رهیافت انتقادی به کالایی‌شدن سلامت و طردشدگی سالمندان تهیدست

(1)

175

Faculty of Social Sciences Institute of Social Studies and Research

Quarterly of Social and Studies Research in Iran

Vol. 10, No. 1, Spring 2021: 175-212 Doi: 10.22059/jisr.2020.279953.857

Critical Approach to Commodificationof health and exclusion of the poor elderly^*

Taghi Azad Armaki¹ Majid Koosheshi² Shiva Parvaei³

Received February 29, 2020 Acceptance November 15, 2020

Abstract

Introduction: In the society of Iran, health is a valuable commodity which is sold in the market. In this situation, we can speak about “commodification of health”. The result of commodification will be treating it as something for obtaining benefits. In such a condition, Monetization, market values and inequality will increase. It seems that the Iranian society gradually have had some paradigm changes in heath discourse and the government’s economic withdrawal in general supplying of health services and expansion of the private sector in the health system. In this discourse the patient is considered as a costumer who must provide the expenses of his health and treatment.

Furthermore, health is considered as a personal commodity rather than a public one which all people have the right of access to it. In such a system, instead of patient’s need, patient’s purchasing power is the criterion for access to health services. Therefore, the current study is that what are the

ــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ـــ

 Paper from PhD thesis, “Ageing in transition of Iranian Society Changes”, University of Tehran, Faculty of Social Sciences, Department of Sociology.

1. Professor of the Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran, Tazad@ut.ac.ir 2. Assistant Professor of the Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran, kooshesh@ut.ac.ir

3. PhD in Sociology, University of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding Author), Shiva.Parvaii@ut.ac.ir

(2)

176

consequences of health commodification for the elderly as the regular consumers of health system?

Method: This study has been done through “Qualitative Research” and “in- depth and Semi-Structured Interviews” with 28 elderly people in Tehran (people over 65 years old) .To identify the elderly has been used a combination of purposeful samplings such as “Maximum Variation Sampling” and “Theoretical sampling”. The Maximum Variation sampling is used for finding the elderly in various types and theoretical sampling is used to achieve conceptual saturation. Finally, the interview data were coded and categorized by “Thematic analysis”. Besides the qualitative research, the health related documents have been investigated.

Results and discussion: The results indicated that classified health, poor governmental health system and ignored the poor elderly are amongst the consequences of Commodification of health for the elderly in low social classes and at last will be resulted in exclusion and ignorance of the poor elderly. Other consequences of Commodificationof health can be pointed to the feeling of class exclusion, increasing poverty among the poor people, removing health from consumption basket, financial inability of the poor and turn to self-curing.The greatest victims of the health system are the poor and ill elderly who because of their age are the fixed customers of the health and treatment system. As the poor elderly live in an insecure and inflammatory economic society, will be resulted in providing some essentials for their life and sometimes they will remove health services from their consumption basket.Commodification of health will be resulted in classified health and it will be continued to the classified differences in having access to health services. As a result of all this differences and inequalities the experience of ageing in the Iranian society will turn into a multiple experience and the rich elderly have a good access to the commodified health system. As a result, the economic capital is considered as an important factor in the ageing experience.

Conclusion: In commodification of health condition, the poor elderly share is nothing but exclusion. Nowadays the Iranian government needs to be more responsible for the poor elderly. The Iranian government must de- commodification of health services and consider it as an essential commodity. Furthermore, paying attention to Prevention and general care besides cure in social health policy for the elderly is important.

Keywords: Ageing, Elderly, Ageing Studies, Commodification of Health, Exclusion, the poor elderly, Qualitative Research.

(3)

177 Bibliography

 Abazari, Y., & Zakeri, A. (2019), Three Decades of Association between Religion and Neoliberalism in Iran, Critique of Political Economy, Retrieved from https://pecritique.com/2019/02/24/ (In Persian)

 Alston, P. (2018), Extreme poverty and human rights, United Nations, General Assembly, Retrieved from

https://undocs.org/A/HRC/38/33/ADD.1.

 Bagheri, Y., & Abdi, R. (2019), Reflections on the Demands of Retirees, Tehran: Saba Pension Strategies Institute. (In Persian)

 Baltussen, R., Mikkelsen, E., Tromp, N., Hurtig, A., Byskov, J., Olsen, O., Bæroe, K., Hontelez, J.A., Singh, J., & Norheim, O.F. (2013),

“Balancing Efficiency: Equity and Feasibility of HIV Treatment in South Africa Development of Programmatic Guidance”, Cost Effectiveness and Resource Allocation, No. 26: 1-9.

 Bastani, S., Rahnama, F., & Ghazinejad, M. (2013), “Social Exclusion Case: Subjective and Objective Exclusion Tehranian's Elderly”, Quarterly of Social Studies and Research in Iran, No. 2, 599-626. (In Persian)

 Bonoli, G., George, V., & Taylor-Gooby, P. (2001), European Welfare Futures: Towards a Theory of Retrenchment, Translated by Hormoz Homayounpour, Tehran: Social Security Organization Research Institute.

(In Persian)

 Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using Thematic Analysis in Psychology”, Qualitative Research in Psychology, No. 2: 77-101.

