ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ يﺎﻫ :
ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻲﺳرﺮﺑ ﻞﻜﺷ J
طﺎﺒﺗرا ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ
نﺎﻤﻟآ ﺎﺑ
يرﺎﺒﺧا ﺪﻤﺤﻣ ∗
ﺖﺨﺒﺷﻮﺧ ﻪﻨﻣآ
∗ ∗
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
1 / 12 / 84 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
30 / 3 / 85
هﺪﻴﻜﭼ
لﺎـﺳ رد زدوو نﻮـﺗﺮﺑ مﺎـﻈﻧ ﻲﺷﺎﭘوﺮﻓ زا ﺲﭘ 1973
ﻲـﺳرﺮﺑ ،يزرا روﺎﻨـﺷ مﺎـﻈﻧ يراﺮـﻗﺮﺑ و
ﺮﺗ ﺮﺑ لﻮﭘ شزرا ﻒﻴﻌﻀﺗ يراﺬﮔﺮﺛا عﻮﺿﻮﻣ ﻪﻌـﺳﻮﺗ و ﻪﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮﺸـﻛ رد ،يرﺎـﺠﺗ زا
ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ،ﺖﻓﺎﻳ دﺪﺠﻣ ﻲﺗﺎﻴﺣ ،ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻊﻓاﺪـﻣ ﻪـﻛ ﻲﺘﻨـﺳ ﺔـﻳﺮﻈﻧ ﻪـﻛ هﺪـﺷ هداد نﺎﺸـﻧ ،ﺎـﻫ
ﻲـﻣ ،ﺖﺳا يرﺎﺟ بﺎﺴﺣ زاﺮﺗ ﺮﺑ ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ شزرا ﻒﻴﻌﻀﺗ ﺖﺒﺜﻣ يراﺬﮔﺮﺛا
رد ﻢـﻛ ﺖـﺳد ﺪـﻧاﻮﺗ
هﺎﺗﻮﻛ ﻪﺠﻴﺘﻧ ،تﺪﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ سﻮﻜﻌﻣ يا .
ﻴﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﺶ
ﻚﻴﻨﻜﺗ ،ور
ﺲـﻜﻋ يﺎﻫ
ﻞـﻤﻌﻟا
ﻪﻧﺎﻜﺗ ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا ﺐﻟﺎﻗ رد ،ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ و يا يﻮـﮕﻟا ﺰﻴﻧ و VECM
ياﺮـﺑ ARDL
ﺲﻜﻋ هﻮﺤﻧ ﻲﺳرﺮﺑ
ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ و ﻞﻤﻌﻟا
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ يﺎﻫ )
ﻲﻳﻻﺎﻛ ( خﺮﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻤﻟآ ﺎﺑ ناﺮﻳا
زرا ﺮﺛﻮﻣ ﻲﻌﻗاو )
ورﻮﻳ - لﺎﻳر ( ةرود ﻲﻃ ، 2004
- 1995
ﺮـﺑ رﺎﻜﺑ ﻲﻠﺼﻓ ترﻮﺼﺑ هد
هﺪـﺷ ﺪـﻧا . ﻦـﻳا رد
هﺎﺗﻮﻛ تاﺮﺛا ،ﻲﺳرﺮﺑ
ﻦﻴـﻤﺨﺗ ﻲـﻌﻗاو ﺮﺛﻮـﻣ زرا خﺮـﻧ ﺺﺧﺎـﺷ ود زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪﻣ
هدز هﺪﺷ ﺪﻧا . ﻲﻨﺤﻨﻣ دﻮﺟو ﺔﻴﺿﺮﻓ ﺪﻴﻳﺎﺗ مﺪﻋ زا ﻲﻛﺎﺣ ،ﺞﻳﺎﺘﻧ
خﺮـﻧ و يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ ﻦﻴـﺑ ،ﻞﻜـﺷ J
ﻲﻣ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ةرود ﻲﻃ ،زرا ﻲﻌﻗاو
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﺶﻨﻛاو ﻪﻜﻳرﻮﻄﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ خﺮـﻧ ﺶﻳاﺰﻓا
هﺎﺗﻮﻛ رد ﻪﭼ ،زرا
ﻲـﻤﻧ رادﺎـﻨﻌﻣ ﺎـﻣا هدﻮـﺑ ﺖﻣﻼﻋ ﻢﻫ و ﺖﺒﺜﻣ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﻪﭼ و تﺪﻣ
زا ،ﺪﻨـﺷﺎﺑ
ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ،ﻲﻨﻌﻳ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ رادﺎﻨﻌﻣ ناﺮﻳا ﻲﻌﻗاو ﺪﻣارد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﺶﻨﻛاو ﻲﻓﺮﻃ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻔﻨﻣ نﺎﻤﻟآ رﻮﺸﻛ ﺎﺑ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ،ناﺮﻳا ﻲﻌﻗاو ﺪﻣارد .
طﺎﺒﺗرا رد ﺪـﻣارد ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺎـﺑ
ﺐﻳﺮﺿ ﻦﻳا ندﻮﺒﻧ رادﺎﻨﻌﻣ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﺰﻴﻧ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﺮﺑ نﺎﻤﻟآ رﻮﺸﻛ ﻲﻌﻗاو ﺪـﻨﭼ ﺮﻫ ،ﺪﻧا
ﻲﻣ ﺖﺒﺜﻣ قﻮﻓ ﺐﻳﺮﺿ ﺖﻣﻼﻋ
ﺪﺷﺎﺑ .
ﻮـﻣزآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ،ﺐﻳاﺮﺿ ﻪﻤﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا هرﺎﺷا ﻪﺑ مزﻻ ن
يﺎـﻫ
CUSUM CUSUMSQ و
ﻲﻣ تﺎﺒﺛ ياراد ، ﺪﻨﺷﺎﺑ
.
يﺪﻨﺑ ﻪﻘﺒﻃ : JEL
.P4S
ژاو ﺪﻴﻠﻛ ه : ﻲﻨﺤﻨﻣ زرا ﻲﻌﻗاو خﺮﻧ ،نﺎﻤﻟآ و ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ،ﻞﻜﺷ J .
∗
ﺳ و ﺎﻬﻴﺳرﺮﺑ هرادا ﻖﻘﺤﻣ ﺖﺳﺎﻴ
يﺰﻛﺮﻣ ﻚﻧﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ .
∗
∗
ﺖﺳﺎﻴﺳ و ﺎﻬﻴﺳرﺮﺑ هرادا ﻖﻘﺤﻣ يﺰﻛﺮﻣ ﻚﻧﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫ
.
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ لﺎﺳ رد هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ نﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ 1972
دﻮـﺟو ﺎﺑ،
رد رﻻد ﻒﻴﻌﻀـﺗ
لﺎﺳ 1971
،
رد ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ طﺎﺒﺗرا ﻦﻳا
ﻪﻴـﺻﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ اﺮﭼ ﻪﻛ ﺪﺷ
يﺎـﻫ
ﺸﺨﺑ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺒﻬﺑ ار يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ،رﻻد ﻒﻴﻌﻀﺗ ﻪﻛ ﻲﺘﺳﺎﻴﺳ هداﺪﻧ خر قﺎﻔﺗا ﻦﻳا ،ﺪﻴ
ﺖﺳا . ،تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد شﻼﺗ نﺎﻘﻘﺤﻣ
ﺮﻛ د
،ﺪﻧ شزرا ﻒﻴﻌﻀـﺗ تﺪـﻣ هﺎـﺗﻮﻛ تاﺮﺛا ﺎﺗ
ار لﻮﭘ
ﺰﺠﻣ نآ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ تاﺮﺛا زا ،
ا ﺪﻨﻨﻛ .
ﻲـﻣ ﻪﺘﻔﮔ
لﻮـﭘ شزرا ﻒﻴﻌﻀـﺗ ﻪـﻛ دﻮـﺷ
ﻲﻠﺧاد
،
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ
ﻂـﻘﻓار
هرود ﻚـﻳ ﺖـﺷﺬﮔ زا ﺲـﭘ
هﺎـﺗﻮﻛ ﻲﻧﺎـﻣز دﻮـﺒﻬﺑ تﺪـﻣ
ﻲﻣ ﺪﺸﺨﺑ . ﺑ ﻪ ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد ، ﻳا ﻲﻣﻮﻤﻋ دﺎﻘﺘﻋا ﻦ
طﺎﺒﺗرا ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﻒﻴﻌﻀـﺗ ﻦﻴـﺑ
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ و لﻮﭘ شزرا
، ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ نﺎﻣز ﻲﻃ ﺑ ؛ﺪﻨﻛ
ﻪ ﻪـﻜﻳرﻮﻃ
، ﺲـﻜﻋ ﻞـﻤﻌﻟا يﺎـﻫ
هﺎــﺗﻮﻛ يرﺎــﺠﺗ زاﺮــﺗ تﺪــﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪــﻣ ﺪﻨــﺷﺎﺑ ﻲــﻣ ﻢــﻫ زا توﺎــﻔﺘﻣ
. رد توﺎــﻔﺗ
ﺲﻜﻋ
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﻲﻧﺎﻣز ﻞﻤﻌﻟا
، ﻚـﻳ ﻲـﻠﺧاد لﻮـﭘ ﻲﻌﻗاو شزرا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻞﻜﺷJ
ار دﺎﺠﻳا
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ .
ﻟا ﻪـﺑ مزﻻ ،ﻪﺘﺒ آدﺎـﻳ
يرو
ﺖـﺳا . تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪـﻛ
هدﺮﺘﺴﮔ
هداد مﺎﺠﻧا نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﻛ يا
ﻲـﻨﺤﻨﻣ ،ﺪـﻧا ،ﻞﻜـﺷ S
ﻲـﺘﺣ و سﻮـﻜﻌﻣ L
M
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﻴﻧ ار ﻞﻜﺷ هدﺮﻛ
نآ زا ﻚﻳ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺪﻧا ﺎﻫ
، دﻮـﺧ صﺎﺧ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫﺮﻴﺒﻌﺗ
ﻲﻣ ار ﺪﻨﺒﻠﻃ . ﺎﻣا
، نآ
ﻲﻣ هﺪﻳد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺜﻛا رد ﻪﻛ ﻪﭼ
دﻮﺷ
، ﻳا ﻪـﺑ ﺎـﻬﻧآ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦ
دﻮﺟو نﻮﻣزآ لﺎﺒﻧد طﺎﺒﺗرا
ﻞﻜﺷ J
ﺪﻧا .
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ دﺮﻜﻳور
،
ـﺑ ،ﺖـﺳا حﺮـﻄﻣ ﺶﺸـﻛ دﺮـﻜﻳور ﺐﻟﺎﻗ رد ﻪ
ﻪـﻜﻳرﻮﻃ
، رد
ﻲﻨﺤﻨﻣ دﻮﺟو ﺪﻴﻳﺎﺗ ترﻮﺻ
،J
ﻲﻣ
هﺎﺗﻮﻛ رد ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ تﺪـﻣ
،
لﺎـﺷرﺎﻣ ﻂﻳاﺮـﺷ -
ﺮﻧﺮﻟ
ML) ( هدﻮﺒﻧ راﺮﻗﺮﺑ
ﺖﺳا راﺮﻗﺮﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﺎﻣا ، .
