مقایسۀ بهزیستی روان‌شناختی زنان سرپرست خانواده با زنان دارای سرپرست

(1)

ىاٍس ٖتؼٗضْث ٔؼٗبقه

ُداًَبخ تػشپشػ ىبًص ٖتخبٌؿ

تػشپشػ ٕاساد ىبًص بث

ٖلبوج دَوحه

ُبپػ ىبگظه ، سَصٌه

ىب٘حلاف ِهَصعه ،

*

ُذ٘کچ

٩ـډ اب ڈ٤ٻاٜٿ ڂیا ڌٌیاٰٿ یًكلب

ځاڅك یتٌینڊب یتؽاڄُ

لڊدُ تدًلیلً ڍاكاؿ ځادڃم څ ڇؿاچڃادؽ تًلیلً ځاڃم

ـُ ٽازڃا ځالڊت .

ڈ٤ٻاٜٿ ،لٗاع َډڅوی ڍا

ی٬یٓچت د ؿچب ی٤ٰٜٿ .

تدًلیلً ځادڃم اك َډڅودی ڂدیا ڍكادٿآ ڌ٤ٿار

یڄیڀؽ ٽاٿا ؿاـٿا ڈتیڀٳ َُچی تغت ڇؿاچڃاؽ

( ڇك

ٹادً كؿ ځالدڊت لڊُ كؿ تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم څ)

1391 ٺیٴدِت

ـڃؿاؿ . وی ڍكاٿآ ڌڃچڀڃ َډڅ

280 ٺٿاُ ل٬ڃ 140 څ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ما ل٬ڃ 140

تدًلیلً ڍاكاؿ ځادڃم لد٬ڃ

ڈب ڈٳ ـڃؿچب ـڃـُ داؾتڃا ڍكاٿآ ڌ٤ٿار ما ی٫ؿأت كچٛ

. ٢ڀر كانبا ځاڅك یتٌینڊب ڌٿاڄًِلی تا٣لاٛا ڍكڅآ یتؽاڄُ

٪یك ( 1989 ) ؿچب . ڇؿاؿ ما ڇؿا٬تدًا اب څ ڇلی٨تٿـڄص يڃایكاڅ ٺیټغت ٍڅك ڌټیًڅ ڈب اډ ٽلدڃ

ڈدڃایاك كاند٫ا ڍا

SPSS18

ت٫لٷ تكچٓ

. ڈت٫ای ڈٳ ؿاؿ ځاِڃ َډڅوی ڍاډ ڇلڀڃ ڂیٸڃایٿ

كؿ تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ڍاډ ځاڅك یتٌینڊب

څ یتؽاڄُ

ىایٰٿ ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځاڃم ڋلڀڃ ڂیٸڃایٿ ما َیب ـڄڀ٫ـډ یٷـڃم څ ،ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك ،ؿچؽ ٍلیقی ڍاډ

تڅا٬ت لٸڃایب ڍكاٿآ ځچٿمآ ڈٳ ؿچب تًا ڇڅلٷ څؿ ڂیب كاؿاڄ٤ٿ

. ىایٰٿ كؿ ـدُك څ ٚیغٿ لب ٚټٌت ،ڍكاتؾٿؿچؽ ڍاډ

ڇلڀڃ ڂیٸڃایٿ ڍؿل٫

ڇلڀڃ ما َیب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڍاډ ڌد٬ٻإٿ كؿ ٚدٰ٫ ادٿا ،ؿچدب تدًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ڍاډ

ڇلڀڃ ڂیٸڃایٿ ڂیب ؿچرچٿ تڅا٬ت ،ڍكاتؾٿؿچؽ ؿچب كاؿاڄ٤ٿ ڇڅلٷ څؿ ڍاډ

. ٳ ؿكاؿ ڂیا لب تٻلاؿ ذیاتڃ تًلیلً ځاڃم ڈ

بیًآ څ ڍلیقیلٜؽ ما تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم اب ڈٌیاٰٿ كؿ كاچڃاؽ ـڃكاؿكچؽلب ڍلتلااب ڍلیقی

. ځآ تٳلُ ،ڂیالباڄب ادډ

ڇكڅؿ كؿ تكاڊٿ یُمچٿآ ڍاډ پیڀدٔت څ ڈټهدٌٿ ٺع څ یٛابتكا ڍاډ

یدٿ ڍلدیٷ یتدٌینڊب َیاند٫ا تادبرچٿ ـدڃاچت

ځاڅك ځآ یٻا٤ت څ ـُك څ یتؽاڄُ

كؿ اك اډ ڈتُاؿ لب ـُاب .

ىبگطاٍذ٘لک

ځاڅك یتٌینڊب تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ،یتؽاڄُ

.

1 . تُك كایؿاتًا ڌ ځاڅك نٳلٿ ځالڊت ؿامآ ڇاٸِڃاؿ یًاڄُ

m.jamali@yahoo.com

2 . تُك كایؿاتًا ڌ ځاڅك نٳلٿ ځالڊت ؿامآ ڇاٸِڃاؿ یًاڄُ

dr.sepahmansour@yahoo.com

3 . ځاڅك ـُكا ىاڄُكاٳ یٿلاًا ؿامآ ڇاٸِڃاؿ یتیبلت یًاڄُ

mn.fallahian@gmail.com

ت٫ایكؿ ؼیكات :

23 / 9 / 1392

ٍلیقی ؼیكات ، :

8 / 2 / 1393

(2)

ِهذقه

ِلئؼه حشط ٍ

ڈب ځاڃم یٿ یتی٤ڀر ٵكنب ڇڅلٷ ٲی ڌٻنڄٿ ،ت٫لدِیی ـدڃڅك كؿ كاقدٷلیحأت څ ڇـڃماً یِٰڃ ـڄڃاچت

ڈدب ،ڍؿاڀتٿ ځڅلٯ یٛ ،ڇكاچڀډ اٿا ،ـڄُاب ڈتُاؿ ڈ٤ٿار ڌ٤ًچت څ ،ٺٿاٴت تدیٻا٤٫ پد٧ك

ڌدڀډ كؿ

ڈٓل٣ ځاـدب ،تٿـدؽ څ ـدیٻچت ٪ټتؾٿ ڍاډ پدٳ ادډ

ڇـدُ یڊرچدت

ٕلد٤ٿ كؿ ځاؿلدٿ ما َیدب څ

ٖی٤بت ڈت٫لٷ كالٯ یڃاڅك ڍاډكاِ٫ څ ی٣اڀترا ڍاډ ـڃا

.

َٰڃ ځادڃم یٷـڃم ٲبً څ ی٣اڀترا ڍاډ

ځآ ڇـُ ج٣اب

٪ی٤ٗ یڀٌر ل٠ڃ ما اډ ڍكاڀیب ١چیُ څ ـڄُاب ځاؿلٿ ما لت

ځآ كؿ یڃاڅك ڍاډ ڈب ،اډ

ٺیٻؿ ؿچُ ٍكانٷ ځاؿلٿ ما لتِیب ،یڃاٿكؿ یتُاـڊب نٳالٿ ڈب ٽاٸڄډؿڅم ڌ٤رالٿ

= 1 .<

ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم طلآٜا ڈدٓل٣ كؿ ځاڃم لتِیب كچ٘ع اب ڈٳ تًا ڍـیـر ڋهاڅ1

ڍادډ

تًا ڇؿلٳ اـیی ؿلبكاٳ یًایً څ ،ڍؿأتٯا ،ی٣اڀترا ،یٸڄډل٫

. ٭چدٰع ما یڃاڅك تُاـڊب ڇمڅلٿا

ڃم څ ڇؿچب ځاـڃڅلڊُ پټٌٿ بیًآ كاِٯا ڈټڀر ما ځاڃآ ځاـڃمل٫ څ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځا

ڈب لیقی كاڀُ

یٿ ـڃچدُ تدیاڀع ی٣اڀترا یڃاڅك تٿلاً ڂیٿأت كچ٠ڄٿ ڈب ـیاب ڈٳ ـڄیآ .

