ﯽﺎﮔرزﺎﺑ ﺪ
ﺪﻜﺸﻧاد ة ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
رود ة 8 رﺎﻤﺷ ، ة 4
نﺎﺘﺴﻣز 1395
ﺻ ﺺ . 860 - 833
ﺶﻴﭘ ﻚﻴﻨﻜﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻲﻜﻧﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﻨﻴﺑ
ﻪﺘﺳد هداد ﻲﻫوﺮﮔ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ
GMDH) (
ﻲﺒﺼﻋ ﺔﻜﺒﺷ رد
يﺮﻠﻧﺎﺧ ﺮﻴﻣا
،1
يراﺮﺣا يﺪﻬﻣ رﻮﭘﺮﻴﻣ ﻪﻴﻤﺳ ،2
3
هﺪﻴﻜﭼ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻘﻧ هزوﺮﻣا: راﺰﺑا ناﻮﻨﻋ
يدﺮﺒﻫار نﺎﻣزﺎـﺳ ﺔﻌﺳﻮﺗ رد يﺎـﻫ
ﻲﺘﺑﺎـﻗر ﻊﻳﺎﻨﺻ رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يراﺪﻬﮕﻧ و بﺬﺟ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ و يﺪﻴﻟﻮﺗ
،
ﺖـﺳا ﺮﻳﺬـﭘﺎﻧرﺎﻜﻧا .
شزرا ،ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺘﺳد و يراﺬﮔ
ﻲـﺷزرا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺔﻨﻴﻬﺑ ﺺﻴﺼﺨﺗ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻪﻏﺪﻏد زا ،ﺪﻧراد ﺎﻫ
يﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةزﻮﺣ ِﻲﻠﺻا يﺎﻫ ﺖـﺳا
. ﻦـﻳا رد
ﻜﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﺔ
ﻲﺒﺼﻋ ﺶﻴﭘ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑGMDH
نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ شزرا ﻲﻨﻴﺑ
،
ﻪﺑ ﻪـﺘﺧادﺮﭘ يراﺪـﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺶﻘﻧ ﻖﻘﺤﺗ رد يﺪﻴﻠﻛ يراﺰﺑا ناﻮﻨﻋ
ﺖﺳا هﺪﺷ . رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ
، ﺖﻴﻌﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲﻟﺎﻣ و 5000 يﺮﺘﺸﻣ ﺪﻧزرا ﻲﻘﻴﻘﺣ ة
ﻲﻜﻳ
زا ﻚﻧﺎﺑ يﺎﻫ زا ﺶﻴـﺑ يدﻮﺟﻮﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ طﺮﺷ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﻲﺻﻮﺼﺧ 500
ﻞﻗاﺪـﺣ رد لﺎـﻳر نﻮـﻴﻠﻴﻣ
بﺎﺴﺣ زا ﻲﻜﻳ ،ﺎﻫ
ﺪﺷ ﻪﻜﺒﺷ دراو .
ﺞﻳﺎﺘﻧ داد نﺎﺸﻧ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ شور ﻦﻳا ﻲﻣ ناﻮﺗ يﻻﺎـﺑ ﺖﻗد ﺎﺑ 90
ﺪﺻرد ﺶﻴﭘ ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا شور ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ دﺮﻛ ﻲﻨﻴﺑ
يﺎﻫ فرﺎﻌﺘﻣ يرﺎﻣآ
، ﺖـﻗد
يﺮﺘﺸﻴﺑ دراد . زا ﺲﭘ ﻪﻜﺒﺷ ،ﻒﻋﺎﻀﻣ و ﺮﺛﺆﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ فﺬﺣ ﻦـﻳا رد ﻪـﻛ ﺪـﺷ ﺶﻳﺎﻣزآ ﺮﮕﻳد رﺎﺑ
ﺰﻴﻧ ﺖﻟﺎﺣ ﺶﻴﭘ ﺖﻗد ﺎﺑ ﻲﻨﻴﺑ زا ﺶﻴﺑ
85 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
ﺶﻴﭘ ،يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﺒﺼﻋ ﺔﻜﺒﺷ ،ﻲﻨﻴﺑ
ﺎـﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،GMDH
يﺮﺘﺸﻣ .
1 . ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
،MBA
ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد
2 . ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲﺋﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﻪﻣﻼﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻪﻴﻟﺎﻣ و رازﺎﺑ ،زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ دﺎﺼﺘﻗا يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد
3 . ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ هﺎﮕﺸﻧاد ،MBA
زﺮﺒﻟا ﺮﻬﻣ ، ،ناﺮﻬﺗ ناﺮﻳا رﺎﺗ ﻳ ﺦ رد ﻳ ﺖﻓﺎ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 17 / 09 / 1394
رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺬﭘ ﻳ شﺮ ﺎﻬﻧ ﻲﻳ ﻪﻟﺎﻘﻣ : 12 / 05 / 1395
ﻮﻧ ﻳ ﺪﻨﺴ ة لﻮﺌﺴﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ : يﺮﻠﻧﺎﺧ ﺮﻴﻣا
E-mail: khanlari@ut.ac.ir
ﻪﻣﺪﻘﻣ نﺎﻣزﺎﺳ هزوﺮﻣا ﻪﭽﻧآ ﺖـﻳﺰﻣ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻒﺸﻛ ،ﺖﺳا هدﺮﻛ لﻮﻐﺸﻣ دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺎﻫ
ﺖﺳا نﺎﺒﻴﻗر زا ﺖﻘﺒﺳ يﻮﮔ ندﻮﺑر و ﻲﺘﺑﺎﻗر .
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ياﺮـﺑ يﺪﻴﻠﻛ ﻞﺋﺎﺴﻣ زا ﻲﻜﻳ ﺪﻫد
نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ و يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ يﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ ِﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ،ﺎﻫ
يﺮﺘﺸﻣ ﻆﻔﺣ و هﻮﻘﻟﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﺳا ﻲﻠﻌﻓ يﺎﻫ
.
يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
CRM)
1(
ﻪـﺑ ياﺮـﺑ يﺪـﻣآرﺎﻛ راﺰﺑا ﺖـﺳد
ﺶﻳاﺰـﻓا و يراﺪـﻬﮕﻧ ،ندروآ
ﻪﺑ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻊﻳﺎﻨﺻ رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﻤﺘﻳﺎﺿر ﻲﻣ رﺎﻤﺷ
و دور
ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ةﺪـﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد ﻲﻳﺎﻫﺪـﻨﻳاﺮﻓ زا يا
ﻲﻣ ردﺎﻗ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﻛ ﺖﺳا يﮋﺗاﺮﺘﺳا دزﺎﺳ
ﺐﺴﻛ يﺎﻫ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻂﺑاور دﺎﺠﻳا ﺖﻬﺟ رد ار دﻮﺧ رﺎﻛو
ﺪﻧﺎـﺳﺮﺑ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻪـﺑ ار يﺮﺘـﺸﻣ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷدﺎﺠﻳا شزرا و ﺪﻨﻛ ﻢﻴﻈﻨﺗ صﺎﺧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ روآدﻮﺳ و ) شﺎﻔﻛ ،هداﺰﻴﻠﻋ و ﻲﻠﻛﻮﺗ ،رﻮﭘ 1391
(.
ﻦﻳا رد
،ﻪﻄﺑار ﺶﻴﭘ ﺒﺳﺎﺤﻣ و ﻲﻨﻴﺑ ﺔ
شزرا ﺮﻤﻋ لﻮﻃ يﺮﺘﺸﻣ
CLV)
2( حﻼﺳ ﻲﻋﻮﻧ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ و ﻚﻳﮋﺗاﺮﺘﺳا
ﺶﻳاﺰﻓا و يروآدﻮﺳ ﺺﻴﺨﺸﺗ
ﻲﻧﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ
يروآدﻮﺳ ﺮﺘﺸﻴﺑ
ﻪﺑ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻢﻬﻣ زا و دور ﺶﺨﺑ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ ﻦﻳﺮﺗ
هدﺎﻔﺘـﺳا رازﺎـﺑ يﺪﻨﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) ،مدﺎﺧ و يراﺮﺣا ،ﺮﻬﻣداﺮﻬﺑ ،ﻲﻨﻴﻌﻣ 1391
(.
هدﺮﺘـﺴﮔ رازﺎـﺑ رد ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ يا
داﺪـﻌﺗ ﻪـﻛ
ﻲـﻤﻧ ﻲﻧﺎﻣزﺎﺳ ﭻﻴﻫ ،ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ و عﻮﻨﺘﻣ رﺎﻴﺴﺑ نﺎﻧآ يﺎﻫزﺎﻴﻧ و دﺎﻳز نآ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
ﺪـﻬﻋ زا ﺪـﻧاﻮﺗ ة
ﺪﻳآﺮﺑ رازﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ مﺎﻤﺗ ﻪﺑ تﺎﻣﺪﺧ .
ﻲﻤﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ـﻤﻫ ياﺮﺑ ناﻮﺗ
ﺔ
ﻮﻴـﺷ زا ناراﺪـﻳﺮﺧ ة
ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ
ﺪﺣاو ي
،دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ور ﻦﻳا زا
ﺶﺨﺑ و ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺎﺑ ﻖﻴﻗد يﺪﻨﺑ
رازﺎـﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ياﺮﺑ راز
ﻪﺑ يروﺮﺿ يﺮﻣا ،فﺪﻫ ﻲﻣ رﺎﻤﺷ
دور . ﻮﺗرﺎﭘ نﻮﻧﺎﻗ ﻖﺒﻃ )
20 / 80 ( ، 80 نﺎﻣزﺎﺳ دﻮﺳ ﺪﺻرد ار ﺎـﻫ
20
ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زا ﺪﺻرد ﻲﻣ دﻮﺟو
ﺪﻧروآ ) يﺮﻐﺻا ،ﻲﻧﺎﻀﻣر و هداز 1384
.(
ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻌﺳ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻛ
ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ ﺶﻴﭘ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣCLV
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ و ﻲﻨﻴﺑ ﺪﻧﻮﺷ
ﺷ ﺎـﺑ و ﻪـﻛ ﻲﻧﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨ
ﻲﻣ ﻖﻠﺧ نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ار شزرا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﻨﻨﻛ
، ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻆﻔﺣ يﺰـﻳر
دﻮـﺷ . زا ﺶﻴـﺑ ﻪـﭽﻧآ
ﻲﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻤﻫا ﺮﺑ ﺶﻴﭘ ﻲﻣ نﺎﻳﺎﻤﻧ ار نآ موﺰﻟ و ﻲﮔدﺮﺘﺴﮔ و ﺪﻳاﺰﻓا
ﺪﻨﻳآ ،ﺪﻨﻛ ة ﺐـﺴﻛ رﺎـﻛو
ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ .
نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳا ﻲﻬﻳﺪﺑ زا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
» ﻪﻄﺑار ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ ﺪﻨﻣ
3« هﺮﻬﺑ هدﺮﺑ ﻢﻬـﺳ هﺪﻨﻳآ رد ،ﺪﻧا
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ،دﻮﺧ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﺑ و دﺮﻛ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺐﺴﻛ رازﺎﺑ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ ار ﺎﻬﻧآ ﺔﻨﻴﻬﺑ ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺖﺳد ﺪﻧروآ ) زﺮﭙﭘ
، زﺮﺟار
،فرود و 1999 ( .
يﺮﺘﺸﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻫ شزرا ﺪﻳﺎﺑ ،ﺪﻧراد نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ يروآدﻮﺳ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا ﻪﻛ يدﻮﺳ سﺎﺳا ﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا و دﻮ
ﻪـﺒﺗر نﺎﻣزﺎﺳ رد ،ﺪﻧا يﺪـﻨﺑ
ﺪﻧﻮﺷ . ﻲﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا رد و يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ ﺎﺗ ﺪﺷﺎﺑ نﺎﻣزﺎﺳ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻳوﺪﺗ ياﺮﺑ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Customer Relationship Management 2. Customer Lifetime Value
3.Relationship Marketing
ﺪـﺳﺮﺑ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻪـﺑ نآ يروآدﻮـﺳ ﻲﻧﺎـﻣز ةزﺎـﺑ ،ﻪﺠﻴﺘﻧ )
،گﺮـﺒﻨﻳﺮﮔ 2002
.(
و ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﻪﺑCLV
نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ ﻚﻤﻛ ﺎﻫ دﻮـﺳ ﻪـﻛ ﻲﻧﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يور ار دﻮـﺧ ﻊﺑﺎـﻨﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ
ﻪﺑ ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻣ دﻮﺟو
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،ﺪﻧروآ ﺪﻨﻛ يراﺬﮔ
. ﻪﺑ ار دﻮﺧ ﻊﺑﺎﻨﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ
يﺮﺘﺸﻣ دﺮﻜﻳور ﻪﺑ و هداد ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻮﺤﻧ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻚﻳدﺰﻧ يرﻮﺤﻣ
) ،جﺮﺟ و رﺎﻣﻮﻛ 2007
(
ﻪﺑ رد نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﭼﺮﻫ هداد ﻞﻴﻠﺤﺗ و يﺮﻴﮔرﺎﻛ
يﻮﻗ دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا و ﺎﻫ
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺪـﻨﻛ ﻞـﻤﻋ ﺮﺗ ،يﺰـﻳر
ﻲﻫددﻮﺳ و ﺪﻣآرد ﺶﻳاﺰﻓا و ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ يﺮﺘﺸﻴﺑ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ .
ﻪﺑ يراﺪﻜﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ ﻢﻬﻣ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ
ﺶـﺨﺑ ﻦﻳﺮﺗﺮﻴﮔاﺮﻓ و ﻦﻳﺮﺗ يﺎـﻫدﺎﻬﻧ و ﻲﺗﺎﻣﺪـﺧ يﺎـﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ،يدﺎﺼﺘﻗا ﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
ناﺮﻳﺪـﻣ و دراد يدﺎـﻳز ﺖﻴﻤﻫا نآ رد يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ط
هﮋﻳو ﻪﺟﻮﺗ ﺖﻌﻨﺻ ﻦﻳا ﻲﻣ نﺎﺸﻧ نآ ﻪﺑ يا
ﺪﻨﻫد . ﻚﻧﺎﺑ هزوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﻫ
رﻮﻈﻨﻣ ﻪﻨﻴﻬﺑ يزﺎـﺳ ﻪـﻨﻳﺰﻫ يﺎـﻫ
ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ و ﻪﻨﻴﺸﻴﺑ ندﺮﻛ ﻪﺑ ،هدزﺎﺑ و ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺮﺑ ﺰﻛﺮﻤﺗ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺔﻨﻴﻬﺑ ﺺﻴﺼﺨﺗ ياﺮﺑ يرﺎﻜﻫار لﺎﺒﻧد
ﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زا ﻪﺘﺳد نآ ﺪﻧراد ﻚﻧﺎﺑ ياﺮﺑ يدﺎﻳز روآدﻮﺳ ي
) ﻲـﻨﻴﻌﻣ نارﺎـﻜﻤﻫ و
،
1391 .(
شﻼﺗ ،ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﻦﻤﺿ ﺰﻴﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ دراد
هﺮﻬﺑ ﺎﺑ ﻪﻜﺒﺷ زا يﺪﻨﻣ يﺎـﻫ
ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ يرﺎﻜﻫار ،ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲﺒﺼﻋ ناﻮﺘﺑ نآ ﺔﻳﺎﭘ ﺮﺑ ﺎﺗ ﺪﻫد ﻪﺋارا يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﻨﻴﺑ
هداد زا نﺎﻣزﺎﺳ و ﻚﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﻪﺑﺎـﺸﻣ يﺎﻫ
، ،يﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا دﻮـﺒﻬﺑ ﺖـﻬﺟ رد
شزرا ﻪﺘﺳد و يراﺬﮔ ﻛ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﻣزﺎﺳ يروآدﻮﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
ﻨ ﺪ . ور ﻦـﻳا زا
ﻪﺼﺨﺸﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﻴﻌﻤﺟ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ
ﻚـﻧﺎﺑ زا ﻲـﻜﻳ ﻲﻘﻴﻘﺣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ رﻮﻬـﺸﻣ يﺎـﻫ
ﺶﻴﭘ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑ ،ناﺮﻳا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﻨﻴﺑ
ـﻣ ﻲ دزادﺮـﭘ ﻲﺒـﺼﻋ ﺔﻜﺒـﺷ ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ و
ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ ار
ﻲﺑﺎﻳزرا صﻮﺼﺧ ﻦﻳا رد ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ . ياﺮـﺑ يرﺎـﻜﻫار ﺔـﺋارا ،ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦـﻳا ﻲﻠـﺻا فﺪﻫ
ﺶﻴﭘ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺼﺨﺸﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﻨﻴﺑ
و ﺎﻬﻧآ ﻲﺸﻨﻛاﺮﺗ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ
ﺖﻴﻌﻤﺟ و ﻲﻟﺎﻣ تﺎﺼﺨﺸﻣ نﺎﻴﻣ ﻂﺑاور ﻒﺸﻛ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﺎﺑ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﺮـﺑ ﺎﻬﻧآ ﺮﻴﺛﺄﺗ و
ﺖﺳا فﺪﻫ ﻊﺑﺎﺗ .
ﻪﺑ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ياﺮﺑ
ﺶﻴـﭘ و ﻲﻫﺪﻧﺎﻣزﺎـﺳدﻮﺧ ﺖﻴـﺻﺎﺧ ﻞـﻴﻟد رﺎـﺘﻓر ﻖـﻴﻗد ﻲـﻨﻴﺑ
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺪﻴﭽﻴﭘ يﺎﻫ ة
ﻲﺒﺼﻋ ﺔﻜﺒﺷ زا ،ﻲﻄﺧﺮﻴﻏ
1GMDH
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﻨﻴﺸﻴﭘ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﻈﻧ
يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
لﺎﺳ رد ﻚﻳ زا يﺮﺘﺸﻣ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺖﻴﻤﻫا ﺎﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ ترﻮﺻ تﻻﻮﺤﺗ و ﻮﺳ
ـﻨﻴﻣز رد ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺔ
يروﺎـﻨﻓ
ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا تﺎﻋﻼﻃا
، ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﻮﭼ ﻲﻤﻴﻫﺎﻔﻣ ﺶﻳاﺪﻴﭘ ﺪﻫﺎﺷ دﺮﻜﻳور ناﻮﻨﻋ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Group Model of Data Handling
ﺐﺴﻛ زا ﻲﻤﻬﻣ هدﻮﺑ رﺎﻛو
ﻢﻳا . و تﻻﻮـﺼﺤﻣ يﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻫ ﻪـﻛ دراد ﺖﻟﻻد ﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ ﻦﻳا
ﻲﻣ ار ﻲﺻﺎﺧ تﺎﻣﺪﺧ ﺪﺒﻠﻃ
، ﻪﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ،هﻮﺒﻧا ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺖﺳا ﺮﺘﻬﺑ ور ﻦﻳا زا ﻪﺑ دﺮﻓ ترﻮﺻ
ﺪﻧﻮﺷ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ دﺮﻓ )
ﺮﮔ
،گﺮﺒﻨﻳ 2002 ( . يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﻋﻮﻧ
ﺖـﺳا ﺪﻳﺪﺟ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ راﺰﺑا
ﻪﺑ ﺎﺑ ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ ﺖﻛﺮﺷ طﺎﺒﺗرا ﻪﻛ ﻪـﺑ تﺎﻋﻼﻃا يروﺎﻨﻓ يﺮﻴﮔرﺎﻛ
زور )
هداد ﻞـﻴﻠﺤﺗ ﺪـﻨﻧﺎﻣ يﺎـﻫ
هداد ،ﻂﺧﺮﺑ يوﺎﻛ
هداد هﺎﮕﻳﺎﭘ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و (
ﻲﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺪﻨﻛ
. ﺶﻳاﺰﻓا يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ فﺪﻫ
ﻪﻧ و ﺖﺳا يﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو و ﺖﻳﺎﺿر ﻲﺘﺑﺎﻗر ﺖﻳﺰﻣ ﺎﻬﻨﺗ
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ ،دﻮـﺷ
ﺗروﺮـﺿ ﻪـﻜﻠﺑ ﻲ
ياﺮـﺑ
نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﺳا ) اد ﭻﻳ ، 2002 (.
ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا يﺮﺘﺸﻣ ردﺎﻗ ار نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻣ
ﺶﻧاد زا ﺎﺗ دزﺎﺳ يﺮﺘﺸﻣ
ياﺮﺑ
،ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺎـﻳ
ﺪﻳﺪﺠﺗ و تﺎﻣﺪﺧ هدﺎﻔﺘﺳا يﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ تﻻﻮﺼﺤﻣ
ﺪﻨﻛ ياﺮـﺑ ﻞـﺻﺎﺣ ﻲﻳﺎـﻬﻧ دﻮـﺳ ﺮﻴـﺴﻣ ﻦﻳا زا و
ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا ار نﺎﻣزﺎﺳ )
ﻦﻳزﺮﺑ ،مﺪﻘﻣ عراز و ناﻮﺧا ،رﻮﭘ 1389
.(
ﻊﻗاو رد يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ
يرﺎﻳ هﺪﻨﻫد يا يروآدﻮـﺳ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﺘﻬﺑ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻬﺟ رد يﺮﺘـﺸﻴﺑ
ﺪـﻧراد . تﺎﻣاﺪـﻗا
ﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖ رد
ﻌـﺳﻮﺗ و يﺮﺘـﺸﻣ ﻆﻔﺣ ،يﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ ،يﺮﺘﺸﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺪﻌﺑ رﺎﻬﭼ ﺔ
مﺎﺠﻧا يﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣ
ﻦﻳا ﻪﻛ دﻮﺷ ﺪﻌﺑ رﺎﻬﭼ
ﻪﺑ ياﺮﺑCRM
ﺖﺳد يﺮﺘﺸﻣ زا ﻖﻴﻗد ﺶﻨﻴﺑ ندروآ
، رﺎﻴﺴﺑ
ﻲﺗﺎﻴﺣ و ﻢﻬﻣ ﺖﺳا
) اﻧ ﮕ ﺎ ي ، ﻮﻳژ ،وﺎﭼ و 2009 .(
رود شزرا ة
يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ
ﻪﺧﺎﺷﺮﻳز زا ﻲﻜﻳ ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ شزرا ﻦﻴـﻴﻌﺗ و ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ،يﺮﺘـﺸﻣ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ تﺎﻣاﺰﻟا و ﺎﻫ
يﺮﺘﺸﻣ ﺖﺳا ﻲﻣ و
ًﺎﺳﺎﺳا ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﻲﻜﻳ
ﺖﻳﺰﻣ زا
CRM يﺎﻫ
، ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻲﻧﺎﻳﺮﺘﺸﻣ
يروآدﻮﺳ ﺎﺑ
ﺮﺘﺸﻴﺑ زا ﻖﻳﺮﻃ ﺶﻴﭘ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
CLV ﻲﻨﻴﺑ ﺖﺳا ) ﻲﻨﻴﻌﻣ نارﺎـﻜﻤﻫ و ،
1391 .(
ﺲﻜﺗرﻮـﻛ )
1995 (
ﻞﻳﺰﻨﺗ ﺺﻟﺎﺧ دﻮﺳ عﻮﻤﺠﻣ ارCLV
هﺪﺷ يا ﻲﻣ ﺪﻧاد ﺎـﺑ دﻮـﺧ طﺎـﺒﺗرا ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ رد يﺮﺘـﺸﻣ ﻪﻛ
ﻲﻣ دﺎﺠﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﻛ
. رﺎﻣﻮﻛ ) 2006 (
CLV ﺰﻴﻧ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ار
زﺎـﺑ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﺮﻛ نﺎﻴﺑ ﻲﺷزرا ة
ﺖﺳا نﺎﻣزﺎﺳ يﺮﺘﺸﻣ نﺎﻨﭽﻤﻫ يﺮﺘﺸﻣ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز
، ﻲﻣ نﺎﻐﻣرا ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ﺒـﺳﺎﺤﻣ و دروآ
ﺔ نآ
ﺐﺟﻮﻣ ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻬﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ و يروآدﻮﺳ دﻮﺷ
. ﻪﺑ رﻮﻃ
،ﻲﻠﻛ ﻲﻣ ناﻮﺗ ﺖـﻔﮔ لﻮـﻃ شزرا ﺮـﻤﻋ
،يﺮﺘﺸﻣ ﻲﺷزرا ﺖﺳا ﻪﻛ يﺮﺘﺸﻣ رد لﻮﻃ ةرود شﺮﻤﻋ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ دﺎﺠﻳا ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻦﻳا
،مﻮـﻬﻔﻣ
هوﻼﻋ ﺮﺑ شزرا
،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻠﻌﻓ شزرا ﻪﺑ
هﻮﻘﻟﺎﺑ و ﻲﺗآ ﺎﻬﻧآ نﺎﻣزﺎـﺳ ياﺮﺑ ﺰـﻴﻧ
هرﺎـﺷا دراد و فﺪـﻫ
ﻲﻠﺻا زا ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ
،نآ دﺎﺠﻳا ﺖﺷادﺮﺑ ﻲﻧزو زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ ﻨﻴﻬﺑ
ﺔ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﺖـﺳ
) ﻲﻣزر و ،يﺮﺒﻨﻗ 1388 .(
شور يﺎﻫ ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا
شور زا ﻲﻜﻳ ﺪﻤﻋ يﺎﻫ
ة ﺴﺑ رد ﻪﻛ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ يرﺎﻴ
ﻘﺤﺗ زا تﺎﻘﻴ ﻪﺑ ﻪـﺘﻓر رﺎﻛ
،ﺖﺳا دراد مﺎﻧRFM
. ﺒﺳﺎﺤﻣ
RFMﺔ ﻣ شور ﺆ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ يﺮﺛ ﺖـﺳا
و ﻞﻣﺎﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻲﮔزﺎﺗ ﻪﻟدﺎﺒﻣ ،1
ﻪﻟدﺎﺒﻣ راﺮﻜﺗ داﺪﻌﺗ د
ﻲﻧﺎﻣز ةرود ﻚﻳ ر و2
ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻢﺠﺣ ﻲﻣ3
دﻮﺷ . رد
شور ﻦﻳا ﺪﻳﺎﺑ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ عاﻮـﻧا
ﻊﻳﺎﻨـﺻ
، نزو يﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪـﺑ ار ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
RFM
داد صﺎﺼﺘﺧا )
،ﻞﺗﺎﺑ 2004 .(
ﻪﻛ ﺮﮕﻳد ﻲﺷور رد
4SOW
ﻲﻣ هﺪﻴﻣﺎﻧ ﺒـﺳﺎﺤﻣ يﺎﻨﺒﻣ ،دﻮﺷ
ﺔ يﺮﺘـﺸﻣ شزرا
، ناﺰـﻴﻣ ﺖﺒـﺴﻧ
ﻞـﻛ رد لﻮـﺼﺤﻣ نﺎﻤﻫ زا يﺮﺘﺸﻣ ﺪﻳﺮﺧ ﻞﻛ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﺺﺨﺸﻣ ﻲﻟﻮﺼﺤﻣ شوﺮﻓ ﺖـﺳا ﻦﻴﻌﻣ ﻲﻧﺎﻣز ةرود رد و رازﺎﺑ )
،رﺎـﻣﻮﻛ و ﺰﺗﺎـﻨﻳر 2005
.(
ﻪـﺑ نﺎـﻴﺑ ﺮـﮕﻳد
، ﻦـﻳا شور ناﺰـﻴﻣ
هدروآﺮﺑ ﻧ نﺪﺷ يﺎﻫزﺎﻴ ﺮﺘﺸﻣ ي ﻪﺑ ار نﺎﻣزﺎﺳ رد ﻌﻣ ناﻮﻨﻋ
رﺎﻴ ﻣ ﺮﻈﻧ رد ﻲ دﺮﻴﮔ .
شور زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻪﺑCLV
رﺎﻛ ﻲﻣ
،دور نآ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺷور
ﺮﺑ يﺎﻨﺒﻣ لﺪﻣ ﺮﻴﺠﻧز يﺎﻫ ة
ﺖﺳا فﻮﻛرﺎﻣ .
ﻪﺘﺳد ﻲﻠﺻا رﺎﻴﻌﻣ لﺪﻣ ﻦﻳا رد
نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺪـﻨﺑ
، راﺪـﻘﻣ
يﺪﻳﺎﻋ يا ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺐﻴﺼﻧ ﺪﻨﻨﻛ
. ﻳﺎﭘ ﺔ ﺖـﺳا راﻮﺘـﺳا عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ شور ﻦﻳا
ﻲﻧﺎﺴﻜﻳ دﻮﺳ هﺎﮕﭽﻴﻫ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﻛ ﻲﻤﻧ دﺎﺠﻳا نﺎﻣزﺎﺳ ياﺮﺑ ار
ﻨﻨﻛ ﺪ ) ،گﺮﺒﻨﻳﺮﮔ 2002
(.
شور زا يﺎﻫ ﺮﮕﻳد حﺮﻄﻣ ،ﻪـﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد هﺪﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا
زا ﺺﺧﺎـﺷ ﺖـﺳاROI
. رد ﻦـﻳا شور
ﺒﺳﺎﺤﻣ يﺎﻨﺒﻣ ﺔ
يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا
، ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺸﮔزﺎﺑ راﺪﻘﻣ يﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻫ ياﺮـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا يا
ﻪﻨﻳﺰﻫ راﺪﻘﻣ و ﺖﺳا هﺪﺷ فﺮﺻ ﻲﻣ فﺮﺻ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻪﻛ يا
دﻮﺷ
، يدﺎـﻳز ﺖﻴﻤﻫا دراد
. ﻦـﻳا
ار يﺮﺘﺸﻣ شﺮﮕﻧ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ راﺰﺑا ﻲﻣ ﺮﻈﻧ رد يراﺬﮔ
دﺮﻴﮔ )
،وﻮﻧ 2001 (.
نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻄﺑار يﺎﻫ ﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ
CLVﺔ ﺎﻣا ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﺐﻠﻏا
لﺪﻣ زا ﻪـﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺎﻫ
ﺔﻟدﺎﻌﻣ هدﺎﺳ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يا ﻄﺑار
ﺔ 1 ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮﺷ
.
ﺔﻄﺑار 1 (
= ( )
( ) .
ﺶﻨﻛاﺮﺗ يﺪﻘﻧ نﺎﻳﺮﺟ ﻲﻧﺎﻣز ةرودi
،يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ ﻪﺑ ﺪﻣآرد
ﺖﺳد ةرود رد نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ زا هﺪﻣآ
،i
ترﻮﺻ ﻞﻛ ﺔﻨﻳﺰﻫ زا ﻪﺘﻓﺮﮔ
ةرود رد وi
هرود داﺪﻌﺗ ﻲﺼﺨﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ رد ﻲﻧﺎﻣز يﺎﻫ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Recency 2. Frequency 3. Monetary
4. Share of Wallet (SOW)
ﺖﺳا يﺮﺘﺸﻣ زا .
ﻪﺑ ﺺﻟﺎﺧ دﻮﺳ ،ﺮﺴﻛ ترﻮﺻ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳد
ةزﺎﺑ ﺮﻫ رد هﺪﻣآ جﺮـﺨﻣ و ﺖـﺳا ﻲﻧﺎﻣز
ﻲﻣ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻲﻠﻌﻓ شزرا ﻪﺑ ار دﻮﺳ ﺺﻟﺎﺧ شزرا ،ﺮﺴﻛ ﺪﻨﻛ
.
ﻪﭽﻧآ صﻮﺼﺧ رد تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ
دراد ﺖﻴﻤﻫاCLV
، ﻲﻤﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ناﻮﺗ
ﺔﻟدﺎﻌﻣ نآ ياﺮﺑ ﻲﺘﺑﺎﺛ
ﺖﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
CLV . ﻲﻣ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺴﺑاو يدﺎﻳز يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺔﻟدﺎﻌﻣ
ﻲـﻤﻧ ﺪـﺣاو ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻤﻫ ﺔ نﺎﻣزﺎـﺳ نآ عﻮـﻧ و نﺎﻣزﺎـﺳ ﺮﻫ يدﻮﺟو ﺖﻟﺎﺻا ﻪﺑ يدﺎﻳز راﺪﻘﻣ و ﺪﻫد ﺶﺷﻮﭘ ار ﻞﻣاﻮﻋ نآ
دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ .
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﺪﻳا ة ﺒﺳﺎﺤﻣ رد ﻲﻠﺻا
CLVﺔ
، ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺔﻟدﺎﻌﻣ
هدﺎﺳ
ﺒـﺳﺎﺤﻣ ياﺮـﺑ يا ﺔ
ﺮﻈﻧ رد نآ ﻢﻳﺮﻴﮕﺑ
هداد و نﺎﻣزﺎﺳ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
، شﻼﺗ ار نآ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻪﭼﺮﻫ ﺎﺗ ﻢﻴﻨﻛ
ﺘﻧ ﻪﺑ ﺠﻴ ﺔ ﻢﻴﻳﺎﻤﻧ ﻚﻳدﺰﻧ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ )
،تراﻮﺘﺳا و نﺎﻤﻟ ،ﺎﺘﭘﻮﮔ 2004
؛ ،ردﺎﻓ 2005 .(
ﻨﻴﺸﻴﭘ ﺔ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ
لﺎﺳ ﻲﻃ ﺎﻫ
،ﺮﻴﺧا ي لﺪﻣ زﻮﺣ رد ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
CLVة ﻪﺋارا ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻲﺧﺮﺑ لﺪﻣ ﻦﻴـﺑ طﺎـﺒﺗرا ﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ياﺰﺟا ارCLV
ﻲﺳرﺮﺑ هدﺮﻛ ﺪﻧا ﻲﺧﺮﺑ و ﺮﮕﻳد ﺶﻴﭘ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑ ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ شزرا ﻲﻨﻴﺑ
يﺮﺘﺸﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺪﻧا . شور زا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘﺳا صﻮﺼﺧ ﻦﻳا رد ﻲﻋﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫ .
و ﺮـﮔﺮﺑ
ﺮﺴﻧ ) 1998 ( زا يداﺮﻓا ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ لﺪﻣ ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﺑ
ﻲﺗﺎﻣﺪﻘﻣ يا ياﺮﺑ ﺒﺳﺎﺤﻣ
CLVﺔ ﻪﺋارا ﺪـﻧداد و رد
نﺎﻳﺮﺟ شزرا نآ يﺪﻘﻧ
ﻲﺼﻟﺎﺧ ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ رﺎﻈﺘﻧا دراد زا يﺮﺘﺸﻣ ﺖﻓﺎﻳرد هاﺮﻤﻫ ار ﺪﻨﻛ ﺎﺑ
ﺒﺳﺎﺤﻣ ﺔ
ﻨﻳﺰﻫ ﺔ بﺬﺟ ﻣ يﺮﺘﺸ ياﺮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد .
ﺮـﻔﻴﻓ و يوارﺎـﻛ ) 2000 ( رد ﻪـﻟﺎﻘﻣ يا زا لﺪـﻣ
ﺮﻴﺠﻧز ة فﻮﻛرﺎﻣ ياﺮـﺑ ﺒـﺳﺎﺤﻣ
CLVﺔ هدﺎﻔﺘـﺳا و ﺪـﻧدﺮﻛ
لﺪـﻣ ﻦـﻳا ياﺮـﺑ ﺖـﻳﺰﻣ
ﻳﺎـﻫ نﻮـﭼ ﻲ
فﺎﻄﻌﻧا ﺮﻳﺬﭘ ندﻮﺑ
،نآ نﺎﻜﻣا هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ﻆﻔﺣ و تﺮﺟﺎﻬﻣ
،يﺮﺘﺸﻣ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ندﻮﺑ لﺪـﻣ و نﺎـﻜﻣا
هدﺎﻔﺘﺳا زا نآ رد ﻠﺋﺎﺴﻣ ﻲ ﺎﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﺺﺨﺸﻣﺎﻧ
، ﺪﻧدﺮﻤﺷﺮﺑ . ﺎﺘﭘﻮﮔ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و
نﺎﻤﻟ ) 2003 ( ـﺋارا ﻪﺑ ﺔ
ﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻲﻟﺪﻣ ﺔ
دﺎﺳ
CLVة ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ . ﻲﻣ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد ﺎﻬﻧآ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ناﻮﺗ
ﻲﻟﻮﻤﻌﻣ تﺎﻋﻼﻃا زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زا
ا ،دراد دﻮـﺟو نﺎﻣزﺎـﺳ ﺮـﻫ رد ﻪﻛ ر
ار نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ شز
طﺎﺒﺗرا دﺎﺠﻳا ﺎﺑ و دز ﻦﻴﻤﺨﺗ ﻢﻴﻤﺼﺗ ياﺮﺑ ،نﺎﻣزﺎﺳ و يﺮﺘﺸﻣ شزرا ﻦﻴﺑ
يﺮﻴﮔ ﺪﻨﻧﺎﻣ يدﺮﺒﻫار يﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺮﺘﺸﻣ بﺬﺟ يﺎﻫ
، دﺮﺑ هﺮﻬﺑ .
ﻮﺳ و ﮓﻧﺎﺟ ،ﮓﻧاﻮﻫ )
2004 (
ﻪـﺳ و ﺪـﻧداد ﻪﺋارا يﺮﺘﺸﻣ شزرا ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ار ﻲﻟﺪﻣ ﻞـﻣﺎﻋ
ﻢﻬﺳ دﻮﺳ ﺘﺷﺬﮔ ﺔ دﻮﺳ ،يﺮﺘﺸﻣ لﺎﻤﺘﺣا و يﺮﺘﺸﻣ ةﻮﻘﻟﺎﺑ
راﺮﻓ ياﺮﺑ ار يﺮﺘﺸﻣ ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ
ردCLV
ﺮﻈﻧ ﺘﻓﺮﮔ ﺪﻨ . يﺮﺘـﺸﻣ يرادﺎـﻓو و هﻮﻘﻟﺎـﺑ شزرا ،ﻲـﻠﻌﻓ شزرا ﻪﺘـﺳد ﻪـﺳ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ار يﺮﺘﺸﻣ شزرا
ﻪﻘﺒﻃ ﺶﺨﺑ و يﺮﺘﺸﻣ شزرا ﻞﻴﻠﺤﺗ ياﺮﺑ ﻲﺑﻮﭼرﺎﭼ ﺲﭙﺳ ؛ﺪﻧدﺮﻛ يﺪﻨﺑ سﺎـﺳا ﺮـﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
ﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﺪﻧداد ﻪﺋارا ﺎﻬﻧآ شزرا نﺎﺸ
دﻮـﺑ ﻲﺗاﺮﺑﺎـﺨﻣ ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ يور ار
،
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ .
ﺎﺘﭘﻮﮔ و ﺰﻨﺴﻨﻫ ) 2006 ( ﺰﻴﻧ ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ و ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻦﻳﺪﻨﭼ لﺪﻣ ياﺮـﺑ ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺪـﻨﺘﺧادﺮﭘCLV
.
ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﻖﻴﻘﺤﺗ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ
ﻲـﺗآ
؛دراد ﻲﻳﺎـﺸﮕﻫار ﺔـﺒﻨﺟ
لﺪـﻣ زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ اﺮـﻳز يﺎـﻫ
1REM
،
ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا
،2
يدﺎﺼﺘﻗا
،3
ﻲﻣواﺪﺗ ﺮﺗﻮﻴﭙﻣﺎﻛ مﻮﻠﻋ ،4
رﺎﺸﺘﻧا و5
/
6ﺪﺷر ﻪﺑ حﺮﻄﻣ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد ﻞﻣﺎﻛ ترﻮﺻ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻲﺑاﺮﻬــﺳ و
يﺮﻠﻧﺎــﺧ ) 2007 ( ﻦﻴــﻴﻌﺗ ياﺮــﺑ ﻚــﻧﺎﺑ زا ﻲــﻜﻳ نﺎﻳﺮﺘــﺸﻣCLV
ﻲــﺻﻮﺼﺧ يﺎــﻫ
هزﺎﺗ ﻪﺷﻮﺧ شور زا ،ناﺮﻳا رد ﺲﻴﺳﺄﺗ يﺪﻨﺑ
k-mean
ﺮﻳدﺎـﻘﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ و ﺪﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪـﺑRFM
ﻪﺘﺳد ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ .
ﻲﻣزر و يﺮﺒﻨﻗ ) 1388 (
ﻪـﺑ يﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ زا ﻲـﻜﻳ ناﻮـﻨﻋ
ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮﺗ ﻪـﺋارا نآ ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ار ﻲﻟﺪﻣ ،روآدﻮﺳ يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد يﺎﻫراﺰﺑا
تﻮﻗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻦﻤﺿ ،نآ رد ﻪﻛ ﺪﻧداد شور رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ
شور ود ﺐﻴﻛﺮﺗ ﺎﺑ ،دراد دﻮﺟو لواﺪﺘﻣ يﺎﻫ
وRFM
ROI
هرود رد يﺮﺘـﺸﻣ دﺪـﺠﻣ دادراﺮﻗ ﺪﻘﻋ لﺎﻤﺘﺣا ، ﻪـﺑ وا نﺪـﻧﺎﻣ رادﺎـﻓو و هﺪـﻨﻳآ يﺎـﻫ
ﻣ ار نﺎﻣزﺎﺳ ،نﺎﻣزﺎـﺳ ﻪـﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﻲﻫددﻮﺳ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ تﻻﺎﻤﺘﺣا ﻦﻳا ﺐﻴﻛﺮﺗ زا ﺲﭘ و ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﺒﺳﺎﺤ
ﺖﻳﻮﻟوا ياﺮﺑ يرﺎﻴﻌﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ار دﻮـﺧ لﺪـﻣ ﻲﻳارﺎـﻛ ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﺪﻧداد ﻪﺋارا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
ﺖﻛﺮﺷ زا ﻲﻜﻳ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻤﻴﺑ يﺎﻫ
.
شﺎﻔﻛ رﻮﭘ نارﺎﻜﻤﻫ و )
1391 ( ﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ ةرود شزرا سﺎﺳا ﺮﺑ ﺶﺨﺑ ياﺮﺑ ار ﻲﻟﺪﻣ ،نﺎﻳﺮ
يﺪـﻨﺑ
ﺪﻧداد ﻪﺋارا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺎﺑ و
لﺪﻣ يﺎﻫ ياﺮﺑRFM
260 نزو و يﺮﺘﺸﻣ ﻪـﺑ ﻲﻫد
ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺪﻨﻳاﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﻪـﺷﻮﺧ ﻪـﺑ ،ﻪﻨﻴﻬﺑ ﺔﺷﻮﺧ داﺪﻌﺗ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد و ﻲﺒﺗاﺮﻣ يﺪـﻨﺑ
ﺪـﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ـﺎﻛ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ .
نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ شور ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﺎـﻬﻧآ ﻚـﻳ
ﺖﻛﺮـﺷ
ناﺮﻳا رد ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﻪﺘﺳد ﻲﻠﺻا ﺶﺨﺑ ﺖﺸﻫ ﻪﺑ ار
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻚﻳﺮﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ و ﺪﻧدﺮﻛ يﺪﻨﺑ .
ﻲﺳﻮﻣ ،يرﻮﻜﺷ ،يﺮﻴﻣا يدروﺎﺷ و ﻲﻧﺎﺧ
) 1390 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻪﺑ يا هداد ﻚﻤﻛ ﻊﻤﺟ يﺎﻫ
يروآ هﺪﺷ
ﺮﺗ زا ﺶﻨﻛا ﻚﻧﺎﺑ زا ﻲﻜﻳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ ﻪﻜﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺎﻫ
ﺪـﻧور ،نوﺮﺘﭙـﺳﺮﭘ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
ﺶﻨﻛاﺮﺗ ﻲﺗآ يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ
) يرﺎﺘﻓر يﻮﮕﻟا ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﻳ ﻲﻔﻨﻣ ،ﺖﺒﺜﻣ ﺪﻧور (
ﺶﻴـﭘ ار ﻪـﺑ و ﺪـﻧدﺮﻛ ﻲـﻨﻴﺑ
ﺲﻳوﺮﺳ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣز ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
ﺪـﻨﺘﺧادﺮﭘ نﺎـﻧآ ﺔـﻗﻼﻋ درﻮـﻣ يﺎـﻫ .
ﻪـﺳ نﺎـﻘﻘﺤﻣ
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. RFM Models 2.Probability Models 3.Econometric Models 4.Persistence Models 5.Computer Science Models 6.Diffusion/Growth Models
ﺘﻧا ار يﺮﺘﺸﻣ هداد زا و ﺪﻧدﺮﻛ بﺎﺨ
ياﺮـﺑ ،لﺎـﺳ ﻚـﻳ رد ﺎـﻬﻧآ ﻲﻠـﺻا بﺎـﺴﺣ ﻲﻟﺎﻣ ﺶﻨﻛاﺮﺗ يﺎﻫ
ﺶﻴﭘ ﺪﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺗآ يرﺎﺘﻓر يﻮﮕﻟا ﻲﻨﻴﺑ .
ﻲﻨﻴﻌﻣ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و )
1391 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد يا ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺎﺑ يﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﺖﺧﺎﻨﺷ تروﺮﺿ
يﺮﺘﺸﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رد
، ﻪﻜﺒﺷ زا ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ﺪـﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا نآ يزﺎﺳﻮﮕﻟا ياﺮﺑGMDH
.
ﻖﻴﻘﺤﺗ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ،ﻲﻧاﺮﻳا ﻚﻧﺎﺑ ود نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يور
ﻐﺘﻣ ﻴ ﺖﻴﻌﻤﺟ يﺎﻫﺮ ﺗ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﺄ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻴﺛ ﺪﻧراد
.
ﻲﺷﻮﻫﺪﻣ و
يﺮﻴﻣا ) 1385 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺰﻴﻧ يا
ياﺮﺑ ﻊﻣﺎﺟ ﻲﻳﻮﮕﻟا ﺔﺋارا ﻪﺑ ﺔـﺧﺮﭼ شزرا ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻮﮕﻟا ﻦﻳا رد ﺮﺛﺆﻣ يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ و يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ .
ﻢـﻬﻣ ﺎﻬﻧآ ﺪﻳد زا ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮـﺗ
،رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ داﺪﻌﺗ ،يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ ﺔﺧﺮﭼ شزرا رد ﺮﺛﺆﻣ ناﺰﻴﻣ
ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ،ﻆﻔﺣ ﺎﻳ يراﺪﻬﮕﻧ
ﺔـﻨﻳﺰﻫ ،ﺪـﻳﺪﺟ يﺮﺘـﺸﻣ بﺬﺟ ﺔﻨﻳﺰﻫ ،ﻻﺎﻛ ﺮﻫ رد ﺖﻤﻴﻗ و ﻪﻨﻳﺰﻫ توﺎﻔﺗ ،يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻫ ﺔﻧﻻﺎﺳ ﺪﻳﺮﺧ ﺖﺳا هﺮﻬﺑ خﺮﻧ و يﺮﺘﺸﻣ ﺔﻧﻻﺎﺳ يراﺪﻬﮕﻧ .
ﻞﻣﺎﻛ ياﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻞـﻴﺒﻗ زا ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ،ﻮـﮕﻟا نﺪﺷ ﺮﺗ
و ﻪﺟو ﺖﺧادﺮﭘ و شرﺎﻔﺳ ﻦﻴﺑ ﺮﻴﺧﺄﺗ ،ﺮﻄﺧ خﺮﻧ
ﺪـﻧدﺮﻛ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ ار ﺖﺸﮔزﺎﺑ ار ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦـﻳا و
ﻪﺑ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻮﮕﻟا رد ﻲﺿﺎﻳر يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ترﻮﺻ .
نﻮـﻴﻟﻼﺟ و روآﺮﺨﻓ ،ﺖﺳودﺮﻫﺎﻃ ،يﺪﻤﺣا )
2011 ( ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ ياﺮـﺑ يﺪـﻳﺪﺟ شور ، ردCLV
ﺪﻧداد دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺮﻄﺧﺮﭘ يﺎﻫرازﺎﺑ .
شور ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﺎﻬﻧآ ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ لﻮﻤﻌﻣ يﺎﻫ
ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑCLV
ﻲﻣ يﺮﺘﺸﻣ دﻮﺳ ﻲﻠﻌﻓ شزرا ﻪﺳ زا و ﺪﻧزادﺮﭘ
يﺪـﻘﻧ نﺎـﻳﺮﺟ ﺮـﺑ رازﺎـﺑ ﻚـﺴﻳر ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻢـﻬﻣ ﻞﻣﺎﻋ
فﺎﻄﻌﻧا ،يﺮﺘﺸﻣ ،يﺮﺘـﺸﻣ ﻆـﻔﺣ و بﺬـﺟ ﺔـﻨﻳﺰﻫ و رازﺎـﺑ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺎـﺑ درﻮﺧﺮﺑ رد نﺎﻣزﺎﺳ يﺮﻳﺬﭘ
ﻢﺸﭼ ﻲﻣ ﻲﺷﻮﭘ ﺪﻨﻨﻛ
. نﺎﻧآ و ﺪـﻧﺮﻴﮕﺑ ﺮـﻈﻧ رد دﻮﺧ لﺪﻣ رد ار ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺳ ﻦﻳا ﺪﻧدﺮﻛ شﻼﺗ ارCLV
ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ ﺪﻨﻨﻛ ﻲﺳرﺮﺑ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﻄﺧﺮﭘ يﺎﻫرﺎﻛو
.
،ﻮﻴﭼ ،ﮓﻨﭼ وو و ﮓﻨﭼ
) 2012 ( رد ﻪﻟﺎﻘﻣ
CLVيا ار عﻮﻤﺠﻣ شزرا هﺪـﻨﻳآ و يرﺎـﺟ يﺮﺘـﺸﻣ
ﺪﻧدﺮﻛ ﻒﻳﺮﻌﺗ .
نﺎﻧآ زا لﺪـﻣ نﻮﻴـﺳﺮﮔر ﻚﻴﺘـﺴﺠﻟ
و ﺖـﺧرد ﻢﻴﻤـﺼﺗ ياﺮـﺑ ﺶﻴـﭘ ﻲـﻨﻴﺑ لﺎـﻤﺘﺣا
يور ﻲﻧادﺮﮔ يﺮﺘﺸﻣ
؛ زا لﺪﻣ ﺰﻴﻟﺎﻧآ نﻮﻴﺳﺮﮔر ياﺮﺑ
ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ رﺎـﺘﻓر يﺮﺘـﺸﻣ
؛ زا ﺮـﻴﺠﻧز ة
فﻮﻛرﺎﻣ ياﺮﺑ لﺪﻣ ندﺮﻛ لﺎﻤﺘﺣا ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺶﻨﻛاﺮـﺗ يﺎـﻫ يﺮﺘـﺸﻣ و زا ﻪﻜﺒـﺷ يﺎـﻫ ﻲﺒـﺼﻋ ياﺮـﺑ
ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ ﺪﻣآرد ﻞﺻﺎﺣ زا يﺮﺘﺸﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧدﻮﻤﻧ .
ﻞﻜﻳﺎﻣ ﻪﭙﭘ ) 2012 ( هرﺎﺷا ﻦﻤﺿ ﻪـﺑ ،نﺎﻣزﺎـﺳ ﺮـﻫ ياﺮـﺑ روآدﻮﺳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ
لﺪﻣ عاﻮﻧا ﻲﺳرﺮﺑ ﺒـﺳﺎﺤﻣ يﺎﻫ
CLVﺔ ﺖـﺧادﺮﭘ ﺲﭙـﺳ ؛ 5000CLV
لﺎـﺳ ﻪـﺳ رد ار يﺮﺘـﺸﻣ
ﻊـﻤﺟ زا ﺲﭘ و دﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﻟاﻮﺘﻣ و يﺮﺘـﺸﻣ ﻆـﻔﺣ خﺮـﻧ ،نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ تﺎـﻋﻼﻃا ﺔـﺴﻳﺎﻘﻣ و يروآ
شزرا ﺖﺳﺎﻴﺳ لﺎﻤﻋا زا ﺲﭘ ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﻨﻳﺮﻓآ ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ﻲﺗﺎﻐﻴﻠﺒﺗ يﺎﻫ
ﻪﺑCLV
ﺎﺑ ،دﻮﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد 3
دﻮﻤﻧ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻞﺒﻗ لﺎﺳ .
ﻪـﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮـﺛا ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﺑ ياﺮـﺑ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﻫ
ﻪﺑ نﺎﻣزﺎﺳ رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يرادﺎﻓو ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ،دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ
.
ﻚﻨﺠﺳﻮﺑ )
2011 ( ﻪﻜﺒﺷ زا ﺰﻴﻧ ﺶـﺨﺑ ياﺮﺑ ﻪﻳﻻﺪﻨﭼ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
ﺖﻌﻨـﺻ رد نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺪـﻨﺑ
دﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا يراﺪﻜﻧﺎﺑ .
فﺪﻫ يو رﺎﻛ ﻦﻳا زا
، دﺎﺠﻳا هوﺮﮔ يﺎـﻫ روآدﻮـﺳ و رد لﺎـﺣ ﺪـﺷر ﺮـﺑ ـﻳﺎﭘ ﺔ
ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ﻛﺮﺘﺸﻣ دﻮﺑ ﻲ ﻪﻛ نﺎﻣزﺎﺳ ار ردﺎﻗ ﻲﻣ دزﺎﺳ ﺎﺗ ﺮﻫ هوﺮﮔ ار ﺎﺑ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺎﻫ ي صﺎـﺧ فﺪـﻫ
راﺮﻗ ﺪﻫد . ﻮﺳ ،ﮓﻧﺎﺟ ،ﻢﻴﻛ و
ﮓﻧاﻮﻫ ) 2006 ( ﻪـﺑ يﺮﺘﺸﻣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤﻫا ﻦﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ دﺎـﺠﻳا رﻮـﻈﻨﻣ
ﻞـﻴﻠﺤﺗ ياﺮـﺑ ﻲﺑﻮﭼرﺎـﭼ ،ﺮﺘـﺸﻴﺑ يروآدﻮـﺳ و يرادﺎـﻓو ﺐـﺴﻛ ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ طﺎﺒﺗرا ،يﺮﺘـﺸﻣ شزرا
ﺶﺨﺑ ﻦﻳا يﺎﻨﺒﻣ ﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻴﻴﺒﺗ ،ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و شزرا
يﺎﻫ ﺶـﺨﺑ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ
ﺪﻧداد ﻪﺋارا .
هداد يور ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺶﺷ يﺎﻫ
ﻲﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ﺖﻛﺮﺷ ﻚﻳ تﺎﻣﺪﺧ ﺔﻫﺎﻣ رد ﻢﻴﺳ
رﻮـﺸﻛ
ﺪﻣآرد اﺮﺟا ﻪﺑ هﺮﻛ و
هداد ﺖﻴﻌﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا ﺶﺨﺑ ود ﻪﺑ ﺎﻫ ةدﺎﻔﺘـﺳا ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻲﺑ تﺎﻣﺪﺧ زا نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺘﺳد ﻢﻴﺳ
يﺪﻨﺑ شزرا ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ ياﺮﺑ يﺪﻳﺪﺟ لﺪﻣ ﺔﺋارا ﺎﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ
LTV) ( يﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻦﻴﻴﺒﺗ ﻪﺑ ،يﺮﺘﺸﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﺎﻨﺒﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﺑﺎﻳرازﺎﺑ يﺎﻫ
.
ﻦﺷ ﻪﻴﺴﻫ و ) 2006 ( لﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد ندﺮﻛ
ﻪﻜﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑCLV
رﺎـﺸﺘﻧا ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻲﺘﺸﮔﺮﺑ .
اﺪﺘﺑا ﺎﻬﻧآ 13 ﻲﺒﺼﻋ ﺔﻜﺒﺷ يدورو ياﺮﺑ ار ﻪﺼﺨﺸﻣ ﺲﭙﺳ ،ﺪﻧدﺮﻛ بﺎﺨﺘﻧا دﻮﺧ
ﺪـﻧدﻮﻤﻧ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻪﻜﺒﺷ دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ار نآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻲﻜﻳ فﺬﺣ ﺎﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد .
ﺮـﻴﻐﺘﻣ ﻪـﭽﻧﺎﻨﭼ
فﺬﺣ ﻲﻤﻧ دﺎﺠﻳا ﻪﻜﺒﺷ يور ﻲﻬﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ﺮﻴﺛﺄﺗ هﺪﺷ ﻲﻣ ﻪﺘﺷاﺬﮔ رﺎﻨﻛ ،دﺮﻛ
ﺔـﻴﻘﺑ ﺎـﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ و ﺪﺷ
ﻲﻣ ﻪﻣادا ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﻓﺎﻳ
. ﺮﺑ ﺮﺛﺆﻣ يﺪﻴﻠﻛ ﻞﻣاﻮﻋ شور ﻦﻳا ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺪـﻧدﺮﻛ ﻲﻳﺎـﺳﺎﻨﺷ ﺰـﻴﻧ ارCLV
و
،ﺖﻳﺎﻬﻧرد ﺺﺧﺎﺷ
ﺗ ،ﻦﺳ ،ﺖﻴﺴﻨﺟ يﺎﻫ ﺄ
هزاﺪﻧا رد ار نﺎﻣز و فﺮﺼﻣ ،ﺪﻣآرد ،ﻞﻫ يﺮﻴﮔ
ﺮﺛﺆـﻣCLV
ﺪﻨﺘﺴﻧاد . ﻒﻳﺮﺷ ﻲﺗوﺮﻣ يدﺎﺑآ
) 1393 ( ﺖﻴﻌﻤﺟ ﻲﮔﮋﻳو ﺖﻔﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ يرﺎـﺘﻓر و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
600 زا ﺮـﻔﻧ
ﻚﻧﺎﺑ زا ﻲﻜﻳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻪﺷﻮﺧ ﻪﺑ ،ﻲﻳﺎﭘورا يﺎﻫ
ﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻬﻧآ يﺪﻨﺑ ﻪﻜﺒ
ﺖﺧادﺮﭘ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ .
يﺮﺻﺎﻧ ﻦﻴﻣا و يﺮﻬﭙﺳ ،يزورﻮﻧ ،يوﺪﺒﻟا )
1393 ( ﺰﻴﻧ ﺪﻧدﺮﻛ شﻼﺗ شور ود ﻖـﻴﻔﻠﺗ ﺎﺑ
RFM
Pareto/NBD و
، ﺶﺨﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ ﺎﻘﺗرا ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
ﺪﻨﻫد .
ﻪـﻔﻟﺆﻣ رﻮـﻈﻨﻣ ﻦـﻳا ياﺮﺑ ﺎﻬﻧآ يﺎـﻫ
نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﻲﺗآ ﺪﻳﺮﺧ رﺎﺘﻓر ار
ﺪﻧدز ﻦﻴﻤﺨﺗ ﻪﺑ نآ زا ﺎﺗ
ﺑﺎﺜﻣ ﺔ
ﺶـﺨﺑ ياﺮـﺑ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ و نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ يﺪـﻨﺑ
ﺶﻴﭘ رود شزرا ﻲﻨﻴﺑ ة
ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا هدر ﺮﻫ ﺮﻤﻋ .
نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ داد
لﺪﻣ ﻦﻳا ﻲﻣ
ﺪﻧاﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ ﺪﺻرد
، ار نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﺪﻧور ﺪﻨﻛ دروآﺮﺑ
؛ هوﻼﻋ ﺎﻣا ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ ﺮﺑ هدﺎﻴﭘ يﺎﻫ
لﺪـﻣ يزﺎﺳ
Pareto/NBD
ﺞﻳﺎﺘﻧ ، نآ ياﺮﺟا ﺗ ﺎﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ
ﺪـﺻرد ﺎـﺑ يﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻖﺑﺎـﻄﺗ ،ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺪﻳﺮﺧ ﺮﺗاﻮ
رود رد ﺎﻫﺪﻳﺮﺧ ﻲﻌﻗاو ة
ﺖﺷاد نﻮﻣزآ
، ﻲﻟﺎﺣ رد ﺮﺘﺸﻴﺑ فﻼﺘﺧا ﻦﻳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﻳﺮﺧ ﺮﺗاﻮﺗ رد ﻪﻛ ﺪﺷ
.
ﺦﻴﺷ و يﺪﻤﺤﻣ )
1393 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺰﻴﻧ يا
هﺪﻋﺎﻗ ﻪﺑ ﺶﻴـﭘ و يزﺎﺳﺪﻨﻣ ﺮـﺑ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﺎـﺘﻓر ﻲـﻨﻴﺑ
ﻳﺮﻈﻧ سﺎﺳا ﺔ
ﻋﻮﻤﺠﻣ ﺔ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ فار .
ﺎﻬﻧآ
ﻲـﻠﻌﻓ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ رﺎـﺘﻓر ﻲـﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
، ﺪـﻳﺪﺟ نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ار
ﻪﻘﺒﻃ ﺪﻧدﺮﻛ يﺪﻨﺑ .
ﻊﻗاو رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد
، ﺶﺨﺑ ياﺮﺑ فار نﻮﻧﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻳﺪﺟ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
نﺎﻘﻘﺤﻣ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﺑ ﺨﺳﺎﭘ ﻪﻛ ﻲ ﻲﻘﻄﻨﻣ ﺪﻋاﻮﻗ سﺎﺳا ﺮﺑ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ )
ﺮﮔا ..
. هﺎـﮕﻧآ ( ود ﻪـﺑ
هداد ﻪﻣﺎﻨﺸﺳﺮﭘ
،ﺪﻧا نﺎﻧآ ار ﻪﻘﺒﻃ ﻪﺑ ﻫ ﻪﺑﺎﺸﻣ يﺎ ﻪﺘﺳد
يﺪﻨﺑ دﺮﻛ ﺪﻧ
؛ ﺪـﻳﺪﺟ يﺮﺘﺸﻣ رﺎﺘﻓر ﺲﭙﺳ ار
ﺎـﺑ
ﻮﮕﻟا ﻦﻳا و هداد قﺎﺒﻄﻧا ﺶﻴﭘ ﻪﺑ
ﻲﻨﻴﺑ ﻚﻳدﺰﻧ يﺮﺘﺸﻣ ياﺮﺑ ﻪﻘﺒﻃ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ
.
يﺮﮕﺴﻋ و نﺎﻴﻣﺎﻨﻬﺑ )
1394 ( يﺮﻠﮕﻴﺑ و نارداﺮﺑ و )
1394 (
RFM لﺪﻣ دﻮﺧ ﺶﻫوﮋﭘ يﺎﻨﺒﻣ ار
راﺮﻗ ﺪﻧداد ﺶﺨﺑ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
. و نارداﺮﺑ يﺮﻠﮕﻴﺑ
) 1394 ( ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺎﺑ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ندﺮﻛ
ﺪﻳﺮﺧ ﻲﻟاﻮﺗ
C) ( ﺪﻳﺮﺧ ﻲﮔزﺎﺗ ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺎﺟ ﻪﺑ
R) ( ار لﺪﻣ ﻦﻳا ﺖﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ و هداد ﺎﻘﺗرا ار دﻮﺧ لﺪﻣ
ﺲﻳﻮﻳد ﺺﺧﺎﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ـ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻦﻳﺪﻟﻮﺑ .
ﻜﺒـﺷ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺔ
نﺎـﺸﻧ ﻲﺒـﺼﻋ
ﻪﻛ ﺪﻧداد ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺔﺷﻮﺧ ﻲﻨﻴﺑ
CFM لﺪﻣ رد ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ RFM
ﺑ ﺖﻴﻔﻴﻛ يﺮﺗﻻﺎ دراد .
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﺎﻫ
ي ،ﺪﺷ هرﺎﺷا ﺎﻬﻧآ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﭼ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺮﻴﺧا ﺐﻠﻏا
ﺖـﺳا هﺪـﺷ شﻼﺗ لﺪـﻣ
يﺎـﻫ
ﺶﺨﺑ رد لﻮﻤﻌﻣ شور ﺪﻨﻧﺎﻣ ،نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺪﻨﺑ
ﺪﻧﻮﺷ هداد دﻮﺒﻬﺑRFM
شور ﻦـﻳا ﻪـﻛ
ﻪـﺑ ﺎـﻫ ﻞـﻴﻟد
ﻢﺸﭼ ـﻗ ،نﺎﻣز لﻮﻃ رد نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻳﺮﺧ رﺎﺘﻓر رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ زا ﻲﺷﻮﭘ ﺶﻴـﭘ ترﺪ
ﻲـﻨﻴﺑ ﻲﮔﺪـﻨﻨﻛ
ﺪﻧراد يﺮﺘﻤﻛ .
ﺶﻫوﮋﭘ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
، ﻪﻜﺒﺷ شور يﺮﺗﺮﺑ
شور ﻪـﺑ ﻲﺒـﺼﻋ يﺎﻫ يﺎـﻫ
ﺶﻴﭘ صﻮﺼﺧ رد ﺮﮕﻳد ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ ﻲﻨﻴﺑ
.
ﻦﻴﺳ نوﺎﭼ و ) 2009 ( ﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲ ﻪﺑ ﻲﺳرﺮﺑ شور ﻪﻜﺒﺷ يﺎـﻫ ﻲﺒـﺼﻋ ﺎـﺑ دﺮﺑرﺎـﻛ هداد يوﺎـﻛ
ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ و نآ ار راﺰﺑا راوﺪﻴﻣا هﺪﻨﻨﻛ يا رد ﻦـﻳا صﻮـﺼﺧ ﻲـﻓﺮﻌﻣ
ﺪـﻧدﺮﻛ . ﻮـﺗرو و ﻮﻛرﺎـﻣ ،ﻦﻤﺘـﻟآ
) 1994 ( ﻪﻜﺒﺷ و يﺰﻴﻤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ شور ود زا ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ نوﺮﺘﭙﺳﺮﭘ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
ﻲﮕﺘـﺴﻜﺷرو ﻲـﻨﻴﺑ
1000 ﻪﻜﺒﺷ ﺖﻗد ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ و ﺪﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳﺎﻴﻟﺎﺘﻳا ﺖﻛﺮﺷ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
ﺮﺘﺸﻴﺑ زا
شور ﺖﺳا يرﺎﻣآ ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫ .
ﺖﻧﺎﻓ و ﺲﺗاﻮﻛ )
1993 ( زا ﻪﻜﺒـﺷ ﻲﺒـﺼﻋ يﺎـﻫ MLP
ﺶﻴـﭘ ياﺮـﺑ يﺰـﻴﻤﻣ ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻲـﻨﻴﺑ
رود رد ﺖﻛﺮﺷ ﻦﻳﺪﻨﭼ ﻲﮕﺘﺴﻜﺷرو ة
ﻲﻧﺎﻣز 1989 - 1970 ﺪـﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺪـﻧداد نﺎـﺸﻧ ﺰـﻴﻧ ﺎـﻬﻧآ
ﻪﻜﺒﺷ ﻪﺑ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ﻖﻴﻗد ﺐﺗاﺮﻣ
ﻞﻴﻠﺤﺗ زا ﺮﺗ يﺰﻴﻤﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﻤﻋ ﺪﻨﻨﻛ .
ﻦﭽﻟﺎﺳ ﺶﻟ و رﺎﻨﻴﺳ ،ﺮﮔﺮﮔ )
1992 ( هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻤﺿ ﻪﻜﺒﺷ زا
ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ياﺮﺑMLP
ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ
ﺲﭘ ﻲﻟﺎﻣ ﺖﻣﻼﺳ ماو و ﺎﻫزاﺪﻧا
ﺎﻫ
،
دﺮﻛ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ ﺖـﻴﺟﻻ ﻲﻧﻮﻴـﺳﺮﮔر لﺪﻣ ﺎﺑ ار شور ﻦﻳا ﺪـﻧ
. ﻦـﻳا
تﺎﻋﻼﻃا يور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
S&L
ﻪﻳﻮﻧاژ زا 1986 ﺮﺒﻣﺎﺳد ﺎﺗ 1987
مﺎﺠﻧا ﺖـﻓﺮﮔ و ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد يﺮـﺗﺮﺑ
ﻪﻜﺒﺷ ﺖﻴﺟﻻ لﺪﻣ ﺮﺑ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ﺪﺷ ﺪﻴﻳﺄﺗ
.
مﺎﺗ و ﮓﻧﺎﻴﻛ ) 1992 ( ﺖﻗد تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻪﻜﺒﺷ
ﺎﺑ ار ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ شور ﻦﻴﻤﺨﺗ ﺖﻗد
يﺎﻫ ،ﺰﻴﻤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ
،ﺖﻴﺟﻻ نﻮﻴﺳﺮﮔر ﻚﻳدﺰﻧ لﺪﻣ
ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺖﺧرد و ﻲﮕﻳﺎﺴﻤﻫ ﻦﻳﺮﺗ ﺶﻴﭘ رد يﺮﻴﮔ
ﻲﮕﺘﺴﻜﺷرو ﻲﻨﻴﺑ
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ،ساﺰﮕﺗ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻜﺒﺷ و هدﺮﻛ
ﻪﺑ ار ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ بﺎﺨﺘﻧا ﺮﺗﺮﺑ لﺪﻣ ناﻮﻨﻋ
ﺪﻧدﺮﻛ .
