ناريا يعامتجا لئاسم يسررب ،لوا هرامش ،مهدزيس هرود ، ناتسبات و راهب1401 ص ،199-۲۲4
نارهت رد یرازآ کدوک و تنوشخ باب رد یشواک
یلعریش لیعامسا
1
:تفایرد خیرات 23
/ 06 / 1399 :شریذپ خیرات
19 / 11 / 1400
هدیکچ
قحت ی ق ب طابترا فده اب رضاح ی
ن عامتجا لماوع ی
گداوناخ تنوشخ اب ی
لع ی ه کدوک( ناکدوک رازآ
ی )
پ ،هدافتسادروم شور .تفرگ تروص ی
ام ی ش عمج رازبا و روآ
ی ن تاعلاطا ی ز .دوب همانشسرپ زا
عومجم
155 کدوک هقباس یاراد هداوناخ رد نارهت یعامتجا سناژروا رامآ ساسارب یرازآ
6 هب یهتنم رخآ ههام
لاس 1397 هقطنم رد 9 نارهت یرادرهش دادعت
110 دلاو( راوناخ ی
ن اب ی ک ب و دنزرف ی رتش باختنا )
.دندش هنومن شور .دوب هداس یفداصت یریگ
ز ناکدوک رضاح شهوژپ رد ی
ر 11 لاس ( 6 ات 11 )لاس هب
نس هدودحم ناونع ی
گداوناخ تنوشخ و ناکدوک ی
ن ی ز دلاو طسوت هدش لامعا تنوشخ بلاق رد ی
،ن
رهاوخ یا رعت رتگرزب ردارب ی
ف .دش اب مرن رازفا یرامآ رط زا SPSS
ی ق رض ی ب گتسبمه ی پ ی نوسر
ضرف ی ه اه ی قحت ی ق اتن .دش نومزآ ی
ج اشن ن داد ناور تنوشخ اب تنوشخ هبرجت ی
، مسج تنوشخ ی
،
لع تلفغ ی ه ناکدوک و گداوناخ تنوشخ ی
لع ی ه اتن رد .دراد تبثم هطبار ناکدوک ی
ج د ی رگ زین صخشم
دش
، نهذ ی ت تنوشخ ناور تنوشخ اب روحم ی
، مسج تنوشخ ی
، لع تلفغ ی ه ناکدوک و تنوشخ
گداوناخ ی لع ی ه اتن همادا رد .دراد تبثم هطبار ناکدوک ی
ج هلصاح
، گداوناخ تلاکشم تبثم هطبار ی
اب
ناور تنوشخ ی
، مسج تنوشخ ی
لع تلفغ و ی
ه گداوناخ تنوشخ و ناکدوک ی
لع ی ه أت ناکدوک یی د و دش
درگ صخشم ی
د لک ی هش اه ی ج سن یت ی ناور تنوشخ اب ی
، مسج تنوشخ ی
لع تلفغ و ی
ه و ناکدوک
گداوناخ تنوشخ ی
لع ی ه اهن .دراد تبثم هطبار ناکدوک ی
ًات ضرف رد ی ه لصا ی اتن ی ج لماوع :داد ناشن
عامتجا ی ناور تنوشخ اب ی
، مسج تنوشخ ی
لع تلفغ و ی ه گداوناخ تنوشخ و ناکدوک ی
لع ی ه ناکدوک
.دراد تبثم هطبار يدیلك ناگژاو کدوک :
.تلفغ ،یمسج تنوشخ ،یناور تنوشخ ،یرازآ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 ؛رهشناریا ،تیلاو هاگشناد یسانش هعماج رایداتسا . [email protected]
200 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
هلاسم حرط
ههد ود دودح ات یم هتشادنپ لبقداوناخ هک دش تبحم ،یمیمص ِطباور ِدوجو ِببس هب ه
و زیمآ
یگدنز یارب ناکم نیرتهب فطاوع و
اب نکیل .تسا دارفا ینامسج و یفطاع ِییافوکش و دشر
حرطم تارییغت و اهدرکراک هب تاهجوت ،ماسقا و عاونا رد یگداوناخ تنوشخ عوضوم ندش
هناهاک و تراچوب( تفای شیازفا هداوناخ ،1
2006 : 34 هچرگا .) تنوشخ ،یخیرات ظاحل هب
هزوح زا یشخب هراومه یم یقلت یمومع
قافتا تلع هب یگناخ تنوشخ و .دوش میرح رد نداتفا
یمن یقلت یدج نادنچ یصوصخ ،یسیبا(دش
1391 : 14 ،یقوقح رظنم زا هجیتن رد ،)
تنوشخ یگناخ یاه هدنار نوناق هیشاح هب یتنوشخ نینچ بلغا و تشادن تیعوضوم نادنچ2
یم دش شقن ،انبم نیمه رب . شرگن و اه
ِطباور رد اهنت یگناخ ِتنوشخ نیبکترم و ناینابرق یاه -
یصخش ،تنوشخ یاهوگلا و هدش هیجوت هداوناخ لخاد یعامتجا یم باسح هب هدش
دیآ
لایل ،ایسراگ(
3
2015،
: 10 یم لماش ار یددعتم ماسقا و عاونا هناخ رد تنوشخ .) رابتعا هب و دوش
صخش ای و عون میسقت لباق
یم یدنب لماش ،تنوشخ عون رابتعا هب یگناخ تنوشخ ماسقا ،دشاب
یم ...و یلام تنوشخ ،یسنج تنوشخ ،یناور تنوشخ ،یمسج تنوشخ صخش رابتعا هب .دوش
،یشکدنزرف ،یرازآ کدوک ،یرازآرسمه لاکشا زا یکی رد تسا نکمم یگناخ تنوشخ زین نزرف تنوشخ و نیدلاو لتق ای و حرج و برض هرابرد ناد
.دنک ادیپ زورب و روهظ رگیدکی زا
عیاش تنوشخ نیرت تیساسح هزورما هک یگداوناخ یاه
هدرک بلج دوخ هب یدایز تاهجوت و اه
کدوک رتهب ترابع هب ای نادنزرف هیلع نیدلاو یگداوناخ تنوشخ تسا یرازآ
،مولاس( تسا 4
چروتسا و نهوک ،اگنیرش ،5
2014 : 98 کدوک دودح .) رازآ
نتخاس مورحم زا هداوناخ رد ی
طسوت یمسج رظن زا ناکدوک نآ رد هک یدراوم ات نیدلاو تبحم و هانپرس ،سابل ،اذغ زا کدوک یم رارق یراتفر دب و رازآ غلاب درف کی رجنم نانآ گرم ًاهاگ و ندید همدص هب اراکشآ هک دنریگ
یم اوناخ رد لفط هیلع تنوشخ هک نیا دوجو اب .تسا هدرتسگ دوش زا یعیسو فیط ،هد
بیسآ یاهراتفر یم لماش ار ناسر
،یهاشکلم( ددرگ 1390
: 10 نیا یمامت هک تفگ دیاب اما ،)
یفطاع یاهرازآ و تلفغ ،یسنج ،یمسج یاهرازآ روحم راهچ لوح اهراتفر -
یم یناور .ددرگ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Butchart and Kahane 2. Family Violence 3. Garcia and Lila 4. Child Abuse
5. Salloum, A., Scheeringa, M. S., Cohen, J. A., & Storch
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
201
کدوک هدوبن ناهنپ ناراذگنوناق زین و ناققحم دید زا و تسین یدیدج هلأسم یرازآ .تسا
لاس رد راب نیلوا یارب 1946
ویدرات زوربلآ مان هب یصخش طسوت تیلولعم زا یشرازگ ،کشزپ 1
32
،یکیزیف راتفرءوس هنوگره هب ،یناهج تشادهب نامزاس فیرعت قبط .دش هئارا کدوک ،یفطاع
یب اب ماوت راتفر ای و تلفغ ،یسنج یقیقح بیسآ هب رجنم هک یرگید لمع هنوگره ای و یهجوت
ب تیلوئسم هنیمز رد یو ناش ای ،تایح همادا ،دشر ،کدوک تملاس ه
،یریذپ تردق ای دامتعا
،دوش بیسآ لامتحا شیازفا بجوم هک دوش
"
کدوک یرازآ
"
یم هتفگ رضاح لاح رد .دوش 250
نیب نامزاس رامآ ساسارب ناهج رد کدوک نویلیم دودح هک دنراد رارق رازآ دروم للملا
73 نویلیم
آ زا رفن ریز اهن 10 هرهب دروم نویلیم کی دودح لاس ره و دنراد رارق لاس دنراد رارق یسنج یشک
دودح زین و 100
نوسردنا(.دنتسه مورحم لیصحت زا عماوج رد زین ناکدوک نیا زا نویلیم و 2
،ناراکمه 2018
.)
