،ریگزاب ناگرگ تشد
يحلصم هیضرم
*
وجشناد ی یسانشراک دشرا
ۀتشر تمرم راثآ یخیرات و یگنهرف
، هاگشناد دازآ یملاسا
، دحاو نارهت زکرم
للهادبع زانهم يجرگ ناخ
سیئر زوم ۀ یلم ناریا
امین يتفاظن
رایداتسا ناتساب هورگ یسانش
، هاگشناد دازآ یملاسا
، دحاو مولع و تاقیقحت
، نارهت
هدنکون لیئربج
وضع ئیه ت یملع دکشهوژپ ۀ ناتساب یسانش هاگشهوژپ ثاریم
،یگنهرف عیانص یتسد و یرگشدرگ
، ناتسا ناتسلگ
يسابع يلعنابرق
سانشراک دشرا
ناتساب یسانش هرادا لک ثاریم
،یگنهرف ص عیان یتسد و یرگشدرگ
، ناتسا ناتسلگ
ص زا(
111 ات 121 )
:هلاقم تفايرد خيرات 11
/ 11 / 22 :يعطق شريذپ خيرات ؛ 21
/ 11 /
22
هدیکچ پت ۀ رد ریگزاب گنرت قرش لامش یرتمولیک67
هپت
، رق ناگرگ تشد یقرش تمسق رد عومجم .دراد را
ۀ لاس رد ریگزاب یزلف 9761
فشک و لاس رد دروم9731
ناتساب شواک ایشا هعومجم .تفرگ رارق یتخانش
ء یزلف
، یربراک و لکش رد عونت یاراد تسا
و رظن زا
ینامز رود هب ۀ ینایاپ غرفم (
نامزمه راصح هپتIIIC
یم ) دسر .
،قیقحت نیا رد زا
شور ارگولاتم پوکسورکیم نوچ ییاه ،یف
SEM-
وEDS یاربXRD
طیحم تاریثأت یگنوگچ و یگدروخ تلاوصحم ییاسانش ،ییایمیش بیکرت و ژایلآ عون ،تخاس کینکت نییعت
یور رب نفد ءیش شش
دش هدافتسا .
سم ژایلآ سنج زا هعلاطم دروم راثآ
هدوب کینسرآ و
هتخیر شور هب هدش هتخاس یرگ
ا تس .
هنآ نفد طیحم تاصخشم و راثآ راتخاس اپ راتخاس و بیکرت ،ا
نیت تحت ار و کاخ تابیکرت ،طیحم طیارش .تسا هداد رارق ریثأت
وحن ۀ شهاک ثعاب ءایشا یریگرارق نیدب و هدش نامز لوط رد یگدروخ تعرس
بیترت نیا تدم تشذگ زا دعب راثآ ینامز
، طیحم اب
سر لداعت هب دوخ هدی
.تسا
ژاو ه :یدیلک یاه سم ءایشا
ناتساب ،هیاپ نس
،تمرم و یگدروخ ،یج رود
ۀ غرفم ناگرگ تشد ،ریگزاب هپت ،ینایاپ
____________________________________________________
________________________
کینورتکلا تسپ يناشن*
ي :لوئسم ۀدنسيون moslehimarziyeh@yahoo.com
1 . همدقم
پت ۀ اتسور رد ریگزاب ی
مان نیمه هب ی
، ناتسلگ ناتسا قرش رد تشدونیم رهش لامش یرتمولیک ود رد رد و
67
گنرت یقرش لامش یرتمولیک هپت
عقاو هدش .تسا ناخدور ۀ یلصف یلق هپت یقرش لامش رد نآ
.تسا یراج یا
ن
یلکش یاراد هپت ابیرقت
ضیب و یلامش روحم اب ی -
تعسو و تسا یبونج آ
دودح رد ن 2
/ راتکه2 عافترا و نآ زا
نیمز فارطا یاه زا شیب
5 / تسا رتم7 (
ناراکمه و هدنکون
، 9731 : 997 و ناراکمه و یسابع
، 9719 : 5 ) ( شقن ۀ 9 ).
شقن ة 1 پت تیعقوم : ة
شقن رد ریگزاب ة
برغ یایسآ ي
لاس رد
، 9761 یلحم نینکاس زا یکی نیح
بلاضاف هاچ رفح پت یلااب رد
ۀ ریگزاب
، یدادعت ءیش یزلف رد
لحم نیا فشک
ک .در نآ زا سپ ،
مانرب کی یط ۀ
تاجن یشخب
، تقو یگنهرف ثاریم لک ۀرادا ناسانشراک ایشا
ء
یزلف یرگید ار دیشک نوریب )بلاضاف( هاچ هت زا دن
،ناراکمه و هدنکون(
997:9731
ناتساب شواک.)
