ۀسیاقم شور
هلصاف یاه ود مکارت دروآرب یا
ۀنوگ
Astragalus verus Olivier
و
Astragalus albispinus Sirj. & Bornm.
( ۀعلاطم نجرم عترم :یدروم
نجورب )
؛یلامج دیمح ،یرادعترم دشرا یسانشراک یوجشناد
ۀدکشناد اگشناد ،نیمز مولع و یعیبط عبانم درکرهشه
.
یمیهاربا للهاطع
؛*
،یرادزیخبآ و عترم هورگ رایشناد ۀدکشناد
،نیمز مولع و یعیبط عبانم اگشناد
ه درکرهش .
؛یناتسدرا هراسهق ماهلا ،یرادزیخبآ و عترم هورگ رایداتسا
ۀدکشناد درکرهش هاگشناد ،نیمز مولع و یعیبط عبانم .
؛لدرپ همطاف شناد
ۀتخومآ یرادعترم دشرا یسانشراک ،
ۀدکشناد نیمز مولع و یعیبط عبانم
، درکرهش هاگشناد .
هدیکچ مکارت
مهم نیرت صخاش رییغت یبایزرا تیعمج
یهایگ هک هدوب شور یارب یفلتخم یاه هزادنا
یریگ هتفای هعس وت نآ هک
شور ره تقد یبایزرا
.تس ا یدایز تیمها زئاح یارب
یبایزرا شور یاه هلص اف یا هزادنا هنوگ مکارت یریگ یاه
Astragalus verus و
Astragalus albispinus رد
ِنجرم یپتس ا عتارم نجورب
، تحاس م ی 32000 عبرمرتم ی تش ه هب هعطق 4000 میس قت یعبرمرتم و
هنومن ره رد .دش یرادرب هعطق
، اب
هیای شرامممش یاه
A. verus و
A. albispinus
مکارت یعقاو رادقم نآ
اه هزادنا یریگ و ت ممسنارت کی 100
یرتم لوط تازاوم هب ره
( هعطق 40
× 100 )رتم و رقتس م 10 هطقن تروص هب یفداص ت
- کیتامتس یس یرادربرامآ
شور .دش یاه کیدزن مکارت دروآرب ،درف نیرت
کیدزن وز ،هیاممسمه نیرت راها کی ،یفداممصت یاه
طقن ۀ کیدزن ،یزکرم ،درف نیموممس هب نیرت
یواز ۀ ره رد ریغتم ت ممسنارت و مظنم
.دش ارجا هطقن جیاتن
داد ناش ن مکارت یعقاو ریداقم
A. verus ربارب
084 /
±0 1593 / 0 و A. albispinus ربارب
0282 /
±0 0622 / 0 ی هیا
.دوب عبرم رتم رد شور
کیدزن یاه ( درف نیرت
1315 /
±0 1357 / 0 کیدزن ،) ( هیاسمه نیرت 1432
/
±0 1368 / 0 راها کی ،) ۀطقن
یزکرم
( 1646 / 0±1016 / 0 وز ،) ( یفداممصت یاه 0536
/
±0 0588 / 0 کیدزن ،) ( درف نیموممس هب نیرت 0775
/
±0 1107 / 0 ریغتم ت ممسنارت و )
( 0105 / 0±0221 / 0 ) یارب A. verus و
ۀیواز ( مظنم 0523 /
±0 0927 / 0 کیدزن ،) ( هیاممسمه نیرت 0357
/
±0 0424 / 0 کیدزن ،) هب نیرت
( درف نیمومممس 0447
/
±0 0524 / 0 یارب ) A. albispinus ینعم فلاتخا
یراد دهامممش اب دنتمممشادن
. کیدزن دهامممش هب دروآرب نیرت ار
کیدزن ( هیاسمه نیرت 141
/ 0 - ) یارب A. verus کیدزن و
( درف نیموس هب نیرت 0098
/ 0 - یارب ) A. albispinus .تشاد
نیرتشیب تقد
ار شور کممیدزن ( درف نیرت 6877
/ 0RMSE و = 0026 / 0 و SE=
1147 / 0 )CV=
یارب A. verus کممیدزن و
هممیاممممسمه نیرت
( 5609 / 0RM ،SE=
0007 / 0
= وSE 0320 / CV0 )=
یارب A. albispinus دنتمممشاد
. کیدزن شور یارب درف نیرت
هزادنا مکارت یریگ
ۀنوگ A. verus کیدزن شور و
یارب هیاسمه نیرت ۀنوگ
A. albispinus یم داهنشیی
.دوش
ناگژاو دیلک :
عترم ، یهایگ مکارت ،
هزادنا مکارت یریگ ،
شور اه ی هلصاف نوگ ،یا ، نجرم
سامت هرامش :لوئسم هدنسیون * :
3832324423 Email: Ataollah.Ebrahimi@sku.ac.ir +
:بیوصت خیرات 26
/ ۱2 / ۱۳98
ص 940 - 926
1 . همدقم
متممسیممسوکا زا یمظعا شخب عتارم یهایگ کممشخ یاه
ناهج یم لی ش ت ار و دنهد
ۀفلؤم ریاخذ ظفح رد یس اس ا
متمممسیمممسوکا نیا رد نارادناج و ناهایگ عونت و ی یتنژ اه
یم دنمممشاب [
8 ] . تخانمممش دنمزاین عتارم ری مممص تیریدم
و یلمصف تارییغت یمسررب نینیمه و نآ یلومصا و ری مص ۀنلااس یم عتارم یبایزرا قیرط زا هک تسا عتارم نیا هب ناوت
تفای تممسد تخانممش [
16 ].
