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا نوزﺎﺘﻨﺑ ﺶﮐ
SL48%
ﻣ ﻪﺑ ﯿ ناﺰ ﻪﺳ ﻟﯿ رد ﺮﺘ
و رﺎﺘﮑﻫ ﮏﯾ ﺟو رﺎﺑ ﯿ ﺘﺳد ﻦ ﯽ ﺬﭘ مﺎﺠﻧا ﯾ هزرﺎﺒﻣ ﺖﻬﺟ .ﺖﻓﺮ
ﻪﻨﮐ ﺖﻓآ ﺎﺑ ﻪﻄﻘﻧ ود
ا ي ﻪﻨﮐ زا يﺰﮕﻫ ﺶﮐ ﺲﮐوزﺎﯿﺗ
EC10%
ﻣ ﻪﺑ ﯿ ناﺰ ﮏﯾ ﻟﯿ ﺮﻫ لﻮﻃ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا رﺎﺘﮑﻫ رد ﺮﺘ
ﺎﻣزآ تﺮﮐ ﯾ
ﺶ 40 نآ ضﺮﻋ و ﺮﺘﻣ ود
رد ﻪﮐ دﻮﺑ ﺮﺘﻣ
،ﺪﺷر ﻞﺼﻓ يﺎﻬﺘﻧا ﺞﻨﭘ
ﻖﻃﺎﻨﻣ زا ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﯾ
ﺖﺧاﻮﻨﮑ
ﺎﻣزآ ﯾ ﺑ ﺖﻬﺟ تﺮﮐ ﺮﻫ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺶ ﻌﺗ و ﺖﺷادﺮ
ﯿﯿ ﻦ
ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ .
ﺖﺸﮐ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻮﺟ و ﯽﺗﺮﮐ ي
ﻪﺘﺸﭘ و ا ي و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﺑآﯿ رﺎ ي ﺗﯿ ﯽﺗﺮﮐ ﺖﺷﺎﮐ شور رد ﺎﻫرﺎﻤ ﻪﺑ
ترﻮﺻ و ﯽﺑﺎﻗﺮﻏ
ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺷﺎﮐ شور رد يا
ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺳ ﯿ ﻧﻮﻔ ﯽ رود ﺎﺑ
ﺑآﯿ رﺎ ي ﺞﻨﭘ ﮏﯾ زور رد ﺖﺷﺎﮐ ﺖﻬﺟ .ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ رﺎﺑ
شور ﻪﯿﻠﮐ هﺎﮕﺘﺳد زا ﺎﻫ
ناﺮﯿﺟ ﺖﮐﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ) رﺎﮐ ﯽﻄﺧ
لﺎﻤﻋا ﺖﻬﺟ .ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا (ناﺮﯾا رﻮﺸﮐ ،ﺎﯾرآ ﺖﻌﻨﺻ ﻢﮐاﺮﺗ نزو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﻪﺗﻮﺑ يﺎﻫ ﮏﯾ ﺮﻫ ﻪﻧادﺪﺻ
ﻦﯾﻻ زا هﺮﺒﯿﻟﺎﮐ ﻪﺑ ماﺪﻗا ﺎﻫ زا ﺲﭘ و ﺪﯾدﺮﮔ هﺎﮕﺘﺳد ندﺮﮐ
ﻪﺗﻮﺑ نﺪﺷﺰﺒﺳ گﺮﺑ ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد و ﺎﻫ
) هﺎﯿﮔ لوا ﻪﭼ ،(V3
ﮏﻨﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﮐ ﯽﯾﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ندﺮﮐ
ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ياراد ﻪ ﺶﯿﺑ
ﺮﺗ ﻠﻤﻋ .ﺪﯾدﺮﮔ ماﺪﻗا ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﻈﻧدرﻮﻣ ﺪﺣ زا
ﯿ تﺎ كﺎﺧ ﯽﻫد
ﺎﭘ ي ﺗ رد ﻪﺗﻮﺑ ﯿ
ﺎﻫرﺎﻤ ي ﯾ ﮏ رﺎﺑ كﺎﺧ ﯽﻫد ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣرد ،
ﺮﺑ گ ) هﺎﯿﮔ مﻮﺳ ﻪﭼ ﺗ رد و (V4
ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي ود رﺎﺑ كﺎﺧ ﯽﻫد ،
ﺪﺷر ﻞﺣاﺮﻣ رد ي
