عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک
اهراکو ی گناخ ی
رد قطانم اتسور یی ناتسرهش مورا
ی ه
حور هلا ئاضر
1ی
، نمهب فجن
2ی
1 . شناد ی را ةدکشناد زرواشک ی
، هاگشناد ناجنز
2 . سانشراک دشرا
عسوت ة اتسور یی
، هاگشناد ناجنز
خیرات تفایرد : 31 / 02 / 1394
خیرات شریذپ : 06 / 07 / 1394
کچ ی هد
قحت ی ق رضاح اب فده سررب ی عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتسور یی ناتسرهش
مورا ی ه ماجنا تفرگ . ا ی ن قحت ی ق بسحرب فده دربراک ی و هب ظاحل وحن ة روآدرگ ی هداد اه صوت ی ف ی تسا .
عماج ة رامآ ی ا ی ن قحت ی ق 227 رفن زا اتسور یی نا اراد ی بسک راکو گناخ ی تبث و أت دیی هدش رد قطانم اتسور یی
ناتسرهش مورا ی ه دندوب . اب هجوت هب لودج سجرک ی -
،ناگروم 181 رفن زا نآ اه اب هدافتسا زا شور هنومن گ یری
فداصت ی هداس ارب ی ماجنا قحت ی ق باختنا ش ند د . رازبا روآدرگ ی هداد
،اه مانشسرپ ة ققحم هتخاس دوب . اور یی
همانشسرپ اب رظن ناسانشراک و
ناصصختم أت
دیی دش . هب روظنم عت یی ن اپ یا یی رازبا قحت ی ق
، پی ش نومزآ ماجنا تفرگ
ک ه رادقم افلآ ی ک خابنور هبساحم هدش ارب ی قم ی سا لصا ی همانشسرپ 82 / 0 هبساحم دش . هداد اه اب هدافتسا زا
مرن اهرازفا ی SPSSWin20
و AMOS20
زجت ی ه و لحت ی ل دندش . اتن ی ج ناشن داد جنپ لماع فعض امح یت ی
،
دودحم ی ت بسک راکو اه ی گناخ ی
، فعض ز ی تخاسر ی و گنهرف ی
، فعض شناد ی و علاطا ناسر ی و دوبن ناوق ی ن
طبترم اب بت یی ن 483 / 66 دصرد زا راو ی سنا
،لک هب ترت ی ب ولوا تی یاه لوا ات مجنپ ار رد لکش گ یری و عت یی ن زاس ه
یارب « عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتسور یی
» دنتشاد .
ژاو ه اه ی لک ی د ی : ناتسرهش مورا ی
،ه بسک راکو گناخ ی
، قطانم اتسور یی
، عناوم هار زادنا ی و شرتسگ .
همدقم ةعسوت اتسور یی
، دپ ی هد یا دعبدنچ ی هب راممش مم ی دور همک هزورمما ن ی دمنمزا س ی راذگتمسا ی
ارمب ی
زکرمت رب عسوت ة ا هدی یاه هناروآون و حرط اه ی راکتبا ی بسک رامکو رد قطامنم اتمسور یی تمسا
(
Harpa et al., 2015: 471
.) دهاوش مسب ی را ددمعتم نامشن یمم دمهد رد اهدامصتقا ی
ممک دممآرد و
نچمه ی ن رد اهروشک ی لاحرد هعسوت هب و می هژ رد قطامنم اتمسور یی
، عمسوت ة اپ می راد مم ی دمناوت همب
رتهب ی ن لکش زا رط ی ق لاعف تی یاه رفآراک ی هنان و ةعسوت بسک راکو اه ی قمدرخ ی سا وقت ی ت دوش
و دومبهب ی دمبا (
Evans et al., 2015: 471-472
.) رد ا می ن همنیمز
، ت برج می تا عمسوت ة اتمسور یی رد
اهروشک ی فلتخم ناهج رگنایب نآ تسا هک تلاکشم دومبمک
دممآرد اتمسور یی نا و پ ی اهدمما ی
عامتجا ی
، گنهرف ی و س ی سا ی شان ی زا نآ ار من ی ناوت طقف اب لاقتنا شناد منف ی
، روامنف ی و لامقتنا
س امر ی ه اه ی دام ی هب قطانم اتسور یی لح هدش تمشادنپ . رامکهار ممهم رمت ی همک ناراذگتمسایس و
همانرب ر نازی ةعمسوت ییاتمسور دمیاب
همب نآ همجوت دمننک
، هار زادمنا ی بمسک راکو امه ی مچوک
اتسور یی همب و می هژ بمسک راکو امه ی گنامخ ی و مهارمف درمک ن اهرتمسب ی ی ارمب ی دمشر و شرتمسگ
نآ اه تس ( فجن ی و
،افص 1393 : 62 .) بسک راکو اه ی گناخ ی هب روط صخشم دمعب ی ت أث ی راذمگر
زا داصتقا اتسور یی بوسحم م ی دنومش (
Newbery & Bosworth, 2010: 188
) همک مز ی من ة ا ی دامج
لاغتشا و راگدنام ی رد لاعف می ت امه ی زروامشک ی و غ یزروامشکری ار
مهارمف یمم دمنک و بمجوم
ازفا ی ش دممآرد و دومبهب ک ی ف می ت گدمنز ی اتمسور یی نا یمم ومش د (
Gibosen & Olivia, 2009: 8
.)
