لﻮﺌﺴﻣ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ hajian@atu.ac.ir Email: ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ : 21 دادﺮﺧ 1399 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ، : 30 دادﺮﺧ 1401 DOI: 10.22059/JRELS يژﺮﻧا قﻮﻘﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ 1

(1)

يژﺮﻧا قﻮﻘﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ )

1401 :(

تﺎﺤﻔﺻ –20 1 ) ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ

(

نﻮﻧﺎﻗ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ناﺮﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ يراﺬﮔ

تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻘﺘﺸﻣ

ﺔ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا

نﺎﻴﺟﺎﺣ يﺪﻬﻣﺪﻤﺤﻣ 

رﺎﻳدﺎﺘﺳا يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ ةﺪﻜﺸﻧاد

ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ

هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﺔﻣﻼﻋ

ﻲﻧﺎﻤﻳا ﻦﻴﻣاﺪﻤﺤﻣ

ﺶﻧاد ﺔﺘﺧﻮﻣآ ﻦﻴﺑ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺮﺘﻛد ﺖﻔﻧ ﻞﻠﻤﻟا

و زﺎﮔ و ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ

يدﺎﺼﺘﻗا ةﺪﻜﺸﻧاد هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ ﺔﻣﻼﻋ

هﺪﻴﻜﭼ

ﻪﺧﺎﺷﺮﻳز زا ﻲﻜﻳ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ نآ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ

- تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺔﻘﺘﺸﻣ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا -

و ﻞﻳﻻد ﻪﺑ

و تﺎﺟرد ﻞﻜﺷ يﺎﻫ نﻮﻧﺎﻗ عﻮﺿﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يراﺬﮔ

ةﻮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻨﻨﻘﻣ ﺪﻧا

. ﺖﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ةﻮﻘﻟﺎﺑ رد تﺎﻘﺘﺸﻣ ﺔﺻﺮﻋ

نآ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻦﻴﻧاﻮﻗ كرد ،رﻮﺸﻛ يژﺮﻧا دﺎﺼﺘﻗا ياراد

ﺖﺳا ﺖﻴﻤﻫا .

ﺶﻟﺎﭼ و تﻻﻮﺤﺗ كرد ،رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا فﺪﻫ و ناﺮﻳا رد ﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻦﻴﻧاﻮﻗ يﺎﻫ

نآ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻲﺗاﺪﻴﻬﻤﺗ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺖﺳﺎﻫ

. رد بﻮﺼﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ،رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ةﻮﻗ

زا ﻪﻨﻨﻘﻣ

اﺪﺘﺑا زا نﻮﻨﻛﺎﺗ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻪﺑ دﺮﻜﻳور و دﺎﻔﻣ ،ﻊﺿو ﻞﻳﻻد ﺮﻈﻧ

ﺔﻘﺘﺸﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا

هﺪﺷ ﺪﻧا .

،ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ةﺮﻄﻴﺳ

هﺎﮕﻨﺑ

،ﻲﺘﻟود يراد درﻮﺧﺮﺑ

ﻲﻟﺎﻣ مﺎﻈﻧ رد ﻂﻠﺴﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺎﺑ

نﻮﻧﺎﻗ ضرﺎﻌﺘﻣ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ و ﻲﺗرﺎﻈﻧ ﻲﮔﺪﺷﺮﻴﺨﺴﺗ و ﻊﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ ،ﻲﻧﺎﻬﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يراﺬﮔ

ﺶﻟﺎﭼ نﻮﻧﺎﻗ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﮔ

هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا تﺎﻘﺘﺸﻣ يراﺬ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ياﺮﺑ و ﺪﻧا

ﺶﻟﺎﭼ نﻮﻧﺎﻗ ﻖﻘﺤﺗ و ﺎﻫ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺢﻴﺟﺮﺗ ،ﻪﻨﻴﻬﺑ يراﺬﮔ

ﻚﻳﺮﺸﺗ ،تﺎﻘﺘﺸﻣ ﺞﻳوﺮﺗ ﺮﺑ يزﺎﺳ

تارﺮﻘﻣ ياﺮﺑ ﻲﻋﺎﺴﻣ ﻦﻴﺑ يراﺬﮔ

ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﻲﻠﻠﻤﻟا نﺎﻴﻣ ﻪﻧزاﻮﻣ و ﻊﻓﺎﻨﻣ ضرﺎﻌﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،يا

ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ضرﺎﻌﺘﻣ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ .

و ژا يﺪﻴﻠﻛ نﺎﮔ :

نﻮﻧﺎﻗ ،يژﺮﻧا ،ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ،يراﺬﮔ

،بﻮﺼﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ تارﺮﻘﻣ

مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ،يراﺬﮔ .

لﻮﺌﺴﻣ ةﺪﻨﺴﻳﻮﻧ

hajian@atu.ac.ir Email:

ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :

21 دادﺮﺧ 1399 ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ ، :

30 دادﺮﺧ 1401 DOI: 10.22059/JRELS.2022.303736.371

(2)

2 يژﺮﻧا قﻮﻘﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ

1.1 . تروﺮﺿ

، ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ شور و فﺪﻫ

لﺎﺳ رد يﺎﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ سﺎﺳاﺮﺑ ﻧ زﺎﻴ ﻲﺗﻼﻣﺎﻌﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﻲﻓﺮﻌﻣ و يژﺮﻧا سرﻮﺑ ﺲﻴﺳﺄﺗ ﺎﺑ و رﻮﺸﻛ

تارﺮﻘﻣ ياﺮﺑ ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا ،مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ﻒﻠﺳ قاروا ﺪﻨﻧﺎﻣ راﺬﮔ

ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﻳاﺪﻫ و ي

ناﺮﻳا رد ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا تﻼﻣﺎﻌﻣ رد ﺪﺷ مﺎﺠﻧا

ﺖﺳا ه . تارﺮﻘﻣ ﻦﻳا ﻞﻜﺷ ﻪﺑ يراﺬﮔ

ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ

،

نﻮﻧﺎﻗ ﻪﻠﻤﺟزا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻴﻟوا يراﺬﮔ

ﻮﻗ ة ﻪﻨﻨﻘﻣ ﺎﻳ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ تارﺮﻘﻣ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ لﺎﻤﻋا و ﻊﺿو ،١

ﻲﻀﻳﻮﻔﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ ٢

ﻲﺗرﺎﻈﻧ يﺎﻫ ﻪﻓﺮﺣ ﻲﺗرﺎﻈﻧدﻮﺧ ﺰﻴﻧ و ٣

٤يا ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳا ﻲﺳرﺮﺑ .

ماﺪﻛ ﺮﻫ

ﻞﻜﺷ ﻦﻳا زا تارﺮﻘﻣ توﺎﻔﺘﻣ يﺎﻫ

ﻲﮔﮋﻳو ،يراﺬﮔ ﺪﻧراد ار دﻮﺧ صﺎﺧ يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ و ﺎﻫ

. ﻦﻳا رد

نوﺪﻣ قﻮﻘﺣ مﺎﻈﻧ راﺮﻘﺘﺳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ نﺎﻴﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻊﺿو ،ناﺮﻳا رد ٥

ﻮﻗ ة هﺎﮕﻳﺎﺟ ﻪﻨﻨﻘﻣ

هﮋﻳو تارﺮﻘﻣ مﺎﻈﻧ رد يا دراد يراﺬﮔ

؛ ﻞﻜﺷ ﻪﻛاﺮﭼ و هﺪﻨﻫد

ﺖﻳاﺪﻫ ﺪﻨﻨﻛ ة ﺳ ﻪﻠﻤﺟزا تارﺮﻘﻣ ﺮﻳﺎ

ﺖﺳا ﻲﻀﻳﻮﻔﺗ تارﺮﻘﻣ .

زا اﺪﺟ يژﺮﻧا و ﺖﻔﻧ تﻼﻣﺎﻌﻣ رد تﺎﻘﺘﺸﻣ دﺮﺑرﺎﻛ ﻪﻛ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻳﺎﺑ

ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ مﻮﻤﻋ زا اﺪﺟ ﻢﻫ تﺎﻘﺘﺸﻣ مﻮﻤﻋ و ﺖﺴﻴﻧ تﺎﻘﺘﺸﻣ مﻮﻤﻋ .

ﻪﺑ

ﻢﻫرد ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻲﮔﺪﻴﻨﺗ

هﺪﺷدﺎﻳ نﻮﻧﺎﻗ ﻲﺳرﺮﺑ ، ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا تﺎﻘﺘﺸﻣ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ يراﺬﮔ

ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ

ﺖﺳا ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ مﻮﻤﻋ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ .

تﻻﺎﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻛ ﻲﺑﺮﻏ يﺎﭘورا يﺎﻫرﻮﺸﻛ و هﺪﺤﺘﻣ

ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا

ﻲﻫار ﺖﺳا هﺪﻧارﺬﮔ ار ﺐﻴﺸﻧوزاﺮﻓﺮﭘ و ﻲﻧﻻﻮﻃ

) Acharya&Richardson, 2009: 233; Johnson,

2004: 1227

تارﺮﻘﻣ ،(

نﻮﻧﺎﻗ و يراﺬﮔ دﻮﺑ نآ زا ﺮﺗﺎﻄﺧﺮﭘ و ﺮﺗراﻮﺷد ﻞﻤﻋرد تﺎﻘﺘﺸﻣ ﺮﺑ يراﺬﮔ

ﻲﻣ رﻮﺼﺗ اﺪﺘﺑا رد ﻪﻛ ﺪﺷ

) Cooper, 2006: 315

.(

نوﺰﻓا ﻲﻣ ﻪﺘﻔﮔ ،ﻦﻳا ﺮﺑ و ﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ

ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا

، و ﺮﻴﻐﺘﻣ يﺎﻫزﺎﻴﻧ لﻮﺼﺤﻣ ،تﺎﻘﺘﺸﻣ ﻪﻠﻤﺟزا يروآﻮﻧ

يﺎﻫ يدﺎﺼﺘﻗا نﻻﺎﻌﻓ

و هﺪﻧﻮﺷﻮﻧ ﻲﺘﻴﻫﺎﻣ ،ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻧراد ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ

. تارﺮﻘﻣ رد ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻦﻳا يراﺬﮔ

ﻢﻫ ﻪﺻﺮﻋ ﻦﻳا نﺎﻳﺎﻤﻧ

ﻞﺴﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ رد بﻮﺼﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﺎﻜﻳﺮﻣآ

) ﻲﻧﺎﻤﻳا و نﺎﻴﺟﺎﺣ

، 1399 : 96

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳا هاﻮﮔ (

.