ﻲﻳﺎﺳد ) 1996 ( ﻪﻜﺒﺷ زا ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ،MLP
و يﺰـﻴﻤﻣ ﻞـﻴﻠﺤﺗ ،MOE
ﺖـﻴﺟﻻ نﻮﻴـﺳﺮﮔر
،
ﺖﺳاﻮﺧرد ﻪﺑ يرﺎﺒﺘﻋا ﻲﻫدزﺎﻴﺘﻣا ياﺮﺑ ﻳدﺎﺤﺗا يﺎﻫ
ﺔ ﺖـﻳﺎﻬﻧ رد و دﺮـﻛ هدﺎﻔﺘـﺳا ﺖﻌﻨـﺻ يرﺎـﺒﺘﻋا
ﻪﻜﺒﺷ يﺮﺗﺮﺑ لﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
يﺰﻴﻤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﺖﻴﺟﻻ يﺎﻫ ار
داد نﺎﺸﻧ .
ﺎﻣرﺎﺷ و ياﺮﮕﻴﻧﺎﭘ )
2011 ( ﻘﻴﻘﺤﺗ رد ﻲ ﻪﻜﺒﺷ شور زا ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
يور ﻲﻨﻴﺑ ﻲﻧادﺮﮔ
نﺎﻣزﺎﺳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ ﺪﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا هاﺮﻤﻫ ﻦﻔﻠﺗ ﻲﺗاﺮﺑﺎﺨﻣ
. ﺪﻧﺪﻴـﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ زا ﺲﭘ ﺎﻬﻧآ
ﻪﻜﺒﺷ ﻪﻛ ﻲﻣ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ﺖﻗد ﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
زا ﺶﻴﺑ 92 ﺪـﺻرد
، يور
ﺶﻴـﭘ ار نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲـﻧادﺮﮔ ﻲـﻨﻴﺑ
ﺪﻨﻨﻛ . يﺮﺴﻤﻟا و نﻮﺘﻨﻳﻮﭘ ،وﺪﺒﻋ )
2008 ( ﻪﻟﺎﻘﻣ رد يا هداد ﻜﻳ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ ﻚﻧﺎﺑ زا ﻲ
يﺮﺼﻣ يﺎﻫ ار
نآ زا ﻪﻛ او ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ م
، ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ .
ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا ﺑ يﺎﻫ ﻪ
ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦـﻳا رد ﻪـﺘﻓر رﺎـﻛ
، ﻪﻜﺒـﺷ يﺎـﻫ
دﻮـﺑ ﺖﻴﺟﻻ نﻮﻴﺳﺮﮔر و ﻪﻳﻻﺪﻨﭼ و ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﻲﺒﺼﻋ .
يدورو
ﻢﺘﻳرﻮـﮕﻟا ﻦـﻳا يﺎـﻫ ﺎـﻫ
زا تﺎـﻋﻼﻃا
،ماو راﺪـﻘﻣ ،ﻦﻜـﺴﻣ ﺖﻴﻌـﺿو ،ﻞﻫﺄﺗ ﺖﻴﻌﺿو ،ﺖﻴﺴﻨﺟ ،ﻪﻧﺎﻫﺎﻣ ﺪﻣآرد ،ﻦﺳ ﻞﻣﺎﺷ يﺮﺘﺸﻣ ﻲﺼﺨﺷ و ﺖﺧادﺮﭘزﺎﺑ تﺪﻣ ...
ﻜﺸﺗ دﻮﺑ هﺪﺷ ﻞﻴ .
ﻪﻜﺒـﺷ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا رد و ﻲﻟﺎـﻤﺘﺣا ﻲﺒـﺼﻋ يﺎـﻫ
شور ﺎﺑ ﻪﻳﻻﺪﻨﭼ ﻞﻗاﺪـﺣ سﺎـﺳاﺮﺑ ﺰﻴﻟﺎـﻧآ و ﻲـﻘﻄﻨﻣ نﻮﻴـﺳﺮﮔر ،ﻲﻜﻴﻜﻔﺗ ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﺪﻨﻧﺎﻣ مﻮﺳﺮﻣ يﺎﻫ
ﻂﺳﻮﺘﻣ ناﺰﻴﻣ زا فاﺮﺤﻧا
، ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ داد نﺎﺸﻧ ﺴﻳﺎﻘﻣ رد
ﺔ ﻲﻠﻛ
، ﻜﺒﺷ ﺔ ﺎـﺑ ﻲﺒﺼﻋ 96
ﺪﺻرد ار دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ،ﺖﻗد دراد
.
ﻪﻜﺒﺷ ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا نﺎﻴﻣ رد ﺶﻴﭘ دﺮﺑرﺎﻛ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻋﻮﻨﺼﻣ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻨﻴﺑ ﺪﺷ
ه ،ﺪـﻧا
ﻜﺒﺷ ﺔ ﻲﺒﺼﻋ ﻪﺑGMDH
هﺪﻧﺎﻣزﺎﺳدﻮﺧ ﺖﻴﺻﻮﺼﺧ ﻞﻴﻟد
ﺘـﺴﺑاو و ندﻮـﺑ ﻪ
ندﻮـﺒﻧ ،فﺪـﻫ ﻊﺑﺎـﺗ ﻪـﺑ
هﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا يا
دراد ﺶﻫوﮋﭘ نﻮﻨﻛﺎﺗ و ﺎﻫ
ي
ﻪـﻨﻴﻣز رد يدﺎـﻳز يﺎـﻫ
نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ ﻦـﻳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
ﺷ مﺎﺠﻧا ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا ﺖﺳا هﺪ
. ﻲﻣ هرﺎﺷا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﭼ ﻪﺑ ﻪﻣادا رد دﻮﺷ
.
نﺎﻤﻳﺮﻧ هداز و ﻲﻟﺎﻤﺟ ) 2007 ( ﻪـﻟﺎﻘﻣ رد
ﻪﻜﺒـﺷ ﺢﻳﺮـﺸﺗ ﻪـﺑ يا ﻲﺒـﺼﻋ يﺎـﻫ
ياﺮـﺑGMDH
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻄﺧﺮﻴﻏ يﺎﻫ .
ﻌﺳﻮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺔ
ﻪﻜﺒﺷ ياﺮﺑ ﻚﻴﺘﻧژ ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا ﻲﺒـﺼﻋ يﺎﻫ
ﻪﻨﻴﻬﺑGMDH
لﺪﻣ ﻪﺑ ﻮﺗرﺎﭘ شور ﺎﺑ هﺪﺷ ندﺮﻛ
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﻲﻄﺧﺮﻴﻏ يﺎﻫ .
ﻲﻣاﺮﻫرو ) 2012 ( رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺴﻳﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﺔ
MLFF شور
GMDH و ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ
ﺖـﻤﻴﻗ ﻲـﻨﻴﺑ
شور ﻪﻛ ﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺖﻳﺎﻬﻧ رد و ﺖﺧادﺮﭘ ﻼﻃ شور ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧGMDH
باﻮـﺟMLFF
يﺮﺘﻬﺑ ﻲﻣ ﺪﻫد . ،ﺖﺳا ﻲﻨﺘﻔﮔ و
ي رد ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﮕﻳد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ يا ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ شور ود ﻦﻳا ﻦﻴﺑ ﻲﻨﻴﺑ
زﺎﮔ ﺖﻤﻴﻗ ﻪﺑ و داد مﺎﺠﻧا
ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﺒﻗ ﺶﻫوﮋﭘ
ﺖﻓﺎﻳ ﺖﺳد .
ﻲﻤﺳﺎﻗﺮﻴﻣ و يراﺮﺣا ،ارآﺮﻬﻣ ،ﻲﻤﺸﻳﺮﺑا )
1388 ( ﺶﻴﭘ و يزﺎﺳﻮﮕﻟا ﻪﺑ ناﺮﻳا يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻲﻨﻴﺑ
ﻜﺒﺷ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺔ
ﻲﺒﺼﻋ شور ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار شور ﻦﻳا يﺮﺗﺮﺑ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘGMDH
ARIMA
ﺮﺑ
داد نﺎﺸﻧ ﺎﻄﺧ يﺎﻫرﺎﻴﻌﻣ سﺎﺳا ﺪﻧ
.
ا ارآﺮﻬﻣ ،ﻲﻨﻴﻌﻣ ،ﻲﻤﺸﻳﺮﺑ و
ﻲﻧﺎﻤﻴﻠﺳ ﺎﻴﻛ ) 2008 ( شور زا ﺰﻴﻧ ﺶﻴﭘ ياﺮﺑGMDH
ﺖـﻤﻴﻗ ﻲﻨﻴﺑ
زا ﻚـﻳ ﺮـﻫ ﺖـﻗد ﻪـﻛ ﺪـﻧدﺮﻛ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻲـﻨﻓ ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ و ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا دﺮﻜﻳور ود ﺎﺑ ﻞﻴﺋوزﺎﮔ ﺶﻴﭘ رد ﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻪﺑ ﻲﻨﻴﺑ
زا ﺶﻴﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 96
ﺪﺻرد و 99 ﺪﺻرد دﻮﺑ .
ﺶﻴﭘ شور بﺎﺨﺘﻧا ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﻨﻴﺑ
زﻮﺣ رد ة ﻪﺑ ﻲﻟﺎﻣ هﮋﻳو ﻦـﻳا رد ،ﻚـﻧﺎﺑ ﺖﻌﻨﺻ رد
ﺶﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻜﺒﺷ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻲﻨﻴﺑ
ﻪـﺑ ،ﻲﺒـﺼﻋ يﺎﻫ ﻲﺗﺎﻴـﺻﻮﺼﺧ ﻞـﻴﻟد
نﻮـﭼ ،ﻊﻳﺮـﺳ ﻲـﻳاﺮﮕﻤﻫ
هدﺎﻴﭘ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ و ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا نﺎﺳآ يزﺎﺳ بﺎـﺨﺘﻧا ،يﺮﻴﮔدﺎـﻳ رد هدﺮﺘـﺴﮔ يﺎﻫ
ﺪـﺷ . ﻪﻜﺒـﺷ شور يﺎـﻫ
ﻲﺒﺼﻋ ﻲﻋﻮﻧ ﻢﻴﻈﻨﺗ دﻮﺧ لﺪﻣ ﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﻨﻨﻛ
ﺔﻳ هداد ﻼﻃا و ﺎﻫ ﺶﻴﭘ نوﺪﺑ و تﺎﻋ
ﻨﻴﻣز ﺔ يﺮﻈﻧ
ﻮﺤﻧ زا ة هداد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻣ ﻪﻨﻴﻬﺑ لﺪﻣ ﻲﺣاﺮﻃ ﻪﺑ ﺎﻫ
نﺎـﻴﻣ طﺎـﺒﺗرا ﻒـﺸﻛ سﺎـﺳا ﺮـﺑ ﺎـﻬﻨﺗ و دزادﺮﭘ
هداد ﻲﻣ ﻞﺣ ار ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻲﺟوﺮﺧ و يدورو يﺎﻫ ﺪﻨﻛ
.