د
هرﺎـﺑر ﻲـﻨﺤﻨﻣ S
رد ،ﻞﻜـﺷ
تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ و تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ
، طﺮـﺷ ML
ﻲـﻤﻧ راﺮـﻗﺮﺑ
درﻮـﻣ رد و ﺪـﺷﺎﺑ M
ﺰـﻴﻧ ﻞﻜـﺷ
،
ﻲﻣ هﺎﺗﻮﻛ رد ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ تﺪﻣ
، طﺮﺷ راﺮﻗﺮﺑ ML
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ
، ﻦـﻳا تﺪـﻣﺪﻨﻠﺑ رد ﺎﻣا
ﻲﻤﻧ ﺪﻴﻳﺎﺗ طﺮﺷ
دﻮﺷ . لﺎﺣ ﺖـﻳﻮﻘﺗ ﺎﻳ ﻒﻴﻌﻀﺗ درﻮﻣ رد ﻲﺜﺣﺎﺒﻣ شﺮﺘﺴﮔ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﻲﺟرﺎـﺧ يﺎـﻫزرا ﻞﺑﺎﻘﻣ رد لﺎﻳر شزرا
،
رﻮـﻈﻨﻣ ﻦـﻳا ياﺮـﺑ
، د
ﺮـﺿﺎﺣ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ر
، ﺮـﺛا
نﺎـﻤﻟآ و ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﺮﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳا ﺮﻴﺛﺎﺗ و ورﻮﻳ ﺮﺑاﺮﺑ رد لﺎﻳر شزرا ﻒﻴﻌﻀﺗ دﻮﺷ ﻲﻣ حﺮﻄﻣ .
ﻟﺎﻘﻣ رد ﺔ ﺮـﺿﺎﺣ
،
مود ﺶـﺨﺑ رد
، ﻲـﻨﺤﻨﻣ ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﻢﻴﻫﺎـﻔﻣ روﺮـﻣ ﻞﻜـﺷ J
ﻲﻣ ﻮﺷ ﺪﻧ .
مﻮﺳ ﺶﺨﺑ رد
، ﺰـﻛﺮﻤﺗ نﺎـﻤﻟآ رﻮﺸـﻛ ﺎـﺑ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ ﻂﺑاور ﻪﭽﺨﻳرﺎﺗ ﺮﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ .
ﺎﻬﭼ ﺶﺨﺑ رد مر
،
ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
ﻒﻴﻌﻀـﺗ ﺖـﺳﺎﻴﺳ يراﺬـﮔ
ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ يدﺎﺼﺘﻗا نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ زرا خﺮﻧ
ﻢﺠﻨـﭘ ﺶـﺨﺑ رد و دﻮﺷ
،
ﻪﻴـﺿﺮﻓ
ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻞﻜﺷ J
،
ﻲﻣ راﺮﻗ نﻮﻣزآ درﻮﻣ
دﺮﻴﮔ . ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺮﮕﻳد
ﻞﻳﺪـﻌﺗ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ ﺎـﻳآ ﻪﻛ
ﻪﻳﺮﻈﻧ زا نﺎﻤﻟآ رﻮﺸﻛ ﺎﺑ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﻲﻨﺤﻨﻣ
ﻞﻜﺷJ
ﻲﻣ ﺖﻴﻌﺒﺗ ﺪﻨﻛ
ﺮـﻴﺧ ﺎـﻳ
؟
ﻢﺸﺷ ﺶﺨﺑ رد
، ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻲﻣ ﻪﺋارا يﺮﻴﮔ دﻮﺷ
.
2 - ﻲﻨﺤﻨﻣ مﻮﻬﻔﻣ ﻞﻜﺷ J
ﻪﻳﺮﻈﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ و زرا ﺮﺛﻮـﻣ ﻲـﻌﻗاو خﺮـﻧ ﻦﻴـﺑ ﻲﻤﻬﻣ ﺪﻧﻮﻴﭘ ،زرا ﺮﺛﻮﻣ ﻲﻌﻗاو خﺮﻧ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ يرﺎﺟ بﺎﺴﺣ
ﻪﺑ دراد دﻮﺟو .
ترﺎﺒﻋ ﺮﮕﻳد
ﻪـﻛ ﺖـﺳا هﺪـﺷ رﺎﻜـﺷآ ﻲﺑﺮﺠﺗ ،
ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ ﻲﻌﻗاو ﻒﻴﻌﻀﺗ )
را ﻲﻌﻗاو ﺮﺛﻮﻣ خﺮﻧ رد ﺶﻳاﺰﻓا و ز
( ﺖﻋﺮـﺳ ﻪـﺑ،
ﺖﻴﻌـﺿو
ﺮﺗﺪـﺑ ار يرﺎـﺟ بﺎﺴﺣ ﺪـﻨﻛ ﻲـﻣ
هﺎـﻣ ﺪـﻨﭼ زا ﺪـﻌﺑ ﺲﭙـﺳ و
، دﻮـﺒﻬﺑ ار ﺖﻴﻌـﺿو
ﻲﻣ ﺪﺸﺨﺑ ) ﻦﻤﮔوﺮﻛ 1987
.(
ﻲﻧﺎﻣز ﺮﻴﺴﻣ ﻦﻳا
، ﻲـﻨﺤﻨﻣ يرﺎـﺟ بﺎﺴـﺣ رد ﺮـﻴﻴﻐﺗ
J
ﻲﻣ هﺪﻴﻣﺎﻧ ﻞﻜﺷ
دﻮﺷ ) ﻞﻜﺷ 1 ﻲﻨﺤﻨﻣ .(J1
ﻲـﺑﺮﺠﺗ ﺪﻫاﻮـﺷ ﻪـﻛ ﺪـﻨﻫد ﻲـﻣ نﺎﺸـﻧ
ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻞﻜﺷJ
، زا ﺶﻴﺑ 6
ﻲﻣ نﺎﻣز هﺎﻣ
دﺮﺑ .
ﻧا ﺮـﮔا ،ﺎـﻣا
ﻴﻌﻀـﺗ لﺎـﻘﺘ
ﻪـﺑ زرا خﺮـﻧ ﻒ
ﺖﻤﻴﻗ يﺎﻫ
ﻪـﻴﻟوا نﺪـﺷ ﺪـﺑ ،ﺪﺸﻜﺑ لﻮﻃ تادراو ﻲﻠﺧاد يرﺎـﺟ بﺎﺴـﺣ ﺖﻴﻌـﺿو
قﺎﻔﺗا هرﺎﺒﻜﻳ ﻲﻤﻧ
ﺪﺘﻓا
، ﻪﻜﻠﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ ، ﻲﻣ خر ﻲﺠﻳرﺪﺗ
ﺪﻫد ) ﻞﻜﺷ 1 ﻲﻨﺤﻨﻣ ، .(J2
ﻞﻜﺷ 1 - ﻴﻌﻀﺗ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ تاﺮﺛا ﻌﻗاو ﻒ
ﻲ ور ﺮﺑ لﻮﭘ شزرا ي
رﺎﺟ بﺎﺴﺣ ي
ﻲﮕﻣ ) 1973 (
،
ﻴﺴﻔﺗ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻛ دﻮﺑ يدﺮﻓ ﻦﻴﻟوا يﺮ
دﺮـﻛ ﻪـﺋارا ار .
ﻦـﻳا يو ﻪـﻧﻮﮔ
ﻴﺴﻔﺗ ار هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا ﺮ
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ : رد
ﻪﻣادا و تاردﺎﺻ ﻢﺠﺣ ،ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ ﻲﻌﻗاو ﻒﻴﻌﻀﺗ
دﺮﻛ يدﺎﻳز تاﺮﻴﻴﻐﺗ تادراو
، اﺮﭼ ﻪﻛ
،
تاردﺎﺻ و تادراو يﺎﻫدادراﺮﻗ ﻮـﻤﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ،
،ل
ﺪﻘﻌﻨﻣ ﻲﺗآ هﺎﻣ ﺪﻨﭼ ياﺮﺑ ﻲﻣ
ﺪﻧﻮﺷ .
هﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻞﺒﻗ زا ﺢﻄﺳ ،ﻲﻌﻗاو ﻒﻴﻌﻀﺗ ﺎﻣا
و ادراو
ناﺮـﮔ ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ ﺪﺣاو ﺎﺑ ار ت
دﺮـﻛ ﺪـﻫاﻮﺧ ﺮـﺗ .
ﻦـﻳا زا ور
، تادراو شزرا
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺪﺑﺎﻳ
،
ﻲﻟﺎﺣ رد
ﻲﻤﻧ ﻲﻧاﺪﻨﭼ ﺮﻴﻴﻐﺗ تاردﺎﺻ ﻢﺠﺣ و شزرا ﻪﻛ
رد ﻪﻛ ،ﺪﻨﻛ
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﺖﻋﺮﺳ ﻪﺑ،
ﺪـﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗﺪﺑ ﻲﻌﻗاو ﻒﻴﻌﻀﺗ زا ﺲﭘ .
ﻪـﭼ ﺮـﻫ ﺎـﻣا
ﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ ﻢﻫ ،درﺬﮕﺑ نﺎﻣز ﮔ
ﺪـﻨﻨﻛ فﺮﺼﻣ ﻢﻫ و نﺎ و نﺎـﮔ
ﻊﻳﺮـﺳ ﺶﻨـﻛا زا يﺮـﺗ
و داد ﺪﻨﻫاﻮﺧ نﺎﺸﻧ دﻮﺧ ﺎﻫ ﺖﻤﻴﻗ
سﺎﺳا ﺮﺑ ﻤﻴﻗ
،ﻲﻠﺧاد يﺎﻫﻻ ﺎﻛ ﻲﺒﺴﻧ ﺖ ﻞﻳﺪـﻌﺗ
ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ .
و
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﺖﻴﻌﺿو وﺮﻨﻳا زا
ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ عوﺮﺷ
ﺪﻨﻛ . ﺲﻜﻋ زاﺮـﺗ ﻞﻤﻌﻟا
نﺎﻣز ﻲﻃ يرﺎﺠﺗ
، ﻲﻨﺤﻨﻣ J
ﻲﻣ نﺎﻳﺎﻤﻧ ار ﻲﻠﻜﺷ ﺪﻨﻛ
. ﻪﻴﺿﺮﻓ ﺚـﺣﺎﺒﻣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ يا
ﺑ ﻪ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻲﻨﻤﺿ رﻮﻃ ﻲﻣ
ﺶﺸـﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا دﻮﺷ
هﺎـﺗﻮﻛ رد ﺎـﻫ تﺪـﻣ
، ﻪـﺑ
ﻻﺎـﺑ ﻲﻓﺎـﻛ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ رد و ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻲﻓﺎﻛ راﺪﻘﻣ ،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ
ﻦـﻳا ﺎـﻳ رد ﻪـﻛ
تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ
، لﺎﺷرﺎﻣ طﺮﺷ -
راﺮﻗﺮﺑ ﺮﻧﺮﻟ ﺖﺳا
.
ﻲﻨﻤﻬﺑ - ﻲﻳﻮﻜﺳا )
1985 (
،
هداد مﺎـﺠﻧا طﺎـﺒﺗرا ﻦـﻳا رد ار ﻲـﻧاواﺮﻓ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻛ
ﻦﻳا ،ﺖﺳا
ﻲﻣ رﺎﻬﻇا ﻪﻧﻮﮔ
دراد
" : ا ﻢﻬﻓ ﻚـﻳ ياﺮـﺑ يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ و ﻪـﻟدﺎﺒﻣ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗر
ﻖﻓﻮﻣ يرﺎﺠﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ
،
ﺖﺳا ﻢﻬﻣ .
