مطالعه تطبیقی تصاویر نسخ چاپ سنگی و کاشی‌های مصور دوره قاجار

یاه یشاک و یگنس پاچ خسن ریواصت یقیبطت هعلاطم راجاق هرود روصم

2یثارم نسحم ،^1*یرابج همطاف .ناریا ،نارهت ،ارهزلا هاگشناد ،رنه هدکشناد ،یشاقن دشرا سانشراک ¹ .ناریا ،نارهت ،دهاش هاگشناد ،رنه هدکشناد یملع تئیه وضع ² )91/9/12 :ییاهن شریذپ خیرات ،91/7/2 :هلاقم تفایرد خیرات(

هدیکچ اهنآ یریذپ ریثات یگنوگچ هب ،راجاق هرود یاه ی��شاک رب شوقنم ریواصت یقیبطت هعلاطم اب دو��ش یم شلات هلاقم نیا رد دیلوت رد راجاق هرود ناراگن یشاک ماهلا عبانم زا یکی ییاسانش ،هعلاطم نیا ماجنا زا فده .دوش هتخادرپ یگنس پاچ راثآ زا بجوم هک تسا یلماوع هلمج زا یگنس پاچ خسن ترثک و جاور هک دهد یم ناشن شهوژپ نیا جیاتن .تسا روصم یاه یشاک هب یگنس پاچ راثآ اریز .تسا هد��ش راجاق تموکح همین رد ییاپورا هوی��ش هب ییارگ عقاو جاور و یریوصت یاهرنه شرت��سگ زا .داد رارق دوخ ریثات تحت ار یراک یشاک رنه هلمج زا اهرنه زا یرایسب اذل ؛تفرگ یم رارق نادنمرنه ریاس رایتخا رد تلوهس یشاقن یریذپریثات اراکشآ هک دندش ییاسانش یزراب یاه هنومن ،هرود نیا یاه یشاک و یگنس پاچ خسن ریواصت نایم هسیاقم رد ،یدنه رنه قیلاس اب زاغآ رد ریواصت نیا .دنک یم تابثا یگنس پاچ راثآ یزاسریوصت یاه شور و نونف زا ار یشاک یور رد دوجوم یراگن یشاک یاه هنومن .دنا هدش دیلقت یناریا ناراگن یشاک طسوت ،ناریا هب دورو زا سپ و دنتفرگ لکش ناتسودنه نیا .دنتسه اعدا نیا رب هاوگ ،ناهفصا رهش هب بوسنم یصوصخ یاه هعومجم رد دوجوم یاه هنومن زین و ناتسلگ خاک ترامع .تسا هدوب یا هدهاشم و یا هناخباتک ،تاعلاطا یروآدرگ شور و تسا یلیلحت _یفیصوت شور و تیهام ظاحل زا شهوژپ

یدیلک یاه هژاو .یشاک یور یشاقن نونف ،راجاق هرود روصم یاه یشاک ،یراگن یشاک،یزاسروصم ،یگنس پاچ خسن ریواصت

.E-mail: fatemejabari@yahoo.com ،021-55418677 :ربامن ،09193130819 :نفلت :لوئ��سم هدن��سیون^*

یناریا رنه یاه هوی��ش نیرخآ زا یفارگوتیل ای ¹یگن��س پاچ ددعتم هعومجم نآ شرت��سگ و ت��سا راجاق نارود رد لواد��تم نآ يریوصت گنهرف یر��یگ لک��ش رد هک دروآ مهارف ار یرا��ثآ مدرم نایم رد رنه ن��یا تیبوبحم .دنت��شاد یرثوم شقن نارود رارقرب ار یناریا یاهرنه رگید و یگنس پاچ ریواصت نایم طابترا وگلا هیهت تهج اهنآ زا هدافتسا ،ریواصت نیا دربراک هلمج زا .دومن هجوت دروم هلاقم نیا رد هک هدوب نارود نیا ²یراگن ی��شاک یارب

و یرگریوصت ظاحل هب راگن ی��شاک نادنمرنه .ت��سا هتفرگ رارق ریثأت و هتفرگ هرهب ریواصت نیا زا يپاچ ریواصت رد هتفر راکب نونف نیا زا فده .دنتخا��س راک��شآ دوخ ياه هراگن ی��شاک رد ار اهنآ رد راجاق هرود ناراگن یشاک هک تسا يدراوم ییاسانش ،هعلاطم .دنا هتفرگ ماهلا يگنس پاچ راثآ زا روصم یاه یشاک دیلوت

قیقحت شور

شور و تیهام ظاحل زا هک ت��سا ي��شهوژپ لصاح هلاقم نیا یا هناخباتک ،تاعلاطا یروآدر��گ شور و هدوب ی��لیلحت_یفیصوت ادتبا شهوژپ ن��یا رد سا��سا نیا رب .ت��سا هدوب یا هدها��شم و پاچ خ��سن ریواصت زا راجاق ةرود يراگن ي��شاک راثآ ير��یذپ ریثأت دوجوب يگنوگچ و يیارچ سپس و دوش یم تابثا و حیرشت يگن��س و عوضوم ساسارب شهوژپ نیا .دو��ش یم نییبت تاریثأت نیا ندمآ هب يیوگ خساپ لابند هب و هدوب روحم لاؤس يشهوژپ ،قیقحت هویش خسن ریواصت زا راجاق هرود ناراگن یشاک ایآ -1 هک تسا تلااوس نیا رد -2 ،؟دنا هدوب رثأتم روصم یاه یشاک يرگریوصت رد یگنس پاچ پاچ خسن ریواصت زا راجاق ةرود ناراگن ي��شاک يریذپریثأت تروص لوصح یارب ؟دنوش یم لماش ار يدراوم هچ تاریثأت نیا ،يگن��س یزاسریوصت ياه يگژیو زاغآ رد ،اه لاؤ��س هب يیوگ خ��ساپ و جیاتن هداد قیبطت یشاک یور ی��شاقن راثآ اب و ییاسانش یگن��س پاچ راجاق هرود ناراگن یشاک هک تفایرد ناوت یم قیرط نیا زا .دنوش یم تهج رد یگن��س پاچ راثآ ینف و یرصب يا��ه يگژیو زا ه��نوگچ .دنا هدرب هرهب دوخ یراگن یشاک هویش لیمکت