کدوک تروص هب یکیزیف یورین زا هدافتسا اب هک تسا ییاهراتفر زا هتسد نآ زا یرازآ یدمع
یم رطخ هب ار یو تمارک و دشر ،ءاقب ،تملاس و هدش ماجنا کدوک کی هیلع برض دننام ؛دزادنا
زاگ ،نداد ناکت ،ندز دگل ،متش و هفخ ،نتفرگ
راتفر ءوس عون نیا ؛ندرک مومسم ،ندنازوس ،ندرک
ناونع تحت ًابلاغ
"
هیبنت
"
یم ماجنا نارگید ای هداوناخ طسوت کدوک .دوش
ن یسنج یرازآ نآ زی
و عرش ،نیناوق اب ریاغم ناکدوک اب یسنج راتفر هنوگ ره لماش هک تسا ییاهراتفر زا هتسد یم خر هعماج یاهراجنه دهد
شخباون(
،یتباث ، 1392 : 44 یم یسنج راتفر ءوس .) طسوت مه دناوت
ءوس رد لیخد نلااسگرزب .دوش ماجنا ناناوجون مه و نلااسگرزب وم زا یرایسب رد یسنج راتفر
درا
رابجا اب ای قیوشت ،دیدهت ،هلیح اب هک دنتسه کدوک نایانشآ ای و کیدزن نادنواشیوخ وزج یم او راک نیا هب ار کدوک یفطاع راتفر ءوس .دنراد
- و نیدلاو ییاناوت مدع لماش زین یناور
؛تسا کدوک شرورپ و دشر تهج رد نابیتشپ و بسانم طیحم کی ندرک مهارف یارب هداوناخ تفر نیا یم را بیسآ دناوت کدوک یارب ار یعامتجا و یکیزیف و یقلاخا ،یحور ،یناور یدج یاه
یز و وئایگ( دشاب هتشاد لابند هب ،3
2015 : 26 .) ،سبح ،ندناسرت ،دیدهت ،شنزرس ،ریقحت
راتفر و شریذپ مدع ،نلااسمه ای اهردارب و رهاوخ اب کدوک ررکم هسیاقم ،رخسمت ،ضیعبت
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Alberoz Tardiuow 2. Anderson 3. Qiao and Xie
202 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
یاهلاثم هنارگشاخرپ بیسآ کدوک سفن تزع هب یفطاع راتفر ءوس .تسا راتفرءوس هنوگ نیا زا ی
یم یتح یدراوم رد و هدز یدج .دوش رجنم ملکت للاتخا دننام یلماکت تلاکشم هب دناوت
جیار هنیمز رد کدوک زا دح زا شیب عقوت یفطاع راتفر ءوس تلع نیرت ،یسرد لثم فلتخم یاه
دوک هک ینامز و تسا هریغ و یشزرو یمن ک
ساسحا دنک هدروآرب ار تاراظتنا نیا دناوت
ولا( داد دهاوخ تسد یو هب یگدروخرس ،1
2018 : 184 قافتا ینامز زین ،تلفغ راتفر ءوس .)
یم نیا .دنز زاب رس ،کدوک یرورض یاهزاین نیمأت زا ییاناوت دوجو اب کدوک تسرپرس هک دتفا
رس ،هیذغت ،یفطاع دشر ،شزومآ ،تملاس لماش اهزاین نیا .تسا هریغ و نتسیز نما طیارش ،هانپ
هداوناخ رد ًامازلا راتفر ءوس یمن هدید نییاپ یداصتقا هقبط زا ییاه
رد تسا نکمم هکلب دوش
هداوناخ سیروم و گنیلرات( دوش ماجنا زین هفرم یاه ،2
2010 : 2 .)
نابآ زا ،یتسیزهب یعامتجا سناژروا رامآ قباطم 96
نیدرورف ات 97
، 16 م رازه کدوک درو
،یلعریش(تسا هدش تبث و شرازگ یرازآ 1398
تنوشخ رامآ دصرد نیرتشیب .) یگناخ یاه
ریز ناکدوک یرازآ کدوک هب طوبرم 10
هب یرازآ کدوک نازیم ،رامآ ساسارب .)نامه(تسا لاس
دودح یگلاس کی نس رد یبیرقت روط 7
7,
رد ،دصرد 2
ات 4 یگلاس 18 رد و دصرد 5
ات 7
یگلاس 20 دصرد
،یلعریش( تسا 1398
نینس رد تنوشخ لامعا نینچمه .) 8
ات 10 لاس 22.5
،دصرد 11 ات 13 ،لاس 8.2 رد و دصرد 16
ات 18 ،لاس 5.1 یسررب قباطم .تسا دصرد یاه
هعسوت و یدمآرد تیعضو یاراد هک یقطانم ،نارهت رهش رد یشهوژپ یاراد دنتسین یبسانم یا
کدوک حطس .)نامه(دنتسه یرتشیب یرازآ
هقطنم هلمج زا 9
هدوسرف تفاب یاراد هک نارهت
هارمه هب قطانم نیا یتیموق عونت و هدوب مک یدمآرد حوطس و دایز یاهراوناخ دادعت ،مکارتم تنوشخ هدش ثعاب هقطنم نیا دایز یراکیب و اهراک و بسک دوکر هلمج زا یگداوناخ یاه
کدوک یلع و ینامیرن( دشاب هتشاد یدایز دشر یرازآ داژن
،یراسم تشپ 1399
تفاب دوجو .)
