هفلؤم
هنیمز‌یاه
)لیبدرا‌رهش:یدروم‌هنومن(ییارگ
عراز یهاش لحاس یمرک ملاسا ،1
*2
، نایعیفر یبتجم
3
1 . .ناریا ،لیبدرا ،یملاسا دازآ هاگشناد ،لیبدرا دحاو ،یرامعم هورگ ،یرتکد یوجشناد
s.shahizare@gmail.com .
2 . ،یرامعم هورگ ،رایداتسا .ناریا ،لیبدرا ،یملاسا دازآ هاگشناد ،لیبدرا دحاو
3 . ناریا ،نارهت ،سردم تیبرت هاگشناد ،یرامعم و رنه هدکشناد ،یزاسرهش هورگ ،رایشناد دحاو ،یرامعم هورگ ،رایشناد.
.ناریا ،لیبدرا ،یملاسا دازآ هاگشناد ،لیبدرا Rafiei_m@modares.ac.ir
خیرات لوصو :هلاقم 70 / 71 / 1318 خیرات
شریذپ :هلاقم 11 / 70 / 1318
هديكچ هنیمز اب تیفیک نیا طابترا و طیحم تیفیک هب طوبرم یاهرایعم و لوصا عمتجم یحارط رد نآ یعامتجا و یخیرات ،یگنهرف یاه
یااه
یم هتفرگ هدیدان ینوکسم عمتجم زا نانکاس یدنمتیاضر نازیم شهاک ببس ،هلئسم نیمه و دوش
شهوژپ اذل .تسا هدش اه ااب رضاح
عمتجم تیفیک نیب طابترا لیلحت و یسررب فده هفلؤم و لیبدرا ینوکسم یاه
هنیمز یاه یفیصوت شور هب ییارگ -
هدافتاسا اب یلیلحت
هنومن شور هب همانشسرپ رازبا زا یفداصت یریگ
- هشوخ هتفرگ ماجنا یا هتفای جیاتن .تسا
یم ناشن شهوژپ یاه یایخ طاابترا هک دهد
هفلؤم نیب ز یاه هنیم عمتجم تنوکس تیفیک و ییارگ هنیمز تیفیک هفلؤم ،یراذگریثأت رظن زا .تسا رارقرب اه
یانوریب طیارش هفلؤم و یا
عمتجم تیفیک رب ار ریثأت نیرتشیب بیترت هب اهدحاو هافلؤم نیاب زا .تسا اراد لیبدرا ینوکسم یاهدحاو تیفیک و ینوکسم یاه
یااه
هنیمز هب( یعیبط هنیمز ،زین ییارگ طیحم و تعیبط هب مارتحا دعب هژیو
عامتجم تنوکاس تایفیک راب ار یراذاگرثا نیرتشیب )تسیز یااه
عمتجم رد تنوکس تیفیک ءاقترا یارب نیاربانب .دراد لیبدرا ینوکسم همانرب تسا مزلا ینوکسم یاه
یرهش و یرامعم ناحارط و نازیر
هنیمز تیفیک هب هجوت رب هولاع عمتجم یا
یب طیارش زین و اه و تاعیبط هاب ماراتحا لمااش یاعیبط هانیمز هب ،ینوکسم یاهدحاو ینور
طیحم زا تظافح .دنشاب هتشاد یرتشیب دیکأت و هجوت تسیز
ديلك هژاو هنیمز ،لیبدرا .ینوکسم دحاو ،ینوکسم عمتجم ،تنوکس تیفیک ،ییارگ
1 . زاغآرس
تفرشیپ دین ونی دی تنیتیع یانایدز ،یتعنص یاه یانه
هک وعیسه ،ااهورین ییدیع هتسدی مدهفم و نادن یرایتم عییجم لدحی ریس تحی زر یدورمز لاک ز هب ،ندکسم یاه
،م رزرق ریثأی وننور انب مان یه هنین نزرناز ری ونعهی
ون ر
ن اق ری دنهنز نکنسم ونی دی تسایس وعازهف ،عیشنره عییجم هنب ،ندکسم یاه زر دز ،نکا نزدنعع
هنب بنساپ یانه
یدنک یانجاز تنسز هنیفاا شریسگ تعرس هب نکسم یانه
زونن ز نزوننعمداین نکننسم داننین عننفر یزرننب ،ندکننسم عییجم
انی م ری هنهیرموعمب و انیدک ،ندکنسم یانه یانه
نمیع دز ،رهنب و کچدک عنییجم یانجاز امزونقز ه
یانه
یدب ،ندکسم
،ب ونز هعدیجم ری ،گوند تیفیک ک ،اانه
رنشم نامیرم یزرب اهعی هن تخزدعکا و تیتیعرپ میظع هناخ هب هک( نیمد انی اب ،ااه
نزدناز یهنکرم یانه یانه
نیعکانس یزرنب هکمب )وعی زی یاع ردنرپ یاهاضف و عیسو نییسخن یزرب هک ،ااهره ،مایی هنعدیجم نناز ری راب
انه
تنسز یدنب تنبرب انس ز انب زریه هین ونواهگ ،عکس همانرب ری هچنآ هعدیجم ناز ، زرط و یهار
هنب رنییک هین اه
1 ناونع اب عراز یهاش لحاس مناخ یرامعم یرتکد هلاسر زا هتفرگرب رضاح هلاقم . «
هفلؤم یواکاو رب رثؤم ارگ هنيمز یاه عمتجم یحارط رد تنوکس تيفيک ءاقترا
یریكش ینوکكسم یاه
دنچ یدروم هعلاطم )ليبدرا رد ینوکسم عمتجم
» .تسا ليبدرا دحاو یملاسا دازآ هاگشناد رد نايعيفر یبتجم رتکد و یمرک ملاسا رتکد نایاقآ ییامنهار اب
وعسادن* م :لدئس Email: architect_ik@yahoo.com
هنب دنبرم یاهرایتم و لدصز تااعر تسز و هعدی نآ هنعیمد اب تیفیک ناز اهیرز و طیحم تیفیک ،ن عهرف یانه
،خارای زونوره رظن دز نآ ،عاییعز و یاهونمایپ تنسز ن
،ب ناز بدمطمان کن ،هعدنی
یدنی یرنیگ مینج یانه
،ب و یرس یاهاعب یزرنب مد طازرن ونقاف هنک تسز ، ور
و ردپ مزرهب( تسز یدب یدخ ناعکاس اب رزوااپ ،طاهیرز یاجاز یراوم 4931
،م عدضدم ناز و ) یدعو موع دز ، ان ونزدی
نآ هعیمد اب هیعبز نیب ساعم اهیرز اه
نانیه ید نایب ردنط
ک فزوهز دز ،کا هک هنب هنعدی یرهن ونه اک رنب وعهی
هعیمد ،نطیحم و رینسب نیم نایه هعیمد دز یزرم تسز ،ازرگ
،م ک نآ ری یرایتم هک تسز ک و زدیحم مه و یریگ
،مرب ری زر هعیمد یریگ
رناد رهن یزهعز هک ونو یتم ناازرگ
،گژاو اا اهورین ش دپ خ ،نوری یاه
هنب هنکمب تنسین ید
هیسبزو نآ ندمزریپ هعدیجم و طیحم نزراکیه و ،عیئان ( ونز
4939
« ) هعیمد یرایتم زرگ
» یدنعدم عنضو نف رایسزدخ
هنین ،یاونق یاهره نیرک ،اایمدم و ف دشم و یدهن بدنمطم رنمز نناز ییرزدنم ری تسز نکیم وعچره تسین نی ورب( و اب 4939
لانس یوو دز ) 4393
راک و نانساع
هب نزو یعم یرینسگ ردنط
یافینسز یرانیتم ری هنعیمد دز یز
،م هعیمد یرایتم وععک ،ن زرط یزرنب ،نهزر عنقزوری زرنگ
تنسز فزرنطز طینحم اب راگداس و ن یه واوع یرایخاس (
Aminzadeh, 2008
،م هعیمد ناز ) ،مدب یرایتم ری ونزدی
تعس ما ارای ئاسم اا هذم و گعهرف واا ع اه
و ،خ
دز یافیسز زرگ هعیمد یرایتم فوه عقزوری و اب ،عاییعز شور داس نایم ری ریراگداس یرصب اهیرز یاجاز یزرب اه اه
( تسز
Mahlbani, 2010
هب ) یانجاز وننور ،نسررب ری ژاو