عماوج یبایزرا و ویممصوت یارب
ر زا یهایگ شو
یم هدافتمممسا یهایگ زیلانآ یمک یاه .دومممش
مهم زا ی ی ناونع هب مکارت صخاممش نیرت
عتارم یبایزرا یاه
یم رامش هب
ِصخاش مکارت .دور
ّمک یبایزرا یارب یبس انم ی
هتوب عماوج ت ت هک تس ا یا
ریثأت تارییغت ۀنلااس
یگدنراب
یمن رارق شیای رد و دریگ ب تدمزارد یاه
ه روظنم یمممسررب
شیور رم ،اقب ، نینیمه و ناهایگ رارقتسا دصرد ،گ یبایزرا
س ع ارا یاهراتفر هب ناهایگ لمعلا تیریدم عون ،
طیارش و
هولاع .تمممسا سمممسانم یطی م تاعلاطم یارب مکارت نیا رب
هعماج شش وی تایص وص خ زیلانآ و ریرش ت ،یهایگ یس انش
،یهایگ یبایزرا ریثأت رییغت دنور تا
میلقا ی رب و ناهایگ یور
یم رارق هداف تمممسا دروم یلاوت دریگ
[ 6
، 8
، 19 ] . شور یاه
هزادن ا یارب یددع تم هن وگ مکارت یریگ
یهای گ یاه زا معا
شور یاه رب ینتبم شور ای و رطمممس
هلمممصاف یاه دوجو یا
هنوگ دارفا دادعت شرامممش یانبم رب هک دراد ای و تلای رد اه
نیننایم ساممسا رب ۀلممصاف
هیای کی زا هنوگ کی یهایگ یاه
هطقن ت یع ی ن یم دوممش [ 18
، 2 ] شور . هلممصاف یاه زا ی ی یا
شور ریغ یاه هزادنا میقتممسم ناهایگ مکارت یریگ
هک تممسا
زا ییایازم یاراد ناس آ :هلمج
اطخ دع ،ندوب هیش اح یاه
یا
رازبا هب زاین دع و نوگانوگ یاه
یم دشاب [ 3 ] یتا ن هلمج زا .
ار شور نیا رد هک داد رارق رظن دم دیاب اه
هک تمممسا نیا ،
شور نیا زا هدافتسا عماوج رد اه
ی یم هیصوت دوش
نآ رد هک
زا ناهایگ هتس س گ و ادج مه
یس ررب رد نینیمه و دنا ییاه
فده هک
، کت ناهایگ ۀیای
گرزب شور زا ادک ره .دشاب یاه
هلممصاف هقطنم طیارممش هب هجوت اب مکارت دروآرب یا یا
رادقم ،
عماوج ندوب بولخم و یهاممیگ عماوج یتخاون ی ،یبیرا هقطنم ره یارب یهایگ یا
یم انم دناوت دش اب سس
[ 14
، 19 ].
نیاربانب ۀلئمممسم رنید
هک ی دروم رد شور یاه هزادنا یریگ
هک تممسا نیا تممسا حرطم یهایگ مکارت یاهونلا
شنکاری
یهایگ تمممسا ن مم رب
شور یاه هنومن یرادرب دنراذنب رثا .
هن وگ ینا م شنکاری یونلا زا یهاگ آ ره رد یهای گ یاه
هزادن ا تی رورمممض و تام دق م زا هق طنم یمممسررب و یریگ
مکارت صوصخ هب یهایگ ششوی یمک تایصوصخ روظنم هب
شور نییعت نییعت رد هک تمممسا یرادربرامآ سمممسانم یاه
حرط یبایزرا و شور و یهایگ عماوج تارییغت ،یتیریدم یاه
یور ناوت یبایزرا ب شقن هانممش
ه یونلا عقاو رد .دراد ییازممس
رارق یننونا و ییامممضف شیارآ یانعم هب ناهایگ شنکاری هیای نتفرگ هنوگ ای هنوگ کی یاه
مه هب تبممسن ولتخم یاه
تممسا هقطنم کی رد یم هک
یونلا هممس زا ی ی رد دناوت ۀیای
تخاون ی هپک ای یفدامممصت ،
یا دمممشاب هدمممش عیزوت .
یونلا
وت ناه ای گ شنکاری هدن زومآ ویمممص
هئ ارا ار تی عمج زا یا
یم یور و دهد ۀمانرب
هنومن لیل ت و هیزجت شور و یرادرب
هداد اممه ریثأممت یم .دراذممگ یروئت رتمممشیب یاممه
اممب طبترم
هنومن هنوگ ،یهایگ تیعمج یرادرب تروممص هب ار یهایگ یاه
هتفرگ رظن رد یفداممصت شنکاری یونلا دنا
شممشوی سلغا اما
عتارم یهای گ شیارگ
هپ ک شنکاری یونلا هب ه ل ای یا
یا
راد دن [ 14 ، 16 ، 18 ، 19 ، 2 ].
هک تممسا هدممش نایب تاقیق ت رد ممسای
توافتم یاه
راها کی شور طقن
ۀ تلای شور اب همممسیاقم رد یزکرم
دراد ینتسب ولتخم شنکاری یاهونلا هب مکارت دروآرب یارب [ 5
، 5
15 ] شور نیا نینیمه .
، هزادنا یارب سمممسانم یریگ
هانممشیور رد مکارت عیرممس تممسا تخاون یریغ یاه
[ 12 ].
ۀس یاقم شور هلص اف یاه شنکاری یونلا رد مکارت دروآرب یا
هیبش یفداص ت هدش یزاس
اجنا دش . داد ناش ن جیاتن هک
ریغتم ت س نارت شور و ت ص ظا ل زا یفداصت وز شور زا ظامم ل مک ارت دروآرب یارب تممقد راممیع م هممنوگ
یاممه
Astragalus effusus L.
،
Eryngium billardieri F.
Delaroche
،
Astragalus rhodosemius Boiss. &
Housskn.
و
Astragalus verus Olivier
دندوب سممسانم .