لﺪـﻣ دﺮـﻜﻳور ﻦـﻳا ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ ﺎـﺑ هاﺮـﻤﻫ يزﺎـﺳ
ﺪﻴﻔﻣ راﺰﺑا ،ﻪﺑﺮﺠﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا يﺮﻴﮔدﺎﻳ ي
ﻞﺋﺎﺴﻣ زا يرﺎﻴﺴﺑ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ ﺖﺳا ﻲﻤﻠﻋ
. ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﻪﻜﺒﺷ ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
ﻢﻴﻤﻌﺗ ﻲﻫد رﺎﻴﺴﺑ ﻲﺑﻮﺧ ﺪﻌﺑ و ﺪﻧراد زا
نآ ﻪﻛ
ﻲﺘﻤـﺴﻗ ﻂـﺳﻮﺗ زا
هداد ﺎـﻫ
) ﻚﻳ ﻪﻧﻮﻤﻧ ( شزﻮﻣآ هداد
،ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﺖﻤﺴﻗ ﺪﻨﻧاﻮﺗ هﺪﻳد
ةﺪﺸﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ار ﻲﺘﺣ ﻲﻧﺎﻣز ﻪﻛ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ياراد
تﺎﻋﻼﻃا يﺰﻳﻮﻧ
،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺑ سﺪﺣ ﻲﺑﻮﺧ ﺪﻨﻧﺰﺑ
) ،ﻲﺗﻮﻜﻠﻣ 1393 .(
رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻜﺒﺷ زا ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا
ﺔ
ﻲﺒﺼﻋ ﻪﺑ ،GMDH
هﺪﻧﺎﻣزﺎﺳدﻮﺧ ﻞﻴﻟد ﻪﺘﺴﺑاو و ندﻮﺑ
ﻪـﺑ ،فﺪـﻫ ﻊﺑﺎـﺗ ﻪﺑ ندﻮﺒﻧ يرﺎـﻜﻫار ناﻮـﻨﻋ
ﺶﻴﭘ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ رود شزرا ﻲﻨﻴﺑ
ة ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ .
شور ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺳﺎﻨﺷ
ﻪﺑ ور ﺶﻴﭘ ﺶﻫوﮋﭘ ﺶﻴﭘ و ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ ﻲﺷور ﺔﺋارا ﻞﻴﻟد
ﻲﻨﻴﺑ ﺶﺨﺑ رد نآ دﺮﺑرﺎﻛ وCLV
يﺪﻨﺑ
و ﻪﺑ يدﺮﺑرﺎﻛ فﺪﻫ ﺮﻈﻧ زا ،نﺎﻣزﺎﺳ ﻲﻫددﻮﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ رﺎﻤﺷ
دور . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻟﺎـﻤﺘﺣا شور ﻪﺑ يﺮﻴﮔ
هدﺎﺳ ﻲﻓدﺎﺼﺗ و
ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑCLV
ﻜﺒﺷ ﺔ ﻲﺒﺼﻋ مﺮﻧ ﻂﻴﺤﻣ ردGMDH
ﺐـﻠﺘﻣ راﺰـﻓا
مﺎﺠﻧا ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻧﻮﻤﻧ ﺔ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
، 5000 ﺪﻧزرا ﻲﻘﻴﻘﺣ نﺎﻳﺮﺘﺸﻣ زا ﺮﻔﻧ ة
زا ﻲﻜﻳ ﻚﻧﺎﺑ ﻲـﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫ
ﺷ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ يدﻮﺟﻮﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ طﺮ
زا ﺶﻴﺑ 500 لﺎﻳر نﻮﻴﻠﻴﻣ بﺎـﺴﺣ زا ﻲﻜﻳ ﻞﻗاﺪﺣ رد
ﺎﻫ ﺖـﺳ ﻪـﻛ
ﺖﻴﻌﻤﺟ و ﻲﺸﻨﻛاﺮﺗ تﺎﻋﻼﻃا ﺎﻬﻧآ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
، تﺎﻋﻼﻃا ﻜﺒـﺷ يدورو
ﺔ ﻲﺒـﺼﻋ
ﻲـﻣ بﻮـﺴﺤﻣ دﻮـﺷ
.
ﺮﻛذ نﺎﻳﺎﺷ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا
لﺎﺳ زا هﺎﻣ ﺶﺷ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ 1391
ﺖﺳا . 16 ياﺮـﺑ ﺺﺧﺎـﺷ
درﻮﻣ ﺶﺷ ﻪﻛ هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد يدورو ﺖـﻴﻌﻤﺟ تﺎﻋﻼﻃا صﻮﺼﺧ رد تﺎﺼﺨﺸﻣ زا
و ﻲﺘﺧﺎﻨـﺷ
10
ﺖـﺳا نﺎﻳﺮﺘـﺸﻣ ﻲـﺸﻨﻛاﺮﺗ و ﻲﻟﺎﻣ تﺎﻋﻼﻃا ،درﻮﻣ .
يﺮﺘـﺸﻣ ﺮـﻤﻋ لﻮـﻃ شزرا
CLV) ( ﺰـﻴﻧ
ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد فﺪﻫ و ﻲﺟوﺮﺧ ﺮﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ .
يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺖﻴﻌﻤﺟ
ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺰﻴﻧ
،ﺖﻴﺴﻨﺟ ﺢﻄﺳ ،ﻦﺳ تﻼﻴﺼﺤﺗ
) ،ﻢﻠﭙـﻳد قﻮﻓ ،ﻢﻠﭙﻳد
ﺴﻴﻟ قﻮﻓ ،ﺲﻧﺎﺴﻴﻟ ﻲﺑ ،ﻲﻳاﺪﺘﺑا ،ﻞﻜﻴﺳ ،يوزﻮﺣ ،يﺮﺘﻛد ،ﺲﻧﺎ
داﻮﺳ ( ﺮﻬﺷ ، ) و ناﺮـﻬﺗ ﺮـﻴﻏ
ناﺮـﻬﺗ ( ،
بﺎﺴﺣ داﺪﻌﺗ يﺎﻫ
يﺮﺘﺸﻣ ) هدﺮﭙﺳ داﺪﻌﺗ يﺮﺘﺸﻣ يﺎﻫ
( ﻨﭽﻤﻫ و ﻦﻴ ﻣ ناﺰﻴ ﻘﺑﺎﺳ ﺔ ﺮﺘـﺸﻣ ي ﻚـﻧﺎﺑ رد
) لﺎﺳ و بﺎﺴﺣ حﺎﺘﺘﻓا لﺎﺳ ﻞﺿﺎﻔﺗ 1391
( ﻲﻣﺮﺑرد ار دﺮﻴﮔ
.
ﺣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،يرﺎﺟ بﺎﺴﺣ ﻎﻠﺒﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺰﻴﻧ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ضﺮﻗ بﺎﺴ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،ﻪﻨﺴﺤﻟا
هﺎﺗﻮﻛ بﺎﺴﺣ ﺪﻧﺎﻣ ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ بﺎﺴﺣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ،تﺪﻣ
ة ﺪﻧﺎﻣ ،يرﺎﺟ ة
ﺪـﻧﺎﻣ ،ﺪﻴﺳرﺮﺳ ة
ﺪـﻧﺎﻣ و ﻪـﻗﻮﻌﻣ ة
كﻮﻜﺸﻣ ،ﻲﺘﺸﮔﺮﺑ ﻚﭼ ﻎﻠﺒﻣ و ﻲﺘﺸﮔﺮﺑ ﻚﭼ داﺪﻌﺗ ،لﻮﺻﻮﻟا ﻲﻣ
دﻮﺷ . نﺎﻳﺎﺷ ﻐﺘﻣ ﺖﺳا ﺮﻛذ ﻴ
يﺎـﻫﺮ
ﻲﻟﺎﻣ دﺎﻳ ﻪﺑ ﻲﮕﻤﻫ هﺪﺷ ﺶﺷ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ترﻮﺻ
ﻪﻫﺎﻣ ﺪﻧا
زﺎـﺑ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﻪﻛ ة
ﺮـﻫ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻚـﻳ
زا
ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ رد ﻪﺘﺳد يﺎﻫ 8 ﺎﺗ 12 ﻪﺒﺗر ﻲﻳﺎﺗ هﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﺪﻧا
. ﻪﺑ ﺰﻴﻧ يﺮﺘﺸﻣ ﺮﻤﻋ لﻮﻃ شزرا ﺮﻴﻐﺘﻣ ناﻮﻨﻋ
فﺪﻫ
، ﻄﺑار زا ﺔ 1 ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﻜﺒﺷ ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺔ
ﻲﺒﺼﻋ GMDH
ﻜﺒﺷ ﺔ ﻲﺒﺼﻋ ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا زاGMDH
GMDH
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜـﺷ .
ﻢﺘﻳرﻮـﮕﻟا ﻒـﻔﺨﻣGMDH
Group Model of Data Handling
داﻮﻧﺎﺧ زا و ة
ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا يﺎﻫ ﻲﺟﺎﻨﺘﺘﺳا 1
لﺪـﻣ ياﺮـﺑ يزﺎـﺳ
ﻲﺿﺎﻳر ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ زا هداد
يﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺪﻨﭼ يﺎﻫ ﺖﺳا
ﻪﻛ زا ﻲﮔﮋﻳو ﻪﻨﻴﻬﺑ يزﺎﺳ ﻚـﻳﺮﺘﻣارﺎﭘ و يرﺎﺘﺧﺎﺳ
رﺎﻛدﻮﺧ لﺪﻣ زا ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻪﻜﺒﺷ رد ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا ﻦﻳا زا ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﺒﺼﻋ يﺎﻫ
ﻦﻳﺰﮕﻳﺎـﺟ و دﻮﺷ
نﻮﻴﺳﺮﮔر ياﺮﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻫ
ﻞـﺻﺎﺣ مﺮـﻓ ﺎﺑ بﺮـﺿ
ﺖـﺳا ) ،ﻮـﻜﻨﻨﺧاﻮﻳا 1968
.(
زا ﻲـﻜﻳ
ﻢﻬﻣ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳﺮﺗ ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا يﺎﻫ
،GMDH
از يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ فﺬﺣ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳﺎﻧاﻮﺗ ﺋ
ﺖـﺳا ﺪ ) ،ﻮﻟرﺎـﻓ
1984
؛ ﺲﻴﻛﺎﺳﺎﺘﺳﺎﻧا ترﻮﻣ و
، 2001 .(
ﻮﻜﻨﻨﺧاﻮﻳا ﺮﻟﻮﻣ و
) 1995 ( زا ﻲﻳﺎـﻫر ياﺮـﺑ ار ﻢﺘﻳرﻮﮕﻟا ﻦﻳا
ﻴﺳﺮﮔر ﻲﻄﺧ ﻲﮕﺘﺴﺑاو ﻞﻜﺸﻣ و تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ نﻮ
دﺮـﻛ عاﺪـﺑا ﺎـﻫ .
رد ﻢﺘﻳرﻮـﮕﻟا ﻦـﻳا ،ﻊـﻗاو
ﻪﻠﻤﺟﺪﻨﭼ ﻚﻳ ﺖﺧﺎﺳ ياﺮﺑ ﻲﻜﻴﻨﻜﺗ ﻻﺎﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﺎﺑ ﻂﻴﺴﺑ يا
ﺖﺳ
GMDH لﺪﻣ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣﺮﻳز ،ﻲﺟوﺮﺧ ﻚﻳ و يدورو ﻦﻳﺪﻨﭼ ﺎﺑ
يا ياﺰﺟا زا ﻪﻳﺎﭘ ﻊﺑﺎﺗ ﺖﺳا ﻪـﻛ
ﻄﺑار رد ﺔ 2 ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﻮﺷ
.
ﺔﻄﺑار 2 (
Y( , … , ) = ( − )
ـــ ـــــــــــــــــــــــ ــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــ
1. Inductive Algorithms