و يرﺎـﺠﺗ ﻊـﻧاﻮﻣ يراﺮـﻗﺮﺑ ﻪـﻛ ﺖﺴـﻴﻧ ﺺﺨﺸﻣ
هرود رد ﻊﻳﺎﻨﺻ ﻪﻛ لﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ ﻲﻠﺧاد ﻊﻳﺎﻨﺻ زا ﺖﻳﺎﻤﺣ و
ﺮﺳ ﻪﺑ يدازﻮﻧ
ﻲﻣ ﺪﻧﺮﺑ
،
ﻮﺷ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ رد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧ
. تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺜﻛا
، يور ﺮـﺑ
ﻮﻬﻔﻣ ود
١ م ) داﺰﻤﻫ (
،
لﺎﺷرﺎﻣ طﺮﺷ ﻲﻨﻌﻳ ﺮﻧﺮﻟ –
ML) (
هﺪـﻳﺪﭘ و ﻲـﻨﺤﻨﻣ
ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ J
ﻲﻣ ﺪﻧﻮﺷ . طﺮـﺷ سﺎﺳا ﺮﺑ ML
لﻮـﭘ شزرا ﺶﻫﺎـﻛ رد ﺖـﻴﻘﻓﻮﻣ ،
،
ﻦـﻳا ﻪـﺑ ﺎـﻳآ ﻪـﻛ
ﺶﺸﻛ عﻮﻤﺠﻣ
ﻲﻣ ﺪﺣاو ﺮﺑاﺮﺑ تاردﺎﺻ و تادراو يﺎﺿﺎﻘﺗ يﺎﻫ
ﺮﻴﺧ ﺎﻳ ﺪﻨﺷﺎﺑ
، ﻲﮕﺘﺴﺑ
دراد . ﺖﻴﻌﻗﻮﻣ ،ﺎﻣا
ﻲﻠﻋ ﺎﻬﻧآ رد ﻪﻛ ﺪﻧراد دﻮﺟو ﻲﻳﺎﻫ
ﻦﻳا ﻢﻏر ﻪﻛ
طﺮـﺷ راﺮـﻗﺮﺑ ML
ﻲﻣ
ﻲـﻣ ﺮﺗﺪـﺑ ﺶﺘﻴﻌـﺿو نﺎـﻨﭽﻤﻫ يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ ﺎـﻣا ﺪﺷﺎﺑ
دﻮـﺷ ) ﻲﻳﻮﻜـﺳا ﻲـﻨﻤﻬﺑ
1985
".(
٢
ﻦﻳا زا
تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ ﺖﻴﻌﺿو نﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ ،ور
، يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ
ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا و ﺖﺳا رﺎﮔزﺎﺳ ،
ﻲـﻘﻠﺗ لﻮـﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ يروﺮﺿ ﻲﮔﮋﻳو ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ
دﻮﺷ
٣. ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
،
ﺲﻜﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﮔود ﻞﻤﻌﻟا
ﻪﻧﺎ ،زرا خﺮـﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ
ﻲﻳﺎﻳﻮﭘ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻗد ﺎﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا مزﻻ
يﺎﻫ هﺎﺗﻮﻛ راﺮـﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ تﺪﻣ
ﺮﻴﮔ ﻧ ﺪ
،
ﻖﻳﺮﻃ ﻦﻳا زا ﺎﺗ
،
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ نﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ ﻲﻧﺎﻣز ﺮﻴﺴﻣ
،
هﺪﻳﺪﭘ ﻲﻨﻌﻳ ﻲـﻨﺤﻨﻣ
J
ﻞﻜﺷ ﺺﺨﺸﻣ دﻮﺷ
. رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ
ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﻛ
،
ﻲﻟﺎﺣ رد خﺮﻧ ﻪﻛ
زرا يﺎﻫ ﺖـﻋ ﺮـﺳ ﻪـﺑ
-1
رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،ﻲﻠﺧاد ﺪﻴﻟﻮﺗ و ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻪﻄﺑار يور ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا ،شزرا ﺶﻫﺎﻛ ،بﺬﺟ دﺮﻜﻳور سﺎﺳا ﺮﺑ
ﻲﻣ ﻲﻠﺧاد يﺎﻫﻻﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫﻻﺎﻛ زا جرﺎﺨﻣ فﺮﺻ
ﺑ ﺐﺒﺳ ،وﺮﻨﻳا زا و ،دﻮﺷ
ﻲﻣ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ دﻮﺒﻬ
دﻮﺷ . نﻮﻴﻟﻮﭘ
،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد
ﻲﻣ لﻻﺪﺘﺳا
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ار يﺪﻘﻧ زاﺮﺗ ﻲﻌﻗاو شزرا ،لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
ﻲﺒﺴـﻧ ﺖـﻤﻴﻗ ﺎﻳ و ﺪﻫد
ﻪﻟدﺎﺒﻣ يﺎﻫﻻﺎﻛ
ﻪﻟدﺎﺒﻣﺮﻴﻏ و يا
ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ار يا
ﺖﺧادﺮﭘ زاﺮﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻪﺑ ار يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ، ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑو ،ﺪﻫد دﻮـﺒﻬﺑ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺪﺸﺨﺑ .
-2
درﻮﻣ رد ﻦﻴﻤﺨﺗ طﺮﺷ زا ﺮﻴﺧا يﺎﻫ زر ML
) 1990 ( ﺪﻨﻣوﺮﻴﻧ و ﻲﻳﻮﻜﺳا ﻲﻨﻤﻬﺑ و )
1998 ( ﺪﻴﻨﻴﺒﺑ ار .
-3
ﻦﻴﺑ يﺎﻬﻟﺪﻣ
ﻪـﻈﺤﻟ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ يرﺎـﺟ بﺎﺴـﺣ تاﺮـﺛا ﻦﻴـﺑ ﻲﻳﺎﻫ نرﺎﻘﺗ مﺪﻋ ﻪﻛ ﺪﻧراد ﻦﻳا ﺮﺑ ﺖﻟﻻد ،ﻲﻠﻠﻤﻟا رد يا
ﺖﻤﻴﻗ يﺎﻫ
ﺪﻧراد دﻮﺟو تادراو و تاردﺎﺻ .
ﺲـﻛورود و ﻦـﭼ ،لﺎـﺜﻣ ياﺮﺑ )
1994 (
ﻲـﻣ نﺎﺸـﻧ ،
ﺪـﻨﻫد ياﺮـﺑ ﻪـﻛ
ﻪﻈﺤﻟ تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﺖﻤﻴﻗ يا يﺎﻫ
ﻲـﻣ ﻞﻤﻋ ﻢﻫ فﻼﺧ ﺖﻬﺟ رد ﻲﻨﻴﺸﻧﺎﺟ و يﺪﻣارد تاﺮﺛا ،تادراو ﻪـﻜﻴﻟﺎﺣ رد ﺪـﻨﻨﻛ
ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ تاﺮﺛا ﻦﻳا تاردﺎﺻ يﺎﻬﺘﻤﻴﻗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ياﺮﺑ
ﺪﻨﻨﻛ . ﻦـﻳا زا ﺐـﻠﻏا نﺎﮔﺪﻨﺴـﻳﻮﻧ زا ﻲـﺧﺮﺑ ،ﺎـﻣا
ﻲﻣ ﺮﻈﻨﻓﺮﺻ تﺎﻴﺿﺮﻓ ﺎﺳ نﺪﺷ ﺮﺗﺪﺑ ﺚﻋﺎﺑ ار لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ و ﺪﻨﻨﻛ
ﻲﻣ ﺮﻴﺴﻔﺗ رﻮﺸﻛ ﻪﻟدﺎﺒﻣ ﻪﻄﺑار هد ﺪﻨﻨﻛ
.
ﻲﻣ ﻞﻳﺪﻌﺗ
فﺮﺼـﻣ رﺎـﺘﻓر ﻞﻳﺪـﻌﺗ ﺎـﺑ طﺎـﺒﺗرا رد ﻲﻧﺎـﻣز ﺮﻴﺧﺎـﺗ ،ﺪﻧﻮـﺷ
و نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛ
ﺖﻤﻴﻗ رد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ
دراد دﻮﺟو ﻲﺒﺴﻧ يﺎﻫ ) .
ﻦﻳا رد ﻪﻨﻴﻣز
،
و ﺰﻧﺎﺟ ﻪﺑ گﺮـﺒﻣور
) 1973 ( ﻲـﮕﻣ ، ) 1973 ( ـﻴﻣ و ﺪ ) 1988 (
دﻮـﺷ عﻮـﺟر .(
و ﺰﻧﺎـﺟ
گﺮﺒﻣار ) 1973 (
،
ﻪﻔﻗو دﻮﺟو
ﺳﺎﻴﺳ ﺖﺒﺜﻣ يراﺬﮔﺮﺛا رد ﻲﻧﺎﻣز ﺮـﺑ لﻮـﭘ ﻒﻴﻌﻀـﺗ ﺖ
ﻲﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺪﻨﭼ رد ار يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ
ﺪﻨﻧاد . ﻪـﻔﻗو دﻮـﺟو ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﻠﻣاﻮـﻋ ﻲـﻠﻛ رﻮـﻄﺑ
ﻪﻔﻗو ،ﺺﻴﺨﺸﺗ ﻢﻴﻤﺼﺗ
ﻪﻔﻗو ،يﺮﻴﮔ
ﻪـﻔﻗو ،ﻊﻳزﻮﺗ
ﻪـﻔﻗو ،ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎـﺟ
ـﻴﻟﻮﺗ حﺮـﻄﻣ ﺪ
هﺪﺷ ﺪﻧا . ﻪﻔﻗو
ُ ﺺﻴﺨﺸﺗ
،
ﻦﻳا ياﺮﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﺑ ﺪﻨﻫد ﺺﻴﺨﺸﺗ ﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﻛ
هدﺮﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﺘﺑﺎﻗر ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﻛ
ﻲﻣ طﺎﺒﺗرا ﺖﺳا
ﺪﺑﺎﻳ .
ﻪﻔﻗو
ﻢﻴﻤﺼـﺗ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ يﺮـﻴﮔ
ﻲـﻣ خر ﺪـﻳﺪﺟ يرﺎﺠﺗ تﺎﻃﺎﺒﺗرا يراﺮﻗﺮﺑ ياﺮﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ نﺎﻣز
ﺪـﻫد . ﻊـﻳزﻮﺗ ﻪـﻔﻗو
ﻦﻳا زا ﺲﭘ تﺎﺷرﺎﻔﺳ ﻊﻳزﻮﺗ ياﺮﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺖﺧادﺮﭘ ﻪﻛ
ﺪـﻬﻌﺗ ﺎﻫ
ﻲﻣ ،ﺪﺷ راﺮﻗﺮﺑ يرﺎﺠﺗ نﺎﻳﺮﺟ و ﺪﺷ
دﻮﺷ .