یسانش نیا هپت
رد لاس ،9731 ناتساب دشرا سانشراک یسابع یلعنابرق یتسرپرس هب یسانش
رادا ۀ لک عیانص ،یگنهرف ثاریم
ناتسلگ ناتسا یرگشدرگ و یتسد تفرگ تروص
( ناراکمه و یسابع
، 9719 : 5 )
ریگزاب شواک رد
، هیلا اه ی یگنهرف ی
، زا رخاوا رازه ۀ ا و مشش لیاو رازه ۀ مجنپ .ق م ( د رو ۀ تلاف/یلع همشچ
یدق م ) رود ، ۀ رود ،غرفم ۀ
نهآ رود ، ۀ یناکشا
، هداد اه ی ی زا نارود و یملاسا رود
ۀ رصاعم هب تسد آ دم . نیب رد
هداد اه
، هعومجم یا یزلف راثآ زا رد
ناتساب رتسب کی رود زا یتخانش
ۀ ینایاپ غرفم هب
تسد آ دم دوخ عون رد هک
مک ریظن ا .تس آ ب یزلف راث ه
مرف یاراد هدمآ تسد روطاس ،هزینرس ،زرگرس ،ربت هلمج زا فلتخم یاه
فورظ ،
یزلف ...و ا راثآ .تس یاراد
بنج ۀ یدربراک دوب یدربراکریغ و
،ه زا هنوگ یخرب هباشم هنومن نیدنچ اه
دراد دوجو
هب اهنآ نامدیچ و هنوگ
ره هک تسا یا زا کی
هورگ یاه ایشا ء،
عون و لکش ساسا رب کیکفت یربراک
هدش ا تس
ناراکمه و هدنکون(
، 9761 : 995 )
نیشیپ ة يهاگشيامزآ تاعلاطم
نیتسخن یارب لاس رد راب
یخیرات راثآ تمرم و تظافح ۀدکشهوژپ9739 زیلانآ ،رت یمیش(
تلاوصحم زاXRD
یسررب ،یگدروخ
)SEM
سررب ی اه ی ی هنومن جنپ یور رب یهاگشیامزآ زا
ایشا ء عومجم ۀ ریگزاب ماجنا ، داد رد .
یسررب نومن کیSEM
ۀ هعلاطم دروم
، 15 و سم % 5 دش ییاسانش درگوگ و نژیسکا % ق(
،نایضا 9739
ینرپ ).
ت اکس
هنومن ود زا
دروخ تاعطق دش
ۀ راغت ار شیامزآ دروم گربیارف هاگشناد رد
EDXRF
و رارقXRD
داد هک هجیتن
هب نومن رد هدمآ تسد ۀ
گنرزبس
11
و سم % 6 / 0
و کینسرآ %
نومن رد ۀ یبآ گنر
12
و سم % 1 / 7
کینسرآ %
ار
داد ناشن شیامزآ رد و
نومن رد XRD
ۀ زبس نومن رد و تیرونت و تیکلاام گنر ۀ
یبآ تیرپوک و تیروزآ گنر
ییاسانش ش
د
( ،یسابع ،ینارمع ،هدنکون 9761
).
زنرل نایاپ یط(
مان ۀ )دوخ دشرا یسانشراک 969
ایشا زا هنومن ء
رد ار ریگزاب م
ؤ سس ۀ اب ناتس هاگشناد یجنس
داد رارق شیامزآ دروم ناملآ گربیارف هک
جیاتن شرازگ زونه نآ
دشن رشتنم تسا ه
Lorenz,2008(
.)
رزیل زا
Nd:YAG
و
CO2
یارب زین فذح
راثآ ور رب یگدروخ ی
عطق ۀ یش کی زا یکچوک ء
رد عومجم ۀ
ریگزاب یزلف هدافتسا
دش و شیادز جیاتن کمن
اه زیل هک داد ناشن ر
CO2
د جوم لوط ر
"
M10/6
"
جیتن ۀ
دراد یبولطم
ا(
یدمح
،یناملش اینرف و 9739
ناراکمه و یدمحا 9731
و 9735 ).
هولاع رب نیا
، شیامزآ ییاه رادزیربآ یسم فرظ یور ریگزاب
زیلانآ نآ رد هک تفرگ تروص عون XRD
یگدروخ لاام ار اه ک
تی
،
،تیروزآ
،تیتناکورب
،تیرپوک زتراوک
و یش ء اپ دقاف ار .درک یفرعم لبون نیت
رد
یفارگولاتم شیامزآ
، حوطس ی یگدروخ تدش اب حوطس رگنایب هک توافتم یاه
فلتخم ب ،تسا یژرنا ه
تسد
و دمآ هدهاشم لیلد هب ندشن
یتیردند راتخاس
، یش تخاس ء
ویش هب ۀ شکچ دش یفرعم درس شور اب یراک
،ماکداش(
9731
لاس رد ).
9731 و یحلصم هیضرم
،ناراکمه زگ زین
تیعضو زا یشرا ایشا تمرم و تظافح
ء
ریگزاب هزوم نزخم رد هئارا
دندرک
ناراکمه و یحلصم(
9731 ).
یزلف راثآ دیدج تایفشک یور رب دنمفده و یملع تاعلاطم
، و هب هژی تروص هب هعومجم
رد هک یا دنریگرب
ۀ
لباق دادعت هجوت
ی سم راثآ زا -
هیاپ مرف عونت اب لکش و
تسا
، رد لوحت ریس یسررب زلف تعنص
نهک یراک
قطنم رد ناریا ۀ
قرش لامش هژیو هاگیاج زا
یا .تسا رادروخرب رب یزاغآ رضاح شهوژپ
شهوژپ اه ی نیداینب
عومجم نیا یتآ ۀ
،دنمشزرا رایسب بوسحم
م ی ددرگ .