قیقحت ةنیشیپ

یرایسب تلااقم و اه باتک نونکات نآ راثآ و یگنس پاچ هرابرد زا .دنا هدومن هراشا يا هژیو تاکن هب اهنآ زا کی ره و هد��ش هت��شون پاچ یاه باتک ی��سررب« :نوچمه یتلااقم ه��ب ناوت یم ه��لمج دار ینیسح دیجملا دبع رتکد ةت��شون »راجاق هرود روصم یگن��س مرکا ةتشون »ناریا رد یگنس پاچ هچخیرات« ،رلاا��س ناخ ارهز و رجاه و فلزرام شیرلوا ةت��شون »گنس کی و رازه« ،یدوع��سم رهاط دیس ةتشون »یگنس پاچ راثآ رد وید و هت��شرف« ،یدمص هراشا تاعوضوم رب هولاع .درک هراشا یئازخ دمحم رتکد و یوسوم و یساکع هلمج زا اهرنه ریاس اب یگنس پاچ رنه طابترا ،هد��ش زا .ت��سا هتفرگ رارق ناهوژپ رنه زا يخرب هجوت دروم زین ی��شاقن یگن��س پاچ ریواصت ریثات« هلاقم هب ناوت یم تلااقم نیا ه��لمج یضترم و هجروش یدارم یدهم ةتشون »ناریا رصاعم ی��شاقن رب پاچ هویش هب تایرشن و بتک یزاس روصم لوحت ریس« ،یرا��شفا نونکات اما .درک هراشا یثارم نسحم و یرظن میرم ةتشون »یگنس یراگن یشاک یریذپ ریثات ،هدش ماجنا ياه شهوژپ زا کی چیه رد

.تسا هتفرگن رارق هجوت دروم یگنس پاچ راثآ زا

یگنس پاچ راثآ یرصب ياه يگژیو

راجاق ةرود ناراگن ي��شاک يریذپ ریثأت يگنوگچ کرد يار��ب راثآ نیا ير��صب ياه يگژیو يیا��سانش ،يگن��س پاچ ریواصت زا دراوم هب ناوت يم راثآ نیا ياه يگژیو نیرت مهم زا .تسا يرورض :درک هراشا ریز ،یگن��س پاچ ب��تک رد دو��جوم یاه یزا��سریوصت رد -1 تیقلاخ و ت��سا رگریوصت رظن دروم ریوصت و نتم نایم یزاون مه .ت��سا تیمها زئاح یناریا ی��شاقن ی��نابم زا یر��یگ هرهب رد وا رد ،یروآون و نو��مضم ظاحل هب راجاق نادنمرنه یاه ه��شیدنا«

تعیبط و یزا��س هرظنم ،ینا��سنا ياه هرکیپ نوچمه یرصانع شرگن هوحن رب و دبای یم یلجت رگیدکی اب اه نیا قیفلت ای و ناج یب .)23 ،1382، یرفعج یللاج( »دراد تللاد راجاق هرود رگریوصت فذح و حرط یگدا��س رب دیکات اب اه یزا��سریوصت نیا رد-2 ضوع رد .ت��سا هدیدرگ هصلاخ اه انب و اه سابل تانیئزت ،گ��نر یاه هوی��ش ،هنیمز نیا رد و هد��ش دیکات یحارط نایب تردق ر��ب راجاق ةرود لوادتم کبس زا ،ناسنا هب طوبرم صوصخ هب ،یحارط ترورض هب یگنس پاچ یاه باتک یزاسروصم رد .دنک یم يوریپ .تسا هدش هتساک راثآ تفارظ زا ارجا ةویش و ییارگ ت��عیبط هب ش��یارگ ،يگن��س پا��چ را��ثآ رد -3 ،یرگراگن ییامن حطس رانک رد هتبلا .دوش یم هدید یزاسدنتسم راثآ زا یخرب رد زین یبرغ رنه ياه يگژیو زا ر��ثأتم ییامن مجح داجیا و یزادرپ مجح هنایارگ عقاو ریواصت نیا رد .دو��ش یم هدید ناونع هب ینزرو��شاه کمک ه��ب ییارگ تعیبط و ن��شور هیا��س ییاه شور اب رگید یخرب رد و یگنس پاچ یرصب دومن نیرتزراب ،راجاق نارود رگپاچ نادنمرنه .تسا هد��ش ارجا نیچ هطقن ریظن یریوصت هئارا تهج ار یگن��س پاچ راثآ رد دوجوم ییارگ ع��قاو ریوصت هب رد مهم یلماع ناونع هب هت��شون اب هارمه ،دن��سپ هماع .دنتسب راکب نوگانوگ نوتم ندیشک فلتخم تلااح و اه هرهچ یشاقن یارجا رد ی��ساکع ریثأت -4

همدقم

هک دروخ یم مشچ هب يگنس پاچ راثآ رد دارفا نتسشن و نداتسیا هولاع .دنراد یرتریگمشچ دومن تایر��شن و اه همانزور ریواصت رد لاجر هرهچ رانک رد يعیبط رظانم و يخیرات هینبا ریواصت نآ ر��ب لیکشت ار تایرشن ریواصت زا يمهم شخب رابرد عیاقو و يتموکح دنا هدش يزاس زاب نارود نآ یاه سکع يور زا ًامومع هک دنهد یم .)401 ،1379 ،يثارم ( زا هک تسا طخ يگنس پاچ ریواصت رد یلصا یرصب رصنع -5 شیامن یارب .دراد یرتشیب قباطت یگن��س پاچ شور اب ینف رظن ،یریوصت رصانع یدعب هس تلاح ند��ش صخشم و نشور هیاس .تسا هدش یم هدافت��سا رگیدکی رانک رد طوطخ رارکت زا ًلاومعم ،دوخ نامزمه یبرغ نا��شاقن دننام يناریا دنمرنه دو��جو نیا اب .دنک يمن هدافت��سا ن��شور هیا��س زا يیامن قمع داجیا تهج رد یاه هیاس هاگ چیه و هد��ش هدینابات ریوصت رب ،وربور زا ًلاومعم رون یگنهامه .دوش یمن هدید اه یزاسریوصت نیا رد ینلاوط و دیدش مهم ياه يگژیو زا ر��یواصت نیا رد دوجوم یر��صب رصانع نا��یم یاجرب هدننیب رد یقطنم یریثأت هک ت��سا یگنس پاچ ریواصت هدش یم بیکرت نتم اب هاگ و هحفص مامت هاگ ریواصت نیا .دراذگ یم .ت��سا هد��ش يم جرد ریوصت لخاد ای رانک رد مزلا تا��حیضوت و و ينف تاناکما ندوب دودحم لیلد هب یگنس پاچ ریواصت -6 بکرم زا یدراوم رد و هدوب پاچ لباق های��س گنر اب طقف ،یپاچ یحارط یهاگ .تسا هدش یم هدافت��سا زمرق و یبآ لثم گنر کت گنر و هدش یریگ ملق و می��سرت یلاخوت سلاجم و اه لصفر��س .)86 ،1384 ،دار ینیسح و رلااس ناخ( دندش یم یزیمآ

