ةطبار هکبش یاه عامتجا ی اب درکلمع بسک
اهراکو ی نانز اب شقن یجنایم
شوه یرای هنانیرفآراک و
ضیعبت یتیسنج
هناورپ
درلگ
، 1
رم می سح
2ینی
، ههلا رگسع
3ی
1 . شناد رای دم هورگ تیری تلود
،ی دم هدکشناد
،تیری ملاسا دازآ هاگشناد
،ی ونج نارهت دحاو ا ،نارهت ،ب
ناری
2 . سانشراک دم دشرا
تیری ناگرزاب
،ی ،تیریدم هدکشناد ملاسا دازآ هاگشناد
ی بونج نارهت دحاو ناریا ،
3 . سانشراک دم دشرا
تیری ناگرزاب
،ی ،تیریدم هدکشناد گشناد
ملاسا دازآ ها ی
بونج نارهت دحاو ناریا ،
خیرات تفایرد : 26 / 12 / 1395
خیرات شریذپ : 18 / 04 / 1396
هدیکچ شهوژپ رضاح زا ظاحل فده
، راک یدرب و زا رظن شور عمج یروآ هداد اه زا عون یفیصوت - یشیامیپ تسا و طبار ة
هکبش اه ی عامتجا ی اب درکلمع بسک یاهراکو نانز ار ب ا شقن م یجنای یرایشوه رفآراک هنانی و ضیعبت سنج یتی یسررب هدرک
تسا . عماج ة رامآ ی شهوژپ لماش 148 زا رفن نانز بحاص بسک راکو رد نیمهدزیس شیامه عسوت ة رفآراک ینی ا نانز ناری ی
یم دوش هک زا هدافتسا اب لومرف
و نارکوک شور هنومن گ یری فداصت ی هداس 106 رد هنومن مجح رفن رظن
هتفرگ هدش تسا .
هداد اه ی رط زا مزلا قی ةمانشسرپ درادناتسا عمج روآ ی .تسا هدش هیزجت
و یلحت ل تاعلاطا اب هدافتسا زا شور لدم زاس ی
راتخاس تلاداعم ی
هب ئزج تاعبرم لقادح شور ی
تروص تفرگ ا هب هک نی روظنم مرن زفا را ی رامآ ی PLS Smart ب ه راک
هتفرگ هدش تسا . جیاتن ب شهوژپ رگنای ةطبار رادانعم ی نیب هکبش یاه عامتجا ی اب درکلمع بسک یاهراکو نانز شقن اب
م یجنای یرایشوه هنانیرفآراک و
ضیعبت یتیسنج تسا . نچمه نی
، ةکبش یعامتجا و عبت ضی سنج یتی شوه و یرای رفآراک هنانی اب
درکلمع بسک راکو یاه نانز ةطبار یرادانعم دراد . اب هجوت هب طبار ة هکبش اه ی عامتجا ی اب درکلمع بسک یاهراکو نانز
م ی ناوت نایب درک تاطابترا و هدرتسگ رثؤم نانز زا قیرط هکبش یاه عامتجا ی هب رتهب درکلمع نآ
اه رد نیمز ة بسک راکو
م رجن یم دوش .
ژاو ه یاه لک یدی : ضیعبت سنج
،یتی هکبش یاه عامتجا
،ی درکلمع بسک یاهراکو نانز
، یرایشوه هنانیرفآراک .
ن * ةدنسیو لوئسم :
gelard@azad.ac.ir P_
Email:
همدقم رفآراک ینی رد لاس اه ی خا ری هب روط مک ی ک و یفی رما ی رورض ی رظن هب م ی دسر شقن و ی مهم
عسوت رد ة ناهج داصتقا ی
ازفا و شی ا لاغتشا خرن افی
م ی دنک (
Welsh et al., 2016
ناشن اهرامآ .)
م ی دهد ط ی رد هتشذگ لاس جنپ کشت خرن ،ناهج
لی تکرش اه بسک و و نانز طسوت اهراک
ود رد نانز و تسا نادرم ربارب لاح
دبت لی ندش ن هب ییوری ظع می تنس راتخاس رد مه ی
تراجت
ناهج ی دنتسه نردم تراجت رد مه و م(
ؤ سس ة قحت یتاقی رفآراک ینی اداناک نانز
،1
2006 .) رد
لاس یاه
،ریخا نمجنا اه ی رفآراک ینی رس دشر نانز یعی
هتشاد دنا مها و تی رفآراک ینی نانز
ارب ی روآون ی ناهج
،ی داصتقا دشر و لاغتشا ی
ب شی زا پ شی دوهشم ش ( تسا هد
De Bruin et al.,
.)2006
مها دوجو اب تی
ب ور دشر ه بسک اهراکو ی نانز ، رد ةنیمز رفآراک ینی نانز شهوژپ یاه
کدنا ی هتفرگ تروص ( تسا
Brush et al., 2009
روم و رنتاب .) (2
1997 ) رفآراک ینی ا ار نانز نی
نچ نی رعت فی هدرک دنا :
« نز ی رد ار دوخ عبانم و شناد هک ار
یاتس قلخ ای عسوت ة کی بسک
و فرص راک یم
دنک و لقادح کلام 50
و نآ دصرد هب
روط گرد لاعف ری
دم تیری ارب نآ ی کی
لاس ای ب رتشی دشاب
» (
Wharton & brunetto, 2007
.) رد شرازگ د هدی ناب ناهج ی رفآراک ینی
( 2015 ) رفآراک توافت هک تسا هدش هراشا ینی
بثت تی دش ة سب نانز و نادرم رای
ز دای دودح و 20
دصرد تسا
؛ هب د ترابع
،رگی رفآراک ینی ب نادرم شی زا 4 رفآراک ربارب ینی
هب نانز لحرم ة بثت تی
م ی .دسر ساسارب س طخ ری رفآراک ینی ا رد نانز ناری
اب 51 لباق دصرد تی
رفآراک هنانی و 36
،تصرف کرد دصرد نآ
اه رد لمع دودح 8 رفآراک دصرد ینی
ماجنا هداد دنا و 5 زا دصرد
نآ اه بسک و هب ناشراک لحرم
ة سر تابث هدی .تسا قبط ا نی اهرامآ
، رد درکلمع بسک اهراکو ی
نانز رد تکرش اه عماوج و تلاکشم
ی دوجو دراد اب و دی لماوع ثأت راذگری ع رب درکلم نآ اه
یسررب ( دوش
GEM, 2015
.)