َډڅودی ادب ڈدٳ ییادډ

یٿ ځاِڃ ڈت٫لٷ تكچٓ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ١چٗچٿ ما لتدِیب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڈٳ ـډؿ

ىلتًا ٺٿاچ٣ اب تًلیلًلی٧ ځاڃم ڈدب تًؿ ڍؿأتٯا څ ،یٯچٰع ،ی٣اڀترا ،یڃاڅك ،یڀٌر ڍام

ځابیلٷ ا ـڃ . ځاڅك یتدٌینڊب ڈدب ،ڇؿاچڃادؽ ځاڅك تٿلاً ڂیٿأت ڍالب ،ڂیالباڄب تدًلیلً یتؽاڄدُ

تًا مایڃ ڇؿاچڃاؽ

= 11

<

َٰڃ ڍا٬یا ،لٰ٫ څ ڂییای ـٿآكؿ تدیاڀع ځاـدٰ٫ ،ٕكا٤تٿ څ ڈڃاٷـڄص ڍاډ

څ ی٣ادڀترا ڍادډ

تًلیلً ځاڃم ڈب ی٬ڄٿ ٍلٸڃ كؿ یڃاچتادڃ ىادٌعا څ ،یٷؿچدًل٫ ،َڄت څ كاِ٫ برچٿ ،ڇؿاچڃاؽ

یٿ ځاڃم ڇڅلٷ ڂیا ؿچُ

. یٿ ؿچؽ ڌبچڃ ڈب لٿا ڂیا ځآ كؿ یدڃاڅك تلالاتدؽا مڅلدب ڈب ـڃاچت

لدزڄٿ ادډ

ؿچُ

. ٽازڃا یًكلب ما ٺدیٻؿ ڈدب ،ؿكاچدٿ بدټ٧ا كؿ ؿاؿ ځاِڃ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڍڅك لب ڈت٫لٷ

ك ڂیب ما يپً څ لٌڀډ ځؿاؿ تًؿ تلاٴدِٿ ځادڃم ڂدیا ،یٷؿاچڃاؽ څ ڈڃاتًڅؿ ٚباڅك ڌٰټع ڂت٫

یٿ اـیی ڇلٿمڅك یٷـڃم كؿ ڍؿایم یًاٌعا څ ی٬ٛا٣ ـڄڄٳ

= 14

<

اك ځآ ،یتٿلادً ما ؿچؽ ٪یل٤ت كؿ یڃاڊر تُاـڊب ځاٿماً

« څ ،یدڃاڅك ،یڀدٌر ٺدٿاٳ ڇاد٫ك

ڍكاڀیب ؿچبڃ ًا٫لٓ ڈڃ څ ی٣اڀترا »

یٿ ٺدباٰتٿ لدحا لٸیـدٴی لدب ؿاد٤با ڂدیا ڈٳ ـڃاؿ ،ؿالد٫ا څ ؿكاؿ

تغت اك ڈ٤ٿار څ ،ڇؿاچڃاؽ یٿ كالٯ لیحأت

ـڄډؿ . اؿچډار (2

1985 ) ڂتدُاـڃ ٚدٰ٫ تدًا كڅاب ڂیا لب

تٌیڃ ځاڅك تٿلاً ڍالب بًاڄٿ ڍكای٤ٿ یڃاڅك ڍكاڀیب .

ـڄص یٿچڊ٬ٿ یتٿلاً ،څا ل٠ڃ ڈب ڍـد٤ب

كؿ نیڃ اك یتٌینڊب څ یٿاٳؿاُ ىاٌعا ،یڃاچتاڃ څ ڍكاڀیب ڂتُاـڃ لب ڇڅلا٣ ڈٳ تًا یٿ لب

ؿلدیٷ .

لب لٸڄیً څ ٪یك ،ڇاٷـیؿ ڂیا ىاًا (3

1998 ) ځاڅك یتٌینڊب ڍچٸٻا یتؽاڄُ

یدڃاڅك تدُاـڊب ای4

1.femaleheadsofhousehold

2.Jahoda 3.Ryff&Singer

4.Psychologicalwell-being

(3)

ىاٍس ٖتؼٗضْب ٔؼٗاقه تػشپشػ ٕاساد ىاًص اب ُداًَاخ تػشپشػ ىاًص ٖتخاٌؿ

533

ـڃؿلٳ طلٜٿ اك تبخٿ .

ځآ ل٠ڃ ڈب ،اډ

لڀ٣ ٹچٛ كؿ ـُك ـڄیال٫

یٿ ڈٿاؿا یتدٌینڊب ادب ؿالد٫ا ،ـبای

ځاڅك یٿ یتؽاڄُ

ڍاٰتكا تڊر كؿ ـڄُچٳ څ اډؿاـ٤تًا

ییاڃاچت ڍاډ لدب ٽادٷ ؿچدؽ اؿ

ٙادبتكا ،ـدڃك

ڂیب

ٕكا٤ت څ ،ـڄُاب ڈتُاؿ لحإٿ ڍؿل٫

ـڄڃاًلب ٺٯاـع ڈب اك ؿچؽ یٷـڃم ڍاډ

= 15

<

ڈرچت ڈب ،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڈب ڈدڃ ،ڈ٤ٿار كؿ ٽالتعا ٺباٯ څ ْؾِٿ یډڅلٷ ځاچڄ٣

ادڊڄت

ڈب ڈب ڈٴټب ،تكڅلٗ ٲی ڌٻنڄٿ ٻنڄٿ

تًا طلٜٿ مایڃ ٲی ڌ .

،ادیچی یدډڅلٷ ځاڃم ڈٳ لٿا ڂیا ٍلیقی

لی ت ڇندیٸڃا ادب څ ،ٱلغ ڍچدٯ ڍادډ

ا یدٿ ـدڃ ځآ تٳكادِٿ كؿ ـدڃاچت پیڀدٔت كؿ ادډ

ڍلدیٷ كؿ څ ادډ

ـدت٫ا لحإدٿ كایدٌب ،تدًا ڇؿكچؽ ڇلٷ ڈ٤ٿار تُچڃلً ڈب ڈٳ ،ځاِتُچڃلً

. َدٰڃ ڈدب ڈدرچت ادب

ځاڅك یتٌینڊب ڂیب ٚباڅك كؿ یتؽاڄُ

َډڅودی ،ڇؿاچڃادؽ ڇاد٫ك څ یتدٌینڊب كؿ ځآ لیحأدت څ ڍؿل٫

كؿ لٗاع ا ڈب ؼًای ؿـٓ

ځاڅك یتدٌینڊب ڂیدب ایآ ڈٳ تًا ًَلی ڂی تدًلیلً ځادڃم یتؽاڄدُ

؟ؿكاؿ ؿچرڅ كاؿاڄ٤ٿ تڅا٬ت تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم اب ڇؿاچڃاؽ

ؾٍّظپ ٌٔ٘ـ٘پ ٍ ٕشظً تبظحلاه

یٿ دچٌغٿ ی٣اڀترا تایع ڋؿچٻاُ څ ١اڀترا ڂیؿایڄب ڂٳك ڇؿاچڃاؽ ؿچدُ

. ما ڇؿاچڃادؽ پدٌیڃاٷكا

ٲی اب لٸیؿ ڍچً ما څ ؿچؽ ڍا٘٣ا اب چً

یٿ څ تًا ٺٿا٤ت كؿ ١اڀترا ڈب ـڃاچت

یټدٓا ٹچټً ڌٻنڄٿ

ـُاب لحإٿ ڍكاڀیب ای تٿلاً كؿ ١اڀترا .

شیډ بیًآ ما ٲی ڇؿاچڃادؽ لیحأدت ما ٥كا٫ ی٣اڀترا ڍاډ

ڈب یڀڃ ؿچرڅ ڈ٤ٿار شیډ ،نیڃ بیتلت ڂیڀډ ڈب څ ـیآ

یڀڃ ڍا ما ڈٴڃآ لٸٿ ،ـڄٳ تٿلاً ڍا٣ؿا ـڃاچت

ڇؿاچڃاؽ ـُاب كاؿكچؽلب پٻاً ڍاډ

= 8

<

یڃاڃم ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ا

ٹادٌٷكنب ؿلدٿ ٲدی تدیاڀع ادی پ٠ڄدٿ كچد٘ع ځڅـدب ڈدٳ ـڃ

ـڃكاؿ ڇـڊ٣لب اك ڇؿاچڃاؽ یتًلیلً

. ځآ تیٻچهدٌٿ ،ؿچؽ ځاـڃمل٫ تیبلت څ پیټ٤ت لب ڇڅلا٣ اډ ڍادډ

ڇـڊ٣ نیڃ اك ڇؿاچڃاؽ ما ڍكاـڊٸڃ څ یتبٯالٿ ـڃكاؿ

. كؿ بیًآ ٕل٤ٿ كؿ ،ڈزیتڃ ،یدڃاڅك ،یڀٌر ڍاډ

څ ـڃكاؿ كالٯ ڍلتِیب ی٣اڀترا .

ؿچدؽ ځاڃم څ ځالتؽؿ ٺٿاُ ڇڅلٷ ڂیا یدٿ ندیڃ تدًلیلً

څ ؿچدُ

ځآ ؿاـ٤ت ځالدغب ما یدُاڃ تلراڊٿ ،داڅؿما ځانیٿ َډاٳ ،٭لاٛ ځانیٿ ڂت٫كلااب ٺیٻؿ ڈب اډ ڍادډ

تًا َیان٫ا ڈب څك یٸڄډل٫ ڍاډچٸٻا لیی٨ت څ یًایً څ ڍؿأتٯا

= 2

<

ځاڅك یتٌینڊب ڍل٠ڃ یڃابٿ كؿ تؽاڄُ

یٿ ،ی تدُاـڊب كادڄٳ كؿ ١چٗچٿ ڂیا ڈٳ ت٫ایكؿ ځاچت

تًا ڇؿلٳ اـیی اك ؿچؽ یټٓا ٽچڊ٬ٿ څ یڄ٤ٿ ځاڅك تٿلاً ای یڃاڅك .

ځاـڄڀدِڃاؿ ڍؿاڀتٿ ځایٻاً

بیًآ ڍؿلٴیڅك ڍكات٫ك ٽچټ٣ ڈدٳ یدڄ٤ٿ ڂدیا ڈدب ؛ـڄتدُاؿ ځاڅك تٿلادً ڈدب ی٬ڄٿ ای یتؽاڄُ

ل٤ت یڃاڅك تلاٴِٿ څ ڍكاڀیب ِؿچبڃ ٹؿا٤ٿ یڃاڅك تٿلاً

تًا ڇـُ ٪ی .