لاعف ی ت رد ا ی ن هصرع هولاع رب ای هکن بجوم ا ی داج لاغتشا و لرتنک ب ی راک ی م ی دوش
، م ی دمناوت همب
ازفا ی ش هبدامتعا فن
،س اکتادوخ یی و اهنرد ی ت زاسدنمناوت ی
اتسور یی نا ن ی ز رجنم دوش دعمس(
ی و
،ناراممکمه 1393
: 87 .)
،عومممجمرد نتممشاد
ممنچ ی ن هممصخشم اممه
یی ببممس هدممش تممسا اممت ممخرب ی
،ناصصختم هار
زادنا ی و شرتسگ بمسک راکو امه ی گنامخ ی ار ممهم رمت ی ن رامکهار تمسد ی با ی همب
عسوت ة اتسور یی رد اهروشک ی ناهج موس رظنرد گب ی دنر (
Pierce- Lyons, 2009: 78
.)
اب دوجو ازم یا ی هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی و شقن هدمع ا ی هک ا ی ن عومن
بسک راکو اه م ی دنناوت رد رست ی ع و هست ی ل ارف ی دن عسوت ة اتسور یی ا ی اف ک
،دنن زورب عمناوم ددمعتم
رد داعبا فلتخم زا هلمج س ی تسا ی
، راتخاس ی
، نوناق ی
، شزومآ ی
، مگنهرف ی - عاممتجا ی و ...
ببمس
هدش تسا ات بسک راکو اه ی گناخ ی هب روط بسانم هعسوت پ می اد دمننکن ( راظتنا می نا و بمسامهط ی
،
1389 : 78 ) و ا ی ن عضو ی ت رد قطانم اتسور یی رتدب تسا . امتن ی ج تامعلاطم نوگامنوگ
، راومشد ی
ارف ی دن هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتسور یی روشک و دوجو عمناوم و
تلاکشم فلتخم
رد ا ی ن ارف ی دن ار ب ی نا م ی دنک م(
ی فطلر ی و
،ناراکمه 1393
: 1
؛ مفجن ی و ،افمص
1393 : 61 - 62
؛ ی بوقع ی نارف ی و
،ناراکمه 1392
: 559 ).
ا ی ن قطانم ارب ی ا ی داج لاغتشا فرظ ی ت اه
و لباق ی ت اه ی سب ی را بسانم ی ار رد مز ی ةن امرس ی ة ناسنا ی دروم ن ی زا و عونت لاعف ی ت امه ی رفآراک ی همنان
هب و ی هژ رد زوح ة لغاشم گناخ ی راد دن
؛ ارب ی
،هنومن ب ی ش زا 150 عون لاعف ی ت لوت ی د ی و تامدمخ ی
طبترم اب بسک راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتسور یی ناتسرهش مورا
ی ه رد زوح ة انمص ی ع تمسد ی و
لاعف ی ت اه ی زرواشک ی و رورپماد ی اسانش یی هدش هک ا ی ن عوضوم اب نتفرگرظنرد دادعت
اهاتسور
و عمج ی ت نکاس رد ا ی ن
،قطانم ببس هدش تسا ات ناتمسرهش مورا
می ه همب ناومنع ی مک ی زا قطامنم
سب ی را دعتسم ارب ی هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی اتسور یی حرطم دومش نامزامس(
داهج زرواشک ی ناتسا ابرذآ ی ناج برغ ی
، 1393 : 12 .) ارب ی ن ساسا و امب همجوت همب ا ی همکن نونکامت
ةعلاطم و ی هژ ا ی رد حطس ناتسرهش مورا
ی ه رد مز ی ةن سررب ی عناوم ورارف ی بسک راکو اه ی گناخ ی
اتسور یی ماجنا هتفرگن تسا و تخانش ملع ی سب ی را کدنا ی رد ا می ن مز ی همن رمب ا ی هممانرب ر می ز ی رد
اتسار ی هار زادنا ی و شرتسگ نچ
ی ن بسک راکو اه یی دوجو
،دراد شسرپ لمصا ی قحت می ق رمضاح
ای ن تسا هک مهم رت ی ن عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی رد قطامنم اتمسور یی
ناتسرهش مورا
ی ه مادک ا
؟دن
رورم ی رب تایبدا و پ ی ش ی ن ة قحت ی ق
بسک راکو اه ی گناخ ی هب ظاحل ت أث ی ر ی هک رب ا ی داج لاغتشا ناسآ و مک زه هنی رد عمماوج ،دمنراد
رد ةهد خا ی ر نوناک هجوت سب ی را ی زا نامققحم و نارگمشهوژپ رد
ةزومح بمسک رامکو و ترامجت
هدوب تسا رادروپدمحا(
ی نا ی
، 1385 : 2 .) هزورما بسک راکو اه ی گناخ ی زا رمظن لاغتمشا از یمی و
هب لیلد روآون ی اه یی هک رد ضرع ة تلاوصحم و
تامدخ هئارا م ی دنهد
، هب ی مک ی زا شمخب امه ی
ح ی تا ی داصتقا اهروشک ی ناهج دبت ی ل هدش دنا و دمننام رمصع مپ ی ش زا بلامقنا تعنمص ی
، اج ی هامگ
دوخ ار م ی نا مدرم هتفای دنا ( رادروخرب ی
، 1389 : 6 .) هب روط
،لومعم بسک راکو امه ی گنامخ ی رد
ةرمز بسک راکو اه ی درخ هقبط دنب ی یم ش نو د و اب ا ی هکن بلغا زمج ء شمخب نامهنپ و غ ی ممسرر ی
داصتقا هب رامش م ی دمنور (
Tipple, 2006: 173
،) شمقن نایامش هجومت ی رد لوت می د تورمث و دمشر
داصتقا ی ی هعماج و عمسوت ة امرمس ی ة عاممتجا ی نآ دمنراد م(
ی مفطلر ی و ،نارامکمه 1393
: 4 .)
