دمحم یرهچ لابقا
*
وضع تئیه ناتساب هورگ یملع نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد یسانش
زکرم
یزورهب زانرهم
خیرات هورگ رایداتسا ناتساب و
یسانش نارهت دحاو یملاسا دازآ هاگشناد زکرم
یجاح یوسوم لوسر دیس د ناردنزام هاگشناد یسانش ناتساب هورگ رایشنا
ص زا(
65 ات 84 )
:هلاقم تفایرد خیرات 15
/ 04 / 93 :یعطق شریذپ خیرات ؛ 15
/ 09 / 93
هدیکچ هطوحم زا یکی رصحنم یوحن هب هک یمهم رایسب یاه
هب چگ رنه رد ار هناهاش راکش عوضوم ،درف رود یرب
ة شیامن هب یناساس
هتشاذگ تسا ، خاک یاه ناگود ة ناخرت لاچ -
قشع نیا رد .تسا دابآ خاک
اه دادعت یرایسب عوضوم اب یناساس ناهاش زا یچگ کلاپ
ب راکش ه هدمآ تسد تسا
هک دوجو اب علاطم ة قلخ نامز و یعقاو تیوه ،رگورک و نوسپمات ریظن یفلتخم ناققحم نآ
اه صخشم
ناتساب رد حرطم تلاکشم زا یکی ناونع هب نانچمه و هدشن و یسانش
رنه رود ة لاچ یچگ تاعطق .تسا هدنام یقاب یناساس ناخرت
شقن اب هک یام
ة هعلاطم هلاقم نیا رد رگراکش هاش لماش ،تسا هدش
کلاپ یاه روگ مارهب
، دازآ )مارهب ةبوبحم( ه هاش ،رتش رب راوس
راوس رب یتاعطق و وهآ تسا
ناشن زارگ راکش لاح رد ار هراوس یهاش هک یم
دهد س هلاقم نیا رد . فیصوت نمض ات تسا نآ رب یع
یچگ تاعطق عماج و قیقد لیامش تایئزج هب ،
جات و یراگن رد و دوش یلماک تقد هاش یسانش
و لیلحت ،هسیاقم اب ،مود ماگ
کبس نیا داجیا نامز و رگراکش هاش یعقاو تیوه ،تاعطق یسانش کلاپ
اه ی یچگ دوش نییعت .
ژاو ه یاه :یدیلک ،ناخرت لاچ کلاپ
اه ی گ رگراکش هاش ،یچ
________________________
________________________________________________
یناشن*
تسپ یکینورتکلا ۀدنسیون
لوئسم : eghbal1262@yahoo.com
1 - همدقم قلاع هرود نیا ناهاشداپ و تسا رادروخرب ییلااو هاگیاج زا یناساس رنه رد راکش ة
هژیو دنتشاد راکش هب یا
؛ هب
یروط نابهاش ناونع هب رفن کی هک
، زا تسارح و یرادهگن تیلوئسم هاگراکش
اه ار هدهع رب روما و تشاد
ب راکش هب طوبرم ا ه
ب هدش راذگاو و دو
نتسیرک(
نس
، 1370 : 490
جرد .)
ة یدح ات یناساس ناهاش یارب راکش تیمها
هک دوب هب یسرن
( 293 - 302
بقل )م
« درگریجخن
»
، دننکراکش ینعی ة
تاناویح اد
هد دنا مجنپ مارهب و
( 421 - 438
تشاد یصاخ تراهم و رحبت راکش رد هک)م
، فورعم روگ مارهب هب ش
د
یجاح یوسوم(
، 1373 : 232 - 233
. )
یمآ ن
سونیلسرام
، ینانوی یمور رسفا لصلاا
، ندید اب یشاقن
یاه هیکولس یلاوح رد یخاک راوید نینچ
یم دسیون :
« و یشاقن یشارترکیپ یاه
نیا تلم زج عاونا راکش و گنج زیچ یرگید ار شیامن یمن دنهد
»
نمشریگ(
، 1370 : 182 )؛
نیاربانب
، هب راکش شقن ناونع ربارب هاش یصاصتخا نومضم و هیام
شقن هک هدوب یو یهاش تردق نایب اب تسجرب
ة
هرخص دراد هراشا هیضق نیا رب زین دهشمرس رد مود مارهب یا
رپراه(
، 1380 : 662
شقن ،نیا رب هولاع .)
یام ة هاش
،نیمیس و نیرز فورظ یور رب راکش لاح رد یناساس یشاقن
یاه چگ و اهرهم ،یراوید یرب
هدمآرد شیامن هب اه
تسا
نامره(
، 1373 : 124
علاطم اب.)
ة رود یرامعم رنه ة
چگ رنه هک هدیسر تابثا هب تقیقح نیا یناساس یرب
، هب
ناونع جیار نیرت نییزت یارب رصنع حوطس
راوید خاک یاه رود ة هب نآ زا سپ یتح و یناساس راک
یم هتفر .تسا
چگ رود یرب ة شقن اب یناساس هیام
هرکیپ و ینییزت ددعتم یاه هب یا
راک یم تفر ه هک مهم نیرت نآ هاگدید زا اه
یخیرات - ،یرنه چگ یرب یاه راکش لاح رد یناساس ناهاش شقن اب ی هدوب
ا تس هطوحم زا یکی . رود یاه
ة
هناهاش راکش عوضوم هک یناساس رد ار
چگ رنه ،هتشاذگ شیامن هب یرب لاچ
ناخرت - قشع نیا رد .تسا دابآ
دادعت هطوحم یرایسب
زا کلاپ اه ش راکش یچگ ی ب ها
ه هدمآ تسد تسا
هک نآ یعقاو تیوه نییعت و هعلاطم اه
یم دناوت هب یفرعم رود رنه و خیرات ة
یناساس کمک
نک د
؛ نیاربانب
، کلاپ اه راکش یچگ ی لاچ رد هاش
ناخرت ،
بنج طقف ة
ینییزت هتشادن دنا ، هب هکلب موهفم لاقتنا و نایب روظنم ای
عقاو ه یا یخیرات قلخ هدش دنا . دوجو اب
طم یسررب و هعلا یاه
ددعتم یور رب کلاپ
اه ی لاچ رد هاش راکش یچگ نآ یعقاو تیوه زونه ،ناخرت
اه
رد یفلتخم تایرظن و تسا هدشن صخشم ةراب
رود ة
ِهاش تیوه نینچمه و تاعطق قلخ ینامز کلاپ نیا یور
اه
دراد دوجو
؛
،نیاربانب رد
هلاقم نیا شلات
یم دوش اعطق عماج و قیقد فیصوت نمض ات ت
لیامش تایئزج ، یراگن
جات و یسانش یسررب ًاقیقد دعب ماگ رد و
هسیاقم اب زین لیلحت ،
و کبس یسانش
،تاعطق تیوه یعقاو هاش رگراکش
و نامز داجیا کلاپ اه ی یچگ صخشم دوش
.