یکی لماوع زا رثؤم
رب درکلمع بسک
اهراکو ی نانز هکبش ، اه ی عامتجا ی .تسا رد
لاس اه ی خا
،ری هکبش موهفم اه
ی عامتجا ی رفآراک نی یکی زا مهم رت نی شهوژپ تاعوضوم ی
د ر
1. Inc
2. Buttner & Moore
مز نی ة شهوژپ اه ی رفآراک ینی ( تسا هدوب
Hong & Antoncic, 2003
.) هکبش اه ی عامتجا ی
هب ناونع اراد یی سب رای تسد رد مهم یبای
ارب عبانم هب ی
و دشر عسوت ة بسک و رما راک ی رورض ی
بوسحم یم
دوش (
Johannisson, 1996
هکبش .) اه ی عامتجا ی دحاو ی خاس زا عامتجا رات ی
تسا
هرگ زا لکشتم هک اه
م طباور و نای
نآ ه ( تسا
Gottlieb et al., 2010
مها .) تی کبش ة عامتجا ی
امح بلاق رد تی
اه یی م مهارف هک ی
،دنک دومن م ی بای ( د
Anderson et al., 2005
اب .) ا نی لاح ،
شهوژپ دادعت اه
ی ناهج ی رد مز ةنی یسررب رفآراک نانز نی
کبش و ة عامتجا ی رد و تسا دودحم
ا ناری زین رتدودحم تسا
رد . شهوژپ اه ی ا رد کدنا نی
دراوم هب هزوح ی
نانز دادعت دننام
ب
،رتشی کت ةی ب رتشی انشآ و هداوناخ هب
،نای نتخانش مدع رفآراک
نی و نا دوبن اهوگلا ی رد شقن
کبش ة عامتجا ی نانز و تنرد هجی امح شهاک تی
یاه ( تسا هدش هراشا دنمدوس
Kelley et al.,
.)2010
ب ر ا نی
،ساسا نیا شسرپ م حرطم ی دوش آ هک ای رفآراک درکلمع انی
ن هب تروص قتسم می
تحت ثأت ری هکبش اه ی عامتجا ی تسا ای ا هکنی د لماوع یرگی مه رب ا نی هطبار ثأت ری م ی راذگ د .
یز و
1یولا ( 2016 ) ب نای هدرک دنا شوه یرای رفآراک هنانی عبت و ضی سنج یتی زا نانز مهم رت نی
لماوع ی هک دنتسه رب
طبار ة ب نی هکبش اه ی عامتجا ی ع و درکلم بسک اهراکو ی نانز ثأت ری
م ی راذگ دن لااب حطس اب نانز . یی
شوه زا یرای رفآراک هنانی م ی دنناوت هب تعرس تصرف اه ی
رفآراک فلتخم ینی
اسانش ار یی نچمه و دننک نی
مه هب ة داقتنا شناد و تاعلاطا ،عبانم عاونا ی
سرتسد هکبش رد ی
دنبای هک درکلمع دوبهب بجوم رد
بسک و ناشراک م ی .دوش
،نینچمه نکم
ی
ناراکمه و (2
1998 ) راهظا هدرک دنا عبت ضی سنج یتی لع هی رفآراک نانز نی
دراد دوجو مه زونه و
شقن تسا نکمم هکبش
اه ی عامتجا ی ار ورت رد جی بسک درکلمع و
اهراک ی نانز عضت فی .دنک
رد خرب ی شوه هب تاعلاطم زا یرای
رفآراک هنانی (
Indrawati et al., 2015
عبت و ) ضی سنج یتی
هراشا هدش تسا (
Sexton & Bowman-Upton, 1990
سب تاعلاطم اما ،) رای
مک ی ا رد نی مز هنی رد
ا ناری .تسا هتفرگ تروص
،هجیتنرد زا فده
رضاح شهوژپ سررب
ی طبار ة هکبش اه ی عامتجا ی
اب درکلمع بسک اهراکو ی نانز م شقن اب یجنای
عبت ضی سنج یتی شوه و یرای رفآراک هنانی .تسا
مه هب نی روظنم
، رد همادا هب راصتخا بدا
تای هکبش هب طوبرم اه
ی عامتجا
،ی درکلمع
1. Xie & Lv
2. Mckechnie et al.
بسک اهراکو ی نانز و ثأت تاری ا نی ود م شقن هب هجوت اب یجنای
عبت ضی سنج یتی شوه و ای ر ی
رفآراک هنانی یسررب یم دوش .
رورم ی نابم رب ی رظن ی و پ ةنیشی قحت قی
هکبش یاه یعامتجا
هد رد ة 1950
، رد هکبش تاعلاطم مز
ةنی تاطابترا و تلادابم هفرطود
و زا هدافتسا ژاو
ة کبش ة
عامتجا ی ازفا شی یریگمشچ تفای
(
Jack, 2010
ل .) ی ناراکمه و (1
2011 ) هکبش اه ی عامتجا ی
ار اناوت یی ارب درف ی هب تسد عامتجا عبانم ندروآ ی
زا لصاح دوس و کی
عامتجا راتخاس ی
و
تاطابترا فیرعت
هدرک دنا . هکبش اه ی عامتجا ی هعومجم ا ی طباور زا ی فیرعت م ی دنوش هک
گنهامه ی راکمه و ی زاب نارگی هست ار هکبش لی
م ی دنک (
Gabbay & Leenders, 2001
.)
هکبش اه ی عامتجا ی کی تاعلاطا مهم عبنم ی
ارب ی رفآراک نانی بسک و ناشراکو دنتسه
(
Greve & Salaff, 2003
تاعلاطا .) کی
عبنم ارب ی نادرم و نانز رفآراک
نی مهم دنناوتب ات تسا
،رازاب هب مأت نی ناگدننک رتشم ،
ی ،نا نف روا ی هکبش و اه یی هک طخ شم ی شزرااب ارب ی راکمه ی و
رفآراک هب کمک نانی
نز بوسحم یم
دنوش
، ( دنوش لصتم
Frazier & Niehm, 2004
.) ساسارب
قحت تاقی پ نیشی
، هکبش اه ی رفآراک نانی هعومجم ا ی تصرف زا اه
رفآراک هک تس نانی
ارب ار ی
تسد یبای غ و سوملم عبانم هب سوملمری
یرای م ی دنک . هکبش اه ناتسود و هداوناخ زا لکشتم ی
هک دنتسه صخش لفاحم نامه رد تکرح هب
ی هب ناونع کی رفآراک نی امت لی دنراد
، ا اما نی
انم عب چ یزی زوح زا رتارف ة
رفآراک نی من هئارا ی دهد و زادنا هب تسا نکمم ة
فاک ی هام رد تی
شابن عونتم ( د
Anderson et al., 2005
.)
