مطالعه تزیینات گچ‌بری آرامگاه میر‌زبیر سیرجان و بررسی انتساب آن به هنرمندان کرمانی

ص زا(

95 ص ات 114 )

چگ تانییزت هعلاطم ریم هاگمارآ یرب

نادنمرنه هب نآ باستنا یسررب و ناجریس ریبز ینامرک

ایندشار ارهز

*

یرتکد یوجشناد هاگشناد یسانش ناتساب هتشر

ناهفصا رنه

یکخاک یحلاص دمحا

رایشناد ناهفصا رنه هاگشناد یسانش ناتساب هورگ

داژن یوقت هراهب

یرتکد یوجشناد رنه

هاگشناد ناهفصا رنه

:تفایرد خیرات 15

/ 9 / 1395 :شریذپ خیرات ؛ 30

/ 3 / 1397

هدیکچ ریم هاگمارآ ریبز

، فیرش یاتسور رد

ِدابآ چگ تانییزت یاراد ،ناجریس رپ و ابیز یرب

یراک دننامه

؛ هبیتک ،بارحم قاط ،یدنبرمک

،اهامن

هراوشوگ همه و لماک هعلاطم نونکات هک تسا ... و اه هبناج

رد یا هراب .تتسا هتفرگن تروص ،تانییزت نیا هدنزاس دنمرنه و رثا نیا ی

رب شهوژپ نیا رد چگ هباشت لیلد هب ات میدش نآ

یرب چگ اب ،هبیتک و شوقن ،راتخاس ظاحل زا ،انب نیا یاه یرب

اتما یاه هداز هتعیبر -

هچوک دجسم ،ناجرتشا نوتاخ تبرت ینامرک دجسم و زنطن ریم

هراتشا نمتض ،دنتسه ینامرک نادنمرنه یاضما یاراد هک ، اج هتب

بارحم یگژیو ،تسا ینامرک نادنمرنه عنُص رثا هک ییاه نآ یرصب یاه

یفادتها هب و میهد رارق ،دوخ یقیبطت هعلاطم یانبم ،ار اه

گ تانییزت هعلاطم ؛نوچمه چ

ریم هاگمارآ یرب شور .میباتی تسد ینامرک نادنمرنه هب نآ باستنا لیلاد یسررب زین و ناجریس ریبز

و هعلاطم دروم یاهانب زا دیدزاب نوچمه ینادیم تاعلاطم هیاپ رب یزودنا هتفای سکع

یرادرب نآ زا بوتتکم عباتنم هتب دانتسا اب و اه

یخیرات شور هب هک هتفرگ تروص

ت هب ،یقیبطت هداد لیلحت

یاه هب تسد هدمآ هنومن زا یم یتاعلاطم یاه .دزادرپ

زا نیا ور لتیلد هتب

چگ رایسب کرتشم هوجو یرب

چگ اب ینامرک نادنمرنه یاضما یاراد یاه یرب

ریم هاگمارآ یاه نآ راتخاتس رد هتچ ،ناجریتس ریبز

اته

یکچل ندش نیزم ؛دننام بارحم

قاط یخرب و سامم ،درگ یمرف اب ،اهامن

یکچل امت رد درگ رف نیا ندوب یتطیحم هراوتید اتب اه

شقن رد هچ و یکچل هیام

گرب و لگ ؛دننامه اه ور تانییزت اب ییاتخ یاه

هتی هتبیتک رد زتین و کرتتشم یزاتس نداد رارتق ؛لتلم اته

هبیتک تبث یارب ،تباث یهاگیاج ،بارحم تخاس خیرات و هدنزاس دنمرنه ان ؛یواح یاه

تک یغولش و یگدرشف هبی

یدنبرمک یاه و

...

هب لامتحا یوق یم چگ تانییزت ،هک تفگ ناوت .تسا ینامرک نادنمرنه راک ،زین انب نیا یرب

هژاو یاه یدیلک چگ:

،یرب ،ناجریس ریم هاگمارآ

،ریبز ینامرک نادنمرنه

همانایار*

هدنسیون ی لوئسم

: z.rashednia@yahoo.com

1 همدقم . بارحم قلخ ناشخرد نارود زا یکی چگ یاه

رود ،یرب ه

لیا یناخ قیداصم هک تسا بارحم نینچ زا یددعتم

-

یاج یبهذم یاهانب رد ،ییاه .تساعدا نیا هاوگ ،ناریا یاج

نیارد نیب رد ییازسب شقن ،زین ینامرک نادنمرنه ،

هتشاد ییاهراکهاش نینچ دیلوت ریم هاگمارآ .دنا

صخاش و فورعم یاهانب زا یکی ،نامرک ناتسا رد ناجریس ریبز

رود نا عم نتشاد مغریلع هک تسا یملاسا چگ تانییزت و یرام

هتفرگ رارق ،هعلاطم و هجوت دروم رتمک ،ابیز یرب

شخب ،نامز تشذگ اب هک ییاج نآ زا .تسا دنمرنه دروم رد تسا هتفر نیب زا ،هاگمارآ تانییزت زا یدایز یاه

چگ و هدنزاس یرب

یو هعلاطم هب ات میدش نآ رب شهوژپ نیا رد .میرادن تسد رد یعلاطا ،هاگمارآ نیا یاه -یگژ