2 - لاچ ناخرت قشع–
دابآ
طوحم ة یخیرات لاچ ناخرت رهش میظعلادبع هاش یقرش بونج یرتمولیک تسیب رد یر
و رارق نارهت بونج رد
تسا هتفرگ
لکش(
1
لاچ.)
ناخرت رد تقیقح طوحم نیا لامش یرتمولیک راهچ رد ییاتسور مان ة
یخیرات .تسا
رد ةشقن ناتساب زا هک یسانش هطوحم
هقطنم یناتساب یاه هدش هیهت
تسا طوحم ، ة لاچ ب ار ناخرت ا
پت مان ة
قشع دابآ زین ناشن یم دنهد نیا هک مان ا هتفرگرب ز
نآ رواجم یاتسور تسا
. زا ظاحل تیعقوم یعیبط
، لاچ ناخرت
رد بونج هرد یا هدیشوپ هپت زا هدش عقاو ینش یاه تسا
هک رد ةدودحم بونج
ی برغ و ی نیا لت یاه یبوسر
کچوک مشچ هب زین رازین زا یدودحم طاقن ، یم
دروخ
Thompson, 1976: 1)
طوحم .)
ة لاچ تئیه ار ناخرت
کرتشم ةزوم
یاهرنه و نوتسوب یابیز
ةزوم یرایتسد هب و تیمشا کیرا یتسرپرس هب ایفلدلایف هاگشناد
لصاف رد زلیام جروج ة
لاس یاه ات 1934
یرافح یدلایم 1936 هب و یرامعم دنمشزرا یایاقب هک درک
هژیو
چگ یرب اه رود لیاوا ات یناساس رصع زا ابیز رایسب و عونتم ی ة
دمآ تسد هب نآ زا یملاسا هک
خب ش یدایز زا
چگ نیا یرب هب اه ةزوم سپس و ایفلدلایف ةزوم
لقتنم ایناولیسنپ ش
د
یریم و یزایا(
، 1385 : 11
؛ یرثوک
، 1374 : 371 .)
طوحم ة لاچ یناتساب هپت کی لماش ناخرت
اب ژد ی لیطتسم ًابیرقت هک تسا لکش
رد لامش ود یایاقب نآ ةزاس
گرزب هب یرامعم مان
یاه خاک ای یلصا خاک وC
خاک ای یعرف خاک تسا هدمآ تسد هب B
یلصا خاک . رد
لخاد
دودحم ة هپت و یعرف خاک لامش رد
دودحم رد و یلصا خاک یبرغ ة
هپت زا نوریب رارق
دراد
لکش(
2
یلصا خاک .)
رلاات لماش ی
نوتس راد نوتس فیدر ود اب تسا
.تسا رودم زرج ود و گرزب نوتس هس زا لکشتم فیدر ره هک
عومجم نیا نوتس
اه یزکرم وان هک هدروآرد قاور هس تروص هب ار رلاات ،اهزرج و گرزب
رت یرانک یاهوان زا
هدش داجیا هاگرد راهچ ،رلاات یقرش علض رد .تسا یهتنم یگرزب طایح هب هک
یم دوش رد و شخب یاه و یبونج
هعومجم زین رلاات یبرغ قاتا
ییاه هب .تسا هدش ثادحا ره
لاح
، ا تخاس یلامتحا خیرات هب قلعتم خاک نی
ةرود
یناساس تسا
هک ار نآ رود لیاوا رد ة
یزاسزاب هرابود یملاسا رک
هد دنا رد زین یعرف خاک . خاک یبرغ لامش
تسا هدش هتخاس یدلایم متشه نرق لیاوا ای متفه نرق رخاوا رد یلصا
؛ نیاربانب
، انب یعرف خاک ی
زا ینامدای ی
رود ة دعب هک تسا یوما اه
ینامتخاس تیمها اب یرتمک
زا هدش هتخاس یلصا خاک
؛تسا یوما لیلاد زا یکی
نیا یعرف خاک ندوب هرازا رد هک تسا
زمرق یچگ یاه نآ گنر
، زا هدافتسا دیفس یچگ دودنا راون کی دش
ه ا .تس
ره هویش نیا دنچ رد
خاک یلو ،هدشن هدهاشم یلصا رد
هعلق ریظن نایوما ینابایب یاه رصق
ریحلا و یبرغ
رخ جفملاةب ر تسا هدش لابند .
نینچمه خاک ود نیا رد
، چگ رب هولاع هچقات لثم ییاهاج رد هک یرب
و اه
مین نوتس اه هدش ادیپ هتشون و هکس ،رهم ،لافس تاعطق لماش یدایز راثآ ،
تسا هدمآ تسد هب زین یفوک یاه
( Thompson, 1976: 3-7
مهم .)
نیرت چگ تاعطق ب یرب
ه راوید رد هدمآ تسد خاک
اه لاچ ی تاعطق ،ناخرت
هویش هب و هدش بسا رب راوس هک تسا یناساس هاش یچگ .تسا راکش لاح رد یفلتخم یاه
رد ةراب نیشیپ ة یور رب شهوژپ کلاپ
اه لاچ رد هاش راکش یچگ ی ناخرت
، ینارگشهوژپ زاوبد نوسلن ریظن
Debevoise, 1930(
تیمشا کیرا ،) Schmidt, 1936(
پوپ ماهپا روترآ ،) Pope, 1938(
نمدرا تروک ،)
( Erdmann, 1943
نمشریگ نمور ،) (
Ghirshman, 1962
نوسپمات هروبد ،) (
Thompson, 1976
دراچیر ،)
نزواهگنیتا
Ettinghausen,1979(
،)
یج ن ز رگورک
Kroger, 1982(
یدارم فسوی و ) (
1383
نآ )
ار دروم هعلاطم
رارق د دا ه نیشیپ دوجو اب .دنا ة
ینلاوط یتاعلاطم ه ،تدم
زون ةرابرد رد هاش تیوه و تخاس نامز کلاپ
اه راکش ی
،
ناتساب رد حرطم تلاکشم زا یکی ناونع هب نانچمه و دراد دوجو ثحب رود یسانش
ة یناساس .تسا هدنام یقاب
لکش 1 : طوحم ییایفارغج تیعقوم ة
لاچ رد ناخرت یکیدزن
رهش یر یجاح یوسوم(
، 1373 : 62 )
لکش 2 : ا ییامن شواک نیح رد ناخرت لاچ یلصا خاک ز
( یزایا و یریم
، 1385 : 10 )
3 - چگ تاعطق لیلحت و هسیاقم ،فیصوت یرب
طوحم رد رگراکش هاش عوضوم اب یچگ تاعطق لاچ ة
ناخرت - قشع دابآ
، لماش کلاپ اه ی زا یددعتم رورگ ماررهب
دازآ و ة س رتش رب راو ،
کلاپ اه ی شقن اب یچگ ،وهآ رب راوس هاش
یچگ تاعطق
ِهاش و زاررگ راکش لاح رد یهارش
تسا یرازین رد هک اب
هیشاح ییاه ینییزت لاح رد .تسا زارگ راکش
3 - 1 - کلاپ یاه ی هدازآ و روگ مارهب شقن اب راکش یچگ
تشه یور رب لاچ زا هفوشکم یچگ کلاپ
یبیرقت داعبا هک ناخرت نآ
اه 50
× یتناس 35 زا یگلمج و تسا رتم
هدش ادیپ یلصا خاک رلاات
،دنا نحص ة نحص نیا اهدعب هک هدش شقن روگ مارهب زا یراکش ة
یشیامن هب راکش
رود رد کیسلاک ة
تسا هدش لیدبت یملاسا
لکش(
3
هک ناتساد نیا رد.)