ـﻴﻧ درﻮـﻣ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﺑ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻪﻔﻗو زﺎ
ﻲﻣ طﺎﺒﺗرا هدﻮﺳﺮﻓ تاﺰﻴﻬﺠﺗ و ﺎﻫرﺎﺒﻧا يدﻮﺟﻮﻣ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﺖﻬﺟ
ﺪﺑﺎﻳ . ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻪـﻔﻗو
ﺖﻴﻓﺮﻇ رد تﺎﺣﻼﺻا مﺎﺠﻧا ياﺮﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ نﺎﻣز ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﻪـﺿﺮﻋ يﺎﻫﻮﮕﻟا و ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻂﺒﺗﺮﻣ
دﻮﺷ . ﻪﺑ ترﺎـﺒﻋ
نﺎﮔﺪـﻨﻨﻛﺪﻴﻟﻮﺗ ،ﺮـﮕﻳد
،
ﺲـﻜﻋ ياﺮـﺑ
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ ﻞـﻤﻌﻟا
ﻳﺎﺑ زرا خﺮﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪ
خﺮﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻧور زا
ﻢﻫ و زرا
ﻴﻨﭼ ،ﺪﻧﻮـﺷ ﻦﺌﻤﻄﻣ نآ تﺎﺒﺛ ﻦ
ﻪﺑ يرﻮﻃ
ﺪﻧور ﻦﻳا ﻪﻛ
، نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد
،
نآ ياﺮﺑ دﻮﺳ ﺐﺴﻛ يﺎﻬﺘﺻﺮﻓ دﻮﺟو ،ﺪـﺷﺎﺑ ﺎﻫ
اﺮﭼ ﻪﻛ
،
ﻊﺑﺎﻨﻣ دﺪﺠﻣ ﺺﻴﺼﺨﺗ و ﺪﻴﻟﻮﺗ طﻮﻄﺧ رد تﺎﺣﻼﺻا مﺎﺠﻧا
، ﻪـﻛ ﻲﻄﻳاﺮﺷ رد
نآ ياﺮﺑ ،ﺪﻨﻛ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺲﻜﻋ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ زرا خﺮﻧ ﺪﻧور دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻪﻨﻳﺰﻫﺮﭘ رﺎﻴﺴﺑ ﺎﻫ
.
ﺎﻣا
، ﻢﻫ نﺎﻨﭼ ﻲﮕﻣ ﻪﻛ ) 1973 ( شزرا ﺶﻫﺎـﻛ زا ﺲﭘ ،تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ رد ،دراد هرﺎﺷا
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﻲﻧﺎﻣز ﺮﻴﺴﻣ ،لﻮﭘ
،
ﻲـﻣ ﻢﻬﺒﻣ يﺮﻈﻧ ظﺎﺤﻟ زا
ﺪـﺷﺎﺑ . ـﺑ ﻪ ترﺎـﺒﻋ ،ﺮـﮕﻳد
ﻪﻛرﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﻲـﻨﺤﻨﻣ هﺪـﻳﺪﭘ ﻪـﻛ ﻢﻴـﺷﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد دﺎـﻘﺘﻋا ﻪﻛ ﺪﻧراد دﻮﺟو ﻲﻠﻳﻻد
J
هﺎﺗﻮﻛ يﺎﻬﻴﻳﺎﻳﻮﭘ
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ار تﺪﻣ
د دﻮـﺟو ﻲـﻠﻳﻻد ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ،دراد نﺎﺸـﻧ ﻪـﻛ ﺪـﻧرا
ﻲﻣ
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺖﻴﻌﺿو ﻦﻳا ﺪﻨﻫد .
ﻲﺑﺮﺠﺗ تاﺪﻫﺎﺸﻣ ،ﺖﻘﻴﻘﺣ رد
، ﻊﻃﺎﻗﺮﻴﻏ ﺎﻳ ﻢﻬﺒﻣ
هدﻮﺑ ﺪﻧا .
هﺪﻳﺪﭘ ﻪﻛ ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ ﺮﺜﻛا ﺎﻣا ﻲﻨﺤﻨﻣ
ﺎﻳ J
ﻲـﻣ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار S
ﺪـﻨﻫد
، ود رد
ﻲﻣ راﺮﻗ هﺪﻤﻋ هوﺮﮔ
ﺪﻧﺮﻴﮔ : ﻒﻟا (
هداد ﻪﻛ ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ
راﺮـﻗ ﺮـﻈﻧ ﺪـﻣ ار ترﺎﺠﺗ ﻞﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ
ﻛا ﻪﻛ ﺪﻨﻫد نآ ﺖﻳﺮﺜ
لﺎﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﺘﺷﺬﮔ يﺎﻫ
ب و ﺪﻧﻮﺷ (
ﻪـﻛ ﻲﺗﻻﺎﻘﻣ
هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ًاﺮﻴﺧا
هداد و ﺪﻧا
ﺑ ار ﻪﺒﻧﺎﺟود ترﺎﺠﺗ يﺎﻫ ﻪ
ﻲﻣ رﺎﻛ ﺪﻧﺮﻴﮔ . يرﻮـﻃ نﺎـﻤﻫ
ﻪﻛ ﻲﻨﻤﻬﺑ -
ﺲﻛوﺮﺑ و ﻲﻳﻮﻜﺳا )
1999 ( هدﺮﻛ هرﺎﺷا
رﻮﺸـﻛ ﻚـﻳ يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ ،ﺪـﻧا
،
ﻲﻣ دﻮﺒﻬﺑ يرﺎﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ ﻚﻳ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪﺑﺎﻳ
، ﻲﻟﺎﺣ رد ﻤﻫ رد ﻪﻛ
نﺎﻣز نﺎ
، يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ
رﻮﺸﻛ ﻦﻴﻤﻫ
ﺮﺗﺪﺑ يﺮﮕﻳد رﻮﺸﻛ ﺎﺑ ﻲﻣ
دﻮﺷ .
خﺮﻧ درﻮﻣ رد ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻴﻤﻫ
يﺎﻫ ﺰـﻴﻧ زرا
ﺖﺳا قدﺎﺻ .
هداد ،ﺪﻧراد ﻲﻌﻴﻤﺠﺗ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ لﺎﺜﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
هداد ﻲـﻌﻴﻤﺠﺗ يﺎـﻫ
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ و ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ،زرا خﺮﻧ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
، ﻲـﻌﻗاو ﺖﻴﻌـﺿو
ﻛ ﺎﺑ رﻮﺸﻛ ﻚﻳ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ
ﺲﻜﻌﻨﻣ ار ﺮﮕﻳد يﺎﻫرﻮﺸ ﺪـﻨﻨﻛ ﻲﻤﻧ
. ﻞـﻴﻟد ﻦﻴـﻤﻫ ﻪـﺑ
يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد نﻮﻨﻛﺎﻤﻫ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺜﻛا ﻪﻛ ﺖﺳا مﺎﺠﻧا
ﺮﻴﮔ ﻲﻣ
،ﺪـﻧ زا
هداد ﻲﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺒﻧﺎﺟود ترﺎﺠﺗ يﺎﻫ ﺪﻨﻨﻛ
.
ﻦﻠﻳ و زر )
1989 ( ﺰﻴﻧ
، ﻲﻨﺤﻨﻣ ﻚﻳ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﻪﻟﺎﺴﻣ ﻦﻳا
ﻲﻣ ﻞﻜﺷJ
داد درﻮـﻣ رد ﺪﻧاﻮﺗ ه
هرود رد ﻪـﺒﻧﺎﺟود ترﺎـﺠﺗ يﺎـﻫ 1988
- 1983 ياﺮـﺑ
هداد
ﻳا ﻲﻠﺼﻓ يﺎﻫ
؟ﺪـﺷﺎﺑ قدﺎـﺻ هﺪـﺤﺘﻣ تﻻﺎ
ﻢـﻫ ﺎـﻬﻧآ ﻦﻴـﻨﭼ
، هداد زا ﺎـﻧﺎﻣ يﺎـﻫ
ﻢﻫ و هدﺮﻛ هدﺎﻔﺘﺳا
راﺮـﻗ نﻮﻣزآ درﻮﻣ ار نﺎﺷﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ رد ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
ﺪﻧداد . نآ
ﻲﻣ لﻻﺪﺘﺳا ﺎﻫ
ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﻨﻛ
يﺎـﻫ ﻪـﺒﻧﺎﺟود
، ﺪـﻴﻔﻣ ﻞـﻳذ ﻞـﻳﻻد ﻪـﺑ
ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ : 1 -
شور ﻦﻳارد
،
ﻪﻴﻬﺗ ﻪﺑ يزﺎﻴﻧ
هﺪﻨﻳﺎﻤﻧ ﺮﻴﻐﺘﻣ )
ﻦﻴﺸﻧﺎﺟ (
ﻪﻴﻘﺑ ﺪﻣآرد ﺎﻴﻧد
و دراﺪﻧ دﻮﺟو 2
-
شور ﻦﻳا
،
ﻲﻣ ﻚﻤﻛ
اﺪـﻴﭘ ﺶﻫﺎـﻛ ﻊـﻤﻴﺠﺗ شرﻮـﺗ ﺎﺗ ﺪﻨﻛ ﺪـﻨﻛ
.
ﻢﻫ دﺮﻜﻳور
ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
،
ﻞﻴﻟد ﻦﻳا ﻪﺑ ﻪﻛ
ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ
يرﺎﺘﺧﺎـﺳ تﻻدﺎـﻌﻣ زا يا
ﻲﻤﻧ ﺪﺷﺎﺑ ، ﺪﻴﻔﻣ ﺖﺳا . ﺑ رﻮﻃ ﻪ ﻪﺻﻼﺧ
، ﺟﻮﺗ ﺎﺑ يﺮـﺗﺮﺑ درﻮﻣ رد ﻪﻛ يﺮﻈﻧ عﺎﻤﺟا ﻪﺑ ﻪ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ شور
شور ﺮـﮕﻳد ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺒﻧﺎﺟود
يﺎـﻫ شور ﻦـﻳا ،داد دﻮـﺟو ﻲـﺳرﺮﺑ
راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا يﺎﻨﺒﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
. ﺑ ﻪ ﻪﻜﻳرﻮﻃ
، ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ طﺎﺒﺗرا
و ناﺮـﻳا يرﺎـﺠﺗ
نﺎﻤﻟآ
هرﺎﺑرد زرا خﺮﻧ تاﺮﻴﻴﻐﺗ
، راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲﻣ
دﺮﻴﮔ .
3 -
ﺎﻴﺳ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﺖﺳ
يﺎﻫ يزرا )
لﻮﭘ شزرا تاﺮﻴﻴﻐﺗ (
ﺮـﺑ
يدﺎﺼﺘﻗا نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ا
لﻮﭘ ﻒﻴﻌﻀﺗ يراﺬﮔﺮﺛا درو
رﻮﺸﻛ يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ يور ﺮﺑ ﻲﻠﻣ
، ﺑ ﻪ و صﺎـﺧ رﻮـﻃ
يدﺎﺼـﺘﻗا نﻼـﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
، ـﺑ ﻪ
مﺎـﻋ رﻮـﻃ
، ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫدﺮﻜﻳور زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ
نﺎﻜﻣا
ﺑ ،ﺖﺳا ﺮﻳﺬﭘ ﻪ
ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ،
ﻲﻣ ار ﺮﻳز يﺎﻫدﺮﻜﻳور
دﺮﻤـﺷ ﺮـﺑ ناﻮـﺗ :
1 - ﻳور دﺮـﻜ
ﻲﺸﺸﻛ 2 - ﻲﺑﺬﺟ دﺮﻜﻳور 3
- ﻲﻟﻮﭘ دﺮﻜﻳور
توﺎﻔﺗ
ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ زرا خﺮﻧ ﺮﺛا ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫﺰﻳﺎﻤﺗ و ﺎﻫ ،لﻮـﻤﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ،
زا
ﻲﻟﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫدﺮﻜﻳور ﻖﻳﺮﻃ )
ﺶﺸﻛ ( و
ﻲﻣ نﺎﻴﺑ ﻲﻟﻮﭘ بﺬﺟ
ﺪﻧﻮﺷ .