چگ تانییزت یرصب یاه یرب

قاط ،یدنبرمک هبیتک ،بارحم(

هراوشوگ ،اهامن )... و اه

ریم هاگمارآ هب نآ باستنا و ریبز

زا یدنمرنه نادنمرنه

.میزادرپب ،ینامرک نیا نیاربانب

شسرپ اه یم حرطم هک ددرگ

چگ یرب یاه نیا هچ هاگمارآ

یگژیو یرصب یاه دراد

رگید و ؟ نیا

هک یم ایآ چگ ناوت یرب هاگمارآ یاه ریم

ریبز ینامرک نادنمرنه هب ار ناجریس

؟تسیچ باستنا نیا لیلاد و دومن بوسنم چگ تهابش هب هجوت اب ،اتسار نیا رد

یرب رد هاگمارآ نیا یاه

و شوقن ،راتخاس چگ راثآ اب ،هبیتک

چگ نادنمرنه یرب اما بارحم رد ینامرک رب

هعیبر هداز ناجرتشا نوتاخ

لمع(

)ینامرک دوعسم

هچوک دجسم بارحم ، زنطن ریم

)ینامرک ردیح لمع(

چگ و یرب تبرت ینامرک دجسم یاه اج

لمع(

)ینامرک دوعسم نب دمحم نب یکز نب وجاوخ

نآ ، .میداد رارق یقیبطت هعلاطم یانبم ،ار اه هتفرگ تروص تاعلاطم اب

چگ ،هک دش صخشم یرب

دادعت یاراد ،ریبزریم هاگمارآ یاه یگژیو ی

هبیتک و یشقن ،یراتخاس یاه ،کرتشم ییا

راثآ اب چگ متشه نرق رد ینامرک نادنمرنه یرب یرجه

تسا تانییزت هدش ثعاب هک چگ

،زین ار هاگمارآ نیا یرب

هب .مینک بستنم ینامرک نادنمرنه تروص هب ،نوگانوگ عبانم رد هچرگ هتسج

هتخیرگو ریم هاگمارآ هب ، تانییزت و ناجریس ریبز

چگ ،نآ یرب

هبناج همه و لماک هعلاطم ،نونکات اما ،تسا هدش هتخادرپ هدنزاس دنمرنه نینچمه و هنیمز نیا رد ،یا

چگ تانییزت دنواجرو .تسا هتفرگن تروص ،انب یرب

( 1351

ِهدنسیون )

هلاقم

« نادشتآ و ناجریس گنس هعلق

نآ یگنس »

ارآ یانب هب ،رصتخم تروص هب هک تسا یدارفا نیلوا زا ریم هاگم

و یدنبرمک هبیتک ،ناجریس ریبز

.تسا هدرک هراشا نآ بارحم یمتاح

(

1374

نایاپ رد زین )

هلاقم نینچمه و دوخ همان لماک تروص هب ؛ییا

یرت

ریم هاگمارآ ،نارگشهوژپ ریاس هب تبسن چگ تانییزت و ناجریس ریبز

دقتعم و هداد رارق هعلاطم دروم ،ار نآ یرب

چگ هک تسا بارحم یرب

ریم هاگمارآ یاه اما و ریبز

هعیبر هداز یم یوریپ ،دحاو یکبس زا ،ناجرتشا نوتاخ

دننک

اما بارحم دنمرنه ،ینامرک دوعسم داتسا ؛تسا هداد لامتحا و هعیبر هداز

ناجرتشا نوتاخ

( 708 ته .

بارحم ،)ق

یانب ریم ریبز

( 751 ته .

چگ ،زین ار )ق

هلاقم رد .تسا هدرک یرب ناونع تحت یا

« نوناق هانپ رد یخیرات یاهانب »

( 1376

چگ تانییزت و انب یریگرارق تیعقوم هب روشک یلم راثآ تسرهف رد انب رکذ رب هولاع )

هلمج زا ،نآ یرب

زرواشک .تسا هدش هتخادرپ ،ارذگ تروص هب ،نآ بارحم و یدنبرمک هبیتک

( 1389

هدیکچ رد ،)

هلاقم ی ،یا

ناجریس ریبزریم هاگمارآ یفرعم نمض بارحم هب ،

اما یاه هداز

هعیبر نوتاخ تبرت ینامرک دجسم و ناجرتشا -

بارحم انمگ دنمرنه ییاسانش هب دناوتب ،قیرط نیا زا ات تسا هدرک هراشا ،تسا ینامرک ناداتسا راک هک ، اج .دوش کیدزن ریبزریم ؛دننام یدعب نیققحم

یباقع

( 1376

،)

هدنز لد

( 1377

یگنهرف ثاریم نامزاس ،)

عیانص یتسد نامرک ناتسا یرگشدرگ و

( 1387

یبجر ،) (

1391

هتخادرپ تاررکم رارکت هب ... و )

بلطم و دنا

هدرکن هئارا ،دروم نیا رد یدیدج .دنا

یخیرات شور زا شهوژپ نیا رد ت

هناخباتک هویش هب تاعلاطا و تسا هدش هدافتسا یقیبطت عتمج ینادیم و یا

-

و یروآ هیزجت لیلحتو یاتهانب و هعلاطم دروم رثا زا یساکع و دیدزاب اب شهوژپ نیا ینادیم تاعلاطم .تسا هدش

همادا رد .دش اجنا هباشم هبیتک ،شوقن یحارط ؛شهوژپ ی

بارتحم راتخاتس و اه اتب اته

رتن یاتهرازفا فتلتخم

نوچمه

Auto CAD, Corel DRAW

ا هتب اتت میدرتک شلات ،یقیبطت هعلاطم قیرط زا و تفرگ تروص فادته

.میبای تسد ،هدش نییعت 2 . ناجریس ریبز ریم هاگمارآ ییایفارغج تیعقوم رد ،ریبز ریم هاگمارآ 29

و هجرد 42 و هقیقد 78 رد و یلامتش ضرع هیناث 55

و هتجرد 50

و هقیقد 7 .دراد رارق یقرش لوط هیناث ریم یانب

یاتسور قرش رد ،ریبز رش

ی ف دابآ ناتسهد عباوت زا ، تداعس

داتبآ

یور ،هد ناتسربق رانک رد ،ناجریس هپت

ا .دراد رارق هاتوک ی ا

ی ن داتعبا هتب لکتش عتبرم نلاتپ اب ،انب 9

× 9 و رتتم

یلخاد یاضف 7

× 7 رتم اب ، هولق گنس ،چگ طلام و هتخاس

هدش قاتط هتس ،لتخاد زا اتنب فرط ره .تسا رد و اتمن

قاط هدزاود عومجم هک تسا لامش هب ور ،انب یلعف یدورو .دراد امن

یتم لصتم فک هب ،هلپ هس اب تمتسق .دوتش

ریم یانب یجراخ دقاف ،ریبز

هنوگره و نییزت یاراد طقف قاط

اهامن زا یتضعب یور .تتسا هداتس ی تمتسق

اته ی

قاط اهامن مک یلیخ رادقم هب ، راثآ ،

چگ دودنا زا ی قاب

ی هدنام هک هب لامتحا ز تی دا رد ، رتساترس نآ یجراتخ طتس

یلو ،هتشاد دوجو هب

نامزرورم رورف

ی هتخ تسا

ریواصت(

1 و 2

؛)

اما رقت ی

ًاب اب ،انب یلخاد حوطس امت چتگ

رتب ی اته ی

سب ی را ز ی اب هتفای نییزت تسا

( یمتاح

، 1374 : 113 - 114

رتیم هاگمارآ یانب .)