،پتدٌیب ځلٯ لؽاڅا كؿ اٿا

٪یل٤ت ڂیا ځآ ما ڍلیٸِیی لب ،یڃاڅك تلاٴِٿ ځاٿكؿ لب ـیٳأت ڍار ڈب اډ

ڇؿلٳ ـیٳأت اډ ـڃا

. ٮبٛ

ځاڅك یتٌینڊب طلآٜا ،ڇاٷـیؿ ڂیا یٿ اـیی یڄ٤ٿ یتؽاڄُ

تدبخٿ یدڃاڅك ؿا٤با لب ًاتـڀ٣ ڈٳ ـڄٳ

ییاڃاچت ـڄڃاٿ ا ،يد٬ڃ تن٣ ،یٔؾُ ـُك ،ځاٌڃا ڍاډ

ٙادبتك ىادٌعا ،ڇؿلتدٌٷ ی٣ادڀترا ڍادډ

ڇـُ نٳلڀتٿ اٰتكا څ ڍـٿآكاٳؿچؽ ـڃا

. ځاڅك یتدٌینڊب كچڊٟ ،تٰیٰعكؿ لدیی٨ت بدرچٿ یتؽاڄدُ

(4)

ځاڅك ؿلٴیڅك بیًآ ای یٴُنی ٹـٿ ما ځاًاڄُ

ٹـٿ ڈب یتؽاڄُ

تبخٿ ڍاډ چٿ كؿ لٸڃ

تٿلاً ١چٗ

یٿ ڈڄیٿم ڂیا كؿ ڈٳ تًا ڇـُ یڃاڅك څك یتدٌینڊب یټٿاد٣ َدُ ٹـٿ ځاچت

ځا اك ٪دیك یتؽاڄدُ

ؿلٳ طلٜٿ

= 21

<.

ځاڅك یتٌینڊب ڇاٷـیؿ ٮبٛ

ٱلاٿ ،٪یك یتؽاڄُ

یبایتًؿ یڄ٤ی یٷـڃم كؿ ځاڅك تٿلاً ڍاډ

ؿچؽ ٍلیقی ٺٿا٣ َُ اب ځاڅك تٿلاً ڍاٰتكا ڈب (

٪٤دٗ څ تچٯ ٙاٰڃ ڂت٫لیقی څ ځـیؿ ییاڃاچت

ؿچؽ ) یٷـڃم كؿ ڍـڄڀ٫ـډ ، (

یدٿ ادڄ٤ٿ څ تدڊر ؿلد٫ یٷـدڃم ڈب ڈضڃآ ـدِؾب

) دُك ، یدٔؾُ ـ

( ییاڃاچت څ اډؿاـ٤تًا ڈٴڄیا ىاٌعا ـدډاچؽ ٺ٤٬ٻاب یٷـڃم ٹچٛكؿ څ ځاٿم یٛ كؿ ؿل٫ ڋچٰٻاب ڍاډ

ـُ

) ځالٸیؿ اب تبخٿ ٙابتكا ڂتُاؿ ، (

پدڊٿ ؿالد٫ا اب ـڄڀُمكا څ ٲیؿنڃ ٙابتكا ڂتُاؿ ڍاڄ٤ٿ ڈب

یٷـڃم كؿ )

ٚیغٿ لب ٚټٌت ، (

ڈدب یٷـدڃم كچدٿا تیلیـدٿ څ پی٠ڄت ییاڃاچت یٷـدڃم ٺئادٌٿ ڇودیڅ

ڇلٿمڅك ) ؿچؽ څ ، ڍكاتؾٿ ( تًاچؽ ڍلیٸیی تكـٯ څ ییاڃاچت یدٔؾُ ٹچدٓا ىادًالب ٺدڀ٣ څ ادډ

ـُاب ی٣اڀترا ڍاډاٗاٰت څ ٽچًك څ داؿآ لٷا یتع )

تًا ٙابتكا كؿ ،

= 19

؛ 20

<.

تټباب (1

1986 ) ڈٳ تًا كڅاب ڂیا لب اچڃاؽ تًلیلً ځاڃم

ڇؿ څ ،ی٣ادڀترا ،یدڃاڅك لد٠ڃ ما

بیًآ ڍؿأتٯا لیقی

ڃم لٸیؿ ما لت ځا

ا ـڃ څ ځاڅك تلاٴِٿ یٿ ڈبلزت اك ڍلتِیب یتؽاڄُ

ـدڄڄٳ .

ی٬ڄٿ ٍلٸڃ ڈ٤ٿار ؿال٫ا

ڈب یٿ ج٣اب ځاڃم ڂیا یڃاڅك څ ی٣اڀترا ڍلیقیلٜؽ ٕل٤ٿ كؿ ؿچُ

ـڃلیٷ كالٯ ڍلتِیب .

َیی ٺٿاچ٣ یڄیب

ـڄڄٳ ڋ ڈب څ یڃاڅك تلاٴِٿ یٷؿلٌ٫ا ّچٔؽ

اك ځاڃم كؿ

یٿ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

ڌٰباً ځاچت لاتبا

ڈب یٷؿلٌ٫ا ای

لیاً

ڍكاڀیب ڍاډ ڍكادڀیب ،یڃاڅك ڍادډ

تیاڀع ،یڀٌر ی٣اڀترا

ؿلدٴټڀ٣ ،ڂییای ٪ی٤دٗ

،ڍكادٴیب ،یدِٰڃ څ

ڍاډكادِ٫

ڍؿادٔتٯا

تٌڃاؿ

= 9

<.

یدٻ تاد٤ٻاٜٿ ڌزیتڃ (2

1998 ) ؿاؿ ځادِڃ اچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم

ڇؿ ادب ڈدٌیاٰٿ كؿ ځاؿلدٿ

،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

َٰڃ ٺیٻؿ ڈب ڍاډ

پډ ځاٿم اؿا ـڄڃاٿ ٪ټتؾٿ ك

ڋ ڈڃاؽ كچٿا

، ما تدبٯالٿ څ تیبلت

ځاـڃمل٫

څ ، اك ڍلتدِیب یدڃاڅك تلاٴدِٿ څ ٺئاٌٿ څ ىلتًا ،لتڀٳ ؿنڀتًؿ اب ڈڃاؽ ما دكاؽ كاٳ

ڈبلزت یٿ ځاڅك یتٌینڊب څ ـڄڄٳ ڂییای یتؽاڄُ

ـڃكاؿ ڍلت .

ځآ اډ تلاٴدِٿ ادب ییڅكادیڅك لب ڇڅلا٣

ی٬ڄٿ ڍاډكاِ٫ یؽلب اب ڍؿأتٯا ی٬ڄٿ ٍلٸڃ ځچضڀډ ی٣اڀترا د

دبڅك ڈٰټٜٿ څ ڇچیب ځاڃم ڈب ڈ

څك

ـڄتٌډ . ١چڃ ڈتبٻا ىلتًا ٺٿا٣

ام تیاڀع ځانیٿ ، یت٫ایكؿ ڍاډ

څ كؿ یٷؿلٌ٫ا پئلا٣ تـُ

ځادیٿ

تڅا٬تٿ ٺډأتٿ ځاكؿاٿ څ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً څ ؿلزٿ ځاكؿاٿ تًا

ڇـڀ٣ څ ڂیلت ٺدٿاچ٣ ىلتدًا ام

كؿ ځاڃم تًلیلً

ڇؿاچڃاؽ ٺٿاُ

ی٫ادٳاڃ ـدٿآكؿ ،ڍكاٴیب

، ڂٴدٌٿ ٺٴدِٿ څ تدًا

څ ڂیلتدِیب

یٿ ځاِڃ یٷؿلٌ٫ا اب اك یٸتٌبڀډ ـډؿ

= 9

<.

1.Bablat

2.Lee

(5)

535

َډڅوی ذیاتڃ یتیك څ ؿڅڅ ڍاډ

(1

1997 ) نیڃ ؿاؿ ځادِڃ څ ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم

ځاكؿادٿ

یٿ ڈبلزت اك ڍؿأتٯا تیٿڅلغٿ ما ییلااب ظًٜ ڈٳ ییاڊڄت ،ـدڄڄٳ

ڈدڃ یدڃاڅك لد٠ڃ ما ؿچدؽ ادڊڄت

یڃاڅك تلالاتؽا ڈب لاتبا ـ٤تٌٿ ا

ځاِڃاـڃمل٫ اب ڈٜباك كؿ ،ـڃ ما َیب

ځاڃم لٸیؿ ٺډأتٿ

ٍڅك ما ڍاډ

یٿ ڇؿا٬تًا ڂِؽ یتیبلت ـڄڄٳ

څ كادت٫ك لدب ڍلدتڀٳ ییادڀڄډاك څ تكا٠ڃ ؿچدؽ ځاـدڃمل٫

ـدڃكاؿ

؛

كؿ ځآ ځاـڃمل٫ ڈزیتڃ نیڃ اډ

ٍڅك ڈب لتِیب ڂِؽ ڍاډ

پډ ڇڅلٷ اب ؿچدؽ ٹاً

یدٿ ٺدًچتٿ ـڃچدُ

.