ﻲﻠـﺻا يﺎﻫ ضﺮﻓ
لﺪﻣ ﻦﻳا ﺎﻫ
، فﺎﻄﻌﻧا
ﻪﺟرد ،ﺖﻤﻴﻗ ندﻮﺑ ﺮﻳﺬﭘ فﺮـﻃ ﺮﺑ ﺪﻴﻛﺎﺗ و ﺖﻴﻓﺮﻇ زا هدﺎﻔﺘﺳا
يﺎﺿﺎﻘﺗ ﺖﺳا دﺎﺼﺘﻗا .
ﻖﺑﺎﻄﻣ
يﺰﻨﻴﻛ لﺪﻣ رد ﻲﺸﺸﻛ دﺮﻜﻳور ﺎﺑ
ﺎﻫ
، ضﺮﻓ ﻲﻣ ،ﺎـﺿﺎﻘﺗ فﺮـﻃ ﻪـﻛ دﻮـﺷ
ﻲﻣ ﻦﻴﻴﻌﺗ ار لﻮﺼﺤﻣ
نآ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ و ﺪﻨﻛ
، و لﻮﺼﺤﻣ ﺮﺑ لﻮﭘ شزرا ﻲﻤﺳا ﺶﻫﺎﻛ ﺮﺛا
لﺎﻐﺘﺷا
، دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺒﺜﻣ )
ﻲﻧﺎﺑﺎﻴﺧ 1382 .(
نﺎﻴﺑ ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ زا ﻲﺑﺬﺟ ﺖﺷادﺮﺑ
ﺪـﻨﻛ ﻲـﻣ قﻮـﻓ ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﻪـﻛ
او ﺮﺛﻮﻣ ﻲﻧﺎﻣز ﻲﻣ ﻊﻗ
ﻪﻛ دﻮﺷ : ﻪﻨﻳﺰﻫ
،ﺪﻫد لﺎﻘﺘﻧا ار ﺎﻫ ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ﺮﮕﻳد ، ﻪﻨﻳﺰﻫ زا ار ﺎﻫ
ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺖﻤﺳ
،
ﺪﻫد ﺖﻛﺮﺣ ﻲﻠﺧاد يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ .
ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻜﻨﻳا مود
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻲﻨﻌﻳ ،دﻮﺷ ﺎﻫ
رد ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ ا
ﺪﻣ
،
ﺑﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻨ
ﺪ . ﻦـﻳا رد
ترﻮﺻ
،
ﺖﻴﻓﺮﻇ ،دﺎﺼﺘﻗا رد ﺮﮔا
ﻣ و يﺪﻴﻟﻮﺗ ﻲﻟﺎﺧ يﺎﻫ دﻮـﺟو هﺪﺸـﻧ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻊﺑﺎـﻨ
ﻪﻨﻳﺰﻫ لﺎﻘﺘﻧا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد
ﺎﻫ
، ﺐﺒﺳ
ﺪـﺷ ﺪـﻫاﻮﺧ ﻲـﻘﻴﻘﺣ لﻮﺼﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا )
ﻲﻳﺎـﺘﺧ
1383 .(
ﻲﻟﻮﭘ ﺖﺷادﺮﺑ
، ﻪـﺟﻮﺗ دﺎﺼـﺘﻗا ﻲﻟﻮـﭘ ﺶـﺨﺑ و ﻲﺟرﺎﺧ ﺶﺨﺑ ﻦﻴﺑ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ رﺎﺛآ ﺮﺑ
دراد . شور ﻦﻳا
، ضﺮﻓ ﻲﻣ
ﺪﻳﺮﺧ ترﺪﻗ يﺮﺑاﺮﺑ ﻖﻠﻄﻣ عﻮﻧ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
PPP) ( ژاﺮـﺘﻴﺑرآ و
)
هﺮﻬﺑ خﺮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ نوﺪﺑ (
،
ﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا و ﺖﺳا راﺮﻗﺮﺑ ﻢﻳاد رﻮﻄﺑ ﻪ
رﻮﻃ هدﺎﻔﺘـﺳا ﻞﻣﺎﻛ
ﻲﻣ دﻮﺷ .
لﻮﭘ ﻲﻤﺳا شزرا ﺶﻫﺎﻛ ،تﺎﻴﺿﺮﻓ ﻦﻳا ﺎﺑ
،
دراﺪـﻧ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ يﺮﺛا .
اﺮـﻳز
، ﺮـﺑ
لﻮﭘ ﻲﻤﺳا شزرا ﺶﻫﺎﻛ ،ﺪﻳﺮﺧ ترﺪﻗ يﺮﺑاﺮﺑ ﻪﻳﺮﻈﻧ سﺎﺳا
، يور ﺮﺑ ﻚﻳ ﻪﺑ ﻚﻳ ﺮﺛا
ﺖﻤﻴﻗ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ ﻲﻠﺧاد يﺎﻫ .
دﺎﺳ سﺎﺳا ﺮﺑ ه
ﻟﻮـﭘ ﺖـﺷادﺮﺑ لﺪـﻣ ﻦﻳﺮﺗ زاﺮـﺗ زا ﻲ
ﺖﺧادﺮﭘ
ﻲﻟﻮـﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ،ﺎﻫ
، رد لﺎﻐﺘـﺷا ﺎـﻳ و ﻲـﻘﻴﻘﺣ ﺪـﻴﻟﻮﺗ رد يﺮـﺛا ﭻﻴـﻫ
هﺎﺗﻮﻛ دراﺪﻧ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﺎﻳ و تﺪﻣ )
زدراودا 1373 .(
ﻪﻳﺮﻈﻧ فﻼﺧ ﺮﺑ
قﻮﻓ يﺎﻫ
،
ﻲـﺜﻨﺧ ﺎـﻳ ﺖـﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﻪﻛ ﻒﻴﻌﻀـﺗ
ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ لﻮﭘ شزرا
،
هﺪـﺷ حﺮـﻄﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﺗوﺎﻔﺘﻣ تﺎﻳﺮﻈﻧ
ـﺛا لﺎـﻤﺘﺣا ﻪـﻛ ﺪـﻧا ﺮ
ﻲﻣ ﺢﻴﺿﻮﺗ يدﺎﺼﺘﻗا نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ار لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻔﻨﻣ ﺪﻨﻫد
.
ﺖﻴﻤﺳا و شﻮﺒﻧرود )
1982 ، 1981 (
،
رد ار ﻪﻟﺎﺴـﻣ ﻦﻳا
هرﺎـﺑ ﻲﺘﻌﻨـﺻ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ
هﺪﻨﻨﻛ دراو
ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻔﻧ دﺮﻛ
ه ﺪﻧا .
ﻞـﻴﻟد ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﻧآ
ﺶﺸـﻛ ندﻮـﺑ ﻦﻴﻳﺎـﭘ
ﻲـﻠﻣ لﻮـﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد تاردﺎﺻ و تادراو ﻲﺘﻤﻴﻗ
، ﻲـﻘﻴﻘﺣ رﺎـﺛآ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﻲﻔﻨﻣ .
رﻮﻠﻴﺗ و ﻦﻤﮔوﺮﻛ )
1978 (
، ﻪـﺋارا بﻮﭼرﺎـﭼ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
و ﻲﻟﻮﭘ ﺐﺘﻜﻣ ناراﺪﻓﺮﻃ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﺰﻴﻧ و ،ﺰﻨﻴﻛ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ يﺎﻫ ﻪﻴﺿﺮﻓ
، ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ
ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ،نآ
،
دراد لﺎﻐﺘﺷا و ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﺮﺛا .
دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ
نآ ﺎﻫ
،
ﻂﻳاﺮﺷ ﻦﻳا مﺎﻤﺗ
، رد
ﻪﻤﻫ ﺎﻫرﻮﺸﻛ
، ﺑ ﻪ
ﻢـﻛ يﺎﻫرﻮﺸـﻛ صﻮﺼﺧ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺮـﺗ
ا قدﺎﺻ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺪﻧ
.
ﺎﻫرﻮﺸـﻛ ﻦﻳا رد و
لﺎـﻤﺘﺣا ، لﻮـﭘ شزرا ﺶﻫﺎـﻛ زا ﻲـﺷﺎﻧ دﻮـﻛر
ﻲﻠﺧاد
، ﺖﺳا نآ ﻖﻧور لﺎﻤﺘﺣا زا ﺮﺘﺸﻴﺑ )
ﻲﻳﺎﺘﺧ 1383 .(
ﺰﻴﻧ ﻪﺿﺮﻋ فﺮﻃ زا ،ﺎﺿﺎﻘﺗ فﺮﻃ رﺎﺛآ ﺮﺑ هوﻼﻋ
، ﻲﻣ شزرا ﻒﻴﻌﻀـﺗ ﻲﻔﻨﻣ رﺎﺛآ ناﻮﺗ
نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ دﺮﻛ ﻲﺳرﺮﺑ ار
. ﻮﻧوﺮﺑ ) 1979 (
، ﺪـﻴﻳﺎﺗ رد ار ﺚـﺤﺑ ود
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا
ﺪﻨﻛ . ﻦﻳا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ
ﺶﻫﺎـﻛ ﺎـﺑ ،ﻪﻌـﺳﻮﺗ لﺎـﺣ رد رﻮﺸﻛ ﻚﻳ رد
ﻪﻨﻳﺰﻫ ،ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ شزرا
هدﺎﻬﻧ يﺎﻫ
ﻲـﺗادراو نﻮﭼ ،ﻊﻳﺎﻨﺻ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ يﺎﻫ ﺪـﻧا
ﻪـﺑ و
هدﺎﻬﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺘﺣار
ﻲـﻠﺧاد يﺎﻫ
،ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻲـﻤﻧ
ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا
ﺑﺎﻳ ـﻨ ﺪ .
ﻪﻜﻨﻳا ﺮﮕﻳدو
،
هﺎﮕﻨﺑ زﺎﻴﻧ ،لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﺘﺴـﺑاو ﻪﻛ ،ار شدﺮﮔ رد
ﻚﻧﺎﺑ ﻪﺑ
ﻪﻴﻤﻬﺳ و ﺎﻫ نآ تارﺎﺒﺘﻋا يﺎﻫ
داد ﺪﻫاﻮﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺖﺳﺎﻫ .
خﺮﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ار هﻮﺟو يﺎﺿﺎﻘﺗ و هﺮﻬﺑ
ﺪﻫد
، ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ
هﺎﮕﻨﺑ دﻮﺷ ﺎﻫ .