هرامتش هتب ،ناجریتس رتیبز 1762

رد ،

.تسا هدیسر تبث هب ،ناریا یلم راثآ تسرهف

3 . تانییزت چگ

رب ی ریم هاگمارآ ناجریس ریبز

چگ تانییزت طقف انب نیا رد هزورما

،دراد دوجو یرب لامتحا اما

آ یم ن قاتط لخاد هک دور لیف و اتهامن

تپ شو ،اته

یشاک یاهراک نآ زا یرثا ،رضاح لاح رد هک هدوب دوجوم زین

یمن هدهاشم اه .دوش

چگ یرب یتلخاد یاتضف یاته

؛لماش و هدید بیسآ نامز رورم هب زین هیشاح

قاط یمامت امن

نآ نیب لصاوف و اه

،اه هراوشوگ یلااتب تمتسق ،اه

یدنبرمک هبیتک ،یدورو

)اهراوشوگریز رد(

تمسق ریاس هب تبسن هک تسا یبارحم نینچ مه و ملاتس اتنب یاه

رتت

و هدنام یقاب شوقن اب

یهایگ فلتخم

)ییاتخ و یمیلسا شوقن(

یسدنه ،

هرگ(

هددآ ،اته یراتک یپوتت و اته یاته

تچگ

1ی

و)

هبیتک

،ییاه هتسارآ تسا هدش .

1 - 3 . ریاس و یدنبرمک هبیتک چگ

رب ی هب( اه غ ی زار )بارحم

ریز رد ،یدنبرمک هیشاح رد هراوشوگ

اه

، تک ی هب ،ثلث ملق هب ی روداترود

انب چتگ رتب ،هتبیتک نتیا .تتسا هدتش ی

هب هتسارآ تایآ

1 ت 8 زا هک تسا تف هروس انب یبرغ علض تسار تمس

عورش هدش هدرک نیزم ،ار انب نوماریپ و

رد ،هبیتک نیا زا یدایز رادقم هچرگ .تسا تمسق

اه نآ یاتهتنا و ادتتبا نوتچ یتلو ،تتسا هتتخیر فتلتخم ی

قاب ی هدنام ، م ی ناوت ار نآ رارمتسا

، رد انب رود گرب و لگ ،یمیلسا شوقن ،ار هبیتک نیا هنیمز .دش نئمطم ، یاته

هچگرب و گرب ،ییاتخ اه

خ و یمن هدید رگید ،هبیتک یلصا هنیمز هک یروط هب تسا هداد لیکشت ،چیپرام طوط -

دوش

ریوصت(

3

.)

هدزاود ،اتنب یتلخاد حوطس رد قاتط

اتمن تتسا دوتجوم ، هتک

تشاح رد ی ه نیتب لتصاوف و نآ

اته ،

چگ رب ی اه گرب و لگ ،یمیلسا شوقن زا لکشتم ی یپوت هلمج زا یسدنه شوقن ،ییاتخ یاه

یتچگ یاه

ریوتصت(

4

،هرگ و یهایگ شوقن زا یبیکرت و)

لباق ؤر ی ت .تسا رد هیشاح قاط راهچ امن

رد دوجوم ی علض

اته و یلامتش ی

هیشاح ،هاگمارآ یبونج ،ار شتقن نتیا هباتشم .تتسا هدتش راتک ،هرتگ و یهایگ شوقن ؛زا بکرم ،نهپ ًابیرقت یا

م ی ناوت رد شاح ی ه هچوک دجسم ود هقبط بارحم چگ هیشاح و زنطن ریم

یرب ط هچقا اه هاتگرد هراتنک یتنورد ی

رد دمصلادبع خیش هعومجم هاقناخ زنطن

دید ،ق .ته متشه نرق یادتبا هب طوبرم

ایندشار(

، 1393 : 44 ) ( ریوتصت 5

.)

هیشاح رد قاطراهچ

هنومن یقرش و یبرغ علاضا رد رگید یامن

،رگید ی یم هدید هرگ و یهایگ شوقن زا

رد .دوتش

یقرش علض انب

، رد هیآ ،بارحم یوربور

« انعطا َو انعمِس اولاق َو

»

،ثلث ملق اب

،لکش لیطتسم یرداک رد دوتجوم

تسا نیمه یلخاد هیشاحرد . قاط

امن یاج رد ، ی هبیتک هک

« انعطا َو انعمِس اولاق َو

» شوتقن زا یکیراتب راون ،تسا

هدید ،هداس یمیلسا م

ی دوش . هراوشوگ اه زا هدیشوپ ،زین انب ی چگ

رب هدوب ی رلکا هک نآ اه ، هب رورم ناتمز نیتب زا

نآ هنیمز و هیشاح زا یمکرادقم و هتفر تسا تیور لباق اه

ریوصت(

6

. )

هراوید فرط ود رد هتچقاط یاته

یلااتب ی

هرگ تروص هب یشقن ،زین هاگمارآ یدورو

)جنپ و تشه هسمش(

تمسق هک ،تسا دوجوم تتسار تمتس راتنک یاته

یوریپ یصاخ هدعاق و مظن زا ،هرگ یمن

دنک

ریوصت(

7

.)

2 - 3 . ریم هاگمارآ بارحم ناجریس ریبز

یبارحم ،هاگمارآ یبرغ علض رد ،لکش لیطتسم

رقت ی

ًاب رارق ،ضیرع و عفترم دراد

هک ؛ ود یاراد قاط

امن یتللاه ی

سوق اب ،لکش تی

هز نوتس رب هک تسا راد امن

اه ی رارق هتشاد دنا زا یرثا نونکا هک نآ

اه .تسین دوجوم سوق

یاه

هدننکادج نیا رد یکچل ود

هزیت اب ،بارحم سوق ی

قاط امن ساتمم ،بارتحم رداتک ییلااب طخ و تتسا

چیته و

یمن لماش ،ار یشقن .دوش

للاه قاط امن بارحم نیا رد ،نییاپ ی تروص هب

،یفدص چتگ رتب .تتسا هدتش ی اتمت

و یسدنه ،یهایگ شوقن عاونا اب ،بارحم نیا حوطس تک

ی هب اه هتسارآ هدش تسا

ریواصت(

8 - 10

.)

1 - 2 - 3 بارحم تانییزت .