یراکیشاک رنه هچخیرات هب یهاگن

یرامعم هب هت��سباو ينیئزت رصانع نیرت یمیدق زا اه ی��شاک و یتنطل��س یاه خاک ،ی��بهذم یاهانب ن��ییزت رد هک دنت��سه نارود رد .د��نروخ یم م��شچب ،لومتم صاخ��شا یا��ه هاگتماقا ،هویش و حرط ظاحل هب ی��شاک زا یفلتخم یاه هنوگ ،نایقوجل��س نیا رد فلتخم هویش هس .دش هتخاس گنر کت و حطسم ،هتسجرب

رب ییانیم یزیمآ گنر ،گنر کت باعل :زا دندوب ترابع اه ی��شاک نارود لیاوا رد .باعل یور رب ماف نیرز یزیمآ گنر و با��عل یور رد .تفر راکب گ��نر یب باعل یور رب ماف نیرز هوی��ش نا��یناخلیا اه گنر ریا��س اب باعل ریز یزیمآ گنر کینکت م14/ ق. �ه 8نرق قرعم یاه یشاک ،ناناخلیا لاوز اب .دش ماف نیرز یشاقن نیزگیاج 9نرق ات م14/ ق. �ه 8یاه هدس ط��ساوا رد گنر دنچ یکییازوم .دند��ش اه هبیتک و ماف نیرز میظع یاه باق نیزگیاج م15/ ق. �ه نرق رخاوا رد قرعم یشاک بصن و هیهت راک لحارم يدنُک تلع هب لباق و ددعتم یاه گنر اب گنر تفه یشاک ةوی��ش م15/ ق. �ه9 �ه11 و10ياه هدس رد و هیوفص نارود رد .دمآرد ارجا هب کیکفت هدافتسا اب و هدرتسگ روط هب راک ي��شاک نادنمرنه م17و16/ ق.

یاه هرکیپ و عیدب ر��ظانم ،ي��شاک مه رانک و گرزب یا��ه باق زا نینچمه .دنتفرگ راکب اه خاک نییزت رد ار فلتخم یاه تیصخش ریز اب هارمه دیفس_ یبآ هب فورعم یاه لاف��س و اه یشاک دیلوت راجاق نارود رد .)1ریوصت( تفای جاور نارود نیا رد فاف��ش باعل یزیمآ گنر اب هارمه قرعم شیب و مک و گنر تفه هویش دربراک .)8-11 ،1381،ایوسام و ینوبراک( دوب بلاغ شور ،باعل ریز

روهظ و راجاق نارود رد يراگن يشاک شرتسگ اهنآ رد يگنس پاچ راثآ ياه يگژیو

هینبا یدادعت هاش نیدلارصان و هاش یلعحتف تموکح نامز رد زا .دندیدرگ نییزت گنر تفه یاه یشاک اب یبهذم ریغ و یبهذم هاش نیدلارصان تموکح نامز رد و م19/ ق. �ه 13 هدس مود همین رد ،یجراخ و یلخاد یامن نییزت زا هتشذگ یشاک یور رب یشاقن اه مامح ،اه هیکت ،اه هینیسح ،فار��شا یاه هناخ ،یتلود یاه هینبا ،اه خاک توافتم تاعوضوم .دریگ یم رارق هجوت دروم اه هناخروز و یرظانم و نارهت رد »دابآ ناطلس« و »ناتسلگ یاهرصق« نوچمه ناس لاح رد هاش نیدلارصان«زا ی��شرازگ یریواصت و تارامع زا

گنر نیدنچ رد اهنآ م61 / ق. �ه 01 هدس ،یچابوک یاه یشاک ،یگنس ریمخ ،یباعل ریز یشاقن هس زا یا هراوید -1 ریوصت ییاه یشاک نینچ .دنا هدش یشاقن ،دنک یم لمح ار یا هچب هک ینز هلمج زا و نوگانوگ تلااح رد ییاه هرکیپ اب یباعلریز .دنا هدش هتخاس هدیدرگ انب ناریا رسارس رد یوفص ماکح طسوت هک ییاه یگنرف هلاک یاه ترامع ای اه خاک یارب )8 ،1381،ایوسام و ینوبراک( :ذخام نودب ،یفطصم ن�یرتمک لمع ،داهرف و نیری�ش -2 ر�یوصت

یارسرس :ناکم .ق. �ه31 نرق مود همین هب بو�سنم ،خیرات .نارهت ،ناتسلگ خاک یدورو )151 ،1376 ،فیس( :ذخام

هتبلا و هنایماع ياه رواب زا ییاه هنحص و »دوخ نازابر��س زا ندید هدید یملا��سا یرامعم رد لومعم یهایگ و لگ ناوارف یاه هراگن .دنشوش یم دازآ یاوه رد بلغا هک ناراکراوس هرکیپ نوچمه یتاعوضوم م19/ ق. �ه13 هد��س مود همین رد ،دنا یراو��س لاح رد تعیبط ق. �ه12 هد��س رد نارود نیا رد .)3و2 ر��یواصت( دند��ش د��یلوت یور رب دیدج یا هوی��ش اب و یتروص گنر یعون اب ر��یواصت م18/

هعومجم نیا هتبلا .)82 ،1381 ،رتروپ( دندش یم هدیشک ی��شاک ناوارف ینز روشاه و یزادنا هیا��س بولسا هک رخأتم یاه ی��شاک ،دنراذگ يم شیامن هب ار یا هو��هق بکرم اب مأوت و های��س گنر اب .)4 ریوصت( دنتسه یگنس پاچ ریواصت زا هتفرگرب هب یدایز یاه یراکی��شاک ق. �ه1300 ات 1284یاه لا��س رد یخرب .دند��ش هدوزفا نات��سلگ خاک ربراب یاهراوید و یجراخ یامن زیلهد رد یزیرفا ش��شوپ ،اه یراکی��شاک هنوگ نیا نیرت باذج زا اهنآ بصن خیرات هک دنا هداد لیک��شت ار خاک یلخاد ناکلپ یلاا��ب شقن یباعل ریز بول��سا اب و ددر��گ يم زاب ق. �ه1304 لا��س هب نیا زا یرایسب د��ش هرا��شا هک روط نامه .)6و5ریواصت( دنا هتفای