 Callinicos, A. (2004), Social Theory a Historical Introduction, Translated by Akbar Masoom Beigi, Tehran: Agah Publications. (In Persian)

 Center for Statistics and Strategic Information (2019), Study of Health Costs and Social and Medical Insurance in the Consumption Basket of Households in the Country – 2018, Tehran: Ministry of Cooperatives, Labor and Social Welfare (In Persian)

 Center for Statistics and Strategic Information (2020), Study of Health Costs and Social and Medical Insurance in the Consumption Basket of Households in the Country: 2011-2019, Tehran: Ministry of Cooperatives, Labor and Social Welfare (In Persian)

 Gholami, S. (2017), The Study of the Share of Health Care Costs of Families with Elderly Members, Tehran: Saba Pension Strategies Institute. (In Persian)

(4)

178

 Harvey, D. (2012), A Brief History of Neoliberalism, Translated by Mahmoud Abdullahzadeh, Tehran: Dot Publication. (In Persian)

 Jafari Sirizi, M., Rashidian, A., Abolhasani, F., Mohammad, K., Yazdani, Sh., Parkerton, P., Younesian, M., Akbari, F., & Arab, M. (2008),

“Qualitative Assessment of Dimensions and Degree of Autonomy Granting to University Hospitals”, Hakim Research Journal, No. 11 (2): 59-71. (In Persian)

 Jakab, M., Preker, A. S., & Harding, A. (2003), The Missing Link?

Hospital Reform in Transition Economies, In A. L. Harding and A. S.

Preker (Ed.), Innovations in Health Service Delivery: The Corporatization of Public Hospitals, Health, Nutrition, and Population, (PP. 207-238), Washington DC: World Bank,

 Jalaeipour, H., & Bayangani, B. (2016), “Sociological Study of the Economic Consequences of the Market and Border Trade (Critical Ethnography of Baneh Border Market)”, Quarterly of Social Studies and Research in Iran, No. 5: 539-573. (In Persian)

 Leon, D. A., Walt, G., & Gilson, L. (2001), “Recent Advances:

International Perspectives on Health Inequalities and Policy”, British Medical Journal, No. 322: 591-594.

 Marx, K. (1973), Capital, Translated by Iraj Eskandari, Volume 1.

Tehran: Tudeh Party of Iran Publication. (In Persian)

 McGregor, S. (2001), “Neoliberalism and Health Care”, International Journal of Consumer Studies, No. 25: 82–89.

 Mirzaie, M., & Darabi, S. (2017), “Population Aging in Iran and Rising Health Care Costs”, Salmand: Iranian Journal of Ageing, No. 12: 156- 169. (In Persian)

 Norman, A. H., Russell, A. J., & Merli, C. (2016), “The Quality and Outcomes Framework: Body Commodification in UK General Practice”, Social Science and Medicine, No. 170: 77-86.

 Parvaei, S. (2019), Ageing in Transition Of Iranian Society Changes, PhD dissertation in Sociology, Supervisors: Taghi Azad Armaki & Majid Koosheshi, Tehran, University of Tehran, Faculty of Social Sciences. (In Persian)

 Parvaei, S. (2020), Typology of Consumption Behavior of Retirees, Tehran: Saba Pension Strategies Institute. (In Persian)

 Parvaii, S & mousaei, M. (2020), Exclusion of Ageing in Social Policy Analyzing Development Plans after the Revolution, Journal of Social Problems of Iran; No. 2: 59-83. (In Persian)

(5)

179

 Peikanpour, M., Esmaeli, S., Yousefi, N., Aryaeinezhad, A., & Rasekh, H. (2018), “A Review of Achievements and Challenges of Iran’s Health Transformation Plan”, Payesh, No. 17: 481-494. (In Persian)

 Petrovici, D., & Christopher, R. (2006), “Population Health and Risk Factors in Transitional Economy”, Journal of Consume Policy, No. 29:

279-300.

 Sakellariou, D., & Rotarou, E. S. (2017), “The Effects of Neoliberal Policies on Access to Healthcare for People with Disabilities”, International Journal for Equity in Health, No. 16: 1-8.

 Saksena, P., Xu, K., & Durairaj, V. (2010), The Drivers of Catastrophic Expenditure: Outpatient Services, Hospitalization or Medicines, Background Paper, No. 21, World Health Organization.

 Sampath, P., & Wilson, D. M. (2012), “A Case Study and State of Science Review: Private Versus Public Healthcare Financing”, Global Journal of Health Science, No. 4: 118–126.

 Sandel, M. J. (2014), What Money Can’t Buy: The Moral Limits of Markets, Translated by Hassan Afshar, Tehran: Markaz Publication. (In Persian)

 Sharifzadegan, M. H. (2018), Inequality in Social Welfare and Its Pathological Consequences, In the Second Report on the Social Status of Iran 2009-2017: Social Solidarity and Inequality (Volume 1), by Mirtaher Mousavi, Tehran: Agah Publications. (In Persian)

 Somkotra, T. L., & Lagrada, P. (2009), “Which Households Are at Risk of Catastrophic Health Spending: Experience in Thailand after Universal Coverage”, Health Affairs, No. 28: 467-478.

 Statistical Center of Iran (1956-2016), Detailed Results of the General Census of Population and Housing of the whole country, Tehran:

Statistical Center of Iran (In Persian)

 Tajmazinani, A. (2011), “A Typology of Welfare Systems around the World”, Journal of Welfare Planning and Social Development, No. 2:

203-234. (In Persian)

 Taylor, G. (2013), Ideology and Welfare, Translated by Hossein Mohagheghi Kamal and Mehdi Nosratabadi, Tehran: Sociologists Publications. (In Persian)

 Vandenberghe, F. (2007), The Sociology of George Simmel, Translated by Abdolhossein Nikgohar, Tehran: Totia Publication. (In Persian)

 Yip, W., & Hsiao, W. (2014), “Harnessing the Privatization of China’s Fragmented Health-Care Delivery”, Lancet, No. 384: 805-18.