1 - 1 - 2 - 3 . تک ی هب اه

تک ی هب اه ،ثلث ملق هب ،بارحم ی مز رد

ی هن ا گرب و لگ ،یمیلسا شوقن زا ی هب ،ییاتخ یاه

تروص بارعا راذگ ی

نودب ای و هدش بارعا

، چگ رب .تسا هدش ی تک

ی هب اه :تسا رارق نیا زا نآ ی

)فلا تک ی هب

ار یتکچل ود هتک ،بارحم یلصا سوق رد:لوا

، ؛تتسا هداد لیکتشت تک

ی هتب ثتلث متلق هتب ی لماتش

« آی ه سرکلا ی

» رد مز ی هن

،هداس ی تروص هب

بارعا دوتجوم ،هدتش یراذگ تتسا

رد2

هتبیتک نتیا نییاتپ تمتسق

یلااب تمسق رد یهاگو ( نآ

هب دودحم دادعت

،رگیدکی زا یمک هلصاف هب ،) گرب

اه ی تمسقود هدتش رارتکت ،ی تتسا

( ریوصت 11

.)

)ب :مود هبیتک

هبیتک هب تبسن و طسو رد هک ود هبیتک نییاپ و لااب یاه

گرزب دوخ رت تاتیآ لماش ؛تسا رت

77

ت 79 هروس ی

« ارسا

» هک تسا تمسق

اته هتملک زا لتبق ی

« لایوتحت » هتملک نتیا اتب رتضاح لاتح رد و هتتخیر

عورش هدش ات و تسا هملک

« هب » لباق ندناوخ .تسا هنافسأتم هیآ لوا

77 هیآ رخآ و 79

هتتفر نیتب زا تتسا

.

« ...

َناَک ِرجَفلا َنآرُق َّنِا ِرجَفلا َنآرُق َو ِلیلَّلا ِقَسَغ یَلا سمَشلا ِکوُلُدِل هوَلَّصلا ِمِقَا ًلایِوحَت

َدوُهشَم ا دتّجهتف لیّللا َنِم َو

... هب

» بارعا هبیتک نیا رد و تسا هدش یراذگ

هنیمز ا زا ی یمیلسا گرب و لگ و اه دراد رارتق ییاتخ یاه

( ریوتصت

11

.) )ج :موس هبیتک

سوق رد هبیتک نیا قاط

امن تمسق رد و نییاپ ی

ِیفدص اب ،بارحم هروس

ی

« دیحوت

» یلیدتح و

رد )ص( دمحم ترضح زا مز

ی هن و لگ یدودحم دادعت اب ،هداس ی گرب

اه اب ،ییاتخ ی بارتعا

راذتگ ،ی چتگ رتب ی

.تسا هدش هتفر نیب زا روکذم ثیدح نتم

تسا

( ریوصت 11

.)

تک ی هب اه ی هدنزاس دنمرنه ب رد بارحم تخاس خیرات و

هند ،بارتحم یلخاد پچ و تسار تمس ی هنافتسأتم

دوجوم نی نتس د

( ریوصت 12

:تسا هتشون هراب نیارد یمتاح .)

« سکع اه بارحم زا شیپ نایلاس هک ی هتتفرگ

هدتش ،

ناشن م ی دهد تخاس خیرات بارحم فرط ود رد هک [

لولاا عیبر 751

ته .

]ق

هدنزاتس اتن و

[ یناتمرک دوعتسم داتتسا ]

هب تروص چگ رب هدوب صخشم ،ی تسا هتفر نیب زا هزورما هک

»

،یمتاح(

1374 : 115 - 117

.)

د ج

2 - 1 - 2 - 3 بارحم ینییزت شوقن .

ار بارحم ینییزت شوقن

، یمیلسا عاونا یمیلتسارس و یمیلسا مین ،

ییاته هتنیمز هتک نآ

اته یزاوتم طوتطخ اتب

( )روشاه کشا رف ، دننام

هددآ و ،یراک زت یی ن هدش

ریوصت(

13

، )

لگ و گرب اه ی اتخ یی ( لگ اه

ِی هتک یگربلگدنچ

اب طوطخ هرفح و یزاوم

ِکچوک یاه یلاخوت

، هتسارآ هدش تسا ) و شوقن لیکشت ،یسدنه م

ی دتهد . تشاح ی ه ا ی

،هرگ و یهایگ شوقن زا بکرم (

هدید ،کچوک یکچل ود نآ یلااب رد هک م

ی دوش ) روداتترود هتطاحا ،ار بارتحم

تسا هدرک هک

دعب زا نآ ، کچل ی اه شقن نودب و سامم ،یکچل یطیحم هراوید اب هک دراد رارق بارحم ی دنتتسه

( ریوتصت 14

هبیتک نیب رد .)

یاه

ِطسو و لااب بارحم

ود ، هیشاح ،دراد دوجو کیراب هک

یلوا

ِحرط ،ار گ ی س فاتب ود

هتشر ا و ی یمود بلق یحرط ،ار ،دننام

یم لماش دوش

ِطسو هبیتک زا دعب . ،بارحم

راون یسدنه شوقن زا یکیراب

تسا دوجوم شقن نیا هک

ار هیشاح رد ، هراوشوگ

اه

،انب ی تمسق یتلخاد قاتط اتهامن و تروتص هتب یراوتن

متک

ضرع هبیتک نییاپ تمسق رد ، دنبرمک

،ی یم دید ناوت

ریوصت(

15

.)

دعب ا ز ای ن شخب ، شاح ی ه ی گرزب رت شوقن زا

یمیلسا لگ و دنچ یاه رَپ

تسا دوجوم هک

مظعا تمسق نآ

هتفر نیب زا ، طسوت و

،

ِشقن گ ی س فاب ی ک هتشر ا ،ی

تسا هدش هطاحا .

شخب یفدص یلخاد یگتفرورف و قاط

امن بارتحم ی ن

تی ز

، اتب بتلق و یمیلتسا شوتقن ،دتننام

چگ رب یلصا حرط ،بارحم یلخاد یگتفرورف رد .تسا هدش ی قاط

امن ،نآ رد هتک دراد رارتق یمیلتسا

میتن ،اته -

لسا ی م ی اه

، رس لسا ی م ی نینچمه و لگ

اه اب هک ییاتخ ی طوطخ

یزاوم )روشاه(

و هرتفح ِکتچوک یاته یلاتخوت

زت یی ن هدش

، مشچ هب م

ی دروخ

( ریوصت 16

نیا نوماریپ .)