بیسآ وزج ار هقطنم نیا نارهت رد هقطنم نیا یریذپرجاهم و یتنس هدرک نارهت قطانم نیرتریذپ
بیسآ عاونا هقطنم نیا رد هک یروط هب تسا رد یتسیزهب رامآ قباطم .دراد دوجو یعامتجا یاه
لاس 1397 هقطنم 9 آ یاراد یشکدوخ و تقرس ،دایتعا حطس ظاحل هب یاهوگلا تسا یرتلااب رام
مک و کچوک لغاشم هب راوناخ ناتسرپرس بلغا یگتسباو هارمه هب یگداوناخ شرورپ یتنس ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 . Lowe
2. Tarling and Morris
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
203
یاهرامآ تیاهن رد هک دیامن دشر هقطنم نیا رد یرگشاخرپ گنهرف زا یعون هدش ثعاب دمآرد کیدزن هقطنم نیا ،یتسیزهب رامآ نیرخآ ساسارب تسا هدرب لااب ار یرازآ کدوک 25
دصرد
کدوک ناکدوک نیب رد یرازآ 8
- 12 کدوک نیا بلغا هک هداد صاصتخا دوخ هب ار هلاس یرازآ
اه
،انرب و هکشوبلآ( تسا یکیزیف تنوشخ بلاق رد 1399
یم رظن هب .) و یعامتجا تیهام دسر
هنیمز شهوژپ بلغا رد و تسا مهم شیپ زا شیب قطانم نیا رد یگنهرف یاه هجوت دروم رتمک اه
ا هدوب یدمآرد و یگنهرف حطس اب هداوناخ کی رد تنوشخ یلبق هبرجت نتشاد هلمج زا ؛تس
هشیلک دوجو زین و یراکیب ای دایتعا ریظن یگداوناخ تلاکشم دوجو هارمه هب ،نییاپ یتیسنج یاه
هنیمز رد رتشیب هک نارتخد ای نانز شقن اب طابترا رد بیسآ یتاقبط یاه
مک ،ریذپ رجاهم و دمآرد
م هدهاشم ی هقطنم رد و دوش 9
یم قدص زین یم ناکدوک هیلع تنوشخ اب طابترا رد دنک
رثؤم دناوت
،یزابهش( دشاب 1399
تنوشخ اب یعامتجا لماوع هک تسا نیا شهوژپ یلصا لاوئس نیاربانب .)
:تسا لیذ حرش هب قیقحت فادها اتسار نیمه رد ؟دراد یطابترا هچ ناکدوک هیلع
یلصا فده
اوع نیب طابترا کدوک( ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ اب یعامتجا لم)یرازآ
یعرف فادها 1 - )رتگرزب ردارب و رهاوخ و نیدلاو( تنوشخ هبرجت نیب طابترا ییاسانش یگداوناخ تنوشخ اب
کدوک( ناکدوک هیلع )یرازآ
2 - تینهذ نیب طابترا ییاسانش تنوشخ
کدوک( ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ اب رادم رازآ
)ی
3 - کدوک( ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ اب یگداوناخ تلاکشم نیب طابترا ییاسانش )یرازآ
4 - هشیلک نیب طابترا ییاسانش کدوک( ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ اب یتیسنج یاه
)یرازآ
یبرجت هنیشیپ
مرخ ( یدنبورهاش و لد 1396ناونع اب یقیقحت رد )
« کدوک لماوع لیلحت و یسررب رد یرازآ
ناتستشد ناتسرهش »
عیاش :دنداد ناشن ،نیدلاو مهافت مدع،نیدلاو دایتعا یرازآ کدوک تلع نیرت
تافلاتخا و یداصتقا تلاکشم یدعب بتارم رد و یناور تلالاتخا ،ینیبدب ،اهنآ ددجم جاودزا
204 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
مرخ( دنتشاد رارق یگداوناخ ،یدنبورهاش ،لد
1396 رفعج و هدنامرف ،رگید یشهوژپ رد .) ی
( 1396 ناونع اب )
« کدوک نیدلاو نیب رد یتخانشناور یساسا یاهزاین و یفطاع تلاکشم و رازآ
یداع نیدلاو »
یگتسباو ،یراتخمدوخ یاهزاین و سرتسا ،بارطضا ،یگدرسفا حطس :دندرک دییأت
کدوک نیدلاو نیب طابترا و ،هدنامرف( دندوب توافتم یرادانعم روط هب یداع نیدلاو و رازآ
،یرفعج 1396 ( یقطان یشیامیپ قیقحت .) 1394
ناونع اب ) «
یرازآ کدوک رب رثؤم لماوع یسررب
رگرازآ دارفا یناور للاتخا نییعت و یعامتجا سناژروا نیعجارم رد »
کدوک نیب :داد ناشن یرازآ
هداوناخ رد یرازآ کدوک نیب ،نارسپ و نارتخد هب تبسن توافت ، دلاو ود و دلاو کت یاه
ینعم وجو راد ریز ناکدوک رد یرازآ کدوک یناوارف ،درادن د 6
،تسا ناکدوک ریاس زا رتشیب لاس
،تسا نیدلاو ریاس زا رتشیب ملپید و لکیس تلایصحت اب نیدلاو رد یرازآ کدوک یناوارف کدوک یناوارف ،تسا ناردام زا رتشیب ناردپ رد یرازآ کدوک یناوارف ینس هورگ اب دارفا رد یرازآ
32 - 37 و لاس 31 - 36 هورگ ریاس زا رتشیب لاس کدوک یناوارف .تسا ینس یاه
بسح رب یرازآ
سایقم نینچمه تسا للع ریاس زا رتشیب تلفغ و هحماسم یدعب هلحرم رد و دایتعا یاه
یرود ،دیئوزیکسا رازآ کدوک دارفا رد رازآدوخ و ارگ یفنم ،رازآ رگید ،یعامتجا دض ،نیزگ
اورسخ .تسا یداع دارفا زا رتلااب ( ناراکمه و ین
1392 ناونع اب یقیقحت رد ) «
عاونا هسیاقم
یداع و داتعم دارفا رد یرازآ کدوک »
هب یرازآ کدوک عاونا نیب :دنداد ناشن یشیامزآ تروص
و یوبن قیقحت .تسا یداع دارفا زا رتشیب نیداتعم هورگ رد )تلفغ و یفطاع ،یسنج ،یمسج(
( ناراکمه 1392
ناونع اب )
« ثؤم للع یسررب نازومآ شناد :هعلاطم دروم( یرازآ کدوک هدیدپ رب ر
ناتسریبد رتخد )زاوها رهش یاه
» ،ینهذ یداصتقا ـ یعامتجا هاگیاپ یاهریغتم :داد ناشن
تنوشخ ریغتم و سوکعم تروص هب نیدلاو هب یگتسبلد ،نیدلاو مهافت ،یگداوناخ یگتسبمه یثأت یرازآ کدوک رب میقتسم روط هب یرازآرسمه و یگناخ هاگیاپ ریغتم اهنت و دندوب راذگر
هطبار ینیع یداصتقا ـ یعامتجا .تسا هتشادن یرازآ کدوک ریغتم اب یرادانعم ی
شهوژپ ماجنا یجراخ یاه صخشم لماوع نتفای لابند هب رتشیب هتفرگ
زورب اب طابترا رد یرت
هدوب ناکدوک هیلع یگناخ تنوشخ نناتفوه ،لاثم ناونع هب .دنا
(1
2012 ثأت ) ،یسایس یاهداضت ری
نایم و یگنهرف ،یعامتجا طباور و هراوتداع ،رباربان یاهوگلا و تردق طباور نینچمه و یدرف
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Hoftanen
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
205
هتسناد رثؤم ار یراتخاس حوطس و هژوس ناراکمه و سنیلا هک یلاح رد ،دنا
( 1
2010 لماوع )
هتسناد لیخد یگناخ تنوشخ رد ار ییایفارغج و یتیعمج ،یعامتجا ،یداصتقا ک .دنا
و انومی
ابماج ( 2
2003 هناخ رد تنوکس ) یحیسم ،رتریقف یاه
،ردخم داوم و لکلا فرصم ءوس ،ندوب
لغش نتشاد رهوش تلایصحت و نادنزرف دادعت ،رسمه نس ،نانز تلایصحت ،صصخت نودب یاه
تنوشخ رد ار هتسناد رثؤم یگداوناخ یاه
ایرام .دنا
3یور ( 2003 ،تداسح ،لوپ رس رب هرجاشم )
لئاسم ،نادنزرف رس رب فلاتخا ،رهوش فرط زا ردخمداوم هب دایتعا و لکلا فرصم ،یسنج
هقلاع ،رهوش یراکیب ردخمداوم و لکلا فرصم و یرادراب ،لزنم زا نوریب رد ندرکراک هب نز ی
هدرمشرب یگناخ تنوشخ رب رثؤم لماوع زا ار دنا
گنآژ و گناو ،وئایز ،نچ ،ام(
،4
2011 : 593 .)