موهفم بسک راکو گناخ ی تمدق د هنیری یا
،دراد اما درومرد رعت ی ف نآ زونه امفتا رمظن ملک ی
دوجو درادن نخ(
ی رف و ناراکمه
، 1389 : 184
؛
Pierce- Lyons, 2009: 5
.) رد ا ی ن هنیمز
، اولامگ ی
و ساپاک ی ( 2014 ) بسک راکو گناخ ی ار لکش ی زا لاغتمشادوخ ی
رعت می ف مم ی دمننک همک درمف زا
اسو ی ل و تاناکما لحم تنوکس دوخ هب ناونع اپ هی یا ارب ی مامجنا لامعف یت ی لوت می د ی می ا تامدمخ ی
هرهب یم درب ات دمآرد بسک دنک . رد رعت ی ف ی لماک رمت
، بمسک راکو امه ی گنامخ ی لاعف تمی ییامه
دنتسه هک وضع ی ا اضعا ی هداوناخ بسک یراکو ار رد اضف ی نوکسم ی نودب ا ی داج تممحازم و
للاتخا رد شمارآ اهدحاو ی نوکسم ی راوجمه لکش م ی هد دن هک نیا راک هب لوت می د تمدمخ می ا
لااک ی لباق هضرع هب رازاب جراخ زا محم ی ط نوکمسم ی رمجنم مم ی ومش د هاربا(
ی مم ی
، 1389 : 107 .)
فرص رظن زا گنوگچ ی رعت می ف بمسک رامکو گنامخ ی
، تأ ک می د رمب همناخ همب ناومنع محم ل لمصا ی
بمسک رامکو (
Muske & Woods, 2005: 12; Taggart, 2010: 3
)
، کلام می ت می ا دمم ی ر ی ت شمخب
ةدمع بسک راکو طسوت ی ی ا دنچ رفن زا اضعا ی هداوناخ ( می مفطلر ی و ،نارامکمه 1393
: 4 )
،
ندوبزاجم و
بسانت مجح لوت ی د اب ارش ی ط و اضف ی دحاو نوکسم ی
، ای دامج ندرکن گدوملآ ی یامه
ز تممسی یممطیحم
، توممص ی و رممصب ی و دوممبن ددرممت غ ی بممسانتمر اممب
اممضف ی لممحم ممس ک
،تنو زا
هصخشم اه ی لصا ی بسک راکو گناخ ی بوسحم م ی دنوش رادروخرب(
ی
، 1389 : 6 .)
فلاخرب ازم
یا و هصخشم اه ی برصحنم ه درف بسک راکو اه ی گناخ ی
، هار زادمنا ی و شرتمسگ
ای ن عون بسک راکو اه رف ای دن ی پ ی چ ی هد و راوشد تسا هک ارب ی تسد ی با ی هب نآ مپ ی ش زا رمه چ می ز
اب ی د خانش ت عماج ی زا عناوم ت أث ی راذگر رد ا ی ن مز ی همن تمشاد امت ناومتب امهراکهار یی
بمسانم امب
ارش ی ط قطانم فلتخم ارب ی هار زادنا ی و شرتسگ بمسک راکو امه ی گنامخ ی همئارا داد مفجن(
ی و
،افص 1393 : 69 70 .) اب هجوت هب مها ی ت
،عوضوم شهوژپ
اه ی نوگانوگ ی رد لمخاد و جرامخ زا
روشک ارب ی اسانش یی عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی ماجنا هتفرگ تسا همک
رد ا ی ن شخب هب رورم اتن ی ج خرب ی زا مهم رت نی نآ اه هتخادرپ هدمش تمسا . می مفطلر ی و نارامکمه
( 1393 ) رد سآ ی ب سانش ی راثآ ةعسوت لغاشم گناخ ی رب اهاتسور ی شمخب د ی وممش ناتمسرهش
گهک ی ول ی ه رد ی دنتفا هک دوبمک تاناکما ف ی ز ی ک ی
، تلاکشم لام
ی
، عناوم نوناق ی
، دوبمک
،تاعلاطا
تلاکشم عامتجا
ی
، دوبن امح ی ت سم ئ
،نلاو دوکر رازامب رخ می د ،تلاومصحم امپ
یی ن ندومب حطمس
تراممهم نابحاممص بممسک
راکو اممه و رازگرب ندممشن هرود اممه ی ممشزومآ ی و اممپ یی ن ندوممب ق ی تممم
تلاوصحم لوت
ی
،هدشد لصا ی رت ی ن عناوم عسوت ة لغاشم گناخ ی رد قطانم اتسور یی دندوب . مفجن ی
و افص ( 1393 ) رد علاطم ة دوخ مهم رت ی ن عناوم و شلامچ امه ی عمسوت ة بمسک راکو امه ی گنامخ ی
رفآراک ی هنان رد قطانم اتسور یی ار لماش دوبن حرط ک بس و ک را
،بسانم هبرجت و صصخت امپ
یی ن
اتسور یی
،نا دوبن سرتسد ی بسانم اتمسور یی نا همب ،رازامب مسرتسد ی عمض ی ف همب تامعلاطا و
عبامنم
تاعلاطا ی
، مأت ی ن ندشن رابتعا لام ی ارب ی امرس ی ه راذگ ی ک بس و ک را گناخ ی و دوجو عناوم نوناق ی
رظنرد هتفرگ دمنا . رمش ی ف هداز و نارامکمه (
1393 ) رد مسآ ی ب مسانش ی ةعمسوت بمسک راکو امه ی
گداوناخ ی اتسور یی رد ناتسا ناتسلگ ناشن دمنداد ندوبندعامسم محم