ﺶﻟﺎﭼ و تﻻﻮﺤﺗ كرد ،رﺎﺘﺷﻮﻧ ﻦﻳا فﺪﻫ ﻦﻴﻧاﻮﻗ يﺎﻫ

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺮﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ

يﺎﻫراﺰﺑا ﻘﺘﺸﻣ ﺔ ﺖﺳا ﻪﺻﺮﻋ ﻦﻳا دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ ﻲﺗاﺪﻴﻬﻤﺗ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ و ناﺮﻳا رد ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا .

ﻦﻳا ﻪﺑ

،رﻮﻈﻨﻣ شور ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ دورو نوﺪﺑ تارﺮﻘﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﺎﻫ

بﻮﺼﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ،يراﺬﮔ ﻮﻗ

ة ﺮﻈﻧ زا ﻪﻨﻨﻘﻣ

ﺶﻟﺎﭼ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺎﺑ ،ﺖﻳﺎﻬﻧرد و هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ دﺎﻔﻣ و ﻊﺿو ﻞﻳﻻد دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻲﺗاﺪﻴﻬﻤﺗ ،ﻪﺻﺮﻋ ﻦﻳا يﺎﻫ

ﺪﺷ ﺖﺳا ه .

1. Statutes or Primary Legislation by Legislature

2. Secondary or Delegated Legislation 3. Regulatory Agencies

4. Self-regulation 5. Codified Law

(3)

نﻮﻧﺎﻗ راﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ يراﺬﮔ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا ﺔﻘﺘﺸﻣ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ناﺮﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫ

3

2 . 1 . ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا تﻼﻣﺎﻌﻣ رد تﺎﻘﺘﺸﻣ

تﺎﻘﺘﺸﻣ ﺎﻳ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫدادراﺮﻗ ،ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا

،١

نآ شزرا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ رادﺎﻬﺑ قاروا زا ﻲﻋاﻮﻧا ﺎﻫ

ﻲﻳاراد رﺎﺘﻓر ﺎﻳ شزرا زا ﻲﺷﺎﻧ )

ﺎﻫ ( ﺖﻳدﻮﺟﻮﻣ ﺎﻳ )

يﺎﻫ ( ﺖﺳا ﻪﻳﺎﭘ .

٢ﻪﻳﺎﭘ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ تﺎﻘﺘﺸﻣ

ﺎﻳ زرا ،ﻪﺿﺮﻗ قاروا ،مﺎﻬﺳ ،ﻻﺎﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳاراد ﺪﺷﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳارادﺮﻴﻏ ﻲﺘﻳدﻮﺟﻮﻣ

. تﺎﻘﺘﺸﻣ

يﺮﮔادﻮﺳ و ﺖﻤﻴﻗ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ﻚﺴﻳر ﺶﺷﻮﭘ ﻢﻬﻣ رﻮﻈﻨﻣ ود ياﺮﺑ )

ﻲﻳﻮﺟدﻮﺳ ﺎﻳ (

تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ زا

ﺖﻤﻴﻗ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺘﺴﻫ ﺪﻨ

) ر . ك : ﻒﻠﺘﺨﻣ لﻮﺼﻓ Hull, 2012

ﻲﺣاﺮﻃ و عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ و (

و فاﺪﻫا ،نﺎﺷ

فﺎﻔﺷ ﺪﻨﻧﺎﻣ يﺮﮕﻳد عﻮﻨﺘﻣ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﻛ ﻒﺸﻛ ،تﻼﻣﺎﻌﻣ يزﺎﺳ

ﻲﻳارﺎﻛ و ﻲﻧاور ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺖﻤﻴﻗ

ﺪﻧراد ﻢﻫ ﻲﻟﺎﻣ مﺮﻫا و رﺎﺒﺘﻋا ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد دﺎﺠﻳا ،رازﺎﺑ

) 3 Acharya, Brenner, et al, 2009: 233-

235

.(

يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا نﺎﻣزﺎﺳ

ﺘﻓﺎﻳ ﺔ جرﺎﺧ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺎﻳ سرﻮﺑ سرﻮﺑزا

ﺪﻧﻮﺷ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ .

ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ تﺎﻘﺘﺸﻣ سرﻮﺑ رد هﺪﺷ

هﺪﺷدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﻫ تارﺮﻘﻣ و ترﺎﻈﻧ لﻮﻤﺸﻣ و

سرﻮﺑ ﻲﻣ رﺎﻈﺘﻧا و ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ تﺎﻘﺘﺸﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﻤﻛ ﻚﺴﻳر دور

رد هﺪﺷ

جرﺎﺧ سرﻮﺑزا ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ .

ﻲﻳﺎﻫﻻﺎﻛ ،ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا ﺖﻌﻨﺻ رد زﺎﮔ ،مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ،قﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ٤

عاﻮﻧا و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺮﻓ

آ هدرو يﺎﻫ نآ ﺎﻳ عﻮﺿﻮﻣ ،ﺖﻤﻴﻗ نﺎﺳﻮﻧ كﺮﺘﺸﻣ ﻲﮔﮋﻳو ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺎﻫ ﻳﺎﭘ

ﺔ

ﻗ هدﻮﺑ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫدادراﺮ ﺪﻧا

. ناﺮﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻣﻼﺳا يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد

، ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا عاﻮﻧا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ

ﺪﻧﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا و ﻲﻓﺮﻌﻣ ،فرﺎﻌﺘﻣ تﺎﻘﺘﺸﻣ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ كﻮﻜﺻ ﺎﻳ ﻲﻣﻼﺳا .

2 . نﻮﻧﺎﻗ تﻻﻮﺤﺗ ﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ياﺮﺑ يراﺬﮔ

ﺔ ناﺮﻳا رد ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا

رد ناﺮﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻊﺿو هرود

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻞﻣﺎﻜﺗ و هداد خر ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﻧﺎﻣز يﺎﻫ .

ﻪﻫد رد يﺎﻫ 1340 ﺎﺗ 1350 ش

، ﺲﻴﺳﺄﺗ و ﻲﻓﺮﻌﻣ ياﺮﺑ ﻴﻟوا

ﺔ و ﺎﻫرازﺎﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ و ﻪﻳﺎﭘ عاﻮﻧا

ﭼ رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﻬ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ بﻮﭼرﺎ يﺎﻫ

ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺪﺷ ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻲﻨﻴﻧاﻮﻗ يدﺎﺼﺘﻗا ﺎﻫرازﺎﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ 5

يژﺮﻧا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺼﺼﺨﺗ تﻼﻣﺎﻌﻣ و ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﻲﻤﻧ ﺖﻔﻧ و

ﺪﻧﺪﺷ . يدﺎﺼﺘﻗا تﻻﻮﺤﺗ ﻫد

ﺔ

61340 دازآ دﺎﺼﺘﻗا زا يﺮﻴﮔﻮﮕﻟا و

، ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ياﺮﺑ رادﺎﻬﺑ قاروا سرﻮﺑ ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ﺲﻴﺳﺄﺗ ﻪﺑ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يدﺎﺼﺘﻗا و ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫ ﻴﻣﺎﺠﻧا

ﺪ . ﻢﻴﻈﻨﺗ زا ﺶﻴﺑ و ﺶﻴﭘ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا دﺮﻛرﺎﻛ ترﺎﻈﻧ و يﺮﮔ

1. Derivatives

2. Underlying

3 . ﻪﺘﺒﻟا ﻲﮔﮋﻳو ﻦﻳا ﺔﻤﻫ ياراد ًﺎﻣوﺰﻟ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ و ﺎﻫراﺰﺑا عاﻮﻧا ﺔﻤﻫ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ ﺎﻫ

.

4 . ﻻﺎﻛ commodity) (

ﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻪﻛ ﺖﺳا سﻮﻤﻠﻣﺎﻧ ﺎﻳ سﻮﻤﻠﻣ زا ﻢﻋا ،شزرا ياراد ﺰﻴﭼ ﺮﻫ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺎﺠﻨﻳا رد ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ

ﻲﻣ دﻮﺷ .

5 . ترﺎﺒﻋ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا بﻮﺼﻣ رادﺎﻬﺑ قاروا سرﻮﺑ ﺲﻴﺳﺄﺗ نﻮﻧﺎﻗ زا ﺪﻧا

27 ﺖﺸﻬﺒﻳدرا 1345 شﺮﺘﺴﮔ نﻮﻧﺎﻗ ،ﻲﻠﻣ يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ

بﻮﺼﻣ يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫﺪﺣاو ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ 3

ﺮﻴﺗ 1354 ﺖﻛﺮﺷ ةﺮﺸﺘﻨﻣ ﺔﺿﺮﻗ قاروا ةﺮﻬﺑ ﺖﻴﻓﺎﻌﻣ نﻮﻧﺎﻗ و ارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ ﻲﻣﺎﻬﺳ يﺎﻫ

بﻮﺼﻣ تﺎﻴﻟﺎﻣ ﺖﺧادﺮﭘ زا ﻲﻧاﺮﻳا 9

ا ﺖﺸﻬﺒﻳدر 1355 ارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ .

6 . تﻻﻮﺤﺗ زا ﻲﻫﺎﮔآ ياﺮﺑ ر ،هﺪﺷدﺎﻳ

. ك Bharier, 1971; Esfahani & Pesaran, 2009: 177-211 : .

(4)

ﻲﻓﺮﻌﻣ ،دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ياﺮﺑ ﻴﻟوا

ﺔ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﺳا ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻟﺎﻣ

.١

دﻮﺒﻧ لواﺪﺘﻣ نﺎﻣز نآ رد ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا

؛ ﻦﻳاﺎﺑ ﻞﻜﺷ يﺎﻨﺒﻣ ،ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا لﺎﺣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ يﺎﻴﻧ و يﺮﻴﮔ

ﻪﻫد ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا رد ﺪﻌﺑ يﺎﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ

.

ﺪﻧدﻮﺒﻧ ﻲﻟﺎﻣ ﻲﺼﺼﺨﺗ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻪﻛ ﺪﻴﺳر ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﻧاﻮﻗ ،ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا زا ﺲﭘ

، ﺮﺑ ﺎﻣا

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ

ﺪﻧدﻮﺑ راﺬﮔﺮﺛا ﻦﻳازا ؛

ور ﻲﻣ لﻮﺤﺗ ﻢﻬﻣ ﻞﺣاﺮﻣ زا ار هرود ﻦﻳا ناﻮﺗ

نﻮﻧﺎﻗ ﻲﻘﻠﺗ ﻲﻟﺎﻣ يراﺬﮔ ﺮﻛ

د . ﻢﻫ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و دﺎﺼﺘﻗا ﻪﺑ ﻲﻨﻴﺑﺪﺑ ﺎﺑ و ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﺎﺑ ﺎﺘﺳار يراد

ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا ،نآ ﺮﻫﺎﻈﻣ و ﻲﺑﺮﻏ ﻲﻠﻣ و هردﺎﺼﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا 2

3يزﺎﺳ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﺖﺤﺗ ار ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ،4

ﺪﻧداد راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ .

ﻳا ﻞﻜﺷ ﺮﻴﺧﺄﺗ و سرﻮﺑ يﺎﭘﻮﻧ ﻲﻟﺎﻣ رازﺎﺑ ﺪﻳﺪﺷ ﻒﻴﻌﻀﺗ ﺎﺑ تﻻﻮﺤﺗ ﻦ و يﺮﻴﮔ

ﻌﺳﻮﺗ ﺔ دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫراﺰﺑا اﺮﻳز ؛

ﺖﻛﺮﺷ رﺎﻤﺷ ﻲﻳﻮﺳ زا ﻞﺑﺎﻗ يﺎﻫ

ﺑ سرﻮﺑ رد ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ رﺎﻴﺴ

ﻲﻠﻣ مواﺪﺗ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻲﻠﺒﻗ يزﺎﺳ

، ﻲﻠﻣ ﻪﺑ ماﺰﻟا و زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ ﻪﻠﻤﺟزا يزﺎﺳ

يﺎﻫ

ﻊﻳﺎﻨﺻ ﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ ة

» ﺰﻠﻓ ﺪﻧراد هﺪﻤﻋ فﺮﺼﻣ ﺖﻌﻨﺻ رد ﻪﻛ ﻲﺗا )

مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ و ﺲﻣ ،دﻻﻮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ (

٥« و

نﺎﺳﻮﻧ ﻚﺴﻳر ﻪﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ناﺪﻘﻓ ﻪﺠﻴﺘﻧرد و ﺖﻟود ﺖﻴﻜﻟﺎﻣ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ مﺎﻈﻧ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺖﻤﻴﻗ ،ﺖﻤﻴﻗ ﻚﺴﻳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺑ زﺎﻴﻧ سﺎﺴﺣا مﺪﻋ و ﺎﻫ ﻌﺳﻮﺗ

ﺔ ﻪﺑ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫراﺰﺑا ﻦﻳا

دﺎﺘﻓا ﻖﻳﻮﻌﺗ .

ﮓﻨﺟ ﻦﺘﻓﺎﻳ نﺎﻳﺎﭘ ﺎﺑ ﺖﺸﻫ

ﻟﺎﺳ ﺔ ﻪﺑ مﺎﻤﺘﻫا و قاﺮﻋ و ناﺮﻳا ﻌﺳﻮﺗ

ﺔ ،رﻮﺸﻛ يدﺎﺼﺘﻗا

زا ﻦﻴﻧاﻮﻗ زا يﺪﻳﺪﺟ ﻞﺴﻧ ﻫد

ﺔ 1370 ش نآ فﺪﻫ ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻟﻮﺘﻣ ﻲﺠﻳرﺪﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻴﺣا

و

ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا تﻼﻣﺎﻌﻣ رد ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺪﻨﻧﺎﻣ نآ ﻲﺼﺼﺨﺗ عاﻮﻧا و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻖﻧور ﺖﺳا . ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا

، ﻪﺑ هﮋﻳو رد ﻫد ﺔ ﺨﺗ ﻲﻠﻜﺷ ﻪﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫراﺰﺑا عاﻮﻧا ،ﻒﻠﺘﺨﻣ فاﺪﻫا ﺎﺑ و ﻲﺼﺼ

هداد ﺶﺷﻮﭘ ار ﻲﻟﺎﻣ نآ ﻪﻛ ﺪﻧا

ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ار ﺎﻫ ﻢﻴﻨﻛ

.

1 . 2 . ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ ﺔ

ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا

هرود زﺎﻏآ ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﺖﺳﺎﻴﺳ زا ﺪﻳﺪﺟ يا

ﺖﺳا ناﺮﻳا رد يدﺎﺼﺘﻗا يراﺬﮔ .6

ﮓﻨﺟ نﺎﻳﺎﭘ ﺎﺑ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﻲﻠﻴﻤﺤﺗ رﺎﻛ رﻮﺘﺳد رد ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ

لﺎﺳ زا و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ 1367

، دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﺎﺑ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺶﺷ

ﺪﻴﺳر ﺲﻠﺠﻣ ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ ﺖﻟود .

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳا رد زا ﺎﻫ

ﻫد ﺔ 1370

، ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ

1 . ﻲﻟﺎﺣرد نآ ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ ياﺮﺑ و دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا جاور و عاﺪﺑا زا ﺲﭘ ،ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﺎﻫ

هﺪﺷ ﻊﺿو ﺪﻧا .

2 . ﺖﻇﺎﻔﺣ نﻮﻧﺎﻗ و

بﻮﺼﻣ ناﺮﻳا ﻊﻳﺎﻨﺻ ﺔﻌﺳﻮﺗ 10

ﺮﻴﺗ 1358 ﻢﻬﻣ ،بﻼﻘﻧا يارﻮﺷ ﺖﺳا ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا ﻦﻳﺮﺗ

.

3. Expropriation and Nationalization

4 . ﻲﻠﻣ ﻦﻳا رد يزﺎﺳ ﻪﺑ ﺎﻫ ﺶﺨﺑ ﺰﺟ ماد و يزروﺎﺸﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ يدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ ،يروﺮﭘ

ﺖﻛﺮﺷ و ﻊﻳﺎﻨﺻ ﺔﻤﻫ ،رﻮﺸﻛ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ

،ﻲﺘﻌﻨﺻ مﺎﺧ يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺔﻨﻴﻣز رد ﻪﻠﻤﺟزا ﺪﻧﺪﺷ ﺮﺛﺄﺘﻣ

.

5 . ﺪﻨﺑ

» ﻒﻟا « بﻮﺼﻣ ناﺮﻳا ﻊﻳﺎﻨﺻ ﺔﻌﺳﻮﺗ و ﺖﻇﺎﻔﺣ نﻮﻧﺎﻗ ﻚﻳ ةدﺎﻣ 10

ﺮﻴﺗ 1358 بﻼﻘﻧا يارﻮﺷ .

6 . ناﺮﺴﭘ ) Pesaran, 2008: 693 ﻲﻟو و (

)ﻲﮕﻴﺑ Valibeigi, 1993: 793 ﺖﺳﺎﻴﺳ ﺮﺑ ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﺮﻴﺛﺄﺗ ،(

يﺎﻫ

هدﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻧا

.

(5)

5

ﻪﺘﻓر ﻪﺘﻓر ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ .

نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و ﻪﻏﺪﻏد ،تﺪﻣ ﻦﻳا ﻲﻃ يﺎﻫراﺰﺑا ياﺮﺑ يراﺬﮔ

ﺴﺣا مﺪﻋ زا ﻲﻔﻴﻃ رد ،ﻪﻘﺘﺸﻣ تﻼﻣﺎﻌﻣ و ﻲﻟﺎﻣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد هدﺎﺳ و ﺰﺟﻮﻣ زﺎﻴﻧ ،ﻪﻴﻟوا زﺎﻴﻧ سﺎ

يﺎﻫ

نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ﺎﺗ ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﻲﺼﺼﺨﺗ يراﺬﮔ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ لﻮﺤﺗ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ .

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و لوا يﺎﻫ

يدﺎﻔﻣ ﺪﻗﺎﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ مود رﺎﺑرد

ة ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ .

رد ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ سرﻮﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ مﻮﺳ مﺎﻬﺳ يﺎﻫ

ﻞﺑﺎﻗ ياﺮﺑ ﻲﺗاﺪﻴﻬﻤﺗ ﺎﺑ ﻻﺎﻛ و ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ندﻮﻤﻧ

، نوﺰﻓا رد ﻪﺿﺮﻗ قاروا و مﺎﻬﺳ ﺮﺑ

سرﻮﺑ شﺮﺘﺴﮔ و ﻞﻴﻜﺸﺗ و رادﺎﻬﺑ قاروا سرﻮﺑ

يﺎﻫ ﻲﻳﻻﺎﻛ ﻲﻣ زﺎﻏآ

دﻮﺷ . ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ مرﺎﻬﭼ

ﺪﻧرادﺮﺑرد ة رد يﺮﻴﺑاﺪﺗ ةرﺎﺑ

و ﺖﺳا ﻪﻘﺘﺸﻣ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻣﺎﻧﺮﺑ

ﺔ رد ﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﻲﻟﻮﺤﺗ يوﺎﺣ ﻢﺠﻨﭘ

ﺖﺳا ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ .

مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﻢﺸﺷ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺢﻳﺮﺻ ماﺰﻟا يوﺎﺣ

ﻌﺳﻮﺗ ﺔ و يژﺮﻧا رازﺎﺑ ﺿﺮﻋ

ﺔ هدروآﺮﻓ و مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ﺖﺳا يژﺮﻧا سرﻮﺑ رد ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ

.

1 . 1 . 2 . ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ مﻮﺳ

داﻮﻣ 94 و 95 مﻮﺳ ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻌﺳﻮﺗ

ﺔ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ،يدﺎﺼﺘﻗا

) -1383 1379 ( ﻲﻣ ار ﺮﺑ ﻪﺟﻮﺗ زﺎﻏآ ناﻮﺗ ﻪﻣﺎﻧ

يﺎﻫ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺞﻨﭘ ﻟﺎﺳ ﺔ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ بﻼﻘﻧا زا ﺲﭘ

ﺖﺴﻧاد ﻲﻟﺎﻣ .

ﻞﺑﺎﻗ ياﺮﺑ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ تاﺪﻴﻬﻤﺗ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ندﻮﻤﻧ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ

، نوﺰﻓا ﺮﺑ

سرﻮﺑ شﺮﺘﺴﮔ و ﻞﻴﻜﺸﺗ و رادﺎﻬﺑ قاروا سرﻮﺑ رد ﻪﺿﺮﻗ قاروا و مﺎﻬﺳ

يﺎﻫ ﻲﻳﻻﺎﻛ ﺶﻴﭘ

ﻲﻨﻴﺑ

ﺖﺳا هﺪﺷ .

سرﻮﺑ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺰﺑا و ﻲﻳﻻﺎﻛ يﺎﻫ

ﻪﻨﻴﻣز ،ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳا رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرا تﻼﻣﺎﻌﻣ زﺎﺳ

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا ﻲﺼﺼﺨﺗ ﺖﺳا يﺪﻌﺑ يﺎﻫ

.

2 . 1 . 2 . ﻣﺎﻧﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﺔ

ﻪﻌﺳﻮﺗ مرﺎﻬﭼ

دﺎﻣ ة 15 نﻮﻧﺎﻗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ حﺮﻃ تﺎﻣاﺰﻟا راﺮﻜﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻌﺳﻮﺗ مرﺎﻬﭼ رد هﺪﺷ

دﺎﻣ ة 95 نﻮﻧﺎﻗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ مﻮﺳ

ﺖﺳا يﺮﺗﺪﻳﺪﺟ تﺎﻣاﺰﻟا حﺮﻃ ﺰﻴﻧ و .

نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ادﺮﺑرد

ﺪﻧر ة ﻪﺑ يﺮﻴﺑاﺪﺗ هدﺮﺘﺴﮔ ﺐﺗاﺮﻣ

زا ﺮﺗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ

رد مﻮﺳ ةرﺎﺑ سرﻮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺼﺼﺨﺗ يﺎﻫرازﺎﺑ شﺮﺘﺴﮔ و دﺎﺠﻳا ﻪﻠﻤﺟزا ،ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ

جرﺎﺧ رادﺎﻬﺑ قاروا يﺎﻫرازﺎﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ ،ﻻﺎﻛ سرﻮﺑ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ ،سرﻮﺑزا

ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ و يا

ﺖﺳا هدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣ يﺎﻫراﺰﺑا عﻮﻨﺗ و ﻲﻧﺎﻬﺟ .

تاﺪﻴﻬﻤﺗ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﺰﻴﻧ

ﻪﻨﻴﻣز و ﻪﻌﻴﻠﻃ ﻪﺟﻮﺗ زﺎﺳ

ﺖﺳا ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻪﻘﺘﺸﻣ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻪﺑ يﺪﻌﺑ .

3 . 1 . 2 . ﻣﺎﻧﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﺔ

ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻢﺠﻨﭘ

نﻮﻧﺎﻗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ بﻮﺼﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻢﺠﻨﭘ 15

يد 1389 ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺮﻴﺳ رد يﺎﻫ

ﺞﻨﭘ ﻟﺎﺳ ﺔ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ زا ﺲﭘ

زا ﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﻲﻟﻮﺤﺗ يوﺎﺣ ،بﻼﻘﻧا ﻣ ياﻮﺘﺤﻣ ﺖﻴﻔﻴﻛ و ﺖﻴﻤﻛ ﺮﻈﻧ

و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮ

ﻪﺑ عﺎﺟرا ﻦﻴﻋ رد و ﺖﺳا ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا رادﺎﻬﺑ قاروا رازﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ

يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻣاﺰﻟا ،دﻮﺧ ،

(6)

رد ةرﺎﺑ دراد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ

) داﻮﻣ 19 ، 108 ، 125 و 131

.(

قاروا و سرﻮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﺖﻴﻌﺟﺮﻣ و ﺖﻳرﻮﺤﻣ

سرﻮﺑ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ تﺎﻣاﺰﻟا رد رادﺎﻬﺑ ﻬﻤﺗ ،ﻞﻜﺸﺘﻣ ﻲﻳﻻﺎﻛ يﺎﻫ

ياﺮﺑ ﻲﻘﻳﻮﺸﺗ تاﺪﻴ ﻌﺳﻮﺗ

ﺔ

سرﻮﺑ و ﻲﻳﻻﺎﻛ يﺎﻫ زﺎﺟا

ة

» زا جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد يزرا و ﻲﻟﺎﻳر ﻲﻟﺎﻣ قاروا رﺎﺸﺘﻧا يزﺎﺳرﺎﻛ

ﺖﻟود ﻦﻴﻤﻀﺗ نوﺪﺑ ،طﻮﺑﺮﻣ تارﺮﻘﻣ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ رﻮﺸﻛ «

هﺮﻬﺑ ياﺮﺑ ﺮﺜﻛاﺪﺣ زا يرادﺮﺑ

ﺖﻴﻓﺮﻇ زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ ﻦﻳدﺎﻴﻣ يﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ

، ﺘﺴﻫ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا تﺎﻣاﺰﻟا و دﺎﻔﻣ ﻪﻠﻤﺟزا ﺪﻨ

. نوﺰﻓا ﺮﺑ

ﻪﺑ ﻪﻛ يداﻮﻣ ﻲﻣ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ ﻞﻴﺼﻔﺗ

شور ﻪﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﺮﮕﻳد داﻮﻣ ،دزادﺮﭘ ﺎﻳ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ

ﻪﻨﻴﻣز ،ﻢﻴﻘﺘﺴﻣﺮﻴﻏ زﺎﺳ

ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا دﺮﺑرﺎﻛ و ﻲﻳﻻﺎﻛ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ

، رد ﻪﻠﻤﺟزا

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا ﺖﻌﻨﺻ .

ﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ مﺎﻛﺎﻧ تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ ﻪﺘﺒﻟا ناﺮﺤﺑ رد ﻪﻘﺘ

نﻮﻧﺎﻗ يرﺎﻴﺷﻮﻫ ،ﻢﻫ ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﻟﺎﻣ و ﻲﺗرﺎﻈﻧ تاﺪﻴﻬﻤﺗ ﻊﺿو و ﻲﻧاﺮﻳا راﺬﮔ

ﻧاﺮﻴﮕﺸﻴﭘ ﺔ ﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ار ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳا رد هدﺮﺘﺴﮔ .

4 . 1 . 2 . ﻣﺎﻧﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﺔ

ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻢﺸﺷ

نﻮﻧﺎﻗ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺞﻨﭘ ﻟﺎﺳ ﺔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻢﺸﺷ )

1396 ﺎﺗ 1400 (

، ﻦﻳﺮﺧآ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ ﺞﻨﭘ ﻟﺎﺳ ﺔ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺲﭘ بﻮﺼﻣ

زا ﺖﺳا بﻼﻘﻧا .

ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳا

،

» ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ و ﻲﺣاﺮﻃ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺄﺗ ﺎﺑ ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ رازﺎﺑ

،ﻲﻳﻻﺎﻛ و ﻌﺳﻮﺗ

ﺔ و يژﺮﻧا رازﺎﺑ ﺿﺮﻋ

ﺔ هدروآﺮﻓ و مﺎﺧ ﺖﻔﻧ حﻼﺻا ،يژﺮﻧا سرﻮﺑ رد ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ

ﺖﻛﺮﺷ ياﺮﺑ ﻲﺘﻛﺮﺷ ﺖﻴﻤﻛﺎﺣ يدﺎﻬﻧ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ و مﺎﻋ يﺎﻫ

« رﺮﻘﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﺷر ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ

ﺎﻧﺮﺑ رد ﻪﺑ ار ﻪﻣ

» ﻴﻠﻛ ﺔ هﺎﮕﺘﺳد يﺎﻫ اﺮﺟا ﻳ ﻲ و ﺖﻟود ﺎﺑ ﻲﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﺎﺑ ﺴﻣ

ﺌ ﺖﻴﻟﻮ ﺖﻟود « ﻲﻣ ماﺰﻟا ﺪﻨﻛ

) ﺪﻨﺑ

» ح « دﺎﻣ ة 4

.(

نوﺰﻓا ﺮﺑ ﻦﻳا ﻲﻣ ﻒﻇﻮﻣ وﺮﻴﻧ ترازو ، ﻪﺑ دﻮﺷ

ﺐﻳﺮﺿ و ﻲﻫدزﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ

هﺮﻬﺑ هﺎﮔوﺮﻴﻧ يرو ،ﺎﻫ

» ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ سرﻮﺑ رد رازﺎﺑ رﺎﻛوزﺎﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ار قﺮﺑ ﺪﻳﺮﺧ ﺖﻤﻴﻗ «

) دﺎﻣ ة

44

. (

ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻣﺎﻧﺮﺑ ﺔ نﻮﻧﺎﻗ ﺢﻳﺮﺻ ماﺰﻟا و هرﺎﺷا ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ يوﺎﺣ ﻢﺸﺷ ﻪﺑ راﺬﮔ

ﻌﺳﻮﺗ ﺔ يژﺮﻧا رازﺎﺑ

و ﺿﺮﻋ ﺔ هدروآﺮﻓ و مﺎﺧ ﺖﻔﻧ ﺖﺳا يژﺮﻧا سرﻮﺑ رد ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ

. رد ﺮﮕﻳد دﺪﻌﺘﻣ داﻮﻣ ﻣﺎﻧﺮﺑ

ﺔ

ﻢﺸﺷ

، ﻲﻠﻛ مﺎﻈﻧ ﺮﺑ نﺎﺷﺮﺛا ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ،ﺪﻧراﺪﻧ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا دﺮﺑرﺎﻛ ﺮﺑ ﻲﺤﻳﺮﺻ ﺖﻟﻻد ﻪﭼﺮﮔا

رﺮﻘﻣ تا يﺎﻫرازﺎﺑ ﺮﺑ ،ﻲﻟﺎﻣ يراﺬﮔ ﻘﺘﺸﻣ

ﺔ ﺪﻧﺮﺛﺆﻣ ﻲﻳﻻﺎﻛ و ﻲﻟﺎﻣ .

2.2 . نآ ﻲﻗﺎﺤﻟا ﻦﻴﻧاﻮﻗ و ﺖﻟود ﻲﻟﺎﻣ تارﺮﻘﻣ زا ﻲﺸﺨﺑ ﻢﻴﻈﻨﺗ نﻮﻧﺎﻗ

بﻮﺼﻣ ﺖﻟود ﻲﻟﺎﻣ تارﺮﻘﻣ زا ﻲﺸﺨﺑ ﻢﻴﻈﻨﺗ نﻮﻧﺎﻗ 27

ﻦﻤﻬﺑ 1380 نآ ﻲﻗﺎﺤﻟا نﻮﻧﺎﻗ ود و

) بﻮﺼﻣ 15 نﺎﺑآ 1384 و 4 ﺪﻨﻔﺳا 1393 ( ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻃﻮﺴﺒﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺮﺘﻤﻛ

و ﺎﻫرازﺎﺑ ﺎﺑ

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا

ﺪﻧراد . ﻦﻳاﺎﺑ

،ﻲﻠﺻا نﻮﻧﺎﻗ رد لﺎﺣ ﻔﻴﻇو

ﺔ ﻪﻧﺎﺨﺗرازو يﺎﻫ

ﻊﻳﺎﻨﺻ سرﻮﺑ دﺎﺠﻳا ﻪﺑ يزروﺎﺸﻛ دﺎﻬﺟ و ندﺎﻌﻣو سرﻮﺑ و تاﺰﻠﻓ ﻲﺼﺼﺨﺗ يﺎﻫ

ﻲﺼﺼﺨﺗ يﺎﻫ

يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺪﻤﻋ ة يزروﺎﺸﻛ ﺶﺨﺑ

) ةدﺎﻣ 113

،مود ﻲﻗﺎﺤﻟا نﻮﻧﺎﻗ رد و (

زﺎﺟا ة ﺖﻛﺮﺷ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

ﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺎﻳ كﻮﻜﺻ قاروا روﺪﺻ ﻖﻳﺮﻃ زا زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يزرا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ يا

(7)

7

ﻲﺟرﺎﺧ و ﻲﻠﺧاد

) ﺪﻨﺑ

» ك « دﺎﻣ ة 28

ﺖﺳد ﺪﻳﺮﺧ ﺖﻴﻋﻮﻨﻤﻣ ،(

ﻚﻧﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﺖﻛرﺎﺸﻣ قاروا لوا يﺎﻫ

ﻲﺘﻟود

) ﺪﻨﺑ

» س « ةدﺎﻣ 28

،(

زﺎﺟا ة يرادﺮﻬﺷ نﺎﻣزﺎﺳ و رﻮﺸﻛ يﺎﻫ قاروا روﺪﺻ ياﺮﺑ ﻪﺘﺴﺑاو يﺎﻫ

ﺖﻛرﺎﺸﻣ

) ﺎﻣ ةد 76

،(

زﺎﺟا ة هار ﺖﻛﺮﺷ يرادﺮﻬﺷ و ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ ﻦﻫآ

زا هدﺎﻔﺘﺳا ياﺮﺑ ﺎﻫ

ﻚﻤﻛ راﺰﺑا حﺮﻃ ندﺮﻛ يدﺎﺼﺘﻗا ياﺮﺑ يرﺎﺒﺘﻋا و ﻲﻨﻓ يﺎﻫ

رد زرا خﺮﻧ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ﺮﺛا ﻦﻴﻤﻀﺗ و ﺎﻫ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ يراﺬﮔ ﺎﻫ

) ةدﺎﻣ 67

ﺖﺳا هﺪﺷ ﺪﻴﻗ (

.

3 . 2 . ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ رادﺎﻬﺑ قاروا رازﺎﺑ نﻮﻧﺎﻗ

نﻮﻧﺎﻗ بﻮﺼﻣ ناﺮﻳا ﻲﻣﻼﺳا يرﻮﻬﻤﺟ رادﺎﻬﺑ قاروا رازﺎﺑ ﻢﻜﻳ

رذآ 1384 ،ﻲﻣﻼﺳا يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ

رادﺎﻬﺑ قاروا سرﻮﺑ ﺲﻴﺳﺄﺗ نﻮﻧﺎﻗ ﺦﺳﺎﻧ و ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ 1345

ﺖﺳا . نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﺐﻳﻮﺼﺗ و حﺮﻃ

نﺎﺸﻧ ﺪﻨﻫد ة ﻦﻴﺑ رازﺎﺑ رد ﻦﻳﻮﻧ تﻻﻮﺤﺗ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ زﺎﻴﻧ و ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا تﻼﻣﺎﻌﻣ و ﻲﻟﺎﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا

ﻪﻨﻴﻣز ﻧﺎﻗ يزﺎﺳ ﺖﺳا ناﺮﻳا رد ﻲﻳﻻﺎﻛ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ يزﺎﺳﻮﻧ ياﺮﺑ ﻲﻧﻮ .

ﻲﺼﺼﺨﺗ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا

ﻞﺼﻓ ﺖﻔﻫ ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ ﻲﻟﺎﻣ )

رازﺎﺑ ،ﻪﻴﻟوا رازﺎﺑ ،رادﺎﻬﺑ قاروا رازﺎﺑ نﺎﻛرا ،تﺎﺣﻼﻄﺻا و ﻒﻳرﺎﻌﺗ

عﻼﻃا ،ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ

،ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ و ﻪﻴﻟوا يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻲﻧﺎﺳر اﺮﺟ

ﻳ ﻢ تازﺎﺠﻣ و ﻪﻗﺮﻔﺘﻣ تارﺮﻘﻣ و ﺎﻫ

( ﺖﺳا .

ﺖﺒﺴﻧ ﻒﻳرﺎﻌﺗ هﺪﺷ نﻮﮔﺮﮔد ﻞﺒﻗ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ

يروآﻮﻧ و عﻮﻨﺗ ،ﻲﮔﺪﻴﭽﻴﭘ بﺎﺗزﺎﺑ و ﺪﻧا دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ و رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻂﻴﺤﻣ رد .

هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗزﺎﺑ رادﺎﻬﺑ قاروا رازﺎﺑ نﺎﻛرا ﺪﻧا

هدﺮﺘﺴﮔ و عﻮﻨﺘﻣ تارﺎﻴﺘﺧا و ﻒﻳﺎﻇو و نآ ﺮﺑ رازﺎﺑ ترﺎﻈﻧ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ياﺮﺑ يا

ﺖﺳا هﺪﺷ رﺎﺑ ﺎﻫ .