عییجم
،م وهاشم نزراز ری ،ندکسم یاه هنعدی دز هک ید
همانرب ری یداسره یاهرایتم و لدصز هب یهنار
،ن زرط و
عییجم اب ناز و و هیساک ،ندکسم یاه
نکانسم هنندگ
یاجاز دز
« بدنمطم طینحم »
دز و ،ندکنسم
« هنعیمد » همنصاف
هیفرگ عییجم ، زرط ری نآ رب ولاع ونز ونایان ناعکاس اه
،م هیفرگ عییجم ناز رایخاس ، زرط و وند
و عدنن انب انه عییجم دز ناعکاس یوعییااضر نزهیم ی ی نییه هب
رینس انه
نزراننکیه و ،ننحیبی( یرزی ،نن وهن 4931
ری همئننسم ننناز )
و نانسنز ،نساسز یانهداین دز ،نکا نکنسم هک تسز ، ا رهب و ،عاییعز افر تملاس رب ، ییع زریثأی یزرزی یرو
( تسز یرف ییاصیقز
Jiboye, 2010
)
رف هب هعدی اب ،نم لانیی ز هنک ،نی حی ،مصز هیض
یور
هف ؤم تسبراک هنعیمد یانه
ری تندکنس تنیفیک رنب ،نازرگ
عییجم ، زرط هنین و وعن اب رثؤنم نیبیرز ،ندکنسم یاه
: ما ،ی حی ،عرف ایضرف 4
هنعیمد هنف ؤم طازرن و یز
عییجم ،نوریب تنیفیک رنب زر ریثأنی نارینشیب نییری هنب اه
عییجم زو تیفیک و ،ندکسم یاه ونرزی ،ندکسم یاهو
2
ری تندکننس تننیفیک رننب زر ریثأننی ناریننشیب ،ننتیهط هننف ؤم عییجم ری رنضا ،نی حی وعیسه زرزی یبیرز ،ندکسم یاه
بساپ ،پ تنسبراک اناآ :تنسز رناد ،منصز لزؤنس هب ،ادگ
هف ؤم هعیمد یاه عنییجم ری تندکنس تیفیک رب ،ازرگ
یانه
،نعرف زؤنس نینعچیه هوننرثؤم نیبیرز ،ندکسم رناد
: ما 4 رنب زر ریثأنی نارینشیب هنف ؤم مزوک ناعکاس رظن دز
عییجم تیفیک هوننرزی یبیرز ره ،ندکسم یاهو زو و اه
2 هعیمد هف ؤم مزوک ناعکاس رظن دز رب زر ریثأی ناریشیب ،ازرگ
عنییجم ری تندکس تیفیک هوننرزی نیبیرز ،ندکنسم یانه
هاهجی رب ،عیهم شهوژپ ناز فوه تیفیک یمحیو
تندکنس
عییجم ری هنف ؤم ،ارط دز ،ندکسم یاه
هنعیمد یانه ،نازرگ
ایبیز رورم اب ه ا م تسخن شخب ری اسز ناز رب تسز هنعیمد فمیخم یاتبز هعیمد ناز ری یدعدم تنیفیک و ،نازرگ
عییجم ری تندکس
،م نییهی ،ندکسم یاه ری د نس یدن
ری یرظن ید ز ندمدآ ةدحن و رزهبز شهوژپ شور شخب چ نیمحی شور و نیبیرز ره خیعم ،ندکسم عییجم وع
یزی
،م حارشی اه هیفاا همزیز ری نیعچیه و ید
نیمحی انه
،م هئزرز شهوژپ هجیین نآ اسز رب و و ید
1 . 1 شهوژپ تایضرف و تلااؤس .
:شهوژپ لاؤس هنف ؤم تنسبراک ااآ
هنعیمد یانه رنب ،نازرگ
:شهوژؤؤپ وؤؤ یع ف اؤؤؤس 4
مزوننک ناعکاننس رننظن دز
هف ؤم عییجم تیفیک رب زر ریثأی ناریشیب اه یاهون زو و انه
هونرزی یبیرز ره ،ندکسم 2
هنف ؤم مزونک ناعکاس رظن دز
هننعیمد ری تندکننس تننیفیک رننب زر ریثأننی ناریننشیب ،ننازرگ
عییجم هونرزی یبیرز ،ندکسم یاه
:شهوژپ ولصا هیضیع هف ؤم
هعیمد یاه تیفیک رب ،ازرگ
عنییجم ،ن زرط ری تندکس رثؤنم نیبیرز ،ندکنسم یانه
وعیسه شهوژؤپ و یع هیضیع :
4 هنعیمد هنف ؤم طازرن و یز
عییجم ،نوریب تنیفیک رنب زر ریثأنی نارینشیب نییری هنب اه
عییجم وننرزی ،ندکنسم یاهو زو تیفیک و ،ندکسم یاه
2 زر ریثأنی نارینشیب ،تیهط هف ؤم ری تندکنس تنیفیک رنب
عییجم وعیسه زرزی یبیرز ،ندکسم یاه
1 . 2 قیقحت هنیشیپ رب یرورم . هنب نان حم و ناگوعنسادن انت اطم ،نخرب راد ری زرنیه
هجیین و ،ی حی شور نزدعع
،م هئزرز یریگ :ید
- ( نزراکیه و یوعام 4933
نزدنعع اب یدخ ،ی حی ری )
« ناشن ره ره هباثم هب رزی
هعیمد زرگ » یاهوعازرف تخاع هب
،گژاو با ی عفر و ره ری واوع یاهرایخاس ماجسنز یاه
هتسدی یاهره اب هی ذگ ری اهره هنیخزیرپ وناوع هنیفاا
ناز دز تسز تسی ور
ذنخز و ،نسررب یزرنب ، ور هب ،باا
هناشن ه هط و اه نآ یونعب
هنانشن مانظن کنا ری انه دز هنک یز
بارای و اهرواب گعهرف شدرز
ر ای و هتماع رب مکا یاه
عدضدم
،م تئشن طهیرم یاه هنعیمد رب ویکأی اب یریگ
،نازرگ
هناشن تسز رظنیردم ،مصز تفایهر هباثم هب یره یاه
- نزدعع اب ، ی حی
« هنف ؤم هنب هنعدی رورض ،سررب
هنعیمد یرایتم ، زرط ری ، عهرف یرنکاور یانعهم رنب زرنگ
ناسنز ردپاپزر دمآ ،ساع »
ب ةف ؤم ش ن ،سررب فوه ا
ک ری ، عهرف هعیمد یرایتم یریگ
یرنکاور یاعهم رب زرگ
ناسنز هب ردپاپزر دمآ ،یخاع شور انب و ،فیک ردص
،فیصدی - هیفرگ ماجنز ،میمحی نانیب شهوژنپ پاانین تنسز
،م هعیمد ، زرط ری هک یرزی یانتبز هنب هنعدی رنب ولاع زرگ
انتبز هب عدعر اعب ریسب یوه اک هنعیمد ،ن عهرف ی
هنین نآ یز
،نم ونیکأی ردپانپزر تنسز یرورض ری کن هنک ونعک
هعیمد
،م اعتم ، عهرف یز شعنک ،عدنن اسز ناز رب و وباا
،نم یاهعنشیپ زر طینحم و نانسنز نانیم با یم ری هنک ونهی
هعیمد یرایتم ، زرط هب و زرگ
وااب نکسم تخاس ری ژاو
مد یرانیتم دز فونه ید هعدی نآ هب هنعی
یرزرنقرب زرنگ
ماتی ناز وعاآرب گعهرف و تسز ناسنز و طیحم نیب ماتی نایناهع و نایفار ( تسز 4932
)
- نزدنعع اب هنا ا و یرهعق طسدی ر ای ،ی حی
« لدنصز
، زرط یاهاعب
، عهرف اب یرکاور هعیمد ،نازرگ ری یرانیتم
رصاتم نزراز »
،میمحی ،فیصدی شور هب ناز هب و و ماجنز
ین ویسر هجی هنس هنک ونز
یرنکاور ،منصز
نبا ی تنیتهی و
راکهزر هنایم ری یردخرب اب هعیمد تنسز هنک یدن ز رانکهزر
هنایم ناریشیب و صخا ناری راثآ زر رزواوپ تسز یرک هنب
نییه ی ی
،م یاهعشیپ نا زرط ید
نیض تییهز نیزی هنب
هعیمد و یافیسز دز تیقلاخ
،اانزدی و هنزرایتم
یدخ
،تس ری
یا یرز تیفیک یرصب هعیمد هین زی هننا ا و یرنهعق( وعن اب
4931 )
.
