لیلحت تلاکشم - یدرف
یعامتجا یسنجارت
اه
دنمهرف زانهم
1
رفاناد همطاف
2
:تفایرد خیرات 91
/ 9 / 19 :شریذپ خیرات
52 / 91 / 19
هدیکچ
رد یمامت
،عماوج یسنجارت هب اه گنهرف و فراعتمان یاهراتفر شیامن ،یکیژولویب طیارش لیلد
عماوج رب مکاح یتیسنج
، هبرجت یگدنز لوط رد ار یدایز تلاکشم و لئاسم م
ی دننک . رب نیمه
،انبم
شهوژپ رضاح اب فده یسررب تلاکشم یدرف عامتجا و ی نیا دارفا ماجنا هدش تسا و یعس دراد
ات براجت تسیز ة یسنجارت اه ار یعامتجا تلاماعت نتم رد اب
هدافتسا زا شور مز هنی یا هک درکیور ی
یفیک تسا
، .دنک کرد و دسانشب نومن
ة لماش شهوژپ نیا 52
رفن زا یسنجارت دارفا رد
یاهرهش
،دزی دهشم و نارهت دندوب هک اب شور هنومن گ یری دنمفده زا عون ةلولگ یفرب باختنا دندش و
هبحاصم اه ی قیمع اب نآ اه ماجنا و ، نتم هبحاصم اه اب هدافتسا زا شور زجت هی لیلحتو یراذگدک
یرظن لیلحت دش . ،رضاح قیقحت رد لوقم
ة
«ب ی یتابث تیوه » هب لزنم ة ةدیدپ .تفای روهظ یلصا
هتفای یاه ناشن قیقحت م
ی دهد
،ناهج تسیز رد یسنجارت دارفا هک اب
تواضق اه و لک هشی یاه یفنم
هبور ور هک دنتسه نآ دمایپ ب ی یتابث تیوه تسا یعامتجا تلاکشم لباقم رد نانآ شنک . هب
تروص
هناخ کرت ،یعامتجا یاوزنا و
مه اب لماعت خر وفک
م ی دهد نآ یاهدمایپ زا . زین
م ی ناوت شیازفا هب
یدرف تملاس لیلقت ،تافارحنا -
و یعامتجا دوبن
یامرس ة راشا یعامتجا ه
.درک
هژاو اه ی :یدیلک
،یسنجارت دارفا یگناگود ،سنج
یشقن
،
،یعامتجا درط م
تلاکش یدرف .
1 . دزی هاگشناد رایداتسا ،)لوئسم ةدنسیون(
farahmandm@yazd.ac.ir
5 . سانشراک دشرا هعماج یسانش ،دزی هاگشناد f.dana71@yahoo.com
و همدقم هلئسم نایب
سنج هب ةباثم نب یدای نیرت رصنع وه یت ی زا زاغآ ات اپ ی نا گدنز ی هارمه ناسنا تسا رد.
للاخ ارف ی دن
هعماج ذپ یری
، اضعا ی هعماج اهوگلا ی یکاردا
، فطاع ی و راتفر ی طوبرم هب سنج دوخ ار ارف
یم دنریگ و نورد ی یم دننک . نآ اه م ی دنزومآ ک ه رد عقوم تی یاه عامتجا ی فلتخم
، تاراظتنا ساسارب
سنج رب ینتبم راتفر
ک دنن
، اما هاگ رد ای ن سم ی ر تلالاتخا ی ب ه دوجو م ی دیآ
؛ ینعی مم ک ن تسا درف زا
رظن ز ی تس ی و یگژی یاه کی سنج صاخ ار هتشاد دشاب
، اما زا تهج حور ی و ناور ی دوخ ار هب نآ
هورگ قلعتم نچ .دنادن ی
ن درف ی دننام کی رفن زا اضعا ی سنج فلاخم ساسحا و راتفر م ی دنک
،یرهاوج(
نیسح ،هداز 1931 : 9 .) دب ی ه ی تسا ای ن عضو ی ت هناگود هب روط رادانعم ی بجوم للاتخا
ناور ی و عضت ی ف لمع ک در درف م ی ( دوش ،نایناحبس 1931
: 93 .) سنرت حلاطصا رد هک هدیدپ نیا
یتیلاوشکس هدیمان 1
م ی دوش هب ، هژاو اه ی ارت دننام یتوافتم ج
سن یسنجرذگ ،ی سنجرگد ،
،یهاوخ
سنجرگد یتیاضران ای یرذگ سنج ،یرواب
سنج زا هدش همجرت
( تسا ،یرهاوج نیسح
،هداز
1931 : 9 ) . یسنجارت جرد نیرتدیدش
ة تسا یسنج للام رکف و مسج نیب نآ رد هک
یسنج رظن زا
یم یعس صخش و دراد دوجو تریاغم عامتجا رد دنک
هب تروص دوش رهاظ لباقم سنج
؛ یترابع هب
هنانز مسج رد هنادرم ناور و حور هک ینانز و دنراد هنادرم مسج رد هنانز ناور و حور هک ینادرم ( دنراد
،یرخف یعاجش و یناهاک 1931
: 99 .) صخشم ة یسنجارت اب دیدش و موادم یزاسدننامه اه
.تسا دوخ تیسنج زا موادم جنر و لباقم سنج
،للاتخا نیا تارهاظت زا نتشاد هب لیامت
،فلاخم سنج صیاصخ یگدنز
هب لیدبت یارب شلات زین و لباقم سنج دننامه راتفر اب ندرک
لباقم سنج ( تسا
،ناراکمه و نیدلاریهظ 1939
: 93 ) تفگ هب هک ة دوخ ناش یکدوک نارود رد یتح
یم ساسحا مه هنانز یگدنز لابند هک دنتسه ینادرم و دنتفرگ یاج یهابتشا ندب رد دندرک
، ای
ینانز دنتسه یم هک وخ
،دننک یگدنز نادرم لثم دنها (
،سیوج 1333 : 31 ).
قبط و رامآ ماقرا ناهج رد
، 6 ره رد رفن 111
یرامیب نیا هب رفن رازه دنتسه لاتبم
و نارهم(
،ینایب 1931 : 51 ره زا و ) 111
ره زا و رفن کی درم رفن رازه 911
هب رفن کی نز رفن رازه
یسنجارت یم راچد
دوش (
،نارگید و نایرون 1933
: 26 ) هک نمجنا شرازگ هب ناور
کشزپ ی اکیرمآ
( 5111 ره زا نادرم رد ) 91
ره زا نانز رد و رفن رازه 511
حارج یضاقتم رفن کی رفن رازه رییغت ی
تسا تیسنج (
،نیرگ 5112 ) ا و مهدزون نرق زا هک للاتخا نیا . هب ار دوخ یناملآ تایبدا رد ادتب
نایناهج داد ناشن
، لاس رد 1311 رد تسناوت هقبط
دنب ی یناهج ب یرامی اه ادیپ ییاج زین هزورما .دنک
1. Transsexuality
کمک هب یاهرازبا
هناسردنچ ا ی تعرس تسا هتسناوت معت
می یریذپ و دهد شیازفا ار دوخ هب
هلئسم یا دوش لیدبت ناهج رد ریگارف
؛ لیلد نیمه هب هدع
ا ی ار نآ هب اج ی هلئسم یا کیژولویزیف ،
هلئسم یا ناور تخانش ی م ی دنناد هب ،رگید یوس زا . فلاخم سنج هب شیارگ هب توافتم دروخرب تلع
رد گنهرف اه ی هلئسم ار نآ یضعب ،فلتخم یا
یناور شلاچ کی هن و یگنهرف -
یعامتجا م
ی دنناد
( ،نایناحبس 1931
: 93 .)