ی ط بمسک رامکو رد طامنم ق
اتسور یی
، هعسوت نی گتفا ی رازاب
، دوبن تشپ ی ناب ی مسر ی
،دنمداهن لماعت غ ی دنمدوسر م
می نا هداونامخ و
لاعف ممی ت بممسک راممکو
، دمممآراکان ی
دممم ی ر ی ت لوت ممی د و اممهدرکراک ی
بممسک راممکو و اهراممشف ی
عامتجا ی
، لئاسم لصا ی عسوت ة بمسک راکو امه ی گداونامخ ی اتمسور یی دمندوب . ی بومقع ی منارف ی و
ناراکمه ( 1392 ) رد قحت ی ق دوخ تن ی هج تفرگ دن هک لماوع دنرادزاب ة ارگ ی ش نامنز اتمسور یی همب
هار زادنا ی لغاشم گناخ ی رد ناتسرهش نزر
لماش شش لماع گنهرف ی - عامتجا ی
، ز ی تخاسر ی و
لام ی
، صخش یت ی
، اممح یت ی
، گداونامخ ی و مشزومآ ی دمندوب . متمه ی و ی همن و نارامکمه (
1391 ) رد
هعلاطم ا ی لاغتشا گناخ ی و عناوم بسک راکو نامنز ار رد قطامنم اتمسور یی ناتمسرهش هامشنامرک
سررب ی دندرک . اتن ی ج قحت ی ق ب ی رگنا نآ دوب هک زا رظن وگخساپ ی نا رد ب ی ن عناوم درف ی
، تمفلاخم
رسمه ی ا ردپ
،هداوناخ رد ب ی ن لماوع لام ی - داصتقا ی
، سرتسد ی فاکان ی هب عبانم لوا ی ه ارب ی لوت ی
،د
رد ب ی ن عناوم گنهرف ی - عامتجا ی ب ی دامتعا ی هعماج هب نانز رد هار زادنا ی بسک رامکو و رد مب ی ن
عناوم نونامق ی - دامهن ی دومجو هطمساو امه رد ،رازامب مها می ت ب ی رتمش ی اد دنتمش . رد معلاطم ة د ی ،رمگ
رش ی ف هداز و ناراکمه ( 1389 ) رد سررب ی عناوم عسوت ة بمسک راکو امه ی زروامشک ی رد ناتمسا
ناتسلگ هب ا ی ن تن ی هج تسد ی دنتفا هک مهم رت ی ن ا ی ن عناوم هب ترت ی ب لماش ک ی ف ی ت اپ یی ن هداهن امه ی
دوجوم رد
،رازاب ناسون س ی تسا اه ی تملود رد رازامب زروامشک ی
رد مز ی ةمن
،تادراو ،تاردامص
قی تم راذگ ی و ظنت ی م رازاب و ارش ی ط راوشد بسک تارابتعا دندوب
. اولامگ ی و مساپاک ی ( 2014 )
رد علاطم ة دوخ رب مهارف دوبن ن عبانم لام ی فاک ی ارب ی هار زادنا ی بسک راکو اه ی گنامخ ی و دومبن
هکبش زاس ی و روضح دن نتشا نواعت ی اه و لکشت اه ی امح ی ت هدننک زا بسک راکو اه ی گناخ ی
، هب
ناونع لصا ی رت ی ن عمناوم هار زادمنا ی و شرتمسگ بمسک
راکو امه ی گنامخ ی رد حاومن ی اتمسور یی
دنلتاکسا ت أ ک می د دمنراد . رد معلاطم ة د ی رمگ ی
، نلاامک رات می د ی س و ب ی
1 امک ( 2011 ) مچوک ندومب
اهرازاب ی لحم ی و سرتسد ی نتشادن هب اهرازاب ی بسانم ارب ی شورف تلاوصحم ار
مهم رت ی ن عنام
هار زادنا ی بسک راکو اه ی گناخ ی رد اهاتسور ی ناتمسرهش ربماک
می ا رد لاممش برمغ ناتمسلگنا
م ی دمنناد . پ می سر ل می
2زنو ( 2009 ) رد مئارا ة لدمم ی مامظن دمنم زا عمسوت ة بمسک راکو امه ی گنامخ ی
رفآراک ی
،هنان مهم رت ی ن عمناوم ورارمف ی هار زادمنا ی و شرتمسگ ا
می ن بمسک راکو امه ار تلاکمشم
گنهرف ی و عامتجا ی
، فعض ناوق ی ن ،طبترمم فعمض هکبمش زامس ی و مجمسنم ندومبن امبترا مب ی ن
بسک راکو اه ی
،لاعف تلاکشم رازاب
ی با ی
، اپ یی ن ندوب حطس تراهم اه و لباق ی ت اه ی رفآراک ی منان ة
نابحاص بسک راکو اه و دودحم ی ت اه ی شان ی زا چوک ندوب بسک راکو هب و ی هژ زا رظن ممجح
لوت ی د رظنرد هتفرگ تسا . می گن ی ن و
3گنوچ ( 2008 ) رد قحت ی ق دومخ رد زلامم ی امب هرامشا همب
دودحم ی ت اه ی شان ی زا مأوت ندوب لوئسم ی ت اه ی هناخ و حم ی ط ک
،را عناوم هار زادنا ی و شرتمسگ
بممسک راکو اممه ی گناممخ ی ار رد راممهچ هتممسد لممماوع ک ممل ی لماممش فعممض امرممس ی
،ه فعممض رد
بش ک ه زاس ی
، فعمض شزوممآ و
فعمض روامنف ی تامعلاطا و
تامطابترا هتمسد
دمنب ی هدرمک دمنا .