یاه هنحص ،ناریا یلم یاه هنا��سفا و یبدا یاه هیام نب اه یشاک ،ییاپورا یتسپ یاه تراک و اه سکع یور زا هدش یرادرب هخ��سن دنا هدروآرد ریوصت هب ار نامز نآ نایناریا یگدنز زا یدا��ع یعیاقو ها��ش نیدلارصان نوچمه« راثآ نیا زا یخرب رد .)291 ،1374،هیرف(

تسا راکشآ حوضو هب ییاپورا رنه ذوفن »یهاش هماج رد بسا رب راوس ،ی��شاک یور ی��شاقن رد هزات یراکتبا نایم نیا رد .)8 و 7 ریواصت(

ینیون ةویش و ت��ساخرب رازاب و هچوک مدرم ةقیل��س و قوذ نایم زا هبرجت ساسا رب ناشاقن نیا .دروآ دوجوب ار ی��شاک یور ی��شاقن رد هک یگنس پاچ یاه همانهاش یاه یشاقن ساسا رب بلغا و يصخش راثآ ،دوب هدیسر پاچ هب ناریا رد سپ��س و یئبمب رد راگزور نآ رد ی��شاقن هصرع رد نوچ هک توافت نیا اب .دندروآ دوجو هب ار يدیدج لیم هب انب بلغا ،تشاد دوجو یا هدرتسگ لمع نادیم یشاک یور رییغت دندرک یم یشاقن هک ار ییاه همانهاش سلاجم دوخ هقیل��س و همادا رد هک دوش یم هدید ییاپورا رنه ذوفن زین راثآ نیا رد .دنداد یم .)9 ریوصت( دش دهاوخ هراشا زین یرگید یاه هنومن هب

روضح رد نا�س تروص -3 ر�یوصت ،ناریا هیلع تلود همانزور ،کرابم .474 هرامش نودب ،یفطصم ن�یرتمک لمع ،داهرف و نیری�ش -4 ر�یوصت

یار�سرس :ناکم .ق. �ه13نرق مود همین هب بو�سنم ،خیرات .نارهت ،ناتسلگ خاک یدورو )151 ،1376 ،فیس( :ذخام همین هب بوسنم ،خیرات و مقر نودب ،خاک زادنا م�شچ -5ریوصت

یار�سرس :ناکم ،رتمیتنا�س 40* 40:هزادنا .ق. �ه13 نر�ق مود .نارهت ،ناتسلگ خاک یدورو )262،1376،فیس( :ذخام

همانزور ،هرامعلا سم�ش ردر�س -6ریوصت .68 هرامش ،فرش ها�ش ن�یدلارصان -7 ر�یوصت

،فرش همانزور ،بسا رب راو�س .12هرامش نرق مود همین هب بوسنم ،خیرات و مقر نودب ،هاگراکش رد هاش نیدلارصان -8 ریوصت

.نارهت ،ناتسلگ خاک یدورو یارسرس :ناکم ،رتمیتناس 60* 60:هزادنا .ق. �ه13 )196 ،1376 ،فیس( :ذخام

دادعت نازا��س ریوصت ،یگن��س پاچ تعنص ند��ش رادیدپ اب .دندروآرد ر��یوصت ه��ب ار همانها��ش ياه نات��ساد زا یرام��شیب يگنس پاچ ةیلوا یاه هخسن یزا��سریوصت ماهلا عبانم یبای هشیر رنه تاریثأت ،د��ندوب هد��ش انب یطخ خ��سن یاه هراگن هیاپ رب هک یگنس پاچ هخسن نیتسخن ³.دزاس یم راک��شآ حوضو هب ار دنه رد هخ��سن نیمود و م1846 / ق. �ه1262 لا��س رد ،همانها��ش اج نآ زا .دندیسر پاچ هب یئبمب رد م1849 / ق. �ه1266 لاس ماهلا نیشیپ یدنه یاه هخسن زا همانهاش یناریا یاه هخ��سن هک »یدنه کبس« ریثأت زا یکاح هلئسم نیا دیدرت نودب ،دنا هتفرگ هک راگن یشاک نادنمرنه اذل .ت��سا یناریا یاه هخ��سن نیرخآ رب ندروآرد ریوصت ه��ب رد توافتم یگن��س یاه پاچ یا��ه هنومن زا دوجوم یاه هنومن نیا زا ز��ین دندرب یم هرهب اه ی��شاک یور حرط تروص هب هک یگن��س پاچ ریواصت یارجا شور .دندرک هدافت��سا دنریگ یم رارق رگیدکی رانک رد هدیرب و مظنم ،عطقنم ییاه روشاه رد ،دنوش دعُب و قمع یاقلا و اه ن��شور هیا��س شیامن هب رجنم ات .)11 ریوصت( دوش یم هدید اه یشاک حطس رب شوقنم ریواصت

،خیرات و مقر نودب ،دنه هاشداپ اب سابع هاش سلجم -9 ریوصت ،رتمیتناس40 * 40 :هزادنا ، ق. �ه31 نرق مود همین هب بو�سنم .نارهت ،ناتسلگ خاک یدورو یارسرس :ناکم )195 ،1376 ،فیس( :ذخام مود همین هب بوسنم ،خیرات و مقر نودب ،ماط�سب رد هدازریپ -10 ریواصت

خاک یدورو یار�سرس :ناکم ،رتمیتنا�س 40 * 40 :هزادنا ،ق. �ه13 نرق .نارهت ،ناتسلگ )260 ،1376،فیس( :ذخام رد دیزیاب هر�بقم را�نک هرا�نم

تآرم ،یگن�س پاچ ،ماط�سب یرافغ بارتوبا ،یرصان نادلبلا

بوسنم ،خیرات و مقر نودب ،اسرت رتخد و ناعنص خی�ش -11 ریوصت :هزادنا ،ق. �ه14 نرق لوا همین هب بوسنم ،یناهفصا ناراگن یشاک هب .)یصوصخ هعومجم( ناهفصا رهش هب بوسنم :ناکم ،100*70 )153 ،1376،فیس( :ذخام :ر�گریوصت ،نار�هت ،1307 -12ر�یوصت

.یفطصم )16 ،1384،فلزرام( :ذخام :خیرات ،م�قر نودب ،نایداد�شیپ ،کاحض -13 ر�یوصت

هیکت :ناک�م ،رتمیتنا�س 04* 06:هزاد�نا ،ق. ��ه6131 .کلملا نواعم )119 ،1376،فیس( :ذخام