(6)

(7)

ۀرود /نایرا در یعامتجا تاقیقحت و تاعلاطم 01

ۀرامش ، 0 ، راهب 0011 : 031 - 202

DOI: 10.22059/jisr.2020.279953.857

تفایهر داقتنا

ی لااک هب یی ندش و تملاس یگدشدرط

نادنملاس تسدیهت

*

یقت دازآ یکمرا

1

دیجم یششوک

2

اویش یئاورپ

3

:تفایرد خیرات 11

/ 12 / 89 :شریذپ خیرات

20 / 19 / 88

هدیکچ

رد ةعماج ا ناری لااک ،نامرد و تملاس یی

نارگ اهب و دنمشزرا هضرع رازاب رد هک تسا و

رخ دی و

م شورف ی دوش نچ رد . نی تلاح ی م ی ناوت زا

« لااک یی ندش تملاس » .درک تبحص ةلئسم

رضاح شهوژپ

ا نی لااک هک تسا یی

ندش ارب تملاس ی هب نادنملاس رتشم ناونع

نای یگشیمه ماظن ،نامرد و تملاس

پ هچ ییاهدمای .دراد رد هب ،رضاح یفیک شهوژپ کمک

هبحاصم اه ی قیمع ن و همی تفایراتخاس ه اب 29 رفن

زا نادنملاس ینارهت لااب دارفا(

ی 20 )لاس هب ا نی .دش هداد خساپ لاؤس یارب

اسانش یی نادنملاس

یبیکرت هنومن زا گ یری یاه

،دنمفده دننام هنومن گ یری نوگمهان و هنومن گ یری رظن ی .دش هدافتسا

هنومن گ یری نوگمهان یارب اسانش یی خنس رد نادنملاس اه

ی هنومن و عونتم گ

ی یر رظن ی ارب ی تسد یبای

موهفم عابشا هب ی

دراد دربراک .

تیاهنرد هداد اه ی هبحاصم ا ی لحت شور هب لی

راذگدک ،نومضم ی

و

هلوقم دنب ی دش .دن اتن جی م ناشن شهوژپ ی

دهد

« تملاس تاقبط ی

،هدش یگدشریقف ماظن

تملاس یتلود

و یگدناماج نادنملاس تسدیهت

» پ زا یاهدمای لااک یی ندش ارب تملاس ی س تاقبط نادنملا یعامتجا

اپ نیی تسد اهنرد هک تسا تی

گدشدرط هب ی

گدناماج و ی هت نادنملاس ی

تسد م ی دماجنا پ زا . یاهدمای

د رگی لااک یی ندش تملاس یارب ةعماج م نادنملاس ی ناوت هب ساسحا مورحم تی تاقبط

،ی قف یزاسری

نادنملاس

،تسدیهت فص اه ی

،راظتنا ینلاوط فرصم دبس زا تملاس فذح

،ی ن ناوتا ی لام ی هت ناتسدی

و یور روآ ی هب ینامرددوخ .درک هراشا

هژاو یدیلک یاه

،یدنملاس ،یفیک شهوژپ :

،نادنملاس ،یگدشدرط ،تسدیهت نادنملاس لااک

یی ندش

،تملاس .یدنملاس تاعلاطم ــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

ـــ

هلاقم* یملع ـ

،یشهوژپ جرختسم زا ةلاسر یرتکد هعماج یسانش اب ناونع

« یدنملاس رد شکاشک تارییغت ةعماج

یناریا

»،

هاگشناد

،نارهت ةدکشناد مولع تجا یعام .

1 . داتسا هورگ هعماج یسانش هاگشناد

،نارهت tazad@ut.ac.ir

2 . رایداتسا هورگ تیعمج یسانش هاگشناد

،نارهت kooshesh@ut.ac.ir

3 . یرتکد هعماج یسانش هاگشناد نارهت ( ةدنسیون لوئسم )

، shiva.parvaii@ut.ac.ir

(8)

همدقم و نایب هلئسم

یکی زا یاهدرواتسد یهافر

رد راهچ ةهد خا

،ری اقترا ی ما و تشادهب دی

گدنز ی ا اری ناین رد .تسا

عماج ة ا ناری ( بلاقنا زا لبق 1300

ما ،) دی گدنز ی ا نایناری 01 دوب لاس

؛ لاحرد ی هک زورما ه زا سپ

ما ،ههد راهچ تشذگ دی

گدنز ی ا نایناری هب 10 سر لاس هدی ا رامآ زکرم( تسا

،ناری 1300 ، 1380 .)

ا نی قفوم تی یشان و نامرد و تشادهب ماظن دوبهب زا شیازفا

یسرتسد مدرم هب تامدخ یتشادهب

نامرد و ی یط دنچ ههد هتشذگ تسا هدوب .

ةجیتن رد عضو دوبهب

تی تشادهب ازفا و

شی ما دی

گدنز

،ی دارفا زا یرایسب نس هب

نی دنملاس ی م ی دنسر ا رد هک نی هرود زا یگدنز هافر تامدخ هب

،ی

تشادهب ی نامرد و ی ب یرتشی زاین دنراد . یدنملاس عمج

تی شلاچ اب اه یی ارب ی افر ماظن ه ی و

نینچمه ماظن یتشادهب نامرد و ی و تسا هارمه م

ی دناوت رادشه ی یارب زه دشر هنی یاه هافر

،ی

یکشزپ و دشاب ینامرد .

رب نینچمه اضاقت

ی امح تی یاه عامتجا ی ت راذگریثأ تسا و یکی زا عبانم

راشف امح ماظن رب تی

عامتجا ی م دادملق ی دوش لونوب(

ی و

،ناراکمه 1391

: 220 حطس رب و )

زه ی هن اه زوح هس رد ة

لصا ی امح هب طوبرم تی

عامتجا ی یرمتسم(

گتسشنزاب

،ی تبقارم اه ی

نامرد ی تبقارم و اه

ی عامتجا )ی :نامه( تسا رثؤم 232

هولاع .)