نینیمه شور ،ییارجا و یتاع لاط م یاه راک اج نا یارب
کیدزن کیدزن و درف نیرت هیاممسمه نیرت
داهنممشیی هدممش
تممسا . زا یهایگ شممشوی هک یعتارم رد هعلاطم نیا ن یل
ًاتبمممسن یهوبنا دمممش اجنا دوب رادروخرب ییلااب
6[ .] رد
هعلاطم یا رنید هراب نیا رد شرازگ
تممسا هدممش هک
رد رگا
مکارت دروآرب ۀنوگ
Astragalus squarrosus Bunge
رایعم
وز شور ،دش اب رظندم ت ص راها کی و یفداص ت یاه
ۀطقن دمممشاب رظندم تقد رایعم هک یترومممص رد و یزکرم
کیدزن شور و هیاس مه نیرت
ۀیواز یم هیص وت مظنم دندرگ
[ 26 ] . رنید یش هوژی رد شور یس ررب هب
هزادنا یاه یریگ
مممکارممت ۀممنوممگ
Astragalus verus Olivier
عممتارممم رد
تخادری ناهفصا رهشنودیرف دش ه
شور هک داد ناشن جیاتن .
کیدزن رادروخرب تقد و ت ممص نیرتلااب زا هیاممسمه نیرت
وب د [ 19 ] . ناتمسدرک ناتمسا رد هتفرگ اجنا قیق ت رد زین
سسانم ن زا شور نیرت رظ
ت ص و مکارت دروآرب یارب ،تقد
ۀممممممنوممممممگ نوممممممگ
دممممممیممممممفممممممممس
(
Astragalus gossypinus Fisch.
شور ) وز یاممه یاممه
و یفداممصت راها کی
ۀطقن دممش یفرعم یزکرم دن
[ 13 ] .
جیاتن یممسررب یریگراک هب
شور هزادنا یاه مکارت یریگ
رد
مکارت دروآرب ۀنوگ
هرق ( چاق
Anagyris foetida L.
) ناممشن
اب هک داد نتفرگ رظن رد
ت ص رایعم
، یریگراک هب فده اب
جیاممتن هژوری رد یاممه
ییارجا
، شور یاممه همملمممصاممف یا
کیدزن کیدزن و درف نیرت یارب هیامممسمه نیرت
نیا دروآرب
هنوگ سممسانم یم
دنممشاب [ 10 ] دایز تحاممسم هب هجوت اب .
نوگ نیا تیمها و یرایتخب و لا مراها ناتمممسا رد اهراز
هبنج رد ناهایگ ،کاخ و بآ تظافح هلمج زا ولتخم یاه
،... و اریتک لامممص تمممسا ،یرادروبنز ،کاخ یزیخلمممصاح اطخ لقادح اب سممسانم ،عیرممس یممشور باختنا ناونع هب
دروآرب یارب یرازبا مکارت
ناه ای گ نیا نیا یبای زرا ته ج
.تمممسا رادروخرب ییلااب رایمممسب تیمها زا قطانم هب
هژیو
زوجم ،عقاوم یض عب رد ه نیا هرهب
هب ناهایگ نیا زا یرادرب
هرهب روظنم هداد زین یعرف تلاوص م ریاس ای اریتک یرادرب
یم زا یمممشان ناهایگ نیا مکارت تارییغت یبایزرا و دومممش
ممممص ا شیب یتیمها ییامهزوجم نینا رود ادمیی شیی ز
یم .دنک نیاربانب
، رممضاح شهوژی فده
، لیل ت و یممسررب
همملممممصاممف شور تممفممه ود مممکارممت دروآرممب یا
ۀممنوممگ
Astragalus verus Olivier
و
Atragalus albispinus
. Sirj. & Bornm
عقاو نجورب ناتسرهش نجرم عتارم رد
.تسا یرایتخب و لا مراها ناتسا رد
2 . شور یسانش
1.2 . یگژیو ۀقطنم هعلاطم دروم
عقاو نجرم عترم رد
ناتس رهش نجورب
رد یقرش نیرت
ۀطقن ناتممسا لا مراها یرایتخب و
دراد رارق . ۀلممصاف عترم
روکذم ات رهش دودح نجورب 12
ات و رتمولیک درکرهش
زکرم
دودح یرایتخب و لا مراها ناتمممسا 60
رتمولیک
،تمممسا
تعمممسو ۀمممضوح
زیخبآ نآ دودح 7736 رات ه و زا ظا ل
تامممصتخم ییای فارغج
رد دح لمممصاف 30˝
17´ 51˚ ات
30˝ 32´ 51˚ و یقرمممش لوط 00˝
00´ 32˚
˝ات
´30
˚60 32
ضرع یلامش عقاو هدش ل ش( تسا 1
) . عافترا طسوتم نیا
هقطنم زا رطس ایرد دودح 2200 رتم و قبط میس قت یدنب
نیوک یاراد میلقا لدتعم و درمممس اب ناتمممسبات یاه
رگ و
کش خ تس ا . شراب هنلااس رد نیا هقطنم هب روط طس وتم
دودح 250 یلیم رتم هدوب و یاراد ود لمممصف کمممشخ و
همین کشخ یم دشاب . ششوی سلاغ عترم نایمدنگ هلاسدنا
و هنوگ یاه هتوب یا
ًاصوصخ نوگ تسا [ 23 ].
2.2 . قیقحت شور شور لممیل ت و یمممسررب یارب هزادممنا یاممه
یری گ
ۀممنوممگ ود مممکارممت
Olivier Astragalus verus
و
Sirj. & Bornm. Atragalus albispinus
نامم م کممی ،
نجورب ناتمممسرهمممش رد نجرم ۀقطنم عتارم رد یتاعلاطم اب هدممممش باخ تنا ۀدود م .دی درگ باخ تنا طیارمممش
ناس ی یتیریدم و یهایگ ششوی ،یفارگویزیف هب
8 هعطق
داعبا اب یوامممسم 40
× 100 ( رتم 4000 پیت رد )عبرمرتم
Astragalus verus
.دممش میممسقت هزادنا
مکارت یریگ اب
8
وگ یارب رار ت ن
ۀ
A.verus
و
A. albispinus
اج نا دمممش
ل ش(
1 ).