هک تسا رکذ نایاش ارفا
د هب لاتبم ا نی هنوگ للاتخا
، یگداوناخ و یعامتجا ،یدرف تلاکشم
دع هدی یا .دنراد نیا هب دارفا نیا لیلد
زا هک تشادمشچ اه
ی فلخت یتیسنج فراعتم ،
یافیا رد و
شقن اه ی یراگزاسان یعامتجا یم
اب ،دننک ضیعبت هدش هجاوم رارق اوزنا رد و
هتفرگ
؛دنا زا ا نی ور
تیعمج یاضعا هب ی
سآ بی ریذپ و هدش لدبم اب هسیاقم رد
ریاس هورگ اه ی ،یعامتجا سآ
بی یاه
ناور ی - یرتشیب تملاس و یعامتجا لمحتم ار
م ی ( دنوش یدربملا ،1
1511 ) رگ(
ا ،یلگا ،نمس 5113
:
15 - 19 ) . نیا دارفا موکحم ناگدش ی رد هک دنتسه لمحت هک یجنر رب هولاع دوخ یگدنز نارود
م ی دننک زین دوخ هعماج رب مکاح یعامتجا ماظن رد للاتخا بجوم ، م
ی ( دنوش ،نایناحبس 1931
:
93 ).
هک تشاد هجوت دیاب و رهاظ لکش
یاهراتفر ات
ح د ی و فراعتمان شرگن
اه ی درومرد یفنم
یسنجارت دوجو اه دراد
هک یم ببس بلغا دوش نادرم شریذپ زا هعماج دارفا
نز امن نانز ای امندرم
زیهرپ دننک . یسنجارت تروص نیا رد اه
هئارا و شریذپ زا لوئسم
تی اه تازایتما و قوقح و
مورحم یعامتجا و ،
ریسم گدنز ی ناش نوگرگد یم
دوش اب نینچمه ، یمامت رد یناوارف تلاکشم
،یمسج داعبا
،یناور
،یعامتجا یگداوناخ و یداصتقا
یم هجاوم دنوش
(
،یکسفوکپاچ 1333
) .
هب معز دارکسلف یعامتجا هورگ ،5
یسنجارت هراتفر شیامن ببس هب اه ا
و تواضق اه ی غ فراعتمری
مدرم نوچ یتلاکشم اب شهاک و سردوز گرم ،یرامیب
رتشیب یگدنز تیفیک اب هسیاقم رد
اس ری
هورگ اه ی یعامتجا هبور
ور یم .دنوش دارکسلف بیسآ ب ار هورگ نیا یریذپ ا
دوبن عبانم رد سرتسد
،
ضیعبت
، یوزنم نکسم ،لاغتشا ،هسردم رد یناسنا قوقح زا تیمورحم و ندش و
هب یسرتسد
تبقارم اه ی یتشادهب طبترم م ی ( دناد ،یلگا ،نمسورگ 5113
: 15 - 19 .)
رظن زا بحاص نارظن هلمج زا گنهرف ،یعامتجا هارهاش
اه یی قیرط زا هک تسا ناکم
مسی یاه
درف رب نوگانوگ ثأت
ری م ی دراذگ و تاروصت و شقن
اه ی لکش ندوبدب و بوخ زا ار درف یعامتجا
1.Lambordi 2. Flaskerud
م ی دهد هب ؛ یروط چیرد زا هک ة
لباق یناسک اهنت درف هاگن ذپ
شری دنتسه دودحم رد هک ة
تاراظتنا
هتخومآ دش ة رارق یو م ی دنریگ نیا زا جراخ هک یناسک و ح
هطی دنا نوچمه ، ةلصو
هتسیرگن یروجان
م ی دنوش گنا ندیشک کدی هب هک ماندب
ی موکحم دنا ( اق
،ناراکمه و یدابآزغ عن 1935
: 916 ) . ةشیر
طیارش و یعامتجا راشف جنر
روآ یسنجارت تیوه زین
و دیاقع رد یدح ات لک
هشی یاه یتیسنج
دوجو دراد
؛ عومجم ینعی ة
نامزاس هتفای یا ابرد اهرواب زا ةر
هعماج ره رد نادرم و نانز
، لک هشی یاه
و تخاونکی ینهذ ریوصت یتیسنج بلاق
دنب ی هدش ا ی ار نادرم و نانز هب طوبرم صاخ یاهراتفر زا
هئارا نومزآ و یسررب نودب م
ی هشیلک ؛دهد هک ییاه
دنور قیرط زا هعماج
ذپ یری نامز زا درف ره هک
رارق نآ ضرعم رد دلوت م
ی دریگ لقتنم رگید لسن هب یلسن زا ، م
ی دنوش
،ینزج(
1931 : 52 )
؛
،یگدنز لحم یعامتجا طیحم و یگداوناخ ،یگنهرف تفاب هب هجوت اب نیاربانب یسنجود دارفا
بسچرب یعون لومشم تیمورحم ،
و یتیسنجود تیوه زا یشان یعامتجا درط م
ی دنوش رما نیا .
رییغت ار دوخ هب درف نتسیرگن شور م
ی دهد و و لماک یعامتجا شریذپ زا ار ی یوس زا
نارگید
مورحم م ی دنک . فلتخم عماوج رد ،یکسفوکپاچ درکیور رد شزرا
اه و تابصعت و لک
هشی یاه
گنت یهاگن یتنس لئسم هب هنارظن
ة یسنجود دارفا دراد
ژیو و صاخ تاکرح و اهراتفر . ة
دارفا
.دشاب هنافرحنم یهاگن نانآ هب یداع دارفا هاگن ات هدش ببس یسنجود نآ
اه ار یسنجود دارفا
ای یسنج نافرحنم مه
سنج زاب م ی دنناد . نیا گنت رظن ی نیمز ة زا یرایسب سآ
بی یاه و یدرف
یعامتجا شهاک ،یگتسباو ساسحا شیازفا ریظن
هبدامتعا سفن و یامرس شهاک ة
یعامتجا یارب ار
سنجود ی اه هب و هدروآ دوجو تنرد
هجی یارب ار یگدنز تیفیک شهاک نآ
اه یپ رد دراد
(
،یکسفوکپاچ 1333
.)
دیدپ ة یرما ادتبا رد دنچره یسنجارت یمسج
- ب یکیژولوی تسا
، رد هبلا لا ی لک هشی اه و
تواضق اه ی یگنهرف
، یسنجارت دارفا یمگردرس راچد ار
؛تسا هدرک هب
روط ی هک نانآ نیا للاتخا
ار رایسب اب و شنترپ یگداوناخ و یعامتجا ،یدرف تلاکشم
دع هدی یا یط م ی دننک . دارفا نیا
ناینابرق یعامتجا تلاماعت رب مکاح یرکف یاهراتخاس وخ یگدنز نارود رد هک دنتسه
د تلاکشم
ار یناوارف لمحت
م ی دننک . یناور تینما شهاک ،یگتسباو ساسحا شیازفا -
درط ،یعامتجا
بیسآ ساسحا شیازفا ،یعامتجا دارفا رد یریذپ
یعامتجا تازایتما و قوقح زا تیمورحم و زا
تسا تلاکشم نیا هلمج .