ﻞﮔ زا ﻞﺒﻗ و V4
ﻫد ﯽ رد .ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﺖﺒﻗاﺮﻣ ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﻞﺼﻓ لﻮﻃ ﺎﻫ
ي ﻋارز ﯽ ﻪﺑ مزﻻ ﻞﻤﻋ
ﺪﻣآ . اﺰﺟا و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ ي
ﻞﻣﺎﺷ نآ
ﻪﻧادﺪﺻ نزو و فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ زرا درﻮﻣ ﯾﺑﺎ ﯽ راﺮﻗ .ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ
اﺮﺑ ي هزاﺪﻧا ﮔ ﯿﺮ ي ﺑ تﺪﺷ ﯿ رﺎﻤ ي ﺗ ﺮﻫ رد ﯿ داﺪﻌﺗ رﺎﻤ 10
ﻪﺗﻮﺑ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ ﺳر نﺎﻣز رد ﯿ
ﮔﺪ ﯽ ﻓ ﯿﺰ ﯾ ژﻮﻟﻮ ﯾ ) ﯽﮑ (R9
ﻣ و بﺎﺨﺘﻧا ﯿ
ناﺰ ﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﯿ رﺎﻤ ي ز رﻮﺤﻣ رد ﯾ
ﻪﭙﻟ ﺮ ﻪﺑ ﺎﻫ
شور هﺮﻤﻧ دﺮﮔ ﯽﺑﺎﯾزرا حﺮﺷ ﻦﯾﺪﺑ ﯽﻫد ﯾ
ﺪ )
Sippell &
Hall, 1982
:(
1 - ؛ﻪﮑﻟ نوﺪﺑ 2
- ﻪﮑﻟ ﻢﻫ زا اﺪﺟ و ﮏﭼﻮﮐ ﺎﻫ
،ﺮﮕﯾد
ﯾ ﻪﮑﻟ ﺎ زا ﺮﺘﻤﮐ ﺎﻫ 25
ﺣﺎﻧ ﺪﺻرد ﯿ
ﻫ ﻪ ﯿ ﺗﻮﮐﻮﭙ ﯿ هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ار ﻞ
؛ﺖﺳا 3 - ﻪﮑﻟ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻢﻫ ﺮﮕﯾد ﭘﯿ ،ﻪﺘﺳﻮ ﯾ ﻪﮑﻟ ﺎ ﺑ ﺎﻫ ﯿ ﻦ 25 ﺎﺗ 50
د ﻫ ﺪﺻر ﯿ ﺗﻮﮐﻮﭙ ﯿ ؛ﺖﺳا هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ار ﻞ 4
- ﻪﮑﻟ ﺣﺎﻧ رد ﺎﻫ ﯿ
ﻪ
ﻤﻋ ﺖﺳﻮﭘ ﯿ
،ﻖ ﯾ ﻪﮑﻟ ﺎ ﺑ ﺎﻫ ﯿ ﻦ 50 ﺎﺗ 75 ﻫ ﺪﺻرد ﯿ ﺗﻮﮐﻮﭙ ﯿ ار ﻞ
؛ﺖﺳا هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ 5
- ﻪﮑﻟ ﻠﺒﻗ ﺖﻟﺎﺣ زا ﺎﻫ ﯽ
ﻤﻋ ﯿ ﻖ و هدﻮﺑ ﺮﺗ
ﻫﺎﮔ ﯽ دﺰﻧ ﺎﺗ ﯾ ﮑ ﯽ ﺰﮐﺮﻣ ﻪﻧاﻮﺘﺳا ي
ﻣ ﯽ ،ﺪﺳر ﯾ ﻪﮑﻟ ﺎ ﺑ ﺎﻫ ﯿ زا ﺶ
75 ﻫ ﺪﺻرد ﯿ ﺗﻮﮐﻮﭙ ﯿ ﻣ ار ﻞ ﯽ .ﺪﻧﺎﺷﻮﭘ
سﺎﯿﻘﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ زا ﺲﭘ ﺑ تﺪﺷ ،يرﺎﻤﯿﺑ
ﯿ رﺎﻤ ي ﻪﻄﺑار زا
) 1 ( ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ
) ﻪﻄﺑار 1 (
D = ( × )/
ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد ﻪﮐ :Ds
ﺑ تﺪﺷ ﯿ رﺎﻤ ي ؛ :Si
ﻘﻣ ﯿ سﺎ
ﺑﯿ رﺎﻤ ي ) 1 ﺎﺗ 5 ( ؛ : Ps
ﮔ داﺪﻌﺗ ﯿ ﻧﺎﻫﺎ ﯽ ﻘﻣ ﻪﮐ ﯿ سﺎ ) 1 ﺎﺗ 5 (
i
و ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ار : N
ﮔ ﻞﮐ داﺪﻌﺗ ﯿ
ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻫﺎ رادﺮﺑ
ي هﺪﺷ
ﺖﺳا )
Sippell & Hall, 1982
( ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺖﻬﺟ .
هداد مﺮﻧ زا ،ﺎﻫ راﺰﻓا
رﺎﻣآ ي ﺎﻘﻣ مﺎﺠﻧا ﺖﻬﺟ و SAS
ﯾ ﻪﺴ
ﻣﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ
،ﺎﻫ زا نﻮﻣزآ ﺪﻨﭼ ﻪﻨﻣاد ا ي ﻦﮑﻧاد هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ .
3 ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ .
3 . 1 . ﺑ تﺪﺷ ﯿ رﺎﻤ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ رازﻮﻓ ﯾ ﻣﻮ ﯽ ر ﯾ ﻪﺸ
ﺑ تﺪﺷ ﯿ رﺎﻤ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ ر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯾ
ﻪﺸ ﻦﯿﺑ مﺎﻗرا
ﻢﮐاﺮﺗ و ﺰﻣﺮﻗ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺎﻫ
ي ﻪﺑ هﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﻪﺗﻮﺑ رد ﺐﯿﺗﺮﺗ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ ﮏﯾ
و ﺞﻨﭘ ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﻦﯿﺑ ﯽﻟو ،دﻮﺑ راد
شور ﺎﻫ ي ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﺷﺎﮐ راد
ي هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﺸﻧ لوﺪﺟ) 1 ( ﻟ.
ﺰﻣﺮﻗ ﺎﯿﺑﻮ ﻖﻓا ﻢﻗر
ﺎﺑ تﺪﺷ ﺑﯿ رﺎﻤ ي
4/
3 ﺳﺎﺴﺣ ، ﯿ ﺖ ﺶﯿﺑ ﺮﺗ ي ﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﯿ
رﺎﻤ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ
ر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯾ
ﻪﺸ ﺎﻘﻣ رد ﯾ ﺴ ﻪ ﺎﺑ تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا
داد . اﺰﻓا ﯾ ﺶ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﯾ
ﺶ ﻨﻌﻣ ﯽ تﺪﺷ راد
ﺑﯿ رﺎﻤ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ ر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯾ
ﻪﺸ ﺑﻮﻟ رد ﯿﺎ ﺪﯾدﺮﮔ
،
ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﺪﺷ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﮐ ت
اﯾ ﻦ ﺑﯿ رﺎﻤ ي ﻘﻣ ﺎﺑ ﯿ سﺎ 36 / 3 ،
ﻢﮐاﺮﺗ رد 40
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ ﺪﺷ
. ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻦﯾا ﻪﮐ
Fusarium solani
چرﺎﻗ ﮏﯾ ﺖﺻﺮﻓ
ﯽﻣ ﺐﻠﻃ -
) ﺪﺷﺎﺑ
Abawi, 1989
و ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ اﺬﻟ ،(
نورد ﺖﺑﺎﻗر ﺪﯾﺪﺸﺗ ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﺑ و يا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺶﻫﺎﮐ نآ لﺎﺒﻧد
ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻬﺟ ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ ﻂﯾاﺮﺷ ،هﺎﯿﮔ ﺪﺷر ياﺮﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻣ دﺎﺠﯾا يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﯽﮔدﻮﻟآ تﺪﺷ و ﺖﻋﺮﺳ .دﻮﺷ
Naseri & Marefat
) ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رد (2011
رﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺮﺑ رد ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ ي
،ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد نﺎﺠﻧز نﺎﺘﺳا عراﺰﻣ ﻪﺑ يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺮﺑ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ
نﺎﺸﯾا .ﺪﺷ هدوﺰﻓا يراد
ﻢﻫ ﺮﺛا رد يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻨﭼ ﯽﻃ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫدﻮﻤﻧ ياراد ،ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ ﺶﯾاﺰﻓا