لکش 1 . عقوم ی ت قطنم ۀ دروم هعلاطم لداعم یتعسو اب 7736
راتکه رد ا ی نار
،)فلا(
ناتسا لاحمراهچ و
تخب ی را ی )ب(
، )ج( نجورب ناتسرهش
)د( نجرم عترم تیعقوم ،
قطنم ۀ هعلاطم دروم تلاپ رارقتسا شور و
تکسنارت ،اه طاقن و اه
( ه )ی( ) )و( هقطنم یامن و
هیای امت یاه تمسق زا کی ره رد هنوگ ره صخشم یاه
مکارت و شرامش لماک روط هب هدش نآ یعقاو
هزادنا اه یریگ
.دش دب قیرط نی
، هزادنا یریگ یعقاو یاه هب
یارب دهاش ناونع
.دمممش هتفرگ رظن رد هعطق ره رد هنوگ ود زا کی ره ره رد
ۀدود م 4000 ت ممسنارت کی یعبرمرتم 100
یرتم رد هک
نآ دادتما 10
یفداصت شور هب هطقن -
هب کیتامتسیس ۀلصاف
دودح 9 دیدرگ صخش م رنید ی زا رتم عومجم رد(
32000
)هنوگ ره یارب ت س نارت تش ه عبرمرتم باختنا ،
دش . ۀطقن
و یفداص ت تروص هب ت س نارت ییادتبا ۀیقب
نآ دادتما رد اه
ت مممسنارت زا کی ره رنید ی زا هدمممش نییعت لمممصاوف اب اه
1 Closest individual
2 Nearest neighbor
3 Third closest individual
.دندممش باختنا هطقن ره رد
، شور هلممصاف یاه هزادنا یا
یریگ
هنوگ زا ادک ره یارب مکارت هناگادج تروص هب اه
هزادنا یریگ
هب .دش یلک روط
، هلصاف شور ره یارجا یارب هزادنا یا
یریگ
،مکارت 80 ۀطقن ( یفداممصت 8
ت ممسنارت ره و ت ممسنارت 10
یارب )هطقن ود
ۀنوگ هعلاطم دروم نوگ دمممش اجنا و باختنا
[ 6
، 7 ].
شور هزادنا یاه هلص اف یریگ
هعلاطم نیا رد مکارت یا
:زا دممنتراممبع 1
- کممیدزن شور درف نیرت
21
کممیدزن – نیرت
هیاممسمه 32
- کیدزن وممس نیرت م
درف نی 43
- وز یفداممصت یاه
4
5 - راممها کممی ممطق ن
ۀ یزک رم 65
- ممیواز ۀ مظ ن م و6
7 - ریغتم ت سنارت لودج(7
1 .)
4 Random pairs
5 Point center quarter
6 Angle order
7 Variable area transect
ب
ولا
و مه
د
لودج 1 شور . هلصاف یاه هزادنا یا
لومرف و قیقحت نیا رد هدش هدافتسا مکارت یریگ ۀبساحم
نآ زا کی ره اه
شور هطبار
تا یضوت عبنم
کیدزن درف نیرت D=n/π∑(ri)2
=D ،مکارت ،هنومن دادعت=n ri
= ۀطقن ۀلصاف کیدزن زا یفداصت
،هایگ نیرت 𝛑 14= / 3 . [ 14 ]
کیدزن هیاسمه نیرت D=n/π∑(xi)2
=D ،مکارت
=n ،هنومن دادعت xi
= ۀلصاف یفداصت هایگ کیدزن ات اi
،هیاسمه هایگ نیرت
𝛑= 14/3 [ .
14 ]
وز یفداصت D=A/(0/8d)2
،مکارت=D
=A ،رطس دحاو =d
نیننایم هزادنا لصاوف کیدزن هدش یریگ
نیرت رد هایگ
کیدزن ات صخش یور هب ور گ نیرت
ی صخش رس تشی رد ها [ .
6
، 19 ]
راها کی طقن
ۀ یزکرم D=4(4n-1)/π∑(rij)2
D مکارت=
، =n ،یفداصت باقن دادعت 3
/
=14 ،𝛑 rij
= نیننایم هزادنا لصاوف یریگ
هدش ( ۀلصاف کیدزن ات درف نیرت ۀطقن
.)عبر ره رد یزکرم [
14 ]
کیدزن نیموس هب نیرت D=3n-1/π∑(Ri)2
= D مکارت ، =n ،یفداصت باقن دادعت 3
/
= 14 ،𝛑 Ri
= هلصاف ۀطقن ات یفداصت
کیدزن .هایگ نیموس هب نیرت [
14 ]
یواز ۀ مظنم D=A/(d)2
مکارت=D ،
=A رطس دحاو ، نیننایم =d هزادنا لصاوف هدش یریگ
( کیدزن ۀلصاف نیرت
ات درف نیموس هب ۀطقن
.)عبر ره رد یزکرم [
6
، 19 ]
سنارت ت ریغتم D=(3n-1)/(w∑r)
مکارت=D ، =n یفداصت باقن دادعت ،
،ت سنارت یانهی =w کیدزن هایگ نیموس =r
هب
ۀطقن .ت سنارت یانهی رد یفداصت [
14 ]
3.2 شنکارپ یوگلا نییعت زنی یاه صخاممممش زا شنکاری یونلا نییعت ته ج
هدافتسا ریز حرش هب نآ لومرف هک دش یم
.دشاب
2 2 2
) ( ) ( ) (
i i i
h x r
I x
Ih
زنی یاه صخاش_
xi
هلصاف–
زا ۀطقن یفداصت ات کیدزن نیرت هایگ
ri
هلصاف–
زا هایگ یفداصت اتi
کیدزن ت نیر ۀیای رنید زا
نآ هایگ
اب ۀبس ا م صخاش
یونلا ،شنکاری شنکاری
صخش م
یم ممش و و د یونلا شنکاری ی ی
زا یدراوم هک تممسا رد
زادنا ه یریگ یهایگ شمممشوی
، زئاح تیمها و تمممسا رد
تاعلاطم هزادنا
یریگ مکارت مکارت ،ناهایگ ب
ه تممسد هدمآ
رد یاهونلا ولتخم توافتم دهاوخ دوب [ 3 ].