تسیز طیارش نیا نامه
روط هک لیدبت تیوه نارحب عبنم هب م
ی دوش
،
دوجو هعماج ا ی نما زا رود و ار تافارحنا و شنت
زین غ نکممری یم دنک
؛ نیاربانب
، م ی دبلط نیا
عوضوم ایاوز زا ددعتم داعبا و هعلاطم
دوش نادنچود ینامز هعلاطم نیا تیمها . یم
ددرگ هک هب نیا
هجوت تیعقاو دوش
ناریا رد هک هورگ نیا
هن اهنت یداع مدرم یارب
، عماج یارب هکلب ة
و یملع
انشآ نادنچ زین یهاگشناد ن
دنتسی و هلوقم نیا اب هک یدارفا انشآ
یی نخس یوبات دنراد لوح نتفگ
،عوضوم نیا نآ
اه رشق نیا زا تلفغ راچد ار سآ
بی ریذپ هدرک تسا
؛ زا ا نی ور هب هجوت اب تلاکشم
هراشا لئاسم و دش
ة نآ اب یسنجارت دارفا هک یددعتم تسد
هب رگ نابی نتسه
،د لئاسم تسا یرورض
رظن زا نانآ یعامتجا و یدرف یملع
دوش یسررب .
برجت نطب رد شاکنک ة
تسیز ة و یسنجارت دارفا
تسد برجت تیعقاو هب نتفای ة
تسیز ة نانآ عقاو تی یاه ار نانآ ناهج تسیز -
نآ هنوگ تسه هک –
یم ناشن دهد یعامتجا عناوم یسررب نیا للاخ رد و -
عفر یارب ار هعماج و ادیوه ار نانآ یگنهرف
لئسم نیا ة یعامتجا و جیسب
زیهجت یم دنک
؛
،ساسا نیمه رب لیلحت رضاح شهوژپ یلصا فده
م تلاکش یدرف - ناهج تسیز رد یسنجارت دارفا یعامتجا یعامتجا
تسا .
ةنیشیپ قیقحت
رد لاس اه ی ریخا ،یناریا نارگشهوژپ شهوژپ
اه ی زوح رد ی ة
لئاسم یسنجارت دارفا ماجنا
هداد دنا .
تاقیقحت نیا عومجم ناشن
م ی دهد چخیرات ة صوصخ نیا رد یتاعلاطم ینلاوط
تسین . رتشیب
یلخاد تاعلاطم رظنم زا
ناور و قوقح و هقف ،یکشزپ ثحبم نیا هب یسانش
هتخادرپ دنا و رد
شهوژپ اه ی تروص یجراخ ،هتفرگ
هب ثحبم نیا ب
رترتشی و قد قی رت هجوت هدش تسا
، نونکات اما
هعلاطم ا ی ناریا رد رظنم زا هعماج تخانش ی یفیک شور اب هتخادرپن ثحبم نیا هب
.تسا رد همادا دنچ
طبترم یجراخ و یلخاد تاعلاطم زا هنومن هئارا
م ی دوش .
یجراخ تاقیقحت نایاتوکاب (
5115 شهوژپ ) ی ناونع اب
« هسنجود دارفا رد هلباقم مزیناکم و یناور یناشیرپ »
ماجنا ار
هداد تسا هک فده شرازگ نآ و یناور یناشیرپ
راکوزاس دارفا نیب هلباقم
هسنجود .تسا
ا نی
هورگ یلعف تیعضو رب شهوژپ یاه
سنجود ی تاساسحا و نآ
اه کأت دی یم صخشم و دراد دنک
و مدرم داوناخ ة طیارش اب یسنجود دارفا نآ
اه و سرتسا حطس ، راکوزاس
لباقم ه اب هدیدپ نیا انشآ
دنتسین
؛ دننک کمک دیاب ناسانشناور و ناققحم نیاربانب هداوناخ
اه هلئسم نیا اب رتشیب انشآ
،دنوش
رابرد ار دوخ تاساسحا مدرم ة
سنجود ی اه و دننک تیریدم اهنرد
تی ار یمومع شزومآ همانرب کی
میظنت عوضوم نیا هب فلتخم عماوج کرد ات دننک یحارط دوش
.
تراوتسا و
سیک ( 5119 ) ناونع اب یقیقحت
« رییغت ربارب رد بصعت شهاک رد هلخادم یشخبرثا
تیسنج » داد ماجنا دندقتعم و دن هک
عماج ة هجاوم ریگارف تنوشخ و ضیعبت ،بصعت اب یتیسنجارف
علاطم نیا .تسا ة
رثا یبرجت لخادم
ه ار سنج رییغت هب یفنم شرگن شهاک فده اب ناهاوخ
و
یاهرواب حلاصا تکرش
ناگدننک هروطسا رد
اه
، یاهراتفر شهاک و تیسنج رییغت درومرد
عبت ضی زیمآ نآ اه یسررب هدرک داد ناشن جیاتن .تسا شهاک هک
یریگمشچ و یفنم شرگن رد
هروطسا رد اهرواب اه
هب دوجو تسا هدمآ
؛ ،لاح نیا اب نارگید
لخادم ة یدرف دنتشادن تلاخادم و
تروص یاهراتفر رد یرییغت چیه هتفرگ عبت
ضی زیمآ درکن داجیا تسا ه
.
لاوراپ و ( ناراکمه 5111
ناونع اب یقیقحت )
« یگدنز تیفیک یسررب یسنجارت
زا سپ اه لمع
ینومروه و یحارج »
ماجنا داد هک دنتفایرد و دن یگدنز تیفیک ،تیسنج رییغت یحارج لمع
یسنجارت زوح نیدنچ رد ار اه ة
توافتم و مهم
، تیفیک ،تیسنج رییغت یحارج لمع زا تیاضر
دوبهب یسنج یگدنز تیفیک و یعامتجا یگدنز م
ی دشخب نینچمه . ،هناتسود یگدنز کبس
هفرح ا ی
اب دارفا رد یعامتجا و غت
ریی سنج تی درم هب نز اب هسیاقم رد
نز هب درم هدهاشم رتشیب
یم دوش داعبا .
تیصخش یلصا زین
رب لمع یگدنز تیفیک هدرک
اه ثأت یری تشادن تسا ه .
ت یلخاد تاقیقح ،روشک لخاد رد لع
ی هاوخ ( ناراکمه و 1935
قحت ) یقی ناونع اب
« برجت ة گنا تیوه للاتخا و ینز
راثآ :یتیسنج پ و
اهدمای
» اب یفیک شور دنتفایرد و دنداد ماجنا
هک ینامز ،یسنج تیلقا نیا هک
راکشآ ار دوخ تیوه یمن
دنک هدش یناور تامیلامان راچد و
شاف ار دوخ بولطم تیوه هک ینامز
یم ،دنک گنا ضرعم رد رارق ینز
م ی دریگ گنا دنیارف . ینز
هب هنوگ ا ی شیپ م ی دور زا یقلت درف هک
ار فارحنا یم
.دریذپ تافارحنا هب شیارگ زین
گنا دنیارف اب تیوقت ینز
م ی دوش .