- ( نزراننکیه و ،ننعیهب 4931
نزدننعع اننب ،نن ی حی ری )
«
،سررب تخاع مزدع هعیمد زرگ ری وه اک هناخ انه و تنفاب
نهک اب جوععس
،ها ن هب
،گژاو یاه رایع نیکو کنمی ز »
اب هک یزی ناشن هعدی
هب یرانیتم ،مدنب
هنناخ یانه جوععنس
،م هعیمد نف ؤم اب نزدی
،ازرگ هب ونی دیداب و
یانی ز لدنصز و
یانهرایتم هنناخ
یانه نآ تنسی تنفاا نینعچیه ری
ةروی
ةئزرز رصاتم یرایتم
ری تفاب ماونق ،نعیهم رنب شدرز یانه
، طاعم دز ره جوععنس نانکمز تنسزراذپ هنیفاا
یانه نناز
شهوژپ دز ،کا مزدع یدعو هعیمد
ری زرگ ةنعیمد ان هط
نلاپ تهع یاب تهع و مرف نلاپ اهریگردن و
ریب ری وه اک
هناخ یاه جوععس تسز
- اهع ،ی حی پااین نزدعع اب نزراکیه و یزد
« ،نسررب
ری ناعکانس یوعییاانضر رنب ،نطیحم تنیفیک نمزدع ریثأی عییجم وهنشم ری ،ندکنسم یانه »
هنعدیجم هنک یزی نانشن
،نبرجی ییرنکمیع نمزدع ،نعتا ،طیحم تیفیک مزدع -
تساد و ،یخاع اهاد ،یندکنس یوعییااضر نزهیم رب ،طیحم
اع وعیسه رزذگریثأی ماعراد اب ییرکمیع م
،صخ یاه
هننطبزر یزرزی یوعییااننضر ننماع دز ،نن عهرف و ،عاننییعز یرزونن یرزیاعتم ةطبزر ،طیحم ماعراد اب امز تسز رزیاعتم نزراکیه و یزد اهع(
4931 )
- نزدننعع اننب نزراننکیه و ییاننبآرهم یرننفتع ،ننی حی
« ةنت اطم( یرهن لانحم ،یندکنس طیحم تیفیک شجعس
:ییردم )تن ر رهن یربایض و رهشمرخ لاحم »
نانشن
،نگژاو نییری هنب رهشمرخ رزدمب همحم ری هک ونیزی یانه
،نگژاو طینحم ،نکاهیف امونخ طینحم ،عانییعز یانه
هنمحم ری و ،نسریسی و ،ندکنسم ون زو تیفیک ،مدیع
،گژاو ییری هب یربایض
،گژاو طیحم ،عاییعز یاه یاه
زو تیفیک ،سریسی طیحم ،کاهیف اموخ و ،ندکسم و
نینیه وعیسه تییهز هئا نزونوره رظن دز ،مدیع ردنط
انب ،ندکنسم ون زو دز تاانضر نانیم هنک یزی نانشن پااین هنطبزر رهنشمرخ رزدمب همحم ری ،یندکس طیحم دز تااضر انب تنهثم هطبزر یربایض همحم ری و طسدیم و اب تهثم و ییاننبآرهم یرننفتع( یرزی یدننعو یدننق یایهننسن ونن ه نزراکی 4931 )
- نزدننعع اننب یدننهیع طننسدی رنن ای ،ننی حی
« ،باننادرز
رهن :،نهوژپ یردنم هنارجین ری تندکس تیفیک یاهد ز دهیعدسوز »
،فیصدی شور هب -
و تنسز ون ماجنز ،میمحی
،م ناشن نآ پااین ری ،یندکنس تنیفیک یانهد ز هنک ونهی
تنسایس ونااب نازربانعب تسز وافیم فمیخم ،طاعم و انه
ژیزریسز ی ،طاعم ری ،یندکس تیفیک یدههب یزرب ساعم یاه
( ید یاخیز فمیخم
Jiboye, 2009
)
-
Çizgen
( 2142 نزدعع اب ، ی حی ری )
« رنب یرورمداب
،ن زرط و یرانیتم ری زدیحم و هعیمد ش ن »
شور هنب هنک
،فیصدی - تنسز ون مانجنز ییاعنسز انت اطم و ، یهطی
هعیمد یرایتم یزی ناشن هنب هعدی رب زرگ
طینحم انب انهیرز
ری ، زرط ء، هک ،طیحم وااب نازرباعب یرزی ویکأی فزرطز هب و ه طعم ره نیمد وعنام یرزی رزرق نآ رزهبز کا نزدعع
- ه ا م ری تسز و ماجنز داو ام ردشک ری هک ر ای یز
رهن ،مدنیع نکسم ری ،یندکس تااضر نزهیم شجعس هب امده لده نماع رانهچ هن ا م ناز ری تسز و هیخزیرپ ه
نینیهی تندکس تیتضو دز نزونوره یوعییااضر ری ،مصز اموخ یوه اک مزدع ما مزدع ناز تسز و ،ناسر
داورس و تاانس هعدیجم خزی ری ،مدیع اناکمز ،هی
وعیسه ،عاییعز طیحم و نآ ،کایهن و ره ،مدیع نکسم (
Mohit
&
Azim, 2012
)
- ،نمیمحی ن ،فیصدی شور هب و ماجنز ةت اطم پااین
نزدعع اب
« هعیمد رزونااپ یرانیتم یزرب یژیزریسز کا :،ازرگ »
،م ناشن هنک تسز هناگوعچ ،هیکری رزوااپ یرایتم هک وهی
،م هنعیمد انب یراگدانس رثکزون انب ماک یوعازرف ری ونزدی
( ید رهاظ
Shahbazi, 2016
)
- ( ،ی وی ،ی حی ری 2149
نزدعع اب )
« همانرب یزرنب ،ااه
عنییجم ،ن زرط ری هنعیمد و زدیحم رب ،عیهم یرایتم یانه
عنییجم و ،ندکسم رانب :،نهوژپ یردنم یر ن یرگ یانه
،ننمع نزوننیه روننص »
،فیننصدی شور هننب هننک -
و ،نن یهطی
نانشن شهوژنپ پاانین تنسز ون ماجنز ییاعسز ات اطم
،م نهداین )یر ن یرگ و ،ندکنسم( عنییجم ره هک وهی یا
هنمانرب یزونیبز ری وااب هک یرزی زر یدخ صاخ یلامانک یهنار
،سررب ناز دز دپ و ،سررب ایئهع و امزه ز و اهداین اه
ید صخشم ، زرط - ( ،نننزوراز و یوننباع 2141
نزدننعع اننب ،نن ی حی ری ) «
هاهجی هنعیمد یرانیتم یمحیو رایخانس رنب نآ ریثأنی و زرنگ
عییجم نمحم :،هوژپ یردم ،ندکسم یاه رهن تن ی ری ه
ناهفصز »
،گژاو نییتی فوه اب هنعیمد یرانیتم یاه
و زرنگ
،نگژاو یمحی و تخاع هین عنییجم یانه
،ندکنسم یانه
هنب رنصاتم یرایتم اب نآ اهطنز و ناهفصز ت یرس همحم
،فیصدی شور -
،م ناشن ییاعسز ات اطم و ،میمحی وعهی
هف ؤم هک هنعیمد یرایتم یاه ،منصز رنصاعع دز ،نکا زرنگ
و
تنفاب ری رنضا رنصع نزرایتم هعدی یردم و ،یعنس یانه
هب تسز هت اطم یردم یووحم ژاِو
نینب انهیرز مونع یرزی رزرنق هنعدی یردم و هب ناهع حرط هعیمد اب و زرعز یاه هب ،طیحم یاه
هنب نزراز ری ژاو
ندچیه ،مئاسم دورب تاده نزرحب ، عهایهان و شاشیبز
عنییجم ری تندکنس دز ،یاانضران و تیبدمطم موع و یانه
ناز دز تسز ویماجنز ،ندکسم زر دز ،کا ور
یانخیز اه
هعیمد ، زرط یرکاور هنف ؤم یواکزو ةرابری تسز زرگ
یانه
هعیمد عنییجم تندکنس تنیفیک ءان یرز رب رثؤم ،ازرگ یانه
ن ردص ، ی حی ،ندکسم هیفر
یرزرنکی نازربانعب تنسز
نکنسم همئسم هب دن ،ها ن دز یرزیردخرب و عدضدم نیدهن
،م هعدم زر رضا ،سررب رورض مانجنز یداس
شهوژنپ
رضا
،م هنب ونزدی تنسایس
یرزذنگ و هنمانرب یهنار یزرنب
، زرط یرایتم ،نییع ونمآراک و عنییجم
یانه ،ندکنسم
ساعیم اب یاهداین کیک ناعکاس وعک
.
