یرظن ۀ ییلجت
؛ یامیش ریش رد یو یملا رینه ییییرگ
یامش مییئ دنه تیحیسو ییلارگ
یراخلب نسح
یهق
رایشناد دکشناد ، ۀ ،یمسجت یاهرنه ،ابیز یاهرنه سیدرپ
نارهت هاگشناد ناریا ،نارهت ،
:هلاقم تفایرد خیرات(
3 / 8 / 93 :ییاهن شریذپ خیرات ، 12
/ 11 / 94 )
هدیکچ اب رد ملاسا نید عضوم لیامش ب
یبهاذم ؟تسیچ اه مه
هاذوم زا( مزیدووب و مزیئودنه ،تیحیسم نوچ وهم
)زوروما ناوهج
لیامش یم ار دوخ یبهذم یایلوا و نیسیدق لیامش و دنتسه ارگ دنتسرپ
،لاح نیا اب ؛ یم رظن هب
ًلاماک هاگدید ملاسا نید دسر
نیا رد یتوافتم هنیمز
وخ روهظ زاغآ زا ملاسا تسین یدیدرت .دراد نونکات شی
، لیامش هب یشوخ یور هدادون ناشن اه
و توسا
هرود زا یخرب رد هچرگ یخیرات یاه
، رهاظ یرنه راثآ یخرب رد )ع(یلع ترضح و )ص(ربمایپ لیامش دش
نیا ، عوضوم هب زگره
.دشن لیدبت هدعاق یلیلحت شور اب هلاقم نیا
- رد هذم راهچ یقیبطت یسررب هب یلیوأت عوضوم
لیامش اه یم دروپ دزا عووجر و
؛تسا هدوب لوا ماگ هاذم نیا سدقم عبانم هب نوچمه یعبانم
،هعبرا لیجانا ،تاروت ،نآرق اتیگدوگهب
. سیدوب عجارم یخرب و
نبم زین شهوژپ یا هلئسم
دسجت یداینب داوقتعا دوسجت هب مزیئودنه و مزیدوب ،تیحیسم .تسا راتاوآ ،تیرکسناس ریبعت هب ای1
دنراد
؛ رگا نیاربانب
« ا قلطم رم » هدش رهاظ رشب تروص رد ، هاذم نیا رد ،تسا
لیامش رد نآ ییامنزاب ارچ
؟دشاب مارح اه اوما
یماگنه یتح و تسین دسجت زا یرثا چیه نآرق رد یم ادخ زا )ع(یسوم ترضح هک
دنایامنب وا رب ار دوخ ات دهاوخ
، باووج اوب
« دید یهاوخن ارم زگره »
یم هجاوم رواب ار دسجت ملاسا .دوش درادن
؛ نیاربانب
، لیامش هب یشوخ یور یمن ناشن اه
دهد . رد نویا
هک تسا یلاح لصا دسجت هک یبهاذم رد
ی تسا یداینب
، لیامش یم هدرمش سدقم اه .دنوش
ناگژلا یدیلک یرظن ،ییودنه رنه ،یحیسم رنه ،یملاسا رنه ۀ
دسجت ، یرظن ۀ یلجت .
یشهوژپ حرط زا هلاقم نیا
« لیامش لیامش و مزیئودنه و تیحیسم رد ییارگ شیدنا رد یزیرگ
ۀ یملاسا
» و جارختسا و نارگوشهوژپ زا تویامح ودنوص تیامح اب
روشک ناروانف ا هدش ماجنا
.تس
:نفلت
88326155 - 021 :ربامن ، 88326146 - 021 ، Hasan.bolkhari@ut.ac.ir .
E-mail:
هودقو ________________________________
___________________
یتمدق یملاسا یرامعم و رنه کیدزن
یوس هب دراد نروق هدز ،
زوح رد نکیل ۀ
شلاوچ اوب یروظن وبور یدوج ییاوه
ه توسور
؛
شلاچ رد هک ییاه و دوقن هوب ولتخم تلااقم رد و ناوت دح
نآ یسررب هتخادرپ اه
تسا هدش2
راروکت هب یزاین اجنیا رد و
نآ ت نآ رب و تسا هم هچنآ .تسین اه أ
یم دیک دوش
، هب هجوت
هک تسا یددعتم لماوع بس
و قیقحت رقف ت
أ زووح رد لم ۀ
ب و یرامعم و رنه یرظن ه
عبت
، هیرظن نادقف باوب نویا رد اوه
نیا .تسا هدش
،عوضوم یلصا لماع شلاوچ
اوه و رد وجیتن ،ه
ئارا ۀ هرازگ .تسا یرامعم و رنه نیا تیملاسا یفن رد ییاه
شیپ نرق ین زا شیب هب کیدزن زا
، توحت یدیدج هورگ
تنس ناونع یناسک تیروحم اب نایارگ
مه ووچ ،نوونگ هونر ن
،یمآوووساراموک ادوونانآ ،نآوووش شووویتیرف ،زووگنیل نیتراووم
تراهکروب سوتیت ،رصن نیسحدیس و
نبروک یرناوه ،
یناوبم
شلاچ هب ار هتینردم یرظن یشک
دند و اوهدرد یلصا نامرد و
جنر ددوجم یاویحا و تنوس هوب توشگزاب ار نآ زا یشان یاه
دنتسناد نآ ینابم .
نادنموشیدنا نیا هوب
رد شلاوت وسار
یات
یملاسا یرامعم و رنه یرظن ینابم نییبت و دنتخادرپ
اونبم
یلصا عجرم و نآ
اه
، و یناوفرع راوثآ و تاویاور ،تاویآ نییبت
.دوب ناملسم یامکح و افرع یمکح ترابع هب
،ی تنس یسررب و ندناوخ هب نایارگ ناوگرزب راوثآ
یناوبم وشک دروکیور اوب یملاوسا ندمت رد نافرع و تمکح معم و رنه یمکح یملاسا یرا
دندروآ یور .
یارب لاثم
، یرناوه
یلوصا روحم هک هبعک یرامعم یرظن تاهوجو نییبت رد نبرک تسا یملاسا ندمت رد یرامعم
، أت هب هوک توخیوآ یقیقد لیو
یمق دیعس یضاق
، گرزب یکح ۀرود
یوفص
، روب دوخ حرش رد
ق دص دیحوت نآ یوسدنه تاوهوجو و هوبعک زا
آ .دووب هدرو
لیذ تلامج
، ر عون وهم و یمق دیعس یضاق درکیو روت
، رووهظ
وا یارآ ار ر رد أ یدنمشیدنا رظن و ی مه
اوب نبروک یرناه نوچ
یرامعم یرظن ینابم نییبت تین هب
ناشن یبوخ یوم
دوهد :
« زا
یم هک تسا هلق نیا زارف یم هنوگچ هک داد صیخشت ناوت
دوش
تروص نایم یرظانت ای قباطت و یناحور تادوجوم ای ایشا یاه
ایشا یومق دیعوس یوضاق .توشاد راروقرب یداوم تادووجوم ای
یم لوماک ،،وحب هاگتمیزع دیوگ ،لاکوشاش نیرتراوتوسا و نیروت
دیعس یضاق داقتعا هب( تسا هرک ینعی
، لماک هرک لکوش نیروت
تسا
؛ نیاربانب
، هرک لکش هب طیسب شیناحور تادوجوم :دونا
« نا
نا و یناوحور و یناموسج :نیموسق اوهنیابت یولع تادوجوملا ا هروکلا ووه تاوفلاا لووبق نع اهدعبا و اهعسوا و لاکشلاا لضف لکشلا اذه یلع طئاسبلا تراص کلاذلف .)»