یسودرف هب ار نآ
روط لماک لقن رک ،هد
اب روگ مارهب هبوبحم
شا ب هدازآ تسا راکش لاح رد رتش یور ر و
تساوخرد هقوشعم
شا ود اب ار هلحرم شیامن
یزادناریت
، ماجنا لازغ هس ربارب رد یم
دهد . رد ادتبا مارهب ، خاش یاه ب ار یرن لازغ ا
ار وا و هدنک ،زیت ریت ود
دننام هدام لازغ ا
ی خاش نودب هدام لازغ سپس و تسا هدرک
ب شرس رب ریت ود نتخود اب ار یا ه
لکش رن لازغ
خاش یراد هدروآرد لحرم رد .تسا
ة مود ریت کی اب یزادناریت
، رس و اپ و شوگ لازغ یرگید رگیدمه هب ار
ناگود یاهراکهاش نیا اهدعب .تسا هتخود ة
هاش راکش رد
رنه هدمآرد شیامن هب ازجم یتروص هب یملاسا نارود
تسا
؛ هتبلا ،همانهاش رد یسودرف نیا
ناتساد ار زا ارهب روگ م هدروآرد مظن هب لصفم روط هب
( یزازک
، 1388 :
211 - 212
هک)
صلاخ ة تسا نینچ نآ :
داژرن وررسخ مارررهب ترشگ نانچ یم و یوگ زا زج ر
رارک شیدوبن ناد
نرمجنا یب زور کی هک درب نارنچ ررب هدازآ یرمور نآ مارن اررجک ر
دو
یه ترشپ هب ر
ترسشنرب نامچ ینو
ریه شرارکش زور هب ر
خ نو یرتساو
ب رارچ وز هرتشهوررف ر
بریکر یدو
نامه ریز شکرت نامک هرهم تشاد
فج ود وهآ شدمآ ردنا شیپ هب ر
ت
هز هب ار نامک نوچ نم هام یا هک رریت هب یرهاوخ هدنکفا وهآ مادرک دررم رریش یارک هدازآ ترفگ ودرب ررریت هب نادررگ ررن ار هدارم نآ وت ناکیپ هب رس
و
یاپ و ب ششوگ ر زود
نآ مه ر هآ وچ هگ ر
ش و ر نا د ر زیرگ رد
یت هب ر کیپ ود ر ر س ز نا ر فرگرب ر ر ت
شگ هدام نوچ رن نامز ردنا مه ر
ت
مه ر س رد نا ر گور ر ها م ر یت ود هدا ر ر
رس و شوگ و شیاپ هب ناکیپ خودب ر ت
چ یراوس ر
هب و ر ی اب مار ر فک و لا ر ت ادررب یدررررم داد ررنه ردرنا هک د
راررکش یهارگ و ناگوچ مخز یهگ نز گررنچ ارب ترفر هگرریجخن هب یم هب شرناخر گنر هک دوررب هداد
تررسد هرب یرگنچ هدازآ ورررس ابا یررتساراریب اررربید هب شرتشپ هک برریشن و زارررف رد یرتخات یرمه ز رولاد تررشاد هررهب یرشناد رره تررفگ هدازآ هرب نادرنخ دررمناوج
دررنا ترسش هب مرآررب هرررگ مرآ ر
ررریپ شارتمه و تسناوج هدام هک درررربن نادررم دررنیوجن وررهآ هب رررریپ ررن ورت ررریت زا هدارم دورش وچ یهاوخ هک تمناوخ یتیگ زوررف
بهپس ر هورس د رر ن نآ یا رر ریت هر ر ز
ینک ر ب کز ر نام ود ر نا د ر رفگش رد ر ت
شرس ناز یورس یس ر ه هداس تشگ
بر نچمه دز ر م نا ر یچخن در ر ر ریگ ر ر
بر اد رهآ ن ر رخوسب لد ار هدازآ و ر
ت
مخز و ریز یرتشا دنلب ر
فگش ی ر ت
زا هتسد نیا کلاپ
اه ی لاچ یچگ ناخرت
، رتش کی رد
لاح هنحص تسار تمس هب تکرح هدش هداد ناشن
تسا هدازآ و مجنپ مارهب نآ یور رب هک مین و رس اب
هنت یا مامت خر رود رنه لومعم کبس هب ة
راوس یناساس
مارهب .دنتسه روگ
هک هدیشک یلازغ هس نتشک یارب ار شنامک هب
یتروص هتفرگ رارق مه یور و یدومع و
رد
رتش لباقم هداد ناشن
هدش دنا نتخاون لاح رد مه هدازآ و هدمآرد شیامن هب گنچ یقیسوم
.تسا رد نیا
،کلاپ نییاپ نیرت لازغ هک بقع تمس هب ار شرس و هداتسیا اپ هس یور رب هدناخرچ
تسا
، ح لکش هب یناوی
خاش راد هدمآرد شیامن هب ریت کی اب هک
، مس و شوگ مه هب نآ هتخود
شتسار شوگ هب ًابیرقت لازغ یاپ و
.تسا هدش لصتم ود
لازغ ییلااب زین لعنراهچ یشرپ اب .دنتسه رارف لاح رد ولج تمس هب
رثا یانثتسا هب
ُم یره هدمآ تسد هب زاریش رد
( :28 Ettinghausen, 1979 )
راثآ هدمع،
شقن و عوضوم یاراد یرنه یام
ة راکش
رد رود ة و یناساس یتح
نآ زا سپ تهج ،
تسار تمس هب ار راکش تکرح هنحص
ناشن یم دنهد
، اما فلاخرب
نیا کلاپ اه ی ،یچگ آ یور رب راث
یرنه نایم نارود ة
روگ مارهب راکش عوضوم هب هک یملاسا هتخادرپ
دنا تهج ،
نحص رد تکرح ة
.تسا پچ فرط هب راکش ا
ظاحل ز یگژیو
یاه ،یکبس هرکیپ هاتوک هدازآ و هاش یاه و رت
ضیرع رت زا هرکیپ یاه راکراوس رد کلاپ اه ی نآ یاهرس و زارگ راکش زین اه
یداعبا یاراد ًاتبسن
گرزب رت تسا
نیا هک تبسن یاه ،نوزومان مه و رترید یخیرات
هتفای اب نامز چگ یاه
رد یرب برخ
نایب ار رجفملات یم
دنک
(
Hamilton, 1959: 154-155
) لاچ یچگ تاعطق ریاس اب هسیاقم رد یچگ کلاپ نیا راکراوس یاپ نینچمه .
هاتوک ،ناخرت و رت
ات یدح نحص رد راکراوس یاهاپ اب ة
وهآ راکش رد
ناتسب گرزب قات لباق
هسیاقم تسا هب .