کاحض ناونع اب یگنس پاچ ریوصت يسررب یفطصم رثا

راثآ زا يراگ��ن ي��شاک يریذپ ریثأت رتهب ه��چره کرد يار��ب دروم راجاق هرود روصم ياه يشاک صخاش رثا دنچ ،يگن��س پاچ ،یشاک یور یشاقن هتسجرب یاه هنومن زا .دریگ يم رارق ي��سررب و ها��شنامرک رد کلملا نواعم هیکت رد نایرابرد و کاحض ر��یوصت هب طوبرم نآ یپاچ ریوصت .تسا نآ یگن��س پاچ هنومن زا رثأتم سلاجم« زا یکی هب قلعتم و یگنس پاچ همانهاش هخسن نیموس و کاحض ناتساد ،عوضوم .تسا رابرد ترامع لخاد رد »هناهاش .تسوا زا هواک یهاوخداد یلعحتف یاه یراگنرکیپ زا هتفرگرب هاش هرهچ ،سلجم نیا رد و هرهچ شیارآ تنس و ت��سا هاش نیدلارصان و هاشدمحم ،ها��ش یادتبا ات راجاق نارود لیاوا یاه هنومن زا هتفرگرب زین ها��ش هماج و هاش ییور هماج ش��شوپ دنچره ؛تسا ها��ش نیدلارصان نارود هتفرگرب ياه سابل تلاح یعون هب ندب یور نآ یریگرارق هو��حن

و یزاوم ییاه روشاه اب شاقن .تسا کوراب نارود یاه ی��شاقن زا تسدکی و مارآ نام��سآ شیامن هب ریوصت یلااب تم��س رد یقفا هنایارگ تعیبط هوی��ش ندنایامن زاب شاقن هچرگا .ت��سا هتخادرپ یاه رو��شاه اب فیفخ یاه ن��شور هیا��س شور اب ار ر��یوصت رد راک هب دارفا ةرهچ و سا��بل فلتخم یاه تم��سق رد کیراب و زیر یشاقن دورولا دیدج رصانع نیب دنویپ رد یعس نانچمه ،دریگ یم طسوت ریوصت نیا .تسا هتشاد یناریا یرگراگن تن��س اب ییاپورا لکشتم و هدش می��سرت يرصان نارود ملق های��س شاقن ،یفطصم ،فلزرام(تسا اه تم��سق رگید و سابل ،مادنا رد ییاهرو��شاه زا هک ت��سا ییاه هراگن هرهچ روآدای رثا نیا نینچمه .)16 ،1384 هیکت رد دوجوم یاه یشاک رب یفطصم اب مانمه دنمرنه ط��سوت .)119 ،1376،فیس( تسا هدش ارجا ها��شنامرک رد کلملا نواعم تسه زین ییاه یراگن هرهچ روآدای رثا نیا هک ت��سا رکذ نایاش رد .دوب هدرک ارجا ناریا هیلع تلود ی همانزور رد کلملا عینص هک یتحار هب هیکت نیا رد دوجوم ی��شاک سرت��سد لباق ياه هنومن پاچ راثآ رد هک ییاه روشاه و ینف یارجا شور و هویش ناوت یم زا .)13و12 ریواصت( دومن هدهاشم ار دنا هدش هتفرگ راکب یگن��س یپاچ باتک رد هاش نیدلارصان هراوس ریوصت هب يفطصم راثآ رگید ناوت يم »1301یفطصم مقر« ياضما اب یوجنگ یماظن ه��سمخ ياه امنرود زا هدافتسا رد وا .)843 ،1380،یدمر��س(دومن هراشا ی��شاقن ریثأت ات درک ش��شوک ،مادنا یدعب ه��س شیامن و یعقاو همانهاش هخسن نیموس رگریوصت یو«.دراذگ شیامن هب ار ییاپورا يرجه 1307 لا��س رد نارهت رد هک ت��سا یناریا یگن��س پاچ »تسا هدرب هرهب یدنه هخسن نیمود زا یدودح ات و هد��ش پاچ .)11 ،1384،فلزرام(

ییاپورا رنه تاریثأت یبوخ هب هد��ش رکذ دوجوم یاه ی��شاک کاحض نتسشن هوحن رد هژیو هب دنک یم راک��شآ ار کوراب نارود یور رب ادر تأیه رد ه��ک یا هچراپ و صاخ راوطا اب یلدنص ر��ب یاه هرهچ کت روآدا��ی هتفرگ رارق ماد��نا یور ،رگید یا��ه سابل .)14 ریوصت( تساپورا یدلایم 17 هدس رد دناربمار رد صخا��ش و مهم یرصنع ناونع هب طخ یرصب رصنع شقن رثا ود نیا ی��شاک و یگن��س پاچ هنومن ود ره رد ،هیلوا یحارط پاچ رد مهم هلئسم ،دش هرا��شا هک روط نامه .ت��سا هجوت لباق یاه تیدودحم ظاحل هب هک ت��سا طخ رصنع تیمکاح یگن��س رصانع هدننک ناربج ،یر��صب تلااح یخرب داجیا رظن زا و ي��نف طخ ییاج رد .دراد هد��هع رب زین ار تفاب و گنر ل��یبق زا ر��گید عمجت و ریثکت اب ییاج رد و رگیدکی زا لاک��شا هدننک ادج لماع ،ینشور-یگریت ،تیسنج شیامن ببس ،زاین دروم یاه تمسق رد یرصب یاه شزرا .دو��ش یم رگیدکی زا اه یدنب نلاپ و ییامنافرژ ةدننک یعادت نا��ش یگتسویپ و ارجا هو��حن رد نآ عونت و ی��طخ بیکرت و حوط��س ،طوطخ نایم یرصب طابترا بب��س و حوط��س عونت داجیا ببس ،دراوم یخرب رد نینچمه و یلاخ و رپ یاهاضف .دنوش یم ریوصت رد متیر و تسیژرنا اب و ایوپ يتیهام ياراد طخ ،يم��سجت یاهرنه رد نوگانوگ تا��ساسحا و تلااح نایب رد شفاطعنا تیلباق تلع هب و

4ینایب تلاح ه��ب طخ ،اه هنومن یخرب رد .دو��ش یم هتفرگ راک��ب وگلا رد راک یشاک نادنمرنه ک��ش نودب .ت��سا هدرک کمک رثا نیا رد .دنتشاد یفلتخم لیلاد یگن��س یاه پاچ شور زا نتفرگ ینایب تلاح تهج رد تسیا هناهب دنمرنه ط��سوت طخ دربراک راثآ هب تخمز یتلاح هک کوراب ن��شخ یاه بیکرت هوی��ش نایب و نآ .تسا هدرک کمک ییاهن هجیتن هب حرط ندناسر رد و هتفرگ دوخ هب هک راک مامتا یارب ت��سیا هناهب دایز لامتحا هب گنر اجنیا رد لباق کمک اما ؛تسا هدش هداد ناشن ریوصت رد نشور هیاس هویش هلئ��سم نیا توافت .ت��سا هدرکن نآ ینایب تلاح نایب هب یهجوت ار دوخ ریواصت یوگلا هک راک یشاک نادنمرنه راثآ اب ه��سیاقم رد لباق ،دنداد رارق یگنس یاه پاچ رد هدش سکعنم یدنه رصانع یا هویش هب ار اهروشاه زا هدافتسا نادنمرنه نیا .تسا صیخشت یفطصم راثآ رد هک یلاحرد .دنا هداد رارق اه گنر رانک رد ف��یرظ .تسا یشاک حطس رب ریوصت لیمکت یلصا طرش یحارط