یم هظحلام ،یولعف تیعضو رد هک ینک
لاوقتنا لکوش زا
عکم لکش هب هرک
، تقیقح رد هلوقم زا لاقتنا
یا ولوقم هب ۀ تسین رگید
؛ طوباور یوخرب هاوگیاج ًافروص وعکم لکش اریز
ار یدرکراک یعت
یم نی دنک هیاپ هک نآ یاه هروک نتوم رد اوه
تسا هدش جرد .
هب یم هتفگ یتقو ظاحل نیا زا صوصخ دووش
دنراد یورک لکش یناحور تادوجوم
، دوش اوطخ راچد دیابن
؛
طبار ملاک نیا روظنم اریز ۀ
هوملک قویقد یاونعم هب یسدنه
تسین
، نآ دافم هکلب یعون
طبار ۀ .تسا یدرکراک ،یتراوبع هب
ن نیا شیانعم اوب یووگ لکوش هب یناحور تادوجوم هک تسی
صخشم رطق دنا
هکلب ، یم نیا دیوگب دهاوخ ره هک تسین هنوگ
یلاثم سج ای یرشب یرون تروص ره ای هتشرف
« تشهب رد »
دشاب
؛ نآ زا کیره هکلب اه
« تشهب
» شیووخ نورد رد ار ناش
دوونراد . ناوومه تووسرد دوووجوم رووه هووک روووط
تا یناطیووش
« خزود
» شیوخ نورد ار ناش راد
ن .د
یوم دویکأت لطم نیا رب یمق دیعس یضاق لکوش هوک دزرو
و دوشاب دوجوم لبق زا هک تسین یزیچ ]هرادتسا[ یدرگ ،یورک هوب هومادا رد هک یورک لکش .دوش لیمحت یناحور تادوجوم رب یوم نآ زا یروصت یوسر
، و نآ تویلک رد لاوع تویورک یونعی
ناموسآ تیورک نآ زا لکوشتم لاوع هوک ییاوه
توساه
، یلکوش
.تسا یناحور تادوجوم زا هتفرگرب نینچمه
هوک توسا یلکوش
نآ دوجو ینطاب نوناق یلجت .توسا ام دوخ ]یویند[ ناکم رد اه
« هوب یناوحور ترووص زکرم و ینامسج تروص زکرم نایم رظانت
،زکرم نیا هکنآ رابتعا یعون
ناویم رظاونت و توسا ااوحم زوکرم
ا هب یناحور تروص زکرم و ینامسج تروص زکرم نویا هکنآ رابتع
زکرم
، تسا طیحم زکرم
، یشاب هتشاد یدوهش یکرد هکنآ یارب
یکاخ لاع زکرم هاگیاج رد هبعک هکنیا زا
، طیوحم نویا رب هولاع
،
طیحم( تسه زین لاع نیا رب -
ااحم و یواح - رد دویاب )یوحم
لوکیه راتخاوس اوب رظانتم نآ راتخاس هک درک کرد لایخ یاوه
یناحور لاع و
لکیه توسا ییانعم نامه نیا و تسا ینارون یاه
میخ نیماضم هک ۀ
حروط نآ ناویب یاروب دی وس روبا و یناموسآ
هدش یروصنع راتخاوس نیمه رد هرخلااب .دنا یوم دراو
دووش هوک
دنیامن انب گنس راهچ ۀ
دروجت ار یگنوس تویب هک یرصنع ؛دننآ
یم یوم لیدوبت ناومیا یناوحور تیب هب و دشخب دونک
( » ،نبروک
1389 : 225 ).
لاووثم یووم باووب نوویا رد زووین یرووگید یاووه دروآ ناوووت
.
لاثم یراثآ رد هک ییاه مه
نوچ یملاوسا رنه
، ناویب و ناوبز ،
سدووقم روونه ،
یملاووسا توویونعم و روونه
، هفووشاکم و دووبعم
،
یملاسا گنهرف و یسیونشوخ ...و
یوسررب هدوش .توسا نویا
ارآ و راثآ یرامعم و رنه نییبت و ریونت رد یمهم رایسب شقن
اد یملاسا نادقتنم و نارکفتم یخرب هچرگ و دنتش
دقن ار نآ
یفن و هدرک ا دن
، ره هب نکل ن ینابم نیودت رد لاح
رونه یروظ
ثؤم رایسب یملاسا یرامعم و دووجو اوب .دندوش رهاظ ر
نویا و
یلع شلات نیا غر نارگ یاه
یب و ردق یاهدقن هب هجوت ًاوضعب
نادنمووشیدنا نوویا یارآ هووب یووملعریغ
، ووشک رد ناوونچمه
رظن هی یم هک ییاه لماک دنناوت
قیقد و رت ندومت یرنه راثآ رت
حرش ار یملاسا دنهد
راکوشآ ار نآ یوونعم و ینید ینابم و
دنزاس
، عیسو یشلات هب یدج و رت
. یدنمزاین رت
هلاقم نیا هب
یداینب شک ،حب ویرظن نیروت
ۀ رد یرونه
یملاسا ندمت یم
دزادروپ ترووص یگنووگچ هوک روما ندوومن
وویدا رد قوولطم یبراووشم و نا
مه و تیحیووسم ،ملاووسا نوووچ
و مزیئودنه ریثأت
هوس نویا رد رونه ترووص و تویهام رب نآ
تسا هذم نینچمه .
ویآ هب دانتسا اب ۀ
143 رووس ۀ شاروعا
،
یرظن ۀ یوم هئارا ار ریوصت باب رد یلجت دوهد
؛ زا شیوپ نوکل
،هیرظن نیا هب نتخادرپ تأ
یلم نید نایم تبسن باب رد هاتوک
م کی هب و رنه و انع
، .تسا یرورض تبسن نیا تابثا
رنه و نید نایم تبسن ،حب رد
، وئارا لوا ماوگ ۀ
زا یوفیرعت
لووبقم هوتبلا و نیرتروهشم رد نید .تسا ود نیا ویرعت نیروت
هعومجم ،دوخ یا
و یداقتعا لوصا زا یاروف
هوک توسا یولمع
أشنم یهوولا دراد نآ تویاغ و
، .توسا ناوسنا یراگتوسر أوشنم
سنا حلاف و ینایحو ینا
، یداینب نیرت زوج توسا نوید ؛
نآ زا اوما
وس
، رد درادون دووجو یعاومجا و ناوقتا نیونچ رنه یرعت باب .
و هفوسلاف یوخرب یونعی ناوققحم زا هوروگ ود هوکنیا زا یرذگب هعماج ار رنه ،ناسانش
ًلاوصا یرعت ریذپان یوم هفوسلاف .دونناد یا
مه و یگدرتسگ لیلد هب رنه دندقتعم هک نیاتشنگتیو نوچ عیس
اوتحم و لاق ای مرف و هدیا رد هب
توسیب و هدزوون نرق رد هژیو
،
،زاب یهافم و تسا زاب یموهفم رگنایامن ،تیهام رد
دیدحت ریذوپان
یرعت و ریذپان دن .