ا رب نی

،اه نوگرگد اب ی

اهراتخاس ی گداوناخ

،ی ن زای امح هب تی یاه تلود ی اضاقت و ی تامدخ ی دننام تبقارم نادنملاس زا

ازفا شی م ی دبای و رد هجیتن ا نی زه رب رما هنی یاه عامتجا ی و یداصتقا تلود اه زین م ی دیازفا :نامه(

220 اتن .) جی طم تاعلا ارتوکماس و

ادارگلا ( 2118 و انسکاس و ) ناراکمه

( 2111 ) ناشن م ی دهد

هداوناخ اه ی اراد ی دنملاس اب زه هنی یاه ناوارف تملاس نامرد و دنتسه هجاوم .

اب ا هب هجوت هکنی

زه هنی یاه نامرد ی تشادهب و ی نادنملاس زا

د رگی هورگ اه ی نس ی ب رتشی

و تسا یاهزاین تشادهب ی نامرد و ی ا رد نادنملاس نی

گدنز زا هرود ی

ازفا شی م ی

،دبای ماظن اه ی

لوئسم نامرد و تملاس تی

امح تی نادنورهش زا رد ار

زه ربارب هنی یاه لام ی رد تفای تامدخ

.دنراد هدهعرب تملاس ماظن

یاه ملاس ت رد دوبهب ک ی ف ی ت یگدنز و شیازفا دیما یگدنز شقن ی

عت نیی هدننک م و رثؤ ا رد .دنراد نی

م

،نای هعسوت حطس یگتفای

هروشک ا هافر ماظن و ی

ره رب مکاح

روشک رب یگنوگچ درکلمع

ماظن تملاس و نامرد رایسب راذگریثأت قلت .تسا

ی تملاس زا

هب باثم ة یقح هافر ماظن رد

،ی م فظوم ار تلود ی

ک دن ق هب ار نامرد و تملاس تامدخ یتمی

دراوم رد و بسانم و نازرا

،ی ار ناگی مه سرتسد رد ة

دهد رارق نادنورهش

، تروص رد اما ی

هک

(9)

تملاس کی لااک یقلت

،دوش نادنورهش دیاب

ازا رد ی تشادهب تامدخ تساوخرد ی

و

،ینامرد

نآ ةنیزه ا .دننک تخادرپ ار

نی ماظن زا هنوگ

،یهافر اب لصا تلادع رد ضقانت

؛تسا ارچ هک

ئارا مزلتسم تملاس رد تلادع ة

ب هب تملاس تامدخ نارامی

ن اب بسانتم زای

تسا نانآ

، هن

ییاناوت و تردق دیرخ ب نارامی و نسوتلاب(

.)

هزورما اب ناهج ی ندش م ؤ هفل اه ی امرس داصتقا هی

،یراد راجت قطنم ی

یزاس لااک و یی ندش رد

س ناهج رسارس هرطی

ای هتف .تسا ةبرجت ناهج ی م ناشن ی

،دهد اس ةی همانرب اه ی دعت لی راتخاس ی

ارب راشف و ی

زه شهاک هنی

یاه و تملاس شخب رد تلود یهدناماس

رد نامرد و تشادهب

صوصخ شخب

،ی یکی دهت زا یاهدی دمع ة و نوئل( تسا تملاس رما رد تلادع

،ناراکمه

2111 ؛ یسیورتپ و

،رفوتسیرک 2112

.) نینچمه ثأت ری زوتزاب یعی أت نیم وس زا تامدخ ی

شخب

صوصخ

،ی ز هب نای هورگ اه ی عامتجا ی داصتقا و ی هت و تسدورف تسدی

لونوب( دوب دهاوخ ی

و

: 291 - 291 .)

رد ا نی م

،نای هب م رظن ی دسر عماج ة ا یناری غت دهاش ریی وگلا رد بقع و تملاس نامتفگ شن

ینی

یداصتقا زا تلود

نیمأت یناگمه و یمومع تامدخ

و تملاس شرتسگ

صوصخ شخب ی

رد

تسا هدوب تملاس ماظن .

ةعلاطم نادنملاس لئاسم هب ،

رد هژیو ةزوح ،نامرد و تشادهب دنور

« لااک یی ندش تملاس » ار هب یبوخ هب باثم هلئسم ة یا م ناشن مهم ی

دهد . یاهراشف شان

ی زا

راجت ی ندش لااک و یی ندش هن تملاس هورگ رب اهنت

اه ی هت تسدی عماج ب ه رتشی تسا

، تح هکلب ی

زه هنی یاه ناوارف تملاس ا رامش رب نی هورگ م اه ی دیازفا هداوناخ هزورما . اهنت اه

اب یرامیب هجاوم

،دنتسین هکلب راشف اب یلام نیمأت زه هنی یاه تملاس و زه اب ههجاوم هنی

یاه نکشرمک یرامیب

زین

هبور دنتسه ور شخب .

یدایز زه زا هنی یاه یکشزپ و نامرد ی تبقارم و اه ی تشادهب ی یوس زا

هداوناخ هب اه ج زا تخادرپ تروص بی

م ماجنا ی دوش ا هک نی م رما ی دناوت ازفا هب شی رطخ

قف یگدشری تح و دارفا

ی فذح فرصم تملاس رد یخرب زا تاقبط تسدیهت جنم

ر دوش هک

نیمه رتسب ،رما ةنیمز و

ب دشر یرامی اه ناوتان و ی اه م مهارف ار ی

هجیتنرد ؛دنک ر

هبزو رب زور

ب تدش یرامی م هدوزفا رقف و ی

دوش ا و نی ود رگیدکی دشت ار دی م ی نیا زا ؛دننک ةلئسم ور

شهوژپ رضاح ا نی لااک هک تسا یی

ندش عامتجا رما ی

پ هچ نامرد و تملاس دننام ییاهدمای

یارب ةعماج نادنملاس هب

نادنملاس هژیو تاقبط

تسدیهت .دراد

(10)