ماج تاقیقحت زا یم تسا هتفرگ تروص هزوح نیا رد هک یع
.دومن هراشا ریز دراوم هب ناوت
( ناراکمه و نوسردنا قیقحت 2018
ناونع اب )
« نیب لاقتنا شیپ :ناکدوک تنوشخ زا یلسن
ینیب
ناکدوک هیلع تنوشخ »
مهم :دنداد ناشن یداصتقا تلاکشم ناکدوک هیلع تنوشخ لماع نیرت
-
نچمه تسا هدوب نیدلاو یعامتجا تنوشخ تینهذ ،تنوشخ یلبق هبرجت نی
هوقلاب یلماع روحم
تنوشخ لمع ماجنا یارب نوسردنا( تسا نیدلاو طسوت زیمآ
،ناراکمه و5
2018 .) یکسیووجان
یلربمیک و ( 6
2018 ناونع اب دوخ یشیامیپ قیقحت رد )
« کدوک و یعامتجا هقبط ،داژن :یرازآ
هشیلک تردق هفرح یاه
یا اه » :دنداد ناشن نوشخ
کدوک رد تلفغ و یمسج ت هایس یرازآ
ناتسوپ
هداوناخ و هشیلک ساسارب بلغا ریقف یاه
خر داژن و یعامتجا هقبط هب طوبرم یبلاق تاروصت و اه
یم نیمه زا .دهد تنوشخ تینهذ لیکشت و نیدلاو تنوشخ براجت زا یرود دهاش ور
رد روحم
نآ تنوشخ لمع هبرجت .میتسه اه تینهذ لیکشت بجوم زیمآ
تنوشخ یم روحم هکیرنا .ددرگ
لایل لوسیرام و ایسارگ (7
2015 ناونع اب یقیقحت رد ) شرگن«
و نانز هیلع تنوشخ هب تبسن اه
هیداحتا رد ناکدوک اپورا ی
» یور رب 85000 خساپ زا هدنهد 19
هیداحتا وضع روشک اپورا ی
؛دنتفرگ هجیتن تفرگ تروص
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Linos
2. Kimuna & Djamba 3. Maria Roy
4. Ma, Chen, Xiao, Wang and Zhang 5. Anderson
6 Najdowski and Kimberly 7. Enrique Garcia & Marisol Lilia
206 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
- مهف رد توافت تنوشخ ِلوبق و یاه
ینعم ،ناناوج ،ناکدوک ریظن یراشقا اما ؛دراد دوجو یراد
یمن یقلت یدج طیارش یخرب رد ار تنوشخ ناینابرق و ،نلااسگرزب تیعقوم دندقتعم ای دننک
یمخز ،ندز ًلاثم تسا هدومن تنوشخ هب راداو لرتنک ،ندرک
؛تسا دراوم نیا زا ناکدوک ندرک
- هیلع تنوشخ رب راذگریثات لماوع نیب رد ردخمداوم و لکلا فرصم ،ناکدوک و نانز
صخاش ؛دش صخشم لماع نیرت
- هطبار لماوع زا یشان هک دندوب اوعد ای شکمشک ناکدوک و نانز هیلع تنوشخ یتیعقوم ای یا
؛دندوب یلام تلاکشم ای لغش تسد زا ،سرتسا ،یگداوناخ تلاکشم و لئاسم - نییبت یعامتجا و یگنهرف لماوع هیجوت و هدننک
گ نانز هیلع تنوشخ ر ناکدوک و
ریظن ،تسا
شرگن هشیلک ای یتیسنج یاه
؛دنتسه نادرم هاگدید رب بلاغ نانچمه هک یتیسنج یاه
- ،لایل و ایسارگ( دوب بلاغ قیقحت دروم یاهروشک نیب رد تسا رصقم ینابرق هک شرگن نیا 2015
.)
ادراتاک (1
2015 ناونع اب یقیقحت رد ) خ و گنهرف ،یرلااسدرم«
ناکدوک و نانز هیلع تنوش »
اب هک 9 هبحاصم ترجاهم نانز اب قیمع ی تسا هتفرگ تروص ایناتیرب رد ایسآ ِبونج زا هدرک
هناگدنچ یگنهرف طیارش لماعت رد دیاب ار ناکدوک و نانز هیلع تنوشخ ؛دنتفرگ هجیتن رظن رد یا
یلحت نیاربانب .تسا هدش هطاحا تردق و یتیسنج طباور طسوت هک تفرگ ِهیلع تنوشخ یرظن ل
هعماج داعبا رد دیاب نانز ناور ،یسایس مولع ،یقوقح ،یتخانش
یگنهرف تاعلاطم و یتخانش
هلخادم شقن نینچمه ،دوش یسررب تسایس رگ
هظفاحموئن و یلاربیلوئن یاه ناشن زین یراک
یم ،مسیرورت ثحابم رد هزورما یگنهرفدنچ ِیگدرسفا و تنوشخ یاضف روطچ هک دنهد
ردپ تیوه یگناگود و تیسنج و یرلااس
دروم نانز هک داد ناشن جیاتن .تسا هدش دراو اه
موهفم ،شسرپ
« مارتحا » یم نانز دروم رد هناگود یدرکراک یاراد ار کی زا موهفم نیا ؛دنناد
وس
لیهست یرازبا زین و ینیعتدوخ و للاقتسا یارب نانز یوس زا تسا یراشف رازبا تنوشخ یارب رگ
یم
،دشاب یم هجاوم شلاچ اب هداوناخ و عامتجا یاهراجنه زا تاروصت هک ینامز عقاو رد .دنوش
موهفم دندوب فرتعم قیقحتدروم نانز
« مارتحا » یم هتفرگ راکب لمع رد لامعا یتنوشخ ات دوش
هبساحم ِناوت هعماج هک یلاح رد دوش درادن ار مارتحا موهفم زا هدافتساءوس زا لصاح ِتنوشخ ی
،ادراتاک(
2015 .)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Katharda
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
207
هنیشیپ زا لصاح جیاتن هنیمز کی رد ناکدوک هیلع تنوشخ بلغا داد ناشن قیقحت یاه
یم یور یگنهرف رد دراد دوجو تنوشخ یلبق هقباس و تنوشخ هبرجت و تینهذ نآ رد هک دهد
لیخد نآ رد زین اهراوناخ یداصتقا رقف ای دایتعا ریظن یماوع نآ رانک تلع هب اهراوناخ و دنا
شادن هرود بلغا بسانم یعامتجا و یلام نیمأت نت ار تنوشخ تیاهن رد و یرگشاخرپ زا یا
یم هبرجت .دننک
يرظن هنیشیپ
هتشر رد ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ ناور یاههعماج ،یسانش هداوناخ تاعلاطم و یسانش
هژیو هاگیاج تیروحم و درکیور ساسارب هتشر ره و تسا هداد صاصتخا دوخ هب ار یا
هبنج زا دوخ یاهریغتم هتخادرپ عوضوم نیا هب یتوافتم یاه
لثم یلماوع دیورف رظن هب .دنا
و دح زا شیب یرگشاخرپ ،نیدلاو یناسمهان ،کدوک زا تبقارم مدع ،یردام رهم زا تیمورحم ناور زورب ثعاب یگمه دایز یریگ ناسآ یم یروجنر
یراتفر دب یو داقتعا هب یلک روط هب .دوش
ب نیدلاو یم نلااسگرزب رد یناور یرامیب زورب ثعاب یگدنز لوا لاس جنپ رد صوصخ ه دوش
وراد(
،1
2006 : 10 یخرب .دراد کدوک تیصخش دشر رب ار رثا نیرتریگارف هداوناخ ،رلدآ رظن زا .)