هعماج یاوهداهن و رونه دوندقتعم زوین یرونه ناوسانش
یرنه
، و دنتوسه یعامتجا لوحتم و ریغتم تلاوحت لوصحم
ا هدمآرب راثآ مرجلا نآ ز
دونرادن یتوبث و تیعطق نانچ زین اه
دونهن عماوج و توباث یرعت دایقنا رد رس هک
؛ ود روه هوچرگ
هورگ هب و تیدوجوم قلطم تروص ریثأت
رنه .دنراد رواب ار
دوجو اب نیا
، زا وس یی هفسلاف زا(
و )زوروما هب ات نوطلافا
وس رگید زا
، دنمرنه و نا هشیدنا زرو ینا مه و یوچنیواد نووچ
تربلآ نیا هب سناسنر زا( ی
رونه ویرعت رد دویلب یعوس )وس
رک هد دنا . شلاوت نویا ییاهن دروآرب هوک توسا نیونچ زوین اوه
یرصانع مه ییابیز روهظ و لاخ لیخت نوچ ناسانش
ۀ رد نآ
یداینب ، لاق کی دنرنه رصانع نیرت
؛ هوجو ود ناومه یونعی لامرف
لایروتکیپ و3 4.
توسا رهووج یاونعم هب اجنیا رد مرف
؛
نعی زا هدیا ی أشنم
ا ی یم همشچرس بلاوق رد و دریگ
ی یرونه
یم روهظ دبای
کوینکت و دوعاوق هوعومجم زا هوک هروهب ییاوه
یم درب
5؛ نوید یداوینب رصنع ود اب ناوتب دیاش هک یهجو ود
،
لمع و هدیقع ینعی
، هوکنیا هوصلاخ .توسناد هباشم و طبترم
رنه
، ه أشنم و دراد روهظ و ه
نانآ یتح .تیاغ و درکراک ی
یرظن هک ۀ یم حرطم ار رنه یارب رنه دننک
، یمن دنناوت هب روط
.دوننک لوس یرنه راثآ زا ار یتیاغ ای درکراک هنوگره قلطم ید زا د نانآ هاگ
، و یعامتجا ،یبهذم درکراک هنوگره دقاف رنه
تسا یسایس
؛ یرظن نینچ زا نکیل
، لوصاح اونعم نیا زگره
یمن
ًاتاذ رنه هک دوش رکراک هنوگره دقاف
.تسا یتیاغ و د
نانچ دش نایب هک
، ه رنه أشنم لاوح .تویاغ ه و دراد
یم انب ییوگ یتبوسن وه اوب رونه و نوید ،تحاس ود نیا هب
.دنراد هب یم هک یرنه رثا تیاغ رد هژیو درکراوک ناومه دناوت
دشاب نید تحاس رد یقلاخا
؛ وطوسرا هوک یدرکراوک ناومه
مان نآ زا ریهطت ای سیسراتاک ناونع تحت یم
نوطلافا و درب
راثآ رد نآ نادقف لیلد هب هوب وکح ،شیووخ راوگزور شیرنه
یوم شیاویپوتوی زا نادونمرنه و نارعاش جارخا هوجیتن .دوهد
هجو ود رد هکنیا أشنم
یراگتسر تهج رد( یقلاخا درکراک و
)یناسنا
، یم تبسن ه اب رنه و نید .دنبای
نوید و رونه نایم تبسن ،حب
، هوک یماوگنه هوب
ناوونع ود
یم یسررب لقتسم موهفم وش
د
، یماوگنه و دراد یهجو رونه هوک
نید کی تحت و لظ یم یسررب
،دوش تحاوس رد .روگید یهجو
مود
،
، لاق و هدیا رد رنه ًلاماک
م رثأت نوید کوی یداینب لوصا زا
تراووبع هووب و تووسا
،ی هوونییآ باووتزاب یبلاووق رد نآ لوووصا نوووگ
.هناسانشابیز تکن ۀ حم لیلد هب هکنیا یداینب هدیا روهظ رما یوهام تیرو
رد رنه یرعت رد تروص
، ترووص عوون ندوومُن
« قولطم روما »
دوهاوخ نیویعت ار نآ یونید رونه تویهام ،نید کی رد )ادخ(
؛درک نید رد رگا ینعی ی
دویامنب ترووص قولطم روما
، نآ رونه
نید
، دویامنن ترووص رگا و دوب دهاوخ یمسجت اراکشآ یرنه
،
یرنه ًلاماک لیامتم ای یعازتنا داینب نیا رب .عازتنا هب
، نانچ هوک
یتفگ
، و تیحیوسم ،ملاسا برشم و نید هس رد رایعم نتم هب
عوجر مزیئودنه هدرک
خر یگنوگچ و نآ رد قلطم رما ندومن
اه
یسررب ار یم
س س . ینک هومادا رد
، راوبرد ،وحب هوب ۀ
ویرظن ۀ
یلجت یم یزادرپ .تسا هلاقم نیا یلصا روحم هک
ییئ دنه رد دسجت م
مزیئودنه
، ،رفن درایلیم کی هب کیدزن یناوریپ اب و نیرترادیاپ
رازوه هوس زا شیوب یتمدوق هک تسا یدنه هذم نیتسخن رازه هس یبیرقت دودح اب ینامز رد ناییایرآ روضح .دراد لاس
و اهادو روهظ و شیپ لاس دصناپ و هب
هژیو گیر ادو هم(
نیرت
سدقم و ودونه )ودنه باتک نیرت ئ
ار مزی رد هبوش راوق ۀ دونه
رود رد .دیرفآ ۀ
ناوهج و تومکح یلصا عبانم هک ییادو یونیب
توفرگ لکوش ودنه
، نووچمه هوناگراهچ یاوهادو گویر
ادو ،
ادوروجی ، هماس ادو و وراهتآ ا ادو و روب ریوسفت و حرش هتسد هس
آ ن ینعی اه ا و اهاکاینرآ ،اهانامهارب و
اهداشیناپ هب
نووتم ناونع
تویلک ،لزوننم یوحو ای یتورش ار ودونه هوشیدنا و تومکح
.دنداد لیکشت یویادوریغ تکم ود روهظ )مزیدووب و مزوینیج(
هوب هوک
یم بوسحم مزیئودنه هیلع نایصع یوحن دندش
، روهظ بس
وئارا رد یروگید تایبدا ۀ
دویدرگ ییودونه یناوعم .
نیارباونب
،
یسامح ینوتم مه
نوچ اوهاناروپ و اونایامار ،اوتاراهباهم لکوش
دنتفرگ رد تمکح هک زا یوکی .دوندوب هوصق و هوسامح لاق
شخب یاه یلاع و هم اتاراهباهم
امن هک رد ونوشیو راتاوآ رگنای
لاق هوبارا ترووص رد وا دسجت و انشیرک توسا اونوجرآ نار
،
هب ناوونع اوب و ازجم تروص اوتیگدوگهب
( )دونمهرف نآ دوروس
یلاع ،نارکفتم هاگدید زا .دوب رایسب هجوت دروم نیماضم نیرت
نه تمکح زا سپ ود
او اوتیگدوگهب رد اهداوشیناپ .دراد رووهظ
تفگش زا ار نآ هک باتک نیا لاوع یومکح وتک نیرتزیگنا
یم یروص یواح ،تسا اگوی تکم یلصا عبنم و دنناد نیروت
تسا مزیئودنه نییآ و هشیدنا رد دسجت باب رد تایآ
؛ یتایآ
هک اب حارص
،ت هبارا زا انوجرآ یاضاقت کونیا هوک( شیوخ نار
رد )تسا انشیرک هتفای ار
تروص یارب شیووخ یقیقح ندومن
یم نایب دنک زا یکی تساوخرد نیا . وصف
ل هم رونه تمکح
یارآ رد هچرگ .تسا دنه ولاق رد نایادوخ دوسجت نایدنه
تروص یرشب یاه
، دوب لوبقم و جیار یرما
؛ یرشب تروص اما
لداعم ،نایادخ نتفای یرشب
.دوبن نانآ ندش
صق رد ۀ انوجرآ
، پ نیا زا س هبارا تیهولا هک اونوجرآ روب نار
یم شک دوش
، ترووص یاضاقت یو ار ادوخ یوقیقح ندوومن
دراد اوضاقت نویا و )یروشب مرف و تروص زا جراخ(
هوتفریذپ
یم ش و ربارب رد تیهولا و د دید
رشب کی ناگ
، وسجت و ریوصت
یم
؛دبای هدزای دورس رد هک ییانعم اتیگ دوگهب
روهظ نینچ
:دراد آ انوجر :تفگ
« مرورس
، زا ،یتفگ رهم شرس زا هک نخس نیا
دنارات ار مهو ،نادیواج ناج زار .