ﯽﻣ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺪﺷر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﺣاﺮﻣ ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ تﺪﺷ ﻪﮐ يا
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد يرﺎﻤﯿﺑ گﺮﺑ ﻪﺳ) V3
ﺎﺑ عراﺰﻣ رد (لوا ﻪﭼ
ﻢﮐ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ،ﻢﮐاﺮﺘﻣ ﺖﺸﮐ ﺖﺸﮐ زا ﺮﺗ
ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺑ ﺎﻣا ؛دﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﮔﺪﯿﺳر) R9
يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ و هﺪﺷ ﺲﮑﻋﺮﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﯾا ،(ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ ﻢﮐاﺮﺘﻣ عراﺰﻣ رد ﻪﺑ ﺮﺗ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﺶﯿﺑ يراد
عراﺰﻣ زا ﺮﺗ
ﻦﯿﯾﺎﭘ ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﺑ يﺎﯿﺑﻮﻟ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺖﺷﺎﮐ نﺎﻣز زا ﻪﭼ ﺮﻫ .دﻮﺑ ﺮﺗ
ﯽﻣ جﺎﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﺪﺷر ،درﺬﮔ ﻪﺸﯾر و شﻮﭘ
ﺶﯿﺑ ﺎﻫ ﺮﺗ
ﻢﮐاﺮﺗ رد ﻪﮐ هﺪﺷ ﻦﯿﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻻﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪﺗﻮﺑ ﺪﺷر ﯽﯾﺎﻬﺘﻧا ﻞﺣاﺮﻣ رد يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺶﯾاﺰﻓا و ﺎﻫ
ﯽﻣ .دﻮﺷ
رد ﺑﯿ ﻦ شور ﺎﻫ ي ﻧ ﺖﺷﺎﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿﺰ
ﻢﮐ ﺮﺗ ﯾ ﻦ تﺪﺷ
رﺎﻤﯿﺑ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ ر ﯾ ﻪﺸ ﻮﺟ ﺖﺷﺎﮐ شور رد ي
ﻪﺘﺸﭘ و ا ي
ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﯾ
ﮏ كﺎﺧ رﺎﺑ ﺎﭘ ﯽﻫد ﻪﺗﻮﺑ ي ﺎﻫ هﺪﻫﺎﺸﻣ .ﺪﺷ ﺎﻣا
نﺎﻤﻫ ًﻼﺒﻗ ﻪﮐ رﻮﻃ ﺷ هرﺎﺷا
ﺪ اﯾ ﻦ ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﯽ
.دﻮﺒﻧ راد
ﺶﻫوﮋﭘ زا ﯽﻫوﺮﮔ ﻪﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﺶﻘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ رد ناﺮﮔ
ﯽﻋارز
ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ رد ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ لﺮﺘﻨﮐ رد ﺸﮐ و ﻖﯿﻤﻋ ﻢﺨﺷ ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ شور ﻪﺑ ﺖ
ﻖﯾﺮﻃ زا يا
هز و كﺎﺧ ﻪﯾﻮﻬﺗ ﺶﯾاﺰﻓا فاﺮﻃا زا ﯽﻓﺎﺿا ﺖﺑﻮﻃر ﯽﺸﮐ
ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ،ﻪﺸﯾر رد يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا تﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ
ﯽﻣ ﺎﯿﺑﻮﻟ عراﺰﻣ دﻮﺷ
)
., 2012 et al Nzungize
.(
ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا
رد ﺖﺷﺎﮐ شور مﺎﻗرا
ﺑﻮﻟ ﯿﺎ ﻪﺳ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﺰﻣﺮﻗ ﻪﺒﻧﺎﺟ
ﻦﯾﻻ رد ﺖﺷﺎﮐ شور ﺎﻫ
ي ﺑﻮﻟ ﯿﺎ ﻗ ﻧ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ رد ﺰﻣﺮ ﯿﺰ
زا
ﺑ تﺪﺷ ﺮﻈﻧ ﯿ
رﺎﻤ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ ر ﯾ ﻪﺸ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ، 5
ﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﯽ
دﻮﺑ راد .