( ناراکمه و یلسوت 1939
ناونع اب یشهوژپ )
« یعامتجا لماوع یسررب رثؤم
هب مادقا عیرست رد
یسنج تیوه للاتخا هب لاتبم دارفا رد تیسنج رییغت یحارج لمع »
هداد ماجنا دنا
. نیا رد قیقحت زا
شیامیپ رازبا و یمک شور و هدش هدافتسا
هتفای یم ناشن شهوژپ یاه رد یعامتجا للع هک دهد
مادقا عیرست نازیم یحارج لمع هب
تیسنج رییغت رثؤم
.تسا
هک تسا ینتفگ مهم
رت نی للع نیا رد ،مادقا
،دمآرد حطس بسچرب
ینید تاداقتعا هب یدنبیاپ و
تسا . اهنرد تی
، نایب ققحم م
ی دنک هک و یلام تیامح اب ةمیب
ناتسرامیب داجیا و یناگمه یاه
و یصصخت علاطا
ناسر ی هداوناخ هب و اه
یهاگآ یم مدرم هب نداد هب ناوت
یسنجارت اه .دناسر یرای
نیسح و یرهاوج ( هداز
1931 یشهوژپ ) اب
ناونع
« ،یسنج تیوه للاتخا یعامتجا یاهدمایپ
ةیامرس ک و یعامتجا رییغت یگدنز تیفی
سنج ناریا رد ناهاوخ »
دنداد ماجنا زا هدافتسا اب و
شور
شیامیپ شهوژپ نیا رد دندرک نایب
یامرس نیگنایم هک ة
زا نایوگخساپ یگدنز تیفیک و یعامتجا
دروم نیگنایم رظن
نییاپ هطبار لماع ود نیا نیب و تسا رت لزان .دراد دوجو میقتسم یا
نازیم ندوب
یامرس ة ناهاوخ سنج رییغت یعامتجا ببس
هدش تسا یعامتجا هیامرس یراهظا دعب رد تشگزاب
نآ اه تیفیک ینعی گدنز
ی ناش .دوش فیعضت
( یزورمین 1936
ناونع اب یشهوژپ )
« یسررب اقم هسی یا رد یسنج یدنمتیاضر یسنجارت
یاه
یحارج لمع زا دعب نز و درم »
لمع زا دارفا زا یمین زا شیب هک داد ناشن تیسنج رییغت یحارج
داقتعا و دندوب یضار دنتشاد
یحارج لمع ثأت
ری یسنج یگدنز یگچراپکی رب یتبثم -
و یناور
.تسا هتشاد نانآ یعامتجا
ةنیشیپ یرظن
یفیک تاقیقحت رد شهوژپ فده هک اجنآ زا -هدیدپ میهفت و کرد ،هنایارگریسفت ینورد یانعم و اه
شنک تسا یعیبط یاهرتسب و طیحم رد ناسنا رادانعم یاه نمرتف .
( 1332 و ناققحم زا )
شور تسجرب ناسانش ة
یم نایب یفیک هیرظن هک دنک
شهوژپ یمومع یامنهار اه یفیک یاه
؛دنتسه
ینعی رد شیاشگ و اهدنور ،تاکن هب هجوت ،ققحم نهذ
ئارا ،هعلاطم نادیم یروحم داعبا ة
یموهفم بوچراچ یارب
حرط شسرپ یاه شقن هدمع ی
افیا یساسا یم
،نوبرت( دننک 1333
).
رد
رتشیب شور اه ی یفیک و شهوژپ رضاح هب اج ی هدافتسا زا بوچراچ یرظن
یارب نیودت و نومزآ
،هیضرف زا بوچراچ یموهفم
هب روظنم جارختسا شسرپ
ای شسرپ یاه قیقحت هدافتسا م ی دوش
،
بوچراچ یموهفم
عومجم ه میهافم هب مه یطبترم تسا هک رب میهافم و هلوقم اه ی دمع ة هعلاطم هدش
زکرمت دراد و نآ اه ار رد بلاق ماظن مجسنم و طبترم ییانعم هب رگیدمه دنویپ م ی دهد ( روپدمحم و
،نامیا 1933
؛ روپدمحم و
،ناراکمه 1933
)
؛ زا ا نی ور رد شهوژپ اه ی و یرظن تایبدا زا دیاب یفیک
ندوزفا یارب یبرجت هداد
اه ی مز هنی یا هب هداد اه
، اقم هسی و معت می هتفای اه نیا رد هک درک هدافتسا
یرظن زا شهوژپ ة
تیسنج یزاس شور سانش ی یمدرم رلتاب تیدوج و1
.تسا هدش هدافتسا5
( لکنیفراگ 1363
یارب ) نیتسخن راب شور سانش ی ار یمدرم ساسارب
یارب لباقتم شنک هاگدید
علاطم ة مان هب یسنجارت تیوه
« سنگا
9» هب .درب راک یو هدر هک دوب رواب نیا رب سنج یدنب
تی ی بنج ة
1.Ethnomethodolog 2. Judith Butler 3. Agnes
راکنا و یهیدب ،یداع یندشن
تسا یعامتجا لباقتم شنک
؛ ترابع هب
،رگید هدر دنب ی یتیسنج
،
شرگن ی ار نآ و تسا تیسنج هب طوبرم یعیبط داجیا
م ی دنک . یو هدر هک دراد داقتعا و یسنج یدنب
یعیبط شرگن هب
اج ی تیعقاو هکنآ یاه
ز تسی یتخانش یعامتجا یاهراتخاس ،دشاب یکیزیف ای
تسا زیامت ناهج ،یعامتجا لباقتم شنک هنوگچ هکنیا کرد . یم لکش ار یتیسنج هتفای
فده ،دهد
،ناینامیا و یریفس( تسوا درکیور یلصا 1935
: 66 یم ناشن هک ) دهد
تیسنج یمامت رد لمع رد
تیعقوم یم هتخاس یعامتجا یاه ( دوش
:نامه 63 .) عقاورد اب هلباقم رد لکنیفراگ درکیور درکیور
بحاص نارظن ی تسا تلصخ زا یتباث هعومجم ار تیسنج هک یدنمناوت ای یتیصخش یاه
یاه
یم یراتفر دنناد
. تیسنج تخاسرب موهفم درکیور رد
لکنیفراگ هج نیا هب رواب ، لوقم ود هب نا
ة
لباقتم هبرصحنم درف هدش میسقت ،
و هب ناونع هدش هتخانش ناسنا شلات زا یلوصحم ،درواتسد کی
تسا ،لکنیفراگ(
1363 یمدآ تیسنج .) -
درم هاوخ و نز هاوخ -
راکنا دراد یتسیز یانبم هک یندشن
.تسا یم دادملق ییاهراتفر یلجت ًافرص ناسنا جیتن هک دوش
ة تسوا یتسیز تعیبط .
یو هب دیاب
ات دنک لمع و دنک تبحص یصاخ قرط سنج
شتی یم ضرف یلاح رد نیا و دوش هتفریذپ هک دوش
( دوش قیدصت شندوب نز ای درم ات دیوگب یزیچ ای دهد ماجنا یراک درادن یزاین
Stokoe, 2006
.)