مرورس
، توسا یرفوولین گروب نوچ تنامشچ هک
، و دووب
یدرک راکشآ یدمرس هوکش ،یتفگ ار یتسه دوبن .
مرورووس ، باووبرا و داتووسا .مراد ناوومیا یووتفگ هووچره هووب
،
یم وص هب یرظن هاوخ ینامسآ تر
مزادنا تا .
اد یا راد
، ترادوید باوت اروم هوک رگا ،رآ هدید رد ار دوخ
تسه
، راذگب شیامن هب ار تنادیواج ناج .
»
یانووشیرک پ
راووگدرور پ
:داد خووسا
« اوونوجرآ
، رووگنب
، روووص یوامس
هنوگ ،اهرازه ،اهدص ،ما .گونرین و گونر روه هوب ،نوگ
رگنب
، روگنب ار یتسه رسارس
، ناموسآ و بآ ،کاوخ و شوتآ
،
تس و هام ،کلافا و دیشروخ ناگرا
، نادرگرس یاهداب همه .
.دش دهاوخ راکشآ وت شچ هب زاجعا نیا هک رگنب انوجرآ
، نوم رد ،ناوبنجان و ناوبنج ،یتوسه ره هک رگنب
یهاوووخ ،یهاوووخ هووچره هووب ،رووگنب ارووم ؛سووب و دراد هووشیر .تسیرگن دید یهاوخن ارم رس شچ اب اما .
انوجرآ ، ووت هب لد شچ
خ ار للاج هوکش رگنب .داد هاو .
»
دوووخ راووتفگ ایاجناووس یووپ
:تووفگ و تووفرگ
« یانووشیرک
راکشآ انوجرآ رب ار شدمرس تروص ،تمکح کاح ،راگدرورپ درک . نویذآ رازوه ،راروسارپ ترووص رازوه ،ناهد و شچ رازه
هلعش ریشمش رازه ،نازورف .داد شناشن رو
نیهدوت ،ناوشخر توخر رازه ،لگ ۀقلح رازه اب اوب هدوش
ادخ نوچ ار دوخ ،نامسآ کربت .درک راکشآ هریخ ی
باجعا یوب ،زویگنا وشچ ووس روه هوب و ،ناروک
رازوه ؛راد
نآ دیشروخ .شوسمش ربارب یعمش هک ناس
،هفوشاکم نآ رد
امت ،دید ار لاع انوجرآ نایادوخ یادوخ ترووص رد ار روص م
د دی » ( دوگهب اتیگ ، 114 ).
نانچ یم هک ینیب
، دووخ اونوجرآ یاضاقت ربارب رد انشیرک
قیقح تروص رد ار زاب ی
یم زا یوکی ندونایامن نویا و دونایامن
لدا ۀ هم تروص تیلح و تیعورشم رووهظ و نایادخ یزادرپ
هرکیپ ورملق رد یمسجت یاهرنه عیسو لیامش ،یراگن
یراوگن
ئودونه رد سدوقم یراومعم و توومکح هاگدوید زا .توسا مزی
ودوونه
، وووف لووصا رووب دنتووسم و یووکتم رکذوولا
، لاووثمت یاووه
دنه نایادخ زا هدشریوصت یوم هدرمش یهولا تافص و
و دووش
،ریوصت ترابع هب نایب
ۀدننک ًافروص هن و تسوا روهظ و روضح
.ریوصت هنر تنوس زا یوکی هک نونگ بووسحم لیوصا ناویارگ
یم دوش
، رد
« همدقم یا علاطم رب ۀ هزومآ ودونه یاه
» روب نویا
ت نینچ انعم أ
یم دیک :دنک
«
ًاصوصخ دنه رد
، نیداومن لاوثمت
تافص زا یکی رگنایب یم هدرمش یهولا
اوکیترپ ار نآ و دووش
6
یوم ]رهظم و دامن یانعم هب[
توب هوجو چیوه هوب و دونناوخ
تسین
؛ زگره اریز هب
ت تویعقاو هباثم توسا هدوشن یوقل
، هوکلب
أت یارب یناکما هفشاکم لم
هلیسو و راو یا
قوقحت یارب یکمک
تسا
»
،یمآوس(
1384 : 151 ).
زین یمآوساراموک هب
ه یامکح زا یکی ناونع یدونه رن
، رد
لاثمت ییامنزاب لصا باب :توسا دوقتعم ناگتشرف و نادزیا یاه
« لاثمت صوصخرد لصا نیا زوین نویا زا یوتح ناگتوشرف یاه
توسا هتوشرف هون و ادخ هن دوخ تاذ هب لاثمت .تسا رتراکشآ
؛
توسا ادوخ زا یموونقا اوی هوجو طقف هکلب
» ( ،یمآووس 1384 :
151 ) أت یو نینچمه . یم دیک
:دنک
« ه هب ام ناتوساد عوون هوم
رد راب ۀ لاثمت اه یی یم نخس هک یوم یوظعت ای دنیوگ
اوی دوننک
یم دونیرگ
، یوم درووخرب یونک
. لاوثمت هوب شکوشیپ اوه
و اوه
تمدخ یم هضرع یدام یاه یوم و دنراد
نویا زا هوک دونیوگ اوه
وش بایماک .
یم لاثمت نیا رد ار دزیا یعقاو روضح هک یناد اوه
یوومارف شووشتسرپ شدووه اووب و دوونناوخ
یووط لاووثمت نامووشچ
یمسارم یم هدوشگ صاخ و لصفم دوش
. نیدب رووما نویا ناوس
یم ناشن اراکشآ یم رظن رد نانچ ار لاثمت هک دهد
هوک دونریگ
یم ناج دزیا نآ اب ییوگ دبای
» ( ،یمآوس 1384 : 150 ).
تروص نیدب
، تایآ رب ینتبم اوتیگدوگهب
، ترووص ییاومن
شیدنا رد نایادخ ۀ
یرما ،مزیئودنه ناوریپ عوروشم و لوبقم
تسا و
ًلاوصا یماگنه ادوخ هوک ار دووخ
شیووخ توسد هوب
هدنایامن تسا
، ؟دوش دادملق عونمم و مارح وا یرگریوصت ارچ
تیحیسو رد دسجت
یهاگتوساخ تیحیسم ًلاماوک
یقروش دراد و ًلاووصا یوروملق رد
ًلاماک روهظ یدوهی هدرک
.تسا نانچ وسمخ رافوسا زا هک ۀ
دوهع
رب قیتع یم دیآ
، ی تاویآ قبط نایدوه 15
یولا 18 مراوهچ باوب
هرکیپ و لیثامت اب هینثت رفس دنشاب ادخ راگدومن هک اه
، یتفلاوخم
:دنتشاد تعیرش داینب رب
« یروح هوک رد زور نآ رد امش
، یوتقو
یم نخس امش اب شتآ نایم زا دنوادخ تفگ
، زا یترووص و لکوش
دیدیدن وا . دیشاب ظاوم سپ
! همسجم نتخاس اب ادابم ا
ی ادخ زا
دیزاس هدولآ ار دوخ .