باکر دوجو یانثتسا
، تبسن یاه هسیاقم لباق کراوس و یچگ تاعطق نیا نیب یا
را رخ هدش هداد ناشن رجفملاةب
تسا
( Thompson, 1976: 18-20
رهچ .)
ة هدازآ و هاش هک
هب و ناسکی ًابیرقت نودب و یلک یحرط تروص
هرهچ تایئزج هب نتخادرپ یا
تسا هدش هدروآ یاراد ،
تاصخشم ی نوچ نامشچ ی اب گرزب و هتسجرب
کمدرم یاه خاروس راد مشچ زکرم رد ناهد و هاتوک نهپ ینیب ،
کچوک تسا شوگراهچ یچگ یاهرس رد هک
لاچ یلصا خاک یگنس یاهرس نینچمه و ناخرت
زا هدش فشک رخ
رجفملاةب تسا هدش هدید زین
یدارم(
، 1383 :
23 - 24
هب.)
ره لاح ، عون تاصخشم و رهچ
ة اب هسیاقم رد یچگ کلاپ نیا رد صاخشا کلاپ
اه ی راوس راک رگراکش
رد خاک لاچ ناخرت
، کبس تسپ یرت دراد
؛ اریز هرهچ اه هزادنا ات ار یا
نهپ رت ، شوگراهچ رت
فاص حطس اب و
ناشن یرتمک هداد
دنا هاش جات زا یمک تایئزج دنچره . تسا هدنامیقاب
چیه ،جات یلااب رد ، یوگ زا یرثا هنوگ
هرهم دنبرس کی اهنت و درادن دوجو تسا صخشم هناگادج یا
. عطق کی رد ة
اهنت زین رگید زا یمین
کی لگ
ور هدید میهید زکرم یلااب رد تز یم
دوش یاهوم حرط . رس
هاش هقلح لماش هلوگنم ای رف یاه
رد هاتوک یا ود
فرط ،هتسجرب شوقن رد شیر نتشادن نیا و هدش ریوصت شیر نودب هاش .تسا تروص هکس
اه یمور ریواصت و ،
اهنت هدش هدید ناوج نادرم رد
،تسا اما رهچ ة ب درم یناساس رنه رد شیر نود هب و ردان
هژیو رد ریواصت هاش
جات تسا هتخانشان راد
( Thompson, 1976: 18-22
یب لیلد هتبلا )؛
دازهاش ندوب شیر ة
یناساس ار یم ناوت رد
هتفگ یاه مانهاش ة یسودرف دیمهف زین
؛ اریز روگ مارهب نامز نیا رد
رارق یناوج نینس لیاوا رد زونه هتشاد
و
ناتساد راکش اب کزینک گنچ نز
، تسرد دعب زا رود ة یکدوک وا قافتا هداتفا تسا
یزازک(
، 1388 : 209 - 210 ) .
مان نآ ِلاس دش وچ ر
َگ رولاد شَش ود رب رو ر
شگ یِو ر یشروخ ت ر
َف د ر ش
بوم هب ر بن د ر یچ هب شدو ر
ین یز ر ی مه و ناگوچ و گنهرف هب زا ر
زاب و زو
نیا رد کلاپ اه کی صقاون یرس و
مدع اوت نز دراد دوجو رتش ندب رد
؛ ،ضیرع و نهپ یندب یاراد رتش اریز
یاهاپ ی .تسا کچوک و کیراب تبسن هب یندرگ و رس و هاتوک ًاتبسن دنچره
رد رتش شقن رنه
یناساس جاور
ادن ینادنچ هتش
و اهنت
ُم زا یمک دادعت رد ،اهره
نحص ة راکش نزوگ قات رد گرزب و ناتسب نینچمه
عومجم رد ة
ایشا ی بترم اب ط ریوصت تسا هدش ادیپ روگ مارهب
لکش(
4
ظاحل زا )،
عقاو ییارگ ندب یازجا رد نزاوت داجیا و
رتش تیفیک یاراد ، نیا اب هسیاقم رد یرتهب
کلاپ اه ی یچگ هدوب دنا ،رگید یفرط زا . رود رنه رد
ة و یناساس
هدوب یهاش اهنت روگ مارهب ،نآ زا سپ یتح تسا
ناشن رتش رب راوس ار یو هک د
هدا دنا نآ یلصا لیلد دیاش و
رود هک هدوب نیمه ة
یناوج مایا و تیلوفط وا
نمی بارعا نیب رد هدش یرپس
.تسا مانهاش رد هیضق نیا ة
یسودرف
؛یزازک(
1388 : 207
نیدب زین)
:تسا هدش نایب هنوگ
چ ر نُم و ر هش هب دمایب رَذ ر
یذپ ؛نمی ِر ر
م همه شدندش هر ر
نز و در
ره دنچ شهوژپ ینارگ دننام نوسپمات
( Thompson, 1976: 18-20
نزواهگنیتا و ) (
Ettinghausen, 1979:
)29
بوسنم هدازآ و روگ مارهب هب ار تاعطق نیا رک
هد دنا مه ار نآ و خاک اب نامز
یوما رخ رجفملاةب
، مین ینعی ة
مین ای متفه نرق مود ة
یدلایم متشه نرق لوا هتسناد
دنا
، دیقع هب ة ب نزواهگنیتا ندیشک ریوصت ه
مارهب راکش
روگ هدازآ و
، یاجرب یرنه تنس ناونع هب زا هدنام
رود ة یدلایم مهد نرق رخاوا زا لبق ات یناساس
، نانچمه
تسا هتشاد موادت
Ettinghausen, 1979: 25- 31(
رد .)
یلاح هک رگورک زنیج
Kroger, 1982(
نیا باستنا زا )
کلاپ اه هدازآ و مجنپ مارهب هب یراددوخ
رک هد تسا
، نمرکا
Ackerman, 1938: 793(
یشوقن هک ار ییاهرهُم)
اب هباشم ًاقیقد یچگ تاعطق نیا
هتشاد دنا ناتساد زا یریوصت یتیاور ناونع هب ، رد هدازآ و روگ مارهب فورعم
رظن نآ و هتفرگ رود طساوا رد مجنپ مارهب هب طوبرم ار اه
ة تسا هتسناد یناساس
لکش(
5
؛ )
نیاربانب
، ا اب هب دانتس
مانهاش نوچ یخیرات نوتم ة
قافتا و یسودرف رظن
ینارگشهوژپ نینچمه و نزواهگنیتا و نوسپمات ،نمرکا ریظن
نیا شوقن دایز رایسب تهابش لیلد هب کلاپ
اه ،روگ مارهب راکش ناتساد اب یم
ناوت تفگ کلاپ اه رگنایب یتیاور
زا یریوصت ناتساد
فورعم مجنپ مارهب راکش کزینک اب
چ گن نز رود یرنه راثآ ریاس رد هک دنتسه ة
و یناساس
هب هژیو و اهرهم باقشب اه هدش رارکت مه دنا
لکش(
6 .)