و یگن�س پاچ رد دی�شروخ و ری�ش شقن یراکیشاک

ناریا رد ی��فارگوتیل و کیفارگ ر��نه ماگ��شیپ کلملا عینص ییارگ عقاو ه��نیمز رد ییاه راکها��ش ندرک روصم هب یو .ت��سا و یرابرد و یم��سر رابخا و م��هم یاهدادیور زا ی��ساکع هب��ش رد راجاق را��برد لاجر و ناگدازها��ش یاه یراگن هرهچ کت ز��ین 1277 یاه لاس رد ناریا هیلع تلود همانزور فلتخم یاه هرامش ریش ناشن هیرشن نیا ریوصت اهنت زاغآ رد .تخادرپ ق. �ه1280 ات و تفرگ یم رارق نآ لوا هحفص هحولرس رد هک دوب یدی��شروخ و راک یادتبا رد هک حول رس نیا .دش یم ارجا یگنس پاچ هوی��ش هب هب ریشمش ریش نا��شن ،دمآرد شیامن هب هیقافتا عیاقو همانزور رد هتفرگ رارق یا هریاد مین لخاد رد هک ت��سا یدی��شروخ و تسد یریش هک تسا هد��ش هئارا ارگ عقاو ةوی��ش هب ریوصت نیا .ت��سا .)15ریواصت( دهد يم ناشن ار تکرح لاح رد یری��شمش اب نارغ رد ریوصت هب یگنس پاچ زا ریثات اب هک ییاه ی��شاک رد شقن نیا رد یزاسریوصت ظاحل هب یکدنا توافت و دو��ش یم هدید زین هدمآ .دروخ یم مشچ هب نآ تایئزج

یشاک رب یتموکح لاجر ریوصت

ناشاقن .تسا یراگن هرهچ نارود نیا رگید مهم تاعوضوم زا تلااح رد ار ناهاش هرهچ يزا��س زاب و یزاس هیب��ش ،راجاق رابرد یور هتسشن تلاح رد هرهچ شقن دننام .دنداد یم ماجنا یتوافتم هیکت نآ هب صخش هک یتشپ اب هارمه هتسشن ،هدات��سیا ،یلدنص نیا و نارود نیا یراگن هرهچ هژیو تایصوصخ زا يگمه هک هداد شیارگ .)39-40 ،1382 ،يرفعج یللاج( دوش يم بوسحم راثآ و رخافت شیامن و ییاپورا رنه ذوفن هارمه هب یزادرپ تعیبط ه��ب راثآ نیا رد هنوگ سکع تلاح .دو��ش یم هدید راثآ نیا رد لمجت رد صاخشا هرهچ یزاس هیب��ش تهج اریز .تسا صیخ��شت لباق

.م17نرق ،کوراب ،دناربمار هرهچ کت -14 ریوصت

شیامن :رثا زا یشخب -15 ریواصت .ی�شاک رد دی�شروخ و ری�ش 184 ،1376 ،فی�س( :ذ�خام ت�سخن هحفص ،رثا زا ی�شخب ناشن اب ناریا هیلع تلود همانزور ،دیشروخ و تسدب ریشمش ریش )یگن�س پا�چ ،574هرام�ش ناخ یقت ازریم کباتا هر�ترپ -16ریواصت

. ناریا هیلع ت�لود مظعا ردص .ی�ناهارف بارتوبا ،یرصان نادلبلا تآرم .ق. ه1268 .یرافغ ریما ناخ یقت ازریم ،دوجوم یشاک هنومن نودب .ها�ش نیدلارصان مظعاردص ،ر�یبک رتمیتنا�س 40*40:هزاد�نا ،خیرات و م�قر ،نات�سلگ خاک یدورو یار�سرس :ناکم .نارهت )622 ،1376،فیس( :ذخام

ناوت یم هنومن ناونع هب .تسا هدش یم هدافتسا یساکع زا یدراوم .دومن هراشا ریبکریما ناخ یقت ازریم ریوصت هب ناریا رابرد مظعاردص »یناهارف ناخ یقت ازریم کباتا« هرهچ یا هیشاح اب ،اهب نارگ یریمشک یادر اب ،ها��ش نیدلارصان دهع رد راکب نایرابرد یاه سابل رد ما��یا نآ رد هک ی��شزرا اب یاهزخ زا یفدص یا هلوگنم ،ادر نآ یور .تسا هدمآ رد شیامن هب ،تفر یم ها��ش نیدلارصان هرهچ ریوصت اب هد��ش نیزم گرزب لادم ک��ی و یگن��س پاچ هنومن رثا نیا .)Amanat, 2008, 207( دراد رارق تآرم باتک مود دلج رد هک ت��سا یراجاق دهع یرابرد لاجر زا لا��س هب ،نارهت رد یرا��فغ بارتوبا ط��سوت و یر��صان ناد��لبلا

.ت��سا هدی��سر پاچ هب 102 هحفص رد م1877 / ق. ���ه1294 ناونع هب ه��ک ار نآ یگن��س پاچ زا رثأتم ینیع هنومن ناو��ت یم هویش زا دیلقت اب و ی��شاک یور رب یزا��سریوصت رنه زا یا هنومن .)16 ریواصت( درک هدهاشم -هتفرگ تروص یگن��س پاچ ییارجا سابل و هرهچ می��سرت رد دید ناوت یم ریوصت رد هک رو��ط نامه هیاس اه تمسق یا هراپ رد و هد��ش تیاعر ًلاماک یزا��س تهاب��ش هب اه نشور هیا��س نیا یارجا .دنراد دوجو یرت یوق یاه ن��شور رد ییاه تم��سق رد و یزاوم و هد��یرب هدیرب یاه رو��شاه هوی��ش داجیا قمع یاقلا ریوصت رد هک دنا هتفرگ رارق یروط ،م��ه دادتما یدومع تروص هب ریوصت زا ییاه تمسق رد اه رو��شاه نیا .دننک رد و ءازجا بسانت هب ،لیام و یقفا روط هب اه تم��سق یخرب رد و قمع .دنا هد��ش هداد رارق سابل و هرهچ ،ماد��نا رتهب ند��نایامن زاب موزلم یاه تمسق رد اه روشاه قرفت و عمجت زا هدافتسا اب ییامن تفارظ و تقد زا رثا ات هد��ش ببس ،گنرکی اهنت زا هدافت��سا اب و تلاح ات هدرک شلات رثا نیا رد دنمرنه .ددر��گ رادروخرب یرتهب .دزاس نایامن ار رثا تیصخش رد دوجوم یناور و یحور