س اب ینعی ا لکوش روه هب یتب نتخ
، هوب هوچ
اوی هدونزخ ،هدونرپ اوی ناوویح تروص هب هچ و نز ای درم تروص یهام .
7» یومن دووهی نوید نیارباونب رووهظ یاروب یباوب توسناوت
دشاب یمسجت یاهرنه
؛ یوتح دونوادخ هوک سدقم یرامعم رگم
تایئزج یحو ار نآ تخاس هدرک
:دوب
« ینب و میخ دیاب لیئارسا ۀ
ب یارب یسدقم موش نکاس ناشیا نایم رد ات دنزاس
و هومیخ نیا .
ًانیع ار نآ مزاول مامت یوم ناوشن ووت هوب هک یحرط قباطم
وهد
زاسب میخ ...
ۀ و توفابزیر ویطل ناوتک زا هدروپ هد اوب ار تدابع
خن یبآ یاه
، نک تسرد زمرق و ناوغرا .
» دونوادخ هوکنیا لاج و
ینب لیئارسا شخب نیا رد
، یور روب ار ناگتوشرف یرگترووص نذا
هچراپ میخ یاه ۀ یوم رداوص سدوقم :دونک
« هدروپ زا کویره اوه
نآ یور و دوشاب هتشاد انهپ رتم ود و ازارد رتم هدراهچ شوقن اوه
لگ تقد اب ناگتشرف دوش یزود
.
8»
هچرگ هب غر نآ زا باب نیا یادتبا رد هک یتمرح و عنم
یتفگ نخس
، یانعم هب دسجت رد هووهی نتفاوی یرشب دبلاک
تیاور نوچ ییاه یتشُک
ادخ اب بوقعی نتفرگ
، لماک یروضح
:تشاد قیتع دهع رد
« دی س ات دمآ وا غارس هب یدرم س س ۀ
ُک وا اب بص تفرگ یتش
. یمن هک دید درم نآ یتقو روب دوناوت
دوش لاغ بوقعی
، هبرض وا نار یلااب رب یا
بووقعی یاپ و دز دید همدص
. نآ س س تفگ درم
: موروب راذوگب
؛ هدی وس نووچ
تسا هدیمد .
تفگ بوقعی اما :
یهدن تکرب ارم ات
، یمن مراذوگ
زا یا یورب اجن . دیسرپ درم نآ :
داد باووج ؟توسیچ ووت ماون :
بوقعی . تفگ وا هب :
نیا زا سپ
، دوهاوخن بووقعی رگید وت مان
دوب
، لیئارسا هکلب
؛ زورویپ و هدووب مواقم مدرم و ادخ دزن اریز
هدش یا . دیسرپ وا زا بوقعی :
توسیچ وت مان
؟ توفگ دروم نآ :
یم ارم مان ارچ یسرپ
آ رد ار بووقعی هاوگنآ ؟ .داد توکرب اوجن
تفگ بوقعی :
وبور ار ادخ نم اجنیا رد ه
هدوید ور ما . دووجو اوب
نیا
، تسه هدنز زونه .
نآ سپ روهچ یونعی( لئینف ار ناکم ۀ
دیمان )ادخ .
9» ساوسا نویا روب
، رد هوک دووبن ویرغ نادونچ
ا یادتب لیجنا دویا و دوش دسجتم هملک انحوی ۀ
ادوخ دوسجت
ًامسر ددروگ لیدبت یوسیع تعیرش ناکرا زا یکی هب .
هوچرگ
اونعم نویا باوب رد یدوهی یاهداینب دوجو رب هولاع
، رووضح
هشیدنا یروشب یاهدبلاک و لاق رد ار نایادخ هک ینانوی یاه
یم ییامنزاب یتاویهلا و دوندرک
ًلاماوک دوسجت د رووحم نتوشا د
،
یم ؤوم لماوع زا تسناوت دویا تویلوبقم رد رث
ۀ .دوشاب دوسجت
یادتبا تایآ لیجنا
:تسا نینچ هملک دسجت باب رد انحوی
« ملک ۀ تایح :
1 . دوب ادخ دوخ هملک و دوب ادخ اب هملک .دوب هملک لزا رد .
2 . .دوب ادخ اب هملک لزا زا
3 . زیچ همه هب
لیسو ۀ یزویچ وا نودوب و توفای یتسه وا
هدیرفآ .دشن
4 . اوت دوهد تداهش رون نآ رب و دشاب هوب
لیوسو ۀ هومه وا
.دنروایب نامیا 14 . اوم .دویدرگ نکاوس اوم ناویم رد و دش ناسنا هملک
یدوید ار شللاج و هوکش
؛ توسیاش یوللاج و هوکوش ۀ
دونزرف
ناگی ۀ یتسار و یف زا رپ و ردپ .
10»
رب ومانداقتعا رد اونعم نویا ۀ
ویقین یارووش لاوس رد ه
325
یدلایم أت نینچ دیک هدش :تفرگ
« ،ادوخ روسپ ، یوسم یسیع
دووجو هب ردپ تاذ زا هک تسوا اهنت ،ردپ تاذ زا هدمآ دوجو هب هدمآ
، هون دوولوم ،یوقیقح یادخ زا یقیقح یادخ ،ادخ زا ادخ
خم ووه ، ووول تووسا ردووپ اووب تاذ
. » نوویا زا یرووگید شووخب رد
همانداقتعا
، هب روب تحارص ت یوسیع دوسجت
أ دویک هدوش :توسا
« هب لیسو ۀ توفای دوجو زیچ همه وا ؛
و توسا ناموسآ رد هوچنآ
ام رطاخ یارب و تسا نیمز رد هچنآ
، اوم تاوجن یارب و نایمدآ
مووس زور و دروب جنر و دیدرگ یناسنا و دش سجم و درک لوزن و ناگدونز اوت دومآ دوهاوخ و درک دوعص نامسآ هب و تساخرب دیامن یرواد ار ناگدرم
» ،سان ناج(
1370 : 634 .) زین و
« نیا
یم تنعل ار یناسک اسیلک زا وا دووجو هک دنرواب نیا رب هک دنک
یدوجو ای تیهام هب
اوی هدوش یوشان ردوپ دووجو ای تیهام زج
تسا لیدبت و ینوگرگد ضرعم رد و هدوب ریذپرییغت هکنیا .
»
ودونه نووچمه دوسجت نویا توسین یکش ئ
رووهظ روب مزی
هم و یمسجت یاهرنه یزادرپریووصت تیعوروشم و تیلح رت
زا
تیحیوسم رد نیسیدق و ادخ ریثأوت
رد یوتح و توشاذگ لوماک
هویقین یاروش لاوس رد مود
787 دوومن رووهظ نیونچ :
« اوب اوم
قد و نانیمطا ت
هتفرگ یمصت مامت سدوقم و مرتحم لیثامت یا
یسم یسیع
، یب یوناب یع
، و مرکم ناگتشرف ومه
ۀ و ناوسیدق
ناسنا یاس و کییازوم ای یشاقن رد هچ ،اسراپ یاه ، وسانم داوم ر
ارویز ؛...دووش هداد راروق سدقم یاسیلک رد یلص دننام تسرد هب هک یمارتحا
یم ادا تروص یم تروص حاص هب ،دوش
و دوسر
یوم یومارگ ار نآ لصا ،دراد یمارگ ار تروص هک سکره دراد
.