یٿ ڈب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم تلاٴِٿ ځآ ٹلتڄٳ ځان

تكادڊٿ ١چدڃ ،كچدٿا لدب ادډ ڈدټباٰٿ ڍادډ

،ڍا

تیاڀع ی٣اڀترا ڍاډ

، څ كؿ ځانیٿ كؿ ڈټٓاع تالیی٨ت تـُ څ ځانیٿ ڂٴدٌٿ ١چدڃ ،ـٿآ

، ٚدباڅك څ

تًا ڈتٌباڅ ڍـڃڅاِیچؽ

= 7 .<

ځچڃالب (2

1999 ) بیًآ یًكلب كؿ ىلتدًا ل٠ڃ ما ځاؿلٿ ما ځاڃم ځؿچب لتلیقی

،یٷـدڃم ڍادډ

ڈٳ ـیًك ڈزیتڃ ڂیـب ٢باڄٿ ما یٴی

ڋـڀ٣ ىلتًا څ ځاڃم كؿ ڈدب

ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم ڇودیڅ

،

َٰڃ ڍا٬یا تًا ـعاڅ ځاٿم كؿ ؿـ٤تٿ ڍاډ

. ڇـڀ٣ ڈت٫لیقی َٰڃ ڂیلت ځاؿلدٿ ڍالدب ڇـدُ

، َدٰڃ

ځاڃ ىلتًا څ تًا ڇؿاچڃاؽ ڍكڅآ َدٰڃ ڈدب ڈتدٌباڅ ًلاچدڀ٤ٿ ځاؿلٿ كؿ َٰڃ ڈب ٙچبلٿ ڍاډ

ڍادډ

ځآ یټ٨ُ

ډ تًا . اچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڇؿ

لب ڇڅلا٣ ڍؿأتٯا كچٿا ڋكاؿا

، ىلتدًا ڈدب ٙچدبلٿ ڍادډ

یتیبلت ،یڄیـٻاڅ َٰڃ څ ـٿآكؿ پی٠ڄت څ ڈ٫لع څ ٺ٨ُ

، ځاـڃمل٫ ما یتیاڀع څ لب نیڃ اك

ـڃكاؿ ڇـڊ٣ .

ځچڃالب تا٤ٻاٜٿ ځاِڃ

ؿاؿ ،ڍؿادٔتٯا تلاٴِٿ اب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ىلتدًا

ڍادډ څ ڂٿندٿ

ٽڅاـٿ

،

ٍلٸڃ څ بڅك ؿچؽ ڈب ی٣اڀترا ی٬ڄٿ ڍاډ ڈ

تیاڀع څ ڇؿچب څك اك یدڀٳ كایدٌب ی٣اڀترا ڍاډ

یٿ ت٫ایكؿ ـڄڄٳ

. كؿ ڈزیتڃ

، بدیًآ ځانیٿ ځآ ڍلیقی

اډ یٿ َیان٫ا یڃاڅك تلاٴِٿ ٹابٯ كؿ څ ـبای

ـ٤تٌٿ لاتبا یدٿ یڃاڅك تلالاتؽا ـڃچُ

= 18 .<

نٿاؿآ (3

2000 ) ځاڅك تلالاتؽا تًلیلً ځاڃم یتؽاڄُ

یًكلب اك ڈٰټٜٿ ڋؿاچڃاؽ ؿلٳ

كاڊٟا څ

تُاؿ : ٲی لبالب كؿ ٭لاٛ ما يی كؿاٿ یٿ كالٯ تلاٴِٿ ما ڍلً

ـدڄڃاٿ ،ؿلیٷ :

ما تدبٯالٿ ڂیٿأدت

بًاڄٿ یډاڄیلً ڂت٫ای ،ٱؿچٳ

، ڍكاچُؿ څ ڇؿاچڃاؽ تِی٤ٿ ڂیٿأت څ ادڊڄت څا ڈٴڄیا ما یُاڃ ڍاډ

ٲی اك كؿاٿ َٰڃ څ كـی َٰڃ ـیاب څ تًا ڇؿاچڃاؽ ٹاٌٷكنب ؿلیٸب ڇـڊ٣ ڈب ار

.

،ڂیالباڄب ڈدب ـدیاب

َٰڃ ڍا٬یا ڈڃاٷـڄص ڍاډ

َٰڃ ڂیا ڍا٬یا ؿكاچٿ یؽلب كؿ ڈٳ ؿماؿلپب ڍا اب اډ

ٕكا٤ت كؿ پډ ـڃا

. اقٻ

یڃاڅك جیع ما پډ څ ڍؿاٿ جیع ما پډ ځم ٺٴِٿ كاصؿ ی٬ٛا٣ د

یٿ ؿچُ

دالٜدٗا څ ىلتدًا څ

یٿ ڈبلزت اك ڍلتِیب ـڄٳ

= 12

<

چٴٌیلب (4

2000 ) یًكلب كؿ ځاڅك تٿلاً تی٤ٗڅ

ڈدزیتڃ ڂدیا ڈدب ڇؿاچڃادؽ تًلیلً ځاڃم

ڈٳ ـیًك 75

ما ـٓكؿ ڂیا ڍكاڀیب ما ،ځاڃم یٿ ذڃك یڃاڅك ڍاډ

ڇـڀ٣ ڈٳ ـڃلب ځآ ڂیلت

٭لادٛ ادب اډ

ؿكاؿ ٲیؿنڃ یٸتٌبڀډ څ

ی٣ادڀترا ـٗ تیٔؾُ ،ی٬ٛا٣ تلالاتؽا ٺٿاُ

، ڍلتدٌیډ څ تدًا

.

1. Wood&Repetti

2.Brannon 3.Adamz 4.Brisco

(6)

ځاڅك پئلا٣ كچڊٟ

یٴُنی ، ڍكادڀیب ڈب لاتبا ڍادډ

یدڃاڅك ، ځاڅك تاٿـدؽ ما ڇؿا٬تدًا ڍالدب یٴدُنی

ییایلً ځاكاڀیب ،

یِٳؿچؽ څ یٸڀډ

ٹڅاـدتٿ لدٌڀډ ـٯا٫ څ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڂیب كؿ ما لدت

ٺډأتٿ ؿال٫ا تًا

یٿ ځاِڃ څ ڇاد٫ك څ یتدٌینڊب ،لدٌڀډ ڍاكاؿ ځادڃم اب ڈٌیاٰٿ كؿ ځاڃم ڂیا ـډؿ

ڂییای ی٣اڀترا ـڃكاؿ ڍلت

= 10

<.

،ڈڄٿآ ځامڅل٫ ،یڄیٌع كایل٫لیٿا څ

( 1388 ) تی٤ٗڅ یًكلب كؿ تٿلاً

یڃاڅك ځاڃم تًلیلً

ڇؿاچڃاؽ تغت

َُچی ځاٿماً

،ځالڊت لڊُ یتٌینڊب 300

ل٬ڃ ما ځاڃم تدغت ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً

َُچی ٢ڀتزٿ ڍاډ یتیاڀع ـڃؿلٳ ڈ٤ٻاٜٿ اك ځاتًلڊُ ڂیا یتٌینڊب .

ڈد٤ٻاٜٿ ڌدڃچڀڃ ڇـدُ

ڈدب

تكچٓ

ی٫ؿأت یڀڊً

ما ڂیب 2500 ڃاؽ تًلیلً ځم ٢ڀتزٿ ڇؿاچ

یتدٌینڊب ڍاډ ادب څ دادؾتڃا

ڌٿاڄًِلی ما ڇؿا٬تًا 28

ځآ یٿچڀ٣ تٿلاً یٻاإً

ـُ یبایمكا اډ .

ڈت٫ای ڍاډ َډڅودی یٳادع ما

ځآ تًا ڈٳ 77 ـٓكؿ ما ځاڃم ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

ڂیا

َډڅوی تٿلاً

یڃاڅك ـڄتُاـڃ . ،ڂیدڄضڀډ

ځاِڃ یًكلب ڂیا ذیاتڃ ؿاؿ

تټ٣ ڂیب یتًلیلً

ځاڃم تًلیلً

ڋؿاچڃاؽ تدغت َدُچی ځاٿمادً

یتٌینڊب لڊُ

ځالڊت څ تٿلاً

ځاڅك ځآ اډ ڈٜباك ،ؿكاـدڃ ؿچرڅ ادٿا

ڂیدب څؿ لدی٨تٿ تلایدٔغت څ

تـٿ ځاٿم تًلیلً

ځآ ځؿچب تٿلاً اب اډ ڍكاؿاڄ٤ٿ ڌٜباك ځاڅك

ؿچرڅ ؿكاؿ

= 5

<.