نیا رد ،رگید فرط زا کلاپ
اه ی یچگ
، دننامه رود یرنه راثآ ریاس ة
،یناساس تهج
تکرح رد نحص ة راکش
تسار تمس هب هدوب
تسا ، رد یلاح هک تهج ،یملاسا نارود راثآ یور رب تکرح
و تسا پچ فرط هب راکش
تهج
ِتکرح تسار تمس هب
، نیا رد کلاپ اه هزادنا ات ییانثتسا یا رود رنه زا دیلقت هب ًلاماک و
ة .تسا یناساس
رد ةراب یلامتحا نامز تخاس
کلاپ اه ی ریز لیلاد هب دانتسا اب ،هدازآ و روگ مارهب یچگ یم
ناوت رد هک تفگ
رود لیاوا ة
یملاسا و ثأتم ًلاماک رود رنه زا ر
ة یناساس هتخاس هدش دنا : 1 - چگ رنه رد ًلاومعم رود یرب
ة ،یناساس
عقاو ییارگ داجیا یارب تایئزج هب نتخادرپ و بسانت لصا تیاعر ، هرکیپ
اه نآ یازجا و هتشاد دوجو اه
تسا رد ،
یلاح هک هرکیپ رد بسانت لصا نیا یناسنا و یناویح یاه
کلاپ اه ی یچگ زجا و هتشادن دوجو یاهاپ و ندب یا
رتش یتح و هدازآ و روگ مارهب هاتوک ،
و رت ضیرع رت تسا هدش هدیشک ریوصت هب لومعم دح زا
؛ 2 - رهچ ة و هاش
هب و ناسکی ًابیرقت هدازآ هرهچ تایئزج هب نتخادرپ نودب و یلک یحرط تروص
یا تسا هدش هدروآ ؛
3 - و رس
هرکیپ تروص ریاس اب هسیاقم رد ناسنا یاه
مادنا اه
، ریغ یروط هب هداد ناشن نهپ و گرزب لومعم
هدش
؛تسا
4 - نیا تبسن یاه تیاعر ،نوزومان ندرکن
نینچمه و بسانت لصا یب
رد یتّقد هرهچ تایئزج
رد یا کلاپ اه ی
زا ،یچگ رظن
کبس ًلاماک ،یسانش هباشم
چگ اب یرب یاه رخ رجفملاةب رگنایب و خیرات
ی رترید
، ینعی مه نامز اب
رود ة نایوما
(تسا
Hamilton, 1959: 154-155
؛)
نیاربانب
، تخاس یلامتحا خیرات کلاپ
اه ی مه یچگ اب نامز
یلصا خاک رلاات یزاسزاب یدلایم متشه نرق لیاوا ای متفه نرق رخاوا رد
(تسا
Thompson, 1976: 3-7 .)
لکش 3 : نحص اب یچگ کلاپ ة
ناخرت لاچ زا روگ مارهب راکش (
: PL.II Thompson, 1976 )
لکش 4 : رود زا رهُم کی رد هدازآ و روگ مارهب ریوصت ۀ
یناساس لکش 5 : نحص رد رتش شقن ة
ناتسب گرزب قات نزوگ راکش
( Ackerman, 1938: pl. 256A )
دنراگن(
ناگ )
لکش 6 : رتش رب راوس هدازآ و روگ مارهب شقن اب هرقن باقشب و
وهآ راکش لاح رد
( www.metmuseum.org/ collection-online/search )
3 - 2 - نحص اب یچگ کلاپ ة
رن یوهآ رب راوس هاش
هتسجرب کلاپ کی هعطق نیا دش یراک
ة اک ًابیرقت و کچوک داعبا هب لم
5 / 38 × یتناس32 قاتا زا هک تسا رتم 4
تسا هدمآ تسد هب یعرف خاک
لکش(
7
نیس و رس اب ار یدرم هعطق نیا .)
ة مامت بور زا و خر ه
ناشن ور یم
دهد هک
راهچ و هدش راوس یرن یوهآ تشپ رب هنحص تسار هب لعن
یم دزات . تمسق یاه نیب زا یدودح ات هاش جات یلااب
اهنت و هتفر تسا صیخشت لباق یناشیپ یور رب اهوم ّرف زا یفیدر اب میهید
(Thompson, 1967: 168)
.
یمیدق نیرت نومن ة شقن رد ناتساب نارود رد نزوگ ای رن یوهآ شقن هتسجرب
نلاسرا زا یگنس یا شات
، قلعتم
هب رود ة تسا هدش هدهاشم نایروشآ
Schmidt, 1937: 185(
؛)
هدام و رن نزوگ شقن هتبلا (
غ لاچ زا ری ناخرت
)
چگ نایم رد یرب
رود یاه ة هنومن و تسین دایز یناساس نآ هباشم یاه
اهنت رد چگ هطوحم یرب هپت و شیک یاه
راصح
(Pope, 1938: pl.176)
.تسا هدهاشم لباق رد
شیک هعطق یا چگ اب هک هدش هدید نزوگ شقن اب یرب
هخاش هداتسیا یتلاح یا
تسا هتفرگ ناهد هب ار هایگ
Kroger , 1982: Pl. 82(
راصح هپت یچگ تاعطق رد.)
اب
شقن لاچ کلاپ تایصوصخ یمامت ،نزوگ ناخرت
زین مشچ هب یم
دروخ
ِرن نزوگ تهابش نیا و لاچ
اب ناخرت
راصح هپت
، رد و رودم لکش خاروس
راد مشچ اه و رس یلااب یاهوم ، و ندرگ
لفک اه مس یاهرایش ،
، لکش خاش اه
صیخشت لباق اهاپ و
(تسا
Mousavi Haji and Chehri, 2013: 37 لکش( )
8 .)