»
لیاموش لوباقم رد هک انعم نیا لاوثمت و نانکوش
ناویب ینازیتوس
لاثمت لصا هک دوب هتشگ یارگ
وس ریز ار ی ؤ
دوندوب هدروب لا
11، روب
ریوصت تیعورشم .دز یعطق رهم تیحیسم رد ییامن
نآرق رد یلجت
أر دسجت باب رد نآرق اما دیزگرب رگید یی
. هک ییاضاقت نامه
تروص باب رد انشیرک زا انوجرآ توباجا و دروک قوح ندوومن
رق رد ،دیدرگ آ
رارکت هجو نامه هب ن
،دش و دوشن توباجا اوما
یخساپ مرجلا تفرگ توافتم
یوسوم . )ع(
رد رووضح زا سوپ
آ و تاقیم ن
یارو زا دنوادخ هک هاگ توفگ نخوس وا اب باجح
،
نآ یوقیقح تروص رد ار قح هک تفای دیدش یلیامت دوخ رد دنیبب
؛ تروص اب توافتم رایسب قح خساپ اما انوشیرک ندوومن
ئودنه رد دوب تیحیسم رد هملک دسجت و مزی روه رد هوچرگ(
ادرب نیا دروم ود تش
دووب هاذم نیا ناوریپ و ناملکتم یاه
نآ رد یروحم موهفم هب ار دسجت هک دوومن لدب اه
، رد هونرو
تروص قلطم رما ینید چیه
یمن )دنایامن .
نایب اب دنوادخ
« نل ینارت : زگره دید یهاوخن ارم
»
، زگره
ترووص یوفن یوقیقح یانبم نیا و دومنن تروص رد یزادروپ
شیدنا ۀ دش یملاسا .
اب اما رووهظ رد یداوینب ،هووک روب یلجت
هئارا یقیقح روص درک
هک بوس مت وث ل و رونه رد لویثمت و
:تسا نینچ نآرق رد هیآ لصا .دش یملاسا بدا
َو « ااَج اَّمَل
َو اَنِتاَقيِمِل ىَسوُم اَل َلااَق َكْيَلِإ ْرُظنَأ يِنِرَأ ِّبَر َلاَق ُهُّبَر ُهَمَّلَك
ا ىَلِإ ْرُظنا ِ ِكَلَو يِناَرَت ياِناَرَت َ ْواَََف ُهاَناَكَم َّرَقَتْسا ِنِإَف ِلَبَجْل
اَّمَلَف ىَّلَجَت
ُهُّبَر
ِلَبَجْلِل
ُهَلَعَج اًّكَد َو ََااَفَأ اَّمَلَف اًقِعَص ىَسوم َّرَخ
َو َكْيَلِإ ُتْبُت َكَناَحْبُس َلاَق
َ يِنِمْؤُمْلا ُلَّوَأ ْاَنَأ :
هوب ىسوم نوچ
اوب شراگدرورپ و دمآ ام داعیم توفگ نخوس وا
، دروک ضروع
اراگدرورپ
، مرگنب وت رب ات ىامنب نم هب ار دوخ .
دومرف : زوگره
دید ىهاوخن ارم
؛ رگنب هوک هب نکیل .
دووخ ىاوج روب رگا سپ
تفرگ رارق
، هب دید ىهاوخ ارم ىدوز .
شراوگدرورپ نوچ سپ
دومن هولج هوک هب
، روب شووهیب ىسوم و تخاس زیرزیر ار نآ دوخ هب نوچ و داتفا نیمز
تفگ دمآ : ىهزنم وت .
اگرد هب توه
نانمؤم نیتسخن نم و مدرک هبوت .
12»
تروص لصا ،لوا تحاس رد هیآ نیا قوح ندومن
ار نادوب
ؤر هب رداق یرشب هک تروص دشاب نآ تی
،
ًاقلطم در یوم دونک
( نیا رگا یتح یمظعلاوولوا ربماویپ رشب
مه یوسوم نووچ )ع(
نازیم باتک نآرق هک ملاسا رد نیاربانب .)دشاب راویعم نتم و
ئارا یپ رد هچنانچ ریوصت ،تسا نآ ۀ
زا قولطم روما زا تروص
تسا مومذم و عونمم ،دشاب نآ دسجت و سجت قیرط
؛
ًاقیقد
لوباقم رد قوح ،نآروق یناویحو تویاور هب انب هک لیلد نیدب .دومنن خر یسوم یاضاقت ایلوا و ناربمایپ اما
دروجم روما هک
پ حور و دنتووسین رووکیپ وولاق رد ناووشکا
ی
،دراد دووسجت اوویآ
قلطم رما ریوصت تمرح لومش
، تروص تمرح لماش یزادرپ
یم زین نانآ
ًاقطنم ؟دوش ریخ
؛ یربماویپ کاوپ حور روگا ارویز
دویدرگ رهاوظ دوسجم یریوصت لاق رد و دیزگ دسجت دوخ
،
و دوقن ناومه نویا ؟دوشاب مارح تروص نیا ندرکریوصت ارچ هشقانم یا رد نیطولف هک تسا
« تاعوسات
» ا رب یوونعم داتس
ر یفن رد نیطولف .دراد نوطلافا شیوخ أ
نوچ هک نوطلافا ی
تسا دیلقت ِدیلقت رنه
، تسا دودرم
، یم دروآ : دویلقت دیاب ارچ
دوش ملاعا مارح رنه
؛ یوم دویلقت نآ زا رونه هچنآ رگم دونک
،
؟تسین لوقعم روص زا تعیبط دیلقت لوصحم دوخ یاربانب أر یولو و یوبن ریوصت تمرح هب لقع ن ن ی
یوم دوهد
؛
یم عرش یلو هوک دوشاب هتشاد ار دوخ صاخ لیلاد دناوت
لاوجم
تسین لاقم نیا رد نآ .
أت اما روض اونعم نیا رب دیک دراد ماوت ترو
ایلوا و ایبنا ریوصت یفن هک شیدنا رد
ۀ یملاوسا
، ًاوعطق یاونعم هوب
تروص هنوگره یفن تسین یزادرپ
؛ چ نان .درک یهاوخ هراشا هک
تکن ۀ و رما ، هم و مود قوح .توسا یلجت لصا
هوب یاوج
نانچ( شیوخ سجت ؤوس و دوشاب رظاون دوناوتب یسوم هک
لا
هووک هجوتم ار یسوم هاگن )دریگ خساپ ار دوخ دروک
: ِ اِكَلَو«
ِلَبَجْلا ىَلِإ ْرُظنا
» ر رما و ؤ سوپ هوک رارقتسا هب اورشم ار تی
:تسناد یلجت زا ياِناَرَت َ ْواَََف ُهاَناَكَم َّرَقَتْسا ِنِإَف«
» و نووچ
دومن یلجت قح
، قلطم ار هوک بات
و وت دوبن یلجت نیا نا .