1 . 3 قیقحت یرظن ینابم .
1 . 3 . 1 هنیمز . یرامعم رد ویایگ
هعیمد ( رخامدن انمدی طنسدی رانب نییسخن ،ازرگ 4394
ری )
ه ا م
« هعیمد نامرآ :،ازرگ
،سایرگی و یره یاه »
ون یافیسز
ره ه ا م ری ریدک ور اارظن ةرابری زر حلاطصز ناز رخامد هنب هکی هچ تیهنسن( یرنب رانک
،ن زرط )1386
،ناییخانس
روی ره ری نآ ةعیمد اب راگداس و ییاینسز تنیقلاخ وعمداین یز
یدب حرط راهم دز هنزوعمیرخ یافیسز رنب هگره رمز ناز تسز
نی ورب( تسز یدهن ،کیم فرص ویم ی 4931
)
رئزی ری هعیمد مدهفم میسیب نرق یرایتم فراتی ز ،ازرگ
هننب نایننسره اننی م ری لائونناز ،مدننهفم نزدننعع ری و
همانرب فینصدی موی ،نانهع گعع دز دپ نروم ره یهار
تنفاب نینعچیه تسز و ،یعنس هنکزرم و ،خارانی یانه
،ب رثز ری اهره زر یدنخ شن ن هنعیمد هنب نزرایتم ،هعدی
هب یزی تسی دز ، عهرف ا ن نزدعع هعیمد ی ی نییه هب ونز
هنب یدعدم هنمانرب شور نزدنعع
زرنیم هنب یرانیتم یهنار
عدم ،نم مزرنی ز هعیمد ری ید بدچرانچ ری زر نآ و یرزذنگ
،م ریسفی یره هنعیمد مدهفم وعک
منهم مازیزرانپ دز ،نازرگ
ههی دز هک تسز یرایتم و یره رکفی 4311
هنعدی یردم
( تفرگ رزرق نزرایتم
Shirazi, 2009
) هعیمد
هتسدی اب ، عیا عی اهیرز رصاتم نزروی ری ،ازرگ د یرایتم یرزی رزوااپ هعیم
انهیرز و اضف هعیمد تفاب هب زرگ
،ننم هننجیین ری یرزی هننعدی وی ننناز ناننیم هننک تننفگ نزدننی
نناز ری تنسز فزرنطز تتیهط دز ،کچدک شخب ناییخاس ،ن عهرف طازرن انسز رنب ناییخانس رنه یرایتم عدن نآ صانخ طازرن و ،طیحم و ،کاهیف ،خارای ،عاییعز
،م زرعز و ، زرط تااس هجیین ری ید
هعیمد ،ن ور ،ازرگ
و یرانیتم زرنیم تنااعر فونه انب هک تسز یرایتم دز هب یره بدچراچ اق ری نآ ریسفی ،نم هنیفرگراک
یدن
(
Schultz,2015
ناییخاس ) ری و فزرنطز طینحم هنک ،اانه
،نم وایان زر هعیمد ،مک ت ا عبانعم دز یزرنصحعم و وننریگ
،م یافیسز ،تیهط یزرب زر ،ی زر طازر ای وععک
مهزرف یدخ
طیحم هب وعااین یرزو یونع ینسآ یدنخ هنی ان و تنساد
،م ونعهزدخ مینسیسدکز نک رنب یوع رایسب ریثأی و وعااین نآ فزرنطز و هنتماع تاانس انب ناییخانس انهیرز ت زی
،م ثعاب رزرنقرب انهیرز نآ رینسب انب ناییخاس ناز هک ید
رنهب ،نفدم نماتی دز یافینسز انب ای وااین ییرننز یرو
ری
( وهی شازهفز زر ناییخاس
Shahbazi,2016
)
ری هننعیمد تنن ی هننب هننک تننسز ،هاگوننای ،ننازرگ
،گژاو هب و ناکم کا صاخ یاه نآ یریگراک
، زرط ری اه
ناز دز یرزی هعدی رصاتم هنب هنک لا نیع ری ور
هنندگ یز
موزوننی ت زرنص هننب یرزی رنظن ،نانکم هااننیی هنب ،عینض شدرز د اب ناکم یوه اک یاه تنسز رایسزدخ زر یدعدم هعیم
نازاب شدرز یاجاز لا
،ین ،فن زر )لدحی( واوع یاه وعک
کن نایم اهیرز هب هک اجنآ دز ر ای یدس دز -
انا هنعیمد
یدی - وعین درز زر نناز دز نصا نک و هین زی رظن اضف
،م هب ونزی ران ز هنین رثکث ون و نصز هب ،عیض ردط
هعیمد ،مصز یرکاور یرزی رگ
شدرز کری ،از و هنعیمد یانه
نآ موزوی ( تسز وعاآ ری اه
Altman et al., 2007
رنظن دز )
هعیمد نا حم
،م ،مجی ،ناکم ری ،ازرگ
،گژاو هک وباا یاه
رنصاعع نانیم انهیرز و ون نف نآ ،خارانی و ،ااضف ( وباا اکتنز ناییخاس
Stern, 1983
،فمیخم ناگوعسادن )
همیع دز
Collins
( 4311 ) و
Macleod
( 4394 وننیرک نایب )
هعیمد هک یرزی ،ن دط ،خارای ه باس ،ازرگ هنب و
،نمک ردنط
تنحی زر یرانیتم ثنحب دورمز یزی رزرنق عاتنش ز
تنسز
:هک تسز ناز اب ل ویسز 4 - ،ا انب تنیفیک دز یرهن نانبایخ کنا هکعاز یزرب
ناییخاس یرصب وندیپ ید رزیردخرب انب و ر اونکا انب اه
ز طیحم تسز مهم رایسب ناشفزرط
(
Cullen, 1961
)
2 - ناییخاس یدن ز ،نیقی رزرنکی هنب دانین واوع یاه
ناییخاس نآ رایخاس وااب هکمب ونرزون رواجم یاه انهیرز اه
( وعن اب هین زی ر اونکا انب یرانکیه و
Venturi, 1972 ;
Venturi et al., 1966
انضف هنزوعینشاونز و هنناهاگآ ،مخ )
یرنف ،گونند یزرب و یرانیتم ،منصز فزونهز دز هنتماع و
هعیمد یداسره ( لووع ری تسز زرگ
4 اگوای عزدنز ) یانه
هارظن هعیمد اب هطبزر ری نزدزیرپ تسز و نایب ،ازرگ