4.2 یرامآ لیلحت و هیزجت
1 Relative Bias
هداد ندوب لامممرن ادممتبا نومزآ زا هداممفتمممسا اممب اممه
فورگوملک -
رارق یممسررب دروم نویل نومزآ و فونریمممسا
هداد .تفرگ یاه
ۀنوگ
A. verus
اب رذج عبات زا هدافتمممسا
( هداد و )Sqrt
یاه ۀنوگ
A. albispinus
زا هدافتمممسا اب
( یعیبط متیرانل فلاتخا دوجو سپممس .دندممش لامرن )Ln
مکارت رد شور زا هدمآ تمممسد هب یاه
یاه هل مممصاف یا
هزادنا مکارت یریگ زا هدافتمممسا اب
ۀیزجت کی سنایراو هفرط
(One-Way ANOVA)
نانیمطا رطس رد 1
دروم دصرد
یارب فلاتخا دوجو تروص رد و تفرگ رارق یبایزرا ۀسیاقم
شور زا نیننایم مکارت ت ممص .دممش هدافتممساLSD
یاه
شور هدش دروآرب هلص اف یاه
اب یا ۀبسا م یبس ن فلاتخا
مممش اب شور ره رد هدمممش دروآرب مکارت دروآرب یاطخ( دها
بیرا ای شور ره رد مکارت
1ی هبس ا م ) ره یلک روط هب .دش
دهاممش اب شور ره هدممش دروآرب مکارت یبممسن فلاتخا ها یرتشیب ت ص زا یسررب دروم شور ،دشاب رتمک رب
رادروخ
یارب .تمممسا ۀمممسیاقم
شور یاهرتمارای زا تقد رظن زا اه
اممطخ تاممعبرم نینناممیم روذممجم
2 (
RRMSE
) یاممطخ ،
2 Relative Root Means Square Error
درادناتممسا (1
)SE
تارییغت سیرممض و (2
)CV
شور ره یارب
هب مکارت ریداقم هینانا .دیدرگ هدافتمممسا هناگادج روط کیدزن مه هب نیعم شور کی ولتخم یاهرار ت زا لصاح نیاربانب .تممسا رادروخرب یرتلااب تقد زا شور نآ ،دنممشاب یاهرتمارای رادقم ها ره ،اطخ تاعبرم نیننایم روذجم
رتمک شور ره یارب تارییغت سیرممض و درادناتممسا یاطخ دش اب
، روم شور رب د
تس ا رادروخرب یرتلااب تقد زا یس ر
[ 6
، 19 ].
ۀطبار
1
I
D RBIAS
est
RBIAS
= ره رد هدمممش دروآرب مکارت یبمممسن فلاتخا
بیرا ای دهاممش اب شور ی
یبممسن ،
Dest
هدممش دروآرب مکارت = ،
یعقاو مکارت =λ ،
رار ت دادعت =I
.
ۀطبار 2
I D RRMSE
est
2 2
RRMSE
یبمممسن یاطخ تاعبرم نیننایم روذجم = و
لااب رد اهرتمارای ریاس (
ۀطبار 1 ) نآ هب تسا هدش هراشا اه .
ۀطبار 3
n n D
n SE S
n
ij
ij
1
2
درادناتمسا یاطخ =SE
،
Dij
دروآرب مکارت رادقم = دمش
ۀ
رد مکارت عطق
ۀ شور هب اi
اj
،
λij
عقاو مکارت رادقم = رد ی
عطق ۀ شور هب اi
اj
. ۀطبار
4
CVS
لااب رد اهرتمارای ریاس و تارییغت سیرض =CV
طباور(
2،1 و 3 ) نآ هب هدش هراشا اه تسا
[ 21
، 27 ].
3 جیاتن .
هت فای حرمممش هب ریز رد کی فت هب قیق ت نیا یاه
هنوگ .دش دهاوخ هتخادری هعلاطم دروم یاه
1.3 . ۀنوگ Olivier Astragalus verus
دروآرب یعقاو مکارت ۀنوگ ۀدش
Olivier verus stragalus A
شور زا هدافتمممسا اب هتوب شراممممش
رد اه ۀدود م 4000
( یعبرمرتم 100
× 40 نجرم عترم رد ) 084
/
±0 1593 / 0
( عبرمرتم رد هیای 1593
شور .دوب )رات ه رد هیای ۀیواز
مکارت اب مظنم 4532
/
±0 4258 / 0 شور و عبرمرتم رد هیای
مکارت اب ریغتم ت مممسنارت 0105
/
±0 0221 / 0 رد هی ای
نیرتمک و نیرتشیب سیترت هب عبرمرتم هدروآرب مکارت
هدش
شور نیب رد دروم یاه
هعلاطم ار هنوگ نیا زا د
یم ارا دنشاب
ل ش(
2 .) یارب زنی یاه صخامممش زا لمممصاح جیاتن هزادنا
یریگ
شنکاری یونلا ۀنوگ
verus .
یم نامممشن A
یونلا هک دهد
یفداممصت تروممص هب هقطنم رطممس رد هنوگ نیا شنکاری یم دشاب ( 53 / 0
= ).lh
لودج جیاتن ۀیزجت
شور نیب هک داد نامشن سنایراو یاه
مکارت دروآرب ولتخم
A. verus
ینعم فلاتخا رطس رد یراد
لامتحا 5 دراد دوجو دصرد لودج(
2 .)