سپ
هب رد یمامت دیشاپ ه
: اَّمَلَف« ىَّلَجَت
ُهُّبَر
ِلَبَجْلِل
ُهَلَعَج ااًّكَد
» و
هوب هوک دویدرگ بوس ار یوسوم یرادیب ،یشوهیب نیا هتبلا زاب ادخ یوس )لوا( نیتسخن زا و ددرگ
ؤم :دووش ناونم َّراَخ«
َف اًقِعَص ىَسوم َو َكاْيَلِإ ُتاْبُت َكَناَحْباُس َلاَق ََاَفَأ اَّمَل
ُلَّوَأ ْااَنَأ
َ يِنِمْؤُمْلا
» هم زا یکی هب یلجت ،هیآ نیا داینب رب . لوصا نیرت
شیدنا ۀ رد ناملوسم یاوفرع و اومکح و دوش لیدوبت یملاسا
تروثک و تدوحو اوی قولخ و قوح نایم تبسن نییبت ار نآ ،
هب یزگرب یقیقح لصا اهنت ناونع د
دن
13.
یم ار یلجت تیمها وم یثیداوحا و تاویاور رد ناوت
أ زا روث
هعیووش ناوماما )ع(
.تووفایرد زووین یارووب
لاووثم
، نینمؤووملاریما
بطخ رد )ع(یلع ۀ
186 جهن هغلابلا هبطخ هک تفگش یا
زویگنا
قلخ رد یهلا تمظع رکذ زا سپ ،تسا یلاعت قح دیحوت رد خووس لوووقعرب قووح یوولجت زا ،نآ رد روووما تبووسن و لاووع ن
یم :دیوگ لواقعلل اهعنااص يالجت ااهب« :
{ هوب طوساو ۀ نیومه
دوب یهافم }
هدننیرفآ هک درک یلجت لوقع رب شا
».
بطخ رد ناشیا نینچمه ۀ
185 جهن هغلابلا
، روب روگید راب
یم دیکأت یلجت نیا :دننک
دهشت و« راهاحمبم يايارملا هال
مل اهب اهل يلجت لب ماهوما هب طحت يلا و ااهنم انتما اهب و
ااه
اهمكاح : هناشن دنهد یهاوگ وا هب تقلخ یاه
؛ رووضح هوب هون
هشیدنا و اهرکف ،یدام راوثآ اوب هوک دنرادن هطاحا وا تاذ رب اه
نآ رب دوخ تمظع ار وا هوک داد ناوشن و تسا هدرک یلجت اه
یمن دهع رب ار یناوتان نیا یرواد و دننک روصت دنناوت ۀ
اوهرکف
هشیدنا و داهن اه » بطخ رد ای ۀ
108 :هک يالجتملا اللهدمحلا«
ل هجحب مهبوقل رهاظلا و هقلخب هقلخ :
یدنوادخ سا س و دمح
و دروک یولجت قیلاخ رب ،تاقولخم شنیرفآ اب هک تسازس ار درک راکشآ ناشبولق رب ار دوخ ،لیلد و ناهرب اب .
»
اما
، رد حروطم شیلجت دروم رد هتکن نیا رکذ جوهن
هوغلابلا
هبطخ رد هک تسا یرورض ییاه
مه چ طخ نو 185
و 186
ریما نینمؤملا
، )ع(یلع
، و دویحوت یوتغلاب و تحاصف نانچ اب
یم ریوصت هب ار یهلا تدحو یمن هک دشک
حروطم یولجت ناوت
همئا رگید و ناشیا ملاک رد راهطا
)ع(
ًانیع ار حروطم یولجت اب
توسناد یکی افرع ناسل رد
؛ ،یولجت ،عوبنم ود روه رد کویل
لاع رد تسا قح ترضح روهظ نامه تروضح هوکنیا اومک ،
یم هراشا :دننک هاقلخب دوجو يلع لادلا هللدمحلا« :
و دومح
رب تاقولخم شنیرفآ اب هک ار یدنوادخ سا س دووخ یتوسه
دومرف ییامنهار .
14»
هفرع دنلب یاعد رد )ع(ادهشلادیس ترضح نینچمه
، یزارف
:دنراد قح یلجت رد نینچ هياهب لامكب يلجت م اي«
. » تک رد یاور رگید
نوشور دوومن یلجت ،حب ،هعیش شی هدرتوسگ و روت
یروت
.دراد یارب لاثم
، باتک رد دیحوتللا روفعج ماما زا یثیدح نینچ
داص )ع(
ربماویپ روب دنوادخ ،یحو ماگنه هب هک تسا هدش رکذ
یم یلجت :توسا هدروک اذا«
يالجت الله هال
» ( ، ودوص 1415 :
115 ) رد یوسوط خیوش نینچمه و ابیصمللا
هوبطخ نآ زا یا
یم لقن اقستسا زامن رد ترضح زا سوپ تروضح هوک دنک
روکذ
یدراوم مه نوچ
ًانويع ضرمارجف« ًارواهب موجنلا و ارون رمقلا و
»
یووم نخووس یوولجت زا :دوویوگ
كمتااف ياالجت مااث«
» ( ،یروتاووش
1408 ج ، 6 : 20 ) رد زین رلاونلالاراحب ماما زا
تویاور )ع( داوص
یم هک دوش يف هقلخل الله يلجت دقل«
كلو ملاك نوراصبيم مهن
»
( یسلجم
، 1974
،م ج 89 : 107 .)
و لووصا ینومنزاوب لصا قلطم روضح هب انب تسین یکش و بدا و رنه لاق رد نید ینابم یلجت لصا روهظ
( هوب هژویو
قیقدووت و قوویقحت )ناملووسم یاوومکح و اووفرع ناووسل رد نآ
،
یرنه آ هک دیرف هب یناعم سجت و ریوصت یاج ،
ئارا ۀ یهووجو
نیدامن و انبم ار شیوخ یرنه تیقلاخ و یرگشنیرفآ روحم
داد رارق نآ دروجم نطاوب ریووصت هک توساه
؛ ناویب و ناوبز ی
یلیثمت و یعازتنا یشوقن و هسدنه رب ینتبم
هب .یهایگ رهاظ
نیاربانب
، صاخ نابز رد یرامعم یاهدامن و یرنه شوقن
یملاسا ندمت
، لصا نیمه رد هشیر
تسا نیا رب داقتعا .دراد
ک رب قح یلجت ( هو
هب )خر ندومن یاج م
ب نی موزل هطوساو اوه
دوب قح دوهش رد
؛ هطساو یراومعم و رونه ورملق رد هک ییاه
رد دندوش یوتملاع کویره و توفای رووهظ اهدامن تروص رد یلجت کاپ و رتارف یملاع شافوش رووهظ هک رت
یوهلا قیاوقح
تسا .
َلاع هک یم ًاوقافتا یرناوه نبروک زوین م رثأوت زا تاویرظن
ناهبزور یلقب ار نآ لاع یلجت یم دناد
« : یلجت اوما سکعروب
( دسجت ) مزلتسم بترم ۀ یروگید زا یتوسه توسا هوک رد نآ
روص یهلا ناسب شقن ییاه رد هنییآ رادیدپ یم دنوش
» (
،نبرک
1371 : 351 ).