دش دلوتم رسپ تیسنج اب هک سنگا سنج رییغت نایرج رد لکنیفراگ
،ه یحارج لمع ماجنا یارب اما
هب تیسنج رییغت و سول
سلجنآ دوب هتفر ، تفایرد یتسیز سنج رییغت هک هب
اهنت یی سین یفاک ت
،
صاخ سنج هب هکلب قلعت ی
نتشاد ون ع اب طقف رگید سنج هب سنج کی زا رذگ .تسا باستکا ی
ماجنا یمن مامتا هب یحارج لمع نداد دسر
، رف نیا هکلب ا
شقن یافیا اب دنی یم لماک هنانز یاه
.دوش
یافیا یتح .تسا یشیامن یارجا کی یسنج باقن دیلوت هک درک هجوت تیعقاو نیا هب لکنیفراگ شقن تسین یفاک مه تیسنج کی هب طوبرم یاه
، یشیامن یارجا زا هک یریبعت قیرط زا ام هکلب
هب یم لمع یم تبسن نارگید هب ار تیسنج ،میروآ ،نابکچوک و یرهاوج( میهد
1932 : 535 )
تنرد هجی یگژیو مکح رد ار نآ دارفا رتشیب هک تسا یدراوم هلمج زا یسنج یوگلا و تیسنج
حلاطصا رد و هدش رودقم شیپ زا و یعیبط هعماج
سانش ی و هدرک یقلت یباستنا نآ
یهیدب ار
یم اب .دنراگنا دروم هب دانتسا
سنگا هب ناونع هک داد ناشن لکنیفراگ ،دهاش و لیلد تیعقوم
یتیسنج
یتیسنج یوگلا و یرما
رد ام هک تسا هظحل
ظحل ة لیصحت و هدرک بسک ار نآ دوخ یگدنز نارود
یم مینک هک تسا رکذ نایاش . ام
ًلاماک یمن ایند هب درم ای نز مییآ
اما ، مه ة لوبق هک ار یلومعم لامعا
ار نامندش هب
ناونع یم نکمم درم ای نز یم دای دنک
هب بترم و میریگ یم راک
نتخومآ اب طقف .میرب
یم درم ای نز یعامتجا موهفم هب ماجنارس هک تسا لامعا نیا ،رتوتسا( میسر
1931 : 535 .) رب انب
یرظن ة تیسنج تیوه اب دارفا ،لکنیفراگ یزاس یم دای یتیسنجود یاه
یارب دنریگ ناشن
نداد تیوه
دوخ یلصا ،
لباقم تیسنج هیبش دیاب یرهاظ ظاحل زا هکنیا رب هولاع لامعا و اهراتفر دیاب ،دنشاب
هعماج قیرط نیدب ات دنهدب ماجنا و دنریگب دای مه ار لباقم تیسنج نآ
اه یتیسنج تیوه اب ار
.دریذپب دیدج و رلسک کم ( انک 1333 ) شور سانش ی ار تیسنج یمدرم .دندیشخب موادت ددعتم تاقیقحت اب
نآ اه رد هعلاطم اب یسنجارت ةزوح
علاطم هب اه ة
ود هک دندرک تردابم رما نیا وه
یتی اه هنوگچ
ارجا ار دوخ تیسنج یم
دننک و هب ناونع رذگ رظن دروم یسنج هورگ هب وضع کی م
ی دننک هب . معز
ود نیا
، تخاسرب یسنجارت
تیسنج زا اه یعون
.تسا یهاگآدوخ نآ
اه آ یداع دارفا هک ار هچن
هب روط ماجنا یعیبط م
ی دنهد هب روط آ ماجنا راکش م
ی ( دنهد رلسک و کم ،انک 13 : 115 .) نیا رد
قیدصت ققحم ود نیا ،هطبار م
ی دننک یسنجارت هب تیسنج زا رذگ هک اه
رصحنم تسین اریز ؛
تیسنج یتیوه مه هک تسا ة
ام ار نآ و ءافیا ارجا م ی مینک
؛ روبع تیسنج زا یدرف ره نیاربانب
م ی دنک نانآ رظن زا .
، یسنجارت و ندب ،یراتفر یاهوگلا ،رهاظ ،راتفر اه اور
تی یاه رد ار یدرف
نیا اب یهارمه شقن
اه تیریدم م
ی دننک ،انعم نیا رد . سنجارت
اهارگ هب روط یگناگود ضقانتم
تیوقت ار یتیسنج م
ی ( دننک ،کرب 5119 : 93 - 93 .)
نمرمیز و تسو (1
1333 کرد اب ) شور
تخانش ی یدنیارف فیصوت هب یمدرم هتخادرپ
دنا زا هک
یبرغ عماوج رد مدرم نآ قیرط هب
روط ار تیسنج لاعف ارجا
م ی دننک . نآ اه کأت دی هک دنراد
ارجا
5ی تیسنج شقن(
اهراتفر و ی )یتیسنج یرما
یتیسنج یگناگود دیلوتزاب و ظفح رد هک تسا
یاب درف و دراد تکراشم و روضح د
.دنک تیلاعف نآ یارجا و بسک یارب نآ
اه ار تیسنج هب
باثم ة
هعومجم لاعف تی اه یقلت م ی دننک دبای روضح نآ رد دیاب درف هک اریز ؛
ربتعم وضع کی نآ قیرط زا
،
لوقم کی ة بوسحم یسنج یم
تکن .دوش ة یسک هک تسا نآ مهم من
ی دناوت یتیسنج یارجا زا
.دنک بانتجا نآ
اه تیسنج ،تیسنج دعاوق ،تیسنج یبایزرا میهافم هب
هباثم یژولوئدیا و
همات طبر
9
ار هب روط نایب هتسجرب م
ی دننک تیسنج و سنج . هب
ناونع فیصوت همات طبر م
ی دوش هک رقت
ًابی جیتن ة
.تسا یعامتجا تیعقوم ره رد روضح هب
روط رد یتیسنج یارجا لوئسم درف ره ،هباشم
عقوم تی یاه تیعورشم و یعامتجا نآ
اه تس هک نارگید هب روط یبایزرا موادم یم
؛دننک ترابع هب
نایم رد هشیمه دیاب تیسنج ،رگید رغ
هبی اه ،رندراگ( دوش تباث 1332
: 11 ) رد بلغا درف ره .
1.West& Zimmerman 2. Performative 3.Omnirelevant
تسا نتشیوخ تیسنج شیامن یارجا رد تسکش زا یشان بقاوع ضرعم و
نامه روط رد هک
بسک در ة هجاوم تسکش اب یتیسنج م
ی دوش رواب نیا هب نارگید م
ی دنسر هک وا ا ر یشز درادن .
ماجنا درف هچنآ هب ام نمرمیز و تسو معز هب م
ی دهد شزرا ینامز ، م
ی میهن هک امنزاب ی ی
زا یتسرد هدر
دنب ی یتیسنج هتشاد دوجو دشاب
و ام ار نآ یرورض دارفا یارب یقلت
مینک
؛ زا ا نی ور ،
هب دارفا یرادافو هب ام هدر
اه ی میرواب نیا رب هک یعامتجا دیاب
شزرا ،دنوش ییاسانش نآ اب لئاق
می
( گ ،رندرا 1332 : 9 .)
هک تسا رکذ نایاش تیلوفط نینس رد ناکدوک
م ی دنزومآ هک دیاب هب ار تیسنج ش
هوی یاه
و دننک ارجا یصاخ نامه
روط ار دعاوق نیا هک م
ی دنزومآ ، دوخ یتیسنج یارجا شیامن هب ب
دنزادرپ .
،هجیتنرد و تیسنج توافت
اه ی یتیسنج هب ناونع عقاو تی یاه کرد ینیع م
ی دوش
؛ مدرم هک یتیعقاو
لئان ساسحا نیا هب ًامومع م
ی دنوش ارجا هلحرم رد هک ،دییأت
ساسحا و تحص
مقسو نآ اه زا دییأت
یشان یعامتجا م
ی دوش نمرمیز و تسو . اهنرد
تی تن ی هج م ی دنریگ کی هن یتیسنج یگناگود هک
یژولوئدیا کی هکلب یعیبط تیعقاو و
دیا ة هک تسا یدنمتردق هب
هطساو نآ دیاب مدرم مامت
وگخساپ ( دنشاب ،کرب 5119 : 93 - 51 .)
یتیسنج تاقیقحت همادا رد تنس ،
شور سانش ی یروئت اب یمدرم شیامن
دنویپ رلتاب تیسنج 1
م ی دروخ لاس رد رلتاب . 1333
لماک ار یتیسنج یگتفشآ ناونع اب یباتک درک
و هب لابند اب تفلاخم
هاگدید تیدودحم هک دوب ییاه ار تیسنج لوادتم موسر و اه
پ شی ضرف یم یانعم و دنتفرگ
یم دودحم یگنانز و یگنادرم میهافم شریذپ اب ار تیسنج ( دندرک
،رلتاب 1932 : 3 ).