ریواصت عوضوم یگنس پاچ هنومن

یشاک یور یشاقن هنومن

ریواصت دربراک هینبا و یرامعم

هبنج یرگتیاور

و ناتساد تاعوضوم یخیرات

یاهدامن یا هروطسا

یسایس لاجر

ینیئزترصانع شوپفک یگنس پاچ هنومن

یشاک یور یشاقن هنومن

رصانع ذوفن ییاپورا رنه

و رنه ذوفن یدنه رصانع

.یراگن یشاک و یگنس پاچ ریواصت رد کرتشم تاعوضوم قیبطت -1لودج

ینیئزترصانع شوپفک یگنس پاچ هنومن

یشاک یور یشاقن هنومن

رصانع ذوفن ییاپورا رنه

و رنه ذوفن یدنه رصانع

.یراگن یشاک و یگنس پاچ راثآ ریواصت رد یتادراو رصانع قیبطت -2لودج

دربراک یگنس پاچ هنومن تفاب

یشاک یور یشاقن هنومن

زا هدافتسا یاهروشاه و عونتم

عطاقتم

زا هدافتسا یاه تفاب

ینیئزت

هدافتسا یاهتفاب زا

یا هطقن

هدافتسا روشاه زا و یدومع یقفا

.یراگن یشاک و یگنس پاچ ریواصت کرتشم یرصب رصانع و ینف یاه هبنج قیبطت -3لودج

گنهرف ندمآ دوجوب ياه هنیمز ،يگن��س پاچ ةویش شرتسگ مهارف ناریا رد هیراجاق تموکح مود ة��مین رد ار يدیدج يریوصت شرتسگ رد ،کدنا ةنیزه اب اهنآ ةیهت ناکما و راثآ نیا ددعت .تخاس هن يگن��س پاچ راثآ .ت��سا هدوب رثؤم گنهرف نیا رت عیر��س هچره

ریثأت زین نادنمرنه و اه رنه ریاس رب هکلب دوب مدرم هجوت دروم اهنت ود رد ناراگن يشاک هک دهد يم نا��شن قیقحت ياه هتفای .ت��شاذگ

هجیتن

.یراگن یشاک و یگنس پاچ راثآ ییارآ هنحص رد کرتشم رصانع قیبطت -4لودج

ینیئزت رصانع شوپفک یگنس پاچ هنومن

یشاک یور یشاقن هنومن

رصانع دربراک رد یهایگ شوپفک نییزت

دربراک یاهروشاه

رد یقفا شوپفک نییزت

رصانع دربراک یرصب

شیامن شور ربا یاه هدوت

عبانم تسرهف

،مود دلج ،یرصان نادلبلا تآرم ،)1259 ( ناخ ن��سحدمحم ،هنطلسلادامتعا .نارهت ،رنه هاگشناد رشن ،م��سینردم و یناریا دنمرنه ،)1384( نارماک ،رجاهمرا��شفا

.نارهت 12 و 68 هرمن ،تفارش و فرش یاه همانزور هرود ،)1363( ت��شهبیدرا مان یب

.یلواسی تاراشتنا ،]فرش[

هرامش هب یلم هناخباتک رشن ،لوا دلج ،ناریا هیلع تلود همانزور ،)1370( مان یب .نارهت ،472 .نارهت ،رصاعم گنهرف رشن ،رنه فراعملا ةریاد ،)1378( نییور ،زابکاپ تاراشتنا ،رف هتسیاش زانهم همجرت ،یملاسا یراک یشاک ،)1381( .ایتینو ،رتروپ

.نارهت ،یملاسا داشرا و گنهرف ترازو .نارهت ،ملق شواک رشن ،هیراجاق یشاقن ،)1382( مانهب ،یرفعج یللاج پاچ یاهباتک یسررب ،)1384 زییاپ( دیجملا دبع ،دار ینیسح .ارهز ،رلااس ناخ

.86 .23 هرامش .ابیز یاهرنه ،راجاق هرود روصم یگنس .نارهت ،یگنهرف ثاریم نامزاس رشن .کلملا عینص راثآ و یگدنز ،)1382( ییحی ،ءاکذ ،یناسر علاطا و یرادباتک همانلصف ،یگنس پاچ ،)1384 ناتسبات( ،دمحا ،قیفر

133 ،)30یپایپ( 2 هرامش ،متشه لاس ات ینام زا ملاسا ناهج و ناریا نادنمرنه همانشناد ،)1380( سابع ،یدمر��س

.نارهت ،دنمریه تاراشتنا ،کلملا لامک ،يناریمش دمحم دیهان همجرت ،ناریا ياهرابرد رنه ،)1380( ءلاعلاوبا ،روآدوس

.نارهت ،گنراک رشن .نارهت ،شورس تاراشتنا ،یشاک یور یشاقن ،)1376( یداه ،فیس کدوک هام باتک ،گنس کی و رازه ،)1386( شیرلوا ،فلزرام ،رجاه ، یدمص

.3هحفص ،رهم ،رویرهش ،دادرم ،ناوجون و .نارهت ،نازرف رشن ،نابزرم زیورپ همجرت ،ناریا یاهرنه ،)1374( ویلبد .ر ،هیرف زانهم همجرت ،یناریا یاه یشاک ،)1381( وکوموت ایو��سام و ونافت��سا ،ینوبراک

.نارهت ،یملاسا داشرا و گنهرف ترازو تاراشتنا ،رف هتسیاش .نارهت ،یلم هناخباتک رشن ،همانهاش موبلآ ،)1384( شیرلوا ،فلزرام ریواصت( همانها��ش موبلآ ،)1384( شیرلوا ،ف��لزرام ،یداهدمحم ،یدمحم

.نارهت ،اتسیچ رشن ،)یسودرف همانهاش یگنس یاه پاچ .نارهت ،دهاش هاگشناد تاراشتنا ،يساکع و گرزب ناشاقن ،)1379( نسحم ،يثارم

Amanat, Abbas(2008), Pivot of the universe, I.B.tauris, London, Newyork.