قاط امن ، سو هب ی هل راون ی رد هک

ِرانک اتمت هراوتشوگ اته

ی

انب تسا تیور لباق ،

روصحم هدش تسا

( ریوصت 17

.)

4 چگ باستنا لیلاد . یرب

ینامرک نادنمرنه هب ناجریس ریبز ریم هاگمارآ یاه

چگ راثآ هب هجوت اب متتشه نرتق رد ،یناتمرک نادنمرنه زا هک یدنمشزرا یرب

تته . ق

، ،نارتیا فتلتخم طاتقن زا

یگژیو یاراد بلغا و تسا هدش ییاسانش یهایگ شوقن ؛رظن زا یکرتشم ینییزت یاه

گرب و لگ و یمیلسا شوقن(

-

)ییاتخ یاه

هبیتک ،یسدنه ، بارحم راتخاس نینچمه و اه

زا ،دنتسه اه ا

نی ور کرتتشم تایتصوصخ هب هجوت اب ،

چگ نیب یرب ریم هاگمارآ یاه متتشه نرتق رد ِیناتمرک نادنمرنه هب طوبرم هباشم راثآ اب و ناجریس ریبز

تته .

،ق

یم چگ تانییزت ناوت رد .درک بوسنم ینامرک نادنمرنه هب ،مه ار انب نیا یرب

همادا یم لیلاد نیا هب :میزادرپ

1 - 4 تهباشم . یراتخاس یاه

قاط و بارحم یکچل ریم هاگمارآ یاهامن

،ناجریس ریبز بارحم دننامه

اتما ؛یاته هتعیبر هداز

،ناجرتتشا نوتاتخ

هچوک دجسم بارحم و زنطن ریم

ینوریب و یلخاد یاه (

تبرت ینامرک دجسم )نحص

یمرف اب ، اج هریاد

یا نییزتت ،

تسا هدش

ریواصت(

19 ، 21 ، 23 ، 25 ، 27

. )

رف نیا هریاد یکچل امت رد ، چیته و سامم ،یکچل یطیحم هراوید اب ،اه

ار یشقن یمن لماش

3 دوش

( ریواصت 19 ، 21 ، 23 ، 25 ، 27

.)

هولاع رب سوق ،نیا ادج ِیاه

یکچل رد هدننک هاتگمارآ یاته

یم تیعبت کرتشم رف کی زا ،ینامرک نادنمرنه راثآ و ناجریس ریبزریم هب ،دنک

یروط هزیت ؛هک قاتط سوق ی -

،بارحم رداک ییلااب طخ و امن دنتسه شقن دقاف و سامم رگیدمه اب

ت(

ریواص 18 ، 20 ، 22 ، 24 ، 26

. )

2 - 4 تهباشم . شوقن یاه

لگ بارحم رد دوجوم ِیگربلگ دنچ ییاتخ یاه

ریوتصت(

28

ناجریتس ریبزریم هاگمارآ یدنبرمک هبیتک و ) ریوتصت(

29

لگ هباشم ،)

بارحم ؛رد هدش هدرب راکب یاه قاط ،اه

حول طس ،اهامن هتبیتک هتنیمز ،ینییزت یاه

هتب اتی و اته

هتسد تروص نادلگ رد ،ییا

چگ یاه یرب یدتنبرمک هبیتک هنیمز ؛تسا ینامرک نادنمرنه یاه

ریوتصت(

30 )فتلا

و

لگ نیا زا لکشتم هیشاح بارحم رد ،اه

ینوریب و یلخاد یاه

)نحص(

تبرت ینامرک دجسم اج

( واصت ری 30 )ج و ب

لگ نیا زا هیشاح ود نینچمه و هچوک دجسم لوا هقبط بارحم رد اه

زنطن ریم

ریوصت(

31

لگ نیا .)

اه ،ییاتخ ی

ور تانییزت اب یگمه هی

نوچ ،یکرتشم یزاس طوطخ

یزاوم

)روشاه(

هرفح یدادعت و

ِکچوک یاه یلاخوت

نییزت ،

هدش دنا .

هیشاح بکرم یی قاط و بارحم رد ،هرگ و یهایگ شوقن زا

،ناجریتس ریبزریم هاگمارآ یبرغ و یقرش یاهامن

تسا هدهاشم لباق

ریوتصت(

32

لگ دننامه هک)

ور تاتنییزت اب ینامرک نادنمرنه ییاتخ یاه هتی

یکرتتشم یزاتس

یزاوم طوطخ نوچ )روشاه(

هرفح و

ِکچوک یاه یلاخوت

ِسوق رد شقن نیا .تسا هدش نیزم قاط

امن ینییاپ ی

هچوک دجسم بارحم زنطن ریم

( ریوصت 33 فلا

،)

ِیلخاد هیشاح قاط

امن بارحم ِی اما

هداز هعیبر نوتاتخ ناجرتتشا

(

ریوصت 33

)ب

و بارحم اه ینامرک دجسم )نحص( ِینوریب و یلخاد ی تبرت

اج یم هدید دوش

(

ریواصت 33

).د ،ج

ریم هاگمارآ یقرش علض رد ،هداس یمیلسا یعون زا یکیراب هیشاح یم هدید ناجریس ریبز

هباشم هک دوش

اما بارحم یلخاد یگتفرورف رد هک تسا یمیلسا یاهراون هعیبر هداز

تمسق ِیلخاد هیشاح و ناجرتشا نوتاخ

یلااب هاش شن ی ن اه ینامرک دجسم ی تبرت

اج تسا هدش هدافتسا ،

( وصت ری 34

.)

قاط ،یلصا حرط رد ریم بارحم یامن

ریبز

ریوتصت(

35

بارحم دننامه ،)

یاته یمیلتسا زا ،یناتمرک نادتنمرنه

ناهد هددآ فلتخم عاونا و اهروشاه ؛دننام یراکرپ تانییزت یاراد هک ،یرددا تتسا هدتش هدافتتسا ،تتسا یراتک

ریوصت(

36 ح ت فلا ).