یم نآ دارفا یراگزاسان ثعاب هداوناخ نورد یاهراتفر زا ثعاب هک کدوک زا تلفغ دننام ،دوش
یناوتان ساسحا یراکمه رد
یم یعامتجا یاه رارق نیدلاو رازآ و درط دروم هک یناکدوک .دوش
یم یم نارگید هب تموصخ و ینامگدب اب دنریگ دروخرب یگدنز اب زین شرگن نیمه اب و دنرگن
یم راکهزب ای و مرجم ،روجنر ناور تسا نکمم و دنتسه یعامتجا هقلاع دقاف ناکدوک نیا .دننک
یل(دنوش ،ناراکمه و2
2012 : 45 ،یقطان ؛ 1394 : 12 .)
هیرظن ساسارب یمن ایند هب راب تنوشخ تاشیارگ اب دارفا ،یعامتجا یریگدای ی
نآ .دنیآ اه
یگدنز براجت رد و دوخ طیحم رد ار تنوشخ یم ناش
ناونع هب قیرط نیمه هب فارحنا .دنزوما
یم هتفرگدای دنمراجنه راتفر طابترا قیرط زا شزومآ دنیارف .دوش
هدنریگربرد و تسا نارگید اب
شزیگنا شنم ،للع ،اه هیجوت و اه
تنوشخ لمع هک ینامز .تسا مرج ماجنا یارب ییاه جیاتن زیمآ
یم راب هب بولطم یم ییاسانش فده یارب بسانم هلیسو کی تنوشخ ،دروآ
نیا ساسارب .دوش
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Daro 2. Lee
208 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
هورگ شزومآ عبنم نیلوا هیرظن هورگ و هداوناخ دننام یدرف یمیمص یاه
و دادتما .تسا نلااسمه
هبرجت رب درف کی طیحم رد تنوشخ یناوارف یم ریثأت یریگدای
مدرم هک اج نآ زا .دراذگ
شور هب ار یگدنز یاهدادخر یم شزادرپ فلتخم یاه
دننک ،ناراکمه و یل(
2012 : 47 .)
هعماج درکیور عماج و یدعُبدنچ یحطس رد یسانش
ار ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ ،رت
هاگدید زا یم یسررب نوگانوگ یاه درکیور یانبم رب دوگ مایلیو رظن قباطم .دنک
« عبانم » هیرظن ی
هیرظن نیلوا زا یکی عبانم درک حرطم یگداوناخ تنوشخ دروم رد ،دوگ مایلیو هک دوب ییاه
گنیتیو(
،ناراکمه و1
2009 : 641 .) هیاپ رب ای و ماظن ره دننام هداوناخ ماظن ،هیرظن نیا دحاو
نارگید زا رتشیب هداوناخ مهم عبانم هب سکره و تسا یرادتقا یماظن یاراد یرگید یعامتجا یم ،دراد یسرتسد هیرظن قباظم .دراد او دوخ لایما تهج رد تیلاعف هب ار ءاضعا ریاس دناوت
هدرخ یم رطخ هب یعامتجا مظن هک ینامز ،عماوج یخرب رد ،تنوشخ گنهرف دتفا
رارقتسا یارب ،
آ یم هدافتسا تنوشخ زا ن .دننک
تراظن زا لکش نیا یاقب یارب تنوشخ لامعا ینعی یعامتجا
یم تروص )هداوناخ( درخ حطس رد مه و نلاک حطس رد مه هعماج رد یعامتجا مظن هب .دریگ
یم باسح هب )تلود( یعامتجا رظان کمک و وزاب تسا هداوناخ سیئر هک درم بیترت نیا .دیآ
هدودحم رد درم ی
هرهب هک ینامز و تسا تردق راصحنا یاراد هداوناخ و نز تنوشخ زا یریگ
ماجنا هب ار دوخ نادنزرف یم او هدعاق هب یاهراتفر نداد
یمن یتحاران ساسحا اهنت هن دراد ،دنک
یم ساسحا سکعرب هکلب تسا قحم هک دنک
نوسلیو ،مودیو(
،2
2015 : 14 .) توافت یاه
تنوشخ زورب لیلاد زا یگنهرف هدرخ ،رگید ترابع هب .تسا هداوناخ رد
نیا رب مکاح گنهرف
هورگ هعماج رد مکاح گنهرف هب تبسن اه هنادرم نردم
هنوگ هب و رت شنکاو یتح هک تسا یا
تنوشخ یئزج هب تبسن زیمآ یم هیجوت زین ار لئاسم نیرت
همه شنکاو هتبلا .دنک هورگ کی دارفا
ت و تسین ناسکی یعامتجا ای و یموق یناور لماوع ریثأت تح
تسا توافتم یدرف – ،مودیو(
،نوسلیو 2015
: 15 .)
هیرظن تنوشخ راتفر و مرج دوجو رب یعامتجا تراظن هزیگنا یاراد هچ ،ناسنا رد زیمآ
یاه
یم دوجو هب یطیحم لماوع قیرط زا هچ و دشاب ینورد یم دیکات دیآ
هیرظن نیا رد هچنآ .دزرو
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Whiting
2. Widom and Wilson
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
209
تسا لصا نیا تسا رظندم نارگید ربارب رد ،رادتقا هب یبایتسد ای یفده هب ندیسر یارب دارفا هک
دنراد لیامت تردق و روز زا هدافتسا هب ایولیس و تیمسا ،زگیردور(
،1
2016 : 201 مود لصا .)
یم رارق تنوشخ رادتقا هار رس رد یعنام هباثم هب یعامتجا تراظن هک تسا نیا اجنآ زا اریز :دریگ
جو نودب ناسنا هک تیدودحم دو
،دراد لیامت راجنهبان راتفر و تنایخ و مرج هب ،یعامتجا یاه
نآرب تراظن )میسناکم( راک و زاس دیاب هعماج صخشم اهنت ،ناققحم .دروآ دوجوب ار اه
ندرک
یمن مهم ار مرجم دارفا یم یلماوع لابند هب هکلب ،دنناد
یم ببس هک دندرگ هدع دوش
یرگید ی
یعامتجا یاونمه راتفر دننک یرود راجنهبان راتفر زا و دنشاب هتشاد
زگیردور(
،2
2006 : 201 .)