،یرانهع هنب و هنعیمد هنب هنعدی ،نساسز فزوهز دز ،کا هننعیمد تننسز ،نن زرط وننعازرف ری میرننم تکراننشم ،ننازرگ
هب یدحن ،نم فنمیخم زرم ری هک نی
دز جرانخ ییزرنفز نزد
دز و یرننک دنعی ،ن زرط ونننور هنب زر نان زرط یوونحم نناز تنسع رنهب ،اانهن مرف هب ،باییسی ری یزرفز ،باادرز هنب هنکمب تنسز رثؤم ، زرط ،ااهن هجیین ری اهعی هن ماتی
،ییع اهیرز ی ی هن طعم کنا میرنم ،نتقزو یاهداین اب ری
هب هینسزدخ نیمأنی ری تسز ریاق ،بدخ انه
یرانیتم کنا ی
هعیمد نزرن ای و ،نجعگ( ونعک نیع ،نفدم زرگ 4931
ری )
( ک 4 هعیمد یرایتم فزوهز )
،م هئزرز زرگ ید
هعیمد رنب یرایتم هک تسز اعتم ناز هب یرایتم ری ،ازرگ
،م ریثأی نآ فزرطز طیحم تیمایی و بارای گعهرفاب و یرزذگ
(تسز اهیرز ری تعس
Liu,2008
هعیمد ) انهزرگ رنب نینعچیه
تیسق نایم یاههاایی ونیکأی یرهن ه طعم کا فمیخم یاه
( ونرزی
Hubbard,1996
،م نازرباعب ) انب حرنط هک تفگ نزدی
هعیمد یرکاور هب وااهن زرگ
بارای ماک ردط گعهرف اا زرگ
انا زرگ
هب مدهفم و اب ،مدب ماک ردط منشچ فلاخرنب ،ازرگ
دزوننز
هظفاحم تنسز ماک یروآدن کا راک مان ان ن کنا ری و
هعیمد دز ،عدعی تعس دز و یدب ،ازرگ
و نینشیپ ،خارای ،ازرگ
تنسز روی هنب هنعیمد دز ویم ی ،ی و نروم نایاین اعاعرز (
Uraz, et al., 2010
نانمد ری ایساز ،مماع هن زر هعیمد وااب )
ناوب تفرگ رظن ری لایس و ریغیم و اادپ ،مماع ،یسااب هکمب ،نین ردظعم زدنی
ری یرزی مانن نینم هنک زر یرانیتم یانعهم ن
هعیمد هنب کرنحی لان ری و لایس و ریغیم یز اینساز ردنص
،نایاز( یرک ، زرط 4931
)
لودج 1 . هاگدید
هنیمز‌یاه
ییارگ
نزدزیرپ هارظن اگوای
ردم یرلااو ه راچ 4
،گژاو ،خرب ءای ز دز ییزوتی یزرب کریشم یاه
هاددبردک ناییخاس اهیرز 2
اه
ناک ،ئد ناییخاس اهیرز 9
هب اه
،ااضف عماع دز ،شخب نزدعع
1نپاک طیحم اب ناییخاس اهیرز
یایندینآ یریرب موع نیع ری و و و هعیمد یزهعز مایی هب هعدی 1
هعیکسرز نآ فزرنطز طیحم و دای یاهرایخاس نایم اهیرز ،یعس یرایتم رصاعع ف 1
انه
ناعکاس ، عهرف تاده ف
نی ز همایماو فلاک هعیمد لدصز تااعر 9
ناییخاس یرایتم ری هعیمد اب و و یاموه و ،ازرگ
ماهنراگ و امدی هعیمد اب یرایتم اهیرز هب هعدی 3
دیندب دمباپ هعیمد یرایتم هب هعدی موه 3
یریسگ ای م ری زرگ
41لهیو یدعدم هتماع ری ناییخاس کا هناهاگآ نیزی رزرق
لکش 1 . هنیمز‌یرامعم‌فادها
ارگ
:عبنم ( Shahbazi, 2016 )
( ،ا دننی 4931
هننعیمد ) هننعیمد اننب ، عهاننیه زر ،ننازرگ
،عاییعز و ،خارای ،کاهیف -
،م فارتی ، عهرف هنک ونعک
هعیمد حزرط نآ ری
،گژاو ونزدیب وااب زرگ زر نانکم کنا یاه
رب ولاع ونزوب ، زرط وعازرف دز ،شخب زر نآ و وعک فشک هعیمد هف ؤم هس ناز ههعع ییکی ری مه ،تیهط
فمیخم یاه
هعیمد
،م هیفرگ رظن ری ،ازرگ ناز دز رضا شهوژپ هک ید
،ننزراز نرونم هنتماع تنسز یرک یافیسز ،ا دی یرکاور هب انی م ری هنین و یرانیتم ری بدمطم طیحم هئزرز ردظعم
،رهب
،گژاو نامد حور وااب یرایتم دز ری ،اایفزرغع یاه
یونه اک ،ییمقز نینعچیه و طینحم ،عانییعز و یرنصب
یرنی ب رنظن ری زر ناناامرفراک و نزرانیتم نساعم شددمآ (
Faraji Asl,2014
هننعیمد یراننیتم ،اانننزدی ) یزرننب زرننگ
،نم فنمیخم یانتبز ری ،ناسنز یاهداین هب ،اد خساپ وننزدی
صخا دز ،کا هعیمد یرایتم هت اطم ری مهم یاه
و اب زرگ
(
Darbandi et al.,2014
)
1 . 3 . 2 تیاضر و طیحم تیفیک . ونوکسم عمتجم رد یدنم
،ییهانفم انب هنک تسز یوتبوعچ مدهفم کا طیحم تیفیک تاانضر و کزریز نانکم تنیفیک ،گوند تیفیک :ندچیه هب یرزی ،یاکزری ز ،گوند تیمباق و یونوره یردط
ری هنک
هب یرزدم ریشیب ،نم هنیفرگ رنظن ری هباشم ،ناتم نزدعع
یدن
(
Van Kamp, 2003
تیفیک ) طیحم
تندکس یره ی دیتم
دز
،ارط صخا
ِ،عهی یاه نصا
دز شاانییپ و
،بانادرز اکزریز
و تااضر نزونوره ،گونند دز
یرهن و طینحم
،یندکس نانآ اا اب یافیسز دز صخا ،نعیع یاه نصا
دز
یزی یاه هادناث دزونز یریگ
،م ید ای
،شجعس کییاییسیس
ری صدصخ نزهیم
تااضر یوعم رهب و یوعم نزونورهن دز
،گژاو یاه ،طیحم ،عاییعز ییاصیقز ، عهرف
و یوه اک
طیحم تندکس هنب تنسی وننواکاک و ،نیزرب( وناآ 4932
)
.