موهفم لااک یی ندش

موهفم ییلااک

1ندش زا دنا هشی یاه شن سکرام تئ

م ی دریگ هافم رانک رد و یمی

تب دننام گراو ی

2لااک هب راک م ی دور ارف ات یدنی ار حیضوت دهد ارب سکرام رظن زا هک ی

ةطلس امرس ماظن هی

یراد

ا هعماج تردق و تورث عبانم رب داجی

م ی دوش . ةصخشم لک

یدی ةویش لوت دی امرس هی

،یراد

یسیدرگد همه

زیچ هب ک تسلاا . ناهج دج

،دی یایند نوسفا دز ة رد

ِدنب تایح لااک یی هدش لوپ و

لاک( تسا رازاب و

،سوکینی 1393

: 120 .) لااک یزیچ ارب هک تسا ی

رد دوس بسک و شورف

م هضرع رازاب ی

دوش . کی دپ هدی تروص رد اهنت ی

م ی دناوت ارب هک دشاب لااک ی

د یرگی اراد ی

اج رد و دشاب فرصم شزرا یی

ر نآ ناوتب دوس ات درک هلدابم ا

ی هب آ تسد دی

،سکرام(

1302 )

؛

نیاربانب لااک یی ندش ارف هب یدنی هک دراد هراشا کی

دپ هدی هب ةباثم کی رد لااک رظن م هتفرگ ی دوش

ارب هک ی د یرگی اراد ی م و تسا فرصم شزرا ی

ناوت ارب ار نآ ی رازاب رد دوس بسک دیرخ

و

شورف درک (

،ناراکمه و نامرون 2112

.) یوراه ن زی تسا دقتعم

« ییلااک یزاس مزلتسم دوجو

قوقح تیکلام رب

،اهدنیارف اهزیچ

و طباور یعامتجا تسا

نآ رب هک م اه ی ناوت ق تمی تشاذگ

هب و طرش دادرارق ینوناق یم ناوت نآ ار اه دیرخ و شورف درک

» وراه(

،ی 1381 : 231 تقو .) ی

یزیچ لباق تی رخ دی شورف و ادیپ

م ی

،دنک هجیتنرد م ی اوت ن نآ اب دننامه لااک هب ناونع یرازبا

ارب ی داصتقا تعفنم و دوس ی

.درک دروخرب

لمیز باتک رد فسلف

ة لوپ هب

« لوپ ی ندش

» هتخادرپ رظن زا .تسا

،وا لوپ یم دناوت گنهرف و

گنهآ یگدنز و تابسانم یناسنا ار نییعت دنک . تیمها لوپ رد عماوج هیامرس

،یراد هب یردق دایز

یم دوش هک هب ه فد لصا ی لدبم یم دوش ،گربندناو(

1392 : 90 هب .) نایب ز

،لمی

« ا رد لوپ نی ند

،ای

ادخ ی مز ینی تسا » :نامه(

80 داقتعا هب .)

،وا یلوپ ندش بجوم یم دوش ناسنا

،نردم هبزور زور

ینلاقع رت و رترگباسح دوش

. ةجیتن رد نلاقع

ی ندش گدنز

،ی اسو لی م طلست فادها رب ی

دنبای و

و چوپ تاساسحا ب

ی هشیر مکاح یم دنوش :نامه(

89 .) لدنس ن زی باتک رد هچنآ

من لوپ اب ی ناوت

رخ دی اهزرم : ی قلاخا ی رازاب

، هب رازاب داصتقا زا رذگ هب وس

ی شرتسگ

« عماج ة رازاب ی

3» هراشا

و هاگن زا .تسا هدرک

،ی رازاب داصتقا کی

ارب رازبا ی ناماس هد ی لاعف تی یاه یدیلوت تسا و رازبا

ـــ

1. Commodification 2. Fetishism 3. Market Society

(11)

شزرااب و ک یدمآرا

،تسا اما ةعماج رازاب ی کی ش ةوی یگدنز تسا شزرا نآ رد هک اه

ی رد ،رازاب

مه ة هبنج یاه یگدنز هنخر هدرک دنا :نامه(

1 - 9 وا .) دقتعم تسا ند رد یای امرس هی یراد هب هدولآ

رازاب

، شزرا اه ی رازاب ی هب روط یریگمشچ گدنز رب

ی هدش طلسم هرمزور رخ قطنم و دنا

دی و

هزورما شورف هن

رب اهنت یاهلااک یدام هکلب رب لک یگدنز مکاح هدش تسا

،لدنس(

1383 : 3 - 2 .)

زا هاگن

،لدنس رد دنچ ةهد خا ری هن لصاف اهنت ارقف نایم ة نغا و

ای ب رتشی لااک هکلب ،تسا هدش یی

ندش

همه چ زی تیمها ا نوزف رت ی هدیشخب لوپ هب ن و

شی رباربان ی هدنزگ ار رت هدرک تسا و رظن هب .

،ی

رگا چ یاهزی گدنز بوخ ی

لااک تروص یی

پ ادی م دساف ،دننک ی

دنوش انعم و شزرا و ی

زا ار دوخ

م تسد ی دنهد :نامه(

2 .) طسب ا نی م تارکفت ی

دناوت ناسنا و قلاخا لاوز بجوم تی

هعماج رد

اج و دوش ی

نلاقع هب ار دوخ تی

رازبا ی لوپ تابساحم و ی

.دهد

هاگیاج تملاس ا رد یژولوئدی یاه

هافر ی

رد ا نی شخب هب هاگیاج ا رد تملاس یژولوئدی

یاه هافر ی فلتخم ات تسا هدش هتخادرپ

دوش صخشم لااک

یی ندش ا مادک رد تملاس یژولوئدی

هافر ی انعم پ ادی م ی دنک و زا مادکره

ا یژولوئدی یاه

هافر ی ارب ی تلود داهن رد

نیمأت تملاس هچ یهاگیاج لئاق

دنتسه تلود .