تیعقوم ای عیاقو هچره )داضت و شنت( یعامتجا راتخاس هیرظن شنت یاه
هداوناخ هک ینیرفآ
یم دیدهت ار راتخاس رظن زا .تسا رتشیب هداوناخ نآ رد تنوشخ زورب لامتحا دشاب رتشیب دنک
یاهشنت و اهراشف یعامتجا هدش شخپ بسانتمان روط هب هداوناخ رد دوجوم
رد هک یدارفا .دنا
هداوناخ یم یگدنز کچوک یاه هدعو دنرادن یفاک دمآ رد دننک
نآ نادنزرف ی تحت .تسا دایز اه
-
شنت ریثات مهان .دنراد رارق یددعتم یتیعقوم یاه
یگنهرف راتخاس و یعامتجا راتخاس نایم یزاوآ
لیاسو و فادها نایم یادج نآ هب یبایتسد رباربان تاناکما و هاوخلد ای دوجوم
شیازفا ببس اه
هورگ و دارفارب راشف یم اه
نآ و دوش هنیزگ یوس هب ار اه
زا هدافتسا هلمج زا راجنهبان یاه
یم تیاده تنوشخ دنک
هچیس ،شوگور(
3یت ، 2005 : 1072 .)
لماعت هاگدید ساسا رب ا هداوناخ رد داضت و تنوشخ ،ییارگ
یاهوگلا و تسا یلماعت یرم
هنیمز ناونع هب صاخ یلماعت یم یزاب یساسا شقن هداوناخ رد تنوشخ یارب لصفلاب یا
.دنک
یاهدنیارف رد دیاب ار هداوناخ رد یکیزیف تنوشخ کرد یساسا دیلک هک تسا رواب نیا رب رزورک یم رب یشقن یاهوگلا هب راتفر لماعت اما .تفای راتفر یلماعت ددرگ
نا(
،ناراکمه و نوسرد 2018
.)
یم حیضوت ار یگداوناخ طباور زا توافتم یوگلا ود تاب تبازیلا ود نیا رد تلاماعت هک دهد
هنیمز و دجوم وگلا
؛تسا تنوشخ زاس چاکور(
2007 4
: 20 .) نسره و نمرما (5
1991 یوگلا )
شقن یکیکفت تابسانم ار لوا یم یراذگمان ییوشانز یاه
یطباور وگلا نیا ،دنک حیضوت ار
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Rodriguez, Smith, Silvia 2. Rodriguez
3. Rogosch, & Cicchetti 4. Rokach
5.Ammerman & Hersen
210 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
یم یم دوخ فیاظو رد یحضاو توافت هب لئاق رهوش و نز نآ رد هک دهد شقن و دنشاب
یاه
تیلاعف و قیلاع ،عفانم و هدرک یکیکفت تقد هب ار یگداوناخ هناگادج یاه
یوگلا رد .دنراد یا
شقن هب طوبرم تابسانم ناونع اب مود یم مان کرتشم یاه
هطقن هک درب شقن لباقم ی
راپ یاه زنوس
یم تیلاعف رثکا رد رهوش و نز تابسانم زا عون نیا رد .دشاب هتشاد یرکفمه و یراکمه مه اب اه
،یرفنضغ(تسا لقادح رد ناشقیلاع و عفانم داضت و 1389
هداوناخ رد نیاربانب .) میسقت هک ییاه
نآ رد فیاظو هکبش ،تسا یتنس اه
یم رهاظ دودحم و لصتم تروص هب یعامتجا طباور ی دوش
یم یگدنز یتکراشم تروص هب هک یرهوش و نز اما هکبش یاراد دننک
رد و دوب هدنکارپ یعامتجا
یم لقادح هب تنوشخ تلاح نیا دسر
چاکور(
2007 : 20 .)
کدوک تیروحم اب یگداوناخ تنوشخ دش رکذ هچنآ ربانب هنیمز رد بلغا یرازآ
یعامتجا یا -
یور هعماج یداصتقا طیارش زا رثأتم و یگنهرف یم
رظنم زا یگداوناخ تنوشخ ًاساسا و دهد
کی زا ناکدوک هیلع تنوشخ درادرب رد ار ینوگانوگ فادها نآ نیلماع یم وس
لرتنک یعون دناوت
و اهزاین اب طابترا رد ناکدوک و نیدلاو نیب لماعت ،رگید یوس زا ناکدوک یاهراتفر رب تراظن و هتساوخ نآ یاه یم تاعقوت یخرب و اه جوم دناوت
.دشاب نادنزرف هیلع یگداوناخ تنوشخ د
شهوژپ یموهفم لدم
،شهوژپ یموهفم لدم قباطم هنیمز رد درف هک ار یتنوشخ ،یوق لامتحا هب
یعامتجا یاه
تسا هدرک هبرجت -
بیسآ و دمآرد مک تاقبط رد هژیو هب ریذپ
- بلاق رد زین یلاسگرزب رد
زا کدوک یاهراتفر یم زورب دوخ زا یرا
توافت ،دوگ مایلیو هیرظن قباطم ؛دهد زا یگنهرف یاه
یعامتجا لماوع
یرازآ کدوک تنوشخ هبرجت
تینهذ تنوشخ رادم
یگداوناخ تلاکشم هشیلک یتیسنج یاه
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
211
هورگ یخرب و عامتجا دمآرد مک تاقبط رد .تسا هداوناخ رد تنوشخ زورب لیلاد یموق یاه
یم عورشم یتح و لیهست ار تنوشخ لامعا لامتحا هک دراد دوجو یگنهرف یاهراجنه رد .دنک
رجت بلغا دمآرد مک تاقبط عقاو یم دیلوتزاب گنهرف نیا هک دنراد یکدوک رد ار یتنوشخ هب
-
هلاسم ره لح یارب دارفا هک ینامز تفگ دیاب مه رادم تنوشخ تینهذ اب طابترا رد .دوش هب یا
یم لسوتم تنوشخ نآ رازبا نیلوا تنوشخ و دنوش
تسا اه . تنوشخ تینهذ یعون نآ رد رادم
یم دشر دوک یاهراتفر رب هک دنک هنارازآ ک
تنوشخ تینهذ نیا .تسا راذگریثات یلاسگرزب رد -
تنوشخ تینهذ دارفا ،یعامتجا یریگدای هیرظن قباطم ؛تسا گنهرف هب هتسباو رادم اب ار رادم
یم دای دوخ رب هدش لامعا تنوشخ ای یرگید رب تنوشخ لامعا هک یگنهرف هنیمز رد ؛دنریگ
توافت و یداصتقا لئاسم للع هب تنوشخ یم یور یاه
هد تینهذ و اهراتفر دیلوتزاب دهاش د
تنوشخ موس هطبار رد .تسا کدوک هیلع تنوشخ نآ لاکشا زا یکی تیاهن رد هک میتسه بلط
هیشاح ،یراکیب ریظن یگداوناخ تلاکشم رد ینس فلاتخا ،بسانم دمآرد عبنم نتشادن ،ینیشن