ضیعبت یتیسنج
زتراوش رونلا سنج لماع2
تی ار ارب ی لوا نی راب رد هد ة 1970 بدا دراو تای رفآراک ینی رک د . نامز نآ زا
رد شهوژپ اه ی نوگانوگ و
یگژی یاه ناور تخانش ی رفآراک نانز نی
مه و تا نای نادرم اقم هسی هدش
( تسا
Kuada, 2009
رد .) ح ةطی رفآراک ینی ن زی ازفا اب هارمه شی
اهدحاو دادعت ی
راجت ی یاراد
1. Iee et al.
2. Eleanor Schwartz
ناکلام نز دشر و نایاش هجوت نانز دادعت لغاش
لزنم زا جراخ رد ،
مز هنی یا دج دی ارب ی قحت قی
پ نوماری لحت لی سنج یتی رد زوح ة رفآراک ینی هب ( دمآ دوجو
Fisher et al., 2002
.)
قحت تاقی م ناشن ی دهد رفآراک نانز نی
تبسن اتمه هب نای مز رد دوخ درم هنی
اه ی عامتجا ی و
داصتقا ی سآ بی ذپ رتری دن هک ا نی هلئسم سنج توافت هب یتی
امرس درکلمع رد هی
یراذگ نآ اه رجنم
م ی دوش (
Klapper & Parker, 2011
قبط .) شهوژپ اه ی فلتخم
،
ًلاومعم رفآراک نانز نی
زا
شرگن اه ی فنم ی عامتجا ی جنر م ی دنرب (
Hahn & Nayir, 2013
) هار رد و مأت نی لام ی ارب ی هار زادنا ی
بسک و ناشراک زین اب عناوم یرتشیب بور ه ور دنتسه (
Verheul et al., 2012
.) نانیرفآراک نز
بلغا
ارب ی ماو تساوخرد اه
ی کناب ی زه تخادرپ هب هنی
اه ی رتلااب روبجم م ی و دنوش رتشیب ا نی لام عناوم
،ی
هب لد لی عبت دوجو ضی
سنج ی یت تسا (
Aidis et al., 2007
عبت .) یضی یتیسنج م بجو م ی دوش
نانیرفآراک صرع رد نز
ة داصتقا ی دشر دننکن (
et al., 2016
)Xie
و زونه کی راتخاس هچراپکی ارب ی
سنج کرد تی
رفآراک و ینی دوجو ن ( دراد
Fisher et al., 2002
.)
شوه یرای رفآراک هنانی
رد لاس اه ی خا ی شوه موهفم ،ر یرای
رفآراک هنانی هب راتخاس ی لک یدی قحت رد تاقی رفآراک ینی
دبت لی ( تسا هدش
Tang et al., 2012
.) رنزرک یارب لوا نی راب رظن ةی شوه یرای رفآراک هنانی ار رد
لاس 1973 حرطم درک و . ی رفآراک توافت نانی
غ و ی نانیرفآراکر رد ار
زوح ة خشت صی و تصرف
شوه یرای رفآراک هنانی م ی ب دنی (
Kirzner, 1973
.) رعت رد فی زنرک
، شوه یرای رفآراک هنانی رد
هب لصا اناوت ناونع یی
درف ی هب روظنم تصرف کرد اه
ی دج یدی د طسوت هک تسا نارگی
دان هدی
تسا هدش هتفرگ (
Kirzner, 1979
شوه .) رای ی رفآراک هنانی ضوت حی م ی دهد خرب ارچ ی مدرم زا
رد هسیاقم اب د نارگی اسانش رد یی تصرف اه ی رفآراک ینی ساسح قفوم و رت رت
( دن
Lent, 2013
.)
1گنات ( 2008 ) ن زی شوه یرای رفآراک هنانی ار لماش لباق تی درف ی عمج رد روآ
،ی و لاقتنا
تاعلاطا باختنا ی
م ی تصرف هب هک دناد اه
ی بسک ةوقلاب م رجنم راکو
ی .دوش زا هاگدید گنات و
ناراکمه (2
2012 )
، شوه یرای رفآراک هنانی وپ دعب هس رد شی
تسج و و وج شلات(
معمریغ لو و
1. Tang
2. Tang et al.
موادم رد تسج یوجو هدیا یاه دیدج و داجیا هیارآ یا هدرتسگ زا تاعلاطا طبترم
رارقرب ،) ی
پ طباور اهدنوی رد(
تفای هب و ک یریگرا تاعلاطا
،دیدج تیقلاخ و
داجیا طباور یقطنم ) و
زرا یبای زرا( تواضق و یبای
مخت و نی رد دروم ا هکنی آ ای کی و تصرف هژی
دج تاعلاطا زا دی
شان ی یم دوش ) حرطم هدش ( تسا یملاغ و
،ناراکمه 1394
.)
درکلمع بسک
اهراکو ی نانز
رد ،هتشذگ لاس20 ناهج
ی ندش و عسوت ة داصتقا ی سب تصرف رای
بوخ ی ارب ی بسک راکو نز نا
لاس زا .تسا هدرک مهارف نونکات 2000
، رفآراک نانز مهس نی
رد هعماج هب روط هدرتسگ دشر
ادیپ هدرک لماوع و تسا رثؤم
درکلمع رب بسک
یاهراکو نانز
، هجوت رفآراک نانی رد ار
مز هنی یاه هاگشناد ی خ هب ( تسا هدرک بلج دو
GEM, 2002
.)