َډڅوی ـڄصلډ ڈ٤ٿار ڋمچع كؿ ڍؿایم ڍاډ

ځاڅك څ یدًاڄُ

تدًلیلً ځادڃم ڋكادبكؿ یدًاڄُ

اچڃاؽ كؿ ،ڈت٫لٷ تكچٓ ك ځاڅك یتدٌینڊب ّچدٔؽ

تاد٤ٻاٜٿ ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم یتؽاڄدُ

ځاڅك یتٌینڊب ڌٜباك ًاتـڀ٣ تا٤ٻاٜٿ ڂیا څ ڇـُ ٽازڃا ڍؿڅـغٿ ځچدضڀډ یټٿاچد٣ اب اك یتؽاڄُ

تًا ڇؿلٳ یًكلب یٿچڀ٣ تٿلاً څ یڃازیډ ٍچډ

= 16

<.

ڈب ،ڈ٤ٻاٜٿ ڂیا تدًا كالٯ ،ّاؽ كچٛ

ځاڅك یتٌینڊب ڌٌیاٰٿ ڈب

ُ ؿماؿلدپب تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم څ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم یتؽاڄ .

ـدیٿا

تًؿ ـڃاچتب ڈ٤ٻاٜٿ ڂیا ذیاتڃ ڈٴڃآ ڈٿاڃلب كؿ اك ڈ٤ٿار ی٣اڀترا ڇا٫ك ځاكاٳكـڃا

ڍالب یٻچٓا ڍنیك

ـډؿ ڍكای ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم یڀٌر څ ،ی٣اڀترا ،یڃاڅك تٿلاً ظًٜ ڍاٰتكا .

ؾٍّظپ ؽٍس

ی٬یٓچت ١چڃ ما لٗاع َډڅوی د

ځاڅك یتٌینڊب ځآ كؿ ڈٳ تًا ی٤ٰٜٿ تدًلیلً ځادڃم یتؽاڄُ

تًا ڇـُ ڈٌیاٰٿ ځالڊت لڊُ كؿ تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم څ ڇؿاچڃاؽ .

اك یدًكلب ڂدیا ڍكادٿآ ڌ٤ٿار

یدڄیڀؽ ٽادٿا ؿاـٿا ڈتیڀٳ َُچی تغت ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم

( ڇك

كؿ تدًلیلً ڍاكاؿ ځادڃم څ)

ٹاً كؿ ځالڊت لڊُ

1391 ـڃؿاؿ ٺیٴِت .

،ځادٷكچٿ يیرلدٳ ٹڅـدر ىاًالب ڈڃچڀڃ پزع 280

ڈٳ ـُ ڂیی٤ت ل٬ڃ 140

ځآ ل٬ڃ څ ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم اك اډ 140

ڍاكاؿ ځادڃم اك لدٸیؿ لد٬ڃ

یٿ ٺیٴِت تًلیلً

ـڄډؿ .

َډڅوی ڂیا كؿ

، ڈڃچڀڃ ٍڅك ما ڍلیٷ

ڈُچؽ ـدُ ڇؿا٬تدًا ڍا .

ڂیـدب

ٮٛاڄٿ ڂیب ما ڈٳ یڄ٤ٿ 22

ڈٳ ،ځالڊت لڊُ ڌڃاٷ ڈیعاڃ ذڄی كؿ

ٹاڀُ

څ ،دلد٧ ،٭لدُ ،دچدڄر ،

نٳلٿ ڈب ڈٰٜڄٿ ٲی ،ـڃكاؿ كالٯ ځالڊت لڊُ

ځاڃم تًلڊ٫ ڍڅك ما يپً ،ـُ داؾتڃا ی٫ؿأت كچٛ

یدڄیڀؽ ٽادٿا ؿاـٿا ڌتیڀٳ َُچی تغت ڋؿاچڃاؽ تًلیلً

( ڇك

،ڈدٰٜڄٿ ځآ)

140 ڋچیدُ ڈدب لد٬ڃ

(7)

537

ـڃـُ داؾتڃا ی٫ؿأت .

،ڂیڄضڀډ 140

ما ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ڍاكاؿ ځم ندٳلٿ كؿ ؿچدرچٿ تدٌیٻ

ڈدب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم تڃچٴً ٺغٿ یتُاـڊب ـڃـدُ دادؾتڃا ی٫ؿادٔت كچدٛ

. ڈدب ڈدرچت ادب

ْؾِٿ ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم تلایٔغت ځانیٿ څ ڂً ځؿچب ڍا

ـڄُاب ځچٸڀډ لٸیـٴی اب تلایٔغت ځانیٿ څ یڄً ڇڅلٷ ل٠ڃ ما ڈٳ ـڃـُ ڂیی٤ت

= 13

<.

چدد٠ڄٿ ڈددب ځاڅك یتددٌینڊب یددًكلب ك

ڈدد٤ٻاٜٿ ؿالدد٫ا یتؽاڄددُ

ڇـددُ

یتددٌینڊب ڌٿاڄددًِلی ما

ځاڅك ٪یك یتؽاڄُ

( 1989 ) ـُ ڇؿا٬تًا .

ڈٿاڄًِلی ڂیا 84

څ ٹاإً

6 ىایٰٿ ( ىادیٰٿ لدډ 14

تكاب٣ ) یڃایب څ یٴصچٳـڀغٿ ڈٳ ؿكاؿ (

1387 ) ڇؿلٳ ڈڀرلت اك ځآ ـڃا

. ڈٿاڄدًِلی ڂدیا تلااإً

ڈركؿ َُ یتلٴیٻ ىایٰٿ ٲی كؿ ڍا

( ما 1

; ات ٪ٻاؾٿ ًلاٿاٳ 6

; ٮ٫اچٿ ًلاٿاٳ )

تًا ڇـُ یعالٛ

.

ما ځچٿمآ ڂیا

َُ

ڇؿلؽ تًا ڇـُ ٺیٴِت ىایٰٿ .

ڇؿلؽ ىایٰٿ ٍلیقدی ٺٿاُ ڈٿاڄًِلی ڍاډ

ڍؿلد٫ ـدُك څ ،ـدڄڀ٫ـډ یٷـدڃم ،ٚیدغٿ لب ٚټٌت ،ڍكاتؾٿؿچؽ ،ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك ،ؿچؽ تًا . ڈب ڍالب ڇؿلؽ لډ ڈب ٙچبلٿ ڋلڀڃ ځؿكڅآ تًؿ یٰٿ

ځآ ڈدب ٙچدبلٿ تاكادب٣ ڌدڀډ ڋلدڀڃ ،ىا

ڇؿلؽ اب ىایٰٿ یٿ ٢ڀر پډ تامادیتٿا ٢دڀر ادب څ ؿچُ

84 یتدٌینڊب ڋلدڀڃ ،لٸیـدٴی ادب ٹاإدً

ځاڅك ڈب یټٳ یتؽاڄُ

یٿ تًؿ ـیآ

= 4

<.

ىادیٰٿ یبادیكازڄډ كچ٠ڄٿ ڈب ٪یك ځاڅك یتدٌینڊب ڍادډ

ڍڅك اك ڈٿاڄدًِلی ڂدیا ،یتؽاڄدُ

ڈڃچڀڃ ڍا 321 ؿلٳ الرا ڍل٬ڃ .

اٌڀډ بیلٗ

ڇؿلؽ ییایای ما یُاڃ یڃ لدبالب ڍكادتؾٿؿچؽ ىادیٰٿ

76 0/

ٚیغٿ لب ٚټٌت ، 90

0/

ڍؿل٫ ـُك ، 87

0/

ځالٸیؿ اب تبخٿ ٙابتكا ، 91

0/

ـدڄڀ٫ـډ یٷـڃم ،

90 0/

ؿچؽ ٍلیقی څ 93

0/

ؿچب

= 6

<.

ڈب ییایای بیلٗ

یدٌبٛ یڃادزڃم َډڅودی كؿ ڇـدٿآ تدًؿ

( 1383 ) یددڃڅكؿ یڃاددٌڀډ ٍڅك اددب ، (

ػاددبڃڅلٳ ڍادد٬ٻآ بیلددٗ

) ڍالددب ، یتددٌینڊب ځچددٿمآ ٺددٳ

ځاڅك لبالب یتؽاڄُ

94 0/

ڇؿلؽ ڍالب څ ىایٰٿ

ڂیب ی٣ل٫ ڍاډ 63

0/

ات 89 0/

تدًا ڇؿچدب .

بیلدٗ

ځچٿمآ ٺٳ ڍالب ییاٿمآماب ٍڅك ىاًالب یٸتٌبڀډ 76

0/

ڈ٬ٻإٿ ڍالب څ ڂیب ی٣ل٫ ڍاډ

67 ـٓكؿ

ات 73 تًا ڇؿچب ـٓكؿ .

ڇؿلدؽ څ ځچدٿمآ ٺدٳ ڂیدب یٸتٌبڀډ یٷـدڃم ما تیادٗك ځچدٿمآ

51 0/

،

تیچڄ٤ٿ 63 0/

ٍچؽ څ یٻـڀډ ، یڄیب

48 0/

ڍؿل٫ یٷـڄٻاب څ ـُك ، 59

0/

كاؿادڄ٤ٿ یدٸڀډ ڈٳ ؿچب

ـڃؿچب

= 3

<.