ﻮﻧﺎﻗ فﻼﺧﺮﺑ ﻲﻣ ﻪﺿﺮﻗ قاروا و مﺎﻬﺳ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ار رادﺎﻬﺑ قاروا ﻪﻛ ﻦﻴﺸﻴﭘ ن

نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ،ﺖﺴﻧاد

هدﺮﺘﺴﮔ رﺎﻴﺴﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ دراد رادﺎﻬﺑ قاروا زا يﺮﺗ

) ﺪﻨﺑ 24 دﺎﻣ ة 1

.(

قاروا مﻮﻬﻔﻣ ﻢﻴﻤﻌﺗ و ﻊﻴﺳﻮﺗ ﻦﻳا

ﻪﺑ ،ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و رادﺎﻬﺑ و ﺪﻳﺪﭘﻮﻧ و لواﺪﺘﻣ تﺎﻘﺘﺸﻣ و ﺎﻫراﺰﺑا يﺎﻳﻮﭘ ﺖﻴﻫﺎﻣ شﺮﻳﺬﭘ ﻲﻋﻮﻧ

ﻲﻟﻮﺤﺗ نآ ﻪﺑ نداد ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻴﻤﺳر و شﺮﻳﺬﭘ رد ﻢﻬﻣ

١ﺖﺳﺎﻫ . نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا

، نوﺰﻓا ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺮﺑ

ﻪﺑ ﺎﻫﻻﺎﻛ ﻪﻳﺎﭘ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ تﺎﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫ

) ﺪﻨﺑ 11 دﺎﻣ ة 1

رد ،(

دﺎﻣ ة 58 ﻲﻣ مﺰﻠﻣ ار ﺖﻟود ﺎﺗ ﺪﻨﻛ

» سرﻮﺑ ندﺮﻛ لﺎﻌﻓ ياﺮﺑ مزﻻ تﺎﻣاﺪﻗا و نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﺎﺑ نآ ﻖﻴﺒﻄﺗ و ﻲﻳﻻﺎﻛ يﺎﻫ

ﺋارا ﺔ يﺎﻫرﺎﻜﻫار

ﻧﻮﻧﺎﻗ زﺎﻴﻧدرﻮﻣ ﻲ «

دروآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ار نﻮﻧﺎﻗ .

زا ار ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺐﻳﻮﺼﺗ و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ راﺬﮔ

هﺪﻨﻳآ ﻲﻋﻮﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮﻤﺷﺮﺑ رازﺎﺑ نﺎﻛرا ﻒﻳﺎﻇو ياﺮﺑ ﻲﮔدﺎﻣآ و يﺮﮕﻧ

ﻲﻳورﺎﻳور ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺎﺑ

ﺶﻴﭘ و ﺎﻳﻮﭘ ﻲﻨﻴﺑ

ﺖﺳا ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ .٢

ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻜﻧ زا ﺮﮕﻳد ﻲﻜﻳ ﻪﻛ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا رد ﻪﺟﻮﺗ

ﻮﺧ ﻦﻤﻀﺘﻣ تارﺮﻘﻣد

يراﺬﮔ ﻪﻓﺮﺣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺗرﺎﻈﻧدﻮﺧ و ٣

ﺖﺳا ﻲﻟﺎﻣ ﺶﺨﺑ يا

، ﻒﻳﺮﻌﺗ

1 . رد ﻪﺘﺒﻟا ةدﺎﻣ 1 ﺮﻌﺗ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻴﻤﻫ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا ﻪﻘﺘﺸﻣ رازﺎﺑ زا يدوﺪﺤﻣ ﻒﻳ

:

» و ﻲﺗآ يﺎﻫدادراﺮﻗ نآ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يرازﺎﺑ

ﻲﻣ ﺪﺘﺳوداد ﻻﺎﻛ ﺎﻳ رادﺎﻬﺑ قاروا ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ رﺎﻴﺘﺧا دﻮﺷ

« . ﺎﻬﻨﺗ و ﺖﺴﻴﻧ رﺎﮔزﺎﺳ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎﻫراﺰﺑا يﺎﻳﻮﭘ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﺎﺑ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻳا

ﺖﺳا تﺎﻘﺘﺸﻣ فرﺎﻌﺘﻣ عاﻮﻧا ﻞﻣﺎﺷ .

2 . مود يور ﻧﺎﻗ ﺪﻴﻬﻤﺗ ﻦﻳا ﺔﻜﺳ نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا زاﻮﺟ و نﺪﺷ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ياﺮﺑ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺐﻳﻮﺼﺗ موﺰﻟ ،ﻲﻧﻮ

ﺖﺳﺎﻫ .

3. Self-Regulation

(8)

ﻞﻜﺸﺗ مﺎﻈﺘﻧادﻮﺧ يﺎﻫ ﺖﺳا

. ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ ياﺮﺑ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا رد ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻘﺘﺸﻣ لواﺪﺘﻣ تﻼﻣﺎﻌﻣ ،رﺎﺑ

ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ رﺎﻴﺘﺧا و ﻲﺗآ يﺎﻫدادراﺮﻗ

، ﺖﻴﻤﺳر ياﺮﺑ هار ،نآ زا ﺮﺗاﺮﻓ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﻴﻤﺳر ﻪﺑ

عاﻮﻧا ﻧاروآﻮﻧ ﺔ د ﺞﻳار ﻲﻣ زﺎﺑ ﻢﻫ هﺪﻨﻳآ رد ﺪﻳﺪﭘﻮﻧ ﺎﻳ ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ ر دﻮﺷ

. ﺎﻫﻻﺎﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ

ﻪﺑ ﻪﻳﺎﭘ ناﻮﻨﻋ تﻼﻣﺎﻌﻣ يﺎﻫ

ﻘﺘﺸﻣ ﺔ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ رﺎﻴﺘﺧا و ﻲﺗآ يﺎﻫدادراﺮﻗ ﺰﻴﻧ

تﻼﻣﺎﻌﻣ ياﺮﺑ ار هار

ﻘﺘﺸﻣ ﺔ ﻲﻣ زﺎﺑ ﺖﻔﻧ و يژﺮﻧا رازﺎﺑ ﺪﻨﻛ

.

4 . 2 . نﻮﻧﺎﻗ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ و ﺎﻫراﺰﺑا

نﻮﻧﺎﻗ ﻌﺳﻮﺗ ﺔ ﺎﻫراﺰﺑا ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا ﻞﻴﻬﺴﺗ يﺎﺘﺳار رد ﺪﻳﺪﺟ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ و ﻞﺻا ﻲﻠﻛ يﺎﻫ

ﻞﻬﭼ بﻮﺼﻣ ،ﻲﺳﺎﺳا نﻮﻧﺎﻗ مرﺎﻬﭼو 25

رذآ 1388 نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻴﻣود ،ﻲﻣﻼﺳا يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ

هﮋﻳو تﻼﻴﻬﺴﺗ و تاﺪﻴﻬﻤﺗ يوﺎﺣ ﻪﻛ ﺖﺳا بﻼﻘﻧا زا ﺲﭘ بﻮﺼﻣ ﻲﺼﺼﺨﺗ يا

رد ةرﺎﺑ سرﻮﺑ ﺎﻫ

ﺖﺳا ﻪﻘﺘﺸﻣ و ﻲﻳﻻﺎﻛ تﻼﻣﺎﻌﻣ و .

ﺖﺳﺎﻴﺳ لﺎﻤﻋا ﺗ يﺎﻫ

ﺶﺨﺑ رد ﻲﻘﻳﻮﺸ ﻲﻟﺎﻣ رازﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

ﻲﻣ ار ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﺰﻴﻧ و هﺰﻴﮕﻧا زا ناﻮﺗ

نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ يﺎﻫ

ﺖﺴﻧاد . ﻲﻣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﺪﻫﺎﺸﻣ

ة ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻲﻟﺎﻣ ناﺮﺤﺑ رد ﻲﺘﻌﻨﺻ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺖﺴﻜﺷ

لﺎﺳ 2008

) Crotty, 2009: 563-580

،(

هﺰﻴﮕﻧا زا ﺎﻔﻣ ﻊﺿو يﺎﻫ ﺖﺳا نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﻲﺗرﺎﻈﻧ د

. ﻦﻳا رد

ﺖﻴﻓﺎﻌﻣ عاﻮﻧا ،نﻮﻧﺎﻗ يﺎﻫ

دﺮﺘﺴﮔ ة ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻴﻟﺎﻣ ﻲﻳﻻﺎﻛ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ناﺮﮕﻳزﺎﺑ و ﺎﻫ

سرﻮﺑ رد جرﺎﺧ يﺎﻫرازﺎﺑ ﺎﻳ ﺎﻫ

ﻲﻣ ﺎﻄﻋا زﻮﺠﻣ ياراد سرﻮﺑزا دﻮﺷ

. ﻪﺑ ﺖﻴﻓﺎﻌﻣ ﻦﻳا ﺰﺟ يﺎﻫ

دﺮﺘﺴﮔ ة سرﻮﺑ رد ﻲﺘﻟود تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺖﻴﻓﺎﻌﻣ ،ﻲﻟﺎﻣ زا ﻲﻳﻻﺎﻛ يﺎﻫ

و هﺪﻳاﺰﻣ ،ﻪﺼﻗﺎﻨﻣ يراﺰﮔﺮﺑ

نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻔﻳﺮﺸﺗ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ يﻻﺎﻛ جوﺮﺧ و ﺎﻫ

سرﻮﺑ رد هﺪﺷ )

ﻪﺑ وراد يﺎﻨﺜﺘﺳا (

مﺎﻈﻧ زا

ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻴﭘ يراﺬﮔ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻨﻴﺑ

. ﻪﺑ ﻖﻳﻮﺸﺗ ﻦﻳا ﺰﺟ ﺎﻫ

ﺖﻴﻓﺎﻌﻣ و نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا دﺪﻌﺘﻣ داﻮﻣ ،ﺎﻫ

ﺎﺑ

تﺎﺒﺛ فﺪﻫ

،

،تﻼﻣﺎﻌﻣ و رازﺎﺑ ﺖﻴﻓﺎﻔﺷ و ﺖﻣﻼﺳ تﺎﻣاﺰﻟا

دﺮﺘﺴﮔ ة ﻲﻤﻴﻈﻨﺗ و ﻲﻃﺎﺒﻀﻧا ،ﻲﺗرﺎﻈﻧ ،

شراﺰﮔ ﻪﻨﻴﻣز رد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ نﻻﺎﻌﻓ ياﺮﺑ ار ﻲﻫد ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ

، ،ﺖﺒﺛ ،ﺲﻴﺳﺄﺗ ﻂﺑاﻮﺿ ﻪﻠﻤﺟزا

و لﻼﺤﻧا ،ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻴﻔﺼﺗ

ﺔ ،تﺎﻓﻼﺘﺧا ﻪﺑ ﻲﮔﺪﻴﺳر ،ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ اﺮﺟ

ﻳ ﻢ تازﺎﺠﻣ و و زاﺮﺣا ،ﺎﻫ

ﻲﻣ رﺮﻘﻣ تاﺪﻬﻌﺗ مﺎﺠﻧا ﻦﻴﻤﻀﺗ و ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﺣﻼﺻ ﺐﻠﺳ ﺪﻨﻛ

. ﻤﺗ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا رد ﻲﻘﻳﻮﺸﺗ تاﺪﻴﻬ

رادﺎﻬﺑ قاروا عاﻮﻧا تﻼﻣﺎﻌﻣ ياﺮﺑ دﺪﻌﺘﻣ

، ﺖﺳا هﺪﺷ رﺮﻘﻣ ﻻﺎﻛ ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ عاﻮﻧا ﻪﻠﻤﺟزا .