سوفوا
4نه ( 2005 ) رد هعلاطم شا ناشن داد دودحم ی ت اه ی مأمت ی ن لامم ی
، ندوبندعامسم شرمگن
مومع ی هب بسک راکو اه ی گناخ ی و نتفرگنرظنرد نآ
همب ناومنع لغمش ی معقاو ی
، ود عنامم لمصا ی
ارب ی هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتمسور یی ناوچاکمساس رد
ادامناک
دوب . هب ا ی ن ترت می
،ب کدا ی
5 زمن و نارامکمه (
2001 ) رد امسانش یی عمناوم قفوم می ت بمسک راکو امه ی
گناخ ی لاعف رد ةزوح ط ی رو رد قطانم اتسور یی ا ی تلا اهوا ی و هب ا ی ن تن ی هج سر ی دند هک مهم رمت ی ن
1. Kalantaridis and Bika 2. Pierce-Lyons
3. Ming-Yen and Chong 4. Ofosuhene
5. Adkins
ای ن عناوم لماش رازگرب ندشن هرود اه ی شزومآ ی طبترمم ارمب ی نابحامص بمسک
رامکو
، دن نتمشا
نی ور ی ناسنا ی
،رهام فاکان ی ندوب عبامنم لامم ی و نتمشادن هامگآ ی موممع ی رد اهاتمسور رد
مز ی ةمن
ازم یا ی بسک راکو اه ی گناخ ی دندوب .
عومجمرد
، اب هجوت هب بلاطم هراشا هدش م ی ناوت ب ی نا رک د هک بسک راکو اه ی گناخ ی شمقن
ح ی تا ی رد عسوت ة داصتقا ی قطانم اتسور یی اد دنر و ی ک ی زا اهرازبا ی لصا ی عمسوت ة اتمسور یی همب
رامش م ی دنور . دنچره
، فلاخرب ا ی ن ،عومضوم رورمم
بدا می تا نامشن داد هار زادمنا ی و شرتمسگ
بسک راکو اه ی گناخ ی رد قطامنم اتمسور یی امب عمناوم ددمعتم ی دمننام فعمض رد مأمت ی ن لامم ی
،
امح ی ت ندرکن تلود
، فعض رد رازاب ی با ی
، دوبن ناوق ی ن
،طبترم اپ یی ن ندوب حطس هبرجت و تراهم
نابحاص بسک راکو
، لئاسم گنهرف ی
، فعض رد ز ی تخاسر اه و ...
هجاوم تسا هک ببس م ی دوش
هب لکش بولطم زا فرظ ی ت و سناتپ ی ل ا ی ن بسک راکو اه رد اتمسار ی تمسد ی با ی همب فادمها عمسوت ة
اتسور یی هدافتسا دوشن .
شور سانش ی
شهوژپ رضاح
زا ظاحل فده دربراک ی تسا و هب لد ی ل ا ین هک ناکما لرتنک و راکتسد ی
غتم ی اهر ی قحت ی ق ارب ی ققحم دوجو
،تشادن غ
ی امزآر ی ش ی صوت(
ی ف ی ) و زا عون پ ی ام ی ش ی
بوسحم م
ی دوش . عماج ة رامآ ی ا ی ن قحت ی ق ار اتسور یی نا نکاس رد ناتسرهش مورا
ی ه کشت ی ل
م ی دنداد هک سپ زا تبث مان رد ناماس ة لغاشم گناخ ی و أت یی د هاگتسد اه ی ارجا یی ذ ی طبر ی نع ی
نامزاس داهج زرواشک ی ناتسا ابرذآ ی ناج برغ ی
، رادا ة لک م ی ثار گنهرف ی
، انص ی ع تسد ی و
رگشدرگ ی
ناتسا
، مک یت ة دادما ماما مخ ین ی )هر(
، ةرادا لک شزومآ نف ی و هفرح ا ی و ةرادا لک
زهب ی تس ی ناتسا
، قفوم هب ذخا زوجم نوناق ی زا ةرادا لک
،نواعت راک و هافر عامتجا ی ناتسا
ابرذآ ی ناج برغ ی ارب ی هار زادنا ی بسک راکو هدش دندوب . ساسارب رامآ نامزاس داهج زرواشک ی
ناتسا ابرذآ ی ناج برغ ی ( 1392 )
، دادعت ا ی ن بسک راکو اه 277 دوب هک رد اهاتسور ی فلتخم
ناتسرهش مورا
ی ه لاحرد لاعف ی ت رد مز ی هن اه ی فلتخم دندوب . هب روظنم عت یی ن مجح هنومن زا
لودج سجرک ی - ناگروم هدافتسا دش هک ساسارب نآ اب نتفرگرظنرد اطخ
ی 5
،دصرد 160 رفن
زا نابحاص بسک
راکو اه ی گناخ ی ارب ی ماجنا قحت ی ق باختنا دندش هک ارب ی ازفا ی ش م ی ناز
تقد قحت ی
،ق ا ی ن دادعت هب 181 رفن ازفا ی ش ی تفا . نچمه ی
،ن زا هکاجنآ زوت ی ع بسک راکو اه ی
گناخ ی رد حطس قطانم اتسور یی ناتسرهش مورا
ی ه زا رظن دادعت رقت ی