1 - 1 راثآ يفرعم هسياقم تاعلاطم و
یا
یزلف هفوشکم راثآ نیب زا دادعت هک
آ زا شیب اهن ددع600
هب طوبرم و رود
ۀ غرفم ینایاپ تسا
،
( ع
،ناراکمه و یساب
9719 : 5 ) لکش(
9
رثا شش)
و باختنا .تفرگ رارق هعلاطم دروم
لکش 1 عومجم . ة یزلف ریگزاب رد رتسب ناتساب يتخانش ( يحلصم
،
ع يساب و هدنکون 1112
، ريوصت 1 )
ییامناج نیب رد هعلاطم دروم یزلف راثآ
لک عومجم ۀ زلف نیدب ی راثآ نیا هک تسا هدوب تروص رد
طسو دح
عومجم ۀ یزلف رارق هتشاد دنا
، هب یروط هک
، راثآ نیا یور رب
، فورظ اهراغت دننام یزلف هنوراو تروص هب
اهنآ ریز و
یزلف راثآ زین یرگید
( خ هرجن ا) یاج هتشاد تسا . نونکات هعومجم فشک نامز زا
، علاطم ۀ دنچ یور یدروم
ایشا زا هنومن ء
دش ماجنا تسا ه
و هدنکون(
ناراکمه 9761
. )
ایشا نیا ء ار یم ناوت هنوگ رظن زا گ ود هب یسانش
هور
رس و ربت یلصا میسقت زرگ
ره هک دومن یدنب مادک
زین ریز یاراد نوگ
ۀ دوخ صاخ ا
.تس نیا یلصا تاصخشم
ءایشا رد لودج لکش و9
هدیدرگ هئارا2 تسا
.
لودج 1 : م دروم راثآ تاصخشم و تسرهف هعلاط
یش عون ء یدنب هورگ داعبا
نزورب بسحمرگ
هرامش فیصوت
هسیاقم و هاتوک
لکش
شواک
لاوما ثاریم یگنهرف ناتسا ناتسلگ
ت ربت ربت کت
اب رس هغیت یقفا و
تسار هاتوک ندرگ یلک لوط هب ربت
7 / 95 یتناس
،رتم ربت لوط 61 ،رتم یلیم
ربت ضرع رثکادح 9
/ 62 یلیم
رتم 596
ا فل 99277 7716
ربت
،ناسنا هنت لااب هرکیپ اب رس کت هباشم
اصح هپت ر ( Schmidt
1937,pl.XLVII-5178 و )
یناسنا هنت
هپت گنرت هباشم ( Deshayes,1968:38,XI,47 )
دنلب ندرگ نآ یلک لوط ربت
1 / 99 یتناس
،رتم ربت لوط 9 / 77 رتم یلیم
،
ربت ضرع رثکادح 2
/ 17 یلیم
رتم 917
ب 99257 7711
ربت رس کت رد هک رادلاب روناج کی هرکیپ اب
.تسا ناسنا ندیعلب لاح اب هسیاقم لباق
زا ربت یور رد هتسشن ریش کی کرکیپ یمکاح( دادهش 9735
ص 677
، ییش
رامش ه )Gp9
نآ یلک لوط ربت 3
/ 97
رتم یتناس
، ربت لوط 65 یلیم
رتم
، ضرع رثکادح 6
/ 75 یلیم
رتم 705
ج 99227 7075
ربت رس کت ود رب راوس نار هبارا کرکیپ اب
ب دراد تقباطم هک اپراچ ا
رس کت ربت حرط
شوش ( Tallon1987,Vol.II
p.139:No21,22 )
هب قلعتم هبارا و
اراش دبعم برقع لت رد
،هدازدیجم(
9733
،
لکش 72 )
اب ربت هغیت یللاه -
لکش نآ یلک لوط نیزربت
1 / 99 رتم یتناس - لوط 1 / 37
یم رتم یل
، ضرع رثکادح 1
/ 37
رتم یلیم 799
د 99253 7715
غیت اب ربت ۀ یللاه ( لکش نیزربت ) و هس
دنرپ کرکیپ ه رام شقن و رب تسد یور ۀ
هلول یا زا ،لکش لباق نیزربت هغیت رظن -
نیزربت اب هسیاقم قطنم یاه
ۀ یزکرم زاقفق
Picchelauri1997 taf13-26) و )
( شوش Tallon1987,Vol.II p.17:No98-99 and 155:98-99 )
و
:کن هب ریاملاک 9767 : 56 - 79 نیزربت و ) -
زوم نزخم رد شلما هب بستنم یاه ۀ
تشر ( دیدزاب،هدنکون 9737
) و هاش هپت
Arne 1945,pl.XC II, fig 645( )
زرگرس رودم هندب
زرگرس عافترا 9 / 3 یتناس رتم
، رطق
رودم هندب ینوریب 57
یلیم
،رتم
ندرگ رطق 27 یلیم رتم 753
ه 99226 7772
ندرگ زرگرس رودم هندب اب راد هک
یاراد 1
و راون همکد شقن یضیب هتسجرب یاه لکش
،
زرگرس اب هباشم هپت
یگتسجرب هک راصح -
دراد دوجو نآ یور رب ییاه ،تیمشا(
9719 صص ، 757 ، 770 ، 113 و 517 )
هناوتسا هندب یا عافترا 7 / 99 رتم یتناس
، رطق
رودم هندب ینوریب 72
لیم ،رتم ی
هیولگ ینورد رطق 70
رتم یلیم 233
و 99210 7773
هناوتسا زرگرس اب یا
کرکیپ ود رد روناج
فیدر لباق هک زرگرس اب تسا هسیاقم
هناوتسا هب کیلرام یا هارمه کتروص یاه
( هتسجرب Negahban,1996,vol.II ,Fig 31:639 and Pl.XXXI:639)
شوش راد نییزت یاهزرگرس و (
Tallon 1987,Vol.II :No184- 187)
گن و : ب ه ریاملاک 9767 : 17 - 16 )
)فلا(
)ب(
)ج(
)د(
)و( )ه(
لکش 2 : ريواصت راثآ دروم هعلاطم ( سکع زا ویشرآ ژورپ ۀ شواک ریگزاب 1112 )
1 - 2 شور يسررب
روظنم هب لیکشت رصانع ییاسانش
دنهد ۀ هیلا اه یزلف ی لاخآ یژولوفروم و
( 1
یاهراتخاسزیر رد)
دروم رثا شش
زا هعلاطم پت
ۀ مک یرصنع زیلانآ ،ریگزاب هاگتسد طسوت یفیک و ی
SEM-EDS اهنآ یور رب
تفرگ ماجنا .