1یولا ( )1995
نانز نیرفآراک ار
نینچ فیرعت یم دنک :
« نز نیرفآراک یسک
تسا هک هب ییاهنت ای اب تکراشم ای
اب هیثرا یا
،
یراک ار اب تیقلاخ و
یروآون هتخادنا هار هب
ای ذپ هتفری تسا و ذپ اب شری لوئسم تی یاه
عامتجا
،ی رادا
،ی ر سی ک لام ی
، هدروآرف اه ی هزات یا هضرع ک ر د ه تسا رد ات رازاب دیرخ و
شورف رب نابیقر هریچ دوش
»
،درلگ(
1387 ).
اهروشک رد ی
لاحرد هعسوت ا هلمج زا
،ناری نز ما نا دی ارب لوا ی اقترا ی هداوناخ و دشر و اه
بوسحم هعسوت م
ی .دنوش قفوم درکلمع تی
مآ زی عماوج رد نانز هن
ت اهن اهدوس ببس ی
داصتقا ی
م ی عامتجا عفانم هکلب ،دوش ی
گنهرف و ی ا مه داجی م ی دنک (
Seymour, 2003
صخاش .) اه
ی
لصا ی درکلمع قفوم بسک یاهراکو نانز
سرتسد رد ی
روانف هب
،ی گنا و شزومآ
،شزی دازآ ی و
نما تی عامتجا
،ی صوصخ تی راجت
،ی امح ،ناسآ تاررقم و کمک تی
مضت و هداوناخ نی
ک تیفی و جاوم هه اسانش رطخ اب یی
هدش تسا (
Sarker & Palit, 2014
نچمه .) نی
، صخاش اه یی
بق زا لی روآدوس و دشر
،ی گدنز لداعت ،رابتعا و ترهش ی
راک
،ی اضر تی و هداوناخ أت
دیی
هعماج مومع عم
ییاهرای بوسحم
م ی وش ن د هب بلغا هک هزادنا ناونع
گ یری ع رد درکلم
اک رفآر ینی بدا و تای بسک و اهراک ی کچوک هدافتسا
م ی وش د (
Gorgievski et al., 2011
.)
تاقیقحت فلتخم
ی رد ةنیمز عوضوم شهوژپ
ضاح ر تروص هتفرگ
تسا هک رد همادا
1. Iavoie
هب تروص خرب هب رصتخم ی
زا نآ اه هراشا یم دوش . یتسارآ و یربکا ( 1385 ) شهوژپ رد ی
هویش یاه یطابترا هکبش
یا رفآراک نانز نی
و ثأت ری نآ ار رب هار یزادنا بسک راکو یسررب
ک در ه دنا تن و هجی هتفرگ دنا نانز رفآراک نی ا یناری هکبش رد اه
ی زا دوخ کمک یاه
،یفطاع
یتاعلاطا
، ارجا
،یی فرعم ی همانرب ،دنمشزرا دارفا هب یزیر
تدمدنلب و
کمک یاه یلام هدافتسا
هدرک دنا .
1نرگب و ناراکمه ( 2013 ) شهوژپ رد ی
هکبش یاه رفآراک نانز نی
ار علاطم ه درک ه ا دن .
ساسارب جیاتن قیقحت نآ
،اه هکبش اه ی صخش ی کی اراد یی امح یتی ب شی هکبش زا اه ی بسک
و راک بوسحم م
ی وش د و انز رفآراک ن نی
هکبش تمس هب اه
ی دج دی شیب د زا نارگی امت لی
.دنراد یرهاوج و
یئاضق ( 1383 ) اب یسررب ثأت ری رباربان ی سنج یتی رفآراک رب ینی
ا رد نانز ناری
ا هب نی تن هجی سر دندی رباربان هک ی
سنج یتی د دوجوم ر
عماج ة ا
،ناری ب هک رتشی بنج ة عامتجا ی و
گنهرف ی اد
،در زا تیلباق رفآراک ینی نانز یم دهاک . نینچمه
، نآ اه دننکدودحم لماوع ة
رفآراک ینی ظن ،هداوناخ ار نانز ما
میلعت و
،تیبرت یاهرواب هشیلک
،یا گنهامهان ی و تاراظتنا
شقن و تابسانم مکاح رب نامزاس راک یم دنتسناد .
لودج 1 . هصلاخ ا ی اتن زا جی قحت تاقی پ نیشی
ناققحم عوضوم
جیاتن
Natsrlishvili et al. (2017) رباربان
ی سنج یتی و
ینیرفآراک نانز
رد
ناتسجرگ زونه
سنج فاکش یتی
ب نی رد نادرم و نانز ةنیمز
،لاغتشا
زوت و شرورپ و شزومآ عی
دمآرد دوجو دراد نچمه و نی
اضف ی بسک نانز راکو زا
ارش طی داصتقا
،ی روانف
،ی
شزرا اه ی عامتجا ی و وسر بادآ م
ریثأت یم ریذپ د .
Oke, Dorcas.F 2013( ) یسررب
طبار ة ب نی
هکبش اه ی عامتجا ی و
بسک دشر نانز راکو
رفآراک نی هداوناخ
،ناتسود و سو
عی نیرت هکبش اه ی رفآراک نانی و دنتسه
توافت اه ی درف ی م رد نای ،نانز ةطبار نیب
،یدرف قایتشا و
شزرا اه ی هکبش رب نانآ اه
ی جا عامت ی نانآ ثأت ری م ی راذگ د .
Xie &
Lv(2016) هکبش
یاه یعامتجا نانز
نیرفآراک و درکلمع
امرس هی یراذگ رثا اب
شوه یرای رفآراک هنانی و
عبت ضی سنج یتی هکبش یاه عامتجا ی شوه و یرای رفآراک هنانی رفآراک نانز نی
ثأت ری ی تبثم امرس درکلمع رب هی
یراذگ دج دی دراد . نچمه نی
،
عبت ضی سنج یتی هب فنم روط ی شوه و یرای رفآراک هنانی هب روط
تبثم دعت لی دننک ة م طباور نای هکبش اه ی عامتجا ی نانز
رفآراک نی امرس درکلمع و روانف هی
یراذگ دج دی تسا .