هجیتن
رظاونم زا یروظنم تویؤر هوب ار ام یملاسا نافرع رد یلجت لصا ارف قح یم ادوخ هوک دناوخ هونییآ یرووضح
راو نویا .دراد نآ رد
نافراع لق رب هولاع تیؤر
، شیوخ دوهش و شک رد
، لاثمت رد
یلجتم زین یملاسا یرامعم و رنه یوم
دووش لکوش ار یرونه و
یم شیوخ ناینب رد هک دشخب
، ماو و لاویخ لاع راد تاویلجت
نآ
شیلجت ،یملاسا رنه یترت نیدب .تسا تسا یلجت
؛ و هویام ارویز
لاع زا ار دوخ رهوج یم یم
هنییآ دوخ هک دریگ یملاوع زا تسا یا
هب .رتارف هریخ و شرگش دادعتسا هب رگا هژیو هدننک
ناوج رد هک یا
یونک هوجوت ،دراد نایرج ناملسم دنمرنه حور و
؛ هوک یناویرج یم
دونک وشک ار روگید لاع و ناهج نیا نایم تبسن دشوک و
و ناوفرع رد لاویخ مووهفم زا ییاشگزمر اب اهنت هک یتبسن رونه
یم رظن هب .تسا نکمم یملاسا ناوهج ناویم طوساو دوح دوسر
هولج هب مصم یملاسا رنه هک نیع قوح للاج و لامج یرگ
زا
قیرط نآ تسا ، هونییآ لاع نیمه ،یلزا قلطم دوجو نآ اب شنووگ
دشاب لایخ ای لاثم ؛
یملاع م نبرک هک رثأت
ار نآ ناهبزور یارآ زا
.دوویمان یوولجت لاووع ووبترم
ۀ زا ووولمم یروووص اوویوگ هووک یملاووع
یلصا نیرت أشنم رنه نیوکت أدبم و
، نآ ماع موهفم هب ،
ملاوسا رد
.تسا
یپ تشون اه
1. Incarnation.
2 ( نووسح ،یووهق یراووخلب . 1388
،) تووشذگرس روونه
رد ندوومت یملاووسا
( یقیسوم و یرامعم )
،مود پاچ ، ۀروس
.موس لصف ،نارهت ،رهم 3. Formal.
4. Pictorial. 5. Techne.
6. Pratika.
7 باب ،هینثت رفس . 4
تایآ ، 18 - 15.
8 باب ،جورخ رفس . 26.
9 باب ،شیادیپ رفس . 32.
10 . تایآ ،لوا باب ،انحوی لیجنا 14
- 1.
11 . لیامش ینکش یتضهن تسا هک رد مور یقرش ( سنازیب ) هیلع شتسرپ
ریواصت یبهذم توساخرب و هوب نتوسکش و ندینازووس لیاموش
اوه و
لیثامت سدقم نا دیماج . نیا تضهن هک زا هاگدید ،یرایوسب لووصحم
ییانشآ نایسنازیب اب هرگن یلیامشدض کاح
رب ندمت یملاسا ،دووب زا
رخاوا نرق تشه یدلایم اوت طوساوا نروق وهن هومادا توفای . هوتبلا
سوناویلوترت رد
نوروق ۀویلوا یحیوسم زوین لیاموش یراوگن ناوسیدق
یحیسم ار تب یتسرپ یم تسناد و دقتعم دوب ب ت یتسرپ اهنت ترابع
زا شیاتس شقن نایادخ ناکرشم
؛تسین هکلب رد ماومت ترووص یاوه
یرنه هک ناشدصقم سجت یایشا یکاخ
،تسا دوجو دراد . اب دوجو
،نیا هب رظن یم دسر ود لماع رد روهظ تضهن لیامش ینکش رد رصع
نوئل موس روتار ما سنازویب شوقن هتوشاد توسا :
،لوا یگیاوسمه اوب
ناووهج ملاووسا و ناوویرج تبدووض یتووسرپ نوویا نووید هووک هوونوگره
هرکیپ
،یشارت لیامش یراگن و یزادرپریووصت نادروم
سدوقم ار یوفن
یم .درک
،مود نایرج لیامشدض یراگن نید دوهی هوک رد رفوِس هوینثت
تاروت نآ رب دیکأت هدش دوب .
12 . ق یرک نآر
، شارعا : 143 .
13 . رد باب یلجت (نسح ،یهق یراخلب .ک .ر 1393
ابم ،) رونه ینافرع ین
ۀروس ،یملاسا یرامعم و .موس لصف ،نارهت ،موس پاچ ،رهم
14 . جهن ۀبطخ ،هغلابلا 152
رد . نیا ملاک
،لاوم ره ولخم
،قح یلیلد رب
دوجو ترضح قح ای رهظم تسوا و نیا نامه نخس اوفرع توسا رد
لصا یلجت و روهظ . یفیفع رد حرش صف جنوپ صووصف رد نیومه هطبار
یم دیوگ
« : هب نیمه تسانعم هک یم ییوگ یتسه
،قلخ لیلد
یتسه قح تسا
» حرش(
یفیفع رب
،صوصف ۀمجرت :یسراف 111 .)
عبانو
یرک نآرق (
1390 ) نسنح ،
،ارفا نارهت .
( ودوصلا خیوشلا 1415
دویحوتلا ، ) دیوسلا قویلعت و یحوصت ، وشاه
هویملعلا هزووحلا یف نیسردملا هعماج تاروشنم ،ینارهطلا ینیسحلا قلا یف ق ، .
یسم یسیع لیجنا ۀمجرت ،
انحوی لیجنا ،دیدج دهع یریسفت .
(نسح ،یهق یراخلب 1388
یقیوسوم(یملاسا ندومت رد رنه تشذگرس،)
)یرامعم و نارهت ،رهم هروس ،مود پاچ ، .
( نسح ،یهق یراخلب 1393
یرامعم و رنه ینافرع ینابم،) یملاسا
پاچ ،
نارهت ،رهم هروس ،موس .
اتیگدوگهب ( 1387 ) ، یدوهم هومجرت ،یوگنازرف باوتک ماویپ و ناویرهاوج
نارهت ،زکرم ،وجنادزی .
(دمحم ،یروتاش 1408
کردتسم ،) لئاسولا دمحم ، هوسسؤم ،یروتاوش
لآ ق ،تیبلا .
( لاعلاوبا ،یفیفع 1380
صوصف حرش،) نوبا نیدولا یویحم وکحلا
یوبرع
نبا هشیدنا دقن و حرش(
)یبرع نارهت ،ماهلا ،تمکح للهارصن همجرت ، .
سدقم باتک و قیتع دهع(
رد هوسدقم وتک شوخپ نمجنا ،)دیدج دهع
للم نایم .
(یرناه ،نبرک 1371
یناریا ملاسا رد یونعم رکفت افآ )،
، شویراد همجرت
نارهت ،هاگآ رشن هسسؤم ،ماهرپ رقاب و ناگیاش .
( یرناه ،نبرک 1389
هفشاکم و دبعم )،
للهاوشنا همجرت ، ،ایفووس ،یوتمحر
نارهت .
مآوساراموک (ادونانآ ،ی 1384 توعیبط رد رونه هلاحتوسا )،
، لاوص هومجرت
نارهت ،رنه ناتسگنهرف ،ییابطابط .
(هوملاع ،یسلجم 1974
م راونلااراوحب )،
؛اوفولا هوسسؤم ، اروتلا اویحا راد
توریب ،نانبل ،یبرعلا .
(ناج ،سان 1370 نایدا عماج خیرات )،
یلع همجرت ، رغصا
راتساریو ،تمکح
، جنپ پاچ ،یکباتا زیورپ نارهت ،یملاسا بلاقنا شزومآ و تاراشتنا
.
جهن هغلابلا
، ( 1379 ) ق ،نیقرشم ،یتشد دمحم ششوک هب ، .