یم جاودزا ن قباطم .دیامن تیوقت و داجیا ار ناکدوک هیلع تنوشخ دناوت
یعامتجا راتخاس هیرظ
هداوناخ رد هک یدارفا )داضت و شنت(
یم یگدنز کچوک یاه دادعت و دنرادن یفاک دمآ رد ،دننک
نآ نادنزرف شنت ریثأت تحت ،تسا دایز اه
هیلع تنوشخ .دنراد رارق یددعتم یتیعقوم یاه
داصتقا یراج و یگنهرف یاهدنیارف دیلوتزاب و رادیاپ و یتیعقوم یشنت ناکدوک هداوناخ ی
اه
هشیلک تیاهن رد .تسا تاب تبازیلا هاگدید قباطم .دراد طابترا یرازآ کدوک اب زین یتیسنج یاه
هداوناخ رد یتیسنج کیکفت هک یتنس یاه
- فیاظو زا فلخت هنوگره تسا راوتسا یمکحم یشقن
یم ضارتعا ای ،یشقن تنوشخ خساپ دناوت
.دشاب هتشاد هارمه هب ار زیمآ
قیقحت شور
ت زا هدافتسا تلع ؛تفرگ تروص شیامیپ شور هب و یمک تاعلاطم هخاش زا رضاح قیقحهرهب شیامیپ صخاش زا یریگ
کدوک داعبا شجنس یارب همانشسرپ رد میقتسمریغ یاه یرازآ
دوک تلااوئس رضاح شهوژپ رد نیاربانب ؛تسا ک
رد درکیور اب و میقتسمریغ تروص هب یرازآ
هب نیدلاو ندادرارق تیعقوم نیا مهم لیلاد زا رگید یکی .دوب هدش میظنت یرگید درف تروص
شیپ زین شجنس هوحن عون کدوک رارکت لامتحا ینیب
شهوژپ .دندوب نیدلاو نیب رد یرازآ
یاهریغتم نیب طابترا دعُب نیا رد ؛تسا یگتسبمه عون زا ،اهریغتم نیب طابترا ظاحل زا رضاح
212 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
یم رارق یسررب دروم کیکفت هب قیقحت گ
یفیصوت ،قیقحت تیهام نینچمه .دنری -
؛تسا یلیلحت
و فیصوت ار ناکدوک هیلع تنوشخ رد رثؤم یعامتجا لماوع دراد یعس هک ارچ تسا یفیصوت ارچ تسا یلیلحت .دیامن ییاسانش ار ناکدوک هیلع تنوشخ لکش هس نینچمه و .دیامن نییبت هنیمز لماوع تسا ددصرد هک اخ تنوشخ لاکشا و یعامتجا زاس
نییبت ار ناکدوک هیلع یگداون
هقطنم رد نکاس یاهراوناخ هیلک قیقحت یرامآ هعماج .دیامن 9
هجوتاب .دندوب نارهت یرادرهش
تیدودحم هب هقطنم رد نارهت رهش یعامتجا سناژروا رامآ ساسارب ،دوجوم یاه
9 نارهت رهش
رد 6 لاس هب یهتنم هام 1397
کیدزن 155 کدوک ریز ناکدوک اب( یرازآ 11
هداد یور )لاس
شرازگ بلاق رد هک دوب شرازگ نیا ناگیاسمه ،یگداوناخ یاه
نیا رب هک دوب هدش تبث اه
هداوناخ یماسا نارهت یعامتجا سناژروا یراکمه اب ،ساسا کدوک یاه
ققحم رایتخا رد یرازآ
ناگروم لودج زا هدافتسا اب ققحم هک تفرگ رارق -
دادعت یسجرک 110
ونع هب ار هداوناخ نا
هنومن شور .درک باختنا هنومن هداوناخ ناتسرپرس یماسا نتشاد تسد رد هب هجوت اب یریگ
،اه
و نارهت رهش یعامتجا سناژروا کمک اب هیلوا یسررب ساسارب .دوب هداس یفداصت هقطنم یارسگنهرف 9
هداوناخ )شیور یارسگنهرف(
یداصتقا تیعضو یاراد ًاساسا هک ییاه
ا دندوب یفیعض رایسب هداوناخ ناونع هب بلغ
کدوک یاهراتفر یاراد یاه نینچمه .دندوب هنارازا
یگژیو یاراد لحم و درخ هبسک ای ،نارگراک لماش فیعض یدمآرد تیعضو ریظن ییاه
ریز ژارتم اب تنوکس 100
هقطنم ینوکسم یاهدحاو بلغا دندوب رتم 9
ریز 60 شهوژپ رد رتم
و ردارب و نیدلاو تنوشخ نلاماع رضاح ینس هدودحم و ،هدوب هداوناخ رد رتگرزب رهاوخ
ریز زین ناکدوک 11
یارسگنهرف نانکراک یهارمه اب یروضح تروص هب همانشسرپ .دندوب لاس
شسرپ ،قیقحت فده هئارا اب هک تروص نیدب ،دش لیمکت و عیزوت شیور رایتخا رد همان
هداوناخ درک رپ ار همانشسرپ هک یدارفا بلغا .تفرگ رارق اه ناردام هژیو هب کدوک نیدلاو دن
نآ هداد لیلحت و هیزجت شور .دندوب اه .تفرگ تروص یطابنتسا و یفیصوت شخب ود رد اه
تیعمج یاهریغتم یفیصوت شخب رد نومزآ رد و دیدرگ فیصوت دصرد اب اهراوناخ یتخانش
هیضرف .دیدرگ هدافتسا نوسریپ یگتسبمه بیرض زا زین اه
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
213
شهوژپ ياهرازبا
سرپ کدوك همانش يرازآکدوک همانشسرپ نیسح درادناتسا همانشسرپ زا هتفرگرب یرازآ
( ناراکمه و یناوخ 1392
) نامزاس ،
(روشک یتسیزهب 1394
) اب 20 و هفلؤم 3 ( یمسج تنوشخ دعُب 10
یفطاع تنوشخ ،)هفلؤم -
( یناور 5 ( تلفغ و )هفلؤم 5
تسا هدش میظنت ترکیل فیط رد همانشسرپ نیا .تسا )هفلؤم هک .
لاماک تروص هب لاماک و مفلاخم ،یدودحات ،مقفاوم ،مقفاوم
تارمن اب بیترت هب مفلاخم 1
، 2 ، 3 ،
4 ، 5 تارظن رب قبطنم و هشولا بیرض زا هدافتسا اب همانشسرپ نیا ییاور .دوب هدش میظنت 15
غراف و دیتاسا ًاتدمع( رواد هعماج یرتکد نلایصحتلا
ناور ،یسانش اخ تاعلاطم و یسانش
)هداون
یلااب 6 / 1 هک ینامز هشاولا بیرض ساسارب هک دمآ 15
هیوگ دروم رد رواد میمصت اه
یریگ
یم هیوگ هک دننک
« دیفم » و
« یرورض » نارواد نیب قفاوت بیرض تسا 49
/ 0 نیا رب هک تسا
هیوگ یمامت هک دنتشاد قفاوت نارواد ساسا ناشن و هدوب یرورض اه
تنوشخ داعبا هدنهد
تسا یگداوناخ هنومن ساسارب نینچمه .