رد دوجوم قاط

امن ریم هاگمارآ ی ناجریس ریبز

ریوصت(

37

، )

دننامه اهدنب و هقاس اه ی قاط امن

ریوصت(

38

و)

بارحم یکچل اما

هداز نوتاخ هعیبر ناجرتشا

ریوصت(

39 ) ( 708 ته . ق

قاط و)

هچوک دجسم بارحم یامن زنطن ریم

( وصت ری )40

هکبش دنب هدش ی و ب ا هقلح اه هقاس و اهدنب نیا ،یکچوک ی مه زا ،اه

ادج هدش دنا .

4 - 3 تهباشم . هبیتک یاه

یا

تباث یهاگیاج نداد رارق یارب

تبث هبیتک یاه یواح بارحم تخاس خیرات و هدنزاس دنمرنه ان ،

زین زا یکی

هناشن نادنمرنه یاه چگ

رب تسا ینامرک

ریوصت(

41 ج ت فلا

هک )

،یلااب تمسق رد ،ءانلتسا نودب هاگیاج نیا

بارحم یلخاد یگتفرورف دراد رارق

یحلاص(

یوقت ،یکخاک ،ایندشار و داژن

1395 : 29

یگژیو .)

رد هک یا هاگمارآ بارحم

یم تیور زین ،ناجریس ریبزریم دوش

ریوصت(

42 ته ت فلا

.)

هبیتک هنیمز رد

ِیاه و بارحم نینچمه

ریم هاگمارآ یدنبرمک هبیتک ناجریس ریبز

، گرب یاه ی تسا دوجوم

ریوصت(

43

یزاوم کیراب طوطخ اب هک ) )روشاه(

و هرفح یاه یلاخوت ِکچوک تسا هدش نیزم

. گرب نیا هباشم اه

ار

، رد هبیتک

ِیاه سم بارحم هچوک دج

و یدنبرمک هبیتک ،زنطن ریم بارحم

تبرت ینامرک دجسم یاه زین اج

یم دید ناوت

ریوصت(

44 د ت فلا

.)

هنیمز ناجریس ریبزریم هاگمارآ یدنبرمک هبیتک ی

ریوصت(

45

تبرت ینامرک دجسم یدنبرمک هبیتک دننام ،)

اج

ریوصت(

46

گرب و لگ اب ،)

هچگرب و گرب ،ییاتخ یاه اه

هتب ،تتسا هدش نییزت ،چیپرام طوطخ و هتک یروتط

یمن هدید رگید ،هبیتک یلصا هنیمز .دوش

ریم هاگمارآ بارحم -

ناجریس ریبز ماما بارحم

هداز نوناخ هعیبر

ناجرتشا دجسم بارحم

هچوک زنطن ریم یلخاد بارحم

دجسم ینامرک

تبرت ماج ینوریب بارحم

ینامرک دجسم تبرت ماج یگژیو

یاه نیب کرتشم

نادنمرنه ینامرک

راتخاس

مرف نتشاد هریاد رد

یکچل یاه

بارحم اه

ندوب سامم مرف هریاد رد

یکچل مامت اه

هراوید اب یطیحم

یکچل تیعبت سوق یاه ود هدننکادج زا راثآ یکچل مرف کی

کرتشم

لودج 1 ریم هاگمارآ بارحم راتخاس یقیبطت هعلاطم : بارحم اب ناجریس ریبز

چگ یاه ق .ـه متشه نرق رد ینامرک نادنمرنه یرب

ریم هاگمارآ بارحم -

ناجریس ریبز ماما بارحم

هداز نوناخ هعیبر

ناجرتشا دجسم بارحم

هچوک زنطن ریم یلخاد بارحم

ینامرک دجسم تبرت ماج ینوریب بارحم

ینامرک دجسم تبرت ماج یگژیو

یاه نیب کرتشم

نادنمرنه ینامرک

شوقن

― لگ

یاه اب ییاتخ تانییزت ور هی یزاس

کرتشم

یبیکرت شقن هرگ و یهایگ تانییزت اب

ور هی یزاس

کرتشم

― یعون دربراک

هداس یمیلسا

دربراک یمیلسا

ناهد یردژا یلصا حرط رد

قاط اهامن

لودج 2 چگ تانییزت شوقن یقیبطت هعلاطم ریم هاگمارآ یرب

چگ تانییزت اب ناجریس ریبز یرب

ق .ـه متشه نرق رد ینامرک نادنمرنه

―

― هقاس

دنب و اه -

هکبش یاه -

و هدش یدنب هقلح یاه

دننکادج

ریم هاگمارآ بارحم -

ناجریس ریبز ماما بارحم

هداز نوناخ هعیبر

ناجرتشا دجسم بارحم

هچوک زنطن ریم بارحم

یلخاد دجسم ینامرک تبرت ماج ینوریب بارحم ینامرک دجسم

تبرت ماج یگژیو

یاه نیب کرتشم

نادنمرنه ینامرک

شوقنهبیتکاه

تباث یهاگیاج تبث یارب

هبیتک یاه خیرات و دنمرنه

بارحم تخاس ( یگتفرورف )بارحم یلخاد

― گرب

دوجوم یاه هبیتک رد اه اب

ور تانییزت -هی

کرتشم یزاس

―

― و یگدرشف

هبیتک یغولش -

یدنبرمک یاه

لودج 3 هبیتک یقیبطت هعلاطم : چگ یاه

ریم هاگمارآ یرب هبیتک اب ناجریس ریب

چگ یاه ق .ـه متشه نرق رد ینامرک نادنمرنه یرب

5 . هجیتن چگ دوجو یرب

نیا ،ناجریس ریبزریم هاگمارآ رد یراکرپ و ابیز یاه شسرپ

اه ار

، هک دومن حرطم چتگ

یرتب یاته

یگژیو هچ یاراد ،انب نیا تسا یرصب یاه

یم ایآ ؟ چگ ناوت یرب هاگمارآ یاه ریم

ریبز نادتنمرنه هتب ار ناجریتس

؟تتسیچ باستنا نیا لیلاد و دومن بوسنم ینامرک ،هدتش اتجنا تاتعلاطم یتسراو هتب ادتتبا ،ریتسم نتیا رد

هب سپس ،میتخادرپ اتما بارتحم ؛نوتچمه هباتشم راتثآ و هتعلاطم دروم رثا ینادیم هعلاطم