و میهید ،جات هاش رس یور رب ،یچگ کلاپ نیا رد لاه
ة یرون یعاعش هدید رس رود رد یم
دوش اب ًابیرقت هک
کلاپ اه ی زارگ راکش رد
خاک یلصا هباشم لاه .تسا ة
ِرون رد یعاعش رفولین لگ و رس فارطا
، زا یدامن ناونع هب
هلا ة د رهِم شقن ر تسجرب ة شقن رد سپس و هدش یفرعم مود ریشدرا تسجرب
ة فورظ یخرب و ناتسب گرزب قات
رود ة یچگ کلاپ ،نیا رب هولاع .تسا هدش هدروآ زین یناساس تهباشم
ییاه گرزب قات رد راکش شقن اب یکبس
لکش رد ناتسب رهچ
ة
ِگ ،هاش فاص و در وحن
ة لاه و روناج تکرح ة
رس رود دراد اکراوس صخش . یناشیپ یاراد ر
دیشک ینیب ،نهپ تروص ،هتسجرب ًاتبسن ورف نامشچ و کچوک ناهد ،زارد و ه
تسار شوگ رد .تسا هتفر
هراوشوگ هدید گرزب ًابیرقت یزیوآ و هقلح کی زا بکرم یا یم
دوش رهچ . ة تسا لیبس و شیر نودب صخش نیا
و زا نیا رظن هباشم رهچ اب ة یرس رد هاش کلاپ
اه ی رتش یچگ د راوس
لاچ ر خاش پچ تسد اب یو .تسا ناخرت
یش کی زین تسار تسد اب و هتفرگ ار وهآ ء
خاش هدیبسچ سابل صخش نیا .تسا هتشاد هگن ار دننام یا
هدیشوپ دیراورم ریاود زا ییاهراون اب هک نیا تشپ زا زارد و کیراب یتفج نابور ود و تسا هدش نییزت لکش
صخش ، هب ةناشن نایناریا تسدربز داب شزو
، رد تکرح هب نیا .تسا هدمآ
نابور یاه طوطخ یرس کی اب دنلب
اب هعطق نیا تهابش رب هولاع .تسا هدش نییزت جاوم و میقتسم کلاپ
اه ی لاه ،یهاش جات دوجو ،زارگ راکش ة
و رون نابور یاه هدش ثعاب ،هدمآ رد زازتها هب تسا
رمز رد ار هعطق نیا ات ة
کلاپ اه ی روآ باسح هب یهاش .دن
چرگ ه نارگشهوژپ نونکات فلتخم
هتسناوتن دنا رد راب ة یچگ کلاپ نیا رد یناساس هاش یعقاو تیوه یرظن
دنهدب
، رهچ اما ة تفج هک ییوهآ رب ندش راوس ،صخش شیر نودب و ناوج خاش
شیاه هاش تسد رد و هدمآرد
رارق رگراکش هتفرگ
تسا تسا روگ مارهب راکش ناتساد رگنایب ،نآ تایئزج ریاس و
؛ انب کلاپ نیا رد هاش ،نیارب
ندرک راوس اب نیدامن یزرط هب دنمرنه هک تسا روگ مارهب ای مجنپ مارهب عطق روط هب یچگ وا
تیقفوم ،وهآ رب
ندنک و راکش رد ار یو خاش
یاه وحن .تسا هتشاذگ شیامن هب روناج ة
فرط هب وهآ نتشادرب زیخ و تکرح
ِتسار ،هنحص لاه ة یعاعش مین تلاح ،رس رود خر
نتلااب و روناج ة
مامت ،درگ یتروص اب هاش خر نابور
یاه هب
د زازتها رد شقن قلَخ ،بسانت تیاعر ،هدمآر درپ
ة زت لکش ،یچگ فاص ئ
کبس نینچمه و هاش سابل تانی
اب وهآ ناسکی کلاپ
اه ی طوحم ة دس رد ار هعطق نیا تخاس یبیرقت خیرات ،راصح هپت ة
اب ربارب و یدلایم مجنپ
کلاپ اه ی کش یچگ لاچ زارگ را
نینچمه و ناخرت کلاپ
اه ی رارق راصح هپت نزوگ یم
دهد
؛ نیاربانب
، رگا یتح
هدس رد کلاپ نیا یناساس ًلاماک یکبس ،دشاب هدش هتخاس یملاسا نیزاغآ یاه
هک دراد چگ رنه زا رثأتم
یرب
رود طساوا ة
دس رد یناساس ة
یدلایم مجنپ تسا
.
لکش 7 : مجنپ مارهب شقن اب یچگ کلاپ
، لاچ زا رن ییوهآ رب راوس ناخرت
- دابآ قشع (
Thompson, 1967: PL.X )
لکش 8 : نزوگ شقن اب راصح هپت یچگ کلاپ (Pope, 1938: pl.176) هدام
زارگ راکش لاح رد هاش یچگ کلاپ-3-3 لاچ یلصا خاک رد یرس ود ،ناخرت
کلاپ اه ی اب نآ شوقن عوضوم هک تسا هدمآ تسد هب یچگ شوقن عوضوم
هرقن فورظ یناساس یا
هسیاقم لباق .تسا
نیتسخن نیا هورگ
کلاپ اه ناشن ، دنهد ة هرظنم زا یهاش هک تسا یا
،بسا تشپ هزین
شا دورف یزارگ رب ار یم
دروآ لاچ تایرفح رد . دودح ناخرت
هدزناپ ملاس ًابیرقت کلاپ اب
نیا
شقن هیام ب ه نآ زا هنومن راهچ هک تسا هدمآ تسد اه
زوم رد ،تمرم زا سپ ة
یرادهگن ایفلدلایف رنه یم
دنوش .
رد و یرافح زا لبق تاعطق نیا رود
ة هرهب .دندوب هدش یرادیرخ هطوحم زا یراجت یرادرب زادنا
ة کلاپ اه ی
دودح هدش تمرم 35
× یتناس34 رتم تسا . کلاپ یاه نآ دادعت هک مود هورگ هب اه
ددع22 یم دسر زا یگلمج و
لاچ یلصا خاک ب ناخرت
ه تسد هدمآ دنا هک دنتسه یتاعطق ، رب
یور نآ نحص اه ة راکش رد شیامن هب زارگ هدمآ
تسا
لکش(
9
نیا .)
کلاپ یاه ناشن ار هراوس یهاش ،راکش یم
دنهد هزین هک .تسا هتشاد هگن شتسد ود اب ار یا
سفق ة بور یامن اب هاش رس و هنیس ه
ولج زا و ور رد
یطخ هتفرگ رارق بسا اب میقتسم ًابیرقت هزین کون .تسا
هس تلاح م یتلاح اب ار هزین شبسا یور زا راکراوس و دراد هرپ
هدرک در بسا لای پچ فرط زا میقتس رد و
رد .تسا هدروآ دورف زارگ شوگ تشپ هخاش یاهرس اب گرزب ین کی زارگ فتک بقع
یزایپ یا و رادرایش لکش
گرب یاه سا هدمآرد شیامن هب هدش زاب و گرزب یتفج ت
؛ یضعب رد هتبلا هنحص
اه ، ین اه و یتفج تروص هب ار
ناشن هنیرق هداد
دنا . ین یاه رد هدش هدیشک ریوصت هب کلاپ
اه ی زارگ راکش یچگ
، زا هدمآ تسد هب ما
ریتاعسلا
نوفسیت
( :pl.17 Kroger, 1982 )
رتشیب فاطعنا ،دنراد یرتمک مکارت و یگدرشف هچرگ ،
ی زا ین یاه دوجوم
رد کلاپ اه ی لاچ قشع ناخرت دنراد دابآ
لکش(
10
نحص اب هسیاقم رد نینچمه .)
ة رد زارگ راکش باقشب
اه ی
،هرقن هداس یب و یلک یزاس حور
ی رد اهزارگ زا کلاپ
اه ی لاچ قشع ناخرت هدید دابآ
یم دوش ،تاعطق یخرب رد .