یا 25 شیپ همانشسرپ حلاصا روظنم هب ،هرفن نومزآ
،ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ یارب خابنورک یافلآ هک دمآ لمعب 73
/ 0 .دمآ تسدب نارواد
( هملاع هاگشناد یراکددم هورگ یملع تایه یاضعا ،دیتاسا لماش 5
لئاسم یسررب هورگ ،)رواد
( نارهت هاگشناد یعامتجا 5
( نارهت هاگشناد یسانش ناور دیتاسا و )رواد 3
و رفن ) 2 زین رفن
نآ رایتخا رد لیمیا تروص هب همانشسرپ .دندوب هداوناخ تاعلاطم دیتاسا نازیم و .تفرگ رارق اه
هیوگ ندوب یرورض و ندوب بسانم .تفرگ رارق شسرپ دروم ریغتم ره یارب اه
یعامتجا لماوع همانشسرپ هب همانشسرپ نیا ققحم تروص
هفلوم هک دوب هدش میظنت هتخاس حلاصا و سابتقا ساسارب نآ یاه
نوسردنا قیقحت زا ( ناراکمه و 1
2018 یکسیووجان ،) یلربمک و 2
(3
2018 ایسارگ و ،) لایل و 4
5
( 2015 ( یلبق تنوشخ هبرجت لماش یعامتجا یناور لماوع .دوب ) 3
تنوشخ تینهذ ،)هفلؤم رادم
( 3 اوناخ تلاکشم ،)هفلؤم ( یگد
3 هشیلک و )هفلؤم ( یتیسنج یاه
3 رد همانشسرپ نیا .دوب )هفلؤم
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. Anderson 2. Najdowski 3. Kimberly 4. Gracia 5. Lila
214 یسررب هرود ،ناریا یعامتجا لئاسم 13
هرامش ، 1 ناتسبات و راهب ، 1401
یلیخ تروص هب هک .تسا هدش میظنت ترکیل فیط ًلاماک و ،مفلاخم ،یدودحات ،دایز ،دایز
تارمن اب بیترت هب مفلاخم 1
، 2 ، 3 ، 4 ، 5 کدوک همانشسرپ دننام هب .دوب هدش میظنت ییاور یرازا
ب یعامتجا لماوع همانشسرپ رظنم زا هشاولا بیرض ساسار
15 ،رواد 2 / 1 هک دمآ تسدب
ناشن یرورض هدنهد هیوگ یمامت ندوب
اب خابنورک یافلآ بیرض نینچمه .دوب همانشسرپ نیا یاه
هنومن یا 25 لیهست یعامتجا لماوع یارب ،یرفن زین تنوشخ رگ
0.77 .دمآ تسدب
هتفای قیقحت ياه
هتفای یفیصوت ياه
1 - تیسنج : 59 % ،نز نایوگخساپ 41
؛دندوب درم %
2 - :نس ینس هدودحم اب نایوگخساپ 35
- 25 لاس 38 ،%
46 - 36 اب لاس 46 ،%
57 - 47 اب لاس
10 و % 58 زین لااب هب لاس 6
؛دندوب %
3 - :تلایصحت 16
،ملپیدریز % 45
،ملپید % 24 ،ینادراک % 10
و یسانشراک % 5
یسانشراک % دشرا
:دندوب 4 - :راوناخ دعُب 50
یاراد % راوناخ دعُب
5 ،یرفن 31 راوناخ دعُب % 4
و یرفن 19 دعُب یاراد %
راوناخ 3
؛دندوب یرفن
5 - :نادنزرف تیسنج تیسنج
52 و رتخد نادنزرف زا % 48
.دندوب رسپ زین %
6 - :قیقحت ياهریغتم تیعضو لودج رد هک روطنامه
1 یم هظحلام نایوگخساپ نیگنایم :دوش
ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ رد هس داعبا و
همانشسرپ طسوتم حطس زا رتلااب نآ هناگ
نیگنایم اب ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ هک یروط هب ؛تسا 13
/ 87 نیگنایم زا رتشیب
( یرظن 75 نیگنایم اب یناور تنوشخ و تسا ) 32
/ 32 نیگنایم اب یکیزیف تنوشخ و 64
/ 35
نیگنایم اب تلفغ و 17
/ 19 گرزب دنتسه یرظن نیگنایم زا رت
؛ نایوگخساپ رتهب ترابع هب
،دنتسه تلفغ و یمسج ،یناور تنوشخ بلاق رد ناکدوک هیلع یگداوناخ تنوشخ یاراد یم ناشن زین یعامتجا لماوع نیگنایم رد تقد نینچمه یعامتجا لماوع نیگنایم :دهد
( تنوشخ 55
/ 58 یم ناشن هک تسا همانشسرپ طسوتم حطس زا رتشیب ) نایوگخساپ دهد
امتجا لماوع نیگنایم اب تنوشخ هبرجت ریظن یع
78 / 13 تنوشخ تینهذ ، نیگنایم اب راد
کدوک و تنوشخ باب رد یشواک نارهت رد یرازآ
215
12 / 14 نیگنایم اب یگداوناخ تلاکشم ، 68
/ 15 هشیلک و نیگنایم اب یتیسنج یاه 97
/ 14
یم ناشن هک دنتسه یرظن نیگنایم زا رتشیب هفلوم و یعامتجا لماوع دهد
رثؤم یگمه نآ یاه
.دنتسه تنوشخ رب
لودج 1 نایم . فارحنا و نیگ قیقحت ياهریغتم درادناتسا
ریغتم هفلؤم
دادعت دادعت
هیوگ نیگنایم
یرظن نیگنایم
تسدب هدمآ فارحنا
درادناتسا
یگداوناخ تنوشخ هیلع ناکدوک یناور تنوشخ
110 10 30
32 / 32 38
/ 1
تنوشخ یکیزیف 110
10 30
64 / 35 26
/ 1
تلفغ 110
5 15
17 / 19 76
/ 2
یعامتجا لماوع جت
تنوشخ هبر 110
3 12
78 / 13 52
/ 1
تینهذ تنوشخ 110 راد
3 12
12 / 14 66
/ 1
تلاکشم یگداوناخ 110
3 12
68 / 15 98
/ 2
هشیلک یاه
یتیسنج 110
3 12
97 / 14 89
/ 1
هیلع یگداوناخ تنوشخ ناکدوک
110 25 75
13 / 87 96
/ 3
یعامتجا لماوع 110
12 36
55 / 58 44
/ 4
هیضرف نومزآ اه
1 - هبرجت کدوك( ناكدوك هیلع یگداوناخ تنوشخ اب تنوشخ .دراد طابترا )يرازآ
لودج رد هک روطنامه 2
یم هظحلام ینعم حطس دوش
و تنوشخ هبرجت نیب طابترا رد یراد
ریز و لوبق دروم نادنزرف هیلع یگداوناخ تنوشخ 05
/ 0 ( تسا
P<0/05
هبرجت نیب نیاربانب .)
دنزرف هیلع یگداوناخ تنوشخ و تنوشخ هس داعبا و نا
ینعم هطبار نآ هناگ ،دراد دوجو راد
یم نیاربانب .تسا تبثم هطبار نیا تهج ردارب و رهاوخ و نیدلاو( تنوشخ هبرجت :تفگ ناوت
و رهاوخ و نیدلاو(تنوشخ هبرجت .دراد تبثم هطبار ناکدوک هیلع یناور تنوشخ اب )رتگرزب