5 . 2 . ﺖﺑﺎﻗر ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﻧاﻮﻣ ﻊﻓر نﻮﻧﺎﻗ رﻮﺸﻛ ﻲﻟﺎﻣ مﺎﻈﻧ يﺎﻘﺗرا و ﺮﻳﺬﭘ

ﺖﺑﺎﻗر ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻊﻧاﻮﻣ ﻊﻓر نﻮﻧﺎﻗ ﺖﺸﻬﺒﻳدرا ﻚﻳ بﻮﺼﻣ رﻮﺸﻛ ﻲﻟﺎﻣ مﺎﻈﻧ يﺎﻘﺗرا و ﺮﻳﺬﭘ

1394

،

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻪﺑ فﻮﻄﻌﻣ راﺬﮔ

عﻮﺿﻮﻣ ي يﺎﻫ

ﻲﻤﻧ و ﺖﺳا ﺖﻟود ﻲﻟﺎﻣ ﻧﻮﻧﺎﻗ ار نآ ناﻮﺗ

ﻲ ﻲﺼﺼﺨﺗ

ﺖﺴﻧاد ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ ياﺮﺑ

؛ ﻦﻳاﺎﺑ يﺎﻫراﺰﺑا و ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ زا نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا دﺪﻌﺘﻣ داﻮﻣ رد لﺎﺣ

ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻘﺘﺸﻣ و ﻦﻳﻮﻧ ﻲﻟﺎﻣ .

ناﻮﺘﺑ ﺪﻳﺎﺷ ،دﺎﻔﻣ ﻦﻳا رد ﺰﻴﮕﻧا

ة ﻲﻳﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ ﻲﺣاﺮﻃ

(9)

9

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ياﺮﺑ ﺎﻫ

ﺖﺴﻧاد ﺐﻟﺎﻏ ﻲﺗرﺎﻈﻧ و ﻲﻤﻴﻈﻨﺗ دﺮﻜﻳور ﺮﺑ ار ﺖﻟود ي .

ﺶﻴﭘ ﻲﻨﻴﺑ

ﺖﻛﺮﺷ و ﺖﻟود ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و قاروا عاﻮﻧا رﺎﺸﺘﻧا ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

) دﺎﻣ ة 2

هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻳﻮﻟوا ،(

هدروآﺮﻓ و يزﺎﮔ تﺎﻧﺎﻌﻴﻣ و مﺎﺧ ﺖﻔﻧ شوﺮﻓوﺪﻳﺮﺧ رد يژﺮﻧا سرﻮﺑ يﺎﻫرﺎﻛوزﺎﺳ زا

ﻲﺘﻔﻧ يﺎﻫ

قﺮﺑ يژﺮﻧا و

) ةدﺎﻣ 13

،(

ﺎﻨﺜﺘﺴﻣ ﺑ رﻮﺸﻛ ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ نﻮﻧﺎﻗ رد رﺮﻘﻣ تﺎﻔﻳﺮﺸﺗ ﺖﻳﺎﻋر زا ندﻮ

هﺪﻳاﺰﻣ و تﺎﺼﻗﺎﻨﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ و ﺎﻫ

) ةدﺎﻣ 14

،(

زﺎﺟا ة قاروا رﺎﺸﺘﻧا ﻲﻳاراد ﺮﺑ ﻲﻨﺘﺒﻣ رادﺎﻬﺑ

ﻪﺑ ﻚﻧﺎﺑ تﺎﺒﻟﺎﻄﻣ لﻮﺻو رﻮﻈﻨﻣ بﺎﺴﺣ ﻞﻣﺎﻋ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

ﺮﻴﺧذ ة يزرا

) ةدﺎﻣ 18

،(

ﻪﺑ ﺖﻟود ماﺰﻟا

ﻴﻬﺗ ﺔ

» ﻦﻴﻳآ ﻣﺎﻧ ﺔ ﻮﻧ ﺶﺷﻮﭘ زرا خﺮﻧ تﺎﻧﺎﺳ

«

) ةﺮﺼﺒﺗ 3 ةدﺎﻣ 20

،(

ﺖﻛرﺎﺸﻣ قاروا رﺎﺸﺘﻧا زﻮﺠﻣ روﺪﺻ

رادﺎﻬﺑ قاروا و سرﻮﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ

) ةدﺎﻣ 25

،(

تﻼﻣﺎﻌﻣ مﺎﺠﻧا ﻪﺑ ماﺰﻟا ﻳﻮﻧﺎﺛ

ﺔ زا رادﺎﻬﺑ قاروا

ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻖﻳﺮﻃ

) ةدﺎﻣ 26

رادﺎﻬﺑ قاروا ﻲﺗﺎﻴﻟﺎﻣ ﺖﻴﻓﺎﻌﻣ و ( )

ةدﺎﻣ 29

،(

يدﺎﻔﻣ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻠﻤﺟزا

ﺖﺳا .

6 . 2 . ﻗ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﻤﻳاد مﺎﻜﺣا نﻮﻧﺎ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻫ

اد مﺎﻜﺣا نﻮﻧﺎﻗ ﻳ

ﻤ ﻲ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺎﻫ ي بﻮﺼﻣ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻦﻤﻬﺑ ﻢﻫد

1395

، ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﺑرد ﺎﺑ ﻨﻣاد

ﺔ زا ﻲﻌﻴﺳو

عﻮﺿﻮﻣ ﺎﻫ رد ، دﺎﻣ ة 36

» ﻪﺑ رازﺎﺑ ﻲﻫﺪﻧﺎﻣﺎﺳ و رﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ رازﺎﺑ هﺎﮕﻳﺎﺟ يﺎﻘﺗرا رﻮﻈﻨﻣ

رادﺎﻬﺑ قاروا ﻞﻜﺸﺘﻣ

« ﻲﻣ رﺮﻘﻣ ار ﻲﻋﻮﻨﺘﻣ تﺎﻣاﺰﻟا ، ﻛ

ﺪﻨ

، ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﻂﺑاﻮﺿ ﺖﻳﺎﻋر ﺪﻨﻧﺎﻣ رﺎﺑرد

ة

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ و رادﺎﻬﺑ قاروا

، ،ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ،تﺎﻋﻼﻃا رﺎﺸﺘﻧا ،ﺖﺒﺛ ﻪﻠﻤﺟزا ﻳﻮﺴﺗ

ﺔ

ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ناﺮﻳﺪﻣ ﺖﻴﺣﻼﺻ زاﺮﺣا ،تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻖﺑاﻮﺳ يراﺪﻬﮕﻧ و ﺖﺒﺛ ،هﻮﺟو سرﻮﺑ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ تارﺮﻘﻣ ﻲﻳﻻﺎﻛ يﺎﻫ

. نوﺰﻓا ﺮﺑ ﻦﻳا

، رد دﺎﻣ ة 15 ﻪﺑ ،نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا

ﺖﻛﺮﺷ يرادﺮﻬﺷ و ﻲﺘﻟود يﺎﻫ ﺎﻫ

زﺎﺟا ة حﺮﻃ يزرا ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ ياﺮﺑ ﻲﻟﺎﻣ قاروا رﺎﺸﺘﻧا يﺎﻫ

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد يراﺬﮔ .

هﺰﻴﮕﻧا ﻲﻣ ار نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻳا ﻊﺿو يﺎﻫ ﻢﻴﻈﻨﺗ و ترﺎﻈﻧ ناﻮﺗ

يﺮﮔ

ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻟﺎﻣ ﻦﻴﻣﺄﺗ رﺎﻨﻛ رد ﺎﻫراﺰﺑا ﺖﺴﻧاد ﻲﻣﻮﻤﻋ و ﻲﺘﻟود يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ

.