ًاب ی ناسک
1دوب
، ارب ی
تسد ی با ی هب هنومن اه و ت ک م ی ل همانشسرپ اه
زا شور هنومن گ ی ر ی فداصت ی هداس هدافتسا دش . رازبا
روآدرگ ی هداد اه رد ا ی ن قحت ی ق مانشسرپ ة ققحم هتخاس دوب هک زا رط ی ق ةبحاصم روضح ی اب
وگخساپ ی نا زوت ی ع و مکت ی ل دش . ای ن همانشسرپ لماش
هس شخب هصخشم اه ی درف ی و هفرح ا ی
وگخساپ ی نا
، تاعلاطا مومع
ی بسک راکو اه ی گناخ ی و عناوم هار زادنا ی و شرتسگ
بسک راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتسور یی ( لماش 21 شسرپ رب انبم ی ط ی ف جنپ زگ ی هن ا ی
لی ک تر زا 1
= خ یل ی مک ات 5
= خ یل ی ز ی دا ) دوب . اور یی همانشسرپ اب
رظن راهچ رفن زا اضعا ی ه یئ ت
ملع ی هورگ ورت ی
،ج تاطابترا و
ةعسوت اتسور یی هاگشناد ناجنز
و جنپ رفن زا ناسانشراک
نامزاس داهج زرواشک ی و ةرادا لک
،نواعت راک و هافر عامتجا ی ناتسا ابرذآ ی ناج برغ ی سررب ی
و أت یی د دش . نچمه ی ن ب ار ی عت یی ن اپ یا یی همانشسرپ
، پ ی ش نومزآ ماجنا تفرگ ک ه رادقم افلآ ی
ک خابنور ارب ی قم ی سا لصا ی همانشسرپ ی
نع ی عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی
اتسور یی رد دح بسانم ( 82 / 0 ) دوب . سپ زا مکت ی ل همانشسرپ اه
، تاعلاطا دوجوم
رد نآ اه
راذگدک ی و اب هدافتسا زا مرن اهرازفا ی
SPSSWin20
و
AMOS20
زجت ی ه و لحت ی ل دش و اتن ی ج
قحت ی ق رد ود شخب رامآ صوت ی ف ی و رامآ طابنتسا ی لماش(
لحت ی ل اه ی لماع ی - فاشتکا ی و
تأ یی د ی ) هئارا دش .
هتفای اه
اتن ی ج قحت ی ق ناشن داد زا رظن
،سنج 1 / 59 دمصرد زا نابحامص بمسک
امهراکو ی گنامخ ی درومم
هعلاطم درم و 9 / 40 دصرد زا نآ اه نز دندوب . م می گنا ی ن نمس وگخمساپ ی
نا 3 / 33 لامس و ب ی رتمش ی ن
ناوارف ی وبرم هب هورگ نس ی 28 - 36 لاس ( 9 / 35 دصرد ) دوب . ساسارب اتن ی ج بسک ،هدمش 1 / 27
دصرد زا وگخساپ ی نا درجم و 9 / 72 دصرد لهأتم دندوب . اتن ی ج قحت ی ق ناشن داد 9 / 45 دمصرد زا
1 ( یبرغ ناجیابرذآ ناتسا یزرواشک داهج نامزاس رامآ ساسارب . 1392
هب ،) بسک دادعت طسوتم روط یگناخ یاهراکو
بسک هس ات کی نیب هیمورا ناتسرهش یاهاتسور رتشیب رد تیلاعف لاحرد .دوب ریغتم راکو
وگخساپ ی نا تسرپرس هداوناخ
دندوب و 1 / 54 دصرد زا نآ اه تسرپرس هداوناخ
دندوبن . رد مز ی ةن
تکرش رد هرود اه ی شزومآ ی طبترم اب رفآراک ین ی ی ا بسک راکو
، 4 / 93 دصرد زا وگخمساپ ی
نا
ای ن هرود اه ار هدنارذگن دندوب
و طقف 6 / 6 دصرد زا نآ اه رد ا ی ن هرود اه تکرش هدرک دندوب .
اتن ی ج زوت ی ع ناوارف ی وگخساپ ی نا بسحرب عون بسک راکو و ةزوح لاعف ی ت ناشن داد هب ترت ی ب
هس زوح ة شرورپ ط ی
،رو انص ی ع تسد ی و شرف فاب ی و لگ ی م فاب ی
، رف ا ناو ی ب ی رتش ی تبسن هب اس ی ر
هزوح اه دنتشاد لودج(
1 .) هتبلا نامه هکروط زا اتن ی ج پ ی تساد
، وگخساپ ی نا رد هزوح اه ی
فلتخم بسک راکو ا ی داج م ی دننک و بسک راکو اه ی گناخ ی دروم هعلاطم عونت رقت ی
ًاب ز ی دا ی
دنتشاد
، اما بسک اهراکو ی گناخ ی طبترم اب شرورپ ط ی رو رد ولوا ی ت تسخن رارق هتفرگ
؛دندوب
هب لد ی ل ا ی هکن زا ی وس مک زه ی هن ندوب د و هب امرس ی ة لوا ی ة دنا ن ی زا دنتشاد و زا وس ی د ی رگ
دمآرد بسانم ی دنتشاد .