1. Borgren et al.
بوچراچ یرظن
یرورم رب ینابم یرظن نیشیپ و نینچمه لبق تاعلاطم ی
ضاح شهوژپ اب طبترم ،ر
ةنیمز مزلا ار
ارب ی ةئارا بوچراچ یرظن
قیقحت رب .تخاس مهارف نیا
،ساسا هیضرف یاه ریز یارب شهوژپ
رضاح رد رظن هتفرگ هدش تسا :
1 هکبش . اه ی عامتجا ی اب درکلمع بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم رادانعم و ی .دراد
2 شوه . یرای رفآراک هنانی ب ا مع درکل بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم رادانعم و ی .دراد
3 عبت . ضی سنج یتی ب ا درکلمع بسک اهراکو ی نانز ةطبار یفنم و یرادانعم .دراد
4 هکبش . اه ی عامتجا ی رط زا قی غتم ری م یجنای شوه یرای رفآراک هنانی درکلمع اب
بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم و یرادانعم دراد
.
5 هکبش . اه ی عامتجا ی رط زا قی غتم ری م یجنای عبت ضی سنج یتی درکلمع اب بسک
اهراکو ی
نانز ةطبار تبثم و یرادانعم دراد
.
اب رد رظن نتفرگ هیضرف یاه هراشا
،هدش بوچراچ یرظن
شهوژپ رد
بلاق لکش 1 میسرت
دش .
ا ت ا
و ا
ا ی ا ن
ت
ن ا ن
ا ی
لکش 1 . شهوژپ یرظن بوچراچ
شور قحت قی
شهوژپ رضاح رب یانبم فده زا عون یدربراک و
زا روآدرگ رظن ی
داد ه اه زا عون یفیصوت -
پ یشیامی تسا . ةعماج یرامآ شهوژپ ،رضاح نانز بحاص بسک راکو تسا هک رد نیمهدزیس
ه ام شی ةعسوت ینیرفآراک نانز
یناریا ( نمهب هام 1395 ) هدرک تکرش دادعت هک دنا
نآ اه 148
رفن تسا رازگرب زا فده . ی
ا نی امه شی لدابت تایبرجت نانز
نیرفآراک و
بحاص بسک راکو
اب رگیدکی و لاقتنا یا ن براجت دنمشزرا هب
نانیرفآراکون
، وجشناد نای و غراف صحتلا نلای و دوب
رازگرب دننک ة ا نی امه شی راکمه اب ی نب دای ةعسوت ینیرفآراک نانز
و نمجنا نانز نیرفآراک رد
م رازگرب نارهت ی
دوش هک اب هدافتسا زا شور هنومن یریگ یفداصت هداس و لومرف نارکوک 106
رفن مجح هنومن رد رظن هتفرگ هدش تسا . یارب عمج روآ ی هداد اه رد ا نی قحت قی زا 4 همانشسرپ
درادناتسا هک تسا هدش هدافتسا
رد لودج 2 هداد حرش یم
دوش .
لودج 2 غتم شجنس صخاش. یاهری
قحت قی
غتم یوگ
صخا شج س ع م
یرایشوه هنانیرفآراک 1
تسج وجو ی تاعلاطا دیدج
Tang et al.(2012)
2 ن
می یهاگن فشک رد هدیا یاه دج دی بسک راکو
3 یرارقرب
طابترا نیب هزوح یاه ریغ طبترم
4 سح
بوخ درومرد تصرف یاه هوقلاب
5 رداق
هب باختنا نیرتهب تصرف یاه هوقلاب
هکبش یاه یعامتجا 6
نتشاد اکرش ی هوقلاب رد بسک راکو
BarNir &Simth (2002);Hallen
(2008)
7 کارتشا
شزرا یاه ب کرتشم نی اکرش
8 دامتعا
ب مارتحا و نی اکرش
9 کارتشا
برجت تای رفآراک ینی ب نی اکرش
ضیعبت یتیسنج 10
مارتحا نانز هب نادرم رد هعماج
Williams et al.(1997)
11 یدنمشوه
نانز تبسن هب نادرم
12 جارخا
و اقترا ی نلاداعان ة حم طی یاه بسک راکو
13 ییاناوت
ا رد نانز داجی امرس هی یراذگ دج دی
درکلمع بسک و
اهراک ی نانز 14 تبسن
دشر شورف بسک اهراکو ی نانز
Gorgievski et al.(2011)
15 ةئارا
تامدخ و تلاوصحم یدج
د یارب هعماج
16 یروآون
رد ةئارا تلاوصحم و
تامدخ
17 رابتعا
و ترهش بسک یاهراکو نانز رد هعماج
18 لداعت
نیب یگدنز یراک و یعامتجا
19 تیاضر
هداوناخ زا
،للاقتسا تینما و تردق
یارب لحت لی هداد اه ی نکت زا همانشسرپ کی
لدم زاس ی اتخاس تلاداعم ر
1ی ور اب درکی شور
ئزج تاعبرم لقادح
2ی (
PLS-SEM
و ) زا مرن رازفا
Smart PLS
( تسا هدش هدافتسا
Kline,
1. Structural Equation Modeling (SEM) 2. Partial Least Squares
.)2010
یارب یسررب نازیم ییایاپ همانشسرپ زا
یاهرایعم شور
لقادح تاعبرم یئزج هدافتسا
دش . رد نیا
،شور ییایاپ زا قیرط هس رایعم هدیجنس یم
دوش : 1 . شجنس اهراب ی لماع
،ی
2 افلآ . ی
،خابنورک 3
. ییایاپ یبیکرت ( )CR .1
نایاش ارب تسا رکذ ی
لماع راب شجنس ی
اب دی اهراب ی لماع ی ةمه هیوگ اه زا رتلااب 4 / 0 ادتبا .دشاب
اب شهوژپ لدم 19
هک دش ارجا شسرپ ةیوگ
3 و 9 هب لیلد نییاپ ندوب راب یلماع فذح دندش . اب
فذح نیا شسرپ
،اه لدم هرابود ارجا دش . اهراب ی لماع ی لباق لوبق لودج رد 3
لباق هدهاشم .تسا
لودج 3 . جیاتن یاهریغتم قیقحت
غتم یوگ
اب ما دقم
یوگ t اب
دقم ما t
یرایشوه هنانیرفآراک 74 Q1
/ 0 57 / 12 80 Q4
/ 0 34 / 23
87 Q2 / 0 88 / 36 72 Q5
/ 0 26 / 11
هکبش یاه یعامتجا 79 Q6
/ 0 05 / 15 91 Q8
/ 0 43 / 44
85 Q7 / 0 06 / 27 88 Q9
/ 0 34 / 34
ضیعبت یتیسنج 74 Q10
/ 0 20 / 13 86 Q12
/ 0 45 / 25
72 Q11 / 0 58 / 10 77 Q13
/ 0 10 / 13
درکلمع بسک یاهراکو نانز 89 Q14
/ 0 14 / 16 85 Q17
/ 0 64 / 28
85 Q15 / 0 59 / 21 81 Q18
/ 0 58 / 16
84 Q16 / 0 34 / 21 --- -
--- ----
ییاور همانشسرپ زا
قیرط ود رایعم ییاور ارگمه و ارگاو و اب هدافتسا زا شور لقادح
تاعبرم یئزج یسررب دش (
Hulland, 1999
) اور .