7 . 2 . ﺟدﻮﺑ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺔ

ﻪﻧﻻﺎﺳ

ﻪﻨﻳﺰﻫ ياﺮﺑ يﺪﻣآرد ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ ﺪﻳﺎﺑ نآ رد ﻪﻛ ﻪﺟدﻮﺑ ﺖﻴﻫﺎﻣ ﻪﺑ ﺎﻨﺑ دﻮﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﺖﻟود يﺎﻫ

رد ،1

ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺟدﻮﺑ ﺔ لﺎﺳ رد ﺲﻠﺠﻣ بﻮﺼﻣ و ﺖﻟود يدﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻪﻧﻻﺎﺳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ قاروا ﻪﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ

هﺪﺸﻧ هﺪﻨﺴﺑ ﺑ كﻮﻜﺻ و ﻲﻟﺎﻣ قاروا و ﺎﻫراﺰﺑا عاﻮﻧا زا ،هﺪﻨﻳاﺰﻓ يﺪﻧور ﺎﺑ و 2

ﻪ ﻲﻧاواﺮﻓ هدﺎﻔﺘﺳا

1 . ﻖﺒﻃ ةدﺎﻣ 1 رﻮﺸﻛ ﻲﻣﻮﻤﻋ تﺎﺒﺳﺎﺤﻣ نﻮﻧﺎﻗ )

بﻮﺼﻣ 1 رﻮﻳﺮﻬﺷ 1366 ﻲﻣﻼﺳا يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ :(

» ﺔﻣﺎﻧﺮﺑ رﻮﺸﻛ ﻞﻛ ﺔﺟدﻮﺑ

ﺶﻴﭘ يوﺎﺣ و ﻪﻴﻬﺗ ﻲﻟﺎﻣ لﺎﺳ ﻚﻳ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﻟود ﻲﻟﺎﻣ آرد ﻲﻨﻴﺑ

ﻪﻨﻳﺰﻫ دروآﺮﺑ و رﺎﺒﺘﻋا ﻦﻴﻣﺄﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻳﺎﺳ و ﺎﻫﺪﻣ ﺎﻫ

ياﺮﺑ

ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻞﻴﻧ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ مﺎﺠﻧا فﺪﻫ و ﺎﻫ

ﻲﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ يﺎﻫ دﻮﺷ

«.

2 . نﻮﻧﺎﻗ رد لﺎﺳ ﺔﺟدﻮﺑ 1375 ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ يﺎﻫراﺰﺑا و قاروا عاﻮﻧا زا يﺮﺒﺧ و هﺪﺷدﺎﻳ ﺖﻛرﺎﺸﻣ قاروا زا ًﺎﻓﺮﺻ ،مﺪﻘﺘﻣ يا

لﺎﺳ ﺔﺟدﻮﺑ رد ﺞﻳار ا يﺎﻫ

ﺖﺴﻴﻧ ﺮﻴﺧ .

(10)

ﺖﺳا هﺪﺷ

؛ ﻪﻠﻤﺟزا زﺎﺟا ة ﺖﻛﺮﺷ و ﻦﻴﻤﻀﺗ ﺎﺑ ﻲﻣﻼﺳا ﻲﻟﺎﻣ قاروا رﺎﺸﺘﻧا ياﺮﺑ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

ﺺﺨﺸﻣ ﻒﻘﺳ ﺎﺗ دﻮﺳ و ﻞﺻا ﺖﺧادﺮﭘزﺎﺑ ﺎﻳ و 1

ﻳﻮﺴﺗ ﺔ ﻲﻫﺪﺑ قاروا ﻖﻳﺮﻃ زا ﺖﻟود يﺎﻫ ﻳﻮﺴﺗ

ﺔ

ﻪﻧاﺰﺧ .2

ﻲﻣ دﺮﺑرﺎﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ دﺮﺘﺴﮔ

ة ﻦﻴﻧاﻮﻗ رد ﻲﻟﺎﻣ قاروا و ﺎﻫراﺰﺑا عاﻮﻧا ﺟدﻮﺑ

ﺔ ﻧﻻﺎﺳ ﺮﻇﺎﻧ ﻪ

ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﺶﻘﻧ و يﺪﻣآرد فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻢﻴﻈﻨﺗ ﻪﻧ و ﺖﺳا ﺖﻟود يﺮﮔ

ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ و يﺮﮔ

3.

3 . ﺶﻟﺎﭼ ﻪﻴﺻﻮﺗ و ﺎﻫ ﺎﻫ

و ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫراﺰﺑا و ﺎﻫرازﺎﺑ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ بﻮﺼﻣ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻪﭽﻧآ سﺎﺳاﺮﺑ ﻘﺘﺸﻣ

ﺔ و يژﺮﻧا

ﺪﺷ رﺎﻜﺷآ ﺖﻔﻧ

، ﻣ ﻢﻬ ﻦﻳﺮﺗ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﻴﺻﻮﺗ و ﺎﻫ نﻮﻧﺎﻗ ياﺮﺑ ﺎﻫ

رد يراﺬﮔ ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﻪﻨﻴﻣز ﻦﻳا

دﻮﺷ .

1 . 3 . ﺶﻟﺎﭼ ﺮﻄﻴﺳ ة هﺎﮕﻨﺑ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

هﺎﮔﺪﻳد ﻲﻠﻣ و هردﺎﺼﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ و يزﺎﺳ

ﺮﻄﻴﺳ ة هﺎﮕﻨﺑ ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﻲﺘﻟود يراد

ﻲﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا زا ﺲﭘ

، ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ

ﺖﺳا هدﻮﺑ

) Moghadam, 1987: 5; Valibeigi,

1993: 793; Pesaran, 2008: 693

ﻲﻣ و(

هﺎﮔﺪﻳد ﻦﻳا ﺮﻴﺛﺄﺗ ناﻮﺗ يژﺮﻧا ﺶﺨﺑ ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ رد ار ﺎﻫ

يﻮﻗ زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﺖﻔﻧ و ﻢﻬﻣ و ﻦﻳﺮﺗ

دﺮﻛ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳﺮﺗ .

ﻦﻳاﺎﺑ نﺎﻳﺎﭘ زا ،لﺎﺣ ﻫد

ﺔ

1370 ش ﻪﺘﻓر ﻪﺘﻓر ﺖﺳﺎﻴﺳ رد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ،ﺎﻫ

ﻲﺻﻮﺼﺧ ﻪﺑ رﻮﺸﻛ تارﺮﻘﻣ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ،ﺎﻫ يزﺎﺳ

هﺎﮕﻨﺑ ﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ .

ﺪﻧور ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻳﺪﺟ

ﻞﻜﺷ يﺎﺟ

ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ ﺖﻳﻮﻘﺗ و يﺮﻴﮔ

ﻪﺑ ﻲﻌﻗاو ﺮﻄﻴﺳ ة ةرﺎﺑود ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ ﺮﻫﺎﻇ ﺎﺑ ﻲﺘﻟود يﺎﻫدﺎﻬﻧ

، زﺎﮔ و ﺖﻔﻧ ﺶﺨﺑ رد ﻪﻠﻤﺟزا

يژﺮﻧا و ﻴﻣﺎﺠﻧا ﺪ . ود ﺶﻳاﺮﮔ دﻮﺟوﺎﺑ ،ﻲﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻫد

ﺔ سرﻮﺑ ،ﻲﻟﺎﻣ يﺎﻫرازﺎﺑ يﺎﻴﺣا ﻪﺑ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ

سرﻮﺑ ﻪﻠﻤﺟزا رﻮﺸﻛ ًﺎﺗﺪﻤﻋ و نﺎﻨﭽﻤﻫ ،يژﺮﻧا و ﻻﺎﻛ يﺎﻫ

ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺮﻄﻴﺳ

ة هﺎﮕﻨﺑ ﻲﺘﻟود يﺎﻫ

ﺖﺳا . ﻲﺧﺮﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ

) Alizadeh, 2003: 267; Harris, 2013: 45; Azad, 2010: 60

حﺮﻃ ﺎﺑ (

ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻢﻴﻫﺎﻔﻣ ﻲﺻﻮﺼﺧ و ﻲﺘﻟود يراد

بذﺎﻛ يزﺎﺳ

،٤

راﺮﻗ يدﺎﻘﺘﻧا ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﺪﻧور ﻦﻳا

هداد ﺪﻧا

٥.

1 . ءﺰﺟ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ

» ﻒﻟا « ةﺮﺼﺒﺗ 5 لﺎﺳ ﺔﺟدﻮﺑ نﻮﻧﺎﻗ 1399

رﻮﺸﻛ ﻞﻛ .

2 . ءﺰﺟ ،لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ

» و « ةﺮﺼﺒﺗ 5 لﺎﺳ ﺔﺟدﻮﺑ نﻮﻧﺎﻗ 1399

رﻮﺸﻛ ﻞﻛ .

3 . ﻞﺧد رد ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺖﻴﻤﺳر ياراد عاﻮﻧا زا ،ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا رد هدﺎﻔﺘﺳادرﻮﻣ قاروا و ﺎﻫراﺰﺑا ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺖﻟود جﺮﺧو

. زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻫراﺰﺑا ﺖﺳا ﺖﻴﻋﻮﺿﻮﻣ ﺪﻗﺎﻓ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻦﻳا رد ،تارﺎﻴﺘﺧا و ﻲﺗآ يﺎﻫدادراﺮﻗ ،ﺎﻫوراﺮﻓ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﻘﺘﺸﻣ يﺎ .

4. State Capitalism and Pseudo-Privatization

5 . ﺞﻳار و ﻪﺘﺧﺎﺳﺮﺑ ةژاو ةﺪﺷ

» ﻲﺘﻟﻮﺼﺧ « ﺾﻗﺎﻨﺘﻣ و ﺰﻴﻣآﺰﻨﻃ ﺐﻴﻛﺮﺗ زا ةژاو ود يﺎﻤﻧ

» ﻲﺻﻮﺼﺧ « و

» ﻲﺘﻟود « زا ﺲﭘ ﻪﻛ

ﻲﺻﻮﺼﺧ يزﺎﺳ ﺮﻴﺧا ﺔﻫد ود يﺎﻫ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ لواﺪﺘﻣ

. شراﺰﮔ ﻲﻣﻼﺳا يارﻮﺷ ﺲﻠﺠﻣ ةﮋﻳو نﻮﻴﺴﻴﻤﻛ )

6

يد 1396 ( زا ﺖﺳﺎﻴﺳ ياﺮﺟا ﻞﺻا يﺎﻫ

44 ﻞﺑﺎﻗ تﺎﻜﻧ يوﺎﺣ ﺰﻴﻧ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺪﻧور ةرﺎﺑرد ﻲﻠﻣﺄﺗ

ﺖﺳا رﻮﺸﻛ رد يزﺎﺳ .