لودج 2 . یزجت ۀ سنایراو هب مکارت دروآرب لیسو
ۀ شور هزادنا فلتخم یاه مکارت یریگ
نوگ ۀ Olivier Astragalus verus
یدازآ هجرد تاعبرم عومجم
تاعبرم نیننایم F
یهورگ نیب 7
838 / 0 120
/
* 0 458 / 2
یهورگ نورد 56
728 / 2 049
/ 0
لک 63
566 / 3
لامتحا رطس رد*
5 ینعم دصرد .تسا راد
1 Standard Error
2 Coefficient of Variation
جیاتن ۀمممسیاقم نیننایم
نومزآ زاLSD
مکارت هب یاه
هدمآ تمممسد رد
شور ولتخم یاه یارب
ۀنوگ
A. verus
شور هک داد ناشن ۀیواز
لامتحا رطس رد مظنم 5
دصرد
ینعم فلاتخا یاراد یم دهاش اب یراد
دش اب شور ریاس . اه
کی دزن هل مج زا کی دزن ،درف نیرت
وز ،هی اممممسمه نیرت
راها کی ،یفدامممصت ۀطقن
یزکرم ریغتم ت مممسنارت ، و
کیدزن قاف درف نیمومممس هب نیرت ینعم فلاتخا د
اب یراد دهاش
ل ش( دندوب 2
.) اب یهانن جیاتن هب
، یم هدهاشم دوش
هک یارب ۀنوگ
A. verus
ب ه زج ب مکارت ه زا هدمآ تسد شور
یواز ۀ شور زا هدمآ تمممسد هب مکارت زا رتمممشیب هک مظنم
یم دهاش دشاب
، ۀمه شور هزادنا یاه صاف یریگ
ل ه مکارت یا ،
ار مکارت ریداق م شور زا هدم آ تمممسد هب مکارت زا رتمک
دهاش هدومن دروآرب دنا
.
لکش 2 . سیاقم ۀ مکارت نیگنایم نوگ
ۀ Olivier Astragalus verus اب هدش هدروآرب
ا شور زا هدافتس هلصاف یاه
عبرمرتم رد یا
شور(
فورح یاراد یاه ریغ
هباشم یاراد ینعم فلاتخا راد
ی 05 ( / 0 )P≤
)دنتسه .
ت ص زا هلص اح دروآرب مکارت یبس ن فلاتخا
ۀدش ره
شور
، دهاممش اب بیرا(
ی ) هنوگ ره یارب لودج رد
3 ناممشن
هداد دممش تممسا ه شور هک داد ناممشن جیاتن . کیدزن
نیرت
هیامممسمه اب
141 / 0 - کیدزن شور و اب درف نیرت
148 / 0 -
بممسن فلاتخا نیرتمک ی
کارت م هدممش دروآرب ار
دهاممش اب
هتممشاد دنا ناونع هب و ری ممص
شور نیرت یاه
مکارت دروآرب
شور نیب رد هدافتمممسا دروم یاه
نوگ مکارت دروآرب یارب
درز یم مممشاب ن د
،ه نآ لاح . شور
ۀیواز مظنم
، اب 672 / 1
هدممش دروآرب مکارت یبممسن فلاتخا نیرتممشیب ار
دهاممش اب
و هتممشاد یاراد
رتمک نی ت ممص یارب مکارت دروآرب ۀنوگ
A. verus
یم دممشاب . ریغتم ت ممسنارت شور
، شور زا دعب
ۀی واز مظنم نیرتمک نیب رد ار ت مممص شور
دروم یاه
.تش اد مکارت یبایزرا یارب رض اح قیق ت رد هعلاطم دادعا
لودج رد تب ثم و یفنم (
3 ) یم نامممشن هک دهد
مکارت
هب هدممش دروآرب ۀلیممسو
رظن دروم شور
، زا رتممشیب ای رتمک
تسا هدش دروآرب یعقاو مکارت .
و اط خ تاع برم نیننای م روذج م ،تارییغت سی رمممض تق د یبای زرا یاه رای عم ناونع هب درادن ات مممسا یاط خ
شور تممفرگ رارق یباممیزرا دروم هداممفتمممسا دروم یاممه
لودج(
4 شور تقد یسررب .) هزادنا یاه
یارب مکارت یریگ
ۀنوگ
A. verus
یم ناش ن ر ،دهد
کیدزن شو هیاس مه نیرت
اب یاط خ تاع برم نیننای م روذج م 5811
/ 0 شور ، یاه
کیدزن کیدزن و درف نیرت یاطخ اب درف نیمومممس هب نیرت
درادناتمممسا 0026
/ 0 کیدزن شور و سیرمممض اب درف نیرت
تارییغت 1147
/ 0 قیقد شور نیرت اب مظنم ۀیواز شور و اه
اطخ تاعبرم نیننایم روذجم 1500
/ 2 دناتممسا یاطخ ، درا
0954 / 0 تارییغت سیرمممض و 2345
/ 4 مک تقد نیرت هب ار
کیدزن شور .تممسا هداد صاممصتخا دوخ نیموممس هب نیرت
نیرتممشیب مظنم ۀیواز شور زا دعب ریغتم ت ممسنارت و درف ریغتم ت مممسنارت شور و اط خ تاع برم نیننای م روذج م تارییغت سیرممض و درادناتممسا یاطخ نیرتممشیب نیب رد ار
شور لاط م دروم یاه یبای زرا یارب رمممضاح قیق ت رد هع
لودج( تشاد مکارت 4
.)
لودج 3 شور تحص . اه
اب ۀبساحم ا دهاش اب شور ره رد هدش دروآرب مکارت یبسن فلاتخ
هنوگ Astragalus verus Olivier
Astragalus albispinus Sirj. & Bornm.
شور دروآرب مکارت یبسن فلاتخا
هدش )سیرا(
هدش دروآرب مکارت یبسن فلاتخا )سیرا(
ۀیواز مظنم 672
/ 1 0305
/ 0
کیدزن درف نیرت 148
/ 0 - 0421
/ 0 -
کیدزن هیاسمه نیرت 141
/ 0 - 0198
/ 0 -
راها کی ۀطقن
یزکرم 355
/ 0 - 0437
/ 0 -
وز یفداصت یاه 631
/ 0 - 0511
/ 0 -
کیدزن درف نیموس هب نیرت 305
/ 0 - 0098
/ 0 -
ت سنارت ریغتم 861
/ 0 - 0520
/ 0 -
لودج 4 سیاقم . ۀ شور هزادنا یاه نوگ ود مکارت یریگ
ۀ تقد یاهرایعم رظن زا هعلاطم دروم
هنوگ Astragalus verus Olivier
Astragalus albispinus Sirj. & Bornm.