ا رد ﯾ ﻦ ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺑ تﺪﺷ رد ﺖﺸﮐ عﻮﻧ ﯿ
رﺎﻤ ي
ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ ر ﯾ ﻪﺸ ﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﯽ
راد لوﺪﺟ) ﺖﺷاﺪﻧ ي 1
(،
ﻣ رد ﺎﻣا ﯿ ناﺰ ز ﺮﯿﺛﺄﺗ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯾ
دﺎ ي .ﺖﺷاد ﯾ ﮑ ﯽ ﻻد زا ﯾ ﻞ
اﯾ ﻦ ﮑﺸﺗ ﻪﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﯿ
ﻞ ر ﯾ ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﻪﺑﺎﻧ ﻣﺮﺑ ﺎﺟ ﯽ رد .ددﺮﮔ
ﺗﺮﮐ ﺖﺸﮐ ﯽ
ر ﯾ ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﻪﺑﺎﻧ ﮑﺸﺗ ﺎﺟ ﯿ ﻞ رد ﺎﻣا ﺪﺸﻧ
ﺗﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي ﻮﺟ ﺖﺸﮐ ي
ر ﻪﺘﺸﭘ و ﯾ
ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﻪﺑﺎﻧ ﻪﺑ ﺎﺟ
ﻧاواﺮﻓ ﯽ ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ ﺷ ﺪ . ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ ﻦﯾا
Snapp et al.
) ﺪﻨﺘﺷاد رﺎﻬﻇا ﻪﮐ (2003
ﻪﺸﯾر راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﯽﺒﻧﺎﺟ يﺎﻫ
ﻪﺸﯾر ﯽﻣﻮﯾرازﻮﻓ ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺑ ﻞﻤﺤﺗ ناﺰﯿﻣ ﯽﻨﻌﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ راد
ي دراد ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ، .
رد
ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺖﯿﻤﻫا ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﻪﺸﯾر
ﻪﺑﺎﻧ يﺎﻫ رد ﺎﺟ
،ﺖﺳا يرﺎﻤﯿﺑ رﺎﺸﻓ ﺖﺤﺗ هﺎﯿﮔ ﻪﮐ ﯽﻄﯾاﺮﺷ هﺪﺷ ﺪﯿﮐﺄﺗ
ﺖﺳا .
لوﺪﺟ
1.
ﺑ تﺪﺷ ﺐﮐﺮﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﯿ
رﺎﻤ ،ي اﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ي
ﺑﻮﻟ مﺎﻗرا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯿﺎ
لﺎﺳ رد ﺰﻣﺮﻗ ﺎﻫ
ي 1395 و 1396 رد
ﻤﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯿ ﻦ
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺟرد
يدازآ ) تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
(M.S.
تﺪﺷ
يرﺎﻤﯿﺑ نزو
ﻪﻧادﺪﺻ فﻼﻏ داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد دﺮﮑﻠﻤﻋ
ﻪﻧاد
لﺎﺳ
** 1 562 /
* 22 351 /
** 33 22 /
** 736 448
** /7 077 / 20959 8845667 ns
راﺮﮑﺗ
× لﺎﺳ 4
89 /0 ns 422
/9 ns 619
/ 51 ns 281
/0 ns 1/
1164 ns 1756055 ns
ﺖﺷﺎﮐ شور
3 211
/0 ns 76**
/ 26 673
/ 22 ns 864
/1 759 **
/ 1086 ns 10813956*
لﺎﺳ × ﺖﺷﺎﮐ شور
3 792
/0 ns 004**
/ 24 030
/ 63 ns 308
/0 ns 517
/ 1401 n.s 11303234*
ﺎﻄﺧ 12
331 /0 736 /3 126
/ 21 285
/0 008
/ 535 1921018
ﻢﻗر
** 1 062
** /3 86 / 1674 44
/ 2894 ns 606**