هتعیبر هداز نوتاتخ

ناجرتشا

)ینامرک دوعسم لمع(

هچوک دجسم بارحم ، ن ریم

زنط

)ینامرک ردیح لمع(

بارتحم و تاتنییزت رتگید و اته

چگ تبرت ینامرک دجسم ،یرب اج

)ینامرک دوعسم نب دمحم نب یکز نب وجاوخ لمع(

،راتثآ تاتیئزج زا ستکع هیهت و

هبیتک و شوقن ،راتخاس ؛ِزیلانآ و یحارط هب ،راک همادا رد .میدیزرو تردابم چگ یاه

یرب رتیم هاتگمارآ یاه و رتیبز

ریاس نآ یقیبطت هعلاطم قیرط زا و میدومن ادقا ،هباشم راثآ یتنبم یتادنتسم و هلدا ،دهاوش میتسناوت ،مه اب اه

چگ تانییزت باستنا رب قاتط و بارتحم یتکچل .مینک هئارا ینامرک نادنمرنه هب ،ناجریس ریبزریم هاگمارآ یرب

-

بارحم هباشم ،راتخاس ظاحل زا ،هاگمارآ نیا یاهامن چگ یاه

یرتب ؛تتسا یناتمرک نادتنمرنه هتب طوتبرم اتمت

یکچل ار یشقن چیه و تسا سامم یکچل یطیحم هراوید اب درگ رف نیا و درگ رف یاراد اه

، یتمن لماش ،دوتش

نینچمه سوق تیعبت

،کرتشم رف کی زا ،هاگمارآ بارحم یکچل ود هدننکادج یاه هب

یروط هزیت ؛هک سوتق ی

قاط ،بارحم رداک ییلااب طخ و امن دنتسه شقن دقاف و سامم رگیدمه اب

. تهباتشم زتین شوتقن ظاتحل زا یاته

لگ دننام یرایسب ،ییاتخ یاه

و یهایگ شوقن زا یبیکرت هک کرتشم یشقن هرگ

ور تاتنییزت اب ،تسا هتی

یزاتس

یزاوم کیراب طوطخ نوچمه یکرتشم )روشاه(

هرفح و

ِکچوک یاه یلاخوت

... و هداتس یمیلتسا یعوتن ، زتین و

رتشا طاقن هبیتک رد یکا

هبیتک تبث یارب تباث یهاگیاج ؛دننام اه گرتب ،بارتحم تخاتس خیرات و دنمرنه یاه

-

هبیتک هنیمز رد دوجوم یاه ور تانییزت اب اه

هی هتب ،هتفرگ تروص تاعلاطم هب هجوت اب .تسا .... و کرتشم یزاس

هنومن رد ناوارف تاکرتشم دوجو دانتسا چگ تانییزت اب یسررب دروم یاه

یرب ریم هاگمارآ ناجریس ریبز

تم ی ناوتت

چگ رب ی اه ینامرک هداوناخ هب ،ار انب نیا ی و

هب لاتمتحا ز تی دا زا ، هداوناتخ

« یناتمرک دوعتسم

»

، بارتحم هدنزاتس

اما هداز هعیبر ناجرتشا نوتاخ

( 708 ته .

هدنزاس ّدج و)ق

بارحم اه و یلخاد ی ب

یتنوری (

)نحتص

یناتمرک دجتسم

تبرت اج .داد تبسن ،

یپ تشون

1

یپوت . یچگ یاه چگ ،دنتسه امنرجآ عون زا انب نیا

یرب یاه آ نآ شوتقن و دنوتش یتم راتک هداتس چتگ دودنا رب ،امنرج هباتشم اته

رد هک تسا ییاهوگلا آ

یپوت یزاس هیبش ،تانییزت عون نیا هلمج زا .تسا هدوب وسرم یراکرج مک تروص هب هک تسا یرجآ هت یاه

هتسجرب یم ارجا ،امن ددرگ

ینلاصا(

1391 ، 153 - 157

.)

2 تمسق لماش طقف ،هبیتک نیا . لوا

« آی ه سرکلا ی

»

هیآ(

254 هرقب هروس

.تسا)

3 . هنومن رد درگ رف یکچل نوچمه ییاه

اطسب عماج دجسم بارحم یاه

( یمتساق یجاتح 1389

ج ،

، 11 : 191

هاتقناخ قاتتا بارتحم ،)

یماطسب دیزیاب

،نامه(

197

قاط ،)

اما یامن مق مساق نب دمحا هاش هداز

یتمحر(

1391 ، 85

یم هدهاشم ... و)

رف ،راثآ نیا رد یلو دوش

وقربا عماج دجسم بارحم ؛دننام دراوم یضعب رد ای .تسین سامم یکچل یطیحم طخ اب درگ

شناد(

یدزتی 1387 ، 12

بیسآ لیلد هب ،)

،یکچل ییلااب شخب ندید نیا .تسین صیخشت لباق ًلاماک ،یگژیو نیا

یگژیو

)یتکچل یطیحم هراوید اب درگ رف ندوب سامم(

راثآ نیب رد ،

چگ نادنمرنه ینعی تسا کرتشم ینامرک رب

ا نی هک نآ زا هدنام یاج هب راثآ امت رد یم هدید اه

یماتمت یتکچل رد هتک ناتنچ دوش

بارحم قاط ،اه بارحم رد دوجوم یاهامن حول نینچمه و اه

نآ یچگ کچوک یاه دهاشم لباق ،اه

هزاتب نتیا رد هتک یتگژیو .تسا ه

یم هدید مک رایسب ینامز .دوش

لالم ناونع هب

« انب عاجش وبا نب دمحم نب دمحم نب یلع داتسا

» چگ دنمرنه رد یو یاضما هک یرب

لیصا هجاوخ هربقم ؛تسا دوجوم مق رد ق .ته متشه نرق ود همین هب طوبرم هعقب راهچ اما ،نیدلا

اتما ،نوتاتخ هجیدخ هداز هداز

اما ای شخب رس دیس اما و لیعامسا هداز

یکچل امت رد .مساق نب دمحا هاش هداز قاط یاه

طتخ اتب درتگ رتف راتثآ نتیا یاتهامن

هنومن یخرب رد یلو تسین سامم یکچل یطیحم قاط زا یضعب رد نیدلا لیصا هجاوخ هربقم دننامه اه

اتب درگ رف نیا نآ یاهامن

هک تسا سامم یکچل یطیحم طخ تتسین کارتتشا یاراد هتنیمز نیا رد دنمرنه نیا راک

،ایندتشار(

1393 : 94

.)