ﻟﻮﺗ ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ،ور ﻦﻳا زا ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﻴ
ﻪﺘﻓﺎﻳ
،
ﻪﻠﻴﺳو ﻪﺑ ﺖﻤﻴﻗ
ﻲﺒﺴـﻧ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﻲﺜﻨﺧ ﺮﺗﻻﺎﺑ
دﻮﺷ . ﺖﻤﻴﻗ ﺮﮔا
هﺎـﺗﻮﻛ رد ،ﺪـﻨﻨﻛ ﻞـﻤﻋ ﺮﻴﺧﺎﺗ ﺎﺑ ﻲﺒﺴﻧ يﺎﻫ
،تﺪـﻣ
ﻪﺿﺮﻋ ﺮﺑ ﻲﻔﻨﻣ ﺮﺛا نﺎﻜﻣا
دراد دﻮﺟو ﻞﻛ .
ﻦﮔﺮﺒﻨﻳو )
1986 (
، يﺎـﻫﻻﺎﻛ ياﺮﺑ ار ﻲﻟﺪﻣ
ﻪﻄﺳاو
ـﻠﺧاد لﻮـﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻴﺛﺎﺗ ،ﻮﻧوﺮﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ و داد ﻂﺴﺑ ،ﻲﻟﺎﻣ رازﺎﺑ و يا ﺮـﺑ ﻲ
ﻪﻨﻳﺰﻫ
ﺮﺑ ﻲﺗادراو يﺎﻫﻻﺎﻛ يﺎﻫ
ـﺑ ،ﻲـﻠﺧاد لﻮﭘ ﺐﺴﺣ ﻪ
ﺮـﺑ نآ ﻲـﻔﻨﻣ ﺮﻴﺛﺎـﺗ هوﻼـﻋ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ
شدﺮﮔ رد ار
يروآدﺎﻳ
ﺪﻨﻛ ﻲﻣ .
يو ﻢﻫ ﻦﻴﻨﭼ
، ﻪﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺮـﺑاﺮﺑ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ
ﺖﺧادﺮﭘزﺎﺑ ﺮﺑ
يﺎﻫ ﻲﻫﺪﺑ ﺺﺧﺎـﺷ بﺎـﻴﻏ رد ﻲﻤـﺳا يﺎﻫدﺰﻤﺘﺳد ﺮﺑ و ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ
ﺎﻫدﺰﻤﺘﺳد دﺮﻛ هرﺎﺷا
) ﻲﻧﺎﺑﺎﻴﺧ
1382 .(
ﻞﻜﺷ 2 - نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ يور ﺮﺑ ﻲﻠﻣ لﻮﭘ ﻒﻴﻌﻀﺗ يراﺬﮔﺮﺛا ﺪﻨﻳاﺮﻓ
ﻲﻧاواﺮﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺰﻴﻧ
هرﺎﺑرد ﻲـﻠﺧاد لﻮـﭘ شزرا ﻒﻴﻌﻀﺗ يراﺬﮔﺮﺛا ﻒﻠﺘﺨﻣ دﺎﻌﺑا
نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﺮﺑ
،
هزﻮﺣ رد ناﺮﻳا دﺎﺼﺘﻗا
مﺎﺠﻧا
لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
، ﻲـﻣ ناﻮـﺗ
ﻲﻳﻮﻜـــﺳا ﻲـــﻨﻤﻬﺑ ﻪـــﺑ )
1372 ( ﻴﺣر ، ﻲـــﻤ يدﺮـــﺟوﺮﺑ )
1373 ( مارﺪـــﭘ ، )
1377 ( ،
ﻴﻌﻀﺗ لﻮﭘ شزرا ﻒ ﺗادراو مرﻮﺗ
ﻲ
ﻲﻌﻗاو ﻲﻠﺧاد ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﻴﻟد ﻪﺑ
ﻞ :
اﺰﻓا رد و ﻲﺗادراو يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻳ
ﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻨ
ﻲ تادراو
رﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ي ﺎﻛ ﻴﻟﻮﺗ ﺶﻫ ﺪ
+ -
؟
= ﻳآﺮﺑ ﺪﻨ
+
=+
ترﻮﺻ رد راﺮﻗﺮﺑ ي طﺮﺷ
ﺮﻧﺮﻟ لﺎﺷرﺎﻣ
-
= ﺮﻴﻏ رد
ﻳا ترﻮﺼﻨ
ﻮﻠﻟﺎﻨﻳا ) 1377 ( يﺮﻔﻌﺟ ، )
1377 ( يدﺰﻳ ، ) 1378 ( رﻮﻨﻟاوذ ، )
1379 (
ﻲﻧﺎـﺑﺎﻴﺧ ،
82) 13 ( ،
ﺲﻴﺋر ﺎﻧاد ) 1380 ( ﻦﻳوﺮﭘ ، ) 1383 ( ﻲﻳﺎﺘﺧ و )
1383 ( دﺮﻛ هرﺎﺷا .
،ﺖﻤﺴـﻗ ﻦﻳا رد
ﻪـﺑ
ﻪﺻﻼﺧ ﻒﻴﻌﻀـﺗ يراﺬـﮔﺮﺛا ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ و يﺮﻈﻧ دﺎﻌﺑا ﻪﻛ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا زا درﻮﻣ ود زا يا
ﺮﺑ لﻮﭘ شزرا
هداد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار نﻼﻛ يﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ
ﻲﻣ هرﺎﺷا ،ﺪﻧا
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ،دﻮﺷ
لوا
، ﻲﻳﻮﻜﺳا ﻲﻨﻤﻬﺑ ﻂﺳﻮﺗ )
1372 ( مﺎـﺠﻧا ،
ﺖـﺳا ﻪـﺘﻓﺮﮔ .
ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺪـﻘﺘﻌﻣ يو
ﺑ فﺮﻃ ﻚﻳ زا ﻲﻠﻣ لﻮﭘ شزرا ﺶﻫﺎﻛ ﻪ
نازرا ﻞﻴﻟد
ناﺮـﮔ و تاردﺎـﺻ ﻲﻳﺎـﻤﻧ
ﻲﻳﺎـﻤﻧ
تادراو
، تاردﺎﺻ ﺺﻟﺎﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ يﻮﺳ زاو هﺪﺷ
ﻓا ﻖﻳﺮﻃ زا ،ﺮﮕﻳد ﺖﻤﻴﻗ ﺶﻳاﺰ
هدﺎﻬﻧ
ﻪﺿﺮﻋ ،ﻲﺗادراو يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ار ﻞﻛ
ﺪﻫد . اﺬـﻟ
، شزرا ﺶﻫﺎـﻛ ﺺﻟﺎـﺧ ﺮﻴﺛﺎـﺗ
ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﻲﻠﺧاد لﻮﭘ
دراد ﻲﮕﺘﺴـﺑ،ﻞﻛ ﻪـﺿﺮﻋ و ﺎﺿﺎﻘﺗ ﺮﻴﻴﻐﺗ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ، .
ـﺑ ﻪ ترﺎـﺒﻋ
نﺎﻨﭼ ،ﺮﮕﻳد
يﺎﺿﺎﻘﺗ رد ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﭼ ﻞﻛ
،
ﻪﺿﺮﻋ ﺶﻫﺎﻛ زا ﺶﻴﺑ
،ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻛ ﺐﺒﺳ
ﺮﺛا
ﻲﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﻲﻃﺎﺴﺒﻧا
دﻮﺷ . ﺮﮔا ﺎﻣا ناﺰﻴﻣ
ﻞﻛ ﻪﺿﺮﻋ ﺶﻫﺎﻛ
، ﻞﻛ يﺎﺿﺎﻘﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺮﺑ
ﻲﺸﻴﭘ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﻲﻇﺎﺒﻘﻧا ﺮﺛا ،دﺮﻴﮕﺑ .
ﺮـﺑ زرا خﺮﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﺛا ندﻮﺑ ﻲﺜﻨﺧ
ﺑ ﻲﻧﺎﻣز ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﻪ
ﻲﻣ دﻮﺟو
ﻞﻛ يﺎﺿﺎﻘﺗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻛ ﺪﻳآ
ﻪﺿﺮﻋ – ﺮﺛا و هﺪﺷ ﺮﺑاﺮﺑ ﻞﻛ
ﻲﺜﻨﺧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺮﺑ ار ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺪﻨﻨﻛ
) ﻲﻳﻮﻜﺳا ﻲﻨﻤﻬﺑ 1372
)(
ﻞﻜﺷ 2 .(
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺎﻧاد ﺲﻴﺋر ار مود )
1380 (
يو ،ﺖـﺳا هداد مﺎـﺠﻧا
، زاﺮـﺗ بﻮﻠﻄﻣﺎـﻧ ﺪـﻧور
لﺎـﺳ ﻲﻃ لﺎﻳر ﻒﻴﻌﻀﺗ ﻢﻏر ﻲﻠﻋ ار رﻮﺸﻛ ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ يرﺎﺠﺗ
يﺎـﻫ
ﻪـﻧﻮﮕﻨﻳا ،ﻪﺘـﺷﺬﮔ
ﻪﻴﺟﻮﺗ
ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ :
ﺶﻫﺎﻛ ،رﻮﺸﻛ ﻲﺗاردﺎﺻ يﺎﻫﻻﺎﻛ رد هدوﺰﻓا شزرا ﻢﻬﺳ ﺶﻫﺎﻛ
ـﺘﻔﻧﺮﻴﻏ تاردﺎـﺻ نﺎـﻳز ﻪـﺑ ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻲﺒﺴﻧ نﺪﺷ باﺮﺧ و ﺖﻴﻔﻴﻛ
ناﺮـﻳا ﻲ
،
ﺐﺒﺳ
ﺑ ﻲﻌﺿو ﻦﻴﻨﭼ نﺪﻣآ ﺪﻳﺪﭘ هدﻮ
ﺪﻧا . ، لﺎـﺜﻣ ياﺮﺑ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ ياﺮـﺑ ﺖﻴﻌـﺿو
ﻬﻣ ﻪﻛ شﺮﻓ ﻢ
ﻦﻳﺮﺗ عﻮﻧ
ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ رﻮﺸﻛ ﻲﺘﻔﻧﺮﻴﻏ تاردﺎﺻ
هﺪـﻨﻫد نﺎﺸـﻧ ،دﻮـﺷ
ﺖﺳا ﻲﻤﻳاد طﻮﻘﺳ .
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﺮـﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛردﺎـﺻ يﺎﻜﺗا و شﺮﻓ رازﺎﺑ ﻲﺗاذ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ
هﺮﻴﺠﻧز ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻳازدﻮﺳ
شزرا و ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ از
،ﺪﻧﻮـﺷ ﻲﻤﻧ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪـﻤﻫ زا و
،ﺮـﺗ ﻢﻬﻣ
باﺮـﺧ ﺐـﺳﺎﻨﻣﺎﻧ يدﺎﺼـﺘﻗا رﺎـﺘﻓر ﻖـﻳﺮﻃ زا شﺮـﻓ ﻲﻧﺎـﻬﺟ رازﺎـﺑ نﺪـﺷ
نﺎﮔﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ
، ﻪﻨﻴﻣز رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺖﻓا ﻦﻳا ﻲﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ و زﺎﺳ ﻲﻣ
دور .