یارب
آ نیا ماجنا زیلان
، ره زا رثا هنومن اعبا هب ییاه د
ات 2 رهاوج هرا طسوت رتمیلیم 7 ماجنا زا سپ و دش هدیرب یزاس
و درس تنام یهت
ۀ یلقیص عطقم شخب رد زیلانآ ،
یژرولاتم شهوژپ زکرم SEM یزار
ت زا هدافتسا اب و ناره
یشبور ینورتکلا پوکسورکیم هاگتسد
( )SEM
لدم
VEGA II
، تکرش تخاس
TESCAN
هاگتسد هارمه هب ،
کیا هعشا قرفت رتموتوفورتکپسا
(س
)EDS
لدم
RONTEC
ناملآ تخاس
، .دش ماجنا
علاطم ۀ یرون پوکسورکیم زا هدافتسا اب یفارگولاتم
BK-POL/BK-POLR
د هب زهجم هک نیبرو
Canon
EOS Kiss X4 CCD
و
Breeze System image capture software
هدوب رد دکشناد ۀ تمرم و تظافح
هاگشناد رنه ناهفصا دش ماجنا .
هنومن بآ رد لولحم کیرف دیرلک زا هدافتسا اب اه
( FeCl3+HCL Solution in
)H2O
هدش چا .دنا یفارگولاتم یسررب
، زیلانآ زا دعب تفرگ تروصSEM
ماجنا یفارگولاتم رد طقف ندرک چا و
.دش یفارگولاتم هعلاطم زا فده
( 2
کینکت ییاسانش)
تسا ءایشا تخاس رد هدش هدافتسا یاه .
ییاسانش یارب یگدروخ تلاوصحم رد دوجوم یاهزاف
، هنومن گنر زا ردوپ تروص هب ییاه یور توافتم یاه
ایشا ء اب هدافتسا دروم و دش هتشادرب یروتسیب غیت زا یفیک زیلانآ
رارقXRD
.تفرگ هاگتسد زا هدافتسا اب اهزیلانآ
لدمXRD D8 ADVANCE
جوم لوط اب ، 51
/ .دش ماجنا ناهفصا هاگشناد یزکرم هاگشیامزآ رد ،مورتسگنآ9
کاخ تابیکرت نییعت یارب و
، pH
یزیلانآ یور رب نومن ۀ عومجم فک زا هک یکاخ ۀ
راثآ دش هتشادرب یزلف ه
دوب
، ماجنا تفرگ . زا هدافتسا اب زیلانآ :
هاگتسد )فلا جنسpH
Metrom
سیئوس تخاس
، رمیتکادنک هاگتسد )ب
یروش(
)جنس
Metrom
سیئوس تخاس یارب
هزادنا یکیرتکلا تیاده یریگ
، رتموتف ملیف )ج هلعش(
)جنس یارب
هزادنا میدس یریگ
، د ) یرتموردیه شور هب تفاب
، )ه سکلپمک اب رتم
یاربEDTA
هزادنا ریگ میزینم و میسلک ی
)و رلک نویسارتیت اب
تارتین هرقن و )ز هزادنا یریگ چگ هب شور بوسر .دش ماجنا یکیرتکلا تیاده تئارق و نوتسا اب
1 - 1 ثحب و جياتن
زیلانآ هطقن یا هنومن اه هاگتسد زا هدافتسا اب بیکرت ییاسانش یاربSEM
ندب یمومع ۀ
ءایشا
، لاخآ نورد یاه
هیلا و اهنآ خ یاه
رد هطوبرم جیاتن هک تفرگ ماجنا یگدرو دج
ا لو رامش ۀ یلا2 .تسا هدش هئارا 1
1 - 1 - 1 ژایلآ بیکرت
هطقن زیلانآ ندب زا یا
ۀ هنومن یلصا یکاح ،اه
زا نآ مه رد سم هک تس ۀ
هنومن دوجو اه
،هتشاد نآ رادقم زا
36 / 10
ات 03 / رد16 ینزو دص یلاحرد ،تسا ریغتم
رادقم هک آ
کینسر زا 01 / ات0 65 / ینزو دصرد6 یم رییغت
هتبلا( دنک
نومن زج ۀ رامش ۀ 7
، هناوتسا زرگرس اب یا
کرکیپ یدر ود رد روناج ف
، ک داقم نآ رد ه ی
و سم ر آ
بیترت هب کینسر
62 / و77 37 / دصرد5
(تسا
7
جیاتن .))