نیننایم روذجم شور اطخ تاعبرم یاطخ
درادناتسا سیرض
تارییغت نیننایم روذجم
اطخ تاعبرم درادناتسا یاطخ
تارییغت سیرض
مظنم ۀیواز 1500
/ 2 0954
/ 0 2345 / 4 9559
/ 0 0011
/ 0 0469
/ 0
کیدزن درف نیرت 6877
/ 0 0026
/ 0 1147 / 0 8295
/ 0 0009
/ 0 0415
/ 0
کیدزن هیاسمه نیرت 5811
/ 0 0033
/ 0 1476 / 0 5609
/ 0 0007
/ 0 0319
/ 0
یزکرم ۀطقن راها کی 6694
/ 0 0039
/ 0 1719 / 0 6857
/ 0 0010
/ 0 0439
/ 0
وز یفداصت یاه 6915
/ 0 0044
/ 0 1967 / 0 8614
/ 0 0012
/ 0 0537
/ 0
کیدزن درف نیموس هب نیرت 8744
/ 0 0026
/ 0 1168 / 0 2401
/ 2 0022
/ 0 0971
/ 0
ریغتم ت سنارت 8281
/ 0 009
/ 0 4006
/ 0 7700
/ 0 0013
/ 0 0592
/ 0
2.3 نوگ ۀ Astragalus albispinus Sirj. & Bornm.
دروآرمممب یمممعمممقاو ممممکارمممت ۀمممنومممگ ۀدمممممش
Astragalus albispinus Sirj. & Bornm.
رطس دحاو رد
هتوب شراممممش شور زا هدافتمممسا اب رد اه
ۀدود م 4000
نجرم هعلاطم دروم نا م رد یعبرمرتم 0282
/
±0 0622 / 0 رتم رد هی ای
( عبرم 622 شور .دوب )رات ه رد هی ای ۀی واز
مظ ن م نی رت مممشیب مک ارت اممب هدممممش دروآرب مک ارت
0523 / 0±0927 /
0 ت مممسنارت شور و عبرمرتم رد هی ای
دروآرب مک ارت نی رت م ک ری غ ت م هدممممش
ار اممب مک ارت
0027 / 0±0102 /
0 نیب رد سی ترت هب عبرمرتم رد هی ای
شور هعلاطم دروم یاه اراد
ل ش( دنتسه 3
.)
لکش 3 . سیاقم ۀ مکارت نیگنایم نوگ
Astragalus albispinus Sirj. & Bornm. ۀ شور قیرط زا هدش هدروآرب
حطس دحاو رد فلتخم یاه
شور( )عبرم رتم(
ینعم فلاتخا دقاف هباشم فورح یاراد یاه راد
01 ( / 0 )P≤
)دنتسه .
زا لممصاح جیاتن دروآرب
زنی یاه صخاممش یارب
نییعت
شنکاری ۀنوگ
A. albispinus
ناممشن ا هک داد نی صخاممش
اب ربارب 13 / 0 یم تخاون ی شنکاری یونلا هک دشاب ارب ار
ی
یم ناشن نآ دهد
.
لودج ۀیزجت شور نیب هک داد نامممشن سنایراو یاه
مکارت دروآرب ولتخم ۀممنوگ
A. albispinus
رطمممس رد
لامتحا 1 ینعم فلاتخا دمممصرد یراد
دوجو د درا لودج(
5 ناش ن جیاتن .) ۀدنهد
شور هک تس ا نآ یاه
کیدزن نیرت ،درف
راه ا کی ۀط قن
یزکرم وز ، یفداممممصت یاه و
ریغتم ت سنارت لامتحا رطس رد
1 اش اب دصرد ده
یاراد
ینعم فلاتخا .دنتمممسه یراد
ۀمه شور هزادنا یاه یریگ
ص اف ل ه رتمک مکارت یا ار ی
شور زا هدمآ تس د هب مکارت زا
دهاش دنداد ناشن زج هب
اح مکارت ص
زا ل شور ۀیواز مظنم
دهاش شور زا هدمآ تس د هب مکارت زا رتش یب هک ناش ن ار
داد .
لودج 5 . یزجت ۀ شور سنایراو هزادنا فلتخم یاه
مکارت یریگ نوگ
ۀ Astragalus albispinus Sirj. & Bornm.
یدازآ هجرد تاعبرم عومجم
تاعبرم نیننایم F
Sig.
یهورگ نیب 7
048 / 0 007
/
** 0 237 / 5 000
/ 0
یهورگ نورد 56
073 / 0 001
/ 0
لک 63
121 / 0
لامتحا رطس رد**
1 ینعم دصرد تسا راد
.
ری ص شور نیرت شور نیب رد مکارت دروآرب
دروم یاه
یارب هدافتمممسا ۀنوگ
A. albispinus
شور کیدزن هب نیرت
درف نیمومممس کیدزن و
هیامممسمه نیرت اب
رتمک فلاتخا نی ( دهاش اب هدش دروآرب مکارت یبسن
0098 / 0 - و 0198 / 0 - )
شور و تممسا ریغتم ت ممسنارت
، یبممسن فلاتخا نیرتلااب
( دهاش اب هدش دروآرب مکارت 0520
/ 0 ) ار داد ناشن لودج(
3 .) وز شور ریغتم ت ممسنارت شور زا دعب یفداممصت یاه
نیرتمک نیب رد ار ت مممص
شور رد هع لاط م دروم یاه
.تشاد مکارت یبایزرا یارب رضاح قیق ت شور کیدزن هیاممسمه نیرت اب
تاعبرم نیننایم روذجم
اط خ 5609 / 0 درادن ات مممسا یاط خ ، 0007
/ 0 سی رمممض و
تارییغت 0319
/ 0 قیقد و شور نیرت کممیدزن
هممب نیرت
درف نیمومممس اب
اطخ تاعبرم نیننایم روذجم ی
2401 / 2 ،
درادناتمممسا یاطخ 0022
/ 0 تارییغت سیرمممض و 0971
/ 0
مک دنتشاد ار تقد نیرت لودج(
4 .) شور ۀیواز دعب مظنم
شور زا کیدزن درف نیمومممس هب نیرت روذجم نیرتمممشیب
نیرتممشیب ریغتم ت ممسنارت شور و اطخ تاعبرم نیننایم تارییغت سیرض و درادناتسا یاطخ نیب رد
شور دروم یاه
مکارت یبایزرا یارب رممضاح قیق ت رد هعلاطم ار
داد ناممشن
لودج(
4 .)