** /2 502 / 64274 103378056**
لﺎﺳ × ﻢﻗر 1
08 /0 ns 967
/3 ns 001
/ 226 ns 100
/0 ns 687**
/
** 7106 42782500
ﺖﺷﺎﮐ شور ×
ﻢﻗر
* 3 405 /0 107 /3 026 ns
/8 ns 246
/0 ns 346
/ 581 ns 6539785**
لﺎﺳ × ﺖﺷﺎﮐ شور ×
ﻢﻗر 3 129
/0 ns 579**
/ 16 666
/3 ns 201
/0 ns 754
/ 233 ns 3682007**
ﻢﮐاﺮﺗ
* 2 528 /0 96
/3 ns 075**
/ 238 168
/0 ns 839**
/
** 3432 6322294
لﺎﺳ × ﻢﮐاﺮﺗ
* 2 443 /0 275 /2 ns 344
/8 ns 219
/0 ns 702
/ 67 ns 8540482**
ﺖﺷﺎﮐ شور ×
ﻢﮐاﺮﺗ 6
110 /0 ns 385
/0 ns 253
/ 30 ns 183
/0 ns 579
/ 340 ns 2085431*
لﺎﺳ × ﺖﺷﺎﮐ شور ×
ﻢﮐاﺮﺗ 6 080
/0 ns 578
/3 ns 660
/9 ns 132
/0 ns 687
/ 125 ns 760369ns
ﻢﻗر × ﻢﮐاﺮﺗ 2
250 /0 ns 463
/6 ns 217
/ 42 ns 070
/0 ns 624*
/
* 1223 2389147
لﺎﺳ × ﻢﻗر × ﻢﮐاﺮﺗ 2
108 /0 ns 926
/1 ns 397
/7 ns 108
/0 ns 705
/ 78 ns 2565196*
ﺖﺷﺎﮐ شور ×
ﻢﻗر × ﻢﮐاﺮﺗ 6 350
/0 ns 220
/3 ns 569
/3 ns 262
/0 ns 387
/ 179 ns 1680932ns
لﺎﺳ × شور × ﻢﻗر × ﻢﮐاﺮﺗ 6 086
/0 ns 360
/3 ns 749
/ 12 ns 099
/0 ns 638
/ 165 ns 401980ns
ﺎﻄﺧ 80
135 /0 400 /3 482
/ 14 235
/0 826
/ 272 104 / 772515
ﻞﮐ 143
- -
- -
- -
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺐﯾﺮﺿ (%)
-
32 / 11 69
/5 70
/ 29 47
/ 15 58
/ 30 48
/ 19
،ns
* و :**
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا دﻮﺒﻧ ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا و راد
.ﺪﺻرد ﮏﯾ و ﺞﻨﭘ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد
نآ ﺎﻫ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎﯾرد ﻪﺸﯾر
ﻪﺑﺎﻧ يﺎﻫ و يﻮﺟ ﺖﺸﮐ رد ﺎﺟ
ﺶﯿﺑ ﻪﺘﺸﭘ ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺮﺗ
ﺷ و دﻮﺷ تﺪ ﻪﺸﯾر ﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘ يرﺎﻤﯿﺑ
ﻦﯾا رد عﻮﻧ ا .ﺖﺳا ﯽﺗﺮﮐ ﺖﺸﮐ زا ﺮﺘﻤﮐ ﺖﺸﮐ ﯾ
نﺎﺸ ﻢﻫ ﻦﯿﻨﭼ
ﺑﯿ نﺎ رد ﻪﺘﺸﭘ و يﻮﺟ ﺖﺸﮐ رد دﺮﮑﻠﻤﻋ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ
،ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ 40
ﻟا ﯽ 90 ﺶﯿﺑ ﺪﺻرد ﯽﺗﺮﮐ ﺖﺸﮐ زا ﺮﺗ
دﻮﺑ . ﺑ رد ﯿ ﻦ شور ﺎﻫ ي ﻮﺟ ﺖﺸﮐ ي
ﻪﺘﺸﭘ و ﻞﮑﺷ) 1 ﺗ ( ﯿ رﺎﻤ
ﯾ ﮏ رﺎﺑ كﺎﺧ ﻢﮐ ﯽﻫد ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺑ تﺪﺷ ﯿ رﺎﻤ ي .داد نﺎﺸﻧ ار ﯾ
ﮏ رﺎﺑ
كﺎﺧ گﺮﺑ ﻪﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﯽﻫد ﻪﺗﻮﺑ مﻮﺳ ﻪﭼ
ﺎﻫ ي ﺑﻮﻟ ﯿﺎ ﺚﻋﺎﺑ ﺰﻓا
اﯾ ﺶ رد كﺎﺧ ﻢﺠﺣ فاﺮﻃا
ﺑﻮﻟ ﻪﻗﻮﻃ ﯿﺎ دﺮﮔ ﯾﺪ اﺮﺷ و ﯾ ﻂ ار
اﺮﺑ ي ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ ر ﯾ ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﻪﺑﺎﻧ ﻮﺟ ﺖﺸﮐ رد .دﺮﮐ ﻢﻫاﺮﻓ ﺎﺟ ي
و
كﺎﺧ رﺎﺑ ود ﺎﺑ ﻪﺘﺸﭘ ﺑ تﺪﺷ رﺎﻈﺘﻧا فﻼﺧ ﺮﺑ ﯽﻫد