هافر اه ی ل

،لاربی رتمک نی م ازی ن ادزلااک یی هافر تامدخ زا ی

لمع ار یتای هدرک دنا هک دمع ة ا نی

اب تامدخ دی

هب کمک راکوزاس رازاب مهارف دوش جات(

زم

،ینانی 1381 ا اب .) نی ل لاح لاربی اه زا

امح شقن یتی

امرس و تلود هی

یراذگ تبقارم رد نآ اه

ی م لابقتسا نامرد و تملاس ی

دننک . زا

د دی ل لاربی یاه عامتجا ی دننام یدنک ( 2111 ) اب هجوت هب هکنیا شخب یصوصخ هب

لابند بسک

ابن ،تسا دوس دی

تملاس هعماج هب ناونع کی زاین مهم شخب رد صوصخ

ی مأت نی دوش دنک(

،ی

2111 : 119 ا رد هچرگا .) یژولوئدی

ل

،یلاربی عامتجا داعبا ی

تبقارم اه ی لخادم و تملاس ة

تلود

ذپ هتفری م ی ماظن ،دوش تملاس

هئارا هدش رد نیا

،نامتفگ رباربان نانچمه ی

یاه تاقبط ی ار

سکعنم م ی دنک ت(

،رولی 1382 : 13 .)

هظفاحم ناراک دراوم رتشیب رد فلاخم

نیمأت یصوصخ دنتسه

. زا هاگدید نآ اه

، شخب تامدخ

صوصخ ی ارب ی سب یرای زا ناتسدیهت نارگ

و تسد ینتفاین نینچمه .تسا رد

نیا

،هطبار ةلخادم

ات ار تلود یدودح

ورض ر ی م ی دنناد . زا هاگدید نآ اه

، تملاس تامدخ و

نامرد هب هزادنا ا ی مهم

(12)

تسا هک دیابن اهنت هب شخب یصوصخ هدرپس

دوش . رد نیا

،یژولوئدیا دارفا

رد لابق رگیدکی

لوئسم دنتسه و رگا یدرف زا ةدهع أت نیم وخ شی نرب

،دیای تلود دیاب هلخادم و شقن ینیمأت و

امح یتی ا ار دوخ افی دنک . د ر نیا ماظن

،یهافر تلود ةلخادم رد

تامدخ نامز تملاس ی

انعم

م ی دبای هک شخب یصوصخ و

رازاب رد نیمأت نیا تامدخ اب لکشم هبور ور تنس .دنوش

هظفاحم راک ی هب چیه هجو لخادم راداوه ة

درتسگ ة أت رد تلود نیم

تبقارم اه ی ینامرد و یتشادهب

ن تسی . رد ا نی د

،هاگدی روملیگ ( 1882 اعدا ) م ی دنک لااک تملاس هک یی

ن تسی رد هک ورملق

ن یاهوری رارق رازاب دریگب

تلود و اب اه دی نامز ی هک نادنورهش هب رداق

نیمأت تبقارم اه ی یتشادهب

و ینامرد دوخ

،دنتسین هلخادم دننک گ(

،روملی 1882 : 191 - 181 هب لقن زا

،رولیت 1382 : 29 - 28 .)

لایسوس تارکومد أت رد اه

نیم عبانم ادهب یتش و ینامرد هنادنمتواخس لمع

م ی دننک . هب رواب

،نانآ ماظن اه ی نتبم ی ب رب همی وس زا هک ی ل لاربی اه هظفاحم و اپ ناراک

هی یزیر تسا هدش

، هب لیلد

لاغتشا روحم ندوب نچمه و نی ینارگ قح ب همی

،اه دراوم رتشیب رد شخب

اه ی مهم ی ار هعماج زا

م فذح ی دننک تنرد . هجی سوس لای تارکومد اه هب روظنم رباربان رب هبلغ ی

،اه داهنشیپ م ی دننک

یسرتسد تبقارم هب

اه ی یتشادهب و

ینامرد اب دی هب ةلزنم کی عامتجا قح ی

ذپ هتفری دوش ؛

عقاورد نآ اه هب یوحن تلود عامتجا ماظن تملاس لوئسم ار ی

فرعم ی م ی

؛دننک هتبلا نیا هب

انعم ی اپ نای أت نیم یصوصخ ن نامرد و تملاس

تسی . دارفا قح دنراد تبقارم هک اه

ی و تملاس

صوصخ تشادهب ی

رخ ار یرادی و راب نیمأت تلود ی کبس ار رت دننک :نامه(

82 - 81 .)

اب لوئن روهظ

،مسیلاربی هاگن

لوئسم هب تی یعامتجا تلود

غت اه ریی ا .درک یژولوئدی یاه

ل لاربی

عامتجا

،ی هظفاحم راک ی سوس و لای یسارکومد قافتا

ود هک دنتشاد رظن اب تل

دی خرب ی لوئسم تی یاه

مومع هافر ی

ذپب ار دری ار دارفا هافر و هب

کمک س تسای یاه عامتجا ی و امح یتی اقترا دهد

؛

لاحرد ی هک لوئن لاربی اه هب لخادم دقتنم تدش ة

تلود و س تسای یاه عامتجا ی دندوب رظن زا .