يو
،
ﻲـﻣ طﻮـﺑﺮﻣ ﻲﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫﻻﺎﻛ تاردﺎﺻ ﻪﺑ ار مرﻮﺗ زا ﻲﻤﻬﺳ ﻲﺘﺣ
ـﺑ ،ﺪـﻧاد ﻪ
يرﻮﻃ
ﻪﻣادا رد ﻪﻛ
، هرﺎﺷا ﺪﻨﻛ ﻲﻣ
ﻲﻳﺎـﺠﺑﺎﺟ ﻪﻛ ارد
رﻮـﺗ زا ﻲـﺷﺎﻧ ﺎﻫﺪـﻣ ﺎﺸـﻨﻣ زا م
ارد ﻢﻛ رﺎﺸﻗا زا ﺪﻣارد لﺎﻘﺘﻧا ﺐﺟﻮﻣ تاردﺎﺻ ﻲﻧﺎﻴﻣ ﺪﻣ
)
ارد قﻮـﻘﺣ و دﺰﻤﺘﺳد ﺎﺑ ﺪـﻣ
ﺖﺑﺎﺛ ( ، ﺖﺳد ﻪﺑ
ﺖـﺳا هﺪﺷ تاردﺎﺻ نارﺎﻛرﺪﻧا .
مدﺮـﻣ ﻲﻓﺮﺼـﻣ يﺎـﻫﻻﺎﻛ تاردﺎـﺻ
،
ﻪﺿﺮﻋ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺶﻳاﺰﻓا نوﺪﺑ ﺐﺒﺳ ،
ﺶﻳاﺰﻓا
ﻲﻣ مرﻮﺗ خﺮﻧ
دﻮﺷ . ﺪﻧور ﻦﻳا
، ﻲـﻣ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻤﺘـﺳد ﺶﻫﺎـﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
ﻲـﻌﻗاو يﺎﻫدﺰ
ارد ﻢـﻛ رﺎﺸـﻗا
ﻳاﺰـﻓا و ﻲﻧﺎـﻴﻣ ﺪـﻣ دﻮـﺳ ﺶ
و قﻮﻓ
ﻳاﺰﻓا ،دﻮﺷ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛردﺎﺻ ياﺮﺑ هدﺎﻌﻟا ﺶ
دﻮـﺳ
، نوﺪـﺑ ار تاردﺎـﺻ ﻪـﺑ ﻞـﻳﺎﻤﺗ
ﻲﻣ دﺎﻳز ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺪﻨﻛ
،
ﺰﻴﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ هرﺎﺑود
رﻮـﺑﺰﻣ ﺪـﻧور
ﺪﻳﺪﺸـﺗ ار
ﺪـﻨﻛ ﻲـﻣ
) ﻞﻜﺷ 3 (
ﻞﻜﺷ –3 شدﺮﮔ اﺰﻓا ﺮﻴﺛﺎﺗ يﺮﻈﻧ رﺎﻛ رد ﺶﻳاﺰﻓا نوﺪﺑ ،ﻲﻠﺧاد ﻲﮔﺪﻧز ﺢﻄﺳ ﺮﺑ تاردﺎﺻ ﺶﻳ
ﺖﻴﻓﺮﻇ
ﺎﻣا ،ﺮﮔا ﻴﻫاﻮﺨﺑ ﻂﻘﻓ ﻢ
ﺖـﺳﺎﻴﺳ ﺮﻴﺛﺎـﺗ ﺮﺑ
يﺎـﻫ يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ ﺮـﺑ زرا خﺮـﻧ ﺮـﻴﻴﻐﺗ
ﺪﺷ ﺢﻳﺮﺸﺗ ًﻼﺒﻗ ﻪﻛ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ،ﻢﻳﻮﺷ ﺮﻛﺮﻤﺘﻣ
،
دﺮﻜﻳور ود ﻲﻠﻛ
، ﻲﺳرﺮﺑ دﺮﻜﻳور ﻲﻨﻌﻳ
طﺮﺷ يراﺮﻗﺮﺑ ﻲﻨﺤﻨﻣ دﺮﻜﻳور و ML
J
ﻪﺋارا ﻞﺑﺎﻗ ﻞﻜﺷ
ﺪﻧا . رد ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻄﻣ ﻪـﻛ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎ
هداد راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ار يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ يور ﺮﺑ لﺎﻳر ﻒﻴﻌﻀﺗ يراﺬﮔﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ
،ﺪـﻧا ﻪـﺑ
هﺪﻤﻋ رﻮﻃ طﺮـﺷ نﺎـﻤﻫ ﺎـﻳ زرا خﺮـﻧ ﻪـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ تادراو و تاردﺎﺻ ﺶﺸﻛ ﻦﻴﻤﺨﺗ
ﺎﻳ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﻦﺘﻓﺎﻴﻧ ﺶﻳﺍﺰﻓﺍ ﻴﻓﺮﻇ ﺖﻳﺩﻭﺪﺤﻣ ﺖ
ﻳﺍﺰﻓﺍ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ ﺕﺍﺭﺩﺎﺻ ﺶ
ﻳﺍﺰﻓﺍ ﻑﺮﺼﻣ ﻞﺤﻣ ﺯﺍ ﺕﺍﺭﺩﺎﺻ ﺶ ﻲﻠﺧﺍﺩ
ﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻨ
ﻡﺭﻮﺗ ﻠﺧﺍﺩ ﻲ ﻥﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺭﺩﺎﺻ ﺩﻮﺳ ﺶﻳﺍﺰﻓﺍ
ﺎﻫﺩﺰﻤﺘﺳﺩ ﺖﻓﺍ ﻱ
ﻌﻗﺍﻭ ﻲ
ﺮﻧﺮﻟ لﺎﺷرﺎﻣ
، ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ .
4 - نﺎﻤﻟآ و ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ ﺪﻧور ﻲﺳرﺮﺑ
نﺎﻤﻟآ رﻮﺸﻛ
،
رﺎﺠﺗ ﻂﺑاور ياراد ﻪﺘﺷﺬﮔ زا
هدﺮﺘﺴﮔ و ﺐﺳﺎﻨﻣ ي
هدﻮـﺑ ناﺮﻳا ﺎﺑ يا
ﺑ ،ﺖﺳا ﻪ يرﻮﻃ
لﺎـﺜﻣ ياﺮـﺑ ﻪﻛ
، لﺎـﺳ رد 1382
، ناﺮـﻳا يرﺎـﺠﺗ ﻚﻳﺮـﺷ ﻦﻴـﻣود
بﻮﺴﺤﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ
.
لواﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﻣا 1١
و 2 ﺪﻳﺎﺑ ﺪـﻨﭼ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺷاد ﺮﻈﻧ رد
ﻲﻣ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ ﻦﻴﻣود نﺎﻤﻟآ رﻮﺸﻛ
تاردﺎـﺻ ﺚـﻴﺣ زا ناﺮـﻳا ﻦﻜﻴـﻟ ،ﺪﺷﺎﺑ
و ﻲﺳ ﻦﻴﻤﻬﻧ و ﺮﻈﻧ زا و ودﺎﺘﻔﻫ ،تادرا
ﻦﻴﻣر ﺎﻬﭼ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ نﺎﻤﻟآ يرﺎﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ
.
ﻪﺘﻜﻧ يﺎﻛﺮـﺷ ﻦﻴـﻟوا تارﺎـﻣا و ﻦﻴـﻣود نﺎـﻤﻟآ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا ﺮﮕﻳد ﻢﻬﻣ
ﻲـﻣ بﻮﺴـﺤﻣ مﺎﺧ مﺎﻗرا و رﺎﻣآ سﺎﺳا ﺮﺑ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ
ﻊـﻗاو رد ﺎـﻣا ،ﺪﻧﻮـﺷ
،
هﺪـﻤﻋ
ار ناﺮﻳا ﻪﺑ تارﺎﻣا تاردﺎﺻ
،
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ دﺪﺠﻣ تاردﺎﺻ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﮕﻳد زا ﻪﻛ ﺪﻫد ﻪـﺑ
،ﺪﺼﻘﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ تاردﺎﺻ فﺪﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ
ـﺑ ،ﺖـﺳا هﺪـﺷ دراو رﻮﺸﻛ ﻦﻳا ﻪﺑ ناﺮﻳا ﻪ
رﻮﻃ ي ﺮـﺑ ﻎﻟﺎـﺑ ،رﻮﺸـﻛ ﻦـﻳا دﺪـﺠﻣ تاردﺎـﺻ زا ناﺮﻳا ﻢﻬﺳ ﻪﻛ 20
ﻞـﻛ زا ﺪـﺻرد
دﺪﺠﻣ تاردﺎﺻ 15,6
لﺎـﺳ مود ﻞﺼـﻓ رد رﻮﺸـﻛ ﻦﻳا ﻲﻤﻫرد درﺎﻴﻠﻴﻣ 2004
هدﻮـﺑ
عﻮـﺿﻮﻣ ﻦﻳا نداد راﺮﻗ ﺮﻈﻧﺪﻣ ﺎﺑ ،ﺖﺳا
، ﻲـﻣ
نﺎـﻤﻟآ رﻮﺸـﻛ ناﻮـﺗ ﻚﻳﺮـﺷ ﻦﻴـﻟوا ار
دﺮﻛ داﺪﻤﻠﻗ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ )
لوﺪﺟ 3 .(
4 - 1 - نﺎﻤﻟآ ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ رد ناﺮﻳا ﻢﻬﺳ
لوﺪﺟ 4
رد ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا يوﺎﺣ
هرﺎﺑ
ناﺮـﻳا زا نﺎـﻤﻟآ تادراو و تاردﺎﺻ ﻢﻬﺳ
، ﻲـﻃ
لﺎﺳ يﺎﻫ 1995 ﺎﺗ 2003
ﻲـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . نﺎـﻤﻫ ﻪـﻧﻮﮔ
ﻲـﻣ ﻪـﻈﺣﻼﻣ ﻪـﻛ
شزرا ،دﻮـﺷ
ناﺮﻳا ﻪﺑ نﺎﻤﻟآ تاردﺎﺻ
، لﺎﺳ رد 1995
، دوﺪﺣ 1,65 ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﻮـﺑ رﻻد درﺎﻴﻠﻴﻣ
ﻦﻳا ،راﺪﻘﻣ دوﺪﺣ 0,31
رﻮﻛﺬـﻣ لﺎﺳ رد ار نﺎﻤﻟآ تاردﺎﺻ ﻞﻛ زا ﺪﺻرد ﻲـﻣ ﻞﻣﺎـﺷ
دﻮﺷ .
يﺎﻬﻟﺎﺳ رد ﺎﻣا ﺪﻌﺑ
،
ﺖﻓا ﺪﻫﺎﺷ و
نآ سﻮﺴﺤﻣﺎﻧ ﺰﻴﺧ ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻲﻣ
رد ﺎﻣا ، لﺎـﺳ
2003 ، ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺑ ﻢﻗر ﻦﻳا راﺪﻘﻣ
دﻮﺧ
، ﻲﻨﻌﻳ 3
ﺖﺳا هﺪﻴﺳر رﻻد درﺎﻴﻠﻴﻣ .
و ﺖـﻓا
-1
هﺪﻣآ ﻪﻤﻴﻤﺿ رد لواﺪﺟ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺖﺳا
.
ﻲﻬﺑﺎﺸﻣ يﺎﻫﺮﻴﺧ
ﻲﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ نﺎﻤﻟآ تادراو ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺰﻴﻧ
ﻦﻜﻴﻟ ،دﻮﺷ
، ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ
راﺪﻘﻣ نﺎﻤﻟآ تادراو
، لﺎﺳ رد 1995
ﺑ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻪ
رﻮـﻃ ﻪـﺻﻼﺧ
، قﻮـﻓ ﺪـﻧور ،
زا
ناﺮﻳا تاردﺎﺻ ياﺮﺑ نﺎﻤﻟآ رازﺎﺑ ﻲﺠﻳرﺪﺗ ﻦﺘﻓر ﺖﺳد
ﺪـﻫد ﻲـﻣ نﺎﺸﻧ ار .