و ،گونند دین رنییغی و ،نانسنز عنمزدع هتسدی اب دورمز هنمانرب و نان زرط هنعدی میرم تندکس تنیفیک هنب نزهنار
هیخاس طیحم و اهاضف هب و
ناعکانس تااضر نیمأی ردظعم
اگونای نیفرنگ رظن ری تسز هیفاا شازهفز زرانظینز و انه
زر طیحم هب ،متی د و اضف ،مخ و ، زرط ری ناعکاس نآ ری ناعکاننس یوعییااننضر ری و تننسز یزی شازهننفز اننه
عییجم ( تنسز رثؤم ،ندکسم یاه
Campbell et al.,1976
)
ی یرنن ای ةننت اطم ری نیننعچیه ناییخاننس هننعیمد ر
یاننه
نایم ری ،ندکسم 13
طازر ه ا م
،مخزی طیحم تیفیک ری
ونعا آ تنظمب رنب و ،سررب ،عاییعز نکسم و زدنه یانه
ناز و هکریی ،یملاس رب نآ راثآ اب زریه ،یرزر شااسآ
،م نیعکاس هک یزی ناشن هت اطم حدطنس سرنتم ری ونعنزدی
وعا آ ی اب مک ،یرزر شااسآ و اه
نناز هنک ونریگ رزرق
نکسم عدن ناز ری ررکم کشم ( تنسز انه
Diaz Lozano
Patino & Siegel, 2018
تسی یزرب یویمک ماع ) هنب ،باا
طیحم ناییخاس ری م اس یاه تنیفیک هنئزرز ،ندکنسم یاه
انسز رنب نآ صاخن ز شراذنپ هب هعدی اب ،مخزی طیحم
ارگ هنیمز یرامعم فادها
دید داجیا ابیز یرصب
شور داجیا اه
کی داجیا یارب راگزاس هطبار
نیب و اه نامتخاس
یعیبط طیحم
لداعت داجیا نیب بولطم و اه نامتخاس
یرهش تفاب
دید داجیا ابیز یرصب
داجیا یگنهامه
نایم یاه نامتخاس
رد رواجم زین و اه هرود
یاه کبس فلتخم
هب مارتحا یرامعم ثاریم
هدننک نییعت و هسدنه یرامعم لکش
ی طیحم تیفیک هب هک تسز ،کاهیف یاهریمزراپ حطس ،نمخز
،م کیک وعک
.
هننب ،یندکننس یوعییااننضر شجعننس دز ،ننکا نزدننعع
صخا ،منصز ث اهم همیع دز ،یندکس طیحم تیفیک یاه
( تسز یره ات اطم ری نزر شهوژپ هعدی یردم و
Cao,
2016 ;Lin and Li, 2017
یوعییااننضر راننبری اننیبیز )
تنهع ری ،اانکارمآ و ،ااپورز ات اطم ری ،ندکسم یانه
هتسدی فمیخم وانفی رنب رینشیب یلاهنق هک تسز هیفاا
یانه
یدب و هکرییم تیک ام و راعز تیتضو ةرابری اهوتب امز
( نننس فلایننخز و تننیمدق تیننسعع
Pelin Sarioglu-
Erdogdu, 2015
رینشیب ننس یاعهمرب یوعییااضر ایبیز )
هنب هنک تنسز ون هکرییم نزوعی اس رب سرنتم ری ژناو
ههعع دز زرییغی
،یسع یاه طینحم ،عاییعز و ییرکمیع
و ، ینسشنداب نی ی هنب رینشیب و وننرزی رزرق یدخ ،گوند ( وعینسه هیسبزو رییک کرحی
Zhang
&
Zhang, 2017
دز )
نزدع ناعکاس ر ای یدس – ری
هب رینشیب کرحی اب ،مکردط
( وعینسه هینسبزو نانشیماقز نحم هب رییک
Ning & Chen,
اننبری اننت اطم ننمبز نازرباننعب )2016
یوعییااننضر ةر
شیپ رب ریشیب ،ندکسم ،نعیب
ونععک یانه
« کییاینسز » هنکریی
،م ( وععک
Krūmiņš et al., 2018
)
طینحم ،بانادرز ،مصز ههعع هس ،طیحم تیفیک ایبیز
،ننم راکنن آ زر وننعک
(
Canter, 1983; Amerigo, 2002
:)
همانرب و یرایتم یاهیدین( ،ااضف ،نانسنز )یرهن یهار
و اموننخ( ییرننکمیع و )،عاننییعز طننبزور یاننهیدین(
) لایهننسی
Stokols
ونناوع راننهع
« هننعیمد هننش ن یز
» زر
میناآ یانجاز اب زر صخا یزدیحم راهیعز ای یرک هفاضز یانه
میاآ حلاصز و واوع هنب ،مهق یاه
صن ن ن ردنظعم یانه
یید وویم هخسن
ونهی شازهفز ،مهق یاه (
Stokols, 1992
)
شهوژننپ یاننه
،ننبرجی ریونناوع ندننچیه
شهوژننپ یاننه
Bonaiuto
( 2111 و )
Aiello
( 2141 وتب ) مرانهچ یرن ای
ما یاهریغیم هعیمد
ندچیه یز دحن
،گوند تنیتیع و
یرزوه ن زر
هب ررینانک ید ز هفانضز
،نی حی ری هنک وننیرک
هب لوم هین رضا برم هیفرراک
لونم طینحم تنیفیک هنب د
( نزرانکیه و دییعب 2119
،منصز ونتب رانهچ دز هنک تنسز )
:تننسز ونن یکننشی هننهعع
و یراننیتم( یوننه اک یاننه
همانرب ههعع )یره یهار هنهعع ،عاییعز طبزور یاه
یانه
ههعع ییرکمیع هعیمد یاه
،گوند هصرع و وه اک هچ ره یز
و اب ریراگداس یدخ ندمزریپ مزدع اب ،ناسنز زر تیبدمطم و
هنعیمد انب رانهع هب و و اب زرزی یرصب و ،کاهیف ظاح هب تخاعنن اننب هننعیمد نآ ری ناننسنز ونن اب ریراگداننس یدننخ تننیمباق اننب تندکننس تننیفیک اننب ،ناننکم دز ،ننطیحم یاننه
عییجم یرزوااپ ،ناهم یدب وهزدخ رزیردخرب ،ندکنسم یاه
،سریسی شااسآ شمزرآ اسز رب هین رصاتم دمطم یاه
ب
،م تسز هعیمد یرایتم هب مزری ز و مازیزرانپ ناز نزدی
زر انه
هنب هنین وانفیم نکنسم ، زرط یزرب و دنمبد تا( یربرانک
یدره ز ( ک ری )2015
2 هنئزرز ،نی حی ،مدنهفم لونم )
،م ید
لکش 2 .