لودج 1 . زوت ی ع ناوارف ی وگخساپ ی نا بسحرب عون بسک راکو و ةزوح لاعف ی ت
در ی ف ةزوح
لاعف ی ت ناوارف
ی دصرد
1 شرورپ ط ی رو کدرا(
تشوگ ی
،
،زاغ چردلب ی
،ن نوملقوب و هجوج شک ی ) 54 8
/ 29
2 انص ی ع تسد ی 27
9 / 14
3 شرف فاب ی و لگ ی م فاب ی 22
2 / 12
4 شرورپ هام ی نا ز ی تن ی 17
4 / 9
5 درخ ک ندر و هتسب دنب ی زبس ی تاج 14
7 / 7
6 هتسب دنب ی گ ی ناها وراد یی 13
2 / 7
7 لوت ی د قرع ی تا گ ی ها ی 9
5
8 روآرف ی و لوت ی د تلاوصحم گناخ
ی دننام(
،تسام کشک
، شرت ی
، ابرم و ...
) 7 9
/ 3
9 اس ی ر هزوح اه 18
9 / 9
10 عومجم 181
100
رد همادا
، اب فده هتسد دنب ی « عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی رد قطانم
اتسور یی
» و عت یی ن رادقم راو ی سنا بت یی ن هدش طسوت ره ک ماد زا غتم ی اهر رد بلاق لماع اه ی
هتسد دنب ی
،هدش زا لحت ی ل لماع ی - فاشتکا ی هدافتسا دش . زا نومزآ تلتراب و صخاش هبKMO
روظنم خشت ی ص بسانم ندوب هداد اه ی وبرم هب عومجم ة غتم ی اهر ی دروم لحت ی ل هدافتسا ش د .
نعم ی راد ی مزآ و ن تلتراب رد حطس مطا ی نان 01 / 0 و رادقم بسانم (KMO
839 / 0 ) ب ی رگنا
بسانم ندوب غتم ی اهر ی دروم رظن ارب ی ماجنا لحت ی ل لماع ی دوب . ارب ی جارختسا لماع
اه زا عم ی را
رادقم و ی هژ هدافتسا دش و ساسارب نآ لماع اه یی دم رظن رارق تفرگ ک ه رادقم و ی ژ ة نآ اه زا
ی گرزب رت دوب . ساسارب اتن ی ج لحت ی ل لماع ی
، هب لکروط ی جنپ لماع جارختسا هدش
هتسناوت دنا
دودح 483 / 66 دصرد زا راو ی سنا لک عناوم هار زادنا ی و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی
اتسور یی ار بت یی ن دننک لودج(
2 ).
اش ی نا رکذ تسا سپ زا شخرچ و
ا ر ی ام ک
،س ی غتم ی ر
غتم(
ی ر رازگرب ندشن هرود اه ی شزومآ ی - ورت ی ج ی طبترم ارب ی هاگآ ی زاس ی اتسور یی نا هب روظنم
هار زادنا ی بسک راکو گناخ ی ) هب لد ی ل اپ یی ن ندوب راب لماع ی زا لحت ی ل فذح دش .
لودج 2 اتن . ی ج لحت ی ل لماع ی - فاشتکا ی هار عناوم زادنا ی و شرتسگ بسک اهراکو ی گناخ ی اتسور یی
لماع اه رادقم(
و ی
،هژ دصرد
راو ی سنا ) غتم
ی اهر )دامن(
راب لماع ی
فعض امح یت ی
( 580 / 3
، 889 / 17 ) فعض ی ا دوبن تشپ ی ناب ی زا وس ی کناب اه و سسؤم ه اه ی لام ی - رابتعا ی ارب ی هار زادنا ی
و شرتسگ بسک راکو گناخ ی رد قطانم اتسور یی امح(
یت ی 1 ) 784
/ 0
دوبن ی ا فعض رتچ امح یت ی ب ی هم ارب ی نابحاص بسک راکو اه ی گناخ ی امح(
یت ی 2 ) 831 / 0
دوبن امح ی ت فاک ی زا وس ی تلود ارب ی هار زادنا ی و شرتسگ بسک راکو گناخ ی
اتسور یی امح(
یت ی 3 ) 806
/ 0
سرتسد ی مک هب عبانم لام ی و رابتعا ی لوا ی ه ارب ی هار زادنا ی بسک راکو گناخ ی رد
اهاتسور امح(
یت ی 4 ) 694
/ 0
لکشم رازاب ی با ی و سرتسد ی عض ی ف اتسور یی نا هب رازاب رود(
ی زا رازاب ) امح(
یت ی 5 ) 646 / 0
دودحم ی ت
بسک راکو اه ی
گناخ ی
( 851 / 2
، 254 / 14 ) اپ یی ن ندوب حطس دمآرد ی ا دوس لصاح زا بسک راکو گناخ ی اتسور یی
دودحم(
ی ت 1 ) 676
/ 0
مجح لااب ی لاعف ی ت اه ی د ی رگ هب و ی هژ لاعف ی ت اه ی زرواشک ی و اهراک ی لخاد
لزنم دودحم(
ی ت 2 ) 856
/ 0
اپ یی ن ندوب مجح لوت ی د ه ا ی ا حطس تامدخ لباق هئارا هب لد ی ل دودحم ی ت ن ی ور ی
ناسنا ی دودحم(
ی ت 3 ) 728
/ 0
اپ یی ن ندوب ک ی ف ی ت تامدخ و تلاوصحم گناخ ی لوت ی هدشد رد اهاتسور دودحم(
ی ت 4 ) 807 / 0
لودج 2 اتن . ی ج لحت ی ل لماع ی - فاشتکا ی هار عناوم زادنا ی و شرتسگ بسک اهراکو ی گناخ ی اتسور یی