ڍالب ڈینزت څ ٺیټغت ڇؿاؿ

،اډ اـتبا

َیی

ٕل٫

ڍادډ ـدڄص يڃادیكاڅ ٺدیټغت ڇلدی٨تٿ

ما ڈدټڀر

یڄٸڀډ يڃایكاڅ یًكلب اډ ـُ

څ ٺیٻؿ ڈب ڇؿاؿ ،َډڅوی ٩ـډ ٮٰغت ٺدیټغت ٍڅك ڌټیدًڅ ڈدب اډ

يڃایكاڅ ـُ ڇـیزڄً ڇلی٨تٿـڄص .

ڇكاُا ٺیټغت ڇـُ

ٽلدڃ ما ڇؿا٬تدًا اب ڈدڃایاك كاند٫ا

ڍا

SPSS18

ت٫لٷ تكچٓ

.

ِتفبٗ

ٕاّ

ؾٍّظپ

ڈ٤ٻاٜٿ ؿال٫ا ڋلڀڃ كای٤ٿ ٩الغڃا څ ڂیٸڃایٿ ڈب ٙچبلٿ تا٣لاٛا ڇـُ

تدًلیلً ځادڃم ڇڅلدٷ څؿ كؿ

ٹڅـر كؿ تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم څ ڇؿاچڃاؽ 1

تًا ڇـٿآ .

(8)

لٍذخ 1 .

ٍ ي٘ ًا٘ه

ٍُشگ ٓشوً سا٘ؼه فاشحًا ىاٍس ٖتؼٗضْب ٔهاٌـػشپ سد اّ

ٖتخاٌؿ

ٍُشگ اّ

اّش٘غته

ُداًَاخ تػشپشػ ىاًص تػشپشػ ٕاساد ىاًص

ي٘ ًا٘ه سا٘ؼه فاشحًا

ؿچؽ ٍلیقی 30

44/

69 4/

41 45/

51 4/

ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك 38

43/

26 4/

52 44/

01 5/

ڍكاتؾٿؿچؽ 99

45/

41 4/

58 44/

77 3/

ٚیغٿ لب ٚټٌت 57

46/

05 4/

45 46/

99 3/

ـڄڀ٫ـډ یٷـڃم 36

44/

81 3/

56 45/

79 3/

ڍؿل٫ ـُك 01

46/

98 4/

19 45/

20 4/

ځاڅك یتٌینڊب ٺٳ یتؽاڄُ

39 269/

45 10/

71 272/

80 9/

ځاڀډ ٹڅـر تا٣لاٛا ڈٳ كچٛ

1 یٿ ځاِڃ ٺدٳ كؿ تدًلیلً ڍاكاؿ ځادڃم ڋلڀڃ ڂیٸڃایٿ ،ـډؿ

یتٌینڊب ځاڅك

ځادڃم ما َیدب ـدڄڀ٫ـډ یٷـڃم څ ،ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك ،ؿچؽ ٍلیقی ،یتؽاڄُ

ڇلدڀڃ ڂیٸڃایٿ يٴ٣لب څ ڇؿچب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

ڈد٬ٻإٿ كؿ ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم ڍادډ ڍادډ

تًا ڇؿچب تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ما َیب ڍؿل٫ـُك څ ،ٚیغٿ لب ٚټٌت ،ڍكاتؾٿؿچؽ .

اڄ٤ٿ ظًٜ ڈٳ ازڃآ ما ڈب ڍكاؿ

ـٿآ تًؿ ٩څلٷچڀٻچٳ ځچٿمآ ما ڇ

د ٩چڃلیڀًا لب ڂیچٻ ځچٿمآ څ1

ځاڅك یتٌینڊب ڈد٬ٻإٿ څ یتؽاڄدُ

ما لتدِیب ځآ ڍادډ

/05 0 یدٿ ،تدًا ڇؿاؿ ځاچدت

ڌدڀډ كؿ اك ادډ

ڈ٤ٻاٜٿ ڍاډلی٨تٿ ڇـُ

یٿ څ ؿلٳ ٕل٫ ٹاٿلڃ ییلااب ځاڄیڀٛا اب ڇڅلٷ يڃایكاڅ ڈٳ ت٬ٷ ځاچت

ما اډ

يڃایكاڅ ٺیټغت ځچٿمآ تڊر ٽملا يڃازت ـڃكاؿكچؽلب

.

ٹڅـر 2 ځاڅك یتدٌینڊب لی٨تٿ لب اك ڇلی٨تٿـڄص يڃایكاڅ ٺیټغت ڈب ٙچبلٿ ذیاتڃ ، څ یتؽاڄدُ

ڈ٬ٻإٿ یٿ ڈئاكا ځآ ڍاډ ـډؿ

. لب ڈت٫ای ىاًا ٹڅـر ڍاډ

2 یٿ ْؾِٿ ، ځادڃم ڇڅلٷ څؿ ڂیب ڈٳ ؿچُ

یتؽاڄدُ یتدٌینڊب لد٠ڃ ما تدًلیلً ڍاكاؿ ځادڃم څ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

(

/012 0 ،P=

/40 6 )F=

،

یقی ؿچؽ ٍل (

/045 0 ،P=

/05 4 )F=

ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك ، (

/042 0 ،P=

/17 4 )F=

ڍكاتؾٿؿچؽ ،

(

/0001

0 ،P=

/66 64 )F=

ـددڄڀ٫ـډ یٷـددڃم څ ، (

/009 0 ،P=

/01 7 )F=

اددب ڍكاؿاددڄ٤ٿ تكچددٓ ڈددب

تڅا٬تٿ لٸیـٴی ا

ٚیدغٿ لدب ٚټدٌت ل٠ڃ ما اٿا ،ـڃ (

/05 0

P>

،

/06 0 )F=

ڍؿلد٫ ـدُك څ (

/05 0

P>

،

/23 2 )F=

تڅا٬ت ڇڅلٷ څؿ ڂیب یڀڃ ڇـډاِٿ ڍكاؿاڄ٤ٿ

ؿچُ

. ڂیٸڃایٿ ڌٌیاٰٿ تدٻلاؿ ڇڅلٷ څؿ ڍاډ

یٿ ځاڃم ڍچً ما ڇؿاچڃاؽ یتًلیلً ڈٳ ؿكاؿ ڂیا لب ځاڅك یتٌینڊب ـڃاچت

،ؿچدؽ ٍلیقدی ،یتؽاڄُ

تغت اك ـڄڀ٫ـډ یٷـڃم څ ،ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك ځاڅك یتٌینڊب څ ـډؿ كالٯ لیحأت

ځآ یتؽاڄُ

ادډ

ڍاكاؿ ځاڃم اب ڈٌیاٰٿ كؿ اك كؿ ؛ـډؿ َډاٳ تًلیلً

یٻاع تدًلیلً ځادڃم كؿ ڍكادتؾٿؿچؽ ڈٳ

1.Kolmogorov-Smirnov

(9)

539

ڈب ڇؿاچڃاؽ څ ڍؿل٫ ـُك ڂیب ڍكاؿاڄ٤ٿ تڅا٬ت څ ڇؿچب تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ما َیب ڍكاؿاڄ٤ٿ كچٛ

تًا ڈتُاـڃ ؿچرڅ ڇڅلٷ څؿ ڂیب ٚیغٿ لب ٚټٌت .

لٍذخ 2 . حٗاتً

ل٘لحت غًاٗساٍ

ٓش٘غتهذٌچ تاش٘ثأت

ٍُشگ شب

ٖتؼٗضْب ىاٍس

ٖتخاٌؿ

ِفلؤه ٍ ىآ ٕاّ

ِفلؤه اّ

اًَاه عَوده F

تاسٍزده ي٘ ًا٘ه

تاسٍزده حغػ

اٌؼه

ٕساد شثا بٗشض

( اتا )

ؿچؽ ٍلیقی 05

4/

81 85/

045 0/

014 0/

ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك 17

4/

29 90/

042 0/

015 0/

ڍكاتؾٿؿچؽ 40

8/

43 143/

004 0/

029 0/

ٚیغٿ لب ٚټٌت 06

0/

03 1/

801 0/

000 0/

ـڄڀ٫ـډ یٷـڃم 01

7/

80 100/

009 0/

025 0/

ڍؿل٫ ـُك 23

2/

23 47/

137 0/

008 0/

ځاڅك یتٌینڊب ٺٳ یتؽاڄُ

40 6/

28 657/

012 0/

023 0/

ِج٘تً ٍ ثحث

ٕش٘گ

ڇلڀڃ ڂیٸڃایٿ ڌٌیاٰٿ بٌٳ ڍاډ

ڈ٤ٻاٜٿ ؿال٫ا ڍچً ما ڇـُ

ڇـُ

یٿ ځاِڃ ځاڃم ڋلڀڃ ڂیٸڃایٿ ـډؿ

ځاڅك یتٌینڊب ڌٿاڄًِلی كؿ تًلیلً ڍاكاؿ تدًلیلً ځادڃم ڋلدڀڃ ڂیٸڃادیٿ ما َیدب یتؽاڄُ

تًا ڇؿاچڃاؽ .