نتیا هتک یلاتح رد

بارحم یمامت رد یگژیو حول و اه

یم هدهاشم ینامرک نادنمرنه ،یچگ کچوک یاه دوتش

،ناتمه(

104

نیتنچ یاراد هتک یدراوتم .)

هنومن و دنتسه مک رایسب هرود نیا رد دنشاب یگژیو ا یضعب دننام نآ یاه

ز قاط اهامن لیصا هجاوخ یبونج دبنگ نورد ی متق نیدلا

( ،ضیف 1350 : 422

،)

اما هداز مق رفعج نب یلع

( یمتساق یجاح 1389

ج ،

، 12 : 194

هواتس عماتج دجسم یناخلیا بارحم و) (

یداجتس 1375 ،

256

هنومن دیاش و)

بارحم اب هسیاقم رد دادعت نیا هک رگید یاه چگ یاه

رایسب ق .ته متشه نرق یرب .تسا زیچان

و رکشت ینادردق

یدنمرون یاقآ بانج یراکمه زا ات تسا زلا تصرف نیا رد هد روپ

رای فیرش یاتسور یراتیمه و ناجریس دابآ

.دوش ینادردق ،ایندشار یلع یاقآ بانج و یمیرک مناخ راکرس دنمشزرا

عبانم

اسح ،ینلاصا

، ( 1391 نف )،

هیارآ یسانش ناریا یرامعم رد یچگ یاه

یملاسا نارود

، تتمرم هتتشر یرتکد هلاسر

، اتمنهار داتتسا

یحلاص دمحا ،یماما نیما دمحم و یکخاک

تمرم و تظافح هدکشناد ،ناهفصا رنه هاگشناد )هدشنرشتنم( ،

.

نوناق هانپ رد یخیرات یاهانب

، ( 1376 )،

« نوناق هانپ رد یخیرات یاهانب

» رثا،

، ش 28 ، 193 - 207 .

نارگشدرگ رفس یامنهار

، ( 1387 ) نارگشدرگ رفس یامنهار ،

، ،لوا پاچ ناتمرک

، ،یتگنهرف ثارتیم نامزاتس یرگتشدرگ تتنواعم

انص عی یتسد .نامرک ناتسا یرگشدرگ و

مساقلاوبا ،یمتاح

، ( 1374 ) ،

« ناتساب یلیلحت یسررب یرومیت هرود ات لاسا لیاوا زا میدق ناجریس یسانش

»

، نایاپ یتسانشراک همان -

ناتساب هتشر دشرا یسانش

، ،ینایب نسوس امنهار داتسا یناسنا ولع هدکشناد ،سردم تیبرت هاگشناد

.)هدشنرشتنم( ،

تتتتتتتتتتتتتتتتتت ،

( 1374 )،

« ریم یانب انمگ یراکهاش ،ناجریس ریبز

»

، یزاتسرهش و یراتمعم خیرات هرگنک تلااقم هعومجم :رد

ناریا

، وس ج

، ،لوا پاچ نارهت

، یگنهرف ثاریم نامزاس ( روشک

.)هاگشهوژپ

یجاح

،یمساق زیبماک

، ( 1389 ) جنگ ، نارتیا یملاتسا یرامعم راثآ گنهرف همان ،

یاهدتلج مهدزاتی و متهدزاود

، ،لوا پاتچ نارتهت

،

،یتشهب دیهش هاگشناد

،یزاسرهش و یرامعم هدکشناد دانسا زکرم

تاقیقحت و

، هنزور .

شناد همطاف ،یدزی

، ( 1387 ) هبیتک ، دزی رهش یملاسا یاه

، ،لوا پاچ دزی

، .رون ناحبس

ارهز ،ایندشار ،

( 1393 )،

« یگژیو هعلاطم چتگ راثآ ینییزت یاه

ق .تته متتشه نرتق رد نآ یگدتنکارپ و یناتمرک نادتنمرنه یرتب

»

،

نایاپ یسانشراک همان ناتساب هتشر دشرا

یسانش

، یحلاص دمحا امنهار داتسا ،یکخاتک

ناهفتصا رتنه هاگتشناد و تتظافح هدکتشناد ،

تمرم ، .)هدشنرشتنم(

هلحار ،یبجر ،

( 1391 )،

« ریم یانب هدشمگ ،ریبز یشومارف رابغ رد یا

» مج اج، )همان هژیو(

، 16 دادرخ 1391 .

نیسحدمحم ،یتمحر ،

( 1391 هیارآ )،

اه مق یخیرات راثآ رد یچگ ی

، ،لوا پاچ مق

، .راگن ایمیک

هدنز نارگید و نسح ،لد

، ( 1377 یدرگناریا عماج یامنهار هعومجم )،

)نامرک ناتسا(

، دلج 18

،

،لوا پاچ نارهت

، .نادرگناریا

یلع ،یداجس

، ( 1375 لوتغم هتلمح ات زاغآ زا ناریا یملاسا یرامعم رد بارحم لوحت ریس )،

، ج لوا

، ،لوا پاتچ نارتهت

، نامزاتس

.روشک یگنهرف ثاریم یحلاص یوقت هراهب ،دمحا ،یکخاک ایندشار ارهز و ،داژن

، ( 1395 )،

« یگژیو هعلاطم چتگ راثآ ینییزت یاه

رد یناتمرک نادتنمرنه یرتب

یرومیت هرود یادتبا ات یناخلیا هرود

» هرگن . هرود ، 11 ش ، 37

، صص 18 ت 31 .

یدهم دمحم ،یباقع

، ( 1376 ) هریاد ، یملاتسا هرود رد نارتیا یخیرات یاهانب فراعملا 2

)یهاتگمارآ یاتهانب(

، ،لوا پاتچ نارتهت

،

.یملاسا رنه و گنهرف هاگشهوژپ نسحم ،زرواشک ،

( 1389 )،

« داتسا ،ینامرک هداوناخ یناخلیا هرود ربچگ ناراک

»

، و لاتسا گتنهرف یتلم شیامه تلااقم هدیکچ :رد

ناریا

« تخانش نامرک »

ینیسح نیسح امتها هب

، ،لوا پاچ نامرک

، و لاتسا گتنهرف هدکتشهوژپ( ناتمرک رنهاب دیهش هاگشناد

.)ناریا زیورپ ،دنواجرو ،

( 1351 )،

« هعلق نآ یگنس نادشتآ و ناجریس گنس

» یخیرات یاهیسررب. هرود ،

3 ش ، 7

، صص 103 - 132 .