هنومن یمامت زیلانآ اب اه
لودج ردEDS
.تسا هدش هئارا 2
لودج –2 زیلانآ SEM-EDS هنومن یزلف زغم زا
اه
زیلانآ هب هجوت اب
SEM-EDS
، سنج ءایشا
، کینسرآ سم ژایلآ
(راد
1
ا)
.تس رادقم کینسرآ ایشا
ء هب هزادنا یا
ا هب کینسرآ تفگ ناوتب دیاش هک تس یدمع روط
نیح ایشا تخاس ء
اضا تسا هدش هف .
نازیم کینسرآ اتبسن
ایشا رد لااب ء
هناد شیاسرف ، هناد زرم رد یا
هک هدرک راهم ار اه کی
ریثأت .تسا یگدروخ ربارب رد تمواقم شیازفا
دوجو تمواقم ییایمیش رد
زرم هناد اه
، هب تلع لکش یریگ هنوگ یاه نیب یزلف سم و کینسرآ تسا
Abu-(
Baker, 2008:91 )
.
ءیش هرامش
رفسف
نهآ
لکین
سم
یور
کینسرآ
هرقن
علق
برس
تومسیب
میزینم
موینیمولآ
رلک
9 72 / 0 07 / 0 01 / 0 61 / 11 09 / 0 26 / 2 16 / 0 50 / 0 10 / 0 70 / 0 -
- -
2 11 / 0 17 / 0 13 / 0 17 / 19 02 / 0 72 / 7 33 / 0 73 / 0 23 / 2 - - - -
7 59 / 0 22 / 0 09 / 0 03 / 12 21 / 0 69 / 2 10 / 9 11 / 0 10 / 9 - - - -
1 - 26 / 0 - 36 / 10 -
65 / 6 -
- 00 / 0 - 1 / 0 -
-
5 - - - 03 / 16 -
01 / 0 -
07 / 0 77 / 2 00 / 0 22 / 0 -
-
1 - 1 - 2 هنومن يصلاخان اه
لاخآ زا زین یزیلانآ هک تفرگ ماجنا هنومن ره رد دوجوم یاه
هلصاح جیاتن رامش لودج رد
ۀ هدهاشم7 یم دوش .
لاخآ نیا رد
،اه سم لیکشت دنهد ۀ دودح نیب نآ نازیم و تسا یلصا بیکرت 32
/ ات 6 97 / رد 17 ینزو دص
.تسا ریغتم رادقم
آ نیب کینسر 03
/ ات 0 91 / زو دصرد21 ،ین
درگوگ نیب 95 / ات 0 02 / رد25 برس و ینزو دص
نیب 91 / ات 0 71 / لباق رادقم هب زین تومسیب و نژیسکا ،لکین ،نهآ .تسا ریغتم ینزو دصرد 39 هظحلام
رد یا
.دراد دوجو راثآ زیلانآ
ی هتسکش تمسق زا دش
ۀ یش ء رامش ۀ ( 7 هناوتسا زرگرس اب یا
کرکیپ فیدر ود رد روناج )،
ک هب یزلف زغم ه تسا هدش هدید نآ رد یئزج رادقم
تفرگ ماجنا ، هک
ناشن دنهد ۀ دوجو سم و برس رصنع ود
نآ رد ا تس . یش نیا ء - هدش صخشم لودج رد هک یرصانع رب هولاع -
یاراد 71 / دصرد 0 مینیمولآ )ینزو(
،
75 / دصرد7 رلک و 71 / رد0 دص میسیلیس .تسا
لودج 1 - زیلانآ SEM-EDS زا
لاخآ و يصلاخان یاه جوم دو رد هنومن اه
هرامش ءیش
ريوصت
نژیسکا
درگوگ
نهآ
لکین
سم علق
برس
ميزینم
کینسرآ
ناومیتنآ
تومسیب
9 9 A
56 / 91 29 / 0 72 / 53 91 / 6 70 / 91 00 / 0 97 / 0
2 2 A
22 / 7 15 / 0 66
/ 10 65 / 0 62 / 9 00 / 0 03 / 0 00 / 0
B 02 / 0 53
/ 2 15 / 22 06
/ 72 73
/ 92
C 67 / 0 95 / 0 71
/ 9 72 / 63 00
/ 0 97
/ 91
7 7 B
71 / 7 66 / 95 92 / 0 67
/ 72 11
/ 7 52
/ 91
C 22 / 2 17
/ 12 13
/ 57 73
/ 9
D 72 / 7 59 / 0 17
/ 15 09
/ 0 25 / 0
1 1 C
02 / 25 79
/ 62 39 / 0 12
/ 0 15 / 9
D 97
/ 17 00 / 0 91 / 0 62
/ 7 00 / 0
73 E / 61 02 / 0 11 / 0 91
/ 21 07 / 0
F 02
/ 2 71
/ 95 09 / 0 65 / 67 27
/ 0 09 / 0 70 / 3
5 5 D
75 / 96 73
/ 62 09 / 0 19 / 5 51
/ 1 09 / 0
61 E / 1 33
/ 0 32 / 6 00 / 0 77 / 51 90
/ 97 09 / 0 30 / 5
F 19
/ 0 37 / 1 01 / 0 71 / 39 91
/ 0 09 / 0 21 / 6
7 62 7
/ 77 73 / 0 71 / 29 37
/ 5 10 / 0
لاخآ رد دوجوم یاه هنومن
اه
، .دنتسه اهدیفلوس و برس ،سم زا یتابیکرت رد نژیسکا دوجو
هنومن اه
لاخآ رب هولاع هک تسا نآ زا یکاح لاخآ ،یدیفلوس یاه
یزلف زغم رد برس .دنراد دوجو زین یدیسکا یاه
هنومن اه رد دوجوم لاخآ رد برس رادقم نیا و درادن دوجو هنومن
اه ، یم دناوت م ندعم گنس هب طوبر دشاب
.