لوئن لاربی

،اه ب ی یتابث یاه امرس ماظن هی

یراد دنمدوس تسا اب و دی نآ زا وس زا .درک لابقتسا ی

د

،رگی

نآ اه دقتعم دندوب هک ةلخادم داصتقا رد تلود یدیدهت

ارب ی دازآ ی دارفا و تسا داصتقا عفانم ی

م رطخ هب ار ی

دزادنا :نامه(

111 - 113 لوئن .) لاربی اه ا رب نی قع هدی دنا تلود رگا هک رد دنهاوخب اه

یتیعقوم هک داصتقا دشر خرن شهاک ی

و یدنملاس عمج

تی - گنس راب هک ینی

هجدوب رب اه ی

هافر ی محت لی م ی دنک - هب لام تادهعت ی

شان ی س زا تسای عامتجا ی وخ د

،دننک لمع هراچ

ا ی زج

(13)

دودحم ندرک ةرتسگ ،هافر شهاک زه هنی یاه هافر

،ی فاطعنا تاررقم لامعا ذپ

ری و راک رازاب رد

صوصخ شخب تکراشم ی

رد تامدخ هافر ی لونوب( دنرادن ی

و

.) فلاخرب

ک داصتقا یزنی عس هک ی م ی درک دنا ساسارب ةشی

تاقبط شزاس

،ی هزوح اه یی و شزومآ دننام

تملاس هب زا ار ندناسررثکادح ا دوس

نمی امرس ،دراد هگن هی

یراد لوئن لاربی تح ی فطاع طباور ی

ار

ن زی ز و دوس لومشم نای

یم دناد ت و دیکأ م ی دنک دیاب نهذ یتی رفآ هدی تح هک دوش ی

اع رد فط ی نیرت

ور طبا ن زی زج دوس و نایز هب زیچ د یرگی ن دشیدنی رذابا(

ی رکاذ و

،ی 1381 : 1 .) شلات

لوئن لاربی اه ارب ی أت نیم تبقارم اه ی یتشادهب و

ینامرد م رارق رازاب مظن بوچراچ رد ی

دریگ .

لوئن لاربی اه ئارا ة مومع تامدخ ی

بقت ار حی م ی دننک دندقتعم و دارفا

اب دی رد لابق رد تفای

تامدخ

تشادهب ی نامرد و

،ی زه هنی یاه فرعم اب .دنزادرپب ار نآ ی

تشادهب تامدخ رد رازاب لوصا ی

و

نامرد

،ی رتشم ی اج ی ب رامی م ار ی دریگ ا رظن زا . نی د

،هاگدی تملاس ییاراد یصخش تسا و دارفا

دیاب لوئسم یتملاس شیوخ دنشاب ( یلونوب و

: 119 - 118 .)

رد ا نی م

،نای وئدیا یژول هار موس فدارتم ازفا اب تسا شی

لخادم ة لاعف رد تلود تی

یاه

داصتقا ی عامتجا و ی

د زا .

،رلب ینوت هاگدی درکیور

هار موس هب لابند ظفح دهعت لایسوس

تارکومد عامتجا تلادع هب اه ی

کرت و بی د اب نآ هاگدی لوئن لاربی اه رد یدازآ ةراب یدرف

رد رازاب

دازآ تسا ،رلب(

2113 : 29 .) ار ه موس هب یاج یاکتا فرص هب تلود رد نیمأت تبقارم اه ی

تشادهب و

،نامرد بلغا هب لابند داصتقا ی د زا .تسا طلتخم دی

ور ،رلب تلود درکی

رد موس هار

تبقارم اه ی یتشادهب نامرد و

،ی هب یانعم صوصخ ی یزاس ن تملاس تامدخ تسی

. هار موس زا

وس یی زا تلاخد شیب دحزا ب تلود کانمی تسا و زا یوس د

،رگی دقتنم کت ةی ناکم رب فرص مسی

رازاب ای صوصخ شخب ی

د زا .تسا دی

م تلود ،موس هار ی

دناوت أم اب یتیروم عامتجا

،ی

رباربان ی یاه شهاک ار تملاس دهد

و هار اه یی ارب ار ی نیمأت دارفا تملاس ی

دنک یحارط هک

تاناکما یدودحم دنراد

. یبایتسد هب نیا فده مزلتسم تکراشم تلود

اب شخب یصوصخ و

ریاس یاهداهن هعماج تسا (

،رولیت 1382 : 112 - 119 .)

نامه روط هک هراشا دش

، ا یژولوئدی یاه

سفت فلتخم یاهری

توافتم ی رد ةراب لوقم ة تملاس

م هئارا ی دنهد سررب هک ی ا نی ور

،اهدرکی أت رد تلود شقن نیم

تامدخ یهافر اج و نیزگی یاه

م صخشم ار نآ ی

دنک لااک . یی ندش د تملاس ناهج ر

ب ینی لوئن یلاربی م حرطم هک تسا ی

دوش .

(14)

ا ساسارب نی

ناهج ب

،ینی هب تملاس و نامرد هب ةباثم کی لااک ی لباق دیرخ رازاب رد شورف و

رگن هتسی م ی دوش .

،یرتشم اج ی ب رامی م ار ی دریگ اب هک دی زه هنی یاه ار دوخ نامرد و تملاس

مأت نی نچمه .دنک نی

ا رد نی ،نامتفگ تملاس اراد و یی ةیامرس صخش ی یم بوسحم دوش

هک

ةمه نآ ساسارب دارفا

اب دی لوئسم و بقارم یتملاس دوخ دنشاب رب . نیا ساسا ا رد نی ،نامتفگ

غراف زا هکنیا ةمه دارفا هب تصرف اه

، تاناکما و تامدخ ربارب سرتسد ی تبقارمدوخ ،دنرادن ی

هظعوم یم دوش .