قیقحت‌یموهفم‌لدم
2 وسریب شور و داوم . ،فینصدی ان ی حی عدن دز تیهام ظاح هب رضا ،ی حی -
وعاآ ،تط م ا ی حی عدن دز ،نامد ظاح هب و ،میمحی ر ن
وعازرف ظاح هب و ییربراک ا ی حی ءهع فوه ظاح هب و ،ننم بدننسحم ،ننیک شور ءهننع یروآیرننگ رزهننبز یدنن
ز اعلاطز شسرپ رضا ةت اطم ری هی و
یانتبز رب ،عیهم همان
هف ؤم( ،ی حی یاهریغیم فمیخم هعیمد یاه
تنیفیک و ،ازرگ
عییجم نیعکاس زرظن ،باادرز تهع )،ندکسم عییجم یاه
ری هک تسز یبیرز ره یهکرم و واوع تفاب ری ،ندکسم هنعاهگ پعنپ انی م اق ری هی وز دمااپ و هت اطم زویبز یز
رکی ( 4 -
،میخ مک 2 - منک 9 - طنسدیم 1
- یاناد و 1 -
،میخ
،م ماجنز )یااد و ،سررب هب ،ی حی هک ،ااجنآ دز ید
هنعیمد ،نعتا انهریغیم نیب طبزور فیصدی تنیفیک و ،نازرگ
عننییجم تننیفیک( تندکننس )،ندکننسم یاهونن زو و اننه
،م
،گژاو هین و یدزیرپ بساپ ییرف و ،مدیع یاه
و نانادگ
اهریغیم نی نایم
،م فیصدی زر ،ی حی ،مصز ی ری و ونااین
یمحی دز یافیسز اب همزیز ، ینسهیه نیمحی ندنچیه ،ااه
یرزذگریثأی و طبزور نزهیم ریسم یمحی و ندیسرگر یمحی هف ؤم( هیسبزو رب یسم یاهریغیم هعیمد یاتبز و اه
رنب ،ازرگ
)انهریغیم رنب ییرنف نمزدع ریثأنی هین و تندکس تیفیک زر
ننیمحی
،ننم ،ننسررب و
،فیننصدی ،ننی حی شور زذنن وننعک -
و باخینز رضا شهوژپ یزرب ،میمحی
لودج 2 . هنومن
عمتجم‌باختنا‌هوحن‌و‌یریگ
یگژیو‌هارمه‌هب‌اه
عمتجم‌تیعمج‌دادعت‌و‌هنیمز‌یاه
اه
ناگدنراگن :عبنم لای ری یبیرز ره هنب نزرناز ،نبرب
دز یرزدنن ردنص لای
بدعع هب ،برب رنق یردنهظ( تسز و ویشک ،قر
،ندکسم عییجم مان عییجم هعیمد
،ندکسم تیتیع یزوتی
یزوتی اهو زو تیتیع
وععک تکر
ندیسرس نی ن عییجم )شااین کره ( یوه اک
-
،خارای 311
( نکاس تیتیع رفن 211
)نکاس و زو 942
( و زو 1 وی کدمب
و هبزدخ 3 کی کدمب
)هبزدخ 91
نزوربآ عییجم
، عهرف 921
( نکاس تیتیع رفن 31
)نکاس و زو 31
راهچ کدمب هس( یو زو هس کدمب راهچ و ه هط
)ه هط 91
هاردصعم عییجم
،خارای -
، عهرف 491
(هاردصعم(نکاس تیتیع رفن 4
) 21
(هاردصعم و نکاس و زو 2
) 43 و زو
)نکاس 93
کدمب وی( نکاس و زو کدمب وی و ه هط هس
)ه هطراهچ 91
بایهم عییجم
،تیهط 911
( نکاس تیتیع رفن 33
)نکاس و زو 411
و زو 91
نلاهس داسهب عییجم
،خارای -
، عهرف 31
( نکاس تیتیع رفن 21
)نکاس و زو 91
و زو 91
نریسن عییجم یوه اک
-
، عهرف -
،طیحم 931
( نکاس تیتیع رفن 243
)نکاس و زو 944
( و زو 21 )کدمب 91
کره (لاصو عییجم )ت اسر
،تیهط -
، عهرف 4911
تیتیع رفن 132
و زو 91
کره ( نایسآ عییجم )رثدک
،خارای -
،تیهط 311
رفن تیتیع 121
( و زو 291 و زو
)نکاس 91
دمشاوری 4931
لاس یرای رس ،هط ) 4931
نیبیرز رهن
اب 123991 و تیتیع رفن 44 134
یزرزی تتنسو رانیکه 1
نیعکانس رنضا ،ی حی فوه هتماع تسز یرزیره ه طعم عییجم هنندین شور هب هک وعیسه یبیرز ،ندکسم یاه یرنیگ
یوو ناعییطز حطس اب نزرکدک 1
یزونتی وصری 211
دز رنفن
عییجم نیعکاس
،م باخینز اه یرامآ هندین نییتی یزرب وند
ه دخ شور هب تسخن وهاشم اب یز
ناگوننرا ن ،نسررب و
مان هب ،ندکسم عییجم تشه انب( ندیسرس نی ن عییجم یاه
و ،نتیهط یونه اک هنعیم دانب( نزوربآ عییجم )یوه اک هعیمد عننییجم )،ننتیهط و ،خاراننی( هاردننصعم عننییجم )،خاراننی و ،خارانی یونه اک( نلاهنس داسهب عییجم )،تیهط( بایهم حم و یوه اک( نریسن عییجم )، عهرف لانصو عییجم )،طی
هنعیمد انب )یوه اک( نایسآ عییجم و )،تیهط و یوه اک(
یانه
لووع( ونو باخینز و رکی فمیخم 2
)
هعیمد ،مصز هف ؤم راهچ رضا شهوژپ ری ،عتا ،ازرگ
،عاییعز هعیمد یوه اک ةعیمد -
و ،خارانی ةنعیمد ،ن عهرف
هب ،تیهط ةعیمد عنییجم تنیفیک و ینسم یانهریغیم نزدعع
هب ،ندکسم تینسعع ییرنف نمزدع و هیسبزو ریغیم نزدعع
ورگ تیک ام تنماقز ونم و نهأی تیتنضو ،عنس یاه
هب لریعک مزدع نزدعع ،نم هنیفرگ رظن ری وععک
یزرنب یدن
ون یافینسز اانهنورک یانف آ ارض دز هماعشسرپ ،ااااپ یزرب تسز 29
شسرپ لزؤس هنعیمد هنب دبرم همان
و ،نازرگ
م تیفیک اانهنورک یانف آ ارنض ،ندکنسم عییج 333
ث 1
زؤنس نساعم ،نمیخ ،اانااپ هنانشن هنک ون جزرخیسز هاهجی یزرب تسز هماعشسرپ یزی یمحیو
دز هماعنشسرپ یاه
ندمدآ و نی نایم یاه کیT
هنندین ندینسرگر نیمحی و یز
مرننن طیننحم ری هننناگوعچ رزهننفز
،ننم یافیننسزSPSS
و یدنن
حی لوم اهینز ری نیعچیه انسز رنب حطس هس ری ریسم یم
،نم مینسری ندینسرگر ازرنض ( کن ری یدن
9 لوننم )
،م هئزرز شهوژپ ،یایمیع ید
لکش 3 . قیقحت‌یتایلمع‌لدم
ناگدنراگن :عبنم لرتنک(یدرف لماوع ،تیسنج ،نس :)هدننک تیعضو ،تلایصحت تیعضو ،لهأت تیعضو ،لغش
3 جیاتن .