هنومن یرادرب رد یش ء رامش ۀ ( 7 هناوتسا زرگرس اب یا
کرکیپ فیدر ود رد روناج )،
یش هتسکش تمسق زا ء
و
هنومن حطس مامت زا زیلانآ )هدودحم نودب(
تفرگ ماجنا .
زیلانآ نیا رد ازجم تروص هب سم و برس رصنع ود
راد دوجو د
. ش هب هجوت اب لک
یش یرهاظ ء
و بیسآ ه یا یش نیا ،نآ ء
هناد نیب یگدروخ یاراد هک تسا یا
رد
،نآ رثا ناد ندش ادج رثا رد و تسا هداد تسد زا ار دوخ ماکحتسا ژایلآ ه
لاتسیرک و اه یش زا یتمسق ،نآ یاه
ء
هتفاکش و .تسا هدش ردوپ هناد نیب یگدروخ
یا
، رثا رد عمجت یصلاخان اه زرم رد هناد اه زرم ندش ریقف ای ینغ ،
ناد یژایلآ رصنع کی هب تبسن ه قافتا
یم دتفا
(ب هدنشخ
،درف 9737
یش رد هک )،
ء رامش ۀ ،7 هناوتسا زرگرس اب یا
کرکیپ فیدر ود رد روناج ،
یصلاخان اه رد یدایز رادقم هب برس و هدرک عمجت یگدروخ تمسق رد نیا
تمسق
.دراد دوجو هب یارب )علق زا سپ( برس ،یخیرات یاهزنرب یژایلآ بیکرت رد
لمع شیازفا ،یکیناکم تیصاخ دوب
یش یور رب ندرک راک ء
نیزه شهاک ای ،زلف بوذ رد تیلایس دوبهب و ۀ
هفاضا زنرب تخاس یم
دش رود رد هک ۀ
دوب بایمک ناتساب
Oudbashi, 2013:157( ).
1 - 1 - 1 هيلا بیکرت يگدروخ یاه
یسررب رد ایشا SEM
ء گنر اب صخشم یگدروخ تلاوصحم ، توافتم یاه
لودج(
1
قطانم نیا هک دراد دوجو )
ۀلیسو هب رد .تفرگ رارق یسررب دروم EDS
لودج لیکشت یلصا رصانع زا نژیسکا و سم 1
دنهد ۀ هیلا یاه
راثآ فلتخم ا
رصانع .تس درگوگ
ییایمیش بیکرت رد یئزج رادقم هب زین میزینم و موینیمولآ ،میسلک ،سیلیس ،
هیلا اه شچرس کاخ زا تسا نکمم هک دراد دوجو دشاب هتفرگ هم
( 1
. )
رادقم یلیس میس یش رد ء رامش ۀ (5 زرگرس
ندرگ رودم هندب اب راد )
و درگوگ یش رد ء رامش ۀ ،7 هناوتسا زرگرس اب یا
کرکیپ فیدر ود رد روناج ،
تبسن هب
هنومن رگید هعلاطم دروم یاه
تسا رتشیب یئزج نازیم هب رلک .
راثآ رد .دراد دوجو
لودج
1 - زیلانآ SEM-EDS هيلا زا
هنومن یور رب دوجوم يگدروخ یاه اه
يش هرامشء
هنومن لحم
زیلانآ لحم
نژیسکا
ميزینم
درگوگ
رلک
نهآ
سم
کینسرآ
علق
برس
نوکیلیس
B
C
D E
F
A
A
B
A B
C
A B
C
رد یمامت هیلا یگدروخ یاه دوجوم
ایشا یور رب ء
مه رد هک دراد دوجو نژیسکا و سم ، ۀ
ایشا ء زا سم نازیم
یلا ۀ یلخاد یلا هب )زلف هب هدیبسچ(
ۀ ینوریب
، م رتمک ی .دوش یم ینعی هیلا تفگ ناوت
سم زا ینغ یلخاد یاه
ا یم قدص هیضق نیا سکع نژیسکا رد و تس دنک
هک یلا زا نژیسکا نازیم ۀ
یم رتشیب ینوریب هب یلخاد .دوش
یش رد ء رامش ۀ (5 ندرگ زرگرس ندب اب راد
ۀ رودم ) هیلا بیترت نوریب هب لخاد زا اه
،B
وC
نژیسکا هک تسا A
هیلا رد رتمکC
زا .تساB
1 - 1 راگنز
نیتاپ
( 7
یم )
کت زا دناوت هیلا
هیلا ای اه .دشاب هدش لیکشت یگدروخ تلاوصحم زا ییاه
یم لک رد راهظا ناوت
تشاد نیتاپ هک تسا یگدروخ تلاوصحم زا رمتسم یجیردت لماکت کی
نآ تماخض هک یم
دنچ هب دناوت
.دسرب رتمورکیم نیتاپ دشر
لاومعم هد ود هب ۀ
فد لوا یم دودحم ن یلا کی سپس و دوش
ۀ فارطا رد ینوریب
یناتساب راثآ نآ زا
یم تظفاحم نک
دنامب یقاب لداعت طیارش رگا .د
، تشاد دهاوخن لابند هب یرییغت یگدروخ
Fernandes, 2009-2012: 41(
.)