تًلیلً ځاڃم اب ڈٌیاٰٿ كؿ تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ڈٳ ؿكاؿ ڂیا لب تٻلاؿ ڈت٫ای ڂیا

ځاڅك یتٌینڊب ما ڇؿاچڃاؽ درچٿ تڅاد٬ت څ ـڃكاؿكچؽلب ڍلتلااب یتؽاڄُ

كاؿادڄ٤ٿ ،ڇڅلدٷ څؿ ڂیدب ؿچ

تًا . ڇاٷـیؿ اب ڈت٫ای ڂیا ځاڅك ڍاډ

ڈ٤ٿار څ یتؽاڄُ

َډڅوی ذیاتڃ څ یتؽاڄُ

ٽازڃا ڍاډ لب ڈت٫لٷ

ؿكاؿ یڃاچؾڀډ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم .

ٍكانٷ ٮبٛ

تدُاـڊب یڃادڊر ځاٿمادً ڍادډ

= 1

<

ځادڃم ،

َیب ځاؿلٿ ما

ٕل٤ٿ كؿ

ٖی٤بت ڍاډ ی٣اڀترا څ

ڍاډكاِ٫

یڃاڅك كالدٯ ـدڃكاؿ . تلالاتدؽا ١چیدُ

ىلتدًا ،یدٌڄر َدٰڃ ،یٴیهچدٻچیب ٺدٿاچ٣ ٺدیٻؿ ڈدب ځاڃم كؿ یڃاڅك ،یټ٨دُ څ یدٜیغٿ ڍادډ

ؿڅـغٿ تدًا ځاؿلدٿ ما َیب ییاڊڄت څ ڍؿأتٯا تلاٴِٿ ڂیڄضڀډ څ ،تیاٗك ٢بڄٿ ځؿچب

= 17

<.

ڈب ،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم بیًآ ڌٻنڄٿ

بیدًآ ٕلد٤ٿ كؿ ،ځادڃم ڍكادٿآ ڌد٤ٿار ڂیلتلیقی ڍادډ

اڅك ،یڀٌر ځآ ؿاـ٤ت څ ـڃكاؿ كالٯ ڍلتِیب ی٣اڀترا څ ،یڃ

،٭لادٛ ځاندیٿ ڂت٫كلاادب ٺدیٻؿ ڈدب اډ

ځالغب ما یُاڃ تلراڊٿ ،داڅؿما َډاٳ یدٸڄډل٫ ڍادډچٸٻا لدیی٨ت څ ،یدًایً څ ڍؿادٔتٯا ڍادډ

ؿكاؿ َیان٫ا .

،دچټٜٿادڃ ی٣ادڀترا څ ڍؿادٔتٯا تی٤دٗڅ ،ڇڅلدٷ ڂیا ڍلیقیلٜؽ ٺیلاؿ ڈټڀر ما

ڂییای ٷآ څ َڃاؿ ظًٜ ځؿچب ځآ یٷـدڃم ٚیالدُ ځؿچب ىلتًالی ،یډا

څ یدٰٜڄٿلی٧ ٍلدٸڃ ،ادډ

ځآ ڈب ڈ٤ٿار ؿال٫ا بًاڄٿاڃ ڂییای ڂیڄضڀډ څ ،اډ

ڈدٳ تدًا یدڃاڅك څ یڀٌر تٿلاً ظًٜ ځؿچب

ځآ تًا ڇؿلٳ ی٣اڀترا یڃاڅك تیاڀع څ ڈرچت ـڄٿمایڃ ځاڃم لیاً لتِیب اك اډ

= 9 ؛ 12 ؛ 18

<.

(10)

ڇلڀڃ ڂیٸڃایٿ ڌٌیاٰٿ بدٌٳ ڍاډ

د٫ا ڍچدً ما ڇـدُ

ڈد٤ٻاٜٿ ؿال ڇـدُ

ڈد٬ٻإٿ كؿ یتدٌینڊب ڍادډ

ځاڅك ځاِڃ ،یتؽاڄُ

ما ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم اب ڈٌیاٰٿ كؿ تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ڈٳ تًا ڂیا ڇـڄډؿ

ڈ٬ٻإٿ یدٿ ڇلڊب لتِیب ـڄڀ٫ـډ یٷـڃم څ ،ځالٸیؿ اب تبخٿ ٚباڅك ،ؿچؽ ٍلیقی ڍاډ ـدڃلب

. ڈدت٫ای ڂدیا

یًكلب ذیاتڃ ٽازڃا ڍاډ

ځچڃالب ڍچً ما ڈت٫لٷ (

1999 ) ڍڅلٌؽ ، (

1383 ) څ ،ڈدڄٿآ ځامڅل٫ ،یڄیٌع څ ،

كایل٫لیٿا ( 1388 ) یٿ ـییأت اك لډ ڈٳ ـڄٳ

څ لحإدٿ ٙادبتكا څ ڈتدُاؿ اك ؿچدؽ ٍلیقدی ییاڃاچت ؿال٫ا ڈص

ځاڅك یتدٌینڊب ما ،ـڄڄٳ ٹابڃؿ اك ڍـڄڀ٫ـډ یٷـڃم څ ـڄُاب ڈتُاؿ ؿچؽ ځای٫الٛا اب یتبخٿ یتؽاڄدُ

ـدڃكاؿكچؽلب ڍلتلااب

= 5 ؛ 18

<.

ٿ كؿ ما ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم ڋلدڀڃ ڂیٸڃادیٿ ،ڍكادتؾٿؿچؽ ڌد٬ٻإ

ڈب تًلیلً ڍاكاؿ ځاڃم ڋلڀڃ ڂیٸڃایٿ ؿچب لتلااب ڍكاؿاڄ٤ٿ كچٛ

. ڈدیل٠ڃ ذیادتڃ ـدیإٿ ڈدت٫ای ڂدیا ڍادډ

یٳ ٪یك څ ،ڂیٴتچڀُ ،يی (

2002 ) تًا . ځآ ځادڃم ڈدٳ ـڃـیدًك ڈدزیتڃ ڂیـدب ؿچدؽ یدًكلب كؿ اډ

تیٻچهٌٿ ٺیٻؿ ڈب ،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

ڍاډ ٺدباٰٿ كؿ یٷؿاتدٌیا څ ڍكادتؾٿؿچؽ ڈدب ،یٷؿاچڃادؽ ؿایم

ـدڄڄٳ ١اد٫ؿ ؿچؽ ڍؿل٫ څ یٷؿاچڃاؽ پیلع ما ـڄڃاچتب ات ،ـڃكاؿ مایڃ یٷـڃم ڍاډكاِ٫

= 20

<.

ڂیدڄضڀډ

ڈت٫ای ڇلڀڃ ڂیٸڃایٿ ؿاؿ ځاِڃ َډڅوی ڂیا ڍاډ لدب ٚټدٌت ڌدڄیٿم كؿ ،ڇؿاچڃادؽ تدًلیلً ځادڃم ڍاډ

ڇلڀڃ ما َیب ،ڍؿل٫ ـُك څ ٚیغٿ ڃم ڍاډ

ڇڅلدٷ څؿ ڂیدب ؿچدرچٿ تڅا٬ت اٿا ،تًا تًلیلً ڍاكاؿ ځا

ؿچبڃ كاؿاڄ٤ٿ .

لتلااب ٺیٻؿ ڇلڀڃ ځؿچب

یٿ اك ڌ٬ٻإٿ څؿ ڂیا كؿ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڍاډ ځآ مایڃ ځاچت

ادډ

تدٌڃاؿ یٷؿاچڃاؽ څ یٔؾُ پیلع ما تبٯالٿ كؿ ؿچؽ تی٫لٟ ځؿلبلااب څ ی٣اڀترا تیڄٿا ڂتُاؿ ڈب .

ذیاتڃ ـیإٿ نیڃ ڈت٫ای ڂیا ٢یڄٿ یټییاٴیٿ یًكلب

( 1389 ) ما تدیڄٿا ڂتدُاـڃ ٺدیٻؿ ڈب ځاڃم ڈٳ تًا

ـڄتٌډ ؿچؽ یٔؾُ یٷـڃم ٚیغٿ لب ٚټٌت ـڄٿمایڃ ی٬ڄٿ ٍلٸڃ څ ڈ٤ٿار ؿال٫ا بڃار

= 16

<.

ڈت٫ای ځاڅك یتٌینڊب ڈٳ تًا ځآ ڍایچٷ َډڅوی ڂیا ڍاډ كؿ تدًلیلً ڍاكاؿ ځادڃم یتؽاڄُ

لتلااب ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم اب ڈٌیاٰٿ ىلتًا څ تًا

ڇـدُ برچٿ ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڍاډ

ځآ بیًآ څ ڍلیقیلٜؽ ما اډ ـڄُاب كاؿكچؽلب ڍلتِیب ڍلیقی

. تدغت ځادڃم ڂدیا ڋـڀ٣ ڈٳ ازڃآ ما

ٽاٿا ؿاـٿا ڈتیڀٳ َُچی

( ڇك

ځآ ییآكادٳ څ تٿلاً ،ـڃكاؿ كالٯ)

یدٿ ادډ څ یڄیل٫آكادٳ ڌدڄیٿم ـدڃاچت

ځآ ڍالب اك ی٣اڀترا څ ڍؿأتٯا ییا٬ٳؿچؽ ب اډ

ـُاب ڈتُاؿ ڇالڀډ ڈ .