لماع اه رادقم(
و ی
،هژ دصرد
راو ی سنا ) غتم
ی اهر )دامن(
راب لماع ی
فعض ز ی تخاسر ی و
گنهرف ی ( 753 / 2
،
763 / 17 ) دوبن نواعت ی اه و داحتا ی ه اه ی تشپ ی ناب ارب ی هار زادنا ی و شرتسگ بسک راکو
گناخ ی اتسور یی ز(
ی تخاسر ی 1 ) 903
/ 0
سرتسد ی عض ی ف اتسور یی نا هب تاناکما لمح لقنو و هار اه ی طابترا ی ز(
ی تخاسر ی 2 ) 905 / 0
دودحم ی ت اه ی فارغج یا یی و ناکم ی شان ی زا گدنز ی رد اتسور ز(
ی تخاسر ی 3 ) 834 / 0
مکاح ی ت و لرتنک هداوناخ و تفلاخم ارب ی هار زادنا ی بسک راکو گناخ ی
اتسور یی ز(
ی تخاسر ی 4 ) 549
/ 0
فعض شناد ی و
علاطا ناسر ی ( 465 / 2
،
51 / 11 ) دوبن همانرب اه ی ورت ی ج ی و علاطا ناسر ی مجسنم رد حطس قطانم اتسور یی ارب ی
فرعم ی و ندناسانش بسک راکو اه ی گناخ ی و تصرف اه ی رفآراک ین ی شان ی زا
نآ اه شناد(
ی 1 ) 732
/ 0
اپ یی ن ندوب حطس هبرجت و صصخت اتسور یی نا ارب ی هار زادنا ی و دم ی ر ی ت
بسک راکو اه ی گناخ ی شناد(
ی 2 ) 657
/ 0
اپ یی ن ندوب حطس هاگآ ی اتسور یی نا درومرد مها ی ت و ازم یا ی بسک راکو اه ی
گناخ ی شناد(
ی 3 ) 567
/ 0
دوجو روصت تسردان درومرد بسک راکو اه ی گناخ ی رد ب ی ن اتسور یی نا ( هب و ی هژ
تبسن نداد ب ی رتش ا ی ن لغاشم هب نانز اتسور یی ی ا هراپ تقو نتسناد ا ی ن لغاشم )
شناد(
ی 4 ) 514
/ 0
دوبن ناوق ی ن طبترم
( 897 / 1
، 067 / 9 ) دوبن فافش ی ت و ماجسنا ناوق ی ن طبترم اب ک بس و ک را اه ی گناخ ی رد ةزوح
اتسور یی ( دننام نوناق هدناماس ی و امح ی ت زا لغاشم گناخ ی
، قح ب ی م ة نابحاص
بسک راکو گناخ ی
، کشت ی ل نواعت ی اه ی بسک راکو اه ی گناخ ی اتسور یی
،
هار زادنا ی اهرازاب ی لحم ی ةضرع تلاوصحم و
...
) ناوق(
ی ن 1 ) 714
/ 0
لکشم ذخا زوجم ارب ی هار زادنا ی بسک راکو اه ی گناخ ی اتسور یی معا(
زا زاوج
سأت ی س و زوجم لاعف ی
،ت زوجم
،تشادهب زوجم زا ةسسؤم
،درادناتسا ت أ یی د ی ة
تملاس و ...
) ناوق(
ی ن 2 ) 658
/ 0
ناوتان ی ی ا فعض بسک راکو اه ی گناخ ی اتسور یی رد تباقر اب تکرش اه ی
هئارا دنهد ة تلاوصحم و
تامدخ هباشم ناوق(
ی ن 3 ) 551
/ 0
هب روظنم سررب ی رابتعا هزاس ا ی همانشسرپ و
شزارب وگلا ی هزادنا گ ی ر ی وبرم هب عناوم هار زادنا ی
و شرتسگ بسک
راکو اه ی گناخ ی رد قطانم اتسور یی
، هداد اه ی روآدرگ ی هدش اب هدافتسا زا
مرن رازفا
AMOS20
زا رط ی ق لحت ی ل لماع ی - ت أ یی د ی ( ةبترم مود ) زجت ی ه و لحت ی ل دندش . اب هجوت هب
اتن ی ج بسک هدش
، لدم هزادنا گ ی ر ی ب ه تسد هدمآ
، شزارب بولطم ی تشاد لودج(
3 ).
ةمادا
لودج 3 . اتن ی ج م ی ناز ابطنا ق لدم شهوژپ اب صخاش اه ی شزارب
صخاش شزارب
x df IFI 2
RMR CFI
GFI RMSEA
عم ی را پ ی داهنش هدش
≤3 90≤
/ 0 08 /
≤0 90≤
/
≤ 0 90 / 0 08 /
≤0
اتن ی ج رد شهوژپ 405
/ 1 943 / 0 080 / 0 942 / 0 837 / 0 061 / 0
نامه هکروط زا لدم شزارب هدش رد لکش 1 پ ی تساد
، مامت غتم ی اهر ی راکشآ هدشدراو رد
لدم
، راب لماع ی گرزب رت زا 5 / 0 دنتشاد و داقم ی ر نعمt
ی راد دوب . ای ن عوضوم ناشن ةدنهد بت یی ن
بسانم جنپ غتم ی ر نونکم دروم هعلاطم ( لماش فعض امح یت ی
، دودحم ی ت بسک راکو اه ی
گناخ ی
، فعض ز ی تخاسر ی و گنهرف ی
، فعض شناد ی و علاطا ناسر ی و دوبن ناوق ی ن طبترم )
طسوت غتم ی اهر ی راکشآ تسا .
لکش 1 . لدم هزادنا گ ی ر ی شزارب ی هتفا لحت(
ی ل لماع ی ت أ یی د ی بترم ة مود ) ساسارب ارض ی ب درادناتسا