یم هدوسرف حطس هقبط یگدروخ یاهوگلا زا هتسد ود هب دناوت
عون :دوش یدنب
و 9
(2
6
. )
تماخض اپ
هک نیت رد نوگانوگ عاونا و 60
نامز هب تسا رتمورکیم 90 رارق
نتفرگ طیحم و کاخ رد
یلک روط هب .دراد یگتسب
، مه ۀ صیخشت و رکذ نودب دراد دوجو تازلف حطس رد هک یگدروخ تلاوصحم
فلتخم تابیکرت
، هیلا اه یژولوفروم و
، ناشن دنهد ۀ نیتاپ ا تس
(Gianni, 2011:18-19,22) .
هب هجوت اب زیلانآ
،EDS
،هعلاطم دروم ءایشا کی عون نیتاپ یاراد
هدوب بنج و ظفاحم تیصاخ یارب هک ۀ
ییابیز نآ یسانش
« بیجن نیتاپ
» یم هدیمان دوش
( Gianni,2011: 22
ایشا نیا ).
ء تابوسر اب یفیفخ لکش هب
هدش هدیشوپ سم یواح ا
تس
( دوع
،یشاب :9710 33
هیلا یاراد حطس ).
تسا ظفاحم یاه
( Gianni,2011: 22
و )
لاومعم زا ات 90 دراد تماخض رتمورکیم 900 (
دوع
،یشاب 33:9710
. )
هعلاطم دروم ءایشا یور رب دوجوم نیتاپ
،
هتیلانت ییاه گنر زا .تسا یبآ و زبس یاه دنروخ طیحم تیهام هب نیتاپ گنر
ۀ چیه و تسا هتسباو نآ هنوگ
درادن ژایلآ بیکرت هب یطابترا
؛ یم رظن هب ینعی دسر
ایشا گنر ء
تحت تدش هب تأ
لکشتم تابیکرت روضح ریث
تسا کاخ .
رد هجیتن
، یمن راگنز گنر یگدروخ تلاوصحم عون ییاسانش یارب ربتعم رایعم کی ناونع هب دناوت
دوش هتفرگ رظن رد .
یم رظن هب دسر
نیتاپ کاخ لکشتم تابیکرت رتشیب
، نیتاپ هب یرتسکاخ زا یدیرلک یاه
هریت زبس
، ا یبآ و زبس تس
. یم عومجم رد یگژیو تفگ ناوت
دنروخ طیحم یاه ۀ
،نفد لحم لماوع زا یکی
هک تسا یمهم رایسب یم
ار نیتاپ یراتخاس و ییایمیش تیهام دناوت تحت
ریثأت هد رارق د (
Robbiola, Portier,
2005:4-6 ).
سم یژایلآ راثآ یور رب یگدروخ لوصحم نیلوا
، یلا کی ۀ یدیسکا - لاامتحا تیرپوک - تسا هک نیا دوجو
یش تیبثت ثعاب و هدرک یریگولج تبوطر ذوفن زا هیلا ء
مادا زا یریگولج و ۀ
یم یگدروخ دنور .ددرگ
هب لیلد
رارق نتفرگ نامز رورم هب نفد لحم رد راثآ ینلاوط رب زین یدیرلک و یتانبرک تابیکرت
یم لکش راثآ یور -
(دریگ
3
. )
کاخ رد ا تلاح کی ،نژیسکا یواح و بوطرم یاه
هب تیلورتکل یم دوجو
مادا ثعاب هک دیآ ۀ
دنور
یم یگدروخ دوش
،درف هدنشخب(
9737 : 76
. )
علاطم ۀ زیلانآ زا هدافتسا اب یگدروخ تلاوصحم عون .تفرگ تروصXRD
ایشا رد یسررب دروم ء تیرپوک
( )Cu2O
یش حطس رب یششوپ ء
یش تظافح ثعاب هک تسا هدرک داجیا ء
یم دوش
، هک بیترت نیا هب زا سپ
یش یتدم ء
تسا هدش فقوتم یگدروخ تعرس و هدیسر لداعت هب دوخ طیحم اب حطس.
ایشا نیا ء ار هیلا یاه
یحطس یدیرلک ( تیکوتنان
CuCl ( )
یدیرلک یسکوردیه و)
( تیماکاتآ
Cu2Cl(OH)3(
))
هدناشوپ
لودج(
5
هک)
زنرب یرامیب زا یناشن ا
تس یم زلف نیا یرادیاپ رد لکشم داجیا ثعاب و .ددرگ
لا هی یاه تیکلاام
Cu2(CO3)(OH)2(
)سم تانبرک( )
یور رب زین ءایشا
هدهاشم یم
دوش یگدروخ لولحم کی تروص هب هک
یب و نوگمه ایشا نیا یور رب نیتاپ ناونع هب لکش
ء تسا هتفرگ لکش .