ځآ تٳلدُ ،ڂیالبادڄب كؿ ادډ

ڇكڅؿ تكاڊٿ یُمچٿآ ڍاډ پیڀٔت څ ڈټهٌٿ ٺع ڍاډ

ىلتًا تیلیـٿ څ پِؽ ٹلتڄٳ ،ڍلیٷ ڍادډ

ڂیب ٙابتكا څ ،یٷـڃم یٿ لحإٿ ڍؿل٫

ځاڅك یتٌینڊب ،ڍـٿآكاٳؿچؽ َیان٫ا برچٿ ـڃاچت ،یتؽاڄدُ

ځآ یٻا٤ت څ ـُك څ ؿچُ اډ

.

عثبٌه

= 1 <

یِیلتای ،ٲیاڀًا ا

( 1382 تٿلاً څ ځاڃم .) .

،یدټیبؿكا كادؾت٫ا ڂدٌع ،ڍـڀعا ٹچتب ڌڀرلت

ی٣ازُ ؿڅاؿ ځالڊت ،ییاملیٿ ڈڊٻا څ ڇؿام

: یډاٸِڃاؿ لِڃ .

= 2 <

لاڊُ ،ڍلٯاب (

1382 ځالدیا كؿ ځادڃم ٹا٨تدُا .) .

ځالدڊت : ڍاكچدُ یٿچدڀ٣ ٚدباڅك تاكادِتڃا

ځاڃم ی٣اڀترا یٸڄډل٫

.

(11)

541

= 3 <

یټ٣ ،یڃایب ـڀغٿ ؛ڈیڄٌع ،ڍمكؿچٷ ؛ل٨ٓا

كچُا٣ ،یٴصچٳ (

1387 .)

« ڌٜباك یتدٌینڊب ؿاد٤با

ځاڅك یتؽاڄُ

څ تٿلاً

یٿچڀ٣ كؿ ڇاٸدِڃاؿ ځایچزِڃاؿ ؿامآ

دًا ـدعاڅ یٿلا ؿامآ

لڊدُ

» ،

ځاڅك كؿ َډڅوی څ َڃاؿ یًاڄُ

ٍ ، 35

ّ ، 153 د 164 .

= 4 <

یټ٣ ،یڃایب یدټ٣ ،یڃادیب ؛كچدُا٣ ،یٴصچٳـڀغٿ ؛ل٨ٓا

( 1387 .)

« ىادیٰٿ ییادیای څ یدیاڅك

ځاڅك یتددٌینڊب اڄددُ

٪ددیك یتؽ

» ، ڌددټزٿ ځاڅك څ یٴددُنپڃاڅك یڄیٻاددب یددًاڄُ

ٍ ، 14 ّ ،

146 د 151 .

= 5 <

ڈٿچٔ٤ٿ ،كایل٫لیٿا ؛ڇكاتً ،ڈڄٿآ ځامڅل٫ ؛ـڀعاـیً ،یڄیٌع (

1388 .)

« یًكلب تٿلاً

ځاڅك

ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم تغت

َُچی ځاٿماً

لڊُ یتٌینڊب ځالدڊت

» ڌٿاڄټدٔ٫ ، َډڅودی

ی٣اڀترا

، ى 2

،

ٍ 3

ّ ، 119 د 139 .

= 6 <

يی یٳ څ ٪یك (

1389 ځاڅك یتٌینڊب ىایٰٿ .)

٪یك یتؽاڄُ

ڈًٌإٿ ،یڃابلٯ ڇلډم ڌڀرلت ،

ایچی كای ځچٿمآ .

= 7 <

ادٗك ،یدٌبٛ یڃازڃم (

1383 .)

« ځاڅك یتدٌینڊب ځچدٿمآ یبادیكازڄډ څ تؽادً

یتؽاڄدُ

»

،

ځایای ځاڅك ـُكا یًاڄُكاٳ ڌٿاڃ ځالڊت ڇاٸِڃاؿ ،یٿچڀ٣ یًاڄُ

.

= 8 <

ایڄیرلیڅ ،لیتً

( 1388 ٽؿآ .) ڍماً

ځالڊت ،ٲُلیب مڅلڊب ڌڀرلت ، :

ـُك .

= 9 <

ابیم ،یبٻاٛ

( 1386 .)

«

َٻاص یًكلب ځاڅك څ ی٣اڀترا تلاٴِٿ څ اډ

تًلیلً ځاڃم یتؽاڄُ

لڊُ یتٌینڊب َُچی تغت كاچڃاؽ ځادڃآ ڍمادًـڄڀڃاچت ڍادډكاٴډاك څ ځاڊ٬دٓا

» ڌدټزٿ ،

ی٣اڀترا ڍكاٳؿـٿ ځالڊت ،

.

= 10 <

،ځامڅل٫

؛ڇكاتً

،ځایلټٸیب لبٳا

( 1382 .)

« تٓل٫ ،ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم َٻادص څ اډ

ادډ

»

،

ٿاڄټٔ٫

ځاڃم َډڅویڌ ،

ٍ 5 .

= 11 <

یڃاُاٳ الډم ،ایټ٣ ؛الډم ،ایڃ (

1388 .)

« ىلتًا ٺٿاچ٣ ځادڃم یٷـڃم تی٬یٳ اب ځآ ڌٜباك څ ام

ڇؿاچڃاؽ تًلیلً

» ځالڊت ، : ڂیٿڅؿ تلااٰٿ ڈ٣چڀزٿ ـڄڀڃاچت َیاڀډ

ځاچدت څ ڍماً

یدیان٫ا

چڃاؽ تًلیلً ځاڃم ڇؿا

ّ ، 391 د 401 .

= 12 <

م ،ڍـڀغٿ الډ

( 1385 ڇؿاچڃاؽ تًلیلً ځاڃم .) .

یدٸڄډل٫ ڍاكچدُ یٿچڀ٣ ٚباڅك تاكاِتڃا

ځاڃم ی٣اڀترا .

= 13 <

ځالیا كاٿآ نٳلٿ (

1385 .) ڂٴٌٿ څ ىچ٬ڃ یٿچڀ٣ ڍكاڀُلً

. ځالڊت : كاٿآ نٳلٿ تاكاِتڃا .

= 14 <

ـی٤ً ،ل٫ـی٤ٿ (

1384 .)

« ڇؿاچڃاؽ ی٣اڀترا یٸڄډل٫ تی٤ٗڅ تدغت ڍادډ

ڈدتیڀٳ َدُچی

یڄیڀؽ ٽاٿا ؿاـٿا

( ڇك

»)

ځالڊت ، : ٽاٿا ؿاـٿا ڈتیڀٳ یٸڄډل٫ كچٿا تڃڅا٤ٿ تاكاِتڃا .

= 15 <

ڈڃامل٫ ،٢یڄٿ یټیئاٴیٿ (

1388 .)

« ځاڅك یتٌینڊب ڂیب ڍكاتؽاً ٚباڅك ٍچډ اب یتؽاڄُ

ٱاكؿا یڃازیډ پٳ ځاكؿاٿ یٷؿلٌ٫ا څ ی٬ڄٿ لٴ٬ت ٹلتڄٳ ییاڃاچت ،ڇـُ

څ یڄډف ځاچت

ٿ اب ځآ ڌٌیاٰٿ ڍؿا٣ ځاٳؿچٳ ځاكؿا

» ڌټزٿ ،

ٜیع كؿ َډڅوی ڌ

ییاڄختًا ځاٳؿچٳ ى ،

9 ،

ٍ 2

ّ ، 103 د 120 .

(12)

= 16 <

دددددددددددد (

1389 ).

« ځاڅك یتددٌینڊب تی٤ددٗڅ یددًكلب ڇاٸددِڃاؿ ځایچزددِڃاؿ یتؽاڄددُ

ڈیٿڅكا

» ڌٿاڄټٔ٫ ،

َڃاؿ ٮ٫ا ى ،

16

ٍ ، 4

ّ ، 65 د 74 .

= 17 <

ڍكلا ڍـددًا ؛ىاب٣ـیددً ،ڍؿنددی ڍلٯاددب ؛یټ٣ـددڀرا ،لااددبكچڃ ،

،ڍڅـددڊٿ ٞدد٣اڅ ؛ڂددٌغٿ

اٗكـڀغٿ (

1389 .)

« ؿال٫ا ځاڅك تٿلاً تی٤ٗڅ 15

ځالدڊت لڊدُ لتلاادب څ ٹاً

»

، دټزٿ ڌ

ځاڅك ځاڅك څ یٴُنی یڄیٻاب یًاڄُ

، ى 16

ٍ ، 4

،

ّ 479 د 483 .

[18] Brannon, L. (1999). Gender, psychological perspective. Allan and Bacon, Boston.

[19] Hauser, RM., Springer, K.W., Pudrovska, T. (2005). “Temporal Structures of psychological well-being. Paper presented at the 2005 meetings of the Geronological Society of America, Orlando, Florida.

[20] Keyes, CM., Shmotkin, D., Ryff CD. (2002). optimizing well-being: the empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychiatry, 82: 1007–1022.

[21] Myers, DG., & Diener, E. (1995). Who is happy? Psychol. Science, 6, 10-19.

[22] Ryff, CD., Keyes, CL. (1995). The structure of psycho-logical well-being revised. Journal of Personality and Social Psychiatry, 69: 719–727.