Robinson, b. w(1999), Qajar paintings, Royal Persian painting, Laila S dyba. I.B.tauris publishers.inc, association with Brooklyn Museum of Art.

اه تشون یپ

يحلاطصا يگن��س پاچ ای )Lithography( يفارگوتیل :يگن��س پاچ 1 يشیرتا شاقن کی .تسا يتسد پاچ و يزاس هحول رد صاخ يبولسا يارب جیار ،زابکاپ ( درک عارتخا یدلایم 1798 لاس رد ار یگنس پاچ ردلِفِنِز سیولآ مان هب .)488 ،1378 باتک رد فیس یداه طسوت راگن يشاک و یراگن یشاک حلاطصا :يراگن يشاک 2 هلاقم نیا رد .)14 ،1376 ،فیس( تسا هد��ش هدرب راک هب »یشاک یور رب ی��شاقن « راک هب يشاک حطس رب يرگریوصت يانعم هب يراگن يشاک عبنم نیا زا يوریپ هب زین .تسا هتفر يددعتم ناهوژپرنه طسوت يدنه راثآ زا يناریا يرگراگن يریذپ ریثأت عوضوم 3 زاغآ ناهفصا بتکم و هیوفص نارود زا هک عوضوم نیا .تسا هتفرگ رارق هعلاطم دروم نارگراگن ترجاهم .تسا دنه نایناکروگ يروتارپما اب يگنهرف لدابت هجیتن ،دوش يم نیمزرس نآ رد ار يناریا يرگراگن شرتسگ ةنیمز نویامه رابرد هب زیربت بتکم يناریا يناریا نارعاش و ناسیونشوخ ،نارگراگن هک تسا دقتعم هیرف .ویلبد .ر .تخاس مهارف تمعن و ترهش هب دنه نایناکروگ يتسودرنه ةیاس رد يرجه مهد ةد��س ةنایم زا نارگراگن زا نت نیدنچ زین يرجه مهدزای ةدس ةنایم رد سپس و دندوب هتفای تسد هب دندرگزاب ناریا هب نامیلس هاش و مود سابع هاش نامز رد هکنآ زا شیپ ناریا ورشیپ تامدخ هب بیز گنروا سپس و يناکروگ هاش ریگناهج ياه هاگراک رد و هتفر ریمشک نادنمرنه زا هتسد نیا تشگزاب هدنسیون .)220 ،1374 ،هیرف(دندش هتشامگ يرنه ءلاعلاوبا نینچمه .دناد يم يوفص ةرود رخاوا يشاقن رب راذگ ریثأت يقرش لماوع زا ار خیش و شک هرفس مارهب و هدومن هراشا يهجوت لباق تاکن هب هراب نیا رد زین روآدوس راد هبج يلقیلع رب مدقم اتسار نیا رد و يدنه ي��شاقن نادلقم نیلوا زا ار ي��سابع ریثأت ياه هنیمز بیترت نیدب .)365 ،1380،روآدوس(دنک يم يفرعم نامز دمحم و يزاس ریوصت رد هتکن نیا هک دش مهارف زین يدعب ياه نارود رد يدنه رنه زا يریذپ .دوش يم راکشآ يگنس پاچ ياه همانهاش 4 Expresive

زا -ب و ينف ةبنج زا -فلا .دنا هدوب رثأتم يگن��س پاچ راثآ زا دعُب باعل اب يشاقن ياه تیدودحم ينف ةبنج زا .کبس و عوضوم ةبنج شرتسگ زا لبق ات هدش داجیا ریواصت ات دوب يلماع ،يشاک حطس رب نشور هیاس نودب و تخت تروص هب يدعب ود بلاق رد يگنس پاچ لیلد هب .دنوش میسرت يناریا يرگراگن يتنس ياه هوی��ش ةمادا رد و طخ ،گنر زا هدافتسا مدع و یگن��س پاچ ینف تاناکما تیدودحم و هتفرگ رارق هجوت دروم را��ثآ نیا رد یرصب یلصا رصنع ناونع ه��ب قیرط زا ار ی��یامن قمع و ن��شور هیا��س هژیو هب یرصب یاه هولج زا ،راجاق هرود راک یشاک نادنمرنه .تشاذگ یم شیامن هب ينز روشاه و عطاقتم و هدیرب طوطخ اب يیاهروشاه یارجا تروص هب و هویش نیا دوخ یاه یشاقن رد ار نآ و هتسج دوس ،مه رانک رد يزاوم طوطخ ای ِروشاه شور هب ندز هیاس قیرط زا .دندروآرد ارجا هب اه یشاک یور رب ریواصت رد يیامن قمع و يزادرپ مجح ،یراک هطقن هطقن ای یریصح يراوشد بیترت نیدب .دش راکشآ راجاق ةرود یاه ی��شاک رب شوقنم .دش عفترم باعل اب يشاقن رد ينشور کیرات داجیا ِينف هب ناراگن يشاک ،ي��سانش کب��س و يعوضوم ةبنج زا نینچمه

ریوصت هب اه يشاک حطس رب ار يیاه عوضوم يگن��س پاچ راثآ زا ریثأت اه همانرفس و تایرشن بلغا .تشادن هقباس نآ زا لبق ات هک دندی��شک ار نکاما و صاخ��شا ،زور عیاقو هنوگ سکع و هنایارگ عقاو یریواصت اب یوس هب راجاق رنه شیارگ هلئسم قیرط نیا زا .دندیشک یم ریوصت هب یراگن یشاک راثآ رب ،یگنس پاچ راثآ رد یزادرپ تینیع و ییارگ تعیبط اب يراگن يشاک راثآ زا يا هعومجم بیترت نیدب .داهن ياج رب يدج ریثأت ياه تیصخش ،زور عیاقو ،يخیرات ةینبا ،يتموکح لاجر ریوصت عوضوم زا ،يیاپورا يشاقن ریثأت رب هولاع .دمآ دوجو هب يبدا ياه ناتساد و يخیرات دش یم دراو ناریا هب زین یدنه یگنس پاچ يبدا راثآ زا یرایسب هک اجنآ یراگن یشاک راثآ زا یرایسب ،تفرگ یم رارق یناریا نادنمرنه رایتخا رد و رنه یاهوگلا زا هتفرگرب یسانش کب��س یاه وگلا و رصانع نارود نیا زین و هویش نیا زا رثأتم یزادرپ تعیبط .دنراذگ يم شیامن هب ار یدنه ياه عوضوم اب ياه هراگن يشاک رد دارفا یاه سابل و لاکشا و شوقن بلاق .تسا یدنه ریواصت روآدای ،يبدا