4 ثحب هجیتن و یریگ
صخامش هلمج زا ناهایگ مکارت عتارم یبایزرا مهم یاه
را یارب هژیو هب تمممشک تی قفوم دع ای تی قفوم یبای ز
هت وب ناه ای گ یبای زرا ای و یا
ریثأت و یتیریدم تارییغت
نیا زا .تسا یمیلقا لماوع زا نآ کی فت نیا نتسناد ور
هک
شور زا کیمادک بآ ولتخم قطانم رد مکارت دروآرب یاه
و ییاوه و هن وگ یارب
ی و مکارت اب یهای گ یاه شنکار
ممشممشوی ی
توافتم سممسانم دنتممسه رت
یدایز تیمها زا
تممسا رادروخرب ود .
ۀنوگ یهایگ نوگ
verus stragalus A
Olivieri
و
. Sirj. & Bornm albispinus
Astragalus
هب
یتظافح و اریتک دیلوت زا لصاح یداصتقا شزرا لیلد ناش
هنوگ یونلا و مکارت هب هجوت اب هک دنتممسه دنمممشزرا ییاه
شنکاری نیا نتممسناد ،ناممش شور ادک هک
یا هلممصاف رد
نآ مکارت دروآرب قیقد اه
رت تمممسا یتای ح یتیمها یاراد
هک دنتسه .تسا هدش هتخادری نآ هب قیق ت نیا رد
نامه تممسا هدممش هداد ناممشن جیاتن رد هک هنوگ مکارت
هنوگ یعقاو یاه
A. verus
و
albispinus
ردA.
عترم نجرم
نجورب 1593 ( رات ه رد هیای 1593
/ 0 هیای رد رتم عبرم ) و 622
رات ه رد هیای (
0622 / 0 هیای رد رتم عبرم ) هدش دروآرب
.تممممسا شور
ۀی واز مظنم یارب ود ره ۀن وگ
A. verus
و
A. albispinus
شور زا هدمآ تممسد هب مکارت زا رتممشیب هک
دهاش مکارت ، ار هدرک دروآرب ا
دن تلع هک نآ شور تیهام هب
یم رب ددرگ [ 6 ].
ب ه تم ت مممسنارت شور هولاع ریغ
، نیرتمک
نیب رد ار مکارت نازیم شور
هلممصاف اه هزادنا یا
مکارت یریگ
یارب ره ود ۀنوگ تمممشاد هعلاطم دروم تمممسا ه
هب هجوت اب .
شور رد ،دمآ تمممسد هب قیق ت نیا رد هک یتادهامممشم ،ریغتم ت س نارت ۀلص اف
نیب ۀطقن درف نیموس ات یفداص ت
ًابلاغ هطقن هب کیدزن ۀلمممصاف
سبمممس هک دوب یدایز دروآرب
غشا رطس شیازفا دیدرگ هایگ طسوت هدش لا
و
ًاتیاهن مکارت
رتمک ی ار دروآرب دومن اب هک هتفای یرنید قیق ت یاه [
6 ]
مه دراد یناوخ (
ل ش یاه 2 و 3 ).
یاطخ درادناتسا تارییغت سیرض و
یاهدروآرب همه رد
شور هلمصاف یاه یا
یارب ۀنوگ
A. verus
یاطخ زا رتمشیب
تارییغت سیرض و درادناتسا شور نیا دروآرب
یارب اه ۀنوگ
A. albispinus
یم دمممشاب . ود نیا مکارت نازیم هب یهانن اب
ۀنوگ یم یهایگ رد هک تفایرد ناوت
ۀنوگ
A. albispinus
یم یرتمک مکارت یاراد هک تقد زا اهدروآرب نازیم دمممشاب
تممسا رادروخرب یرتممشیب شور یتاذ تیهام لیلد هب .
یاه
هلممصاف ره هک دممشاب نایب لباق عوممضوم نیا دیاممش ،یا ها
هنوگ نیب لممصاوف دودح اه
نآ ییادج و رتممشیب نایامن اه
رت
شور تقد دشاب هلصاف یاه
نودب یلو دش دهاوخ رتشیب یا
هنوگ دح زا شیب لمصاوف نازیم کمش مه زا زین اه
رد رنید
دح ات دریگ رارق یممسررب دروم دیاب رنید یقیق ت ۀناتممسآ
هلمممصاف شور نیا هک یا هزادنا یاه
و ت مممص یاراد یریگ
لوبق لباق تقد ی
صخشم دنتسه .دوش
جیاتن ساسا رب لودج
( 3 ) یارب ۀنوگ
A. albispinus
اب
ری یونلا اک
شن تخ اون ی و
A. verus
شنکاری یونلا اب
یفداصت هدروآرب مکارت شور رد هدش
کیدزن یاه
،درف نیرت
کی دزن
،یفدامممصت وز ،هی امممسمه نیرت کی دزن
هب نیرت
نیموس راها کی ، ۀطقن
یزکرم رتمک ریغتم ت س نارت و
یعقاو رادقم زا یم )دهاممش(
دممشاب اب هک شهوژی جیاتن یاه
یرنید [ 11 ، 19 ] مه دراد یناوخ .