تیروزآ
( Cu3(CO3)2(OH)2
یعیبط)
جیتن زین ۀ هتانبرک بآ شنکاو رب
وس ای سم دیرلک شنکاو ای و سم یور تیسلک ای کهآ گنس اب سم تافل
( CaCO3
تسا )
( 1
،درف هدنشخب()
9737 : 55
.)
هتافسف تلاوصحم
( CuHPO4·H2O
تلاوصحم زا یکی یور رب زین )
ایشا یگدروخ ء
دراد رارق
ءیش(
رامش ۀ 1
یم هک )
کاخ تبوطر زا یگدروخ نیا داد لامتحا ناوت لحم
رب نفد
یش یور ء
لاامتحا هک هدش لقتنم تلع هب
ارق یریگر میقتسم یش
ء کاخ یور رب ، هدوب
یش رد .تسا ء
رامش ۀ
شش
، برس تانبرک
PbCO3(
.تسا هدش هدهاشم زین)
زیلانآ هب هجوت اب یش نیا رد ار برس هک EDS
ء ناشن
یم یم دهد تسکش تمسق رد هک داد لامتحا ناوت ۀ
هنومن لحم یرادرب
هچیوگ یا .تسا هتشاد دوجو یبرس
ب یگدروخ تلاوصحم تاصخشم ایشا یور ر
ء رامش لودج رد ۀ
.تسا هدش هئارا5
لودج 1 - زیلانآ یور ربXRD
راثآ
یش هرامشء
تیماکاتآ گنر
زتراوک
تیرپوک
تیکلاام
تیسورگ
تیکوتنان
تیوکسم
رلکونیلک
بلآیت
تیروزآ
تیسلک
نژوردیه تاردیه سم تافسف
برس تانبرک
9 ریت زبس ه +
+ +
شور زبس ن +
2 هریت زبس +
هریت یبآ +
+
7 ریت زبس ه + + + + + + + + +
شور زبس ن + + + +
1 شور زبس ن + + + +
هریت یبآ +
+ +
+ + +
+
5 م تلا +
+ +
7 هریت یبآ +
+ +
یرتسکاخ +
یاهزیلانآ هب هجوت اب هدش ماجناXRD
، یگدروخ تلاوصحم رثکا راثآ
، هب هیبش مه ا هک تس دوخ نیا
-یم
دناوت ناشن دنهد ۀ یگژیو یگدروخ یمومع یاه دشاب
. ب ه یلکروط
، رب یگدروخ تلاوصحم تماخض ایشا یور
ء
تسا یئزج رایسب .
ایشا ء عون یگدروخ یاراد هدوب 9
، هیلا د حطس رد سم زا ینغ یاه هیلا یلخا
اه اهنآ ی رارق
دراد .
1 - 1 يفارگولاتم یمک رایسب یگدروخ یاراد ،یسررب دروم راثآ ا
هیلا تماخض و تس ایشا نیا رد یگدروخ یاه
ء کدنا رایسب
.تسا یفارگولاتم ریواصت رد
لکش(
7
لاومعم)
تمسق یخرب رد هک تسا هدش صخشم هیلا ود یلخاد حطس زا اه
،
یلا ادتبا ۀ سپس و تیرپوک یلا
ۀ یلا ،رگید طاقن یخرب رد و دراد دوجو هنومن یور رب تیکلاام ۀ
یور رب تیکلاام
یش یلصا حطس ء
هناد نیب رد نازیرلاپ ریوصت رد .تسا هدش لیکشت ناشن زمرق گنر ،اه
دنهد ۀ تسا تیرپوک .
لکش 7 - راثآ یفارگولاتم ریواصت وa
هیلا و کیتکتوی راتخاس(g یش یور رب دوجوم یاه
ء ):
هرامش رثا 9 ، هناد نیب یگدروخ(b رثا :)یا
هرامش 2 c ، h و هیلا و افلآ دماج لولحم(
یش یور رب دوجوم یاه ء
هرامش رثا :) 7
d ، :)کیتکتوی راتخاس(
هرامش رثا 1 e ، )یتیردند راتخاس(
: رثا
هرامش 5 ، هناد نیب یگدروخ(f )یا
: رامش رثا ۀ )یوضترم دمحم زا سکع(7 .
د راثآ نیا یمامت دوخ هندب رد یتیردند راتخاس یارا
ا ناشن هک تس دنهد
ۀ هتخیر زا هدافتسا تخاس رد یرگ
تسا اهنآ
لکش(
7 .)
کیتکتوی راتخاس ،یتیردند افلآ زاف رب هولاع
+α
یم هدید هدنکارپ تروص هب و مک رادقم هب زین β
دوش
لکش(
2
،
، a وb .)d
هناشن مه راتخاس هبش و یراکبات تایلمع زا ییاه وحم
ر،
یم هدهاشم ءیش رد یم ناشن هک دوش
دهد
هتخیر زا دعب یرگ
، تسا هدش ماجنا ءیش یور رب یترارح تایلمع کی هک ،
حا لاامت رتمک یارب یتخس ندش
نآ