رکیپ ریز رد ة
زارگ
، ناشن راهچ ة
ینوزلح ناشن هب لکش ة
اب بآ نیا هک دراد دوجو بآ گتسیز زا یکاح ،ین
ها
هرازین رد یشحو زارگ یقلاتاب شقن .تسا
یام ة ینوزلح لکش
، دامن ناونع هب زا ی
چگ رد بآ یرب
دس یاه ة مجنپ
یدلایم رد هطوحم ییاه راصح هپت ریظن
(Schmidt, 1933: 456)
شوش و
(Pope,1938:pl.177)
رارکت زین
.تسا هدش رد
کلاپ اه ی ،راکش یچگ اپ راهچ اب بسا
هناشن و هدرک هیکت نیمز رب کیرحت زا یا
یریذپ ربارب رد
لمح ة .درادن زارگ نابور
ییاه وناز تشپ رد ی
.تسا نازیوآ تهج ود رد یمرن هب بسا
نیا یگژیو لیلحت و هیزجت کلاپ
اه ی هدمآ تسد هب لاچ زا
ناخرت یم دناوت هیکت هاگ ام کرد یارب یمکحم
چگ کبس زا یرب
یاه رود ة م و یناساس هب طوبرم ،شوقن لیبق نیا یخیرات أشنم .دشاب یناساس زا مهل
نرق یاه
رود رنه رد اهدعب هک تسا یدلایم مجنپ و مراهچ ة
.تسا هدوب راذگریثأت مه یملاسا دننام ینارگشهوژپ
نمشریگ
( 1370 : 187
نوسپمات ،) 1976: 10(
یدارم و ) (
1383 : 22
راکراوس )
ار ی هک عون زا شجات جات
اه ی
لاب د هرگنک و را
ِراد رد هدش هتخانش رنه
رود ة تسا یناساس یتسرد هب ،
هب ناونع یفرعم هاش هدرک
دنا . رد
تایئزج هرکیپ رد هاش یا تاعطق نیا
یچگ یراورم ریاود زا یدنبرس ای میهید ، د
ناشن ریز رد و یناشیپ ولج رد
هرگنک جات یاه هدش هداد ناشن
تسا رگنک و ة جات زین لیسو هب ة ی هفرش هس لپ ا
یثلثم ة نآ یلااب رد لکش
هتفرگرارق شوپرس لماش جات .تسا
ی هدش درگ و
دنلب
، اب یللاه یوگ کی لاب
اه ناب و نآ فرط ود رد یی ید
دیراورم هدش یزود و
طسو رد بیرا تسا
نیا رد هاش تیوه . زا هتسد
کلاپ اه ی صخشم لماک روط هب یچگ
تسین
؛ رظن اب قباطم هک یروط هب نمشریگ
کلاپ اه ی دس رد لوا زوریف هب قلعتم یچگ ة
تسا یدلایم مجنپ
( 1370 : 187
دیقع هب .)
ة نوسپمات جات عون نیا رد هتفر راک هب یهاش
کلاپ اه ی مه یچگ یم
دناوت لعتم جات هب ق
مود ورسخ
( 628 - 590
لوا زوریپ هب مه و دشاب)م.
( 484 - 459
دوش هداد تبسن)م.
( 1976: 10
.)
یدارم هب جات عون
هتفر راک زا هتسد نیا رد
کلاپ اه ی بستنم مود ورسخ جات هب ار یچگ رک
تسا هد
( 1383 : 23
.)
هاش نیا جات
عون زا یناساس جات
یاه هرگنک ای دنبرس ،هاش یناشیپ رب و تسا یوگ و هام للاه ،لاب تفج ود زا لکشتم راد
هلاه ،جات رب هولاع هاش .تسا هدش هتسب هرهم فیدر کی اب یمیهید ک هعشا زا یا
مه یزاوم یاهراون تروص هب ه
هدش هداد ناشن تسا
بایمک ًلاومعم هلاه .دراد رس رود رب ، و
دیاش رظن هب هک دشاب یداعریغ یناساس رنه رد
،
رب ،یناساس رنه نیزاغآ نارود زا سپ باقشب
یاه هرقن روپاش هب بوسنم یا مود
ادیپ دومن وا زا دعب ناهاش و
رد هلاه ،نیا رب هولاع .تسا هدرک تسجرب شوقن
ة قات ود رد هاش شوگ لکش .تسا هدمآرد شیامن هب زین ناتسب
رس فرط
، دوت کی تروص هب ة
خاروس و تسا کچوک راد هراوشوگ
اه هدوت تروص هب زین دیراورم یاه
لکش
هداس و فتک یور رد یا ریز
هزین یشاح اب هاتوک یشیر وا .تسا نایامن ة
یبترم رب هنوگ دودحم اما ،دراد ة
درگ ن
و ریز شیر هاش رد مه ة کلاپ اه مک و هزادنا ات تمسق نیا تارهاوج تایئزج و هدید بیسآ شیب .تسا مهبم یا
هاش دنبرمک اب
کیراب کگس کی
، درفنم هگن هتشاد رود موسرم یاهدنبرمک عون زا نیا و هدش ة
تسا یناساس
نومن هک ة نحص رد نآ هباشم ة
هدید زین ناتسب گرزب قاط راکش یم
دوش ج . ما ة گنت سابل هکت کی هاش
نیتسآ ریغ یتایئزج اب دنلب راد .تسا هدهاشم لباق
رد یاهتنا نیتسآ یاه هرهم هیشاح دنبتسد کی ،هاش راد راد
عومجم رد دوجوم تیصخش رد هک دراد دوجو دنلب ه
کلاپ اه ی عومجم رد زین و رتش اب راکش ه
هرکیپ یاه
لاچ یعرف خاک زا کچوک ا هدش هدید زین ناخرت
یباقشب رد ،کلاپ نیا رد هاش نیتسآ لکش .تس هرقن
یا زا
زوم ة ژاتیمرا هب طوبرم روپاش نآ رد هک هدش هدید یدلایم مراهچ نرق
مود تسا ریش راکش لاح رد
؛نامره(
1373 : 9
زین.)
ة هب نیزم هاش ود
کچیپ هس یوگلا کی لکش هک تسا هدیمخ هرپ
فرگ دوخ هب لااب رد یا نیا و هت
سوق رصانع اب لکش رگید رد هزین نیا نییاپ تمسق تانیئزت .تسا هتفر راک هب تسد ظفاحم ناونع هب نآ راد
هزین هدشن هدید یناساس یاه هس رس زا عون نامه تسرد اما ،تسا
هرپ زوم رد یباقشب رب هزین یا ة
نتیلوپورتم
لایم مجنپ و مراهچ نورق هب طوبرم نآ خیرات هک دراد دوجو هولاع هب .تسا ید
، مارهب زا یرهم رب مراهچ
طوبرم
هب رخاوا نرق مراهچ یدلایم رد زوم ة ایناتیرب زین هزین هنوگ نیا هس یاه
هرپ یا دیکأت هک هدش هدید یلک
رگید ی زا
کبس طساوا رود ة یناساس تسا هک رد کلاپ اه ی یچگ سکعنم هدش تسا
( نامه : 126
؛ درفش
، 1380 : 631 ) لکش(
11 .)