ﻲـﻣ ناﻮـﺗ
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ نﺎﻤﻟآ ﺪﻨﭼ ﺮﻫ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺑ
ﻪ
ﺪﻗ يرﺎـﺠﺗ ﻚﻳﺮـﺷ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ ياﺮـﺑ ﺪـﻨﻤﺗر
،ﺖﺳا حﺮﻄﻣ ناﺮﻳا ﻲﻟو
ﭻﻴﻫ ناﺮﻳا هﺎﮔ
، هدﻮـﺒﻧ نﺎـﻤﻟآ ياﺮﺑ ﻢﻬﻣ يرﺎﺠﺗ ﻚﻳﺮﺷ ﻚﻳ
ﺖﺳا .
ﻲﻃ رد نﺎﻤﻟآ تاردﺎﺻ زا ناﺮﻳا ﻢﻬﺳ يﺎـﻫ لﺎﺳ
1995 ﺎـﺗ 1997
، ﻚـﻴﻜﻔﺗ ﻪـﺑ
هوﺮﮔ
ﻪﻘﺒﻃ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻦﻴﺑ ترﺎﺠﺗ دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺪﻨﺑ
لوﺪـﺟ رد ،ﻞـﻠﻤﻟا 5
دﺮـﮔ يروآ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
،لوﺪﺟ ﻦﻳا رد جرﺪﻨﻣ رﺎﻣآ ﻖﺒﻃ لﺎﺳ رد نﺎﻤﻟآ زا ناﺮﻳا تادراو
1995
،
ﻦﻴﺷﺎﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ
ﻪﻴﻠﻘﻧ ﻂﻳﺎﺳو و تﻻآ )
44,47 ﺪﺻرد (
هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ ، ﻲﺘﻌﻨﺻ
) 19,94 ﺪــﺻرد ( ﻲﻳﺎﻴﻤﻴــﺷ تﻻﻮﺼــﺤﻣ ، )
13,20 ﺪــﺻرد ( و ﻲﻳاﺬــﻏ تﻻﻮﺼــﺤﻣ و
هﺪﻧز تﺎﻧاﻮﻴﺣ )
3,58 ﺪﺻرد ( هدﻮﺑ ﺪﻧا .
لﺎﺳ ﻲﻃ يﺎﻫ ﻪﺘﺷﺬﮔ هﺪـﻤﻋ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ، لﺎـﺳ زا ﻲـﻨﻌﻳ
1997
ا تاردﺎـﺻ ناﺮـﻳ
ﺑ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﻪ
يرﻮﻃ ﻪﻛ
،
هرود ﻲـﻃ ناﺮـﻳا تاردﺎـﺻ شزرا ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ درﻮـﻣ
ﻲﺳرﺮﺑ
، لﺎﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 1995
شزرا ﺎﺑ 825
ﻲﻣ رﻻد نﻮﻴﻠﻴﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺘﺒﻟا
ﻢـﻗر ﻦﻳا ،
لﺎﺳ رد ﻪﺑ 426
ﻳ ﺶﻫﺎﻛ رﻻد نﻮﻴﻠﻴﻣ ﻪﺘﻓﺎ
ﺖﺳا . ﺑ ﺎﻣا رﻮﻃ ﻪ ﻲﻠﻛ
، ﻪـﺑ نﺎﻤﻟآ تاردﺎﺻ
ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ناﺮﻳا ﺮﺘﺸﻴﺑ
2003 ،
ﻦﻴـﺷﺎﻣ ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻊﻳﺎﻨـﺻ تﻻآ
ﻪﺘﺴﺑ ﻊﻳﺎﻨﺻ و ﻲﻳاﺬﻏ
ﻲﻣ يﺪﻨﺑ
ﺪـﺷﺎﺑ
،
ﻦﻴـﺷﺎﻣ هوﺮـﮔ رد ﻪـﻛ
ﻪـﻴﻠﻘﻧ ﻂﻳﺎـﺳو و تﻻآ
ﻪﺘﺳد ﻲﻣ يﺪﻨﺑ دﻮﺷ
.
4 - 2 - ناﺮﻳا ﻲﺟرﺎﺧ ترﺎﺠﺗ رد نﺎﻤﻟآ ﻢﻬﺳ
لوﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 4
، هﺪﻳد
رد نﺎﻤﻟآ ﺎﺑ ناﺮﻳا يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﻤﻫ
لﺎﺳ يﺎـﻫ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ
،
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد يﺮﺴﻛ .
يﺮﺴﻛ لﺎـﺳ رد ناﺮـﻳا يرﺎﺠﺗ 1995
، ﺮـﺑ ﻎﻟﺎـﺑ
832 لﺎـﺳ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا هدﻮـﺑ رﻻد نﻮﻴﻠﻴﻣ 2003
، ﻢـﻗر ﻪـﺑ 2591
رﻻد نﻮـﻴﻠﻴﻣ
ﺖﺳا هدﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﺶﻳاﺰﻓا .
ﻢﻛ ﻦﻳﺮﺗ راﺪﻘﻣ يﺮﺴﻛ
، لﺎـﺳ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 1999
، ﻲـﻤﻗر ﺎـﺑ
ﺮﺑ ﻎﻟﺎﺑ 694
ﻲﻣ رﻻد نﻮﻴﻠﻴﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . نﺎﻤﻫ لوﺪـﺟ رد ﻪـﻛ رﻮـﻃ 6
هﺪـﺷ هداد نﺎﺸـﻧ
ﺖﺳا
، ﻢﻫ نﺎﻨﭼ
ﻪﺘﺷﺬﮔ ﺪﻧور زا نﺎﻤﻟآ رﻮﺸﻛ ﻪﺑ ناﺮﻳا تاردﺎﺻ
ﻲﻣ ﺖﻴﻌﺒﺗ دﻮﺧ
،ﺪﻨﻛ
ﺑ ﻪ رﻮﻃ ي
هﺪﻤﻋ ﻪﻛ
ار ناﺮﻳا تاردﺎﺻ
،
ﻲﻣ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﺘﻨﺳ يﺎﻫﻻﺎﻛ
ﻫد ﺪﻨ شزرا زا ﻪـﻛ
هدوﺰﻓا ﻲﻛﺪﻧا رادرﻮﺧﺮﺑ ﺪـﻧا .
لدﺎـﻌﻣ ﻲـﻤﻗر ﺎـﺑ شﺮـﻓ 126,7
لﺎـﺳ رد رﻻد نﻮـﻴﻠﻴﻣ
2003
، راﺮﻗ ﻪﺒﺗر ﻦﻴﻟوا رد ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد
ﻲﺗاردﺎﺻ يﻻﺎﻛ ﻦﻴﻣود و
نﺎـﻤﻟآ ﻪـﺑ ناﺮﻳا
،
ﻪﺘﺴﭘ هدﻮﺑ
ﻪﺘﺴﭘ ﻞﻛ زا نآ ﻢﻬﺳ ﻪﻛ
ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﻲﺗاردﺎﺻ ،
دوﺪﺣ رد 30
ﺪﺻرد
ﺖﺳا .
5 - لﺪﻣ ﻦﻴﻤﺨﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺎﻫ
ﺶﺨﺑ ﻦﻳا رد
، زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﻢـﻫ ﻚـﻴﻨﻜﺗ
ﺎـﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼـﺗ يﺎـﻫﻮﮕﻟا و ﻲﮕﺘـﺷﺎﺒﻧا
VECM)
١(
ARDLو ﻲـﺳرﺮﺑ نﺎـﻤﻟآ و ناﺮـﻳا يرﺎـﺠﺗ زاﺮـﺗ ﺮـﺑ زرا ﻲﻌﻗاو خﺮﻧ ﺮﺛا ،
ﻲﻣ دﻮﺷ .
ا ﺎﺑ ﻪﻛ اﺮﭼ ﻳ
ﻦ رﺎﻛ
،
ﺎﻘﻣ نﺎـﻜﻣا ـﻳ
ﻪﺴ ﺎـﺘﻧ ﻳ ﺞ
،
ﻨﻜﺗ ود سﺎـﺳا ﺮـﺑ ـﻴ
ﻢﻫاﺮـﻓ ﻚ
ﻣ ﻲ دﻮﺷ .
زا ﻢﻫ ﻚﻴﻨﻜﺗ
ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ يﻮﮕﻟا و ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
،VECM
ﻟد ﻪﺑ ﻴ ﺎـﻧاﻮﺗ ﻞ ﻲﻳ رد نآ
ﻪﺋارا
ﺶﻨﻛاو ﻊﺑاﻮﺗ ﺰﺠﺗ و
ﻳ
ﻪ راو ﻳ ﺲﻧﺎ
،
ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲ
دﻮﺷ .
ﻦـﻳا ياﺮـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
، زا ﺲـﭘ
نآ ﻲﻳﺎــﻧﺎﻣ ،ﺎــﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻲــﻓﺮﻌﻣ ﻲــﻣ ﻲــﺳرﺮﺑ ﺎــﻫ
دﻮــﺷ ﺲﭙــﺳ ، ﻪــﺑ ،
ﻪﻠﻴــﺳو نﻮــﻣزآ
ﻢﻫ
ﻢﻫ دﻮﺟو ﺪﻴﻳﺎﺗ و ﻲﮕﺘﺷﺎﺒﻧا
هرﺎـﻣآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴـﺑ ﻲﮕﺘـﺷﺎﺒﻧا يﺎـﻫ
٢ﺲﻳﺮﺗ
هﮋﻳو راﺪﻘﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ و ٣
ﻪﻧﺎﻜﺗ ﺶﻨﻛاو ﻊﺑاﻮﺗ
ﺲﻧﺎـﻳراو ﻪـﻳﺰﺠﺗ ﺰﻴﻧ و يا يﻮـﮕﻟا
ﺎﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼﺗ
، هداد نﺎﺸـﻧ زرا ﻲـﻌﻗاو خﺮـﻧ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﺮـﺑاﺮﺑ رد يرﺎﺠﺗ زاﺮﺗ تاﺮﻴﻴﻐﺗ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﻢﻫ ﻴﻨﭼ نداد نﺎﺸﻧ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦ طﺎﺒﺗرا
يﻮـﮕﻟا زا ،ﺎـﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ﻦﻴﺑ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ
دﻮﺧ
ﻪﻔﻗو ﺎﺑ يرادﺮﺑ نﻮﻴﺳﺮﮔر هﺪـﺷ ﻊﻳزﻮﺗ
ARDL
ﻲـﺳرﺮﺑ ياﺮـﺑ و هﺎـﺗﻮﻛ ﻂـﺑاور
تﺪﻣ
، يﺎـﻄﺧ ﺢﻴﺤﺼـﺗ يﻮـﮕﻟا زا تﺎـﺒﺛ ،ﺎـﻬﺘﻧا رد ،ﺖـﺳا هﺪـﺷ هدﺎﻔﺘـﺳا ARDL
لﺪﻣ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ
،
هرﺎـﻣآ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎﺑ
يﺎـﻫ
CUSUM
و
CUSUMSQ
،
1-Vector error correction.
2- Trace.
3- Maximal eigen Value.