یی رط زا ارگمه قی
عم رای
2AVE
م(
نیگنای
راو سنای جارختسا هدش ) سررب ی م ی دوش رد هک تروص رتشیب ندش نیا رایعم زا 4 / 0
، ور ا یی
ارگمه ی هزادنا رازبا گ
یری أت دیی م ی دوش . و لنروف رکرلا
(3
1981 ) ارب ی سررب ی اور یی ارگاو
،
ةسیاقم رذج داقم اب هزاس ره AVE
ری ارض بی گتسبمه ی ب نی هزاس پ ار اه داهنشی هدرک دنا .
نینچمه
، اور یی و و ارگمه ا
ارگ و جیاتن ییایاپ شسرپ همان رد لودج 4 دوهشم تسا .
1. Composite Reliability
2. Average Variance Extracted 3. Fornell & Larcker
لودج 4 . ةسیاقم ییایاپ و ییاور رازبا هزادنا گ یری شهوژپ
ا غتم نو م ا و
نا ی ا
ا ا ت
ت
ب ا ا و AVE نان
یایاپ افل
خا نو
یرایشوه هنانیرفآراک 1
623 / 0 868 / 0 806 / 0
هکبش یاه متجا یعا 466 / 0 1 747
/ 0 922 / 0 887 / 0
ضیعبت یتیسنج 342
/ 0 - 443 / 0 - 1 607
/ 0 860 / 0 782 / 0
درکلمع بسک اهراکو ی نانز 551 / 0 596 / 0 516 / 0 - 1
710 / 0 924 / 0 898 / 0
هتفای اه فیصوت تیعمج
یتخانش
جیاتن رامآ ی عمج تی یتخانش خساپ رد ناگدنهد ةنیمز
نس داد ناشن 16
دصرد خساپ ناگدنهد
زا رتمک 30 ،لاس 41 دصرد نآ اه نیب 30 ات 40 لاس و 43 دصرد نآ اه شیب زا 40 نس لاس
هتشاد دنا رد . ةنیمز حطس صحت
،تلای 6 دصرد خساپ ناگدنهد کردم
ریز د ملپی
، 33 دصرد
نآ کردم اه د
ملپی
، 12 دصرد نآ کردم اه نادراک
،ی 35 دصرد نآ اه ردم ک
،سناسیل 10
دصرد نآ اه کردم یسانشراک و دشرا
4 دصرد نآ اه کردم رتکد ی هتشاد دنا .
،نینچمه رد
نیمز ة برجت ة راک ی 51 دصرد خساپ ناگدنهد رتمک
زا 5 ،لاس 24 دصرد نآ اه نیب 5 ات 10 ،لاس
15 دصرد نآ اه نیب 10 ات 15 لاس و 10 دصرد نآ اه یب ش زا 15 لاس برجت ة راک ی هتشاد رد .دنا
لاعف عون اب طابترا تی
، 50 نانز زا دصرد رفآراک
نی
،تعنص شخب رد 37
دصرد نآ اه رد شخب
و تامدخ 13
دصرد نآ اه رد شخب یزرواشک تیلاعف
دنتشاد .
شزارب لدم
یبایزرا شزارب یلک لدم اب هدافتسا زا صخاش ییوکین شزارب ماجناGOF
ذپ تفری ک ارب ه ی
ةبساحم نآ م صخاش ود زا نیگنای
Communality و
R2
هدافتسا یم دوش لودج(
5 .) ییوکین
شزارب یارب لدم 448 / 0 هب تسد هدمآ تسا هک لقادح زا لباق
لوبق ( 36 / 0 ؛تسا رتلااب )
اربانب
،نی بسانم شزارب شهوژپ لدم ی
.دراد
لودج 5 . ریداقم Communality و
R2
غتم ا و
نا ی ا
ت
ا ا ت
ب ا ا و نان
Communality
623 / 0 607
/ 0 747
/ 0 710
/ 0
R2
218 / 0 196
/ 0 ---
505 / 0
GOF 0 67 0 30 0 448/ / /
ش لک 2 جورخ . ی مرن رازفا Smart PLS ارب
ی سررب ی ضرف تای
ضرف ةی لوا هکبش :H1
اه ی عامتجا ی ب ا درکلمع بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم رادانعم و ی
.دراد رب ساسا جیاتن لدم قیقحت دروآرب دش ة بیرض
،ریسم طبار ة هکبش یاه یعامتجا ب ا درکلمع
بسک یاهراکو نانز
لداعم 33 / 0 نیمخت هدز هدش تسا . بیرض یرادانعم 20
/ 4 تسا زا و
رادقم 96 / 1 ب رتشی ؛تسا تن رد هجی اه هکبش ی عامتجا ی بسک درکلمع اب و
اهراک ی هطبار نانز
رادانعم و تبثم ی
.دراد
ضرف ةی مود شوه :H2
یرای رفآراک هنانی ب ا درکلمع بسک
اهراکو ی نانز ةطبار تبثم و
رادانعم ی .دراد رب ساسا جیاتن لدم قیقحت دروآرب دش ة بیرض
،ریسم ةطبار یرایشوه
هنانیرفآراک اب
درکلمع بسک
یاهراکو نانز
لداعم 30 / 0 نیمخت هدز هدش تسا . زا اجنآ هک
بیرض یرادانعم 67
/ 2 تسا و زا رادقم 96 / 1 رتشیب تسا
، تن رد هجی شوه یرای رفآراک هنانی اب
بسک درکلمع و
اهراک ی رادانعم و تبثم هطبار نانز ی
.دراد
ضرف ةی موس عبت :H3
ضی سنج یتی ب ا درکلمع بسک
اهراکو ی نانز ةطبار یفنم و یرادانعم
.دراد رب ساسا جیاتن لدم قیقحت دروآرب دش ة بیرض
،ریسم ةطبار ضیعبت یتیسنج اب درکلمع
بسک یاهراکو نانز
لداعم 26 / 0 - نیمخت هدز هدش تسا . اجنآ زا هک بیرض یرادانعم 45
/ 2
تسا و زا رادقم 96 / 1 رتشیب تسا
، تن رد هجی عبت ضی سنج یتی بسک درکلمع اب و
اهراک ی نانز
نم هطبار ف ی .دراد سوکعم و
ضرف ةی مراهچ هکبش :H4
اه ی عامتجا ی رط زا قی غتم ری م یجنای شوه یرای رفآراک هنانی اب
درکلمع بسک
اهراکو ی نانز ةطبار تبثم و رادانعم ی .دراد ساسارب جیاتن
لدم ت قیقح
دروآرب دش ة بیرض
،ریسم هکبش یاه یعامتجا زا
قیرط ریغتم یجنایم یرایشوه هنانیرفآراک
اب
درکلمع بسک یاهراکو نانز
لداعم 141 / 0 نیمخت هدز هدش تسا . زا اجنآ هک بیرض یرادانعم
08 / 16 تسا و زا رادقم 96 / 1 رتشیب تسا
، هکبش یاه عامتجا ی زا رط قی ریغتم یجنایم یرایشوه
هنانیرفآراک اب
درکلمع بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم و یرادانعم دراد
.