و سنج رلتاب
ریز ار تیسنج لاؤس
یم یم و درب ایآ دسرپ نامه
روط یم روصت ًامومع هک دوش
، طبار ة نیب یمجسنم
.دراد دوجو یسنج شیارگ و تیسنج و سنج نوریب یدنیارف لد زا درم و نز هلوقم وا رظن زا
یم هب ار تیسنج هک دیآ یم دوجو
دروآ
؛ رف ا یم تیئارجا یو هک یدنی .دمان
زا رلتاب فیرعت
امن یرگشی ینعی ةشیر یرظن رد ماجنا تسد رد راک ة
ینارنخس یارجا دوجو
دراد
؛ ارجا هک ییاج یئ
هک یراتفگ لمع نآ زا تسا ترابع تسه
ی شخب ای هدننکارجا ای هدنزاس تردق هک تسا یزیچ
یم نامتفگ دلوم یم تیاکح نینچ ای دمان
( دنک
،رلتاب 1332 : 195 .) ییاج رد ار تیسنج روهظ رلتاب
یم ار نآ مه اب لماعت رد مدرم هک دنیب افیا
یم یم قلخ ار نآ تیسنج یارجا اب ینعی دننک .دننک
یو
ندوب درم و نز و تیسنج سح هب ررکم یاهارجا نیا تسا دقتعم یریذپرارکت لصا زا هدافتسا اب رجنم یم دوش نینچمه ، کمک اب
نامتفگ ای نامتفگ نتم رد ار تیئارجا وکوف راک زا نتفرگ
1.Performativity
ظنت می هدننک یم رارق .دهد
،وکوف رظن زا تفگ
نام هشیدنا زا یبیکرت اه
، شنک اه
، و تاداقتعا
شرگن هک تساه هب
روط ماظن یم نخس نآ زا هک یتاعوضوم و ایند اب دنم ار نآ و تسا طبترم ،دیوگ
یم دزاس
؛ زا ا نی ور نامتفگ عبات تیسنج یارجا یاه
ظنت می هدننک رد و خیرات لوط رد هک تسا
گنهرف یم رییغت فلتخم یاه اما دنک
ةنماد ناسنا لامعا هب
ناونع یم لرتنک ار نز ای درم .دنک
تیسنج
نامتفگ و یریذپرارکت ضرعم رد هکنیا لیلد هب و تیئارجا لیلد هب ظنت
می هدننک دراد رارق
، هب باثم ة
یم ساسحا یزکرم یتیوه نآ رد همه هک دوش
میهس دنتسه . یم وا ار تیسنج تیوه دیوگ هب
اج ی
لیصا یتیوه هکنیا هب
باثم ة ع لما عت نیی دننک ه دادملق مینک
، م ی ناوت یناعم یگنهرف و یصخش خیرات
هب یروصتم یدیلقت لمع هتشر کی عبات هک دروآ رامش
هک دنا هب روط رگید یاهدیلقت رب یبناج
یم ار هیامورف و ییادتبا یتیسنج دوخ کی مهوت ًاقفتم و دنراد تللاد ار نآ راکوزاس یادا ای دنزاس
مرد ی دنروآ (
،رلتاب 1331 : 193 .) ناسنا هک تسا رواب نیا رب رلتاب ینورد یتیوه اب اه
هب لزنم ة ای درم
یمن ایند هب نز دنیآ
، و یصخش تشذگرس هب هتسب هکلب اج
ناشهاگی نامتفگ و خیرات رد
یاه
ظنت می هدننک هک کشت لی هدنهد نآ تساه تشادرب هب یم نز ای درم زا یصاخ یاه
.دنسر یناعم نیا
هار یاه یم ناشن ار لمع یم فارطا هب هک ناسنا و دهد
،درگن م ی هار نامه مه نارگید دنیب رد ار اه
یم شیپ .دنریگ یم شلات هک نارگید زا ناسنا دیلقت اب تیسنج بیترت نیدب دیاقع قباطم دننک
یگنانز و یگنادرم هرابرد ینیعم یگنهرف لمع
هدننک
، یم هداز .دنوش هک دنرثؤم نانچ دیاقع نیا
یم رظن رد تیعقاو ار یتیسنج دوخ رکف ناسنا دریگ
،رزیتر(
1939 : 621 ـ 653 .)
شسرپ اه ی شهوژپ
یلصا شسرپ راهچ هب ییوگخساپ ددصرد شهوژپ نیا ریز
تسا :
1 . هچ ینامسج ـ یناور ظاحل هب یسنج ارت دارفا م
یتلاکش یم لمحت ار
؟دننک
5 . شقن یافیا رد یسنج ارت دارفا هچ زا یدرف یاه
یتلاکشم
؟دنرادروخرب
9 . دارفا هچ اب دوخ یعامتجا و یلیصحت ـ یلغش شقن رد یسنجارت یتلاکشم
؟دنتسه وربور
5 . یسنجارت دارفا دروخرب رد
هدافتسا ییاهدربهار هچ زا تلاکشم اب م
ی دننک
؟
قیقحت شور
تسا هدش ماجنا یفیک درکیور اب هعلاطم نیا ،درکیور یفیک شهوژپ ی
بط تعی هنایارگ رد هک تسا
کرد یپ دپ
دی ة
،تسا یعقاو ناهج طیحم لیبق زا صاخ طیحم و هنیمز نامه رد هعلاطم دروم
یپ رد رگشهوژپ هک ییاج تسد
راک ی دپ دی ة دوخ رظن دروم ن
تسی (
،نوتاپ 5115 .) سارتسا رظن هب
،یبروک و هک تسا شهوژپ زا یعون یفیک شهوژپ
هتفای اه یمک رگید لیاسو ای یرامآ لیاسو اب
هب تسد من ی آ دنی (
،نیبروک و سارتسا 1331
.) یرظن شور زا شهوژپ نیا رد ة
مز هنی یا )داینب هداد(
.تسا هدش هدافتسا قیقحت تایلمع ماجنا یارب رظن
ی ة هنیمز شهوژپ یارجا یاهدربهار زا یکی یا
لاس رد سارتشا و رزیلگ راب نیلوا یارب هک تسا یفیک 1363
حرطم دندرک یرظن . ة هنیمز ترابع یا
زا تسا هچنآ هب روط علاطم زا میقتسم ة
دپ هدی یا هب دشاب هدیدپ نآ رگنایامن و دیآ تسد و یدقن(
،ناراکمه 1939
: 156 ).
،دربهار نیا رد هداد لیلحت و یروآدرگ
هیرظن و اه هک یا
اهنرد تی هداد زا اه
یم جاتنتسا دنراد رارق رگیدکی اب کیدزن طابترا رد ،دوش
،یریرح(
1932 : 113 ـ 113 ).
بحاصم شور زا هعلاطم نیا رد ة
هداد یروآدرگ یارب قیمع و راتخاس نودب دروم تاعلاطا و اه
دش هدافتسا زاین .
زاجا بسک اب ة
تکراشم ناگدننک
، هبحاصم یم طبض اه دش
و هب هجوت اب و هقلاع
خساپ تیفیک یاه
تکراشم ناگدننک مادکره نیب 51 و تعاس کی ات هقیقد 91
لوط هب هقیقد
.دیماجنا هبحاصم ًانمض یاه
طبض هدش هب روظنم زجت هی لیلحتو هداد پیات اه دش .