3 . 1 ااایتیع یاااهریغتم . هاهد یت اناااش
یااااه
)یفیصوت هب پااین تسی یزی ییرف مزدع دز ومآ نانشن یرانمآ یانه
،م وهی هک دز نک نااد خنساپ ( هن طعم رنه
211 نک رنفن
و نااد خساپ 91
عنییجم ره یزرب رفن ری ،نعتا ،ندکنسم
ک 3 )وعین زی تکرانشم ،ندکنسم عنییجم 3
ث 19 ونصری
،عتا( یرم ورگ 441
و )رفن 9 ث 14 ،نعتا( ند ورنگ وصری
421 نآ نانیم دز هک وعی زی تکراشم )رفن انه
3 ث 22 ونصری
و یرجم 4 ث 99 وعیسه هأیم وصری 9
ث 94 ورنگ ری ونصری
( ،عننس 43 - 91 ) 9 ث 14 ( ،عننس ورننگ ری وننصری 94
- 11 )
3 ث 49 ( ،عننس ورننگ ری وننصری 11
- 11 و ) 3 ث 3 ری وننصری
ی اب ،عس ورگ 14
نااد خنساپ نیب دز و وعیسه لاس 21
هناخ ،مغ ورگ ری وصری رزی
1 ث 41 دجنشنزی ورگ وصری
و 91 یزدآ غن وصری 9
ث 43 ونعمراک ورنگ ونصری 9
ث 1
و ممتم وصری 1
ث 2 وعهم ورگ وصری 9
ث 4 یاینسز وصری
و ا شنزی 3
ث 1 هپ وصری نزهنیم نارینشیب هنک وعینسه کن
نزهنیم ،ننزوزرف رانبری تنسز یزدآ ،مغن ورگ هب دبرم تکرنن لاینصحی ناگوننععک
9 ث 24 رنناد ورننگ ری وننصری
مم ای 21 مم نای ورنگ ری وصری 1
ث 41 ورنگ ری ونصری
دف مم نای 21 دنانسی ورنگ ری ونصری 4
ث 9 ری ونصری
دف ورگ دناسی
9 ث 1 نق یریکی ورگ ری وصری وننرزی رزر
دناسی و مم ای ،میصحی ورگ هب دبرم نزهیم ناریشیب هک تیک ام نزهیم رظن دز تسز 3
ث 49 و ننهر ورنگ ری وصری
و راعز 2 ث 93 ةرابری ونرزی رزرق ،صخ تیک ام ری وصری
عننییجم نیعکاننس تندکننس وننم اننه
3 ث 91 دز وننصری
( ، اس ورگ ری نااد خساپ 4
- 1 )لاس 21 ورگ ری وصری
( 1 - 41 و )لاس 2 ث 3 ( ورنگ ری وصری 44
- 21 رزرنق )لانس
تکر نایم دز ونرزی ناگوععک
9 ث 41 ،مدنبریب یزرنفز وصری
رهنن ری تندکننس وننم رننظن دز وعیننسه 2
ث 3 دز وننصری
تکر ( ورگ ری ناگوععک 4
- 1 لاس ) 1 ث 3 ورنگ ری وصری
( 1 - 41 لاننس ) 1 ث 41 ( ورننگ ری وننصری 44
- 21 لاننس ) 21
( ورگ ری وصری 24
- 91 و لاس ) 11 ی انب ورگ ری وصری 94
،م ناشن هک ونرزی تندکس لاس نااد خنساپ ریشیب وهی
،م ،گوند یبیرز ری یریشیب نامد وم وععک
3 . 2 هانیمز راب یهرف لماوع ریثأت یسررب . و یایارگ
عیتجم ره نوکس یفیک ینوکسم یاه
هویگ :ونس یاه هنعیمد نی نایم ناریشیب
هنب دنبرم ،نازرگ
ورگ ( ،عس 11 - 11 ورنگ هب دبرم نزهیم نارییک و لاس )
( ،عس 91 - 43 ،نم ناشن ،سررب ناز پااین تسز لاس ) ونهی
نی ناننیم نزهننیم نننس شازهننفز و ناننمد تنن ذگ اننب :هننک هعیمد
،م شازهفز ،ازرگ وباا
:تیؤؤسنج واننفی ،خاراننی هننعیمد و تیننسعع نیننب
اعتم یرزی ،ندکسم یاهو زو تیفیک نی نایم یرزی یدعو و
هعیمد هعیمد ک ری و ، عهرف و ،خارای یوه اک یاه ،نازرگ
تنیفیک نی نانیم انمز تنسز نزیرنم دز رینشیب ناند ورگ ری دز رینشیب نزیرنم ورنگ ری ،تیهط هعیمد و ،ندکسم عییجم تسز ناند
لهأت تیعضو :
نی نانیم و تندکنس تنیفیک نی نانیم
هعیمد هعیمد ک ری و ، عهرف و ،تیهط یاه ری ،ازرگ
ورنگ
یونه اک هعیمد نی نایم امز تسز هأیم ورگ دز ریشیب یرجم تسز یرجم دز ریشیب هأیم ورگ ری ،خارای و
،م ناشن اهرزیدین هعیمد نزهیم نارییک :هک وهی
و ،نازرگ
هناخ ورگ هب دبرم تندکس تیفیک نزهنیم نارینشیب و رزی
تسز ک هپ ورگ هب دبرم :فلایصحت تیعضو تیتضو نیب
تیفیک و لایصحی
هنعیمد و لاینصحی تیتنضو نینب هنین و تندکنس ،نازرگ
اعتم وافی ،نم ناشن اهرزیدین یرزی یدعو یرزی
:هنک ونهی
هعیمد نزهیم نارییک هنب دنبرم تندکنس تنیفیک و ،نازرگ
یرنیکی ورنگ هنب دنبرم نزهیم ناریشیب و مم ایراد ورگ عننییجم تننیفیک نی ناننیم تننسز تننیفیک و ،ندکننسم یاننه
زو هعیمد و ،ندکسم یاهو لاینصحی شازهنفز انب ،نازرگ
،م شازهفز هنف ؤم نزهنیم نینب ،طخ ةطبزر ،عتا( وباا
و انه
)تسز رزرقرب لایصحی نزهیم عمتجم رد تنوکس فدم : اؤه
و تندکنس ونم نینب
هعیمد تندکنس تنیفیک و تندکنس ونم نینب هین و ،ازرگ
اننعتم واننفی وننم نیننب ،ننطخ هننطبزر یرزی یدننعو یرزی
کس و تندکنس ونم نینب هنین و تندکنس تیفیک و تند
هعیمد تندکنس ونم شازهنفز انب ،نعتا تسز رزرقرب ،ازرگ
و تندکس تیفیک نزهیم هعیمد
،م شازهفز ،ازرگ وباا
لؤیبدرا یهش رد تنوکس فدم :
تنیفیک نزهنیم نارینشیب
هننعیمد یوننه اک هننعیمد نی ناننیم نزهننیم ناریننشیب و تندکننس و ،تیهط هعیمد ، عهرف هعیمد ک ری
رهن نیعکانس ری ،نازرگ
( نامد اب یبیرز 4
- 1 ری ،خارانی هعیمد نزهیم ناریشیب امز لاس )
ی انب نامد وم اب ره نیعکاس 91
شازهنفز انب تنسز لانس
،م شازهفز ،خارای هعیمد نی نایم ره ری تندکس وم وباا
3 . 3 عیتجم ره نوکس یفیک نازیم یسررب . یااه
لیبهرا ینوکسم ،نسررب تیفیک عدن وی تندکس تیفیک نزهیم شجعس یزرب :تسز و
4 عییجم ری تیفیک راهچ ما یدخ هک :،ندکسم یاه
و ،عانییعز تنیفیک ییرکمیع تیفیک یوه اک تیفیک وتب
،طیحم تیفیک -
هعیمد تسز یز
2 و یانتبز وتب راهچ ما :،ندکسم یاهو زو ری تیفیک
طازرن ،ندکنسم و زو لایهسی ،ندکنسم ون زو ،ننوری
هنعاهه و ،ندکنسم ون زو ،نوریب طازر ون زو یرانع یانه
تسز ،ندکسم
3 . 3 . 1 عمتجم تیفیک نازیم شجنس . لیبدرا ونوکسم یاه
عییجم تیفیک یاتبز هب دبرم نی نایم لووع ،ندکسم یاه
،م ناشن هک وهی 4 ث 9 یونه اک تنیفیک هنب دنبرم ونصری
92 ث 9 تنیفیک هنب دنبرم وصری ییرنکمیع
13 ث 9 ونصری
و ،عاییعز تیفیک هب دبرم 22
ث 9 تنیفیک هب دبرم وصری
هعیمد ک ری و یز 91
ث 9 عییجم تیفیک هب دبرم وصری یاه
نی نایم ،سررب تسز ،ندکسم
،م ناشن اه ناریشیب هک وهی
نزهنیم نارییک و ،عاییعز تیفیک هب دبرم نی نایم نزهیم یوه اک تیفیک هب دبرم نی نایم ک (تسز
1 )
3 . 3 . 2 لیبدرا ونوکسم یاهدحاو تیفیک نازیم شجنس . ،ندکنسم یاهون زو تیفیک یاتبز هب دبرم نی نایم لووع
،م ناشن هک وهی 99 ث 9 ون زو لایهنسی هنب دبرم وصری
،ندکسم 11
ث 9 ون زو ،ننوریب طازرن هنب دنبرم ونصری
،ندکسم 21
ث 9 ون زو ،ننوری طازرن هنب دنبرم ونصری
و ،ندکسم 29
ث 9 هعاهه هب دبرم وصری ون زو یرانع یاه
ک ری و ،ندکسم 92
ث 9 یاهو زو تیفیک هب دبرم وصری
نی نایم ،سررب تسز ،ندکسم
،م ناشن اه ناریشیب هک وهی
،ندکسم یاهو زو ،نوریب طازر هب دبرم نی نایم نزهیم هعاهه هب دبرم نی نایم نزهیم نارییک و ون زو یراع یاه
ک ( تسز ،ندکسم
1 )
3.1
3.32
3.59
3.22
یدبلاک تیفیک یدرکلمع تیفیک یعامتجا تیفیک هنیمز تیفیک ینوکسم عمتجم تیفیک نیگنایم