ضرف ةی مجنپ هکبش :H5
اه ی عامتجا ی رط زا قی غتم ری م یجنای عبت ضی سنج یتی درکلمع اب
بسک اهراکو ی نانز بار ةط تبثم و یرادانعم دراد
. رب ساسا جیاتن لدم ت قیقح دروآرب دش ة
بیرض
،ریسم هکبش یاه یعامتجا زا
قیرط ریغتم یجنایم ضیعبت یتیسنج اب
درکلمع
بسک یاهراکو نانز
لداعم 116 / 0 نیمخت هدز هدش تسا . اجنآ زا هک بیرض یرادانعم 83
/ 11
تسا و زا رادقم 96 / 1 رتشیب تسا
، هکبش یاه یعامتجا رط زا
قی غتم ری یجنایم عبت ضی سنج یتی اب
درکلمع بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم و یرادانعم دراد
.
ثحب و هجیتن یریگ
نامه روط هک ب نای ش د
، ینیرفآراک نانز
عبنم ی نایاش هجوت دشر زا رد لاعف تی یاه رفآراک هنانی
تسا
، اما شهوژپ یاه یکدنا رد ةنیمز بسک اهراکو ی نانز تروص هتفرگ .تسا هتفای یاه
شهوژپ رضاح
، هولاع رب أت دیی ضرف ی ة لصا ی - هک طبار ة هکبش اه ی عامتجا ی اب درکلمع
بسک اهراکو ی داد ناشن ار نانز -
ف تایضر عرف
ی شهوژپ لماش
طبار ة عبت ضی سنج یتی و
شوه یرای رفآراک هنانی اب درکلمع بسک یاهراکو نانز
نچمه و نی م رثا یجنای عبت ضی سنج یتی و
شوه یرای رفآراک هنانی رب کبش ة عامتجا ی درکلمع و بسک
یاهراکو نانز
ار أت دیی درک .
أت دیی ةیضرف لوا م ناشن شهوژپ ی
هد د هکبش یاه یعامتجا ب ا درکلمع بسک اهراکو ی نانز
ةطبار تبثم رادانعم و ی .دراد هکبش اه ی عامتجا ی اب مهارف ندروآ تصرف اه ی رفآراک ینی ب رتشی ارب ی
،نانز بجوم دوبهب درکلمع نآ
اه م ی دوش ا رد . نی اتن ،اتسار جی شهوژپ اه ی تسارآ ی ربکا و ی
( 1385 ،) ا یک ( 2013 ) و نرگب و ناراکمه ( 2013 ) هک ب نای دندرک هکبش اه ی عامتجا ی کی اراد یی
امح یتی هتخانش م ی دوش و یارب نانیرفآراک را
دنمشز قلت ی یم ش و د و ببس بسک دشر و
یاهراک
نانز م ی وش د
، أت یدیی رب ةتفای ةیضرف رضاح دنتسه . تن جی ة یضرف ة شهوژپ مود م ناشن
ی دهد یرایشوه
هنانیرفآراک ب
ا درکلمع بسک اهراکو ی نانز ةطبار تبثم و یرادانعم دراد
رد . شهوژپ اه ی پ نیشی
شوه هک تسا هدش هراشا یرای
رفآراک هنانی رط زا قی اسانش یی تصرف اه ی رفآراک هنانی هب دوبهب
درکلمع رجنم م ی وش د ا رد . نی تسار اتن ،ا جی شهوژپ یز و یولا ( 2016 ) داد ناشن شوه
یرای
رفآراک نانی ة رفآراک نانز نی
روانف طبار ة یتبثم اب درکلمع بسک اهراکو ی نانز .دراد جیتن ة ضرف ی ة
م ناشن شهوژپ موس ی
دهد ضیعبت یتیسنج ب ا درکلمع بسک یاهراکو نانز
طبار ة یفنم و رادانعم ی
دراد . یط تاقیقحت یلیوشیلوستان
و ناراکمه ( 2017 ) صخشم دش یرباربان سنج یتی رفآراک رب ینی
نانز ثأت راذگری تسا . نچمه نی
، تن جی ة رهاوج شهوژپ ی
ئاضق و ی ( 1383 ) أت یدیی رب تفای ة ضرف ی ة
رضاح تسا . نآ اه ب نای دندرک ان ربارب ی سنج یتی رد دوجوم عماج
ة ا ناری ب هک رتشی بنج ة عامتجا ی و
گنهرف ی اد
،در لباق زا تی رفآراک ینی نانز م ی دهاک . اهنرد تی
، اتن جی ضرف ی ة مراهچ و مجنپ شهوژپ
ناشن داد یرایشوه رفآراک
هنانی و ضیعبت یتیسنج شقن یجنایم نیب کبش ة عامتجا ی درکلمع و
بسک یاهراکو ز
نان راد ن د هک نیا هجیتن اب اتن جی شهوژپ پ نیشی یز ولا و ی ( 2016 ) ب هک نای دندرک
شوه یرای رفآراک هنانی عبت و ضی سنج یتی رب طبار ة ب نی هکبش اه ی عامتجا ی درکلمع و بسک
اهراکو ی
انز ن ثأت ری یم نراذگ
،د وسمه تسا .