عماج ة
،شهوژپ نیا هعلاطم دروم سنارت
س ک ش لاو یاهرهش یاه
،دزی .دندوب دهشم و نارهت رد
اب شهوژپ نیا 52
،سنج ظاحل زا هک یسنجارت دارفا زا رفن
،دندوب توافتم هریغ و نس هبحاصم
.دش ماجنا هنومن
گ یری ود هب شهوژپ ةویش
هنومن گ یری ( دنمفده لولگ
ة یفرب و ) هنومن گ یری یرظن
و تفرگ تروص هنومن
ی ناتسا یعامتجا سناژروا زکرم قیرط زا اه
،دز و دهشم یتسیزهب زکرم
یفرعم نارهت یوفص باون دیهش دندش
. اب هبحاصم قیرط زا دزی رهش رد یسنجارت دارفا
ةلولگ یفرب
دش ماجنا زکارم رد یرادا لحارم ندنارذگ قیرط زا نارهت و دهشم یاهرهش رد یسنجارت دارفا و
.دندرک تکرش شهوژپ نیا رد یتسیزهب هنومن نایم رد
یدارفا اه دندوب
هبحاصم هب رضاح هک
هدشن تعم و دنا شهوژپ ماجنا دندوب دق
زا ییاه
،لیبق نیا یمن یسنجود دارفا تلاکشم زا
دهاک
؛
اب هبحاصم اب ققحم نیاربانب 52
زا رفن هبحاصم هدنوش اه .تفای تسد یرظن عابشا هب
تسا ینتفگ لیلحت یارب
هتفای اه س هب هک دش هدافتسا یرظن یراذگدک شور زا ویش ه
ة
،دازآ یراذگدک هاگدید شریذپ تیلباق ای تیلوبقم یسررب یارب .تفرگ تروص یشنیزگ و یروحم
تکراشم ناگدننک زین هس زا نف هدافتسا دش . نتم تسخن هبحاصم
اه هب تروص ادعت هب یفداصت د
زا ی
هنومن اه جیاتن ریسفت دوش صخشم ات دش هداد
، .تسا ناشیا رظن هباشم
،مود شور سیاقم
ة یلیلحت
هک دوب رد نآ هب عاجرا اب هداد
اه ی ماخ ، تخاس اب هیرظن یدنب نیا
هداد ه ا یبایزرا و هسیاقم .دش
و
نتم موس شور رد هبحاصم
اه و صلاخ ة نآ اه هب ؤر تی هب هجوت اب ات دیسر شهوژپ راکمه
دوخ تشادرب راذگدک
ی ییاه اب سپس ،دریگ ماجنا اقم
سی ة هک یدراوم رد ناشیا و ققحم یاهدک
دوجو یگنهامه ن
،تشاد .دوش کیدزن مه هب ءاضعا تارظن ات دش یعس
میهافم فیرعت قیقحت
رد مادا ة ،قیقحت یسنجارت تیوه و ،تیسنج ،سنج میهافم فیرعت هب م
ی میزادرپ نایم زیامت .
1سنج تیسنج و تسا یساسا یرما ،5
؛ زا یرایسب اریز توافت
اه نانز و نادرم نایم أشنم
ز تسی یتخانش هب سنج .درادن
توافت اه ی ز تسی یتخانش دراد هراشا درم و نز
و لماع ی
ز تسی یتخانش تسا هک و یکیژولویب تافص لماش ز
تسی یتخانش هلمج زا موزومورک اه
ی یسنج
و نومروه اه ی هریغ و یسنج تسا
صخشم نآ یور زا نز و درم سنج ود زا یکی و م
ی دوش ، اما
تیسنج موهفم سنج اب هسیاقم رد
.دراد یرتشیب یگدیچیپ ةژاو
موهفم تیسنج ی
و تسا یعامتجا
،یباستکا تافص ناور و یگنهرف
لماش ار یعامتجا و یسانش م
ی دوش . عقاورد
، ،تیسنج و
یگژی اه و
هعماج گنهرف و عامتجا رتسب رد هک تسا ییاهراتفر لکش
هتفرگ تسا هداد تبسن صخش هب و
م ی دوش ساسا رب . ،نیا
لکش گ یری راتخاس و هزاس تیوه ی
یعامتجا - هک تسا یناور ببس
زا درف قارتفا و ییادج نارگید
م ی دوش
،یعاجش یرخف و یناهاک(
1931 : 52 .) زا سپ ناسنا ره
صخشم ،یکیژولویزیف سنج ندش هب
لابند یتیسنج تیوه هب یبایتسد تسا
هک زا نیتسخن
فا دشر و راکشآ تاساسحا دار
یم رامش هب دیآ
. تلاح یسنج تیوه ی
ناور سانش ی و ، باتزاب ةدنهد
تسا ندوب نز ای درم زا صخش ینورد ساسحا نینچمه ،
هتشر رب زا یا شرگن اه
، یراتفر یاهوگلا
هک یتافص ریاس و
ًلاومعم یگنانز و یگنادرم اب دنراد طابترا
نییعت دارفا صاخ گنهرف طسوت و
م ی دنوش
، تسا یکتم
،این یمیرک(
1933 : 55 ) لیپمک فیرعت هب ای
« نیا هب صخش ینورد داقتعا
،رکذم یدرف هک هلئسم ثنؤم
، یثنخ ای ارگوسود »
دراد هراشا ،تسا
،یعاجش یرخف و یناهاک(
1931 : 56 .)
لاحرد ی هک یتیسنج تیوه ساسارب9
و رکذم زا درف هک یساسحا ثنؤم
فیرعت ،دراد دوخ ندوب
م ی دوش تحت و ثأت ری رارق یعامتجا و یگنهرف ،یطیحم ،یکیژولویب لماوع م
ی دریگ
، رقت
ًابی ره
نس ات یدرف 5
ات 9
،یگلاس درومرد یمکحم داقتعا ثنؤم
ادیپ دوخ ندوبرکذم ای م
ی دنک یصخش .
،تسا هتفریذپ ار دوخ یتیسنج تیوه هک م
ی دناوت
،نز ای تسا درم هک دیوگب تیعطاق اب نیا رد
1. Sex 2.Gender 3.Gender Identity
طیارش زا یسح هک ینز
،دراد ندوب نز یقب هب هنانز لامعا اب ار شدوخ هاگدید
ة لاقتنا ناهج م
ی دهد
درم ار شدوخ هک یدرم و م
ی دناد
، لمع هنادرم م
ی دنک اما ، یتیسنج تیوه یهاگ یط ار یریسم
م ی دنک تیسنج اب هک عت
نیی هدش دلوت یهاوگ رد هک دارفا یتسیز ای تبث
هدش درادن یگنهامه
، نیا رد
تلاح راچد درف طیارش سنجود
ی م ی دوش قثاو(
حر می روپ
،ناراکمه و 1935
: 11 ).
هکنیا دوجو اب
تلاح سنجود ی تسا یناور و یکیزیف تلالاتخا زا یکی ،
اب ار یسنج تیوه للاتخا یخرب
یسنجود یم هابتشا اه .دنریگ
سنجود ی و دنراد یسنج یعیبطریغ یاضعا تنرد
هجی نیب نتشاذگزیامت
د تسا لکشم ناشندوب درم ای نز نییعت و سنج و تسا ینتفگ .
ای یثنخ هب دارفا نیا هسنجود
قح یقی ( )تیدورفامره یم هتخانش
دنوش (
،نایرذآ 1931 : 6 ).
سنارت نارامیب س
( لاوشک للاتخا هب )TS
ی یسنج لاتبم رد هک دنتسه نآ
اه مه و یموتانآ مه
گنهامه درم یسنج یموزومورک لومرف و ینومروه یژولویزیف
، یسنج نامه رد مه شرهاظ و
یو یکیتنژ لومرف هک تسا تسا
، تسا نآ رد هک یسنج شقن نآ زا یناور رظن زا اما هب
جنر تدش
یم درب (
،نایرذآ 1931 : 16
؛) ترابع هب رگید
رظن زا هک دنتسه یناور و یحور نارامیب دارفا نیا
یکیزیف ه چی هنوگ یسنج للاتخا اما ،دنرادن
رضاح دنتسین دوخ یلعف تیسنج دنریذپب ار
نیا رد .