سا عون زا هاش ب بسا
یاه هاتوک ًلاماک و هدش هداد ناشن کچوک یدح ات راکراوس اب هسیاقم رد هک تسا
کبس اب هباشم قایس و
بسا یاه رد دوجوم قن
ش هتسجرب هرخص یاه رود لیاوا یا
ة لاح نیع رد .تسا یناساس
زا یمک ولج یاهاپ ،دراد رارق نیمز یور رب یمکحم روط هب بسا یاهاپ تیعضو هک دش دنلب نیمز
تسا ه هک
یم دناوت بسا اب شقن رد گرزب راوس تسجرب
ة قات گرزب یاقم زین ناتسب زا یمک شنکاو دوخ هک دوش هس
ورین ناشن ار هزین ندرک باترپ ربارب رد یشخب یم
دهد کدنا یگدیمخ و ییادج اب اهنت ناویح تکرح . رد ی
اهاپ
هداد ناشن یب و اتسیا تیعضو زا نیا و هدش
حور لاپ ک اه هتفرگ تئشن فاص یحطس بسا ندب .تسا
اب
هتسجرب کدنا یراک تسا
چیه دنمرنه و تسجرب نداد ناشن یارب یششوک هنوگ
یگ هچیهام اه .تسا هدادن ناشن
یراون ،قاری و نیز لثم یلماک ششوپ یاراد بسا رد
ندرگ هنیس و دیراورم یاهراون اب یباکر دنب و ای ناشن
هقلح تسا بانط یاه
( Thompson, 1976: 10-17 .)
رد کلاپ اه ی ندرگ فیدر ود ،راکش یچگ دنب
هرهم ندرگ .تسا نازیوآ هاش ندرگ ریز و هنیس یور رب راد دنب
هرهم یتفج راون تروص هب لااب فیدر راد
ی نازیوآ یرودم زیوآ نآ زا هک تسا تسا
ندرگ . رب زین نییاپ فیدر دنب
نیس و هناش یور ة
عون نیمه اب هاش زا
هراون هرهم یا راد تسا لگ لکش نآ زا هک دننام
ی هتخیوآ هنیس طسو رد
هدش .تسا نومن ة اب هباشم ًلاماک ندرگ عون نیا
مین رد اهدنب هنت
یاه شیک رد مود روپاش یچگ هدهاشم لباق
( تسا
Pope,1938: 634
؛ درفش
، 1380 : 574
تروص هب هاش تشپ رد نابور راهچ .)
ود راون یتفج رد زازتها هب ،
دمآ ه دنا هناشن هک .تسا یهاش ّرف ندوب اراد زا یا
نابور اه هداس لکش یور رب و دنرادن یا
نآ اه یرس کی
تسا ملسم هچنآ .تسا هدش شقن زین یقفا و یدومع طوطخ نیا هک تسا نیا
راکش یچگ کلاپ اب تاعطق
هب بوسنم لاچ رد لوا زوریپ
ناخرت هباشم ًلاماک ؛دنا
هورگ ود ره رد اریز وحن
ة ،بسا و اهرازین لکش ،زارگ راکش
نآ جات و هاش لیامش ،ندب تلاح .تسا ناسکی ًلاماک اه
رد دروم نآ قلعت تیعطق ًادعب یناساس هاش زوریپ هب اه
لامتحا هب .دش دهاوخ ثحب دوخ یاج رد و رایسب
راکش یچگ تاعطق نیا دایز ،زارگ
نامه تمسق یاه و صقان
هتسکش دش ة کلاپ اه ی رگ راکش لماک هیشاح اب زا
ینییزت یاه ویش .دشاب
ة تخاس کلاپ اه ی نیدب زین یچگ
هدوب هنوگ تسا
ادتبا هک تمسق یاه چگ تاعطق فلتخم هناگادج تروص هب ار یرب
بلاق یا یریگ رک سپس و هد
مه رانک رد کلاپ یور رب هدیچ
دنا .
لکش 9 : کلاپ اه ی نحص اب یچگ ة
زا زارگ راکش لاچ یلصا خاک
بستنم ،ناخرت لوا زوریپ هب
( کلاپ تمس تسار : www.lacma.org/islamic_art/popus_fig2.htm
، تمس پچ : Thompson,1976:pl.II )
لکش 10 : ما زا هفوشکم رازین رد رارف لاح رد زارگ یچگ کلاپ نوفسیت ریتاعسلا
(Kroger, 1982: pl.17)
لکش 11 : هزین اب مراهچ مارهب رهُم رثا و رهُم هس یا
هرپ تسد رد یا نامره(
، 1373 : 126 )
3 - 4 - هیشاح اب زارگ راکش لاح رد هاش کلاپ ینییزت یاه
زارگ راکش کلاپ هب فورعم کلاپ نیا طسوت
هنومن زا یکی هک تسا لوا زوریپ رصحنم یاه
هب درف هناهاش راکش
چگ رنه رد یرب
رود ة و تسا یناساس ار ام
ره تخانش رد رتهب هچ
وحن ة رد هاش راکش رنه
چگ یرب رود نیا ه
انشآ یم دزاس لیطتسم یرداک نورد رد هک کلاپ یلصا تمسق عوضوم . درپ یور رب و لکش
ة هب یفاص یچگ
هدمآرد شیامن تسا
، زا ترابع نحص
ة هتسد راکش و یریگرد زوریپ طسوت زارگ یاه
، یناساس هاش
، نورد رد
رازین تسا
لکش(
12
عون زا یناساس هاش جات.)
جات یاه هرگنک تسا یوگ و هام للاه ،لاب تفج ود زا لکشتم راد
تلاآرهاوج عاونا هب نیزم هاش سابل .تسا هدش هتسب هرهم فیدر کی اب یمیهید ای دنبرس ،هاش یناشیپ رب و و تسا راهچ ناشن هب زین نابور ة
تشپ رد یهاش ّرف ندوب هتشارفارب جوم هاش رس
یم دننز نیا رد یلصا شقن .
میسقت شخب هس هب کلاپ یم
دوش تمسق :
،تسخن هنحص پچ تمس رد رارق
هک دراد زارگ تفج ود راکش
تسا هدمآرد شیامن هب هنحص ود رد یناساس هاشداپ یوس زا یشحو
؛ مود تمسق
، هنحص زکرم رد دراد یاج
هک هتسد رارف زارگ یاه
ار شیامن هب هنحص ود رد رد
هدروآ هتسد ره عافترا هک 43
یتناس هد نآ رد و تسا رتم
ت تلاح هب ار زارگ ناشن هعطق پچ تمس هب تخا
یم دهد . رارق مه یور تلاح تفرگ
ة اهزارگ سرت زا یکاح
قوف داعلا ة نآ تساه تسا هدش هداد ناشن تمسق ود رد زین رارف نیا هک
؛ ییاهتنا تمسق تسار تمس رد ،
رارق هنحص د هک دراد
نحص ود ر ة
یمجاهت یتلاح اب هاش بسا یولج زا زارگ ود ،هباشم رد
لاح و دنتسه رارف
زین هاش ة دنلب ی تسار تسد اب هک
، زا یکی رس یلااب رب ،هتفرگ ار هلیم زکرم زین پچ تسد اب و نآ یاهتنا
دورف اهزارگ تسا هدروآ
رهچ . ة نیا یمامت رد هاش هنحص
اه تلاح اب زا ی من هب نوکس و شمارآ هک هدمآرد شیا