ﯿ رﺎﻤ ي
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ ﺳرﺮﺑ . ﯽ ﻪﺗﻮﺑ كﺎﺧ زا ﺪﻌﺑ ﺎﻫ ﻗ ﻪﮐ مود ﯽﻫد
ﺒ زا ﻞ
ﻞﮔ ﻫد ﯽ ﺑﻮﻟ ﯿﺎ ) (R6
ورﺎﻓ دورو ﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ دﻮﺑ ﺋ
نورد ﺮ
تﺮﮐ ﺎﻫ ي ﺎﻣزآ ﯾ ﺸ ﯽ
، جﺎﺗ شﻮﭘ ر و ﯾ ﻪﺸ ﺑﻮﻟ ﯿﺎ ﻟد ﻪﺑ ﯿ ﻞ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
ﻢﺠﺣ
، ﻤﺧز ﯽ ﺪﺷ ﺪﯾد ترﺎﺴﺧ و ه ﺘﻧ ﻪﮐ
ﯿ ﻪﺠ اﺰﻓا نآ ﯾ ﺶ
ﺑ تﺪﺷ ﯿ رﺎﻤ ي ﺳﻮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ ر ﯾ ﻪﺸ .دﻮﺑ
ﻪﺸﯾ رﯽﮔﺪﯿﺳﻮﭘيرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﺮﻈﻧ زا ﺰﻣﺮﻗ ﯿﺎﺑﻮﻟمﺎﻗرا و ﺖﺷﺎﮐ شور ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا .1 ﻞﮑﺷ
3 . 2 . نزو ﻪﻧادﺪﺻ
شور ﻦﯿﺑ فﻼﺘﺧا ﺎﻫ
ي و ﺖﺷﺎﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا
ﺑﻮﻟ ﯿﺎ ﺰﻣﺮﻗ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ،ﻪﻧادﺪﺻ نزو ﺮﻈﻧ زا ﮏﯾ
ﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﯽ
راد
دﻮﺑ . ﺑ ﺎﻣا ﯿ ﻦ ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﻫ ي لﺎﻤﻋا ﻪﺗﻮﺑ ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ هﺪﺷ
راد ي
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺸﻧ شور .
ﻮﺟ ﺖﺷﺎﮐ ي
ﻪﺘﺸﭘ و ا ي ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ
ﯾ ﮏ كﺎﺧ رﺎﺑ ﺎﭘ ﯽﻫد
ي ﻣ ﺎﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﯿ
ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 66 / 33 ،مﺮﮔ
ﺶﯿﺑ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺑ توﺎﻔﺗ و ﺖﺷاد ار ﻪﻧادﺪﺻ نزو راﺪﻘﻣ ﯿ
ﻦ ﺎﺳ ﯾﺮ
شور ﺎﻫ ي رﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا رﻮﮐﺬﻣ ﺖﻔﺻ ﺮﻈﻧ زا ﺖﺷﺎﮐ ي
ﻨﻌﻣ ﯽ دﻮﺒﻧ راد ﻢﻫ . ﺰﻣﺮﻗ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﻦﯿﻨﭼ ﻖﻓا ﻢﻗر
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ
83 / 35 ﺒﺴﻧ ﻪﻧادﺪﺻ نزو ﺮﻈﻧ زا ،مﺮﮔ ﻪﺑ ﺖ
تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر ﺎﺑ
ﻣﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 01 / 29 دﻮﺑ ﺮﺗﺮﺑ ،مﺮﮔ لوﺪﺟ)
2 .(
رد ﺑﯿ ﻦ
ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﻧ هﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﻪﺗﻮﺑ ﯿﺰ
ﺶﯿﺑ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺎﺑ ﻪﻧادﺪﺻ نزو
ﻣﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 69 / 32 ﻢﮐاﺮﺗ زا ،مﺮﮔ 40
ﻞﺻﺎﺣ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
دﺮﮔ ﯾﺪ . نﺎﻤﻫ ﺎﻣا ﺮﮐذ ﻪﮐ رﻮﻃ
،ﺪﺷ اﯾ ﻦ فﻼﺘﺧا ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻫ
رﺎﻣآ ي ﻨﻌﻣ ﯽ دﻮﺒﻧ راد .