،یرهاظ تیعضو نارامیب
،یسنج و یمسج ناگرا
و ینومروه متسیس و یسنج یلخاد یاه
ًلاماک یموزومورک
،تسا ملاس و ینهذ رظن زا درف یلو
دوخ تیسنج عون تحص رکنم یحور تسا
و دوخ تیسنج عون رد هابتشا دوجو هب دقتعم یترابع هب و ان
تیاضر ی نآ زا تسا هک یدح هب ببس
و یحور دیدش رازآ اهنرد
تی و یوریپ( دش دهاوخ دوخ تیسنج رد رییغت هب یعطق میمصت
:هاگدید ییازریم 162
).
دارفا نیا نتشاد
هبرجت ار فلاخم سنج تیوه م
ی دننک هک ببس م ی دوش زا
تیوه عت نیی دش ة بسانمان و یتحاران ساسحا دوخ نک ندوب
ن .د
،للاتخا نیا هب لاتبم دارفا دش
ًادی
یناشیرپ ساسحا م
ی دننک یتیسنجود تیوه راچد و م
ی دنوش قثاو(
حر می روپ
،ناراکمه و 1935
:
11 .)
هتفای اه
،شخب نیا رد زا سپئارا ة و یگژی یاه یسنجارت یلک یاه
تکرش هدننک لیلحت هب ،شهوژپ نیا رد
یفیک خساپ اه ی هب نانآ شسرپ اه ی هتخادرپ شهوژپ یلصا م
ی دوش .
فلا ) هتفای یاه یفیصوت
لودج 9 . وحن ة
،نس بسحرب هنومن دارفا عیزوت غت
ریی
،تیسنج عضو تی لهأت
، حطس تلایصحت
55 لقادح
56 رثکادح نس
2 ملپید ریز
تلایصحت حطس 15 ملپیدقوف و ملپید
6 یسانشراک
5 دشرایسانشراک
13 هداد تیسنج رییغت
تیسنج تیعضو
3 هدادن تیسنج رییغت
13 درجم
تیعضو لهأت
3 لهأتم
5 هقلطم
ب ) هتفای یاه قیقحت
اب ندرکدراو هداد
اه رف هب ا
،یراذگدک دنی ب یمیهافم
ه قیرط زا هک دمآ تسد نآ
اه ریسفت و مهف
یسنجارت زا اه مز هنی اه
، یاهدربهار جاوم
ه ة تکراشم ناگدننک
،هدیدپ نیا اب
،اهدمایپ نینچمه
یروحم تیامح هب
لزنم ة قیرط زا راکهار یعون زجت
هی لیلحتو هداد اه .دش راکشآ لوقم
ة هتسه ا ی
و میهافم یسررب زا لصاح هلوقم
اه
، ب ی یتابث .تسا تیوه هتفای
یاه هب میهافم بلاق رد قیقحت
نایب ریز حرش م
ی دوش .
لودج 5 . هلوقم اه ی
،یطرش لماعت ی
، پ ی دما ی
فیدر هلوقم
هلوقم عون
1 ب
ی یتابث تیوه هدیدپ
5
،شقن زا یدرسلد رف رد للاتخا
ا یزاسدننامه دنی طیارش
هلخادم رگ
9 گنا
ب ی یتیثیح ، ،یلغش ینماان عامتجا درط
ی طیارش
مز هنی یا
5 ،یسنج یرازیب
سنج یمگردرس تی
،ی یناور تامیلامان یلع طیارش
2
،تافارحنا شیازفا یدرف تملاس لیلقت
-
،یعامتجا دوبن یامرس ة یعامتجا اهدمایپ
6 لماعت
اب مه وفک
، هناخ کرت یعامتجا یاوزنا ، اهراکهار
یلع طیارش
9 . ب یرازی یسنجیسنجارت دارفا وزرآ
دنراد یلسانت یاضعا زا دوخ
نآ .دنوش صلاخ اه
دننام یگدنز هب دورو یارب
شلات لباقم سنج زا یدرف م
ی دننک و وحن ره هب دنراد تسود نکمم
نیب زا ار دوخ یسنج مادنا
دنربب دننام یتامادقا هب راک نیا یارب و زیوجت تساوخرد
نومروه اه
،
،یحارج همدص مادنا هب ندز
ریاس ای یسنج شور
اه ی یسنج تاصخشم یکیزیف رییغت هب
روظنم لباقم سنج اب تهباشم تسد
یم دننز . زیچان و تسپ ار دوخ مسج نانآ م
ی دننیب تلاجخ دوخ یسنج مادنا و مسج ندید زا و
م ی دنشک .
* ناجرم رتخد 93 هلاس ا ی هنیمز نیا رد و هداد تیسنج رییغت هک تسا م
ی دیوگ :
« لمع زا لبق
هنیس دوبمک ساسحا
،متشاد اهوم ی ور متروص م
ی متساوخ .منکب یلیخ باذع روآ دوب . کون ات
م ی دز
، م ی مدز
، ینیگنس و یدایز ساسحا راگنا م
ی مدرک . همه زا مهم رت ییاج ات مدوب رفنتم متلآ زا
مشب تحار شزا ات مدز یشکدوخ هب تسد هک ( »
یوگخساپ ةرامش
9 ).
5 . یتیسنج یمگردرس
دیقع هب ة ،رلتاب ناسنا اه هب هنوگ ا ی شقن یافیا م
ی دننک دنتسه درم ای نز ییوگ هک و
،دیلقت قیرط زا
هرف نیمارف و گن
تنس اه مارف ی دنریگ ندب هک ،راتفر ، ششوپ ، هار نخس و نتفر ناشنتفگ
بادآ ار دنم
دننک . حطس یور رگا ناشندب
هصخشم اه ی هب ار یگنانز و یگنادرم دنراذگب شیامن
، نتشیوخ
یقیقح یتیسنج یم راکشآ ار دوخ
دننک ینعی تیعضو نیا ریاغم یاهراتفر تروص نیا ریغ رد .
ریاغم یاهراتفر و اهادا ،فلاخم سابل ندیشوپ مهم
رت نی ینوگژاو و ضقانت ،یگتفشآ قلخ شور
تسا تیسنج .
یسنجارت دارفا زین
نآ اب طابترا رد هچنآ و دوخ یلعف سنج زا تسا
رازیب و دن ساسحا
یمگردرس یم
ک ار نانآ یسنج یرازیب .دنن هب
وس ی راکفا و تاساسحا ،اهراتفر شقن و
قوس هناگود
م ی دهد . نآ اه سابل اه ی ار فلاخم سنج م
ی نشوپ د راوطا و راتفر و نانآ
شیامن هب ار م
ی دنراذگ زا .
ندیشوپ سابل اه ج سابل ندیشوپ زا فده هتبلا .دنتسه رازیب ناشدوخ یلعف سنج یاهراتفر و سن
رد فلاخم نآ
اه هب ندیسر رتشیب یتیوه تابث
تسا . ندیشوپ هب لیامت اهرسپ سابل
اه ی هنارتخد
اهرتخد و دنراد زین
دنراد تسود سابل
اه ی .دنشوپب هنارسپ
* مارآ 53 هلاس هک غت ریی سنج تی تسا هدادن م
ی دیوگ :
« و مراد سود یلیخ ور هنونز ششوپ