شور سانش ی شهوژپ

شهوژپ رضاح یفیک هب

کمک رازبا بحاصم ة مع قی ن و همی هتفایراتخاس اب

نادنملاس و

کینکت لیلحت

نومضم .تسا هدش ماجنا 1

رد لیلحت نیماضم ،نومضم هداد نتم رد دوجوم ناهنپ و راکشآ

اه ی

ک یفی جارختسا یم ،دوش لحت لی اه ناعم زا ی اوتحم راکشآ ی

هداد رتارف اه یم دور ا و هدی اه هافم و می

هداد رد هتفهن فشک اه

یم وش د نوارب(

و کرلاک

،2

2112 .) ةنومن دارفا ،هعلاطم دروم 20

و لاس

نارهت رهش رد رتلااب و

رد نایم هورگ اه ی

،ینس یسنج و یتاقبط نوگانوگ نادنملاس هدوب

.تسا

یارب اسانش یی نادنملاس یبیکرت

هنومن زا گ یری یاه دنام ،دنمفده هنومن

گ یری اب و نوگمهان

عونت رثکادح و

هنومن گ یری ظن ر ی هنومن .تسا هدش هدافتسا گ

یری و نوگمهان اب

رثکادح

3عونت

ارب ی اسانش یی خنس رد نادنملاس اه

ی هنومن و عونتم گ

یری رظن

1ی ارب ی تسد یبای موهفم عابشا هب ی

هب راک م ی دور . رد نیا شهوژپ هنومن یریگ یرظن ات ةطقن موهفم عابشا ی

همادا

؛تفای ینعی ات یتقو

رگشهوژپ هک هب

ا نی تن جی ه سر دی هبحاصم اب هک اه

ی دج

،رتدی هافم می هلوقم و اه ی هزات ا ی هب تسد

من ی دروآ هافم رارکت هب و می

هلوقم و اه ی هب تسد افک و هدمآ تی

هلوقم سر اه هدی کراپ .تسا و اه

ناتسوب اه

، نوناک اه ی نزاب

،یگتسش

،ورتم اهرازاب د و رگی اهاضف ی مومع ی زا ناکم هلمج اه

یی

هک دندوب رگشهوژپ هب

یروآدرگ تاعلاطا

زا نادنملاس (

29 ا رد )رفن نی ناکم مادقا اه هدرک تسا .

رد رانک شهوژپ

،یفیک زا ةعلاطم لوقم اب طبترم دانسا ة

تملاس نامرد و ن زی هدافتسا .تسا هدش

ـــ

1. Thematic Analysis 2.Braun & Clarke

3. Maximum Variation Sampling 4. Theoretical Sampling

(15)

لودج 1 و . یگژی یاه عامتجا ی و یداصتقا نادنملاس دروم هعلاطم

فیدر تیسنج نس

تلایصحت تیعضو

ب همی یا عبنم

نیمأت دمآرد

1 درم 11 ب ی داوس نودب

ةمیب گتسشنزاب ی دنملاس

( راک یرگراک و ییانب )

2 درم 29 مشش ییادتبا ةتسشنزاب

مأت نی عامتجا ی دنملاس

تامدخ( راک ی )

3 درم 13 ب ی داوس ةتسشنزاب

مأت نی عامتجا ی قوقح

یگتسشنزاب

4 درم 13 ب ی داوس نودب

ةمیب گتسشنزاب ی راک دنملاس

رگراک(

ی )

5 درم 12 سناسیل ةتسشنزاب

تفن تکرش قوقح

گتسشنزاب ی اراد و یی یاه

امرس هی یا

گتسشنزاب قودنص ی

روشک ی قوقح

یگتسشنزاب

درم 3 20 مشش ییادتبا ةتسشنزاب

مأت نی عامتجا ی راک دنملاس

( یگدننار )

1 نز 29 ب ی داوس نودب

یرمتسم یگتسشنزاب دنملاس

( راک شم لغا یگناخ و

یتامدخ )

3 درم 19 لکیس ةتسشنزاب

یگتسشنزاب

یرمتسم یگتسشنزاب کمک

اه ی مدرم ی

11 درم 22 مشش ییادتبا ةتسشنزاب گتسشنزاب قودنص ی

یگتسشنزاب

12 درم 11 قوف ل ی سناس ةتسشنزاب

مأت نی عامتجا قوقح ی

اب یگتسشنز کمک و اه ی

نادنزرف

13 درم 11 ملپید

ةتسشنزاب گتسشنزاب قودنص ی

یگتسشنزاب

14 نز 20 لکیس نودب

یرمتسم یگتسشنزاب یتیامح ةکبش

تسود روحم

15 درم 11 ارتکد

داتسا هتسشنزاب تسشنزاب(

ة قودنص

گتسشنزاب ی روشک ی ) قوقح

امرس هی یا

11 ز ن 81 ب ی داوس رمتسم

ی ریگب مأت نی عامتجا ی یرمتسم

یگتسشنزاب

تفن تکرش قوقح

امرس هی یا

نز 11 12 ب ی داوس رمتسم

ی ریگب مأت نی عامتجا ی یرمتسم

یگتسشنزاب

13 درم 20 ملپید

نودب ةمیب گتسشنزاب ی راک دنملاس

تسد(

شورف ی )

21 م در 29 سناسیل ةتسشنزاب

یگتسشنزاب

ةمیب گتسشنزاب دنملاس ی

گناخ لغاشم( راک ی

و

تامدخ ی )

22 درم 28 لکیس ةتسشنزاب

روشک ی دنملاس تسد( راک شورف ی )

23 درم 12 سناسیل نودب

ةمیب گتسشنزاب ی راک دنملاس

تسد(

ف شور ی )

24 درم ندناوخ 22

و نتشون ةتسشنزاب

لقادح گب ری قوقح

گتسشنزاب ی لقادح ی و یراجن

25 درم ندناوخ 20

و نتشون نودب

( راک یشافک )

تسد( راک شورف ی )

23 نز 29 ملپید

ةتسشنزاب گتسشنزاب قودنص ی

روشک ی

( شزومآ )شرورپو قوقح

یگتسشنزاب

درم 21 28 مشش ییادتبا ةتسشنزاب

مأت نی عامتجا ی قوقح

یگتسشنزاب