Ghadiri
) (2012
ﺦﯾرﺎﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﯽﺳرﺮﺑ رد
ﻦﯾﻻ ﻪﻧادﺪﺻ نزو ﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﮐاﺮﺗ و ﺖﺷﺎﮐ ﺎﯿﺑﻮﻟ ﺶﺨﺑﺪﯿﻣا يﺎﻫ
ﻢﮐاﺮﺗ ،ﺖﺷﺎﮐ ﺦﯾرﺎﺗ فﻼﺧﺮﺑ ﻪﮐ دﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﯽﺘﯿﭼ ﻪﺗﻮﺑ يﺎﻫ
لﺎﻤﻋا ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺴﻧاﻮﺘﻧ هﺪﺷ ﻦﯾﻻ ﻪﻧادﺪﺻ نزو ﺮﺑ يراد
يﺎﻫ
ﻦﯾا ﺎﺑ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نﻮﻣزآ درﻮﻣ ﺶﯿﺑ لﺎﺣ
ﻦﯾا راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ ار ﺖﻔﺻ 1/
45 ﻢﮐاﺮﺗ زا ،مﺮﮔ 45
ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ ﺶﯿﺑ ﻪﻧادﺪﺻ نزو ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ نﺎﯿﺑ نﺎﺸﯾا .ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ
ﺮﺗ
ﯽﮔﮋﯾو ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻢﮐ و ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﻢﻗر ﺮﻫ ﯽﮑﯿﺘﻧژ يﺎﻫ
ﺮﺗ
لﺎﻤﻋا ﯽﻋارز يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻊﺑﺎﺗ ﯽﻣ هﺪﺷ
.ﺪﺷﺎﺑ
3 . 3 . ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ
ﺗ ﺑ توﺎﻔ ﯿ ﻦ يﺎﯿﺑﻮﻟ مﺎﻗرا ﻢﮐاﺮﺗ و نﻮﻣزآ درﻮﻣ
ﺎﻫ ي ﺗﻮﺑ ﻪ
لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﮏﯾ
ﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﯽ
دﻮﺑ راد
، ﻟو ﯽ اﯾ ﻦ ﺑ فﻼﺘﺧا ﯿ
ﻦ شور ﺎﻫ ي
ﻨﻌﻣ هﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﺖﺷﺎﮐ ﯽ
دﻮﺒﻧ راد لوﺪﺟ)
1 .(
ﺶﯿﺑ ﺮﺗ ﯾ ﻦ
ﺑ رد ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﯿ
ﻦ مﺎﻗرا زا ، تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر ﺎﺑ
ﻣﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 29 / 17 دﺮﮔ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ رد فﻼﻏ ﯾﺪ
راﺪﻘﻣ ﻪﮐ
ﺮﺑاﺮﺑ ود دوﺪﺣ رد نآ ﻖﻓا ﻢﻗر
.دﻮﺑ
ﻢﻫ ﻢﮐاﺮﺗ ﻦﯿﻨﭼ 20
ﻣ ﺎﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ ﯿ
ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 38 / 15
ﺶﯿﺑ ،ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ رد فﻼﻏ ﺮﺗ
ﯾ ﻦ ا راﺪﻘﻣ ﯾ ﻦ د ار ﺖﻔﺻ ﺖﺷا
و
ﺑ فﻼﺘﺧا ﯿ
ﻦ ﺎﺳ ﯾﺮ ﻢﮐاﺮﺗ ﺎﻫ ي رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا ﻪﺗﻮﺑ
رﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ،ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ ي
ﻨﻌﻣ ﯽ .دﻮﺒﻧ راد ﺑ رد
ﯿ ﻦ شور ﺎﻫ ي
ﻤﻋا ﺖﺷﺎﮐ لﺎ
ﻧ هﺪﺷ ﯿﺰ ﻮﺟ ﺖﺷﺎﮐ شور ي
ﻪﺘﺸﭘ و ا ي ﺎﺑ ﯾ ﮏ
كﺎﺧ رﺎﺑ ﺎﭘ ﯽﻫد ي ﻣ ﺎﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ 57 / 13 ﺮﻫ رد فﻼﻏ
ﺑ فﻼﺘﺧا ﺎﻣا ،دﻮﺑ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺗﻮﺑ ﯿ
ﻦ شور ﺎﻫ ي ﺮﻈﻧ زا ﺖﺷﺎﮐ
اﯾ ﻦ ﻨﻌﻣ ﺖﻔﺻ ﯽ
دﻮﺒﻧ راد .
2.8 2.9 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
ﯽﺗﺮﮐ ﯽﻫﺪﮐﺎﺧ نوﺪﺑ ﯽﻫﺪﮐﺎﺧ رﺎﺒﮑﯾ ﯽﻫﺪﮐﺎﺧ رﺎﺑود
ab
a
ab
a
ab
bc
c
bc
يرﺎﻤﯿﺑ تﺪﺷ ﻖﻓا ﻢﻗر
تﻮﻗﺎﯾ ﻢﻗر
3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 3 2,9 2,8