پ داهنشی یاه دربراک ی
زا اجنآ هک هکبش اه ی عامتجا ی رفآراک نانز نی
یکی مهم عبانم زا تصرف
اه ی رفآراک ینی هتخانش
م ی وش ن د
، پ داهنشی م ی وش د رفآراک ادتبا نانی
ب هجوت یرتشی ،هعسوت ،تخاس هب لکش
گ یری طباور
طباور ظفح و نآ
اه اضعا اب ی هرواشم ،هکبش و
تشپ ینابی فطاع ی هتشاد دنشاب هک م بجو لیهست
و یامنهار بسک راکو نآ اه م ی دوش .
رب ساسا اتن جی یرایشوه رفآراک
هنانی اب درکلمع بسک اهراکو ی نانز
، پ داهنشی م ی دوش نانز
وقت اب تی شوه یرای رفآراک
،هنانی رط زا قی ازفا شی لباق حطس تی
یاه درف ی ( اب بسک شناد
،
تراهم اب )هبرجت و هرهب
گ یری زا هرود اه ی شزومآ ی مداکآ کی و غ ری مداکآ کی عمج رد روآ
،ی
عبانم و تاعلاطا باختنا و لاقتنا تردابم
دنزرو و اب تیوقت طباور
،یعامتجا تصرف
یاه یشان
زا تارییغت یطیحم ار نش ییاسا دننک .
،هجیتنرد اب
ا داجی هکبش اه ی عامتجا ی غ یمسرری زا لکشتم
و دوخ ناگتسب و ناتسود پ
نتسوی هب هکبش اه ی عامتجا ی مسر ی اسانش هب یی و هرهب رادرب ی ا ز
تصرف یاه هنانیرفآراک دنزادرپب
.
اب ا هب هجوت هکنی
بحاص نانز بسک
راکو عبت زا ضی سنج یتی یشان زا رکفت تا تنس ی هعماج
رد نر ج دنتسه و رباربان ی یاه یتیسنج دوجوم رد هعماج هک رتشیب بنج ة یعامتجا و
یگنهرف
دراد زا تیلباق ینیرفآراک نانز
یم دهاک
، پ داهنشی م ی وش د ارش طی تاناکما و ی هک دوش مهارف
لاوئسم ن ذ ی طبر ودت اب نی س تسای یاه عاشا هلمج زا فلتخم ة
رفآراک گنهرف ینی
و نانز
د هاگدی ناسنا روحم ندوب رابرد ة رفآراک نانز
،نی مز نی ة ذپ شری بسک اهراکو یی کلام اب تی نانز
ار رد مهارف هعماج ننک
د ات هب عبت نآ گنا زی ة ارب مزلا ی مادا ة بسک اقترا و راکو ی
درکلمع
بسک اهراکو ی نانز ا داجی .دوش هب هولاع توافت ، اه ی سنج یتی رس رد ام ی ة عامتجا ی هک شان ی زا
شقن اه ی سنج مکاح یتی
رد کی مصت رب مه ،تسا هعماج می
مصت رب مه و عورش هب می
هب
شرتسگ کی
بسک راکو ن و زی و اقب رب درکلمع ثأت نآ ری م ی راذگ د . هجیتنرد
، داهنشیپ م ی وش د
هکبش اه ی عامتجا ی ب ی ن نانز بحاص بسک راکو ا داجی دوش و هعسوت دبای زا ات ا نی رط قی
امح تی یاه لام ی
، تاعلاطا ی
، فطاع ی و رواشم ة دروم ن زای ار هب تسد .دنروآ نچمه نی
، هب ظاحل
تصرف اه ی صرع رد نادرم و نانز رباربان ة
رفآراک
،ینی تسد یبای لام عبانم هب نانز ی
عضو رد ، تی
رباربان ی راد رارق د
؛
،نیاربانب داهنشیپ م ی وش د و ناققحم نایرجم
رما شلاچ اه عناوم و دوجوم رد
تسد یبای نانز رفآراک نی و عبانم هب هرهب
گ یری زا هکبش اه ی عامتجا ی ار رد حطس ود لم
ی و
ب نی یللملا ییاسانش دننک
و اب ا داجی ز تخاسری اه
و ارش طی ،بسانم ناکما
دافتسا ة هب هنی زا
هکبش اه ی عامتجا ی ار ارب ی نانز رفآراک نی مهارف دننک ات مز نی ة رد بسانم تسد
یبای هب درکلمع
قفوم ارب ی مهارف نانآ دوش
.
پ داهنشی یاه تآ ی
1
یسررب .
سب یرای زا یاهریغتم راذگرثا
رد قیقحت اب هجوت هب تیدودحم یاه
ینامز و
هجدوب یا ققحم ناکما ریذپ دوبن و هب روط مومع ی هب ناونع ریغتم لرتنک رد رف ا دنی قیقحت یسررب
یمن دوش
؛ نیاربانب
، اب هجوت هب تاقیقحت نیشیپ
، لامتحا هکنآ گنهرف و ع لماو تیعمج یتخانش
رب طبار ة نیب هکبش یاه یعامتجا و
درکلمع بسک راکو نانز ریثأت ب راذگ د دایز تسا .
،هجیتنرد
یسررب نیا ود لماع رد نیا هطبار رد تاقیقحت یتآ
داهنشیپ یم وش د .
2 . رب ساسا جیتن ة نیا قیقحت
، هکبش یاه تجا یعام اب درکلمع بسک راکو نانز هطبار تبثم و
یرادانعم دراد
، اما تیلباق نیا هکبش اه و وحن ة یبایتسد هب هکبش یاه یعامتجا زین
رب درکلمع
نانیرفآراک ریثأت
یم راذگ د
؛ نیاربانب
، یسررب ریثأت تیلباق نیا هکبش اه و وحن ة یبایتسد هب
هکبش یاه یعامتجا هارمه
اب یرایشوه هنانیرفآراک
رب درکلمع بسک یاهراکو نانز
نیرفآراک
رد تاقیقحت یتآ
داهنشیپ یم دوش .